Meten en weten
Een kader voor impactmeting
Welke uitdagingen liggen er?
Heel wat actoren in de brede welzijnssector hebben nood aan meer competenties op het vlak van evaluatie en monitoring. Tegelijk groeit de vraag naar concrete verantwoording van middelen door subsidiërende instanties.
Het is geen vraag naar evalueren om te evalueren, wel om te leren en te evolueren.
Het einddoel is het verbeteren van de kwaliteit van de dienstverlening om zo je doelstellingen zo goed mogelijk te realiseren. Of om je doelstellingen in vraag te stellen en te wijzigen, als zou blijken dat de context of de noden van gebruikers veranderd zijn. Monitoring en evaluatie zijn instrumenten voor organisaties om hun kwaliteit van dienstverlening te bewaken en te versterken. Ze brengen zwaktes en sterktes aan het licht. Of leemtes en gebreken waar iets aan gedaan kan worden.
De Koning Boudewijnstichting, Kind en Gezin en 20 praktijkorganisaties ontwikkelden binnen het project ‘Kleine kinderen, grote kansen’ een stappenplan voor zelfevaluatie. Daarin zijn monitoring en evaluatie twee belangrijke fasen in een cyclus die je steeds opnieuw doorloopt als je impactgericht wil werken.
Vaak vinden we het vanzelfsprekend dat we een verschil maken. Je buikgevoel zegt dat of je ziet elke dag positieve veranderingen bij de doelgroep waarvoor je werkt. Maar heb je zekerheid over die impact? En hoe en bij wie er een impact is? Evaluatie helpt om daar zicht op te krijgen en om unieke impact zichtbaar te maken.
Met dit stappenplan wordt gekozen voor zelfevaluatie. Als organisatie zelf de kwaliteit van je dienstverlening beoordelen, zorgt voor meer betrokkenheid en engagement. Het is voor de meeste organisaties haalbaar. En sluit externe evaluaties niet uit.
12
Als organisatie zelf je impact evalueren vergt een grondig proces met de hele organisatie, van bestuur tot praktijkwerker. Gaan voor impact inbedden in de cultuur van een organisatie, vraagt dat je alle collega’s meekrijgt. Op de werkvloer worden evaluatie en impactgericht werken immers vaak gezien als extra’s, als dingen die er bovenop komen op het gewone werk. Evaluatie roept bij sommigen ook het gevoel op dat men in vraag stelt of ze goed bezig zijn. Wil je dat impact centraal staat voor alle medewerkers binnen een organisatie, dan is het belangrijk dat zij zien hoe hun werk bijdraagt in het verschil dat je als organisatie probeert te maken. En dat zij zich hierin aangesproken voelen.
Evaluatie is een geheel van stappen die je systematisch zet, een cyclus die je steeds opnieuw doorloopt. Dat vraagt tijd, maar die tijd wint een organisatie terug. Er zijn geen kant-en-klare formules, maar met dit stappenplan wordt inspiratie geboden en worden handvatten aangereikt om het proces van zelfevaluatie te doorlopen.
Wat kan je doen als lokaal bestuur?
Investeren in de eerste levensjaren van jonge kinderen is essentieel. Talrijke onderzoeken tonen aan dat die investeringen positieve effecten hebben op de ontwikkeling van kinderen. Dit geldt nog meer als het gaat om de meest kwetsbare kinderen. Om kinderen ten volle te laten ontwikkelen, is een rijke, stimulerende omgeving nodig. Omgeving wordt hierbij ruim bekeken: niet alleen de thuisomgeving, maar ook de ruimere familie, de woon- en arbeidssituatie van het gezin, de buurt, de kinderopvang, de school, de vrijetijdsmogelijkheden, gezondheidsdiensten, het milieu,… Naast structurele maatregelen (op vlak van huisvesting, werkgelegenheid, sociale zekerheid,…) is ook het aanbod van kwaliteitsvolle en toegankelijke dienstverlening voor jonge kinderen en hun gezin van cruciaal belang om voor elk kind zoveel mogelijk kansen te creëren.
Hoe krijg je zicht op die kwaliteit en toegankelijkheid? En hoe kan je het geheel van die dienstverlening continu evalueren en bijsturen?
Als lokaal bestuur kan je de cultuur van zelfevaluatie mee ondersteunen. Je kan vanuit partnerschappen en netwerken het werken met zelfevaluatie promoten en dit proces initiëren met partners. Je kan bv. starten met een concrete werking en later overgaan naar zelfevaluatie op netwerkniveau, waarvoor dit stappenplan heel wat handvatten biedt.
13
Wanneer verschillende lokale actoren vanuit ditzelfde stappenplan werken aan zelfevaluatie en monitoring, kan dit je impact op lokaal niveau enorm verhogen. Door het aanbod als geheel te analyseren, door gezamenlijk noden bij gezinnen te detecteren, door een gedeelde visie over participatief werken met gezinnen te ontwikkelen,… zullen je basisvoorzieningen in staat zijn om betekenisvolle impact te realiseren voor gezinnen in je stad of gemeente.
Als het gaat over het voortdurend evalueren en bijsturen van de kwaliteit en de toegankelijkheid van de dienstverlening voor jonge kinderen en hun gezin, zijn een groot aantal lokale partners en samenwerkingsverbanden betrokken.
Als lokaal bestuur speel je hierin een cruciale rol als regisseur, maar tegelijk ook vaak als aanbieder.
De lokale samenwerkingsverbanden zoals de Huizen van het Kind, het Lokaal overleg Kinderopvang, het Lokaal overlegplatform (LOP), netwerken Integrale Jeugdhulp,… kunnen deze uitdaging mee opnemen.
De actoren die hierin een rol spelen situeren zich op heel wat verschillende
levensdomeinen. Het Huis van het Kind kan een verbindende rol opnemen om over de levensdomeinen heen met een gezamenlijke bril naar zelfevaluatie en monitoring te kijken op lokaal niveau.
Inspirerende voorbeelden
Op 28 mei 2018 wordt de publicatie met het stappenplan zelfevaluatie voorgesteld op een studiedag in het Vlaams Parlement. Vanaf dan zal de publicatie online en
op papier beschikbaar zijn.
http://www.grotekansen.be/
14
