“Omgekeerd inzamelen”
in de gemeente Wijchen
Achtergrondinformatie
Wijchen, december 2016
INLEIDING
Samen met Dar heeft de gemeente Wijchen onderzoek gedaan naar de invoering van omgekeerd inzamelen. Bij omgekeerd inzamelen worden waardevolle grondstoffen uit het huishoudelijk afval aan huis opgehaald: gft, plastic+ en papier. Het restafval wat
overblijft moet door de inwoners worden weggebracht naar een ondergrondse afvalcontainers.
Achtergrond van het concept omgekeerd inzamelen,
De afvalsector zit momenteel in een transitiefase. Een overgang van het oude denken in afval naar het nieuwe denken in grondstoffen. Ofwel de vraag hoe zorgen we ervoor dat zoveel mogelijk producten/stoffen weer ingezet kunnen worden voor nieuwe producten.
Waar we vroeger nog heel veel afval stortten (lineaire economie), zijn we vervolgens bepaalde deelstromen als gft en wit- en bruingoed gaan recyclen (keteneconomie met recycling) en komen we nu in de laatste fase: de circulaire economie waar we zoveel mogelijk hergebruik van grondstoffen laten plaatsvinden. Omgekeerd inzamelen kan hieraan een bijdrage leveren.
Omgekeerd inzamelen is ontstaan vanuit de gedachte dat de inzameling tot nog toe teveel geënt is op het verwijderen van restafval. Daar bieden gemeenten veel service op:
vaak ophalen, aan huis en met grote containers. Dit heeft tot gevolg dat veel
Nederlandse huishoudens hun afval nog niet optimaal scheiden. Uit sorteeranalyses blijkt dan ook dat in restafval nog veel papier, gft, textiel en andere herbruikbare stoffen zitten.
Waar staan we:
In 2014 is het landelijke uitvoeringsprogramma “Van Afval Naar Grondstof” (afgekort VANG) van start gegaan. In het VANG programma is voor onze gemeente als ambitie opgenomen om in 2020 niet meer dan 100 kg restafval per inwoner te hebben met een afvalscheiding van 75%. Het programma heeft als einddoel dat in het jaar 2025 de afvalscheiding 100% is waarbij de hoeveelheid restafval niet meer is dan 30 kg per inwoner.
Op 24 november hebben wij samen met Dar en de andere Dar-gemeenten het bestuursakkoord “Verbeteren afvalpreventie en scheiding van huishoudelijk afval ” getekend. In dit akkoord hebben wij onze ambitie vastgelegd om gezamenlijk en individueel de VANG doelstellingen te behalen.
Met de invoering van Diftar (2013) en inzameling van plastic+ (juni 2015) is de
hoeveelheid restafval per inwoner afgelopen jaren afgenomen naar ongeveer 130 kg per inwoner dit jaar. De in het Afvalbeleidsplan opgenomen doelstelling van 140 kg restafval per inwoner is in 2014 al behaald. Hoewel de hoeveelheid restafval per inwoner jaarlijks
steeds afneemt is deze daling niet voldoende om de VANG doelstelling voor 2020 te halen.
Om onze inwoners extra te stimuleren om grondstoffen apart te houden is er een extra prikkel nodig. Zoals in de inleiding als is beschreven kan het overgaan naar omgekeerd inzamelen voor deze prikkel zorgen. Met de keuze voor omgekeerd inzamelen kan naar verwachting een eindsituatie bereikt worden van circa 46 kg restafval per bewoner. Dit is meer dan de VANG doelstelling die uitgaat van 100 kg restafval per inwoner in 2020.
Deze VANG doelstelling wordt met omgekeerd inzamelen naar verwachting al in 2018 behaald.
Wie doet het al in onze regio?
Onze buurgemeenten Druten en Beuningen hebben ook voor omgekeerd inzamelen gekozen. De gemeente Druten is op 1 oktober naar dit systeem over gegaan. Deze gemeente heeft eerst in haar kernen Afferden en Deest een driejarige pilot uitgevoerd om ervaring met omgekeerd inzamelen op te doen. Uit bewonersonderzoek blijkt dat ruim 75% van de bewoners van deze kernen (zeer) positief is over het nieuwe systeem.
De gemeente Beuningen gaat vanaf 1 januari a.s. ook omgekeerd inzamelen. Ook de gemeente Arnhem heeft het systeem al in verschillende wijken ingevoerd.
Waar willen we heen: resultaten omgekeerd inzamelen
1e tussendoel: in 2018 voldoen aan de VANG doelstelling voor 2020: 100 kg restafval per inwoner met een scheidingspercentage van 75%.
2e eindsituatie: 46 kg restafval per inwoner.
Hoe gaan we het doen:
In twee stappen:
1e na de zomer van 2017 uitzetten papiercontainer;
2e vanaf 1 januari 2018 is het systeem in werking: hiervoor moeten voor eind 2017 de ondergrondse afvalcontainers voor restafval en plastic+ zijn geplaatst en in werking zijn en de bestaande containers voor restafval zijn omgebouwd voor plastic+.
Omgekeerd inzamelen in Wijchen: hoe ziet dat er uit.
In de tabel wordt het huidige inzamelsysteem en het inzamelsysteem voor afval bij omgekeerd inzamelen beschreven.
Soort afval Inzameling nu Omgekeerd
oud papier Los in dozen aan de straat, inzameling met vrijwilligers van verenigingen (uitgezonderd centrum).
Ieder maand.
Centrum wordt papier wekelijks ingezameld.
Container 140 of 240 liter (laagbouw)
Los in dozen aan de weg Inzameling met vrijwilligers verenigingen (uitgezonderd centrum)
Iedere maand gft Container 140 of 240 liter
(laagbouw)
Een keer per 2 weken geleegd
Container 140 of 240 liter (laagbouw)
Een keer per 2 weken geleegd plastic+
(kunstofverpakkingen, blik en drankkartons)
(hero) zakken, aan de straat
Een keer per 2 weken opgehaald. Container 140 liter of 240 liter (laagbouw)
Een keer per 2 weken geleegd.
Ondergrondse inzamelcontainer op wijkniveau
hoogbouw/centrum). Alleen toegang met afvalpas.
huishoudelijk restafval Container 140 of 240 liter
(laagbouw), betalen per lediging Een keer per 2 weken geleegd Afval wegbrengen naar
ondergrondse afvalcontainer (hoogbouw/centrum),
Toegang met afvalpas, betalen per inworp
Afval wegbrengen naar een ondergrondse afvalcontainer Toegang met afvalpas, betalen per inworp.
textiel en glas Wegbrengen naar wijkcontainers of in dorpskern
Geen wijziging inzamelsysteem
Toelichting op de tabel:
• In 2016 zijn er totaal 17487 adressen waar huishoudelijk afval wordt opgehaald, ruim 1400 adressen (hoogbouw/centrum) maken nu al gebruik van een
ondergrondse verzamelcontainer voor hun restafval.
Ieder huishouden in de laagbouw heeft straks 3 containers. Eén voor gft-afval, één voor oud papier en karton en één voor kunststof verpakkingsafval,
drankenkartons en blik (plastic+). Alle containers zijn voorzien van een chip voor optimaal containerbeheer.
Voor de inzameling van papier in de laagbouw worden nieuwe containers gekocht.
Keuze voor een container van 140 of 240 liter. Hoogbouw/centrum kan papier los blijven aanbieden. Deze wijze van inzameling (combinatie papiercontainer en los) wordt ook in de gemeente Nijmegen en Heumen toegepast. Inzameling papier (uitgezonderd) centrum wordt gedaan samen met vrijwilligers van verenigingen.
Voor de inzameling van plastic+ worden de containers voor restafval hergebruikt, keuze voor 140 of 240 liter. Dit betekent dat deze container schoon moeten worden gemaakt, bestaande deksel vervangen door een oranje deksel en de chip moet worden her geprogrammeerd.
Hoogbouw en het centrum brengen hun plastic+ naar een ondergrondse
container, alleen toegang met afvalpas. Het is nog niet bekend hoeveel containers hiervoor benodigd zijn.
Alle aansluitingen moet straks hun restafval wegbrengen naar een ondergrondse afvalcontainer. Alleen toegang tot ondergrondse afvalcontainer met de afvalpas.
Men betaalt een vast per bedrag per inworp.
Er komt een netwerk van ondergrondse restafvalcontainers. Hiervoor wordt een locatieplan opgesteld. Per kern of wijk wordt uitgezocht waar de ondergrondse containers geplaatst kunnen worden. Per locatie wordt vervolgens bekeken wat de situatie ter plekke is: parkeren, bomen, kabels en leidingen. Inwoners worden via inloopavond geïnformeerd over dit plan en kunnen hun mening geven over de voorgestelde locaties.
Voor het bepalen van de benodigde aantallen containers hanteren we de richtlijn van 225 huishoudens op ėén ondergrondse afvalcontainer. We verwachten dat er totaal 91 containers nodig zijn (grove inschatting). Hiervan zijn er al 53 bestaand.
Met afvalpas toegang tot de ondergrondse container.
Wat gaat het kosten?
Om over te gaan tot omgekeerd inzamelen zijn investeringen nodig. Omgekeerd inzamelen heeft ook een effect op de inzamelkosten van de diverse stromen, de
beheerskosten van de inzamelmiddelen en verwerkingskosten. Hieronder wordt het effect in woorden beschreven. De nadere financiële uitwerking volgt nog in de kaderbrief (bij positief besluit raad om naar omgekeerd inzamelen over te gaan).
Investeringen nodig:
Om dit nieuwe inzamelsysteem te realiseren zijn er investeringen nodig:
-aanschaf ondergrondse afvalcontainers voor restafval en plastic+;
-opstellen van een locatieplan voor de ondergrondse containers;
-aanschaf containers voor inzameling papier;
- ombouw containers voor restafval voor de inzameling van plastic+.
Gevolgen voor de inzamelkosten:
-inzamelkosten restafval nemen af. Er hoeven geen vaste routes meer worden gereden.
Ook gaat de hoeveelheid restafval flink omlaag zodat de ondergrondse afvalcontainers steeds minder vaak hoeven te worden geleegd.
-inzamelkosten plastic+ worden hoger. Het legen van containers voor plastic+ kost meer tijd dan het ophalen van de hero- zakken, er kunnen op een dag niet meer dan 800 containers worden geleegd. Daarnaast komen er ook extra ondergrondse containers voor plastic+, deze moeten ook worden geleegd.
Er is ook sprake van een flinke besparing doordat er geen hero-zakken meer nodig zijn.
-inzamelkosten van papier met containers blijft gelijk, wel toename vergoeding aan verenigingen die vrijwilligers leveren voor de inzameling van papier.
Gevolgen voor de beheerskosten:
Beheerkosten bestaan uit:
• kosten voor onderhoud aan (ondergrondse) containers
• containermanagementkosten voor de containers (gft, plastic+ en papieronderhoud) en ondergrondse afvalstoffencontainers
• kosten voor databeheer in verband met toegangscontrole ondergrondse containers en chips in de minicontainers.
Ten opzichte van de huidige situatie zullen deze kosten gaan toenemen er zijn veel meer containers en ondergrondse containers die bij het nieuwe systeem moeten worden beheerd.
Gevolgen voor de verwerkingskosten:
Het belangrijkste effect van omgekeerd inzamelen is meer grondstoffen en minder restafval. De verwerkingskosten van restafval gaan flink dalen. En de inkomsten nemen
toe. Het verwerken van gft is goedkoper dan het verbranden van restafval. Er kan dus flink op de verwerkingskosten bespaard worden.
Een aandachtspunt hierbij is dat deze flinke besparing niet direct bij invoering wordt gerealiseerd. En ook bepaald wordt door het scheidingsgedrag van onze inwoners.
Daarbij variëren ook verwerkingstarieven en producentenvergoedingen de komende jaren. De vergoeding voor kunststof verpakkingsafval (onderdeel plastic+) gaat de komende jaren afnemen.
Invoeringsaspecten Dit zijn kosten voor
Projectorganisatie en ondersteunende werkzaamheden.
Opstellen van een communicatieplan.
Om omgekeerd inzamelen succesvol in te voeren is het belangrijk om onze inwoners goed te informeren over het inzamelsysteem omgekeerd inzamelen. En wel vanaf het moment dat het besluit is gevallen tot aan de daadwerkelijke invoering, zodat de inwoners tijdig op de hoogte zijn van veranderingen. Er wordt vooraf een
communicatieplan opgesteld als onderdeel van het implementatieplan.
Het is heel belangrijk om onze inwoner actief te betrekken bij het opstellen van het locatieplan voor de ondergrondse restcontainers. Dit doen we door in de wijken en kernen- inloopavonden- te organiseren waar de locatieplannen worden besproken.
3. Planning:
De definitieve planning is afhankelijk van het moment dat de raad een besluit neemt over omgekeerd inzamelen. Er is voor de planning een globaal stappenplan opgesteld (in de vorm van een losse bijlage)
