Kleefkruid. Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid. Contactblad IVN-Raalte

Kleefkruid

Contactblad IVN-Raalte

Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid.

December 2017

Inhoudsopgave

Colofon ... 3

Voorwoord ... 4

Kerkuilen in nood ... 5

Een kijkje in de Kraal tijdens het trektellen ... 7

De kaardebol ... 9

Namen van paddenstoelen....eenvoudig of toch niet? ... 10

Van de redactie ... 12

Foto’s uit archief van Pascal Hendriks ... 13

De huiszwaluw ... 15

Een bijzonder paddenstoeltje ... 18

Even jullie aandacht! ... 21

Dispersie en terugmeldingen steenuilen ... 22

November ... 23

Werkzaamheden in het najaar ... 25

Knotdata ... 26

Bestuur en coördinatoren ... 27

Programma van IVN-Raalte ... 28

Foto: Pascal Hendriks

Colofon

Kleefkruid

Kleefkruid is het contactblad voor leden en donateurs van IVN-Raalte, Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid.

Kleefkruid verschijnt 4 maal per jaar.

Redactie:

Reni Sterkman

Marie-José van Beurden Westdorplaan 16

8101 BE Raalte. tel. 353751 kleefkruid@outlook.com Contacten adverteerders:

ivnraalte@gmail.com Lay-out:

Jos Harink De Spinde 37

8102 LA Raalte. tel. 362944 j.harink@gmail.com

Contributie

Leden: € 17,50; jonger dan 18 jaar of tweede lid binnen een gezin: € 7,--.

Contributie jeugdleden: € 7,–.

Donateurs: € 10,–.

Machtiging:

Het bestuur vraagt leden die IVN nog geen machtiging hebben gegeven voor het automatisch overmaken van de contributie, contact op te nemen met het secretariaat.

Bankrek: NL06 RABO 035 45 71 710

Wil je Kleefkruid voortaan graag digitaal ontvangen?

Mail dan naar:

ivnraalte@gmail.com Graag vermelden dat je Kleefkruid voortaan digitaal wilt ontvangen met

vermelding van je:

naam, adres en mailadres.

Dan kunnen de gegevens genoteerd worden in de ledenadministratie.

Kopij voor volgende kleefkruid

inleveren

vóór 10 februari 2018 bij M.J. van Beurden kleefkruid@outlook.com

Foto: Pascal Hendriks

Voorwoord

25 jaar

Kortom volgend jaar op 13 april 2018 bestaat IVN afdeling Raalte 25 jaar. Dat kan niet onopgemerkt blijven. Dat gaan we vieren. Een jubileumcommissie bestaande uit leden van het eerste uur, Liedewijde Tielbeek, John Ruiter, Marie-José van Beurden en Adri Kleinnibbelink zullen samen met het bestuur zich buigen over het samenstellen van een attractief programma.

In de eerste brainstormsessie voelde ik me echt, en terecht, een groentje. Ik kom immers net kijken bij de vereniging. Tussen de oudgedienden ontsproot een zeer amusante conference over vroegere tijden met de bijbehorende acties. Over hele dunne plakjes hout zagen….bijvoorbeeld. Of marktkraamactiviteiten. Verhalen die voor mij compleet nieuw waren. Ongetwijfeld zal het verleden een welkomen inspi- ratie bron vormen voor de commissie om aan ons jubileum een “natuurlijk” cachet te geven.

En ongetwijfeld willen jullie, leden en donateurs, nu ook mee gaan denken over het programma van het jubileum. Weet ons te verrassen met onvermoede wensen of inspirerende ideeën. Vertel die ons.

2018 zal dus een bijzonder jaar worden. Ik kijk er naar uit!

Jan Hendriks, Jullie voorzitter

Kerkuilen in nood

Al jaren broedt er, met wisselend suc- ces, een stel kerkuilen in de buurt van een zich ontwikkelend natuurgebied ,het Raalterwoold, ten noorden van Raalte.

Ook dit jaar werden we in begin juni door de kasthouder ervan op de hoogte gebracht dat er vijf jonge kerkuilen in de kast zaten.

We weten dat de desbetreffende

kasthouder altijd een oogje in het zeil houdt en 17 juli kregen we de melding, dat van de vijf jonge kerkuilen er twee te vroeg het nest hadden verlaten. Deze twee werden een dag later dood in de schuur gevonden en bij de controle van de kast bleek dat daar ook een dood jong lag. De twee resterende jongen riepen de hele nacht. De ouderdieren werden ook niet meer waargenomen.

We hebben toen in overleg besloten om de twee resterende uilen uit de kast te halen en ze mee te nemen naar de boerderij

van Jan Legebeke, om ze daar wat bij te voe- deren. De gewichten van de twee jongen war- en resp. 345 en 376 gram. Hieruit bleek dat er van ondervoeding geen sprake was. Muizen- vallen werden geplaatst en de ééndagskui- kens werden bij de plaatselijke dierenzaak gehaald. De twee dieren gingen eerst in een kleine kooi.

Het bleek al vrij snel dat de twee uilen zelf- standig stukjes muis en ééndagskuikens aten. Een dag later werden ze in een donkere schuur in een ruime volière geplaatst.

We hebben de twee prachtige uilen op 9 augustus in de kast teruggeplaatst in de hoop dat ze zichzelf konden redden.

Wat er precies gebeurd is weten we niet maar het is zeer waarschijnlijk dat de ouderdieren wat is overkomen. Ons is wel opgevallen, dat er in de buurt van de nestplaats grote percelen met lelies liggen. Misschien is daar veel gebruik gemaakt van chemische bestrijdingsmiddelen en is dat een mogelijke oorzaak.

Paul Uijttenboogaart, Werkgroep Kerkuilen

Een kijkje in de Kraal tijdens het trektellen

Deze dag in het kader van de Europese teldag Excursie Boetelerveld

Zaterdagmorgen 30 september 2017

Om 9.00 uur verzamelen we ons bij de ingang van het Boetelerveld. Na een kleine uitleg lopen we samen naar “ de Kraal”.

Gelukkig is het droog, al voorspelt de grijze lucht niet veel goeds.

Huub ter Haar en Lucien Brinkhof, fervente vogelaars/tellers, staan hier met hun verrekijkers en telescopen al een paar uur. De lucht is grijs. Er is weinig wind, de temperatuur voor een buitenactiviteit aangenaam. We worden vriendelijk verwel- komd, en omdat er niet veel vogels overvliegen heeft Huub rustig de tijd om ons een en ander te vertellen: vogels worden op hun roep en vliegbeeld gespot.

Foto: Ine Kappert

Ook tijdens de uitleg door Huub, roept Lucien er af en toe tussendoor: Vink 1, of 1 hemu……….?? Oh, heggenmus….vaktaal??

Het gehoor van de beide mannen is zodanig ingesteld op de vogelgeluiden dat door Huub ook tijdens het gesprek nog waargenomen wordt wat er over komt. Hij is dan even stil, pakt de draad weer op en noteert de gegevens tussendoor ook nog. Als

er veel vogels over komen wordt het turven aan een van de spotters toebedeeld.

Alles wordt tegenwoordig ingevoerd op de telefoon. Na verloop van tijd ontstaat er dan een optelsom van alles wat er gezien is: deze gegevens zijn terug te vinden op www.trektellen.nl en zoek dan op Boetelerveld.

Rond 10.30 uur sluiten we af met een welgemeend dank jullie wel. Huub, Lucien en inmiddels ook Michiel gaan nog even door, al begint het intussen te regenen. Zie hieronder het resultaat van deze telling:

Datum:: Zaterdag 30 september 2017 Telperiode: 07:16 - 11:57

Type telling: alle soorten

Weer (eerste periode): bewolking 8/8, temperatuur 15 graden, grondmist Tellers (eerste periode): Lucien Brinkhof, Huub ter Haar

Z N Z N Z N

Grauwe Gans 2 - Veldleeuwerik 1 - Keep 2 - Kolgans 4 - Boerenzwaluw 33 - Appelvink * 4 2 Nijlgans * - 5 Spreeuw 114 - Groenling 1 - Blauwe Reiger 1 - Merel 1 2 Kneu 35 18 Kievit * 38 - Koperwiek 1 - Kruisbek - 33 Watersnip 2 - Zanglijster 44 4 kruisbek spec. 2 - Holenduif 2 - Ringmus 7 - Putter 6 - Houtduif 7 - Heggenmus 1 - Sijs 5 - Smelleken 1 - witte kwikstaart spec.10 1 Geelgors 4 - Boomvalk 1 - Graspieper * 44 9 Rietgors 1 1 Pimpelmees 1 - Boompieper 1 -

Koolmees 3 - Vink * 467 282

Totaal: 1203 exemplaren, 34 (43) soorten, 4:41 uren

Ter plaatse: Havik 1, Watersnip 1, Grote Bonte specht 1, Zwarte specht 1, Groene specht 1, Gaai 2, Kuifmees 1, Matkop 1, Koolmees 2, Staartmees 8, Boomkruiper 1, Geelgors 1

Het was leuk en zeker de moeite waard om een keer mee te maken.

Ine Kappert

Beste leden,

Let er op dat de contributie voor leden verhoogd is naar

€ 17,50, zoals afgesproken tijdens de ledenvergadering.

Voor de donateurs en gezinsleden blijven de bedragen hetzelfde.

Jan Hendriks

De kaardebol

De zaden van de kaardebol zijn erg geliefd bij putters. Ik kon ze dit jaar vanuit het raam fotograferen.

Putter op de kaardebol

Zaaien in het voorjaar of najaar in vochtige turf of zaaigrond. Als de plantjes hanteerbaar zijn: uitplanten op de uiteindelijke plaats in de tuin. De kaardebol is een inheemse wilde plant.

Een wilde plant, die pas in de herfst zijn zaad geeft is altijd een zogenaamde vorst kiemer. Dit wil zeggen, dat het zaad dat er in de herfst afvalt, regen, vorst en kou moet mee maken, om hierna in het voorjaar te kiemen. Dus als je zou willen zaaien, dan moet dat vóór de winter gebeuren!!!

Het beste is de uitgebloeide kaardebollen laten staan, zodat het rijpe zaad er ter plaatse af kan vallen en het zaad in het volgend voorjaar kan kiemen. Alleen de grond iets los maken rondom de oude kaardebol is voldoende.

Foto en tekst:

Gerard Alferink

Namen van paddenstoelen....eenvoudig of toch niet?

Lijkt een paddenstoel op een varkensoor, dan heet hij varkensoor. Is hij bovendien wit dan heet hij wit oorzwam, maar lijkt hij op het oor van Judas, dan is het judasoor, echt of vals. Eenvoudig toch…? Lijkt de paddenstoel op rode kool dan heet hij rode koolzwam.

Is hij geel en lijkt hij op een koraal? Dan is het toch een koraalzwam? Neen, want hij kan trillen, dus een trilzwam!

Enthousiaste deelnemers leren kijken naar de details.

Komt er bij beschadiging melk uit? Zeer waarschijnlijk een melkzwam. En breekt de steel door als een krijtje: een russula. En is de steel dun en taai: een taailing! Hoe gemakkelijk kan het zijn! Of toch niet? De smakelijke cantharel kan zomaar vals reageren op een bakbeurt: er blijft niets van over: toch de valse dus.

Lijkt hij op een penis en komt hij heel snel omhoog (nou ja binnen twee uur) dan heet hij met zijn La- tijnse naam Phallus (penis), maar de Nederlanders noemen hem braaf….. stinkzwam.

En kom je na kijken, voelen, ruiken en proeven (je moet inderdaad al je zin- tuigen gebruiken!) er nog niet uit, dan heb je waarschijnlijk te maken met…..

een fopzwam.

Zo kan ik nog een tijdje doorzwam- men. Twintig deelnemers hebben weer kunnen genieten van de kennis van André Houter, die hen op 22 ok- tober mee voerde in het soms mys- terieuze land van de paddenstoelen.

Met tevens dank aan de scherpe ogen van Inez, die tussen al het geel van de gele bladeren toch nog gele paddenstoelen kon ontdekken. Kort- om, de zwammenliefhebbers hebben rondom Den Alerdinck kunnen genie- ten van een wederom een bijzondere excursie.

Jan Hendriks Foto’s: Jan Hendriks

Van de redactie

Vorige maand zijn Reni Sterkman en ik naar een workshop bladen maken geweest.

De workshop werd gegeven door Kees Loogman, ervaren bladenmaker (o.a. acht jaar hoofdredacteur van Grasduinen) en inmiddels werkzaam als zelfstandig tekst- schrijver, bladenmaker en redactioneel begeleider.

We kregen heel wat nuttige tips, onder andere over verschillende tekstvormen die je kunt toepasen, zoals long read, column, wist je dat, beeldverhaal, etc., over inhoud en bladritme.

Maar ook over beeldgebruik, zoals infographics, illustra- ties, grafieken, gebruik van gratis beeld en beeldrechten en het toepassen van beeld ter ondersteuning van de tekst.

Ook oefening in redigeren en inkorten van tekst kwa- men aan de orde.

Behalve veel tips van Kees over tekst- en beeldgebruik, was er ook de gelegenheid om met zo’n 20 andere IVN-redacteurs uit Noordoost-Nederland van gedachten te wisselen over de vorm en inhoud van het blad en ideeën van elkaar over te nemen.

Reni en ik waren erg enthousiast en kregen zin om aan de slag te gaan met deze ideeën. Eén ervan leek ons zeker de moeite waard om over te nemen: “DE DIGI- TALE NIEUWSBRIEF”. Reni gaat deze voortaan verzorgen, zodat iedereen, kort voor de IVN-activiteiten nog even een “digitaal geheugensteuntje” krijgt.

En nog een leuk gevolg van deze workshop: Reni gaat mee “Kleefkruid” samen- stellen, zodat “de redactie” in één keer verdubbelt.

Erg leuk, dat we het in het vervolg met z’n tweeën gaan doen.

Met ingang van 2018 zullen we wat leuke ideeën in “Kleefkruid” gaan toepassen.

Maar we waken er wel voor, dat “Kleefkruid” zeer herkenbaar blijft als ons eigen contactblad.

Het was een leuke en zinvolle dag, waarop we ons geen moment hebben verveeld en met veel nieuwe ideeën huiswaarts keerden.

Reni Sterkman en Marie-José van Beurden

Foto’s uit het archief van Pascal Hendriks

De redactie van Kleefkruid is via Jan Hendriks in contact gekomen met Pascal Hendriks. Pascal trekt bijna elk weekend erop uit om foto’s te maken. Deze foto’s mogen we gebruiken voor Kleefkruid. Hieronder een aantal foto’s uit zijn verzamel- ing.

Redactie Kleefkruid

De huiszwaluw

Vogel van het jaar 2018

In Nederland komen 3 soorten zwaluwen voor:

- de boerenzwaluw - de oeverzwaluw - en de huiszwaluw.

Over de gehele wereld komen 74 soorten voor, die ik niet allemaal ga noemen. De afmetingen van huiszwaluwen zijn tussen de 13,5 en 15 cm De vleugelbreedte is tussen de 26 en 29 cm en ze hebben een gewicht van ongeveer 18 gram.

Het is een koloniebroeder met 1 à 2 broedsels per jaar, ieder met 4 a 6 eieren. De broedduur is tussen de 13 en 16 dagen, maar bij slecht weer kan de broedduur uitlopen tot 17 à 18 dagen.

De huiszwaluw wordt omschreven als een kort, gedrongen vogel met korte, gevork- te staart. De volwassen vogel heeft een metaalachtige, blauwe kleur met witte stuit en borst. De snavel is kort en zwart van kleur en hij heeft korte pootjes.

De jongen zijn boven op de kop en rug dof, grijszwart. De stuit en buik hebben een bruingrijze zweem over de veren en de ondersnavel is een beetje gelig, zoals de

meeste jonge vogels hebben.

De huiszwaluw is vaak te vin- den in de buurt van water, lage weilanden of vijvers. Zoals reeds gezegd, broeden ze in kolo- nievorm en bouwen hun nesten aan huizen, gebouwen, brug- gen en z.g. nesthuizen, die op een paal staan (zie bij de weter- ing op de grens van Boerhaar en Wijhe).

Graag rustend op een draad die op hoogte hangt. Dat waren vroeger de elektrici- teitsdraden en telefoondraden.

De paring gebeurt vliegend en de nesten worden gemaakt van klei, leem en zand. Dit wordt onderweg samen gekneed door de vogel en vormt samen met speeksel een mooi papje, dat de buitenkant van het nest vormt.

Binnenin wordt het afgewerkt met strootjes en veertjes, die ze ook hoofdzakelijk in de lucht en aan (schrik)draad vinden; denk b.v. aan een schapenwei.

Het voedsel bestaat hoofdzakelijk uit muggen en kleine vliegende insecten, die de vogel ook in de vlucht vangt; en wel op grote hoogte!

Het laagst vliegt de oeverzwaluw, daarboven de boerenzwaluw en daarboven de huiszwaluw.

Lopen op de grond (met hun korte pootjes b.v.) vinden ze maar niks. Het vergaren van leem of klei is een koddig gezicht.

De huiszwaluw staat op de rode lijst van bedreigde broedvogels. In 1970 waren er nog 450.000 broedparen, dat is nu met ongeveer 80 % gedaald naar ongeveer 90.000. Vandaar de rode lijst soort. In 1980 waren er nog zo’n 120.000 paartjes, net als in Engeland, waar ook 80% van de populatie verdween. Dit gebeurde volgens deze onderzoekers vooral in de tweede helft van de 80er jaren.

Helaas is er geen sprake van enig herstel in de jaren 90, maar juist een verdere terugval van de aantallen. Als er jonge huiszwaluwen zijn, moeten de ouders zo hard werken om alles aan het eten te houden, dat dit is te vergelijken met een beroepsrenner, die de tour de France rijdt.

In september / oktober gaan ze op trek naar het tropisch regenwoud in Westelijk Afrika en Congo, waar het vaak onrustig is door onstabiele leiders. Laten we er maar het beste van hopen voor deze prachtige vogels, die gemiddeld maar on- geveer 3 jaar worden.

Voor iedereen: prettige feestdagen toegewenst!

Hein Kogelman

Bronnen : Theunis Piersma Zwaluwen van Gaast Tirions vogelgids, Wikipedia, SOVON.

Een bijzonder paddenstoeltje

Wasplaatjes (Hygrocybe) worden door mycologen en andere paddenstoelzoekers als een bijzondere groep beschouwd. De Nederlandse naam slaat op de structuur van de lamelletjes onder hoed, die wel van was lijken te zijn gemaakt. Vanwege hun vaak uitbundige kleuren worden zij wel liefkozend de ‘orchideën van de pad- denstoelen’ genoemd.

Over het algemeen zijn wasplaatjes zeldzaam tot zeer zeldzaam vanwege hun kri- tische eisen betreffende het biotoop waarin zij groeien. Dat is vrijwel altijd schraal grasland, waarin specifieke kruiden voorkomen, dus heel anders dan de diarree- weilanden waarin koeien gewoonlijk grazen.

Die kruiden zijn zeer belangrijk, omdat wasplaatjes vrijwel zeker in associatie met die kruiden leven. Wat de aard van die relatie precies inhoudt is echter nog on- bekend.

Dat soort graslanden zijn zeer schaars geworden in Nederland, omdat men prak- tisch elke centimeter grond benutten wil voor exploitatie. Vanzelfsprekend zijn na- tuurorganisaties zeer zuinig op de postzegeltjes grond die nog aan te merken zijn als schraal grasland. In Overijssel zijn dat o.a. de verlaten ‘koelanden’ langs de Vecht, waar ondergetekende al een aantal jaren het voorkomen van diverse was- plaatjes volgt.

Het is daarom niet verwonderlijk dat een terrein zoals de Hoge Broek in het Raal- terveld sterk de aandacht trok vanwege het feit, dat daar de rijke, vruchtbare bo- venlaag was afgegraven, waardoor een schraal, nat Zeggelandschap ontstond.

Waar het de vegetatie betreft is dat momenteel volop in ontwikkeling en het is denkelijk (hopelijk) een kwestie van tijd dat daar ook de benodigde kruiden voor de wasplaatjes zullen voorkomen. Het is min of meer bekend dat een terrein zo’n 10 jaar onbemest moet blijven voordat de eerste resultaten te zien zullen zijn. Zo veel tijd is blijkbaar nodig voor de ontwikkeling van de benodigde kruidenvegetatie.

Andere paddenstoelsoorten dan wasplaatjes waren er al sneller en profiteerden van de nieuw beschikbare mogelijkheden. Opmerkelijk daarbij is dat het prak- tisch aldoor soorten waren, die gewoonlijk in symbiose met andere organismen (lees bomen) leven. Bij zeer jonge berkjes, elzen of wilgen doken onmiddellijk hun kenmerkende begeleiders op zoals: bonte berkenrussula, geurige wilgenrussula, berkenboleet, donkere elzenzompzwam en nog enkele anderen.

Hier en daar is opslag van dennen waar te nemen, zodat op zeker moment wellicht ook diens typische begeleiders zullen opduiken, w.o. bijvoorbeeld de bruine ring- boleet.

Toch waren in een redelijk vroeg stadium al de eerste wasplaatjes waargenomen.

Weliswaar de minst kritische van die groep, maar toch: op zeker moment zou blij- ken dat het toch niet om de eerste de beste soorten zou gaan.

Allereerst was daar in 2014 het gewoon vuurzwammetje (Hygrocybe mini-

ata): piepkleine rode puntjes tus- sen de kruiden, maar door hun

felrode kleur opvallend genoeg voor iemand die daar op let.

Ook een tweede soort was hier en daar te zien: de zwartwordende was- plaat (Hygrocybe conica).

Eveneens kleine paddenstoeltjes en hoewel opviel, dat zij over het alge- meen kleiner waren dan gebruikelijk voor die soort, werd daar niet echt bij stil gestaan

Ook in de jaren er na kwamen de soorten regelmatig terug in het veld en vooral laatstgenoemde soort in redelijke aantallen.

Op 31 augustus 2017 dachten we weer het vuurzwammetje aan te treffen. Maar thuis, bij het bekijken van de opname, bleek dat het om een derde soort wasplaat ging:

het veenmos vuurzwammetje (Hygrocybe coccineocrenata)!

Een derde soort voor het veld dus reeds

Het paddenstoeltje kenmerkt zich door de zwarte puntjes (schubbetjes) boven op de hoed

waardoor het wezenlijk verschilt van het gewone vuurzwammetje. Hopelijk is

dat detail op de verkleinde opname nog te zien.

Vlakbij dat paddenstoeltje werd ook weer de zwartwordende wasplaat aangetroffen en alweer in dwerg- vorm. Omdat de knieën toch al drijf- nat waren werden daar ook weer de- tailfoto’s van gemaakt:

Hoeddiameter +/- 1,5 cm, hoogte +/- 3 cm

De dwergvorm begon toch wel behoorlijk obsessief te worden, waardoor tenslotte een speurtocht in de literatuur werd gestart. De nationale wasplatenspecialist Eef Arnolds, bleek een summiere opmerking bij de bespreking van het geslacht te hebben gemaakt, die naadloos aansloot bij de waarnemingen in het Raalterveld.

Het gaat uiteindelijk om – inderdaad- de dwergvorm van Hygrocybe conica, H. co- nica var. conicopalustris. Een variant, die voornamelijk in de duinstreek voorkomt;

biotoop natte duinvalleien!

Bovendien bleek, dat die variant nog niet eerder in Overijssel is waargenomen.

Al vaker is de opmerking geplaatst dat de vegetatie van het Hoge Broek veel over- eenkomsten vertoont met die van natte duinvalleien, waarschijnlijk veroorzaakt, doordat maaimachines die daar gemaaid hebben ook in het Hoge Broek actief zijn

geweest en daar de nodige zaden en sporen hebben ingebracht, die letterlijk in goede aarde vielen van het natte Hoge Broek.

Een nieuwe soort voor Overijssel dus en dan uitgerekend in dit nieuwe gebied!

“En dat is toch minstens zo mooi als een Parnassia die terug is in Salland”,… zei de mycoloog knipogend naar Jan Hendriks.

Het gaat de goede kant op en er wordt reikhalzend uitgekeken naar het moment dat de échte wasplaten van “Naam en Faam” er op zullen duiken.

Met vriendelijke groet, die padd’nstoel’nkjerl, André Houter

De uitnodiging voor de jaarvergadering, die halverwege maart plaats vindt, komt al- tijd in “Kleefkruid” te staan. Daarom moet het volgende “Kleefkruid” vroeg in maart verschijnen.

In dit nummer komen ook altijd de jaarverslagen van jullie werkgroepen te staan.

Het is natuurlijk mooi, als het boekje compleet is en de verslagen van alle werkgro- epen erin staan.

Daarom een vriendelijk verzoek: Stuur je jaarverslag ruim op tijd in. Dan kunnen we er samen weer een mooie, complete uitgave van maken en kan “Kleefkruid” ruim voor de jaarvergadering bij iedereen in de bus vallen.

Vast hartelijk bedankt en voor iedereen fijne Kerstdagen en een mooi, gezond, nieuw jaar met veel natuurlijke avonturen.

Marie-José van Beurden

Even jullie aandacht!

Wist U dat………..

• IVN-Raalte komend jaar haar 25-jarig bestaan viert?

• Dat U leuke anekdotes en herinneringen van de afgelopen jaren naar Jan Hendriks kunt sturen?

• En dat ook alle ideeën voor “een feestelijke viering” hier welkom zijn?

Zo ongeveer september worden de jonge uiltjes niet langer geduld op de ge- boorteplek , maar worden ze met enig tumult door de ouders verdreven. Dit noemen we dispersie. Verklaarbaar: met de winter voor de boeg moeten ze geen concur- renten zijn in hetzelfde voedselgebied. Ze zoeken meestal een nieuw leefgebied binnen een straal van rond de 5 km. Maar een enkeling zoekt het wat verder van huis. Een vrouwtje met ringnr. 3769928, geboren in 2016 kwam van de Sponturf- wijk in Balkbrug naar Raalte (hemelsbreed 23 km) Een op 12 juni 2013 door ons in Luttenberg geringd jonkie, werd als broedend vrouwtje op 7 juni 2017 teruggemeld door collega Friso Koop aan de Morsweg in Weerselo. Dat was 37 km van haar geboorteplek. Zij was 1456 dagen oud.

Tot 24 november heeft onze werkgroep in 2017 reeds 55 terugmeldingen, waar- onder 10 dode vogels. Doodsoorzaken waren verkeer (2) invliegen in gebouwen ,schoorsteenkanalen etc (3) ondervoed (1) en onbekend (4) Onze oudste uil bleek er eentje, die op 16 juni 2006 bij niemand minder dan Hein Kogelman werd ge- ringd en dit jaar door ons werd teruggezien op een locatie in Luttenberg Zij was toen vanaf de ringdatum 3970 dagen oud. In de Achterhoek werd wel eens een uil teruggezien van 15 jaar oud. Die noemden ze daar “het olde wief” Al deze ringgegevens worden voor landelijk onderzoek verzameld en gebruikt door Sovon (Samenwerkend Vogelonderzoek Nederland) Dit alles in het belang van de be- scherming van dit fraaie erfvogeltje.

Gerard Alferink, Werkgroep Steenuilen

Dispersie en terugmeldingen steenuilen

Nooit veel te beleven. Donker, mistig, regen, grauw. Triest en treurig weer.

Zo ook deze zondag 26 november, tot het om 14.30 uur even droog was, zelfs de zon er doorkwam.

Weinig wind, dus de kou viel ook mee.

Er op uit dus met z’n tweeën, wel de paraplu mee. (niet nodig gehad).

Bij het kanaal Heeten diverse foto’s geschoten, prachtige luchten!

Op de 1e foto het struikje waar altijd wel 20 mussen zitten, eerst vliegen ze weg, camera pakken, even wachten en ze komen al weer terug.

Daarna door naar de brug, waar altijd veel meerkoeten zwemmen. En vandaag een fuut ertussen, zie foto 2 en 3.

November

Na deze korte fotopauze door naar de afslag, naar Gerard Alferink.

Hele mooie grote vogelvriendelijke tuin Gerard!

En vandaag zeker 15 staartmezen te gast, voor ons uniek, zoveel tegelijk.

En helemaal niet schuw, ze kwamen ons zelfs heel dichtbij opzoeken voor wat mooie plaatjes. Foto 4 .

En om hun karakteristieke geluidjes te laten horen, srrr srrr.

Zo zie je, zelfs in november valt er wat te beleven in de natuur.

Met wat een geluk, om er op het juiste moment op uit trekken.

Je wordt er gewoon blij van, zo’n mooie wandeling!

Jeroen Willemsen, Werkgroep Vogelzang

Werkzaamheden in het najaar

Ook in het najaar is er voor de leden van de steenuilengroep altijd wel wat te doen.

We hebben inmiddels de kasten weer schoongemaakt en de bodem van een nieuwe laag beukensnippers voorzien.

Er werden kasten gerepareerd, ver- plaatst en enkele nieuwe kasten worden of zijn inmiddels geplaatst op geschikte locaties. Deze nieuwe kasten (deels geschonken door Spuiterij Berry Vloed- graven uit Mariënheem ) werden door Jos Tutert voorzien van het I.V.N.-logo.

Gerard Alferink, Werkgroep Steenuilen

Knotdata

Bestuur

Voorzitter:

Jan Hendriks Drostenkamp 30 8101 BZ Raalte Tel. 0572 - 354381 hendriks1949@kpnmail.nl Secretaris:

Ine Kappert De Heerd 113

8102 LL Raalte. Tel. 357345 inekappert@daxis.nl Penningmeester:

Jan Clemens Almelosestraat 5 8102 HA Raalte Tel. 0572- 353987 j.w.clemens@hetnet.nl Bestuursleden:

Inez van Duijvendijk inezsorong@gmail.com Tel. 0572-358774 Marijke Stroek g.stroek@hetnet.nl Tel. 06-48041104

Coördinatoren van de werkgroepen

Steenuilen:

Gerard Alferink

alferink1948@gmail.com Tel. 0572-381767 Roofvogels:

Martijn Wijnberg

martijn_wijnberg@hotmail.com Tel. 06-29113940

Weidevogels:

vacant

Nestkasten:

Albert Hut utah61@home.nl Tel. 0572-360400

Vogelzang:

Louis Slurink

louisslurink746@gmail.com Wilgenknotten:

Jos Tutert

jamtutert@gmail.com Tel. 0572-357907 Jan Kerkdijk 06-22132991

j_kerkdijk@hotmail.com Hoogstamfruit:

Marit Maas

marit.maas@maasenergysys- tems.nl

Tel. 06-10134104 Watervogels:

Hein Kogelman

heinkogelman@hotmail.com Tel. 0572-354750

Kerkuilen:

Jan Legebeke legebekenieuwburg@

gmail.com

Paul Uijttenboogaart pm.utb@home.nl Tel. 0572-352647

Wilde planten en kruiden:

Georg Soetens gsoetens@home.nl Tel. 0572-357765 Natuurlijke omgeving:

vacant

Gierzwaluwen:

Jan van Dam

jan.vand19@gmail.com Tel. 0572-360336 Werkgroep Educatie:

- informatie stand - kleefkruid - website

- excursies voor volwas- senen

- gezinsexcursies - lezingen en cursussen Reni Sterkman en Ine Kappert inekappert@daxis.nl Tel. 0572 - 357345 Oproep aan alle leden!!!

Om onze ledenadministratie actueel te houden, verzoekt het bestuur ieder lid om een adres- wijziging, een nieuw emailadres en een nieuw telefoonnummer zo spoedig mogelijk door te ge- ven.

Deze wijzigingen kunnen door- gegeven worden aan:

ivnraalte@gmail.com

Bestuur en coördinatoren

Foto: Pascal Hendriks

Programma van IVN-Raalte

Woensdag 3 januari 2018 :

Kinderactiviteit: “ Knutselen voor de vogels”

o.a. grote dennenappels vullen met vogelvoer en pinda’s rijgen Tijd : van 14.00 uur tot 15.30 uur

Waar : Annahuis, de Plas 8 in Raalte Kosten : vrijwillige bijdrage

Let op : opgave voor 29 december 2017

Zondag7 januari 2018 Winterwandeling rondom Luttenberg

“Uitwaaien na de feestdagen”

Er zijn korte routes, die ook met kinderen gelopen kunnen worden en lange routes.

Startpunt : landbouwmuseum “de Laarman” in Luttenberg Kosten : € 4,- voor volwassenen, kinderen tot 12 jaar gratis Opgave : is niet nodig

Starten : tussen 9.30 en 13.00 uur

Meer informatie over deze twee activiteiten? www.ivn.nl/raalte