1
Algemeen bestuur
Vergadering 1 juli 2021
Agendapunt 5
Onderwerp Stand van zaken bestrijding Coronavirus en de effecten daarvan op de dienstverlening van de GGD
Inleiding
In de zomer 2021 gaan we naar 1,5 jaar coronacrisis. Een crisis die dankzij het effect van vaccinaties in een andere fase is beland. De inzet van de GGD voor de crisisbestrijding is nog onverminderd groot.
Het aantal vaccinaties loopt snel op. Op 15 juni zijn er meer dan 12,5 miljoen vaccinaties gezet. In het weekend van 19 juni verwachten we het laatste geboortejaar (2003) op te roepen voor een eerste prik. Voor bijzondere doelgroepen zoals arbeidsmigranten en dak- en thuislozen heeft de GGD een apart plan van aanpak om de drempel voor vaccinatie zo klein mogelijk te maken. Vanaf 21 juni wordt in het gehele land laagdrempelig gevaccineerd, bijvoorbeeld door de inzet van mobiele teams. Vanaf week 36 zal de volledige vaccinatie (2 prikken) zijn afgerond.
Het effect van toenemende vaccinatiegraad op het aantal besmettingen, ziekenhuisopnamen en IC- opnamen zijn groot (alle fors gedaald), waardoor de samenleving versneld zal openen. De actuele stand van zaken is te vinden op het coronadashboard van de Rijksoverheid
https://coronadashboard.rijksoverheid.nl. Ook achtergrondinformatie en open data zijn via dit dashboard ontsloten.
In de acute zorg zijn plannen voor herstelzorg gemaakt om uitgestelde operaties weer in te gaan halen. De langdurige belasting eist wel zijn tol en het ziekteverzuim in de zorg is hoog. Dit varieert overigens wel per zorginstelling en sector.
Corona programma-organisatie GGD GHOR Nederland
De GGD’en geven gezamenlijk uitvoering aan het landelijke coronabestrijdingsbeleid. Vanuit het landelijk programmabureau wordt bestuurlijk overleg gevoerd met VWS, en worden DPG’en en GGD’en ondersteund bij de taken vaccineren, testen en bron- en contactonderzoek (BCO), beleidsondersteuning, communicatie etc. Op deze wijze organiseren GGD’en gezamenlijk de implementatie van het testbeleid, vaccinatiebeleid en de doorontwikkelingen van bron- en
contactonderzoek. Hierbij zijn landelijke voorzieningen ingericht waar regio’s naar behoefte gebruik van kunnen maken, zoals mobiele teams.
Ook de digitale infrastructuur, het constant doorontwikkelen van systemen en applicaties die aan de eisen van informatieveiligheid en privacy voldoen en het beschikbaar maken van informatie via dashboards is een essentiële taak die we landelijk organiseren. VWS heeft naar aanleiding van de datadiefstal eind januari het opdrachtgeverschap genomen voor de vervanging van ICT-systemen voor infectieziektebestrijding. In juli vindt de eerste implementatie in 6 praktijkregio’s plaats.
Daarna zullen andere regio’s worden aangesloten. De totale vervanging van HPZone Lite door GGD Contact zal eind 2021 zijn gerealiseerd.
Corona-organisatie GGD Gelderland-Zuid
De omvang van de corona-organisatie binnen GGD Gelderland-Zuid is eind mei ruim 1100 medewerkers. Medewerkers werken in de afdelingen testen, BCO, vaccinatie, call center,
2
bedrijfsbureau, voorraad en logistiek en facilitair. De GGD werkt 7 dagen per week (ook op
feestdagen). De GGD is fors opgeschaald om aan alle eisen te kunnen voldoen en mee te bewegen.
In- en uitstroom van personeel is een constant gegeven. Echter, nu de maatschappij weer open gaat, merken we dat er ook meer mensen teruggaan naar hun eigenlijke werkzaamheden. De zomervakantie valt samen met de piek in vaccinaties. Om voortdurend genoeg getraind personeel te hebben voor alle taken is daarmee een constante uitdaging. Een deel van het testpersoneel wordt omgeschoold om ingezet te kunnen worden voor vaccinatie.
Testen
Het aantal testen en hieraan gekoppeld BCO neemt nu snel af. Waar in de kersperiode nog rond de 3000 testen per dag werden afgenomen, neemt onze GGD vanaf eind mei circa 1000 testen per dag af. De GGD test in het kader van de infectieziektebestrijding (spoor 1). Het gaat om mensen met klachten die kunnen wijzen op COVID-19. Ook worden risicogericht mensen zonder klachten getest. Het gaat om mensen die naar voren komen in bron- en contactonderzoek, mensen die gemeld worden via de Coronamelder-app en mensen op dag 5 quarantaine. Het aandeel mensen zonder klachten bedraagt circa 30% van de GGD testafnames.
Testen voor toegang tot activiteiten en evenementen (spoor 2), is geen taak van de GGD. Deze testen zijn belegd bij de Stichting Open Nederland (SON) die ‘spoor 2’ uitvoert. Het L-paviljoen in Lent is op 18 mei jl. overgedragen aan SON. De GGD heeft de testlocatie bij het hoofdgebouw van de GGD in Nijmegen opgeheven. In plaats daarvan heeft de GGD een nieuwe testlocatie in
Nijmegen geopend: de Biezen. De GGD testlocaties zijn: Nijmegen (CWZ en de Biezen), Tiel (ZRT) en Culemborg. Ook heeft de GGD mobiele teststraten die kunnen worden ingezet bij uitbraken en is thuisbemonstering georganiseerd voor inwoners die niet naar de teststraten kunnen komen.
Het testen van reizigers die nog niet (volledig) gevaccineerd zijn, is geen onderdeel van de taak van de GGD in het kader van de virusbestrijding. Aanvullend op de testcapaciteit die wordt georganiseerd door de reisbranche (ANVR) en de commerciële teststraten (spoor 2) is aan de GGD’en gevraagd of zij een bijdrage willen leveren aan de testcapaciteit. De testomvang die wordt gevraagd is beperkt in omvang (35 000). Op een aantal locaties in Nederland zal een bijdrage worden geleverd.
Vaccineren
Het totaal aantal coronavaccinaties dat de GGD in onze regio zal zetten is 470.000 (voor 18-plus).
Naast de vaccinatielocaties in Tiel, Zaltbommel, Culemborg, Malden en Wijchen heeft de GGD een extra (tijdelijke) locatie geopend in het Goffertstadion in Nijmegen. Deze locatie gebruiken we voor coronavaccinaties door GGD, maar we ondersteunen ook een aantal huisartsenpraktijken om ‘hun’
vaccinaties te zetten. Ook wordt de locatie gebruikt door de jeugdgezondheidszorg voor de meningokokken-vaccinatie.
Onze GGD is voorbereid om het aandeel van 2 miljoen vaccins per week te kunnen zetten. Voor het geval dat meer vaccins beschikbaar komen, heeft de GGD afspraken gemaakt met het omringende zorgnetwerk. De capaciteit van de GGD blijkt echter voldoende.
De GGD volgt de vaccinatiestrategie van de Rijksoverheid. Inzet hierbij is om zo snel en efficiënt mogelijk de populatie te vaccineren. Uitgangspunt is dat mensen met het hoogste risico het eerst worden uitgenodigd. Om efficiënt te kunnen vaccineren is dit een strak geleid proces. De inzet van huisartsen in de vaccinatie-opgave is verder beperkt; de GGD’en zullen de vaccinaties met name uitvoeren. Moeilijk bereikbare groepen, zoals dak- en thuislozen en arbeidsmigranten zullen ‘op maat’ worden benaderd. Ook bereidt de GGD zich voor op een vaccinatiefase met meer flexibiliteit, zoals keuze ten aanzien vaccin, prikken zonder afspraak, en mobiele vaccinatieteams om
laagdrempelig te kunnen vaccineren en de vaccinatiebereidheid te helpen verhogen.
3
Roadmap Testen, Traceren en Vaccineren derde kwartaal
Op verzoek van de Minister van VWS stellen de GGD’en gezamenlijk onder regie van GGD GHOR Nederland een roadmap op, waarin de opschalingsafspraken testen, BCO en vaccineren zijn opgenomen. Momenteel wordt de Roadmap Q3 2021 voorbereid. Hierbij wordt rekening gehouden met een mogelijke opleving van het virus door de introductie van varianten. Vooralsnog lijken de vaccins ook een beschermende werking voor varianten van te hebben.
Effecten van corona op de reguliere dienstverlening van de GGD
Jeugdgezondheidszorg
De jeugd in zowel het primair als het voortgezet onderwijs heeft door corona, de maatregelen, de richtlijnen, de schoolsluitingen en de lockdowns schade opgelopen. Het Algemeen Bestuur heeft op 8 april 2021 ingestemd met het inhaalplan van de JGZ voor het schooljaar 2021-2022 om deze schade in te lopen. Hierbij wordt zwaarder ingezet op het in kaart brengen van de totale context van kinderen. Het resultaat hiervan zal zijn dat de JGZ meer en beter recht doet aan de specifieke problemen die momenteel leven onder de jeugd. Tevens is er extra, specifieke aandacht voor de kwetsbare kinderen. De voorbereidingen voor het inhaalprogramma zijn in volle gang.
Doordat de JGZ op de consultatiebureaus altijd zo veel als mogelijk heeft laten doorgaan – wat met alle coronarichtlijnen soms echt een opgave was -, hebben we op de leeftijdsgroepen 0-4 jaar geen achterstanden opgelopen. Met gepaste trots melden we graag nog dat uit een klanttevredenheids- onderzoek gehouden in coronatijd, de consultatiebureaus een 8,3 als rapportcijfer hebben
gekregen.
Gezond Leven
Doordat de scholen enige tijd gesloten zijn geweest, hebben kinderen en jongeren - met name degenen die de ondersteuning vanuit de schoolomgeving het hardst nodig hebben -
gezondheidsachterstanden opgelopen, bijvoorbeeld op het gebied van sociaal emotionele ontwikkeling, het voldoende bewegen en het kunnen bespreken van lastige onderwerpen, zoals seksualiteit. Deze achterstanden hebben bestaande gezondheidsverschillen vergroot en zijn niet zomaar in te halen. Vanuit gezondeschool.nl en gezondeschoolgelderlandzuid.nl zijn er wel adviezen, activiteiten en tips verzameld om te stimuleren dat een gezonde leefstijl thuis werd voortgezet. Bij de inhaalplannen JGZ zijn de gezondheidsmakelaars Jeugd maximaal betrokken.
Gezond Leven heeft vanaf 1 januari 2021 zich volledig teruggetrokken uit de coronabestrijding en heeft de dienstverlening weer als vanouds opgepakt. Er zijn dit jaar al meerdere subsidieaanvragen gehonoreerd, waaronder bijvoorbeeld het ‘Versterken van de aanpak van overgewicht en de
preventie infrastructuur in Neder-Betuwe, Buren, Druten, Wijchen en Beuningen’ en ‘het schrijven van de lokale preventieakkoorden van de gemeentes Maasdriel, Zaltbommel, Buren en West Betuwe’. Tevens hebben inmiddels 52 scholen zich in 3 rondes hebben aangemeld voor deelname aan de stimuleringsregeling gezonde relaties en seksualiteit.
Algemene Gezondheidszorg
Technische Hygiënezorg
Grote evenementen, zoals de Vierdaagse zijn vooralsnog afgelast. Met het openen van de
maatschappij zullen langzamerhand de werkzaamheden worden hervat. Dit geldt ook voor de THZ- taak bij heropening van de seksinrichtingen.
4
Reizigersadvies en -vaccinatie
Deze (markt)taak is sterk teruggelopen sinds de start van de coronacrisis. Als mensen weer gaan reizen in de loop van 2021, verwachten we een toename van het aantal reisvaccinaties. Vanaf mei 2021 zal de Corona-vaccinatielijn verankerd en doorontwikkeld worden samen met het team Reizigers en vaccinaties. We verwachten een kleine toename in bedrijfsvaccinaties.
Seksuele gezondheidszorg
De spreekuren seksuele gezondheidszorg c.q. SOA-testen vinden op aangepaste wijze zoveel mogelijk plaats. Consulten worden daar waar mogelijk digitaal of telefonisch ingepland, eHealth- diensten zijn gecontinueerd. De kosten voor seksuele gezondheidszorg worden enigszins beperkt omdat de laboratoriumkosten ook lager zijn (minder SOA-testen) en omdat een deel van het personeel nog wordt ingezet in de coronabestrijding. Het is desondanks een risico dat dit product aan het einde van het jaar met een tekort eindigt.
Toezicht kinderopvang
In het begin van het eerste kwartaal van 2021 is de toezichthoudende functie van de GGD voor kinderopvang en gastouderbureaus beperkt geweest. Na heropening van de scholen en
kinderopvang is het toezicht weer zo uitgebreid als mogelijk, vooralsnog veelal middels beeldbellen Door de coronasituatie bestaat er ook in 2021 een risico dat niet 100% van alle kinderdag-
verblijven kunnen worden geïnspecteerd. Omdat dit een product is dat op factuurbasis door gemeenten wordt gefinancierd, wordt verwacht dat de vergoeding door gemeenten in dat geval lager zal uitvallen. De taken die de GGD voor (5) gemeenten uitvoert t.a.v. registratie en lichte handhaving kinderopvang worden conform afspraken uitgevoerd.
Wmo-toezicht
De uitvoering van de toezichtonderzoeken wordt geborgd. De doorlooptijden van onderzoeken zijn langer, vanwege coronamaatregelen. De uitvoering van het Wmo-toezicht is in algemene zin kwetsbaar door het zeer kleine team. Inhoudelijk zijn de risico’s daardoor groot omdat bij uitval, bijvoorbeeld door coronabesmetting of quarantaine, de continuïteit van het Wmo-toezicht niet kan worden geborgd.
Forensische geneeskunde
Dienstverlening in geval van letselbeschrijvingen, bloedproeven voor de politie en het uitvoeren van lijkschouwen wordt zoveel mogelijk gecontinueerd, met inachtneming van coronamaatregelen.
Bijzondere Zorg
De werkzaamheden Bijzondere zorg worden zoveel mogelijk uitgevoerd, met inachtneming van coronamaatregelen. Er wordt hybride gewerkt.
Veilig Thuis
De werkzaamheden Veilig Thuis worden zoveel mogelijk uitgevoerd, met inachtneming van coronamaatregelen. Er wordt hybride gewerkt.
Voorstel te beslissen:
1. Kennis nemen van de stand van zaken bestrijding coronavirus.
