Onbedoelde drempels belemmeren schuldhulp Onbedoelde drempels belemmeren schuldhulp Toegang kan en moet laagdrempeliger en breder Toegang kan en moet laagdrempeliger en breder Inspectie SZW vindt dat toegang schuldhulp beter kan Inspectie SZW vindt dat toegang schuldhulp beter kan Professionals herkennen kritische noten in onderzoeken Professionals herkennen kritische noten in onderzoeken Colofon
Colofon
Probeer Benchmark Armoede & Schulden kosteloos uit Probeer Benchmark Armoede & Schulden kosteloos uit Niet moeilijk
Niet moeilijk
Onbedoelde drempels belemmeren schuldhulp
Zonder het zelf te beseffen, maken gemeenten het mensen met schulden moeilijk om hulp te vragen. Met die boodschap verraste Ombudsman- onderzoekster Annemarie Tuzgöl de 45 deelnemers van de Divosa Vrijdag
‘Laagdrempelige toegang tot de schuldhulpverlening’. Wie met dat inzicht naar schuldhulp kijkt, ziet al snel mogelijkheden om drempels te slechten.
Of er binnen gemeenten sprake is van een zogenoemde ‘brede toegang’ naar schuldhulpverlening, of dat er teveel drempels worden opgeworpen, was verkennend onderzocht door de Nationale
Ombudsman. Die concludeerde dat aanvragers van hulp vaak voortijdig afhaken. Veel ingewikkelde formulieren en verplichte workshops zijn voor hen een te hoge drempel.
Die drempels zijn niet eens zo moeilijk te slechten, bleek toen de deelnemers de conclusies van de Ombudsman met elkaar bespraken. Volgens hen kunnen een prettiger tone of voice, minder rigide toepassing van privacyregels en het opbouwen en onderhouden van een netwerk de gemeentelijke schuldhulpverlening een stuk toegankelijker maken voor mensen die het nodig hebben.
Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid geeft gemeenten en kredietbanken in 2018 de gelegenheid de Divosa Benchmark Armoede & Schulden kosteloos uit te proberen.
Meer dan 150 gemeenten hebben al van dit aanbod gebruikgemaakt.
De benchmark helpt gemeenten hun aanpak te verbeteren. Eens per jaar ontvangen deelnemers een duidelijk rapport met de resultaten. Hun eigen prestaties kunnen ze bovendien vergelijken met andere gemeenten of tijdens benchmarkbijeenkomsten bespreken met collega’s uit andere regio’s. ‘Het verhaal achter de cijfers is immers net zo belangrijk als de cijfers zelf’, aldus Marleen Smit, procesmanager bij Divosa.
Neem voor meer informatie of inschrijving contact op met Marleen Smit: msmit@divosa.nl (mailto:msmit@divosa.nl) of 06 - 82 37 50 66.
Kenmerken van een ‘brede toegang’ volgens de Nationale Kenmerken van een ‘brede toegang’ volgens de Nationale ombudsman
ombudsman
Onbedoeld afschrikken Onbedoeld afschrikken
Ruimhartig toelaten Ruimhartig toelaten
Verslag Divosa Vrijdag: Laagdrempelige toegang tot schuldhulpverlening
Nationale ombudsman Nationale ombudsman
Toegang kan en moet
laagdrempeliger en breder
In zijn kritische rapport ‘Een open deur?’ concludeert Nationale ombudsman, Reinier van Zutphen, dat gemeenten mensen met problematische schulden niet altijd een laagdrempelige en brede toegang tot de gemeentelijke
schuldhulpverlening bieden. Er is dan ook op verschillende punten verbetering mogelijk, vind Van Zutphen.
Annemarie Tuzgöl van de Nationale ombudsman lichtte het tijdens de Divosa Vrijdag toe. ‘Aanvragers van hulp haken te vaak af omdat ze veel ingewikkelde formulieren moeten invullen of workshops moeten volgen en daarom voortijdig afhaken’, aldus de opstelster van het rapport.
""Formulieren en workshops schrikken mensen af.Formulieren en workshops schrikken mensen af.
Aan de hand van gesprekken met professionals, het bestuderen van beleidsregels en werkinstructies en het raadplegen van 730 dossiers bracht Tuzgöl in kaart hoe de onderzochte gemeenten het
toegangsproces tot een schuldhulpverleningstraject hebben ingericht, welke voorwaarden zij stellen en waar verbetering mogelijk is.
Tuzgöl ontdekte dat de tien gemeenten en de gemeenschappelijk regeling mensen die zij onderzocht soms onbedoeld afschrikken. ‘Dan staat er in een formulier dat iemand een bepaald document écht moet meenemen, omdat het traject anders afgebroken wordt. Maar dat de praktijk minder streng is, weet de aanvrager niet. Die is dan al lang afgehaakt.’
De Nationale ombudsman vindt dat gemeenten mensen met problematische schulden ruimhartig moeten toelaten in het schuldhulptraject. Tuzgöl formuleerde de volgende uitgangspunten voor een brede, laagdrempelige toegang tot de gemeentelijke schuldhulpverlening.
Iedere melder krijgt sowieso een face-to-face gesprek om zijn of haar situatie toe te lichten.
Gemeenten spannen zich in om een burger binnen te laten en te houden.
●
●
Aanbevelingen van de Nationale Ombudsman Aanbevelingen van de Nationale Ombudsman
Vervolgonderzoek Vervolgonderzoek
Zie ook Zie ook
Downloads Downloads
Wel of geen deelname gemotiveerd schriftelijk laten weten aan aanvrager.
Ga naar de burger met de schulden toe en breng diens persoonlijke situatie in kaart Sluit geen doelgroep op voorhand af
Zorg dat de uitkomst van een beslissing ten aanzien van de aanvrager niet onredelijk is Geef altijd een duidelijke gemotiveerde beslissing op schrift
De ombudsman doet vervolgonderzoek; een enquête onder alle aangesloten gemeenten. De uitkomst wordt in de zomer van 2018 verwacht.
Toegang tot gemeentelijke schuldhulpverlening niet laagdrempelig en breed genoeg
(https://www.divosa.nl/nieuws/toegang-tot-gemeentelijke-schuldhulpverlening-niet-laagdrempelig-en- breed-genoeg) (Divosa, januari 2018)
Samenvatting rapport 'Een open deur'
(https://www.nationaleombudsman.nl/system/files/bijlage/Een open deur.pdf) (Nationale ombudsman, januari 2018 | pdf, 85 KB)
Rapport 'Een open deur' (https://www.nationaleombudsman.nl/system/files/bijlage/Een open deur.pdf) (Nationale ombudsman, januari 2018 | pdf, 1,27 MB)
●
●
●
●
●
●
●
Zie ook Zie ook
Download Download
Verslag Divosa Vrijdag: Laagdrempelige toegang tot schuldhulpverlening
Inspectie SZW Inspectie SZW
Inspectie SZW vindt dat toegang schuldhulp beter kan
De Inspectie SZW is milder over de toegang tot schuldhulp dan de Nationale Ombudsman. Over het algemeen is de schuldhulpverlening in Nederlandse gemeenten breed toegankelijk, zo concludeerde de inspectiedienst onlangs in een onderzoek. Toch blijkt ook uit deze studie dat de kennis bij meldpunten om mensen goed door te geleiden in een op de drie gevallen beter kan.
Ook krijgt een op de vijf mensen geen schuldhulpverlening, omdat de gemeente vindt dat die aanvragers eerst hulp nodig heeft bij een ander probleem, bijvoorbeeld een verslaving. Gemeenten vergeten vaak die mensen alsnog schuldhulpverlening aan te bieden als de situatie is gestabiliseerd.
''Gemeenten sluiten onterecht groepen categorisch uit.Gemeenten sluiten onterecht groepen categorisch uit.
Uitgesloten Uitgesloten
Verder blijkt dat in sommige gemeenten bepaalde groepen gewoon categorisch van deelname worden uitgesloten, zoals zzp’ers, mensen die al eerder gebruik hebben gemaakt van schuldhulpverlening of mensen die eerder fraude hebben gepleegd.
Inspectie SZW: schuldhulpverlening gemeenten breed toegankelijk
(https://www.divosa.nl/nieuws/inspectie-szw-schuldhulpverlening-gemeenten-breed- toegankelijk) (Divosa, maart 2018)
Rapport 'Toegankelijkheid schuldhulpverlening 2017'
(https://www.inspectieszw.nl/binaries/inspectieszw/documenten/rapporten/2018/02/26/toegankelijkheid- schuldhulpverlening-2017/Toegankelijkheid-schuldhulpverlening-2017.pdf) (Inspectie SZW, februari
2018 | pdf, 389 kB)
Betrek klanten bij communicatie Betrek klanten bij communicatie
Belang van goed werkend netwerk Belang van goed werkend netwerk
Welzijn boven privacy Welzijn boven privacy
Deelnemers Deelnemers
Professionals herkennen
kritische noten in onderzoeken
De obstakels en drempels die de Ombudsman en Inspectie SZW beschrijven, werden herkend door de aanwezige professionals, zo bleek tijdens
groepssessies waarin de aanwezige beleidsadviseurs, schulddienstverleners, programmadirecteuren en teamleiders van gedachten konden wisselen en ideeën konden delen.
Zo liet de gemeente Zoetermeer haar communicatie richting cliënten eens onder de loep nemen.
‘Iemand demotiveren kan soms zomaar gebeurd zijn met een klein zinnetje in een brief, die net de verkeerde uitwerking blijkt te hebben. Soms zit het hem gewoon in dat soort dingen’, aldus de beleidsadviseur uit de gemeente. Sindsdien wisselt Zoetermeer met klanten van gedachte over de communicatie.
''Een verkeerd zinnetje kan mensen demotiverenEen verkeerd zinnetje kan mensen demotiveren
Een collega valt hem bij: de tone of voice in correspondentie kan vaak beter, vindt hij. ‘Over de brieven die mijn gemeente vroeger naar cliënten stuurde kan ik dit zeggen; als ik die had ontvangen dan had ik aangifte gedaan van bedreiging.’
Een andere professional onderstreepte hoe belangrijk het is om een goed netwerk te hebben.
‘Organisaties zoals Humanitas, Leger des Heils, kerken, huisartsen en woningbouwverenigingen hebben vaak een veel beter zicht op wie wellicht geholpen zou zijn met schuldhulpverlening. Dus met zulke instanties moet je goed contact onderhouden. Andersom geldt het ook: op belangrijke plekken, bijvoorbeeld scholen, moet jij telkens weer blijven uitleggen wat de gemeente allemaal kan betekenen voor iemand met problematische schulden.’
''In het ergste geval wordt je een keer teruggefloten.In het ergste geval wordt je een keer teruggefloten.
Dat woningbouwverenigingen of huisartsen soms terughoudend zijn met het verstrekken van
Divosa Divosa
Tekst Tekst
Versie Versie
Colofon
Aidadreef 8 | 3561 GE Utrecht Postbus 9563 | 3506 GN Utrecht 030 233 23 37
info@divosa.nl (mailto:info@divosa.nl) www.divosa.nl (https://www.divosa.nl)
Steven van Aartrijk
maart 2018
