Onderwerp : Jaarlijkse blijk van waardering mantelzorgers (Wmo 2015) Registratienummer : at14002138
Registratiecode :
*at14002138*
Auteur : André Goudriaan
Status : Openbaar
Jaarlijkse blijk van waardering voor mantelzorgers
1. Algemene informatie over jaarlijkse blijk van waardering voor mantelzorgers
Met ingang van 1 januari 2015 vervalt de grondslag voor het huidige mantelzorgcompliment. Het huidige mantelzorgcompliment van € 200 per jaar is bedoeld als blijk van waardering voor het werk van
mantelzorgers en als tegemoetkoming in de kosten. Nu het mantelzorgcompliment vervalt, is het aan de gemeenten om een jaarlijkse blijk van waardering voor mantelzorgers te organiseren. Dit moet in de Wmo- verordening opgenomen worden.
Het betreffende budget van het mantelzorgcompliment wordt hiervoor per 2015 overgeheveld naar het gemeentefonds. Voor Beuningen betekent dit dat op basis van de meicirculaire € 7.494 wordt toegevoegd aan de algemene uitkering voor het ontwikkelen van activiteiten om de mantelzorgondersteuning naar een hoger niveau te tillen. Mezzo, een landelijke vereniging voor mantelzorgers en vrijwilligerszorg geeft aan dat de ideale waardering bestaat uit een mix van activiteiten, die tezamen zowel waardering als een tegemoetkoming geven in de kosten van mantelzorg. Deze activiteiten kunnen zowel individueel als groepsgericht aangeboden worden.
De vorm van de jaarlijkse waardering is vrij. Dit kan een plant zijn, maar het mag ook een cadeaubon of geld zijn.
2. Overzicht van huidige ondersteuning van mantelzorgers
De jaarlijkse blijk van waardering die gegeven moet gaan worden, is niet de enige activiteit die
georganiseerd wordt met het oog op mantelzorgers. Hieronder staat een omschrijving van diverse zaken die erop gericht zijn mantelzorgers te (gaan) ondersteunen bij het verrichten van hun taken.
• Molensoos
In maart 2014 is Perspectief gestart met de wekelijkse Molensoos voor mensen met een ondersteuningsbehoefte. Inwoners met bijvoorbeeld sociale belemmeringen,
eenzaamheidsproblematiek of mensen waarvan mantelzorgers overbelast zijn kunnen er terecht.
De Molensoos is bedoeld voor mensen die nu nog gebruik maken van de Wmo-dagverzorging en voor inwoners die nu nog geen gebruik maken van een inloop- of begeleidingsfunctie.
De bezoekers worden ondersteund in hun maatschappelijk functioneren. Daarbij wordt nadruk gelegd op zelfredzaamheid, participatie en het herstel van het sociale netwerk in en met de buurt.
De Molensoos kent in de ochtend een gestructureerd programma voor ouderen. Daarna heeft de inloop een open karakter en is beschikbaar voor verschillende doelgroepen. Voor de toegang tot de Molensoos is geen indicatie nodig.
Waardering
Preventie van overbelasting van de mantelzorger is een functie die ook onder waardering wordt gerekend. De Molensoos geeft de mantelzorgers van de bezoekers gelegenheid om één keer per week een aantal uren tijd voor henzelf te hebben.
2
• Mantelzorgwoningen
Op 10 juni 2014 hebben gemeenteraadsleden gesproken over een opinienota ‘Integraal beleidskader woningmarkt/woningbouwprogramma’ met veel aandacht voor de onderwerpen langer zelfstandig wonen en mantelzorgwoningen en zorgunits. De deelnemers hebben het college meegegeven dat er ruimere mogelijkheden moeten komen voor mantelzorgwoningen. Het college zal dit nader uitwerken.
Nu is nog een zorgindicatie nodig om mee te werken aan de verzoeken die binnenkomen, waardoor vooruitlopen op een komende zorgvraag niet mogelijk is. Door een wijziging van het Besluit omgevingsrecht, vermoedelijk in het najaar 2014 zal het gebruik van bijgebouwen voor mantelzorg onder voorwaarden vergunningsvrij worden.
Waardering
Het makkelijker maken van mantelzorgwoningen of woningaanpassingen is een waarderingsvorm die gericht is op materiële hulp en is een alternatief voor het materiële aspect van het
mantelzorgcompliment.
• Aangenaam kennis te maken
Vanaf 1 januari 2014 is voor een jaar het project ‘Aangenaam kennis te maken’ gestart voor het bevorderen actief burgerschap van vitale ouderen. Zij worden ingezet als bruggenbouwers tussen mensen met een beperking en anderen uit hun buurt.
Een tweede doelstelling van het project is het voorkomen van eenzaamheid van mensen met een beperking doordat er verbindingen gelegd worden tussen deze groep en vitale ouderen.
Een belangrijk neveneffect van deze doelstelling is dat eventuele mantelzorgers van de mensen met een beperking ontlast worden, ook al worden mantelzorgers niet specifiek als doelgroep genoemd.
Bruggenbouwers hebben bij zorgwekkende situaties een signalerende functie en kunnen signalen bespreken met betrokken professionele organisaties.
Waardering
Bruggenbouwers kunnen meehelpen om overbelasting van de mantelzorger te voorkomen en het project is daarmee vanwege het preventieve karakter een vorm van waardering voor de
mantelzorger.
• Cursussen voor GGz-mantelzorgers
In de praktijk blijken cursussen voor mantelzorgers van GGz-cliënten in een grote behoefte te voorzien. Mantelzorgers van GGz-cliënten hebben bovengemiddeld te kampen met stress en overbelasting vanwege het verlenen van mantelzorg. Deze cursussen rusten deze mantelzorgers toe in het omgaan met cliënten die te kampen hebben met psychische problematiek (bijvoorbeeld borderline of psychose).
Ondersteuning door Perspectief
Perspectief voert voor de gemeente diverse reguliere activiteiten uit die dienen om mantelzorgers te ondersteunen. Deze sluiten aan op de taken die de gemeente in de huidige Wmo heeft. Deze activiteiten zijn niet bedoeld als een alternatief voor het mantelzorgcompliment, ook al kunnen ze ook gerekend worden onder waardering.
Het gaat om de volgende activiteiten:
• Steunpunt mantelzorg
Perspectief verzorgt het Steunpunt mantelzorg. Het Steunpunt biedt informatie en advies over voorzieningen en regelingen die voor mantelzorger van belang zijn. De ondersteuning kan bestaan uit (het verwijzen naar) praktische hulp, zoals oppas/opvang, maaltijdservice, personenalarmering, buurthulp, activiteiten en contacten, of een persoonlijk gesprek. Onder dit laatste vallen ook
3 informatiebijeenkomsten en het lotgenotencontact, waarbij in groepsverband ervaringen van mantelzorgers worden uitgewisseld.
• BOS (Bezoek en Opvang Service)- Maatjes project
Bij Perspectief werken 10 getrainde BOS-vrijwilligers die ieder een cliënt ondersteunen, zodat een mantelzorger even tijd voor zichzelf heeft. De vrijwilligers doen dit gemiddeld 4 uur per week. De mantelzorger kan zo de accu opladen en wordt ontlast van de vaak intensieve zorg die zij aan zijn/haar naaste geeft. Duurdere zorg (bv intramuraal) wordt hiermee uitgesteld of voorkomen.
Uiteindelijk leveren de 10 vrijwilligers 35 à 40 uur per week vervanging van de mantelzorg taken.
Er wordt samengewerkt met bijvoorbeeld huisartsen, thuiszorgorganisaties, zorgtrajectbegeleiders, Wmo-loket gemeente, Zonnebloem, seniorenverenigingen en Pro Persona.
• Monitoring 80+ en vrijwillige ouderenadviseurs
In 2013 is Perspectief gestart met de monitoring 80+. Twaalf vrijwilligers bezoeken met een uitgebreide vragenlijst alle 80-jarigen gegaan. De uitkomst van deze monitoring wordt in een rapport vastgelegd. Het gesprek heeft als uitgangspunt de zelfredzaamheid van de 80 jarigen te vergroten. Wensen en behoeften, die bruikbaar zijn voor de beleidsvorming van organisaties zoals de gemeente, zorgorganisaties en Perspectief, worden geïnventariseerd. De bezochte ouderen ontvangen verder informatie over zorg en welzijnsvoorzieningen.
3. Gemeentelijke keuze: een jaarlijkse mantelzorgplantactie
Het is uiteindelijk aan uw Raad om een keuze te maken inzake de jaarlijkse blijk van waardering voor mantelzorgers. De bedoeling daarvan kan zijn dat de waardering voor mantelzorgers zo vormgegeven wordt dat deze aansluit op de bestaande voorzieningen en activiteiten.
Voor het uitkeren van een mantelzorgcompliment door de gemeente ontbreken de faciliteiten. Het verwerken van aanvragen, het uitkeren van de bedragen en eventuele controle zou een
organisatiestructuur vereisen die een (groot) deel van de middelen zal opslokken. Bovendien is de financiële positie van Beuningen slecht en zijn er financiële risico’s verbonden aan de transities in het sociale domein.
Mantelzorgplant
Daarom wordt de zienswijze van uw Raad gevraagd op onderstaande mogelijkheid, namelijk de mantelzorgplantactie.
Het Steunpunt Mantelzorg van Perspectief heeft in november 2013 eenmalig een actie georganiseerd voor mantelzorgers in de gemeente Beuningen onder het motto ‘Dat verdient een bloemetje’. Perspectief heeft een oproep gedaan om mantelzorgers die een bloemetje verdienen aan te melden voor een zogenoemde mantelzorgplant. Het doel was om mantelzorgers in beeld te krijgen die nog niet bekend zijn bij het
Steunpunt Mantelzorg en hen vervolgens te informeren over ondersteuningsmogelijkheden. Voor de actie is een eenmalige subsidie aan Perspectief verstrekt van € 1.000.
De actie was zeer succesvol. Er zijn 212 planten uitgedeeld. De reacties van de mantelzorgers waren erg positief.
Waardering
De mantelzorgplantactie is een voorbeeld van een blijk van waardering voor mantelzorgers en past bij de bedoeling van de wetgever. De rol die bekenden hebben bij het aanmelden, laat zien dat de waardering ook van de omgeving van de mantelzorger komt, niet alleen van een instantie of de overheid.
De mantelzorgplant heeft daarnaast een belangrijk voordeel doordat het project bijdraagt aan het in beeld brengen en houden van mantelzorgers, zodat we hen beter kunnen helpen. Mantelzorgers zijn over het algemeen een moeilijk te bereiken groep, omdat ze zichzelf niet als zodanig herkennen en erg gericht zijn op hun eigen situatie en zelf niet snel op zoek gaan naar ondersteuning. Perspectief biedt de mensen die nu
4 bij haar bekend zijn, gericht informatie. Naar aanleiding van de actie brengt ze twee- tot driemaal per jaar een nieuwsbrief uit.
Zoals uit de hierboven genoemde informatie al blijkt, zal het budget van bijna €7.500 ruim toereikend zijn voor een jaarlijkse mantelzorgplantactie. Het is wenselijk om enige ruimte over te houden, omdat (nog) niet bekend is hoe groot percentage van de mantelzorgers met deze actie bereikt zal gaan worden. Als het aantal te bereiken mantelzorgers groot is, betekent dit dat de kosten voor de mantelzorgplantactie
toenemen.
Evaluatie mantelzorgplantactie
Als de mantelzorgplantactie ook in 2015 uitgevoerd wordt, is het goed om een evaluatie te houden. Dan kan bekeken worden of ook nog op een andere manier een verbinding met het huidige
mantelzorgcompliment gelegd worden, namelijk door bijvoorbeeld de plant te vervangen door een kortings- of cadeaubon. Deze bon kan bijvoorbeeld gebruikt worden voor een recreatieve activiteit of voor korting bij winkels of diensten van de gemeente. Bedrijven kunnen bij de actie worden betrokken en zouden als sponsor kunnen optreden. Zij kunnen hiermee aandacht vestigen op hun maatschappelijke betrokkenheid en misschien gebruiken als promotie.
