Business cases sociaal werk
Sociaal werk breed op meer
leefgebieden: 1 euro levert 2 euro op
• Organisatie: LEVgroep (juli2020)
• Het welzijnswerk bewijst zijn waarde, ook puur financieel. De LEVgroep heeft onderzoek laten doen in drie gemeenten, waaronder Helmond.
• Uitkomst: sociaal-maatschappelijke problemen aanpakken door in te zetten op preventie, welzijnswerk dus, spaart ruim twee keer zo veel andere kosten uit.
• Op maandag 6 juli werd het rapport van Good2Consult aangeboden aan de gemeente Helmond.
https://www.sociaalwerknederland.nl/actueel/nieuws/8615-elke-euro-betaalt -zich-dubbel-uit-levgroep-mkbas
1. Jongerenwerk voor gemeenten
• Organisatie: Participe advies (2018)
• Het idee:
• Jongerenwerk voorkomt zorg
• Jongerenwerk vergroot sociale cohesie
• Financieel effect:
• Opbrengsten geschat op 45 miljoen op niveau van Nederland
https://www.participeadvies.nl/actueel/mbc-jongerenwerk
Jongerenwerk voorkomt zorg
• Het jongerenwerk levert een belangrijke bijdrage aan het beheersen van de kosten van zorg en welzijn door het voorkomen of het verkleinen van de inzet van zorg.
Dit levert de volgende maatschappelijke effecten op:
• Door preventieve inzet van het jongerenwerk is zorg niet (meteen) nodig.
• Jongerenwerk biedt mogelijkheid tot afschalen en normaliseren.
• Het combineren van jongerenwerk met zorg versterkt het effect van hulpverlening.
• Het besparingspotentieel door de inzet van het jongerenwerk zit bij de groep die gebruikmaakt van lichte hulpverlening en/of
zorg wordt geschat op €45 miljoen.
Jongerenwerk vergroot cohesie
•
De sociale cohesie in de wijk is versterkt doordat het de aandacht heeft van het jongerenwerk, waar de volgende (deel)effecten uit voortvloeien:
• Jongeren en buurtbewoners voelen zich sterker verbonden met hun buurt en met elkaar.
• Jongeren staan in een positief daglicht bij de buurtbewoners die aansluiten bij activiteiten die zij hebben georganiseerd.
• Door actief te zijn als vrijwilliger ontwikkelen jongeren vaardigheden en zelfvertrouwen.
• Het plezier dat jongeren beleven aan hun actieve bijdrage zorgt er voor dat de kans toeneemt dat zij zich ook in de toekomst (blijven) inzetten voor hun omgeving.
2. Sociaal makelaars
• Organisatie: Meerwaarde Welzijn (2017)
• Het idee:
• Sociaal Makelaars brengen mensen en organisaties in de wijk bij elkaar
• Financieel effect:
• Vermindering gezondheidsrisico’s, minder
aandoeningen, minder behandelingen, minder
medicijngebruik. 1 geïnvesteerde euro wordt 3,00 tot 5,50 euro in opbrengsten.
https://www.meerwaarde.nl/thema/sociale-contacten-vrije-tijd/verbinding/sociaal-makelaars-1
https://www.meerwaarde.nl/doc/nieuws/PubliekssamenvattingmaatschappelijkeBusinessCasesociaalmakelen2019def.pdf
Sociaal makelaars verbinden
• Sociaal makelaars brengen mensen bij elkaar door te luisteren naar verhalen, behoeften en mogelijkheden van mensen:
• Bewoners komen uit een isolement, leggen nieuwe contacten en maken vriendschappen.
• Dat vergroot het welzijn van bewoners en leidt tot cohesie.
• Er ontstaat ondersteuning door vrijwilligerswerk, waarmee zorg en ondersteuning wordt
voorkomen/vervangen.
3. Housing first
• Organisatie: Housing first Nederland (2019)
• Het idee:
• Dak- en thuislozen krijgen zonder verdere voorwaarden een woonruimte toegewezen met intensieve, integrale begeleiding.
• Financieel effect:
• Uit onderzoek in de VS komt naar voren dat er veel minder gebruik wordt gemaakt van zorg en welzijn door deze groep, nadat zij huisvesting hebben
• Volgens wethouder van Ooijen uit Utrecht is housing first in een voorbeeldcasus (moeder met dochter minderjarig) zo’n 36.000 euro goedkoper dan dakloosheid (besparing van 72%
van kosten), los van het voorkomen van leed
https://housingfirstnederland.nl/
https://housingfirstnederland.nl/wp-content/uploads/2019/11/Housing-First-Gids-Nederland.pdf
Housing first tegen dakloosheid
• De methode Housing first komt uit onderzoek naar voren als de beste methode voor het
bestrijden van dak- en thuisloosheid:
• Mensen komen vanuit een veilige omgeving tot ontwikkeling.
• Er is intensieve, integrale ondersteuning bij hun verdere herstel.
• Woningen zijn niet geconcentreerd, maar verspreid over wijken vanuit de gedachte dat die spreiding het herstel- en re-integratieproces bespoedigt. In de
Verenigde Staten is deze aanpak zeer succesvol.
4. Welzijn op recept
• Organisatie: landelijk kennisnetwerk welzijn op recept (2019)
• Het idee:
• Mensen die klachten hebben waarvoor de huisarts geen medische oplossing heeft kunnen een recept krijgen
voor welzijn via de huisarts, met hulp van de welzijnscoach
• Financieel effect:
• Er wordt een maatschappelijke kosten-baten analyse uitgevoerd en een waardebepaling voor welzijn op recept (nog geen cijfers beschikbaar)
https://welzijnoprecept.nl/
Welzijn op recept
• De methode houdt in dat de weg naar welzijn via de huisarts laagdrempeliger wordt en meer gericht op de behoeften van patiënten.
• De insteek is om mensen met problemen (zoals
bijvoorbeeld, somberheid, eenzaamheid, isolement e helpen via sociaal werk
5. Kansrijke start
• Organisatie: ministerie VWS met UVA en ketenpartners in sociaal werk (2018)
• Het idee:
• Ervoor zorgen dat kinderen uit de 14% (zeer) zwakke gezinnen in Nederland een goede start krijgen,
primair gericht op de eerste 1.000 dagen
• Financieel effect:
• Niet bekend, maatschappelijk effect staat bovenaan
https://www.rijksoverheid.nl/binaries/rijksoverheid/documenten/publicaties/2018/09/12/actieprogramma-kansrijke-start/Actieprogramma+Kansrijke+Start.pdf https://kansrijkestart.nl/
Kansrijke start
• De aanpak houdt in dat kennis rond een goede start voor kinderen wordt verzameld en
ontsloten zodat gemeenten en sociaal domein hiervan optimaal gebruik kunnen maken.
• De aanpak is gericht op drie signaleringsmomenten:
voor, tijdens en na de zwangerschap (ofwel de eerste 1.000 dagen).
• Het doel is om zoveel mogelijk kinderen in (zeer) zwakke gezinnen gezond en zonder problemen te laten opgroeien.
6. Schoolmaatschappelijk werk
• Organisatie: KBA Nijmegen (2018)
• Het idee:
• Een evaluatie van het schoolmaatschappelijk werk in opdracht van OCW
• Financieel effect:
• Door vroeg signalering en preventie kan zwaardere problematiek en daarmee zwaardere hulpverlening worden voorkomen.
• Effect arbeidsmarkt:
• SMW voorkomt uitval studenten, waardoor meer gediplomeerden mbo.
https://www.kbanijmegen.nl/doc/pdf/Schoolmaatschappelijk-werk-in-het-mbo.pdf
Schoolmaatschappelijk werk
• Het is niet zozeer een aanpak als wel een
evaluatie van het schoolmaatschappelijk werk in Nederland. Het schoolmaatschappelijk werk:
• Ondersteunt jaarlijks zo’n 32.000 studenten
• Voorkomt uitval van studenten en vergroot welzijn
• Door vroeg signalering en preventie worden zwaardere problemen (vooral gedragsproblemen en GGZ
problematiek) en zwaardere hulp voorkomen
• Heeft een brugfunctie tussen student, ROC mbo- instelling en externe hulpverlening
• Wordt hoog beoordeeld door studenten (cijfer 8)
7. Slim samenwerken in de wijk
• Organisatie: Stade in opdracht van Sociaal Werk Nederland (toen: MOGroep) (2013)
• Het idee:
• Slim samenwerken in de wijk verhoogt welzijn en bespaart zorgkosten
• Financieel effect:
• Elke bestede euro levert 1,64 tot 2,97 op aan besparing in de zorg.
https://www.sociaalwerknederland.nl/actueel/nieuws/2376-miljoenen-besparen-met-zorg-verzekeraars-en-gemeenten https://www.sociaalwerknederland.nl/?file=7915&m=1373026521&action=file.download
Slim samenwerken in de wijk
• Aanpak: analyse social return on investment (SROI) op vier verschillende arrangementen
(mentor project dak- en thuislozen, SamenOud, Meer Kracht, Minder Zorg, Thuisbegeleiding door Stagiaires)
• Arrangementen leveren een besparing op zorgkosten, vooral ten goede van zorgverzekeraars
• SROI verscherpt inzichten
• Arrangementen verbeteren samenwerking, zijn gericht op versterking eigen regie en kracht en verbeteren
koppeling formele en informele zorg
8. Sociaal raadslieden
• Organisatie: studie naar toegevoegde waarde van raadslieden in Beverwijk (2011)
• Het idee:
• De inzet van sociaal raadslieden betaalt zich meer dan terug in positieve opbrengsten voor cliënten en maatschappij
• Financieel effect:
• Elke euro besteed aan sociaal raadslieden levert 1,5 euro op voor cliënten van sociaal raadslieden
https://www.sociaalwerknederland.nl/?file=4313&m=1322148511&action=file.download
Sociaal raadslieden
• Aanpak: in een pilotstudie is gekeken naar de maatschappelijke kosten en opbrengsten van sociaal raadslieden:
• De maatschappelijke waarde is positief
• Inkomenseffecten hebben de grootste invloed
• Iedere euro levert 1,5 euro op aan welvaartsstijging
• Niet alle baten zijn in geld uit te drukken, maar wel relevant (vermeden criminaliteit, zorgkosten,
verhoogd welzijn, zelfredzaamheid en vertrouwen in overheid)
8. Frontlijn teams Leeuwarden
• Organisatie: LPBL in opdracht van de gemeente Leeuwarden (2012)
• Het idee:
• De inzet van frontlijn teams zorgt voor een daling in het aantal escalaties en dure interventies
• Financieel effect:
• Vier jaar frontlijnteams heeft 2 een positief
maatschappelijk saldo van 2 miljoen opgeleverd
• Elke per jaar uitgegeven euro levert 1,60 op
• Zonder immateriële effecten is dit 1,30 euro
https://www.binnenlandsbestuur.nl/Uploads/2012/12/LPBL-MKBA-Frontlijnteam.pdf
Frontlijn teams Leeuwarden
• Aanpak: de inzet van frontlijn teams voorkomt escalaties binnen gezinnen en in wijken:
• minder escalaties (40% minder jeugdbeschermingsmaatregelen)
• eigen kracht beter benut
• zinvolle dagbesteding voor meer mensen
• Huisbezoek is cruciaal voor succes
