Wat heb je geleerd?
7
De Tachtigjarige Oorlog
Dit hoofdstuk gaat over de Tachtigjarige Oorlog, die van 1568 tot 1648 duurde. De oorlog begint met de slag bij Heiligerlee (in Groningen), waar Willem van Oranje strijdt voor de
onafhankelijkheid van de Nederlandse gewesten en voor godsdienstvrijheid.
Het begin
In het begin van de oorlog gaat het over en weer.
Soms nemen de geuzen een stad in (Den Briel), soms winnen de Spanjaarden (Haarlem). Maar bij Alkmaar begint de victorie.
In 1579 besluiten de noordelijke gewesten samen tegen de Spanjaarden op te trekken. Zij verenigen zich in de Unie van Utrecht. Een paar jaar later zetten ze Filips II als landsheer af. Als ze geen nieuwe koning kunnen vinden, richten ze in 1588 de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden op. De Staten-Generaal is de baas, de stad- houder is in dienst van de gewesten.
Bestand en vrede
De zonen van Willem van Oranje, Maurits en Frederik Hendrik, zijn goede veldheren. Het machtige Spanje is aan het verzwakken. Van 1609 tot 1621 wordt een bestand gesloten dat twaalf jaar duurt. Daarna gaat de oorlog verder. Nadat de Spaanse vloot is verslagen door admiraal Tromp willen de Spanjaarden vrede sluiten. In 1648 komt er met de Vrede van Munster een einde aan de Tachtigjarige Oorlog.
Begrippen de belegering
Een belegering is het omsingelen van een stad met de bedoeling de stad uit te hongeren en zo tot overgave te dwingen.
de geuzen
De geuzen zijn strijders tegen Spanje.
Oorspronkelijk was het een scheldnaam (geux = bedelaars), later werd het een erenaam.
het gewest
Een gewest is een deel van een land met een eigen bestuur.
de Hervorming
De Hervorming is de tijd dat mensen verandering (= hervorming) willen binnen de katholieke kerk.
Les 7
Hoofdstuk 3 Toets-les Toetsboekje Computer
De raadpensionaris.
52
1500 1600
12-jarig1700
bestand
de Opstand
De Opstand is de naam voor het begin van wat later de Tachtigjarige Oorlog zou worden.
de raadpensionaris
Een raadpensionaris is iemand die de stadhouder raadgeeft, vooral op het gebied van rechtspraak en wetten.
de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden De Republiek der Zeven Verenigde Neder- landen is de naam voor de zeven noordelijke gewesten, die bij de Unie van Utrecht besloten hebben samen tegen Spanje te vechten.
het Smeekschrift der Edelen
Het Smeekschrift der Edelen is het verzoek van de edelen uit de Nederlanden aan de landvoogdes Margaretha van Parma om minder streng op te treden tegen ketters.
de Staten-Generaal
De Staten-Generaal is de vergadering in Den Haag van de vertegenwoordigers van de zeven
noordelijke gewesten.
het Twaalfjarig Bestand
Het Twaalfjarig Bestand is de wapenstilstand tussen de Republiek en Spanje van 1609-1621.
de Unie van Utrecht
De Unie van Utrecht is het verbond van de zeven noordelijke gewesten. Ze spreken af om de strijd tegen Spanje samen voort te zetten.
de veldtocht
Een veldtocht is een serie veldslagen, waarbij steden worden ingenomen en tegen de vijand wordt gevochten.
de victorie
Victorie is een ander woord voor overwinning.
Met ‘In Alkmaar begint de victorie’ wordt bedoeld dat de opstandelingen daar hun eerste grote overwinning behalen tegen de Spanjaarden.
de Vrede van Munster
De Vrede van Munster wordt in 1648 gesloten tussen de Republiek en Spanje en maakt een einde aan de Tachtigjarige Oorlog.
de wapenstilstand
Een wapenstilstand is een afspraak tussen landen die in oorlog zijn, om een bepaalde tijd niet te vechten.
De Vrede van Munster.
