LOGOPEDISCHE DIENST MAAS EN WAAL

(1)

LOGOPEDISCHE DIENST MAAS EN WAAL

PROGRAMMABEGROTING 2014

DEELNEMENDE GEMEENTEN:

BEUNINGEN

WEST MAAS EN WAAL WIJCHEN

Wijchen, 7 maart 2013

(2)

(3)

Programma 1: Logopedie

Belang spraak- en taalontwikkeling

De eerste levensjaren van een kind zijn van groot belang voor de ontwikkeling en daarmee de kansen op ontplooiing, zelfvertrouwen en maatschappelijke participatie. Een goede spraak

¹

- en taalontwikkeling

²

zijn daarbij cruciaal. De communicatieve ontwikkeling is noodzakelijk aangezien school en maatschappij zeer verbaal zijn ingesteld en daarom goede mondelinge (en schriftelijke) communicatieve vaardigheden vereisen. Het kind met een zwakke of gestoorde mondelinge communicatie wordt belemmerd in zijn/haar

emotionele, sociale en cognitieve ontwikkeling (Goorhuis,1994).

Na de voorbereiding in de voortalige periode van 0-1 jaar vindt de verdere taalontwikkeling grotendeels plaats in de leeftijd van 1-5 jaar met een verdere differentiatie in de

schoolperiode. Wanneer een taalstoornis op 6-jarige leeftijd niet is verholpen, is er meestal sprake van een blijvende taalstoornis met alle negatieve gevolgen voor het verloop van schoolprestatie, gedrag en latere mogelijkheden in de maatschappij. De taalstoornis kan daarmee tot achterstanden leiden op een breed gebied. (o.a. Goorhuis en Schaerlaekens, 1994). Kinderen met stoornissen in de spraak- of taalontwikkeling behoren daarom tot een in hun totale ontwikkeling bedreigde groep. Zij hebben in termen van de definitie van de World Health Organisation een belangrijk gezondheidsprobleem. Gezondheid is volgens de WHO meer dan afwezigheid van ziekte of gebrek.” Het is een toestand van volledig

lichamelijk, geestelijk en sociaal welzijn “(WHO, 1948).

Het tijdig signaleren van spraak- en taalstoornissen met daarop volgend een adequate diagnostiek en -indien nodig- interventie is daarom van essentieel belang (TNO, 1998).

Indien de stoornis op latere leeftijd ontdekt wordt brengt dit een langduriger en kostbaarder zorgtraject met zich mee. Een aantal stoornissen is bovendien op latere leeftijd moeilijker of niet meer te behandelen (NVLF).

Naar schatting 5% van alle peuters en kleuters in Nederland hebben problemen met hun taal. Een taalachterstand op jonge leeftijd waarbij niet adequaat en tijdig wordt ingegrepen kan ernstige gevolgen hebben voor de taalontwikkeling en leerprestaties op schoolleeftijd.

Reeds op jonge leeftijd heeft de achterstand ook daadwerkelijk gevolgen voor het gedrag en de kwaliteit van leven van het kind. Taalontwikkeling speelt dus een uiterst belangrijke rol in de totale ontwikkeling van een kind.

Sommige kinderen beginnen hun schoolcarrière met een achterstand. Deze achterstand hangt samen met diverse omgevingsfactoren, waaronder economische, sociale en culturele factoren, die samen invloed hebben op de ontwikkelingskansen van een kind.

Vroegtijdige interventie van de logopedist draagt ertoe bij het beste uit elk kind te halen en hen meer mogelijkheden te bieden hun talenten te ontwikkelen. Immers taal is voorwaarde voor lezen, lezen is voorwaarde voor leren en leren is voorwaarde voor toekomstkansen.

Wij zijn er voorstander van om achterstand in een zo vroeg mogelijk stadium te ontdekken en de juiste interventies te doen.

1 Spraakontwikkeling betreft de ontwikkeling van het klanksysteem van een taal d.w.z. het leren waarnemen en produceren van klanken zoals die in een bepaalde taal bestaan.

2. Onder taalontwikkeling wordt verstaan: de ontwikkeling van de woordenschat en het verwerven van inzicht in het hanteren van grammaticale en communicatieve regels.

(4)

Preventieve logopedie

Het instrument bij uitstek in de aanpak van spraak- en taalachterstand is de logopedie

³

. De (preventieve) logopedist is deskundig in het vroegtijdig opsporen van spraak- en

taalstoornissen, in het adviseren bij spraak- en taalstimulering en in het doorverwijzen naar de curatieve logopedie voor behandeling. Het doel van de logopedische interventie is dat stem-, spraak-, taal- en/of gehoorstoornissen zoveel mogelijk worden voorkomen, zodat leerlingen komen tot een zo optimaal mogelijke mondelinge communicatieve ontwikkeling.

Vaak komen verschillende spraak-/taalstoornissen naast elkaar voor en veroorzaken of beïnvloeden zij elkaar. Logopedisten zijn er op getraind deze stoornissen op te sporen en te behandelen.

Binnen de preventieve logopedie wordt onderscheid gemaakt tussen primaire en secundaire preventie. Het eerste is gericht op het stimuleren van gezonde ontwikkeling en bevorderen van normale communicatieve ontwikkeling. Het tweede - secundaire preventie - is gericht op vroegtijdige onderkenning en het voorkómen van verergering van gesignaleerde problemen.

Bij beide vormen van preventie kunnen de activiteiten zowel groeps- als individugericht zijn.

Relatie met Onderwijsachterstandenbeleid en Voor- en Vroegschoolse Educatie De logopedist draagt vanuit haar paramedische deskundigheid bij aan de ondersteuning van het primaire leerproces van het onderwijs en daarmee ook aan de zorgverbreding van de school.

Er is inmiddels brede overeenstemming over de ontwikkelingsstimulering op jonge leeftijd.

Vanuit onder meer het Onderwijs Achterstandenbeleid en het beleid gericht op Voor- en Vroegschoolse Educatie

⁴

(VVE) is het accent binnen het preventief jeugdbeleid steeds meer verlegd naar de primaire preventie en naar de voor- en vroegschoolse periode.

Taalstimulering is daarbij één van de belangrijkste peilers van het beleid geworden, zowel op rijks- als op gemeentelijk niveau. Logopedie heeft daarmee een duidelijke functie in de uitvoering van beleid in het kader van het Onderwijsachterstandenbeleid en de VVE. In dit kader is er binnen de Logopedische dienst Maas & Waal naast de werkzaamheden op de basisschool al jarenlang veel aandacht voor de mogelijkheden van primaire en secundaire preventie op de consultatiebureaus, de kinderopvang en peuterspeelzalen.

Relatie met onderwijsontwikkelingen

Naar verwachting zal de groep kinderen die logopedische begeleiding nodig heeft binnen het reguliere basisonderwijs steeds verder toenemen. In het kader van (de bezuinigingen in) het passend onderwijs zullen immers steeds meer kinderen die speciale zorg nodig hebben, binnen het reguliere basisonderwijs blijven. De signalering van zorgkinderen in dit kader vindt plaats in de kleutergroepen, waarbij de logopedisten een ondersteunende en adviserende rol ten aanzien van het schoolteam hebben.

3 Logopedie is een paramedisch beroep, dat zich via vroegtijdige onderkenning en interventie enerzijds en voorlichting anderzijds richt op de gebieden taal, spraak, mondgewoonten, gehoor, stotteren, stem en communicatieve vaardigheden.

Logopedie geniet titelbescherming op grond van artikel 34 van de Wet BIG (Beroepen Individuele Gezondheidszorg). In de wet BIG staat het deskundigheidsgebied van de logopedist beschreven. De logopedist is gehouden aan de wet- en regelgeving voor de uitoefening van het beroep. Dit waarborgt de kwaliteit van de logopedische beroepsuitoefening.

4 Voor- en vroegschoolse educatie: om taalachterstanden/-problemen bij risicogroepen het hoofd te kunnen bieden is in 2000 de regeling VVE in het leven geroepen. Deze regeling biedt gemeenten de mogelijkheid om kinderen op jonge leeftijd mee te laten doen aan educatieve programma’s. Deze starten in de voorschoolse periode (kinderopvang/peuterspeelzaal) en lopen door tot in de eerste 2 groepen van het basisonderwijs. Doel van de regeling is het verbeteren van de

startcondities voor risicoleerlingen.

(5)

Het doel van de logopedische interventie is dat stem-, spraak-, taal- en/of

gehoorstoornissen zoveel mogelijk worden voorkomen, zodat leerlingen komen tot een zo optimaal mogelijke mondelinge communicatieve ontwikkeling. Dit doel wordt bereikt door het vroegtijdig opsporen van stem-, gehoor- ,spraak- en taalstoornissen, het adviseren, controleren en zo nodig doorverwijzen naar de curatieve logopedie voor behandeling.

Instrumenten die hievoor gebruikt worden: geven van voorlichting aan ouders, verzorgers, leerkrachten, consultatiebureauartsen en –verpleegkundigen en peuterspeelzaalleidsters en het verrichten van screening, onderzoek en controles bij kinderen van 2,5 - 6 jaar. De beperking tot deze leeftijdscategorie moet de benodigde kostenbesparing opleveren. De zorg voor de categorie 0 – 2,5 jarigen ligt in beginsel bij het consultatiebureau.

De logopedische activiteiten dienen gericht te zijn op het in een zo vroeg mogelijk stadium signaleren van defecten in de spraak- en taalontwikkeling van de kinderen (secundaire preventie) en op het voorkomen van problemen en stoornissen op het gebied van de communicatieve ontwikkeling (primaire preventie). Aan de hand van deze doelstelling wordt bereikt dat een behandeling in korte tijd, met geringe inspanning en met beperkte middelen tot een maximaal resultaat leidt.

Om deze doelstelling te bereiken zal de inspanning gericht moeten worden op zowel de primaire als de secundaire preventie.

PREVENTIEVE LOGOPEDIE Activiteiten Primaire preventie

Gericht op intermediairen en het publiek

-1- Collectieve voorlichting over communicatie en logopedische stoornissen.

-2- Beleidsadvisering naar verschillende organisaties.

Secundaire preventie Individu gericht

-3- Logopedische screening 5-jarigen -4- Groepsobservatie peuterspeelzaal -5- controles

-6- onderzoek -7- advies -8- verwijzing

-9- vroegtijdige interventie

-9- consultatie door intermediairen Ontwikkeling, kwaliteits-

bevordering en organisatie

-10- Profilering

-11- Kwaliteitsbevordering -12- Organisatie

De logopedische activiteiten vinden voornamelijk plaats in de voor- en vroegschoolse periode (0-9 jarigen). De 9 – 13 jarigen, worden op consulterende en adviserende wijze (op aanvraag) gevolgd.

In schooljaar 2012-2013 zal de groepsobservatie op alle peuterspeelzalen vervolgd

worden.

(6)

Financieel overzicht 2014

LASTEN

Omschrijving Jaarrekening 2012

Begroting 2013

Begroting na reorganisatie

2013

Begroting 2014

Salarissen en sociale lasten

345.360 240.700 159.970 161.400

Rente en afschrijving 0 0 1.234 1.234

Overige goederen en diensten

40.665 39.787 33.438 30.250

Onvoorziene uitgaven 0 2.441 2.441 2.441

Totaal 386.025 282.928 197.083 195.325

BATEN

Omschrijving Jaarrekening

2012

Begroting 2013

Begroting na reorganisatie

2013

Begroting 2014

Overige inkomsten 385.213 282.278 196.733 194.975

Overige goederen en diensten

680 0 0 0

Rente 132 650 350 350

Reserveringen 0 0 0 0

Totaal 386.025 282.928 197.083 195.325

(7)

Paragrafen

1. Algemene dekkingsmiddelen 2. Meerjarenramingen 2014 t/m 2017 3. Weerstandsvermogen

4. Verbonden partijen

5. Bedrijfsvoering

(8)

(9)

Paragraaf 1: Algemene dekkingsmiddelen

Dit hoofdstuk geeft een overzicht van het algemene dekkingsmiddel. Het betreft de bijdrage van de deelnemende gemeenten in het nadelig saldo van de begroting.

De bijdrage wordt berekend op basis van het aantal inwoners van het voorafgaande jaar.

Ingevolge artikel 23 van de bij besluit van de raden der aangesloten gemeenten

vastgestelde gemeenschappelijke regeling tot het instellen van een Logopedische Dienst, Maas en Waal, wordt in de kosten door elke gemeente jaarlijks bijgedragen in verhouding tot het aantal inwoners van elke gemeente op 1 januari van het jaar voorafgaande aan dat, waarvoor de bijdrage verschuldigd is.

Als grondslag voor de bijdrage der deelnemende gemeenten wordt uitgegaan van het aantal inwoners op 1 januari 2013

Te verdelen kosten € 194.975,00.

Aantal inwoners op 1 januari 2013: 84.747

De kosten voor 2014 worden per inwoner geraamd op:

194.975,--

--- = € 2,3006 84.747

De lasten per inwoner over voorgaande jaren geeft het volgende overzicht:

Jaar Begroting Rekening 2005 2,6303 2,7160

2006 2,6786 2,5680 2007 2,7484 2,8524 2008 3,0395 3.6647 2009 3,2745 3,3305 2010 3,5566 3,4548 2011 3,5099 3,3354 2012 3,3974 3,0853

2013 3,3396

2014 2,3006 Een verlaging van het bedrag per inwoner van 31,12%

(10)

In het volgende overzicht zijn de ten laste van iedere gemeente komende kosten opge- nomen.

Gemeente Aantal inwoners Bijdrage

01-01-‘12 01-01-‘13 2013 Na

reorganisatie 2013

2014

Beuningen 25.441 25.337 84.965 59.216 58.292

West Maas en Waal 18.340 18.400 61.250 42.688 42.332

Wijchen 40.741 41.010 136.063 94.829 94.351

Totaal 84.522 84.747 282.278 196.733 194.975

(11)

Paragraaf 2: Meerjarenraming 2014 t/m 2017

Uitgangspunten:

• De productenbegroting 2014 is de basis voor de meerjarenramingen

• De doorrekening van de overige goederen en diensten geschiedt in eerste aanleg op

• basis van een toename van € 250,00 per jaar

• Met betrekking tot de lonen wordt bij de doorrekening rekening gehouden met een toename als gevolg van periodieken met een bedrag van € 1.430,00. Vanaf 2017 zijn er geen verhogingen meer als gevolg van periodieken.

• De deelnemende gemeenten hebben aan de gemeenschappelijke regelingen een bezuinigingsopdracht opgelegd voor de gemeentelijke bijdrage van 2,50 procent in 2012 oplopend tot 10 procent in 2015. In de begroting 2012 en de begroting 2013 is hiervan respectievelijk cumulatief ingevuld 3,0 en 5,5 procent. In 2014 en 2015 resteert cumulatief respectievelijk 2,50 procent en 4,50 procent

Lasten

Omschrijving 2014 2015 2016 2017

Salarissen en sociale lasten 161.400 162.830 164.260 164.260

Rente en afschrijving 1.234 1.234 0 0

Overige goederen en diensten 30.250 30.500 30.750 31.000

Stelpost bezuiniging 0 0 0 0

Overige uitgaven 2.441 2.441 2.441 2.441

Totaal 195.325 197.005 197.451 197.701

Baten

Omschrijving 2014 2015 2016 2017

Rente 350 350 350 350

Overige inkomens overdrachten 194.975 196.655 197.101 197.351

Totaal 195.325 197.005 197.451 197.701

(12)

Paragraaf 3: Weerstandsvermogen

Het weerstandsvermogen is de verzameling van bronnen waaruit niet voorziene financiële tegenvallers bekostigd kunnen worden. Het gaat om buffers in het eigen vermogen of in de exploitatie die kunnen worden vrijgemaakt om niet begrote kosten te dekken, zonder dat dit gevolgen heeft voor het beleid en de uitvoering van taken. Het weerstandsvermogen moet incidentele tegenvallers kunnen afdekken en moet voldoende zijn om structurele

tegenvallers te kunnen opvangen totdat het beleid daarop is bijgesteld.

Als weerstandscapaciteit heeft de dienst alleen de post onvoorzien beschikbaar.

Op grond van de gemeenschappelijke regeling dragen de deelnemende gemeente het nadelig saldo van dienst. De verdeling van het nadelig saldo vindt plaats op grond van het aantal inwoners van het voorgaande jaar.

Door deze verdeling van het nadelig saldo heeft de gemeenschappelijke regeling geen behoefte aan extra weerstandscapaciteit maar vormt voor de gemeenten daardoor wel een risico .

De GR heeft geen langlopende leningen aangegaan.

De bevoorschotting van de dienst vindt door de deelnemende gemeenten plaats per 15 januari en 15 juli van het begrotingsjaar. De dienst kan hierdoor aan haar

betalingsverplichtingen voldoen en heeft geen behoefte aan externe financieringsmiddelen.

De GR heeft daarom geen behoefte aan een liquiditeitsplanning en een opzet voor de financieringsbehoefte voor de komende 3 jaar.

Eventuele “overschotten” worden tijdelijk belegd op een depositorekening.

Paragraaf 4: Verbonden partijen.

De Logopedische Dienst Maas en Waal houdt zich op de in de gemeente Beuningen, West Maas en Waal en Wijchen gevestigde basisscholen bezig met het onderricht in zuiver spreken en stemgebruik. De werkzaamheden zijn zowel curatief als preventief gericht.

Hierbij richten de medewerkers hun zorg zowel op de groep, als ook op het individuele kind.

Naast de zorg voor het kind, werken de medewerkers van de dienst aan de deskundigheidsbevordering van de leerkrachten.

Verbonden partijen:

Gemeente Beuningen Postbus 14

6640 AA Beuningen

Gemeente West Maas en Waal Postbus 1

6658 ZG Beneden Leeuwen Gemeente Wijchen

Postbus 9000

6600 HA Wijchen

(13)

Paragraaf 5: Bedrijfsvoering

Bedrijfsvoering is de sturing en beheersing van de primaire en de ondersteunende

processen om het voorgenomen beleid en de daarmee samenhangende doelstellingen van de gemeenschappelijke regeling te kunnen realiseren. Een goede bedrijfsvoering is een voorwaarde voor het uitoefenen van het beleid van de gemeenschappelijke regeling, de dienstverlening aan de kinderen tot en met groep 8 van de basisscholen.

Beleid van de bedrijfsvoering

Nieuwe ontwikkelingen als aangescherpte regelgeving rond de accountantscontrole oefenen invloed uit op de bedrijfsvoering van de gemeenschappelijke regeling.

In verband met het van toepassing worden van het BBV moeten een aantal besluiten door het Algemeen Bestuur worden genomen.

• Het Algemeen Bestuur van een Gemeenschappelijke Regeling stelt een financiële verordening vast (art 212). Deze geldt vanaf het boekjaar 2004.

• Het Algemeen Bestuur van een Gemeenschappelijke Regeling stelt een controle verordening vast (art 213). Deze geldt vanaf het boekjaar 2004.

• Het Algemeen Bestuur van een Gemeenschappelijke Regeling benoemt de accountant die wordt belast met de jaarrekeningcontrole vanaf 2004, stelt nadere voorwaarden aan de accountantscontrole en maakt communicatie-afspraken.

Organisatie

De organisatie van de GR is opgebouwd volgens het afdelingsmodel.

De teammanager opereert met een grote mate van eigen verantwoordelijkheid en omdat deze verantwoordelijkheid zo laag mogelijk in de organisatie wordt gelegd stimuleert zij de eigen verantwoordelijkheid van hun medewerkers.

De dagelijkse leiding van de organisatie berust bij de teammanager.

De ambtelijk secretaris ziet nauwgezet toe op een goede samenwerking tussen bestuur en ambtelijke organisatie.

Personeelsmanagement

Voor de medewerkers van de gemeenschappelijk regeling is de CAO van de gemeente Wijchen van toepassing verklaard.

Functiewaardering

In 2004 is onder gebruikmaking van een marktconform functiewaarderingssysteem een

functiebeschrijving opgesteld. Per functie is vastgelegd over welk eigenschappen en

vaardigheden een functievervuller moet beschikken om zijn functie volwaardig te kunnen

uitvoeren.

(14)

(15)