34e Jaargang augustus ISSN

34e Jaargang 1990

&

augustus

ISSN 0009 • 1316

~ ~ '-gr-"

!2:,

~

Somycel

SOMYCEL RASSEN

AGARICUS WITTE RASSEN

TUSSEN RASSEN CREME RASSEN BRUINE RASSEN BITORQUIS RASSEN PLEUROTUS RASSEN

OSTREATUS OSTREATUS PULMONARIUS PULMONARIUS COLOMBINUS CORNUCOPIAE ERYNGII

HYBRIDE HYBRIDE HYBRIDE HYBRIDE HYBRIDE HYBRIDE

HYBRIDE {SPOREN ARM)

COPRINUS COMATUS PHOLIOTA AEGERITA

LENTINUS EDODES (SHIITAKE}

NEDERLAND

SOMYCEL NEDERLAND B.V.

Risseweg 6a 6004 AM WEERT TeL 04950-21757 b.g.g. 20379 Fax 04950-37625

BELGIË

GODET F. P.V.B.A.

Avenue E. Herman, 148 6528 FAYT·LEZ·MANAGE TeL 084·5411 02/541103

DEPOT RIEL N.·Br. (Klaassen) DEPOT ZICHEN Vijfhuizenbaan 1 Visésteenweg 283/A 5133 NH RIEL 3770 AIEMST (Z.Z.B.) Tel. 04248·1540 Tel. 012/452981

MILLET

SOMYCEL

HORS~

SOMYCEL HORS"J"®

SOMYCEL SOMYCEL SOMYCEL

191 U3 (Horwitu) 112 U1 (Horrondal 205 208 209

SOMYCEL 344

SOMYCEL 424 SOMYCEL 456 HORS"J"® K26

IN RA 3001 SOMYCEL 3004 SOMYCEL 3014 SOMYCEL 3015 SOMYCEL 3030 SOMYCEL 3040 SOMYCEL 3056 SOMYCEL 3100 SOMYCEL 3200 SOMYCEL 4030 SOMYCEL 4021 SOMYCEL 4055

GRAANKORREL

SOMYCEL 609 SOMYCEL 676 SOMYCEL 611

SOMYCEL 765

SOMYCEL 856

Somycel

CULTURE PURE DE MYCÉLIUM

DE CHAMPIGNONCULTUUR 1990, 34(6) 295

Redactie:

L.J.L.D. van Griensven <Proefstation>

J.P.G. eerrits <Proefstation>

P.M. Schaper

G.J.W. Moorman !IKC afdeling Champignonteeltl

J. van de Geijn !IKC afdeling Champignonteeltl

A.A. van NieuwenhuUzen <Centrum voor Champignonteeltonderwijsl Administratie en redactie- medewerkster:

mevr. C.A.B.M. Simons-Vollebergh Postadres:

Postbus 6042 5960 AA Horst Telefoon 04764 - 1944 Telefax 04764 -1567

Rabobank Reuver: 14.36.13.049 Giro van de bank: 10.49.111 verschijnt tien maal per jaar.

Advertentietarieven op aanvraag.

Abonnementen

Abonnementsgeld binnenland:

Individueel J 100,- per jaar.

Tweede abonnement op eenzelfde adres J 75,- per jaar.

Losse nummers J 10,-.

Bedragen exclusief btw.

Abonnementsgeld buitenland.

Individueel f 120,-per jaar.

Een nieuw abonnement kan op elk gewenst moment ingaan. voor het resterende deel van het jaar wordt een evenredig deel van de abonne- mentsprijs in rekening gebracht.

Het abonnement kan tot één maand voor het begin van het nieuwe abonnementsjaar schriftelijk worden opgezegd !januaril.

Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van Bromyc b.v.

No part of this journal may be co- pied withOut written permission.

All rights reserved by Bromyc b.v.

Druk: Drukkerij Smits, Horst.

De handelsbeurs wordt geopend.

Champignondagen 1990

Ditjaar werden op 9, 10 en 11 mei voor de 22e maal de Champignondagen gehouden. Ook deze keer vond het evenement plaats op de cw

te

Grub- benvorst.

Het beeldverslag op pagina 299 geeft een globale indruk.

Knelpunten en aanbevelingen voor de automatisering

Op donderdag 28 juni jl. werd voor het eerst een automatiseringsdag voor de champignonteelt georganiseerd.

Op pagina 311 vindt u een overzicht van de lezingen die gehouden werden en van de knelpunten die uit de dis- cussies naar voren !<Wamen.

Milieuproblematiek In de champig- nonteelt

Op pagina 323 treft u een inleiding aan op het thema: ammoniakuitstoot en geuroverlast.

In het artikel worden beschreven de problematiek en de bestrijdingsme- thoden.

In dit nummer:

297 centen

299 Champignondagen 1990 311 Knelpunten en aanbevelingen

voor de automatisering 323 Milieuproblematiek in de cham-

pignonteelt

331 Het verminderen van geurhin- der

333 oe Champignonkwekerslong Een onderzoek naar voorkomen en etiologie in Nederland 337 CW-Actueel

339 Aanvoer en prijzen

341 First International seminar on Mushroom Science 14-17 mav, 1991

341 Bijdrage in kosten gas 343 Korte wenken

343 Internationale agenda 343 vraag en aanbod 345 Dimilin vloeibaar 347 Belangrijke adressen

296

TECHNISCH INSTALLATIE- EN VERKOOPBUREAU

... ...._.: ~ I Wlll.mterabed!tj I Constnlctiewerk I Champlgnonmac:hl,__ en bel i0dlydll8den I Electrotechnisc lraauatle-en Reparatiebedrijf I Centraal VMWarminga Installatiebedrijf

Bremweg 2 - 5961 NE HORST- Tel. 04709-3359-3333- Fax 04709-3543

Voor totale klimatisering en mechanisatie

Deze klimaatcomputer is bij iedere cel instel- baar en ook vanaf kantoor en woning, indien men dit wenst ( d.m.v. Personal Computer, beeldscherm, keybord en printer).

Wij zijn ook in staat uw bedrijf de eerste tijd vanaf ons kantoor via de computer te volgen en van advies te dienen.

Limbraco b.v. ontwerpt, fabriceert en installeert voor U de totale klimaatbe- heersing alsmede stoom-, verwar- ming-, elektro- en koelinstallaties.

Wij ontwikkelden speciaal voor U de zeer gebruiksvriendelijke Limbraco klimaatcomputer

...

i:..

•• • •

., =

.. ^- · · -

---- •: -

,jL

~L

•

Verder omvat ons programma alle ver- dere benodigdheden voor uw bedrijf zoals: stellingen, deuren, treklieren, ent-aandrukmachines, opruw- en egaliseermachines, bijvoedwagens en verdere benodigdheden.

Vraag vrijblijvend informatie.

OE CHAMPIGNONCULTUUR 1990, 34161

centen

Korte tüd geleden heb ik mij nogal boos gemaakt over de mededeling van DL V-centraal dat voor net schrijven van artikelen voor de vakpers, waaron- der De cnampignoncuttuur, voortaan flinke tarieven in rekening zouden worden gebracht voor ons betekende dat een verhoging tot net drievoudige van de huidige prijs. Ook was net zo dat de verrekening niet meer plaats dien- de te vinden met de auteur maar met DL v-centraal omdat de stukjes niet zo- als voorneen in de avonduren maar in de werktijd zouden worden geschre- ven.

DL v wordt nu nog geheet door net Mi- nisterie van LNV gefinancierd, vooruit- topend op een 50150 financiering door overheid en BedrijfSleven.

Het gaat niet aan

om

rekeningen te sturen naar tijdschriften zonder winst- oogmerk, die geen ander doet hebben dan het verspreiden van resultaten van onderzoek naar voorlichting, on- derwijs en BedrijfSleven. Dat is ook at de taak van DLV zelf en dus hebben we hier te maken met het schrijven van dubbete rekeningen en dat doen wij niet in onze kringen. Althans dat de- den wij niet Ik kom daar nog op terug.

zulk een strapats is ook niet slim. De taak van DLV is immers

om

kennis zo efficient en begrijpetijk mogetijk bin- nen de bedrijfStak te verspreiden. Die kennis wordt ontwikkeld binnen net geneet van net onderzoeksapparaat van ons Ministerie en in hanteerbare vorm via de IK C's verstrekt De voorlich- ter maakt een extra vertaatstag voor de teler.

Dat laatste doet hij bij bedrijfSbezoe- ken, in studieclubs en via de pers.

BedrijfSbezoek is een individueet be- tang van de teler en daarvoor moet dan ook betaald gaan worden in de toekomst Het werk ten behoeve van studieclubs en net schrijven van arti- kelen geschiedt in net algemeen be- tang en daarop is die 50150 bijdrage gericht Het soort slimmigheidjes die ertoe moeten leiden dat de ·overwin- sten· van kranten en tijdschriften ten eigen bate worden afgeroomd zullen in eigen vlees blijken te snijden.

Vakjournalisten en redacteuren van tijdschriften schrijven namelijk veel beter en efficiënter dan de gemiddel- de voorlichter. Het toont zeer de moei- te daar gebruik van te maken in plaats van zelf veel tijd te verliezen door een stuk in elkaar te worstelen.

Er kan maar één reden zijn voor dit on- zalige plan en dat is geld bejag, centen verdienen met oneigenlijke middelen.

Centen voor 'leuke dingen· als compu- ters of studiereizen. Indien dat zo is en indien de 'leuke dingen· werkelijk no- dig zijn, dan is de DLV at bij naar start opgescheept met een te kleine begro- ting voor naar exploitatie. Dat betooft nog wat voor de toekomst!

Het najagen van inkomsten is een acti- viteit die ook binnen DLO, de beleidsdi- rectie van ons Ministerie die de verant- woordelijkheid draagt voor het tand- bouwkundig onderzoek. wordt aange- moedigd. Op vete plaatsen is net sa- menwerken in onderzoek tussen Proefstations en Instituten nog steehts bespreekbaar als er geld op de plank komt Alsof dat contractre- searen is ten behoeve van derden. sa- menwerkingsprojecten met andere in- stellingen van hetzelfde ministerie no- ren binnen net regUliere onderzoeks- programma van Instituten en Proef- stations te vallen en dienen uit de ei- gen begroting gefinancierd te worden.

Daar dient in alle gevallen goed over- leg aan vooraf te gaan. Extra's en dienstverlening mogen best onderling verrekend worden, maar de ene instel- ling dreigt nu de melkkoe van de ande- re te worden. Dat past absoluut niet in enig samenhangend onderzoeksbe- teid.

Indien er geld tekort is voor het onder- zoek dan zijn er andere wegen te be- wandelen

om

daaraan tegemoet te komen. Daarover heb ik hier at eerder geschreven.

overigens is net interessant

om

te zien hoe nu ook de Landbouwuniversiteit ongegeneerd traent plaats te nemen op de stoet van de diverse instellingen van toegepast tandbouwkundig on- derzoek. Niet tang geleden was moge- lijke toepasbaarheid van het onder- zoek nauwelijks interessant; tegen- woordig krijg ik hier en daar subsidie- aanvragen onder ogen waarin proef- tUinonderzoek door goedkope promo- vendi wordt voorgesteld.

De promotor is dan wet bereid de eigen kasruimte van de vakgroep te vernu- ren voor een dergelijke studie. Ook dat is dubbele rekeningen schriJven. Ook daar moeten er centen verdiend wor- den met oneigenlijk werk

om

overi- gens noodzakelijke 'leuke dingen· te doen.

297

De eerste taak van de universiteit is net geven van onderwijs van hoge kwaliteit Er is een relatie tussen de kwaliteit van net onderwijs en de kwa- liteit van het onderzoek. zonder hoge kwaliteit van het onderzoek blijft het onderwijs niet tang van hoog niveau.

Het soort subsidie-aanvragen waarop ik hierboven doet behoort betrekking te hebben op onderzoek dat binnen het reguliere fundamentele onder- zoeksprogramma past Dan kan net een nuttige functie vervullen. Als wij door bezuinigingen in het budget van de universiteit net fundamentele on- derzoek gaan vervangen door allerlei korte termijn projectjes, dan leidt dat tot een niveauverschraling die wij ons absoluut niet kunnen permitteren. De agrarische bedrijfStakken dienen ook op tangere termijn ondersteuning te krijgen van hoge kwaliteit

Als de universiteit te weinig geld heeft dan eerst maar eens gekeken naar de eigen organisatie en de efficiency daarvan. Daarna kan er altijd nog bij de minister of net partement worden aangektopt

Het centrum voor wetenschaps- en Technologie-studies van de universi- teit van Leiden heeft onder verant- woordelijkheid van de NRLO een rap- port uitgebracht over aspecten van kennisoverdracht in de tandbouw in Nedertand fNRLO rapport nr 90/BJ.

Daarin wordt aangegeven hoe de ken- nis die aan de universiteiten ontwik- keld wordt uiteindelijk bij de doet- groep in de tand-en tuinbouw terecht komt Het meeste van wat ik hierbo- ven geschreven heb komt daarin in een of andere vorm wet aan de orde.

Lezing wordt betrokkenen van harte aanbevolen.

U.LD. van Griensven

"OVERTUIGENDE RESULTATEN MET NATUURZUIVERE BIJVOEDING"

CHAMPLUS is een milieu- vriendelijk verrijkingsmiddel voor champignoncompost met een aantal verrassende voordelen.

Resultaten van jarenlang weten- schappelijk onderzoek uitgevoerd door Ing. A. Overstijns van het Provinciaal Centrum voor Land- en Tuinbouw te Roeselaere (België), bewezen de kwaliteit van CHAMPLUS.

NATUURZUIVER EN STERIEL

Dat de weerstand tegen kwalijke chemische middelen steeds toe- neemt is een feit dat men dagelijks in het nieuws kan waarnemen.

CHAMPLUS is een natuur- zuiver verrijkingsmiddel,

absoluut vrij van "infectiegevaar".

HOGERE OPBRENGSTEN PER M

²

Wetenschappelijk onderzoek en uitgebreide praktijkervaring bewezen dat de meeropbrengst bij een optimaal klimaat en prima compost-kwaliteit de 30%

kan overschrijden. Door toevoeging van I à I ,5 kg per m2 boekt U resultaten die voor een

Voor verdere inlichtingen kunt U zich wenden tot:

Musbroom Consulting J. Huys BV

Genenberg 5

5872 AL Broekhuizen Tel. 04763-1748 of

CEBESON BV

Kanaaldijk Noord 20-2I Postbus 9

5690 AA Son Tel. 04998-74010

verrijkingsmiddel uniek genoemd kunnen worden.

GUNSTIGE PRIJS-OPBRENGST VERHOUDING

CHAMPLUS is een aantrek- kelijk geprijsd bijvoedmiddel dat optimalisering van opbrengst en verbetering van kwaliteit als resultaat heeft.

CHAMPLUS,

VOEGT DAADWERKELIJK IETS TOE ... .

BETERE KWALITEIT CHAMPIGNONS

De praktijk heeft uitgewezen dat CHA MP LUS een juiste

voedingsbalans aanbrengt. Het middel zorgt voor een betere kwaliteit champignons.

MAKKELIJK TE VERWERKEN EN ENERGIEZUINIG

U voegt het uitstekend verdeel- bare middel toe aan de doorgroeide compost, net vóór het afdekken van de cellen. Toevoeging van CHAMPLUS brengt nauwelijks temperatuurproblemen van de compost met zich mee.

C HAM PLUS is verpakt in gemakkelijk handelhare papieren zakken met een neuo inhoud van 25 kilo.

111111

CHAMPLUS®

DE CHAMPIGNONCULTUUR 1990, 34!6! 299

Champignondagen 1990

Dit jaar werden op 9, 10 en 11 mei voor de 22e maal de Cham- pignondagen gehouden. Ook deze keer vond het evenement plaats op de

cw

te Grubbenvorst.

Het aantal deelnemende bedrijVen was ten opzichte van 1988 met een 10-tal standhouders toegenomen tot ruim 100. Ook

\

ir wottjer is bezig de handelsbeurs te openen. Hij wordt daarbij een handje gehotpen door de voorzitter van de commissie Champignondagen Professor van Criensven.

• wEtloM oP WILKOMMEN AUF

WELCOME TO

BIENVENUE A •M

het aantal m² standruimte per deelnemer nam toe. De door de

cw

beschikbaar gestelde veilingloodsen waren zodoen- de niet toereikend om alle standhouders onderdak te kun- nen verschaffen. Er werden twee demontabele hallen ge- bouwd waarin ook het restaurant was ondergebracht.

Na de opening volgde de gebruikelijke rondgang over de vak- beurs. Hier een pas op de plaats bij het Milieu Adie Plan van de CNC. Op aanschouwelijke wijze waren de geurcirkels in beeld gebracht

-

wetkom op de Champignondagen 1990 met als thema: INTER- Het gezellig ingerichte restaurant was tevens de plaats voor

NATIONALISERING. menig zakelijk gesprek.

Altijd op zoek naar het beste, importeert Nooyen Dekaarde BV turf uit Duitsland.

Deze is ziektekiemvrij en vormt daarom een garantie voor de hoge kwaliteit van Nooyens

dekaarde. Na bewerking vindt de dekaarde zijn weg over de hele wereld. In bulk, in

"big bags" van 1,25 m3, in middelgrote verpakkingen van 40 liter en in kleine van 10 liter.

Dekaarde van Nooyen draagt in belangrijke mate bij aan het succes van

paddestoel kwekers.

NDDYEN DEKAARDE BY

THUIS IN DE CHAMPIGNONTEELT

Lagebrugweg 16, 5759 PK Heleneveen Tel. 04933 731. Fax 04933 429.

*

GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN

*

FILTERS EN FILTERDOEK

*

MOBILE KOELERS

*

HANDPALLET-TRUCKS

*

AFDEK-PAPIER

*

ONTSMETIINGSMIDDELEN

*

TURBO·FOG·APPARATEN

*

CHLOREERPOMPEN

*

WATERSLANGEN

*

CHAMPIGNONBAKJES

*

VENTILATOREN

*

THERMOMETERS

*

DAMPDICHTE VERVEN

*

KWEEK-MATIEN

*

PLASTIK-FOLIE

*

SPUIT-POMPEN REEDS 20 JAAR UW TOELEVERANCIER

Oerlemans Oerlemans

VENLO, L.J. Costerstraat 23 - Tel. 077-542642 DRUNEN, Scheidingstraat 38- Tel. 04163-72433

DE CHAMPIGNONCULTUUR 1990, 34!61 301

Traditie getrouw werd op de laatste dag van de vakbeurs voor belangstellenden een excursie georganiseerd naar het Proefstation, het cco en de CNC.

Ook dit jaar was de duur weer drie dagen waarvan de eerste voornamelijk bestemd was voor de Nederlandse telers. De andere dagen werden door veel buitenlanders bezocht.

PrOfessor van Griensven - voorzitter van de commissie Champignondagen · sprak een welkomstwoord in het res- taurant van de cw waar ongeveer 250 genodigden bijeen waren. Een bijzonder woord van welkom richtte hij tot de spreker van deze dag ir E.P. Woltjer, lid van het Europees Par- lement, die ook de opening van de vakbeurs zou verrichten.

oe heer Pijnenborg ging als voorzitter van de CNC bij zijn openingswoord onder andere in op het thema van deze Champignondagen, dat met het oog op 1992, 'lnternationali- • sering' was.

Tevens ontvouwde hij een aantal plannen die de CNC, met be- trekking tot de grondstoffenvoorziening, op korte termijn hoopt te realiseren. De openingsrede werd gehouden door de heer Woltjer de inhoud daarvan werd reeds in de Cham- pignoncultuur 1990 34 <5> weergegeven.

De standhOuders hadden veel zorg aan de opzet en inrich- ting van hun stands besteed. De vakbeurs trok 4882 betalen- de bezoekers. In de geschiedenis van de champignonteelt een record. Op de tweede en derde dag kwamen veel bezoe- kers uit landen zoals Australiê, Amerika, oost- en west- Duits- land, Engeland, Frankrijk, Hongarije, ltaliê, Spanje, Tsjecho- slowakije, POlen en Zwitserland.

Op de vakbeurs was een rijk scala van automatiseringsappa-

è

Een ruim assortiment van verse en verwerkte paddestoelen in de stand van het centraal Bureau van de Tuinbouwveilingen.

op gebied van automatisering waren er weer diverse nieuwe ontwikkelingen te zien. Menigeen maakte van de gelegen- heid gebruik

om

zich hiervan op de hoogte te stellen.

OE CHAMPIGNONCULTUUR 1990, 34161 303

- ~r~

---

In de stand van het /KC Afdeling Champignonteelt geeft ir. L veel belangstelling voor de verschiJlende uitvoeringen van van Horen uitleg over de verzamelcultuurstaat Ing. R. Verhoe- sproeiwagens en sproeilorries van Dofra.

ven, Vakdeskundige Bedrijfsuitrusting bij het I KC, luistert mee.

De huidige bereiding van grondstoffen en zoals die in de naas- te toekomst zat plaats vinden, was in de CNC stand vaak onder- werp van gesprek. Daarnaast was er ook jeugdige belangstel·

ling voor de presentatie in woord en beeld.

Gedachtenwisseling in de stand van Grenco bij het zoge- naamde Kaaspakhuissysteem Onder de naam Micro-Blow heeft net zijn intrede gedaan in de champignonteelt

Als belangrijk onderdeel biJ de algehete bedrijfshygiëne op het champignonteeltbedrijf zijn tuchtfilters een vereiste.

De fabrikanten van tuchtfilters hebben daar goed op in ge- speeld. Hier in de stand van AAF fitters een ruime keuze in fit·

ter-typen.

De Dienst Landbouwvoorlichting (DLVJ en de stichting AMI te Tilburg presenteerden zich in een gezamenlijke stand.

Betangstellenden konden in een persoonlijk gesprek met de bedrijfsdeskundigen ruimschoots kennis nemen van teelt·

technische en economische aspecten.

CLARON CLARON

A6.5 A4.8

CLARON

AX30

AX 31 (nieuw) A5.1

A 5.3 (nieuw)

CLARON

C4

CLARON

P4 P1 P60 P20

CLARON

Nederland B.V.

Voor België

KORRELBROED

Onze voornaamste rassen voor

Nederland, België, Duitsland en Denemarken

Produktief wit ras, speciaal voor de verse markt, geeft zelfs in de late vluchten nog goede produktie.

Zeer gemakkelijk knoppand tussenras, speciaal voor conserven.

HYBRIDEN

Wit, groot, weinig geschubt, grote eerste en tweede vlucht, speciaal voor de verse markt.

Wit, groot, weinig geschubt, zeer produktief geschikt voor hand en mechanische oogst.

Wit, gemakkelijk knoppand ras, van zeer goede kwaliteit, zowel voor hand als machinale oogst houdbaarheid van A 5.1 is zeer goed.

Wit gemakkelijk knoppand ras, speciaal ontwikkeld als tegenhanger van de A 5.1 ideaal voor wisselteelten.

Bruine Champignons

Echte grote bruine, gemakkelijk knoppend, speciaal voor de verse markt.

Voornaamste Pleurotussoorten

Ostreatus, zeer produktief, blauw-grijs, knopt beneden 15 graden.

Ostreatus, zeer snelle groeier, licht tot donker grijs, geen koude schok

Pulmonarius, zeer produktief, bruin van kleur.

Pulmonarius, zeer produktief, grijs van kleur.

Uw besteladres en tevens advies over ras en kultuur, metingen van lucht, C02, en P. H.:

J.M.A. Verwey

Kopseweg 17, 6587 AR Middelaar, Tel. 08896-1942, b.g.g. 08854-1728 of 08896-1932, Fax 08896-2935

Claron Import België:

VAN DE VIJVERE J.P. P.V.B.A.

8768 St Eloois-Winkel, Tel. 051 I 303081

OE CHAMPIGNONCULTUUR 1990, 34(6)

ratuur aanwezig. Door de fabrikanten was extra aandacht besteed aan de veiligheidsaspecten van hun machines en hulpmiddelen. Aandacht voor het milieu werd onder andere gevraagd door aanwezigheid van ammoniakwassers, spoe·

I units en apparatuur voor de behandeling van afValwater. De mechanisatie van de oogst trok uiteraard ook veel belang- stelling.

Bestaande machines waren op een aantal punten verbeterd terwijl op video de werking van een plukrobot voor het kis- tensysteem te zien was.

In de gezamenlijke stand van ProefStation, IKC,

cco,

IMAG en ATO kon men kennis nemen van onderzoeksresultaten met betrekking tot compost en voeding, rassen, ziekten en pla- gen, klimaat en produktkwaliteit

Ook waren er demonstraties van het Expert systeem en van de verzamelcultuurstaat.

"Ie lion"

beresterk

-

305

Het

cco

verstrekte informatie met betrekking tot het onder- wijsprogramma terwijl met de computer demonstraties ge- geven werden over klimatisering van champignonteeltcel- len.

De Dienst Landbouwvoorlichting presenteerde zich in een gezamenlijke stand met AM I. Teelttechniek en economie wa- ren hier meestal onderwerp van gesprek.

De gezamenlijke stand van ATO, Proefstation,

cco,

IKC en IMAG kwam tot stand dank ziJ de medewerking van Directie voorlichting en Externe Betrekkingen !VEBl van het ministe- rie van Landbouw Natuurbeheer en Visserij.

Dit beeldverslag geeft een globale indruk van de 22e Cham- pignondagen 1990 die goed geslaagd zijn.

J. van de Geijn IKC Afdeling Champignonteelt

Een zeer fraai versierde stand van een van de broedfirma·s. De NMB nam voor het eerst deel aan de Champignondagen

tn een zeer smaakvol ingerichte stand was naast bankzaken ook aandacht besteed aan het groeiproces van de champig- non.

De toeleveringsbedrijven van grondstoffen hadden veel zorg De mechanisatie rond de teelt van oesterzwammen ontwik- besteed aan de opzet en inrichting van hun stands, zoals hier kelt zich verder. Hier een machine van Hoving, die zakken met bij Nooven compost BV, Helenaveen. substraat kan vullen.

Doekenpoetsmachine, type DPM-88.

-thermisch verzinkt -met dubbele sproeileiding -speciale nozzles

- goedreinigende scherpe egale waterstralen -makkelijk uitneembare oproldoorn

-24 volt bediening (links-en rechtsom -met knijpkraan

-beide zijden noodstop

Bediening eenvoudig en bedrijfshygiënisch.

MUNCKOB.V.

MACHINES VOOR DE CHAMPIGNONCULTUUR Spoorstraat 2a, 5975 RK Sevenum Postbus 6827 -5975 ZG Sevenum - Holland

Telefoon 04767-3434 I Fax 04767-1985

OE CHAMPIGNONCULTUUR 1990, 34(6) 307

Per 1 oktober 1989 is het wettelijk verplicht

om

lege verpak- Een andere nieuwigheid: de zetflossende voetjesrooier van kingen van bestrijdingsmiddelen, die daarvoor in aanmerking Limbraco.

komen, te reinigen voordat ze van het bedrijf worden afge- voerd. Afhankelijk van het type spuit, kunnen verschillende uitVoeringen van spoelunits worden gebruikt.

verbetering van de bestaande oogstmachines heeft een posi- tief effect op het behoud van kwalfteit van het te oogsten produkt Bij de van den Top machine worden de champignons na het afsnijden nu door middel van een grote draaiende bor- stel vastgehouden tot op de dwarsband. Hierdoor blijft de kwaliteit beter.

voordat de champignons op de afvoerband komen, passeren zij een rooster van stangetjes. Kluitjes dekaarde en ·gruis' wor- den zodoende hieruit verwijderd. Bij deze Komach-machine ziJn de draaiende messen vervangen door een heen en weer bewegend mes. Na het afsnijden komen de champignons via een brede opvoerband op de dwarsband. De brede opvoer- band kan in meer of mindere mate geperforeerd zijn voor het verwijderen van dekaarde en 'gruis'.

EEN CHAMPIGNON WORDT ZO GOED ALS 'IE ZICH VOELT.

Topkwaliteit en een maximale opbrengst.

De eerste zorg van iedere champignonkweker. En belangrijkste uitgangspunt bij de ontwikkeling van de aluminium champignonstellingen van Alcoa.

De voordelen zijn legio. Aluminium roest niet en is gifvrij. En virussen vinden er geen voe- dingsbodem op. Schoonmaken is heel eenvoudig, ontsmetten hoeft niet. Alcoa champignonstel- lingen zijn bovendien zeer stabiel en laten verre- gaande mechanisatie toe. Opste'-en instelmoge- lijkheden bieden ongelooftijk veel vrijheid.

Een champignon wordt zo goed als 'ie zich voelt. A1coa kan daar heel wat in bijdragen.

Al het overige laten we graag aan uw vakman- schap over.

Heeft u vragen of wilt u een vrijblijvend advies? Bel of fax ons.

Alcoa Nederland BV., afdeling Agro. Postbus 21, 5150 BA Drunen, Tel.: 04163-86100, Telefax 04163-86216

K VV E K E R S V A N s y s r ^{E M E N} m ALCDA

DE CHAMPIGNONCULTUUR 1990, 34(6) 309

valbeveiliging aangebracht aan de machinelift van Muncko. Rechts op de toto een detail van de valb_eveiliging.

zowel bij kabelbreuk alsmede bij te snel dalen treedt de valbe- veiliging van de lift in werking. Zodoende kunnen ongelukken met vallende liften worden voorkomen.

• ~ ,JOS VAN OER ~

, .. CONSTAUCTIEWEA!<EN

-

Veilig werken moet in de champignonteelt een hoge prioriteit Ook een nieuwe plukwagen op de champignondagen Via hebben. Dat geldt ook zeker tijdens de oogst. Bij deze pluklor- voetpedalen kan de elektrische hoogte-instelling worden be- rie is hieraan bijzondere aandacht besteed. diend.

Wie kwaliteit, servtee en begeleiding wil,

kiest voor onze

top-merken!

.IGft Af81 ⁷ 111EfiS IJ.K

Uw partner voor een gezond gewas!

Baarlo, Vergeit 3 Tel. 04707-9292 Horst, Americaanseweg 48 Tel. 04709-3666

DE CHAMPIGNONCULTUUR 1990, 34161

Knelpunten en aanbevelingen voor de automatisering

Op donderdag 28 juni jl. werd voor het eerst een automatiseringsdag voor de champignonteelt georganiseerd.

Het initiatief daartoe was genomen door het Proefstation voor de Cham- pignoncuituur. De directe aanleiding voor deze dag was de afronding van de werkzaamheden aan een globaal informatiemodel en een kilmaatbe·

grippenliJst voor de champignon- teelt

311

De voorzitter van deze dag, de heer Van Griensven, kon meer dan 80 per- sonen verwelkomen in 'De Drie Kro- nen' te Milsbeek. ongeveer eenderde daarvan bestond uit vertegenwoord i·

gers van bedrijven die hard· en soft·

ware leveren aan Champignonteelt·

bedrijven. Daarnaast waren er verte- genwoordigers van dienstverlenende instellingen als banken en boekhOu- bureau·s, onderzoek, onderwijs en voorliChting. Bovendien was aan elke afdeling van de CNC gevraagd om een lbeperktl aantal belangstellenden aan deze dag te laten deelnemen. Op deze wijze waren alle belanghebben- den in de bedriJfstak vertegenwoor- digd en kon een levendige gedach·

tenwisseling verwacht worden.

Er wordt nog te weinig gedaan aan de verwerking van geregistreerde gegevens. ze verdwijnen vaak in een kast of direct in de vuilniszak.

De heer van Griensven gaf in zijn ope- ningswoord de bedoeling van deze dag weer: Het is nu de beurt aan de praktijk om aan te geven waar de knel- punten in de toepassing van automa- tisering op champignonteeltbedrij- ven liggen. Op basis van deze knel·

punten kan de bedrijfstak haar infor·

rnatiebeleid voor de sector formule·

ren. De projectgroep voor de automa- tisering in de champignonteelt, een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de vaktechnische organisatie CNC en de SITU !Stichting Informatiever- werking TUinbouwl, speelt daarin een actieve rol.

Hieronder volgen korte samenvattin- gen van de lezingen van de heren Ing.

R. Maas lbedrijfsbegeleider CNCJ, A.

Verkooljen lchamplgnontelerl, J. Gie·

fen !docent

ccm,

Ir. H. Hesen !docent

ccm

en Ir. s. Dekker lsysteemontwik·

keiaar varkenshOuderij). Daarna wor- den de belangrijkste resultaten van de groepsdiscussie weergegeven.

verwerking van gegevens laat te wensen over

Ing. Maas begon de dag met een le- zing over de bedrijfsregistratie. Een aantal gegevens wordt om uiteenlo·

pende redenen op het bedrijf geregf.

streerd. Bijvoorbeeld de dagafschrif·

ten van de veiling of de handelaar. Of de uren van de werknemers, als deze niet in vast dienstverband zijn aange- steld. De klimaatcomputer registreert veel gegevens. wordt een cultuur- staat gebruikt, dan worden naast op- brengstgegevens ook meestal kli·

maatgegevens geregistreerd. De regi- stratie kost nogal wat tiJd, maar is toCh noodzakelijk om het bedrijf goed te laten functioneren.

Als het gegevens betreft die niet di·

reet noodzakelijk zijn voor de dagelijk·

se gang van zaken, Is de motivatie om ze bij te houden direct een stuk mln·

der. Toch kan een goede registratie en verwerking van de gegevens bijdra- gen aan een verbetering van het on- dernemerschap. Registreren moet geen doei op zich zijn. Het is een hulp- middel om een probleem op te lossen.

Afhankelijk van de lfinanciêiel belan- gen die met het probleem gemoeid zijn, zal de motivatie om er wat aan te doen groter of kleiner ziJn. Het Is daar- om ook logisch, dat de arbeidskosten- registratie hierbij voorop loopt

De verschillende registratiemethoden gaan uit van gegevens per teelt per tijdseenheid. weekregistratie wordt vooral gedaan met het oog op de eco- nomische kanten van de bedrijfsvoe- ring. Teeltregistratie wordt gedaan om het teeltresultaat te kunnen ver- beteren. Het koppelen van teeltgege- vens en weekgegevens bliJft moeilijk.

Ing. Maas denkt dat automatisering van de registratie en verwerking noodzakelijk zal worden. Er Zijn im·

mers steeds meer gedetailleerde ge- gevens op het bedrijf nodig. De regi- stratie daarvan vraagt veel tijd.

Echter zolang de registratie niet te omvangrijk is en handmatig wordt uitgevoerd, vergt het verwerken rela- tiefweinig extra werk. Dit zou dan net zo goed handmatig kunnen.

Bij alle vormen van gegevensregistra- tie moet de verwerking van deze ge- gevens tot duidelijke kengetallen voorop staan. Juist op het gebied van de verwerking is in de champignon- teelt nog veel te bereiken met relatief weinig moeite.

unifOrmiteit In berekening van kengetallen gewenst

Champignonteler A. Verkooijen ver- telde over zijn ervaringen met de au- tomatisering van de opbrengst- en

ijzersterk in kwaliteit

Christiaens

Horst ^{van J1 re} ondernemend

Herenbosweg 6, 5962 NX HORST, (Holland> m 04709 -1889 Fax 04709 - 3369

DE CHAMPIGNONCULTUUR 1990, 34161

arbeidsregistratie. Hij heeft zelf de opdracht gegeven om een program- ma te ontwikkelen.

HIJ haalde eerst een aantal beweegre- denen aan voor registratie:

-Nieuwsgierigheid;

-Actueel willen blijven;

-Het willen hebben van exacte Infor- matie;

-Weten wat je doet en waarom;

oe heer verkooijen vindt het belang- rUk dat je zelf weet welke gegevens belangrijk én de moeite waard zijn om bij te houden.

HIJ heeft het altijd belangrijk gevon- den hoeveel kg Champignons de afge- lopen week geoogst zijn, en in welke kWaliteit. Niet alleen kWaliteit I, 11 of 111.

Hij wil alle kwaliteiten afzonderlUk re- gistreren, omdat een 1-1-40 en een 1-2- 40 of een 11-2-45 gemakshalve gere- kend worden tot een 1e soort, maar de onderlinge prijsversChillen toch groot kunnen zijn. oe plukkosten zun voor deze kwaliteiten echter nagenoeg ge- lijk.

De werkzaamheden die per week nau- welijks veranderen registreert hij niet.

Bijvoorbeeld de uren van de mede- werkers voor het vullen, het enten, het afdekken, etc. Het is niet zo dat hij er geen waarde aan hecht. Maar als je hebt gekozen voor een bepaalde me- thode, dan varieert de arbeldsbehoef- te niet veel.

Na 15 jaar de wekelijkse bedrijfsgege- vens op papier verwerkt te hebben, is hiJ gaan zoeken naar wat er op de markt te koop was aan programma's voor oogstarbeid-en opbrengstregi- stratie per week. In verband met de omvangrijke registratie en de hoge kosten koos hij voor een opbrengstre- gistratie per teelt. De bestaande sys- temen voldeden niet aan zijn wensen.

Daarom zocht hij iemand die een pro- gramma voor hem kon maken. De mensen die hij vond, wisten niet veel van de champignonteelt. Dat was gunstig, omdat hij preeles moest ver- tellen wat hij wilde, en hoe hij het een en ander op papier wilde hebben.

Zijn belangrijkste wens sluit hierop di- rect aan.

Er moet naar gestreefd worden om in bestaande en toekomstige systemen op uniforme wijze kengetallen te be- rekenen. Alleen dan Is zinvolle verge- liJking van de eigen bedrijfsgegevens met algemene normen mogelijk.

Hij is van mening niet zonder goede registratie te kunnen werken. Je wordt telkens wakker geschud als er veranderingen optreden.

oe klimaatcomputer is op het bedrijf ook een onmisbare schakel. De com- puter is de enige die 24 uur per dag werkt zonder daar ook maar een keer over te klagen.

Deze voordelen zijn moeilijk in kilo- grammen champignons of in guldens uit te drukken. Dufdelijk is wel dat au- tomatisering op zun bedrijf de taak van de ondernemer verlicht. Hij drukt dat kernachtig uit door te stellen dat hij er dankzij de computer 6 kilogram biJ gekregen heeft, daarbij nietverwij- zend naar de teeltbedden maar naar zijn eigen liChaamsgewicht.

Setlelding tussen procescomputer en registratiesystemen aanbren- gen

oe heer Gleien somde een aantal knel- punten op biJ de automatisering van de klimaatregeling. Hij noemde met name de introductie, de handleiding en de begeleiding door de computer- leverancier. Omdat zowel de compu-

313

terleverancier als de teler vrij weinig van elkaars vakgebied afWeten, ver- loopt de communicatie vaak niet he- lemaal vlekkeloos. oe handlefdingen ziJn bijvoorbeeld niet altijd even dui- deliJk en vaak te technisch voor de te- ler. Standaardbegrippen en basisken- nis van elkaars vakgebieden zijn nood- zakelijk voor een goede Informatie- uitwisseling tussen teler en compu- terleverancier. Deze kennis is ook noodzakelijk voor een gestructureer- de probleemomschrijving en pro- gramma-ontwikkeling.

Ook benadrukte hU dat de champig- nonteeltsector vrij klein is en dat veel fabrikanten op deze markt actlef zun.

oe vraag kan dan ook gesteld worden, of de huidige afzetmarkt voor kli- maatregeling in de Champignonteelt wel aantrekkelijk genoeg is voor com- puterleveranciers om de noodzakelij- ke Investeringen te doen.

Automatisering van de klimaatrege- ling heeft een aantal voor- en nade- len. Een voordeel van de klimaatcom- puter is de bedrijfszekerheid. Het sys- teem kent een nauwkeurige meting en regeling. Door extra meetwaarden kan de teler ook een beter inzicht krij-

In de forumdiscussie. werden de knelpunten en aanbevelingen plenair besproken.

Van 8.00 tot 8.30 uur

Broedhandel Mushroomspawn Pilzbrut

laUDer

Piet Lempens 04956 -2525 Tijdens kantooruren:

BroedhandeiTauberBV

Sleestraat 14, 6014 CA lttervoort Telefoon (31) 04756- 6225 Telefax (31 )04756- 6385

Vooralle

champignon- en paddestoelkulturen een passend ras

met de beste teelttechnische service.

Wij houden u op de hoogte

door middel van onze nieuwsbrief.

Voor Kerkdriel e.o.

Fa. Ackermans-Jörgensen 04183-2788 Voor België

Dhr. J. P. Lenaerts 012-451011

SNELLE LEVERING 't LAAGST IN PRIJS

INSTALLATIEBEDRIJF VERHOEVEN-DRUNEN BV

Stalen champignonstellingen voorgespannen bodemroosters in diverse afmetingen

GRONDBORINGEN ONTIJZERING POMPEN ONTHARDING

Pluklorries

Aluminium kantplaten Roestvaste moerbouten

Sinds 1883

Grotestraat 138 -5151 BN Drunen

Telefoon (04163) 7 23 78

METAAL CONSTRUKTIE BEDRIJF

SINDS 1898

G. van RIJSWIJK

Méér dan 90 jaar ervaring Telefoon 04937-1520 - Someren

PREFAB BEZINKPUT VOOR

CHAMPIGNONTEELTBED RIJVEN.

- Voldoet aan de wettelijk gestelde eisen.

- Is gemakkelijk verplaatsbaar bij bedrijfsuitbreiding of aanpassing.

-Is op elke willekeurige plaats aan te brengen.

- Het is een duurzaam product.

-Gegarandeerd waterdicht.

-Onder normale omstandigheden in minder dan 2 uur te plaatsen.

.JJ-1.1'*1.1'*1

Informeer er naar ! ! !

steengoed

Floreffestraat 109 Postbus 52

Telefoon 04937-91457 Telefax 04937-93827 5710 AB SOMEREN

DE CHAMPIGNONCULTUUR 1990, 34!61

gen in het teeltklimaat. De teler kan ook doeltreffender reageren op het buitenklimaat. Hierdoor kan energie- besparing worden verkregen. In de klimaatcomputer is ook vaak de mo- gelijkheid voor registratie aanwezig.

Of een klimaatcomputer ook een ho- gere opbrengst, een betere kwaliteit of werkbesparing oplevert, is niet zo snel aan te geven. Dit is van de situatle afhankelijk. Wel is duidelijk dat een kli·

maatcomputer rust kan geven op het bedrijf.

Aan de klimaatcomputer zijn ook een aantal nadelen verbonden. Allereerst zijn dat de investeringskosten. Daar- naast vraagt de inwerkperiode nogal wat tijd. De bediening Is vrij snel aan- geleerd. om de regeling van de com- puter onder de knie te krijgen Is ech- ter meer tijd nodig. De complexiteit van de regeling kan ook tot InstelfOu- ten lelden. De vertaalslag van de teelt naar Instelwaarden voor de computer Is vaak moeilijk. Men moet zich goed bewust zijn dat de computer altijd op meetwaarden regelt. Dus ook als de metingen door een of andere om- standigheid niet juist ziJn! Te veel op de computer vertrouwen, leidt soms ook tot een afname van de visuele teeltcontrole. Dat is niet de bedoe- ling.

Als nieuwe mogelijkheden voor kli·

maatregeling ziet hij:

1 l verbeteren van de regeling. Een ge- heel nieuwe ontwikkeling is het re- gelen op basis van warmte-, vocht-, en C0₂ produktie van de teeltceL Er zou dan gereageerd worden op een directe afgeleide van de groei.

2l verbeteren van de bediening. Door de bediening gebruikersvrlendelU·

ker te maken, kan door de teler een beter inzicht worden verkregen in de regeling van de computer. Meer grafische mogelijkheden zouden moeten worden uitgebuit.

Tot slot legde hij de volgende vragen voor:

· Hoort teeltregistratie thuis in een kllmaatcomputer?

- Moet een registratieprogramma wel door de fabrikanten van klimaat- computers worden gemaakt?

· zou ontwikkeling van registratiepro- gramma's door leveranciers van ad- ministratieve software moeten ge- beuren?

Managementsysteem Is antwoord op eilandautomatisering

De heer Hesen gaat In op de doelstel- ling van een managementsysteem en de eisen waaraan zo'n systeem moet voldoen.

Hij ziet als hoofdtaak van een geauto- matiseerd managementsysteem het zodanig ordenen en verwerken van een grote hoeveelheid bedrijfSinfOr- matie dat de teler daarin voor hem belangrijke verbanden kan ontdek- ken. Op basis daarvan kan hij conclu- sies trekken en beslissingen nemen.

Hij karakteriseert de stand van zaken met betrekking

tot

automatisering als 'eilandautomatlsering'. Er zijn ar- beids- en opbrengstregistratiesyste- men; eventueel gekoppeld aan een prikklok of weegschaal, er is een sys- teem voor bedrUfSregistratie en-ver- gelijking, er zUn boekhoudprogram- ma's, er Is een geautomatiseerd be- drijfSeconomisch advies, maar van in- tegratie Is geen sprake.

In zijn visie Is een managementsys- teem het antwoord op deze 'eiland·

automatisering'. Het moet onder- steuning bieden bij teelttechnische, organisatorische én financiêle over- wegingen. Het moet veel gegevens vastleggen en de teler in staat stellen de voor hem interessante verbanden op

te

sporen. Het moet de beant- woording ondersteunen van vraag- stukken als:

- Hoe is de variatie In teeltresultaten en arbeidsprestatie tussen teelten

te

verklaren?

·Welk teeltschema Is in financiêle en organisatorische zin optimaal? com- postsoort, kwaliteltsverdeling en ar- beidsplanning worden hierin be- trokken.

·Welke teelttechniek levert, gegeven het optimale teeltschema, de beste resultaten?

Een managementsysteem moet flexi- bel zijn: Het moet rekening houden met verschillen in bedrijfstypen en in- fOrmatiebehoeften. Daarnaast moet het gebaseerd zijn op gestandaardi·

seerde infOrmatiestromen. Alleen dan kan gegevensultwisseling tussen pro- cescomputers en managementcom- puter ongestoord plaatsvinden.

Een belangrijke voorwaarde voor het

tot

stand komen van management- systemen is het maken van afspraken over gegevensultwisseling in een technisch en inhoudelijk protocol. Ie-

315

dere procescomputer zal een soort samenvatting van de meest relevante gegevens moeten verstrekken aan de managementcomputer. De cruciale vraag Is, wie bij het maken van deze afSpraken de kar moet gaan trekken.

streef naar een basispakket dat aan de meest geuite wensen vol- doet

De heer Dekker directeur van SIVA·

produkten CStichting Informatiever- werking varkenshouderij) b.a. sluit in zijn voordracht direct aan op de slot- vraag van de heer Hesen. In de sector varkenshouderij werd het initiatief voor het ontwikkelen van infOrmatie- systemen genomen door de varkens- houders zelf. Tien jaar geleden werd een takorganisatie opgericht die het ontwikkelen van infOrmatiesystemen als een van haar doelstellingen had.

Hieruit Is In 1986 SIVA-produkten b.a.

voortgekomen. Dit is een coöperatie- ve vereniging die financieel op eigen benen moet staan. In het bestuur zijn de 6 verenigingen van varkenshou- ders uit het land vertegenwoordigd.

Het bedrijf concentreert haar aan- dacht op 3 typen systemen: voor deel- administratie, voor management en geïntegreerde infOrmatie. In de deel- administratie worden de gegevens al- leen op bedrijfSniveau verwerkt, In de managementsystemen vindt verwer- king plaats op bedriJfS·. groeps- én dlernlveau. Geïntegreerde InfOrma- tiesystemen vormen een nieuwe loot aan de stam. Hierin wordt gestreefd naar koppeling met externe compu- ters en procescomputers op het el- gen bedrijf.

Bij systeemontwikkeling moet de aan- dacht vooral uitgaan naar de eerste ontwikkelingSfase, de InfOrmatie- analyse. welke infOrmatiebehoefte hebben de gebruikers? Daarnaast zijn goede contacten met bedrUtsbegelei- ders, voorlichters, IKC, onderzoek, takorganisatie en informatieleveran- ciers gewenst. Het infOrmatiemodel van de takorganisatie is het uitgangs- puntvoorde infOrmatie-analyse.ln de praktiJk blijkt echter dat de InfOrma- tiebehoefte van de ondernemer niet geheel overeenkomt met de beschrij- ving In het informatiemodeL Daarom ziet SIVA-produkten zich genood- zaakt hieraan zelf nog veel aandacht

te

besteden, hetgeen in feite zonde van de tijd is.

Klimaatcomputers Meet- en regelapparatuur Bedrijfscomputers Tunnelsystemen

Volledige projectautomatisering Containertunnels Computers IBM compatible Luchtbehandeling Grafiekenprogramma's Turn-key projecten

5993 NN Maasbree Telefoon: .. (31) 4765-2275 Fax: .. (31) 4765-1957 Nederland

Klimatiseren & automatiseren " Ons Vak"

Bewezen kwaliteit, ruime ervaring, geavanceerde techniek, gebruikers vriendelijk. Makkelijk uit te breiden, ook op langere termijn en betaalbare prijzen. Dus: een verantwoorde investering/

OE CHAMPIGNONCULTUUR 1990, 34(6)

Een deel van de meer dan 80 betangstellenden op de automatiseringsdag.

Met het oog op de kostprijs dient vol·

gens de heer Dekker gestreefd te wor · den naar zo weinig mogelijk syste- men. Met name voor een kleine tak als de Champignonteelt verdient dat aan·

beveling. Ga niet in op alle individuele wensen van de gebruikers, maar streef naar een basispakket dat voor 80 % van de gebruikers voldoet. De kosten van ontwikkeling, onderhoud en begeleiding kunnen op deze ma- nier zo laag mogelijk gehouden wor- den.

Naast SIVA-produkten zijn in de var- kenshouderij 4 andere leveranciers van managementsystemen actief, veelal gekoppeld aan een voederleve- rancier. De gegevens van deze syste·

men zijn niet met die van SIVA·pro- dukten of met elkaar uitwisselbaar. De takorganisatie is bezig daarin meer uniformiteit te brengen, maar vol- gens de heer Dekker zal de controle hierop een probleem blijven.

DISCUSSie

Er werden een 7-tal discussiegroepen samengesteld. Elke discussiegroep bestond uit een vertegenwoordiging van telers, software-ontwikkelaars en andere dienstverlenende organisa- ties, en medewerkers van onderzoek, onderwijs of voorlichting.

zowel 's ochtends als 's middags kwa·

men de discussiegroepen na het be·

luisteren van de voordrachten bijeen.

De discussie werd gevoerd aan de hand van stellingen over de voor- drachten. De belangrijkste knelpun- ten en adviezen die uit de discussie voortkwamen werden op flip-over vellen gepresenteerd. In de plenaire discussie aan het eind van de middag werden de hoofdpunten uit de groepsdiscussies met behulp van een overheadprojector door de groeps- voorzitters toegelicht.

Discussieresultaten

Knelpunten

De koppeling tussen teeltregistratie op de cultuurstaat en het economi·

sche resultaat ontbreekt.

De registratie en verwerking van ge- gevens is momenteel vooral gericht op de korte termijn. Zij dient voorna- melijk de beheersing van het lopende proces. Meten en registreren gebeurt niet altijd op de juiste en meest doel·

matige wijze.

voor een aantal zaken ontbreken de objectieve criteria voor beschrijVing, met name voor grondstOffen.

Het aantal champignonteeltbedrijven is te klein om een aantrekkeliJke markt voor management informatie syste·

men te vormen.

Aanbevelingen

Zorg voor uniformiteit in kengetallen, rekenregels en begrippen voor de he·

Ie sector.

317

stel een programma van eisen voor de te ontwikkelen software op. Hiermee kan een teler zijn wensen duidelijk maken aan de software-ontwikkelaar.

Eén centrale organisatie dient deze twee activiteiten, namens de hele sector, te coördineren.

Knelpunten

Registreren is een activiteit die door veel champignontelers ondergewaar·

deerd wordt.

De communicatie tussen teler en software-ontwiKkelaar is onvoldoen- de. Men weet te weinig van elkanders werk.

Niet alle leveranciers hebben onder- houdscontracten. De inhoud van de bestaande onderhOudscontracter) varieert.

Aanbevelingen

Inventariseer hoe telers nu registre- ren en waar telers naar toe willen.

zorg voor een geleidelijke ontwikke·

ling en invoering van systemen op be·

driJVen.

zorg voor voldoende wederzijdse vak·

Kennis en scholing van softwarepro- ducenten én telers.

Knelpunt

De combinatie van proces-en teeltre- gistratie in één systeem is niet te handhaven.

Aanbeveling

Maak een duidelijk onderscheid tus·

sen systeemontwikkeling voor pro- cesbeheersing en voor gegevensver- werking ten behoeve van de bedrUfs·

voering op langere termijn.

stel in samenwerking met de betrok·

kenen een communicatieprotocol op voor gegevensuitwisseling tussen beide typen systemen.

Discussiepunten

zoals te verwachten viel werden er ook tegenstrijdige aanbevelingen ge- daan. De belangriJkste zijn hieronder beschreven.

over uniformiteit in kengetallen en het opstellen van één programma van eisen voor software is weinig discus- sie. over de aanpaK die daarop moet volgen, werden echter afWijKende aanbevelingen gedaan.

Kwekers verwachten alleen de

beste begeleiding en service

Natuurlijk van hun eigen coöperatie uit Milsbeek

Compost en dekaarde zijn kwaliteits- produkten van de CNC die met veel zorg

dagelijks door heel Nederland gelevera worden.

De toegevoegde waarde van de CNC- produkten IS terug te vinden in de kennis

en ervaring die de CNC ter beschikking stelt aan haar leden.

zo geven bedrijfsbegeleiders van de CNC adviezen over een jUiste behandeling van grondstoffen gedurende het teeltproces.

De CNC-bedrijfsóegeleiders werken in een breed spectrum en hebben een grote hoeveelheid voorkennis over de bereiding van de geleverde grondstoffen, zoals compost, doorgroeide compost en dekaarde.

ene ...•... ^{••• ••• ••• • • • •• •• ••}

De CNC werkt vanuit een coöperatieve filosofie en stelt het belang van de kweker centraal.

Die belangenbehartiging komt met name tot uiting m het maatwerk op het gebied van bedrijfsbegeleiding. ledere kweker kan zelf aangeven hoeveel en welke begeleiding hij van de CNC-bedrijfsbegeleider wenst.

De bedrijfsbegeleider staat naast de kweker en biedt beoeleiding op het gebied van teelttechnie'k, bedriJfsvoering en de nu zo actuele milieu-aangelegenheden.

Branche-ontwikkelingen worden op de voet gevolgd en geïntegreerd in de advisering naar de kweker.

Zo is de CNC dagelijks bezig onder het motto: van en voor kwekers.

CNC, Driekronenstraat 6,

6596 MA Milsbeek, tel. 08851-1654 L Postbus 13, 6590 AA Gennep, telefax 08851-17823.

DE CHAMPIGNONCULTUUR 1990, 34(6)

De eerste strategie is:

Laat de technische realisatie van ma- nagement informatie systemen over aan de markt. ontwikkelaars dienen zich te houden aan een programma van eisen. Door middel van het ver- strekken van een keurmerk wordt hierop controle uitgeoefend.

De tweede strategie is:

Laat de sector de opdracht geven voor de technische realisatie van een ma- nagement informatie systeem. De markt is toch te klein voor meer dan één systeem respectievelijk ontwikke- laar.

Een ander discussiepunt betrof het opstellen van een programma van ei- sen. Een programma van eisen dient de communicatie tussen teler en soft- warebedrijf te ondersteunen. Eén programma van eisen betekent dat niet alleen de software leveranciers maar ook de telers zich daaraan die-

nen te conformeren. De vraag is dan:

Hoe hOud je in een op te stellen pro- gramma van eisen rekening met uit- eenlopende wensen van gebruikers?

Is dat überhaupt mogelijk?

Het derde discussiepunt betrof de aanbeveling om systemen geleidelijk op te bouwen. De teler en de software producent moeten beide ervaring op- doen. Begin met beperkte en eenvou- dige registratie en verwerking.

Tegenstrijdig hieraan werd de aanbe- veling gedaan om juist uitgebreid te registreren. Er komen dan veel gege- vens beschikbaar voor verwerking.

Weinig registreren kan leiden tot een verkeerde uitleg van de gegevens.

Voor de verwerking van veel gegevens tot bruikbaar materiaal is wel veel creativiteit van de teler en de analist/

programmeur vereist.

319

Slot

In het voorgaande is een overzicht ge- geven van de lezingen die op de auto- matiseringsdag gehouden werden en van de knelpunten die uit de groeps- dicussies en plenaire discussie naar voren kwamen. Alleen al op grond van deze lijst van knelpunten en aanbeve- lingen kan de eerste automatiserings- dag voor de champignonteelt ge- slaagd genoemd worden. Daarnaast laat de inhOud van de lezingen en de grote interesse voor deze dag zien dat er op het gebied van de toepas- sing van automatisering op champig- nonteeltbedrijven nog veel te doen en te verwachten valt.

Belangstellenden kunnen een uitge- breider verslag van deze dag bij het ProefStation bestellen.

P.G.S.H. Emons A.J.J. van Roestel

Basis voor automatisering en uniformering ...

Het globale informatiemodel voor de champignonteelt

Het informatiemodel vormt een basis voor het vaststellen van be- grippen, kengetalllen, rekenregels en communicatieprotocollen in de champignonteelt.

De publikatie "Het globale infor- matiemodel voor de champignon- teelt" kost f 40,- .

Dit bedrag is inclusief BTW en por- tokosten .

voor bestelling dient het bedrag overgemaakt te worden op reke- ningnummer12.36.03.692 bij de Ra- bobank Horst t .n. v . het Proefsta- tion voor de Champignoncultuur, onder vermelding van "INFORMA- TIEMODEL '90".

Na ontvangst van het bedrag

wordt de publikatie verstuurd.

AGRICONTROLLER®

De champignonregelaar die U winstgevend de juren 90 binnenloodst

Want welke andere DDC- of analoge regelunit heeft: 8 individuele PlO-regelaars, elk met

16 verschillende instelmogelijkheden 16 analoge ingangen voor opnemers met

8

analoge uitgangen voor servomotoren 12 digitale ingangen met eveneens 1 2 digitale uitgangen voor relais'

en kan: 6 hoofdprogramma's bevatten die

en IS:

en zal:

samengesteld zijn uit

16 subprogramma's uit een dubbel zo grote programmabibliotheek

vrij programmeerbaar van week tot week, van dag tot dag, van uur tot uur, ja zelfs van minuut tot minuut

de door de kweker gewenste waarden binnen de ingestelde grenzen weten te onderhouden en alarmeren waar nodig wordt geacht

en wordt: voortdurend verbeterd, aangepast aan de groeiende wensen van de kwekers die

daarom is:

met de AGRICONTROLLER hebben leren omgaan en hem zijn gaan waarderen

de AGRICONTROLLER

ook de oplossing voor Uw kwekerij

Ref.: Kuhn CH, Hirsbrunner CH, Zürcher CH, Chompi Service CH, Chesswood GB, Tunneltech GB, Modern Mushrooms USA, Fronklin USA, Spiegel A, Sohm A, Tongaat SA, Akitaken J, Theeu- wen NL, Pleunis NL, Donkers NL.

1 32x I

Luehtklep

AGRISYSTEMS

Controller 09

sa

52

u

I 50

0

<I

a: (!)

46

42

AGRISYSTEMS I YOUR PARTNER IN GROWTH

AGRIMASTER

CONTROLLER 1 Kult i veren

co

lnx I 1 18X I l?ox I _~

Koeler Oerhitter Vent Bevoch

170X I

18. May 1989/15:00 - 18. May 19:

donderdag

24 aug 89

•rogen ^~4.34

:

_-

ct

G

^{~ lzz.31}

Druk

lzz.sl

G

^z

at

3 lzz.61

:ct l s?.ox

I

⁴

El

:r R.Uocht.

lzz.~ l

1 ss.ox 1 ⁵ et

6 lzz.zl

···-··--- I

~9.6°C

^{IActl zz.3•c}

I

-

^{Lucht COMPOSt}

I ~<J.s•c I

^set

I

^{zz.o•c I}

0:55 COMPOST

UENTl LAT . .,x""'

14 HH WIJl HH HHH HH UH it H IE lEHH ^)(#

AIRDAMP~x

/~

"~

_{COMPOST ,,..~'}

, 1 • ,

1

^~

.

^{1 , i I , i I , i}

₁

^{~ i 1 , i 1 er 'ih~}

. , , , 1 , ⁱ I i i 1 , i 1 , i Ç' ^{i , , ,} h' ⁱ

v>

4 ^{OU S}

AG RI MASTER®

De MASTER over AGRICONTROLLER beheerst het volledige groeiproces ter verlichting van de taak van de kweker

Beheersing van het proces is ook mogelijk vanuit meer dan één plaats met behulp van SLAVES, één op kantoor, een tweede thuis

Het aantal aan te sluiten AGRICONTROLLERS is bijna onbeperkt

AG RI MASTER:

e

communiceert met alle AGRICONTROLLERS

e

verzamelt alle relevante procesinformatie

e

slaat deze op in zijn 20 MB geheugen

e

leest het uit in grafiek- of tabelvorm

e

legt het vast op floppy en verzorgt ondermeer het:

e

starten en stoppen van iedere AGRICONTROLLER

e

uitlezen van iedere waarde van alle acht PID-regelaars

e

uitlezen van iedere opnemerwaarde, inclusief de gemiddelde composttemperatuur

e

wijzigen van alle ingestelde waarden, niet alleen de

belangrijkste parameters van de acht PID-regelaars, maar ook de grenswaarden, alarmen, tijden en uitgangen

e

uitlezen var~ de wijze waarop iedere AGRICONTROLLER is geprogrammeerd, met overzichten van de geactiveerde subprogramma's voorzien van alle relevante data

e

uitlezen van grafieken in dynamische vorm, wat inhoudt dat beide schalen automatisch aan de getoonde parameter worden

aangepast

e

afdrukken van alle grafieken en

I

of tabellen

AGRIMASTER bespaart een hoop van Uw tijd .... en dus Uw geld U zou niet meer zonder kunnen .

Postbus 515, 3100 AM Schiedam Tel.: 010- 4154611

Fax.: 010- 4153290

321

•

Datbetekent nu · ^af: klaar zijn voor de toekomst

· met dé Ne.dè~l, ~ndse klimaatcornputer voor de champignontêèlt.

·-::·-.-·

Concreet: ·

in merkbaar minder tijd zichtbaar méér oogsten ~ Die toekornstls echt niettE?.-.§!Qppen. _

; 'l ~~t,,~g~~~~~ " ~~är~~~~!~=i~~~·k, ... ·.···· .. ·

Chanaplgnonteelt is( een Nederlands specialisri1e2' -_·

· _·: .}",~ -e~utomati$.ê.~rde klimaatbe: b-~ersing ...

,_;; ... -:,_. __ ,;· "::.' ... _.·· ·. ··· i èeni:;; ~:;~~~ i ~~~~t::;'~~c~ .

. ··:-::·:'--~~--' . ~ .

-~·- . ^-~---~ ~--·--"'"