Functioneel Herstel na Kanker
of het belang van bewegen
Dr. M.M. (Martijn) Stuiver
Lector Functioneel Herstel bij Kanker – Hogeschool van Amsterdam
Klinisch Epidemioloog – Antoni van Leeuwenhoek en Amsterdam UMC
(potentiële) belangenverstrengeling Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties
met bedrijven Bedrijfsnamen
• Sponsoring of onderzoeksgeld
• Honorarium of andere (financiële) vergoeding
• Aandeelhouder
• Andere relatie, namelijk …
• Nutricia Advanced Medical Nutrition
Het vermogen zich aan te passen en eigen regie te voeren in het licht van de fysieke, sociale en
emotionele uitdagingen van het leven
Gezondheid (Huber)
lichaamsfuncties
mentaal welbevinden kwaliteit van leven
zingeving maatschappelijke
participatie
dagelijks functioneren gezondheid
kanke r
lichaamsfuncties
Neuropathie door chemotherapie
CC BY-SA 3.0 https://www.flickr.com/photos/esthermax
Zenuwletsel na halsklieroperatie
Lymfoedeem na okselklier operatie
Veranderde lichaamssamenstelling door hormoontherapie
afbeelding: http://www.themayoclinic.ie
Vermoeidheid
CC0 http://maxpixel.freegreatpicture.com
Afgenomen VO 2 piek
borstkanker
Cohort 40 jaar 50 jaar 60 jaar 70 jaar
Patients After Therapy (n=140) 21.05 19.51 17.97 16.44
Healthy controls (n=107) 29.82 26.32 22.82 19.32
Jones, L. W.Journal of Clinical Oncology, 30(20), 2530–2537.
lichaamsfuncties
mentaal welbevinden kwaliteit van leven
zingeving maatschappelijke
participatie
dagelijks functioneren gezondheid
kanke r
lichaamsfuncties
mentaal welbevinden kwaliteit van leven
zingeving maatschappelijke
participatie
dagelijks functioneren gezondheid
CC BY-SA 3.0 Nick Youngson http://nyphotographic.com
Traditioneel model van revalidatie reactief
(voor) Screening
Prediagnose
Diagnostiek &
behandelplanning Behandeling Survivorship Levenseinde
Preventie Detectie Voorbereiding/
coping
Behandel effectiviteit Coping
Herstel/
Revalidatie
Preventie/
Gezondheids-
bevordering Palliatie Survival
(voor) Screening
Prediagnose
Diagnostiek &
behandelplanning Behandeling Survivorship Levenseinde
Preventie Detectie Voorbereiding/
coping
Behandel effectiviteit Coping
Herstel/
Revalidatie
Preventie/
Gezondheids-
bevordering Palliatie Survival
Prospectief model van oncologische revalidatie proactief
Supportive care
Behandelfase
voeding
beweging
slikken
psychosociale zorg
ergonomie
Ondersteunende Zorgbehoefte
Bewegen en training zijn belangrijke
ondersteunende componenten in de zorg
Therapeutische beweeg- interventies
Fysieke training Lichamelijke
activiteit
(voor) Screening
Prediagnose
Diagnostiek &
behandelplanning Behandeling Survivorship Levenseinde
Preventie Detectie Voorbereiding/
coping
Behandel effectiviteit Coping
Herstel/
Revalidatie
Preventie/
Gezondheids-
bevordering Palliatie Survival
Supportive care
Behandelfase
Minder afname van fitheid
Beter fysiek functioneren
Minder symptoomlast
(vermoeidheid,
misselijkheid, pijn, etc.)
88%
66% 66%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
OnTrack Onco-Move Usual Care
Volhouden behandeling
% patiënten zonder dosis bijstelling
Gebruikelijke zorg
Van Waart et al. JCO 2015
Terugkeer naar werk
10 0 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Aan het werk bij einde ChT
Aan het werk na 6
mnd
% uren t.o.v.
Voor ChT
OnTrack Oncomove Gebruikelijke zorg
Van Waart et al. JCO 2015
(voor) Screening
Prediagnose
Diagnostiek &
behandelplanning Behandeling Survivorship Levenseinde
Preventie Detectie Voorbereiding/
coping
Behandel effectiviteit Coping
Herstel/
Revalidatie
Preventie/
Gezondheids-
bevordering Palliatie Survival
Supportive care
Behandelfase
Het belang van vroeg-mobilisatie
van der Leeden et al, Ann Thoracic Surg, 2018 in press
+10%
compliance
Na thoraxchirurgie voor longkanker
=
+ 1kg +23m
6mwd
+1
20 22 24 26 28
T0 T1
Fitheid
PiekVO2 (ml/kg/min)
▬●▬ HI
▬●▬ LMI
▬●▬ WLC
Kampshoff et al. BMC Medicine 2015
*
#
*p< 0.05; 0.05<p<0.10
20%
15%
9 10 11 12 13 14 15
T0 T1
Vermoeidheid
*
Het nut van lichamelijke revalidatie
(voor) Screening
Prediagnose
Diagnostiek &
behandelplanning Behandeling Survivorship Levenseinde
Preventie Detectie Voorbereiding/
coping
Behandel effectiviteit Coping
Herstel/
Revalidatie
Preventie/
Gezondheids-
bevordering Palliatie Survival
Supportive care
Behandelfase
Functioneel herstel in de palliatieve fase?
Oncologische patiënten in de palliatieve fase
Ten minste één fysieke beperking
Ten Tusscher et al, 2018 in press,; Johnsen et al. Psychooncology 22, 1724–1730; o.a. Bayley et al. Support Care Cancer 24, 2359–2379.
90%
50%
50% Problemen met ADL
Substantiële klachten die belemmerend zijn voor
fysieke activiteit
Patiënten met uitgezaaide borstkanker (n=114) klachten
ten Tusscher et al, 2018, Support Care Cancer 2019
Patiënten met uitgezaaide borstkanker (n=114) beperkingen
ten Tusscher et al, 2018, Support Care Cancer 2019
Beweeginterventies bij uitgezaaide ziekte:
haalbaar?
SR (n=25 studies, waarvan 16 RCT’s ):
o 6 minor adverse events; alle musculoskeletaal o Exercise adherence 65 tot 89% (9 studies)
o Aanwezigheid 59 to 100% (9 studies)
Heywood et al. Support Care Cancer (2017) 25:3031–3050
Bewijs voor effectiviteit?
SR (n=26 studies, waarvan 14 RCT’s ):
o Bemoedigende resultaten voor het voorkomen of beperken van achteruitgang in aerobe fitheid, kracht en fysiek functioneren, en verbeteren van KvL.
o Gemengde resultaten voor vermoeidheid: 4/10 RCT’s significant effect
Dittus et al. Prev. Med. (2017)
www.onconet.nu
+/- 500 LOCATIES IN NL
MIN 67 UUR INITIELE SCHOLING
VERPLICHTE NASCHOLING
Barrières
Referral
Awareness
lichaamsfuncties
mentaal welbevinden kwaliteit van leven
zingeving maatschappelijke
participatie
dagelijks functioneren gezondheid
CC BY-SA 3.0 Nick Youngson http://nyphotographic.com
