Voorbereiden
Kriebels
Johannes 11:55-12:11
6 maart 2022
Wat voorafging
Het verhaal van vandaag wordt mede
‘gekleurd’ door de hoofdstukken die eraan voorafgaan. In de afgelopen periode hebben we die hoofdstukken gelezen, maar hier nog even een korte samenvatting:
Jezus is in Jeruzalem geweest toen daar het feest van de tempelwijding gevierd werd. Hij heeft er gezegd dat hij en de Vader een zijn. Joodse mensen zijn vervolgens zo boos geworden dat ze hem wilden stenigen; Jezus is daarop naar de overkant van de Jordaan gegaan (Johannes 10:39-40). Maar vervolgens werd zijn vriend Lazarus ziek in het dorp Betanië, vlakbij Jeruzalem. De leerlingen van Jezus raadden hem af om terug te gaan omdat het daar niet veilig was, maar gingen uiteindelijk toch. In Betanië wekte Jezus Lazarus op uit de dood. De hogepriesters en Farizeeën besloten als reactie daarop dat ze Jezus ter dood zullen brengen. Jezus is uiteindelijk naar de woestijn van Efraïm gegaan; op dat moment begint ons verhaal.
Bijna Pesach
Het is kort voor Pesach, het joodse Paasfeest. Dat is niet voor het eerst: in het Johannesevangelie is het nu al voor de derde keer ‘kort voor Pesach’. De eerste keer werd dat verteld na het verhaal van de bruiloft in Kana (Johannes 2:13);
meteen daarna joeg Jezus de handelaren en geldwisselaars op het tempelplein
weg. Vervolgens werd het inderdaad Pesach (Johannes 2:23), en een paar hoofdstukken later lezen we opnieuw dat het bijna Pesach is (Johannes 6:4).
Nu gebeurt dat dus voor de derde keer.
Daarmee komt ook steeds opnieuw de vraag op: Kan Jezus wel Pesach vieren?
Dat feest van bevrijding, van oogst en nieuw begin – is dat nog wel voor Jezus weggelegd?
Het valt op
De vraag of Jezus wel op een feest in Jeruzalem kan verschijnen, is ook al eerder aan de orde geweest (Johannes 7). En net als toen gáát Jezus niet alleen, hij doet het ook nog eens vrij opvallend.
In het verhaal van vandaag lijkt hij aan tafel te zitten alsof er niets aan de hand is. De hogepriesters en Farizeeën hebben opdracht gegeven om Jezus aan te geven zodra iemand weet waar hij is; er stond bij wijze van spreken een prijs op zijn hoofd. En intussen wordt er niet ver van Jeruzalem een feestmaaltijd ter ere van hem gehouden!
Kostbare olie
Bij die maaltijd verschijnt Maria met een kruikje zeer kostbare olie, waarmee ze Jezus’ voeten zalft. In het Oude Testament werden koningen en profeten gezalfd, als teken van hun bijzondere positie. Bij een begrafenis werden ook doden gezalfd.
Daar lijkt het dus allemaal op, en tegelijk is het totaal anders. Om te beginnen door de waarde ervan: driehonderd denarie, schat Judas. Een denarie is een dagloon (zie Mattheüs 20:2); hier wordt dus een compleet jaarloon vergoten! Dat is op zich al bijzonder, en het wordt nog specialer doordat Maria het over Jezus’
voeten giet. (Met zoiets kostbaars zalf je misschien iemands hoofd… maar zijn voeten!?)
Aan de armen geven
In reactie op Judas’ uitspraak dat het geld beter aan de armen gegeven had kunnen worden, zegt Jezus onder meer dat de armen er altijd zullen zijn en hij niet. Dat is misschien een onverwachte uitspraak – geeft Jezus dan niet om de armen? De
evangelist vertelt erbij dat Judas zich in werkelijkheid helemaal niet om de armen bekommerde en een dief was. Wat dat betreft is Judas in ieder geval de eerste die een onverwachte uitspraak doet.
Lazarus
In groten getale komen mensen naar het huis waar Jezus is; niet alleen om Jezus te zien, maar ook vanwege Lazarus die door Jezus uit de dood is opgewekt. Bij het verhaal van zijn opwekking merkten we op dat Lazarus zelf ‘het verhaal uit wandelde’ na zijn opstanding; er werd niet verteld wat hij zei of deed nadat dit gebeurd was. In dit verhaal zit hij aan tafel, als een levend voorbeeld van de wonderlijke dingen waartoe Jezus in staat is. Ook de hogepriesters merken dat op. Zij nemen het onvoorstelbare besluit om ook Lazarus te doden. Geloven zij werkelijk dat het evangelie zich nog ergens laat opsluiten of begraven?
Erik Idema
6
WELK VERHAAL LEZEN WE?
Tijdens een maaltijd zalft Maria de voeten van Jezus met kostbare olie.
Judas Iskariot vraagt of het geld van de olie niet beter aan de armen gegeven had kunnen worden. Maar Jezus vertelt dat Maria dit gedaan heeft voor de dag van zijn begrafenis.
Vieren
Kriebels
Johannes 11:55-12:11
6 maart 2022
6 maart 2022
Ben je klaar voor het feest?
Maak deze periode een slinger/vlaggenlijn in de kerk. De project- verbeelding biedt voor elke zondag
een nieuwe vlag aan de slinger.
Kindermoment: uitnodiging voor het feest
Elke week krijgen de kinderen een uitnodiging* voordat ze naar hun eigen ruimte gaan. Op de uitnodiging staat een voorwerp dat de kinderen deze week nodig hebben om zich voor te bereiden op het feest. Het voorwerp van deze week is: iets dat lekker ruikt (bijvoorbeeld parfum).
Laat een paar kinderen en volwassenen in de kerk even ruiken aan een parfum en vraag of ze het fijn vinden om zoiets te ruiken en waarom.
Vertel aan de kinderen dat ze deze week een verhaal horen over iets dat heel lekker ruikt. Toch vindt niet iedereen het fijn.
* De uitnodigingen zijn onderdeel van de digitale projectverbeelding. Hebt u die niet? Maak dan zelf een uitnodiging.
Gedicht: Kriebel Kriebel, kriebel overal.
Kriebel als ik naar een feestje ga.
Kriebels als ik ergens heel hoog sta of in de achtbaan naar beneden val.
Het kriebelt mij op elke plek.
Kriebel aan mijn voeten in het zand.
Kriebels als ik mijn kriebeltrui aantrek.
Mijn moeders kriebelvingers in mijn nek.
De kriebel borrelt op van binnen als ik mij erger aan vervelende dingen als ik mijn boosheid haast niet kan bedwingen maar ook als ik van blijdschap liefdesliedjes wil gaan zingen.
Ach kriebel die mij zo goed kent ik ben blij dat je er bent!
Vertel de kinderen dat het thema van vandaag ‘kriebel’ is. Het verhaal gaat over Maria die de voeten van Jezus zalft met haar haar. Dat zal vast ook gekriebeld hebben! Ook hebben meer mensen in het verhaal kriebels vanbinnen. Bijvoorbeeld omdat ze zin hebben in het feest, omdat ze zich zorgen maken of zich ergeren.
Vraag de kinderen goed op te letten op de kriebels die de mensen in het verhaal zouden kunnen voelen.
Gebed Goede God,
Het is fijn om weer samen te zijn.
Samen te praten, te luisteren en te zingen.
Geef dat we met een fijn en veilig gevoel straks weer naar huis zullen gaan en een nieuwe week mogen beginnen.
Amen
Gebed bij het collectedoel: Rwanda Vader in de hemel,
wij bidden om dagelijks brood.
Niet alleen voor onszelf, maar ook voor andere mensen, zoals in Rwanda.
Wij bidden dat er veel mag groeien, op het land en in hun leven.
Dat ze genoeg en gezond eten hebben.
Zo zijn we samen op weg naar Pasen, het feest van het nieuwe begin.
Wijst U ons de weg? Amen.
(Dit gebed sluit aan bij het collectedoel van Kerk in Actie. Meer weten over het collectedoel? Kijk op bladzijde 7 of op www.kerkinactie.nl/40dagentijd.)
Lezen en zingen
Eerste zondag van de veertig dagen Jaar B
Lezing uit het Oude Testament Deuteronomium 5:6-21
Antwoordpsalm 81
Epistellezing Romeinen 10:8-13
Lezing uit het Evangelie Lucas 4:1-13
Alternatief leesrooster:
1 Samuël 9:26-10:1,6-7 2 Korintiërs 1:15-22 Johannes 11:55-12:11
6 maart Werkblad
De kinderen maken met het werkblad hun eigen flesje dat lekker ruikt.
Werkwijze: Knip eerst het flesje op de kleurplaat uit. Kleur het. Smeer geurende olie of zalf (uit de keuken of badkamer, bijvoorbeeld reinigingsolie/badolie) uit over het flesje. Nu ruikt dat lekker en glanst mooi. Gebruik je zalf ? Veeg dan naderhand een keukenpapiertje eroverheen om het ‘teveel’ weg te vegen.
Wil je dat dit flesje rechtop kan staan?
Gebruik dan leeg verpakkingsmateriaal zoals een luciferdoosje en volg de instructies op het werkblad.
Nodig: scharen, lijm, kleurpotloden, gelpennen, wasco, stiften, (lucifers) doosjes, geurende olie of zalf, keukenpapier.
Werkblad: zie blz. 13.
Extra verhaal: Dik bij de dokter Verhaal om in de eigen ruimte te vertellen als opmaat naar het Bijbelverhaal.
Dik komt bij de dokter. ‘Dokter, ik heb zo’n kriebel in mijn buik!’ De dokter neemt uitgebreid de tijd voor een onderzoek. Hij luistert met zijn stethoscoop. ‘Oh, dat kriebelt!’ roept zijn patiënt. De dokter geeft her en der klopjes op de buik van Dik, maar er lijkt op het eerste oog niets vreemds aan de hand. Dan pakt de dokter zijn vragenlijst erbij. ‘Heeft u de laatste tijd het gevoel van spanning of stress?’ Dik haalt zijn schouders op. ‘Ik heb een beetje spanning omdat mijn moeder komt. Zij controleert altijd of ik het huis wel goed schoon heb. Maar ja, dat doet ze elke week!’ De dokter zet een streep door het woord spanning. ‘En verliefd? Bent u de laatste dagen nog verliefd geweest?’
Dik rilt. ‘Nee zeg, hou op schei uit!’ De dokter kijkt verder op zijn lijstje. ‘Heeft u zich dan de laatste tijd wat meer geërgerd dan normaal?’ Daar moet Dik even over nadenken. Hij telt op zijn vingers. ‘Ik heb me geërgerd aan het verkeer, aan lachende mensen, aan hondenpoep, aan mijn moeder en aan het lange wachten net in uw wachtkamer. Dat zijn vijf
dingen. Tja, dat is niet meer dan anders eerlijk gezegd.’
De dokter doet nog een paar testjes, maar kan geen diagnose stellen. Dik staat op. ‘Nou, dat schiet lekker op zo!’ hij kijkt op zijn horloge. ‘Oh en ik moet ook echt gaan. Anders kom ik te laat voor de opnames van ‘Je geld of je poen’. Trots kijkt hij de dokter aan. ‘Ik mag namelijk meedoen. En ik ben me toch een potje zenuwachtig! Maar ik heb er ook super veel zin in!’ Dik verlaat de dokterskamer en laat de dokter peinzend achter. Waar zou die kriebel toch vandaan komen?
Als de kinderen dokter waren en Dik kwam langs met last van kriebel, zouden ze dan weten wat Dik mankeert? Welke diagnose zouden zij stellen?
Vertelling 4–7 jaar
Dure zalf
‘Wat ruikt het hier heerlijk!’
Petrus steekt zijn neus in de lucht.
‘Ik ruik vlees, en groente en een sausje… heerlijk!’
Petrus is een vriend van Jezus. Hij zit met Jezus en de anderen aan tafel. De tafel is mooi gedekt. Het lijkt wel feest!
Voorzichtig steekt Petrus zijn neus in zijn beker wijn. (Dat klinkt misschien gek, maar dat doen mensen soms.)
‘De wijn is ook lekker’, zegt hij met zijn neus nog in de beker. En daarna neemt hij een slok.
Ze zijn in het huis van Marta en Maria, twee vriendinnen van Jezus. Lazarus, de broer van Marta en Maria, is er ook, en nog veel meer vrienden en vriendinnen van Jezus.
Daar komt Marta aan met een grote schaal eten.
‘Hmmm…’, zegt Petrus nog eens. En hij steekt weer zijn neus in de lucht. Hij snuift.
Maar wacht eens? Wat ruik ik nog meer? denkt hij. Hij snuift een paar keer kort.
Ik ruik zalf! Hele dure, héle lekkere zalf. Waar komt dat vandaan?
Petrus kijkt om zich heen. Hij ziet een schaal met eten, en bekers met drinken, maar geen zalf.
Dan kijkt Petrus onder de tafel. Nu ziet hij het!
Maria zit bij de voeten van Jezus. Ze smeert zijn voeten in met zalf. Zou dat niet kriebelen? denkt Petrus. Het ruikt in ieder geval wel lekker.
‘Ahum’, zegt iemand. Het is Judas. Judas is ook een leerling van Jezus.
Judas snuift ook. Maar het is geen vrolijke snuif.
‘Wat moet dat daar met die zalf ?’ vraagt Judas. ‘Is die niet hartstikke duur? Dan had je het geld beter aan de armen kunnen geven, Maria!’
Petrus zucht. Aan de armen? Dat moet Judas net zeggen! Judas geeft zelf nooit iets aan de armen. Misschien moet ik iets zeggen, bedenkt Petrus.
Maar nog voordat hij zijn mond open kan doen, zegt Jezus: ‘Laat haar toch, Judas.
Maria doet dit niet zomaar. Zij weet wat er met mij gaat gebeuren. Er zullen altijd arme mensen zijn waar je iets aan kunt geven. Maar ik zal er niet altijd zijn.’
Judas zucht door zijn neus. Hij geeft geen antwoord.
Ze gaan allemaal maar gauw eten.
Petrus heeft een vreemd, kriebelig gevoel in zijn buik. Maar tijdens het eten ruikt hij nog steeds die zalf. Het ruikt wel heel lekker!
Mattijs Weegenaar Werkvormen
4-7 jaar
Gesprek: Wie in dit verhaal kunnen kriebels gevoeld hebben? Zowel van binnen als van buiten? En jij? Waar krijg jij (de) kriebels van? Spel: Leg een aantal voorwerpen in de kring, bijvoorbeeld een veer, een plu- meau, een kettinkje en een zakdoek. De kinderen doen hun ogen dicht en steken hun hand op. Kies een van de voorwerpen en laat dat over de handen van de kinderen gaan. Laat ze vertellen hoe het voelt en welk voorwerp ze denken gebruikt werd.
Zingen: ‘Heer ik wil u aanbidden’, Kidspraise lied.
Vertellen
Kriebels
Johannes 11:55-12:11
6 maart 2022
6 maart 2022
Gesprek: Waarschijnlijk heeft iedereen in dit verhaal wel kriebels gevoeld. Kriebels van spanning, van
‘gekietel’, van ergernis, enz. Wie in het verhaal zal welke kriebels gevoeld hebben? Praat er samen over. En jij? Wanneer voel jij kriebels?
En welke voel je?
Spel: Laat de kinderen in tweetallen elkaars handen of schouders masseren.Geef kinderen ook de vrijheid om te passen als ze zich hier niet prettig bij voelen.
Bespreek wat er gebeurt. Hoe is het om op die manier aangeraakt te worden? En hoe is om op die manier voor iemand te zorgen? Hoe zou het voor Jezus en Maria geweest zijn?
Creatief: Laat de kinderen zelf een schilderij maken bij het verhaal.
Bekijk de schilderijen en bespreek wat er te zien is.
11-12 jaar
Gesprek: Welke vraag zou je willen stellen aan Jezus in dit verhaal? En aan Maria, de leerlingen en Judas?
Welk antwoord denk je dat je zal krijgen?
Computer: Laat de kinderen uitzoeken hoe in de tijd van het Oude Testament koningen en doden gezalfd werden.
Waarin lijkt dit op de zalving van Jezus’
voeten?
Judas vindt het niet goed
Judas loopt achter Jezus aan. Hij maakt zich ongerust. Ze zijn op weg naar Jeruzalem, want over een paar dagen begint het Paasfeest. Het zal heel druk zijn in de stad.
Mensen zullen Jezus zien en hem opzoeken. Jezus zal de aandacht trekken. Ook de aandacht van de mensen die hem bedreigen, de Hogepriesters en de Schriftgeleerden.
‘Is het nou wel zo verstandig om te gaan?’ vraagt Judas aan Jezus. ‘Iedereen is nog in rep en roer omdat u Lazarus geroepen heeft uit het graf. Kunnen we niet beter wachten tot alles weer wat rustiger is?’
Jezus schudt zijn hoofd. ‘Er is feest in de stad en een feestmaal voor Lazarus’, zegt hij.
‘En daar wil ik bij zijn.’
Het is een gezellige drukte aan tafel. Jezus en zijn leerlingen zijn er. En Maria en Lazarus zijn er ook. Ze vinden het fijn om elkaar weer te zien. En te praten over wat er gebeurd is. Judas prikt wat in zijn eten. Het smaakt hem niet. Af en toe kijkt hij naar buiten. Is alles nog rustig en veilig? Dan valt zijn oog op Maria. Ze pakt een kruikje van de plank. Judas ziet gelijk wat het is. Het is olie. En hele dure ook. ‘Hoe komt ze daar nou aan?’ mompelt hij wat in zichzelf. Judas ziet hoe Maria met het kruikje naar Jezus gaat en voor hem neerknielt. Ze houdt haar ene hand op en laat met haar andere hand de olie uit het kruikje stromen. Rustig aan, denkt Judas nog. Straks is dat flesje in een keer leeg. Maar Maria doet het niet rustig aan. Ze vult haar hand met de olie en wrijft het uit over Jezus’ voeten. Judas ziet hoe Jezus verrast opkijkt en glimlacht. En zijn ergernis groeit. Zeker als Maria nog meer olie uit het kruikje laat lopen en Jezus’ voeten masseert. De olie drupt van zijn voeten en Maria droogt ze af met haar haren.
Judas slaat met zijn vuist op tafel. ‘Genoeg!’ Hij staat op en loopt naar Maria toe. ‘Wat ben je nou aan het doen?’ zegt hij. ‘Je weet toch hoe duur dat spul is? Had dat geld nou aan de arme mensen gegeven, dan was het tenminste nuttig geweest!’
Voordat Maria iets kan zeggen, doet Jezus zijn mond open. ‘Laat haar! Ze doet dit voor mij omdat ze weet dat ik zal sterven. En nu ben ik er nog.’
Judas voelt het kriebelen vanbinnen. Dit is nou precies een van de dingen die hij niet van Jezus snapt. Hij draait zich om en gaat het huis uit. Buiten hebben zich al veel mensen verzameld. Ze hebben gehoord dat Jezus er is en hopen hem te zien of te spreken. Judas hoort ze opgewonden met elkaar praten. Tussen de mensen ziet hij een groep hogepriesters staan. Ze fluisteren met elkaar en hun blikken staan op onweer.
Zij zijn duidelijk niet zo blij met de komst van Jezus.
Judas haalt zijn schouders op en loopt verder van huis.
Jolanda van der Marel
6
To do
Judas schat de waarde van de olie waarmee Maria Jezus voeten zalft op 300 denarie.
Zoek eens op wat de waarde van 1 denarie is (zie Mattheüs 20:2).
Weetje
Maria zalft Jezus’ voeten. In het Oude Testament werden koningen en profeten gezalfd. Bij een begrafenis werden ook doden gezalfd.
Kriebels
6 maart 2022
Bijbel: Johannes 11:55-12:11 Kijk bij Vieren voor uitleg bij dit werkblad
