Resultaten van een overleg rond gemeenschappelijke gegevens van waterbodemonderzoek en bioaccumulatieanalyses in paling

(1)

UIAJt)ept. Biologie

erleg rond

gevensvan

rz

Ic

en

rVSlIS

in paling

oman & Marc Florus

..a ••

UClIII.'·

2000

(2)

Resultaten van een overleg rond gemeenschappelijke

gegevens van waterb.odemonderzoek en

bioaccumulatieanalyses in paling

Rapport IBW.Wb.V.R.2000.077 Januari 2000

Claude Belpaire1,Ward De Cooman2&Marc Florus3

IInstituut voor BosbouwenWildbeheer 2UlAlDept. Biologie

3AMINAUAfdeling Water

1. Inleiding 3

2. Bepaling van micropoUuenten 3

3. Metingen van slib en paling in Vlaanderen 4

4. Beschrijving van de resultaten 6

(3)

1. Inleiding

Naarmate de waterkwaliteit in onze waterlopen langzaam verbetert en onze rivieren weer leefbaar worden voor vissen zullen meer en meer vragen rijzen rond bioaccumulatie van toxische stoffen, ecotoxicologische risico's en de consumeerbaarheid van vis uit onze wateren.

Naar aanleiding van de recente metingen van persistente polluenten zoals PCB's, organochloorpesticiden en zware metalen in vis (paling) uit Vlaamse oppervlaktewaters werd de vraag gesteld naar de relaties tussen waterbodemkwaliteit en bioaccumulatie in biota. Deze nota beoogt een korte preliminaire analyse te zijn van de verbanden tussen de beschikbare gegevens van polluentconcentraties in de twee compartimenten slib en biota. Anderzijds worden hier ook enige suggesties geformuleerd voor verder onderzoek en acties.

2. Bepaling van micropolluenten

Oppervlaktewaterverontreiniging kan gemeten worden door de polluenten te meten in water, slib en biota. Voor organische micropolluenten zoals PCB's en organochloorpesticiden zijn metingen in water zeer moeilijk omwille van de lage wateroplosbaarheid van deze stoffen. Bepaling van deze polluenten in de compartimenten waterbodem en biota worden daarom meer toegepast, weliswaar onder bepaalde voorwaarden. Zo zijn bij slibanalyses de bezinkingssnelheid op de meetplaats, de bemonsteringstechniek, de homogeniteit van de polluentverspreiding, de TOC (Total Organic Carbon) waarde en de partikelgrootte van het slib belangrijke factoren bij de interpretatie van de metingen. Analyses in biota gebeuren het best in paling dewelke omwille van zijn hoog vetgehalte, zijn voedings- en levenswijze en zijn sedentair gedrag een geschikte bioindicator vormt. Randvoorwaarden zijn hier de beschikbaarheid van voldoende niet-migrerende palingen van de geschikte lengte in de juiste periode.

Door de polluentconcentraties in slib en biota te vergelijken kon de geschiktheid van aquatische organismen als biomonitor gevalideerd worden. Deze verhouding is de BSAF waarde (Biota Sediment Accumulation Factor) en is de verhouding van de polluentconcentratie in vis (uitgedrukt op vetbasis) en in slib (uitgedrukt op basis van totaal organische koolstof).

Volgens De Boer en Brinkman (1994) die de PCB gehaltes bestudeerden in paling en slib van verschillende locaties in Maas en Rijn, blijkt de BSAF voor PCB's te variëren tussen 1 en 5. Een studie (van der Ost et aL, 1988) van de PCB's in slib, plankton, mollusken, Crustacea en paling in een zoetwater meer in Nederland heeft aangetoond dat ondanks lage concentraties in het slib significante hoeveelheden aangetroffen werden in plankton, macro-invertebraten en paling. Het meer (Nieuwemeer) werd gedurende dertig jaar gecontamineerd via de verbinding met het Amsterdams grachtensysteem. BSAF waarden voor PCB's werden weergegeven (Tabel 1) en zijn verschillend voor de verschillende PCB congeneren.

Tabel 1: Mediaan BSAF (paling/slib) volgens van der Ost et al. (1988) PCB 28 1.5 PCB 52 3.0 PCB 101 3.3 PCB 138 4.3 PCB 153 7.8 PCB 180 6.8

Van de ast et al. (1996) vergeleek BSAF's voor organochloorstoffen in 6 zoetwater sites in Nederland. De BSAF waarden waren laag voor HCH's, drin en heptachloorpesticiden en zeer laag voor dioxines en furanen. Verder bleken vetconcentraties van PCB's, DDT's, HCB, dioxines en furanen correlaties te vertonen met de gehaltes in het slib, hetgeen laat vermoeden dat slib een belangrijke bron is voor deze stoffen. De BSAF waarden voor PCB's,

(4)

-2-OOT's en HCB blijken hoog te zijn hetgeen suggereert dat opstapeling van deze stoffen in paling via biomagnificatie (bio accumulatie doorheen de voedselketen) gebeurt.

Van der Ost et al. (1991) geven relaties tussen concentraties in slib en palingstalen voor totaal PCB, OCP en PAH.

Tabel 2: Concentraties van totaal PCB, OCP en PAH in slib (TOC basis) en paling (vetbasis) van 2 Amsterdamse meren (inng/g) (Van der Ost et aL, 1991)

Slib Paling Ratio PCB 918 12660 13.8 Nieuwemeer OCP PAH 197 128000 8220 1740 41.7 0.01 PCB 113 1890 16.7 Gaasperplas OCP PAH 49 25000 1350 2430 27.6 0.10

3. Metingen van slib

en

paling in Vlaanderen.

Momenteel zijn er gegevens bekend van de kwaliteit van de bodem van 530 meetplaatsen op onbevaarbare en bevaarbare waterlopen van 1995 tot heden (Gegevens studie AMINAUAfdeling Water, AWZ, VMM). Van 52 meetplaatsen gelegen op stromende waters, kanalen, polderwaterlopen en stilstaande waters zijn er polluentmetingen in paling beschikbaar van 1994 tot heden (Gegevens IBW en AMINAUAfdeling Bos en Groen).

Uit de vergelijking van het meetplaatsenbestand blijkt dat 11 meetplaatsen als gemeenschappelijk aan beide meetnetten kunnen beschouwd worden. De exacte bemonsteringspositie van deze meetplaatsen voor slib en paling zijn echter niet identiek maar maximaal 2.5 km van elkaar verwijderd, en ook de bemonsteringsdatum van beide compartimenten kan variëren.

Foutl Verwijzingsbron niet gevonden. geeft de exacte omschrijving van datum en plaats van de gemeenschappelijke meetpunten voor slib en paling en Figuur 1 situeert deze meetpunten in Vlaanderen. Meestal gaat het om waterlopen met een verontreinigingsdruk van industriële aard.

Tabel 3: Plaats en datum van de gemeenschappelijke meetpunten voor slib en paling.

Codering Meetplaats X Y Datum

1 GK276 Ringvaart Gent, Evergem Slib 104374 199648 20-4-99 M1 Monding Ringvaart in Paling 105528 199213 17-6-98

kanaal Gent-Terneuzen

2 GK278 Moervaart, Desteldonk Slib 109735 203048 10-06-99 M2 Moervaart, Rodenhuize Paling 108880 203400 04-06-96

3 BZ087 Schelde Doel Slib 144400 221000 24-8-99

M3 Schelde, Doel Paling 142856 223540 29-4-98

4 BZ088 Zandvliet Slib 144908 229265 24-08-99

M4 Schelde-Rijnkanaal, Paling 144800 229500 10-01-95 Antwerpen

5 OY035 IJse, Hoeilaart Slib 160600 162040 24-11-97

M5 IJse, Overijse Paling 161473 162271 3-4-98

6 OY034 Laan Slib 166650 162040 24-11-97

M6 Laan, Overijse Paling 166650 162021 25-5-98

(5)

-3-7 GN040 Kanaal Bocholt Herentals Slib 183021 206620 27-04-99 Herentals

M7 Kanaal Bocholt-Herentals, Paling 182700 206700 08-10-96 Sluis Herentals

8 KN032 Witte Nete, Dessel Slib 200280 213960 21-05-97 M8 Witte Nete, Dessel Paling 200250 214000 02-10-96 9 MA064 Kanaal Bocholt Herentals, Slib 223400 214425 14-06-99

Neerpelt

M9 Kanaal Bocholt-Herentals, Paling 221350 214500 08-10-96 Overpelt (fabriek)

10 00008 Dommel,Overpelt Slib 223432 213495 23-1-95 M10 Dommel, Overpelt Paling 224473 212990 7-5-98 11 MA046 Warmbeek, Achel Slib 228430 219700 01-07-97

M11 Warmbeek, Achel Paling 228830 218680 15-10-97

% Kilometers .~ M2

~~

GK276 ~ / DY035 M5 M9 MA064 MA046 M11

Figuur 1: Situering van de gemeenschappelijke meetpunten voor waterbodem en paling In Tabel 4 zijn de polluenten opgenomen die zowel in het slib als in paling gemeten werden.

(6)

-4-Tabel 4: Gemeten polluenten in waterbodem en paling

Polychlooribiphenylen PCB 28. PCB 52. PCB 101. PCB 118. PCB 138. PCB 153. PCB 180 Hexachloorcyclohexanen a-HCH. y-HCH (Lindaan)

Cyclodienen (drins) Dieldrin. Aldrin, Endrin Polychloorbenzenen Hexachlorobenzene (HCB)

Chloro-ethanen p.p'-DDD (TOE), p,p'-DDT. p,p'-DDE Zware metalen Kwik, Cadmium, Lood

4. Beschrijving van

de

resultaten

4.1 B8AF

Met de 11 gemeenschappelijke punten van het waterbodemonderzoek en het onderzoek naar bioaccumulatie bij palingen wordt verder gewerkt voor de verdere uitwerking van deze nota, namelijk het berekenen van bioaccumulatiefactoren (BSAF) of de verhouding concentratie in paling op concentratie in waterbodem. De bepaling van de BSAF's bestaat uit het vergelijken van PCB's (PCB28. PCB52, PCB101, PCB118, PCB138), enkele OCp's (DOE, 000, DDT, HCB, aldrin. dieldrin, endrin) en drie zware metalen (cadmium, kwik en lood):

BSAF=[p]/[w]

Met [p]= concentratie van polluent in paling in nglg vet

[w]= concentratie van polluent in waterbodem innglg TOC

Voor zware metalen worden de BSAF waarden berekend op basis van de palingconcentraties uitgedrukt innglg lichaamsgewicht.

Waterbodemgegevens zijn uitgedrukt in mglkg OS of ~g/kg OS en moeten omgerekend worden naar nglg TOC

[cl ~g/kgOS

7 [cl~g/kgOS X1/[TOC] mg C/kg OS

7 [c]~OC] ~g/mgC 7 10 [c]/[TOC] nglg TOC

Het resultaat van deze onbenoemde waarde moet als volgt geïnterpreteerd worden: hoe hoger BSAF hoemeerlhoe gemakkelijker bioaccumulatie in palingen.

4.2 Resultaten

Tabellen met resultaten en omgerekende resultaten worden in bijlage gegeven:

Tabel 5: analyseresultaten van de verschillende polluenten in de waterbodems van de 11 lokaties

Tabel 6: analyseresultaten van de verschillende polluenten in vet van paling van de 11 lokaties

Tabel7:berekende BSAF in de 11 lokaties

(7)

-5-4.3 Organische micropolluenten

14 12 10 8 u. et en al 6 4 2 0 co N 0 co co M 0

....

N 10 ~ M 10 co .c .c .c

_{:c :c :c :c :c}

u u u a. a. a. u _li u u U a. a. a. a. oe oe W 0 I-u u ₀ ₀ 0 oe oe ₀ .l!! lil 0 0 E a. a. a. m a. a. a. E lil Cl polluent

Figuur 2: B5AF voor de verschillende organische micropolluenten (PCB?

=

som van de zeven gemeten congeneren)

• Uit deze gegevens blijkt de variabiliteit hoog te zijn (zie ook Figuur 4 en tabellen in bijlage). Variabiliteit kan te wijten zijn aan het feit dat de polluenten in slib en paling niet op hetzelfde tijdstip gemeten werden. Verder kan de ruimtelijke variatie (afwijking van 2.5 km) van de staalnamepunten een invloed hebben op de uiteindelijke globale variabiliteit van de dataset.

• Toch is het mogelijk het volgende uit de figuur en tabellen te besluiten:

• Lindaan (y-HCH) blijkt het best te accumuleren in palingvet t.O.v. de andere organische polluenten

• Daarna volgen p,p'-DDE en p,p'-DDD, en hoger gechloreerde PCB's (PCB101 tot PCB180)

• De drins, HCB alsook PCB28 en PCB52 worden relatief minder geaccumuleerd t.o.v. de andere polluenten

• Uit de figuur zou men kunnen vermoeden dat de relatie tussen de PCB's onderling blijkt af te hangen van de graad van het aantal chloorverbindingen. Hoe hoger het chloorgetal, hoe beter de accumulatie. Nochtans kan men een lichte daling waarnemen bij PCB180. Deze conclusie wijst in de richting van wat in de literatuur wordt gevonden (zie Tabel 1).

• Bij de DDT-derivaten zou men uit de figuur, met deze gegevens, kunnen afleiden dat het aantal Cl-atomen het accumulatie gedrag beïnvloed. Zo blijkt dat p,p'-DDE (dichloordifenyldichlooretheen) relatief beter accumuleert dan p,p'-DDD (dichloordifenyldichloorethaan) en dan p,p'-DDT (dichloordifenyltrichloorethaan). • Tenslotte valt het hoge verschil tussen de B5AF voor a-HCH en y-HCH op. OP basis

van deze beschikbare gegevens besluit men dat y-HCH of lindaan beter accumuleert dan a-HCH.

(8)

-4.4 Anorganische micropolluenten

0.015 0.026 0.012 0.009

m

0.006 0.003 0 cd hl pb polluent

Figuur 3: BSAF voor de verschillende anorganische micropolluenten

• Terug moet men rekening houden met de hoge variabiliteit, mogelijk te wijten aan ruimtelijke en temporele variabiliteit.

• Uit deze gegevens blijkt wel dat kwik (Hg) veel beter accumuleert dan cadmium (Cd). Lood (Pb) wordt bijna niet geaccumuleerd door paling vanuit slib, en heeft dan ook een zeer lage BSAF. Vergelijking met de accumulatiefactoren van de andere organische polluenten is minder relevant gezien de verschillende berekeningswijze.

•

(9)

-5.

Conclusies

• Er zijn nog te weinig gegevens om statistisch verantwoordde conclusies te kunnen trekken.

• Uit de resultaten blijken lindaan en PCB's het hoogste risico (voor accumulatie) te vormen voor het ecosysteem en hogere organismen in het bijzonder (via biomagnificatie). Deze stoffen accumuleren namelijk het best in palingvet (hoogste B5AF's). Vervolgens accumuleren -in mindere mate- DDT-derivaten gevolgd door de drins.

• Wat de zware metalen betreft is het vooral kwik dat relatief beter accumuleert in palingvet dan cadmium of lood.

• Met deze gegevens, aangevuld met literatuurgegevens en analyseresultaten uit nieuwe meetcampagnes zou eventueel de maximaal toegelaten concentratie in een waterbodem kunnen vastgesteld worden. Maximaal toegelaten concentraties in paling of maximaal dagelijkse opname van gecontamineerde paling (acceptable daily intake: ADI) kunnen hiervoor gebruikt worden. Maar daarvoor zijn meer gegevens nodig en moeten de afwijkingen statistisch onderbouwd worden.

• Omgekeerd zou men ook vanuit een waterbodemanalyse het risico voor paling kunnen bepalen.

• Onderzoek rond risico-analyse/risico-evaluatie staat duidelijk nog in zijn kinderschoenen. Maar het afstemmen van meetcampagnes levert resultaten uit verschillende compartimenten van het waterecosysteem op, dat een risico-evaluatie mogelijk maakt (zie mogelijke actiepunten). Bij deze risico-analyse zal verder onderzoek rond fysisch-chemische, biofysisch-chemische, ecotoxicologische en humaan toxicologische eigenschappen van polluenten/of dier noodzakelijk zijn.

(10)

-8-6. Mogelijk actieprogramma

•

Korte intensieve meetcampagne in paling IBW voorstel 2000: Polluentcampagne in oalina

•

Opvolging van metingen in biota op langere termijn - Vismeetnet IBW

~

W Middellanae termiin evoluties

0

•

Opvolging van metingen in waterbodem (Triade) Waterbodemmeetnet VMM

~

2000

W

•

Gecoördineerd meetnet slib/biota (relaties leggen tussen Overleg

Q _{slib en biota concentraties)} _{VMMIIBW/UIAIAMINAL}

Z _{Case studies: Studie naar bioaccumulatie: polluenten in} _VITO/IBW

0

•

slib/water/invertebraten/vis MBP 2000?

•

Case studie naar andere milieugevaarlijke stoffen in slib ? en vissen

•

Ontwikkelina van oolluent accumulatie indicatoren (PAl) Mira?

•

Normeringswerkgroep instellen: MBPActie 36

-

Wettelijke toleranteniveaus in paling (Kwaliteitsdoelstellingen

-

Ecotoxicologisch onderbouwde normen van waterbodems)

Q _{(bodem/water/biota)} MBPActie 37

Ui

(Impulsprogramma ..J W "Milieugevaarlijke stoffen")

m

MBPActie 52 (Kwaliteitsdoelstellingen voor oppervlaktewater)

•

Afbakening en sanering van zwarte punten (prioritair te

ti) saneren waters)

W

•

Bronaericht voorkominasbeleid en controle

i=

_{Informatie / Regulatie waar nodig (hengelaars,}

0

•

c( watergebruikers en -beheerders)

7. Referenties

_ Boer,J.de and Brinkman, U.A.T., 1994. The use of fish as biomonitors for the determination of contamination of the aquatic environment by persistent organochlorine compounds. Trends in Analytical Chemistry, 13 (9) : 397-404.

_ van der Oost, R, Heida, H. and Opperhuizen, A., 1988. Polychlorinated biphenyl congeners in sediments, plankton, molluscs, crustaceans, and eel in a fresh water lake: implications of using reference chemicaIs and indicator organisms in bioaccumulation studies. Arch. Environ. Contam. Toxicol. 17 : 721-729.

_ van der Oost, R, Heida, H., Opperhuizen, A. and Vermeulen, N., 1991. Interrelationship between bioaccumulation of organic trace pollutants (PCBs, organochlorine pesticides and PAHs) and MFO induction in fish. Comp. Biochem. Physiol. 100 C : 43-47.

_ van der Oost, R, Opperhuizen, A., Satumalay, K., Heida, H. and Vermeulen, N., 1996. Biomonitoring of aquatic pollution with feral eel (Anguilla anguilla) I. Bioaccumulation: biota-sediment ratios of PCBs, OCPs, PCDDs and PCDFs. Aquatic Toxicology 35: 21-46.

(11)

-8. Bijlagen

35 30 25 20 u-<_en lD 15 10 5 0 co N 0 co co M 0 ... N 10

....

M 10 co .0 .0 .0 _j; _j; _j; _j; _j; ~ u u c. c. u u u u u c. c. c. c. c. C C C °C °C °C "Q "Q "Q (ij äi c '0 CD polluent ï I al .r::. .r::. W 0 I-U u u 0 0 0 J: .r::. .r::. 0 0 0 J!! 111 E c. c. c. (ij _c. c. c. E 111 Cl

Figuur 4: BSAF voor de verschillende organische micropolluenten (PCB7

=

som van de zeven gemeten congeneren) met standaarddeviaties

-0.07 0.06 0.05 u- 0.04 < en lD 0.03 0.02 0.01 0 cd hg pb polluent

Figuur 5: BSAF voor de verschillende anorganische micropolluenten met standaarddeviatie

(12)

10-Tabel 8: analyseresultaten van de verschillende polluenten in de waterbodems van de 11 lokaties

(13)

-Ig/lsQI[1.S

5860,0 -1,00 -1,00 _.- -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 53000,0 3,00 3,00 8,00 5,00 12,00 14,00 8,00 53,00 15081,0 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 17981,4 -1,00 -1,00 1,00 -1,00 3,00 3,00 2,00 9,00 31322,5 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 4,00 5,00 4,00 13,00 24400,0 5,00 10,00 10,00 7,00 13,00 14,00 8,00 67,00 19900,0 4,00 7,00 7,00 6,00 9,00 9,00 6,00 48,00 1030,0 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 1,00 2,00 1,00 4,00 12761,0 -1,00 -1,00 3,00 -1,00 6,00 11,00 12,00 32,00 7540,6 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 8680,0 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 2,00 2,00 1,00 5,00

Toe,

s.-PCb28 s""pcb52 s....Pcb~.O,1" s....Pc~118 s...pc~:t3§.,~ mg/kg OS nglg

Toe

ng/g'TOe ng/g TOe'ng/gTOC' ng/gTêt.e ng

Doel, . 5860,0 85,32 85,32 85,32 85,32 85,32 85,32 85,32 85,32 ~nc(vli~t 53000,0 56,60 56,60 150,94 94,34 226,42 264,15 150,94 1000,00 Ov.e.qlelt· , 15081,0 33,15 33,15 33,15 33,15 33,15 33,15 33,15 33,15 T~r1anen 17981,4 27,81 27,81 55,61 27,81 166,84 166,84 111,23 500,52 Hoeilaart 31322,5 15,96 15,96 15,96 15,96 127,70 159,63 127,70 415,04 Everge

!'T1

24400,0 204,92 409,84 409,84 286,89 532,79 573,77 327,87 2745,90 Desteldonk 19900,0 201,01 351,76 351,76 301,51 452,26 452,26 301,51 2412,06 Herentals 1030,0 485,44 485,44 485,44 485,44 970,87 1941,75 970,87 3883,50 Oesl:!el 12761,0 39,18 39,18 235,09 39,18 470,18 862,00 940,36 2507,64 Hamont-Achel 7540,6 66,31 66,31 66,31 66,31 66,31 66,31 66,31 66,31 anaalKiàn Herentals naar Bocholt Neerpelt 8680,0 57,60 57,60 57,60 57,60 230,41 230,41 115,21 576,04 helft van de waarde wordt verder gebruikt

(14)

5860,0 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 53000,0 -1,00 -1,00 2,00 -1,00 -1,00 -1,00 2,00 15081,0 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 17981,4 -1,00 -1,00 -1,00 1,00 -1,00 -1,00 2,00 31322,5 -1,00 -1,00 -1,00 1,00 -1,00 -1,00 -1,00 24400,0 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 2,00 -1,00 19900,0 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 4,00 1030,0 -1,00 1,00 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 1,00 12761,0 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 2,00 7540,6 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 8680,0 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00 -1,00

Tpe ",' .~_alfaHeH :.~~@m~aH~~HÇB::~I~~ , s_a, mg/kg,DS og/g Toe· 'ng/g'\TOC '·ng/g'.:rOC-'" _rlÏg/gllè~

5860,0 85,32 85,32 85,32 85,32 85,32 85,32 85,32 53000,0 9,43 9,43 37,74 9,43 9,43 9,43 37,74 15081,0 33,15 33,15 33,15 33,15 33,15 33,15 33,15 17981,4 27,81 27,81 27,81 55,61 27,81 27,81 111,23 31322,5 15,96 15,96 15,96 31,93 15,96 15,96 15,96 24400,0 20,49 20,49 20,49 20,49 20,49 81,97 20,49 19900,0 25,13 25,13 25,13 25,13 25,13 25,13 201,01 1030,0 485,44 970,87 485,44 485,44 485,44 485,44 970,87 12761,0 39,18 39,18 39,18 39,18 39,18 39,18 156,73 7540,6 66,31 66,31 66,31 66,31 66,31 66,31 66,31

'~tflHereotals naar Bocholt Neerpelt 8680,0 57,60 57,60 57,60 57,60 57,60 57,60 57,60

helft van de waarde wordt verder gebruikt

(15)

Gemeente Doel zandvliet Overpölt Tertanen Hoeilaart Evergem Desteldonk Herentals Dessel Hamont-Achel Neerpelt

.~

$"Wg/kg

5860,0 -1,00 -1,00 1,30 0,24 66,00 53000,0 2,00 -1,00 3,40 0,88 66,00 15081,0 -1,00 -1,00 1,38 -0,01 23,27 17981,4 4,00 -1,00 0,30 0,57 21,00 31322,5 3,00 -1,00 0,50 0,12 39,00 24400,0 -1,00 -1,00 1,20 0,25 52,00 19900,0 6,00 2,00 1,20 1,24 47,00 1030,0 -1,00 -1,00 0,60 0,04 11,00 12761,0 -1,00 -1,00 0,50 0,05 13,00 7540,6 -1,00 -1,00 1,50 -0,02 -10,00 8680,0 -1,00 -1,00 2,10 0,16 59,00 TOC~J)pddesJ).J?~d~ s..:;.Çd }f;.:\,;>::,::S_'1JJ~:

..

~.f' ·~~r~ .=,

mg/kg'DS ng/gTOC ng/gTOCngfgTOC~.. 1 ngfg4fQ.C" :~ng'fgtrQB

5860,0 85,32 85,32 221843,00 40273,04 11262798,63 53000,0 37,74 9,43 64150,95 16603,77 1245283,02 15081,0 33,15 33,15 91505,87 331,54 1543001,16 17981,4 222,45 27,81 16683,87 31588,13 1167870,91 31322,5 95,78 15,96 15962,96 3894,96 1245111,11 24400,0 20,49 20,49 49180,33 10040,98 2131147,54 19900,0 301,51 100,50 60301,51 62311,56 2361809,05 1030,0 485,44 485,44 582524,29 40776,70 10679611,65 12761,0 39,18 39,18 39181,82 4310,00 1018727,30 7540,6 66,31 66,31 198923,08 1326,15 663076,94 8680,0 57,60 57,60 241935,47 18894,01 6797235,02

(16)

Tabel 9: analyseresultaten van de verschillende polluenten in vet van paling van de 11 lokaties

(17)

-12-5860 37,70 408.57 612,93 602,93 1345.13 53000 4,43 84.73 98,33 253,60 511,30 15081 7,43 34.53 45.43 57,40 205.33 17981,44 14.93 222,43 797.70 429.50 3086.30 31322.51 5,40 17,55 34,45 32,45 104.60 24400 75.73 659.03 681,87 551.86 1035.29 19900 654,93 616.50 838.43 610.37 1030 468.13 614i~5 986.55 1150,50 12761.02 73.50 152,33 252,23 348,37 7540,6 114.17 189,70 399,70 435,60 8680 344.10 298.93 835.70 626.73

(18)

1555,03 884,30 5446,60 65,93 0,05 409,63 1,77 925,57 419,00 2296,97 11,83 27,63 66,43 31,73 209,50 102,87 662,50 42,17 4,17 184,50 0,05 2691,07 1571,73 8813,67 95,03 3,97 105,90 0,05 103,35 38,20 336,00 23,95 0,05 127,85 0,05 1176,68 447,92 4628,38 45,57 0,28 750,74 0,75 865,10 325,37 3910,70 29,90 19,35 452,23 8,33 2152,80 812,95 6185,88 60,13 13,75 186,33 18,14 616,97 242,13 1685,53 21,27· 17,65 220,10 14,98 521,84 182,13 1843,14 27,80 27,03 84,00 6,83 873,33 432,60 3411,40 67,00 19,05 173,60 16,05

(19)

97,80 3,4p 0,50 305,60 170,17 9 152,43 23,37 13,30 146,70 115,30 5 1,10 0,33 2,40 293,67 68,97 34 1,17 0,05 0,55 127,93 32,30 177 75,80 1,45 9,00 103,10 102,10 45 74,70 50,55 3,71 550,31 313,48 8 99,63 212,17 0,05 292,30 0,05 5 43,23 88,33 0,05 292,15 26,43 53 43,10 116,50 0,05 319,63 14,38 2 41,63 47,17 0,05 196,20 19,83 4 33,93 69,87 0,05 219,70 29,00 45

(20)

(21)

Tabel 10: berekende BSAF in de 11 lokaties

(22)

13-5860 53000 15081 17981,44 31322,51 24400 19900 1030 12761,02 7540,6 8680 37,7000 4,4333 7,4333 14,9333 5,4000 75,7300 85,3242 56,6038 33,1543 27,8065 15,9630 204,9180 201,0050 485,4369 39,1818 66,3077 57,6037 0,4418 0,0783 0,2242 0,5370 0,3383 0,3696 p_pcb28 : concentratie in paling s_pcb28: concentratie in slib baf: bioaccumulatie factor

BSAF paling_slib.xls

(ng/g vet)

(ng/gTOe)

(onbenoemd)

(23)

5860 408,5667 53000 84,7333 15081 34,5333 17981,44 222,4333 31322,51 17,5500 24400 659,0300 19900 654,9333 1030 468,1250 12761,02 73,5000 7540,6 114,1667 8680 344,1000 pJ>cb28 : concentratie in paling s_pcb28: concentratie in slib baf: bioaccumulatie factor

(24)

5860 53000 15081 17981,44 31322,51 24400 19900 1030 12761,02 7540,6 8680 p.J)cb28 : concentratie in paling s_pcb28: concentratie in slib baf: bioaccumulatie factor

(25)

5860 53000 15081 17981,44 31322,51 24400 19900 1030 12761,02 7540,6 8680 p_pcb28 : concentratie in paling s_pcb28: concentratie in slib baf: bioaccumulatie factor

(26)

(27)

5860 53000 15081 205,3333 17981,44 3086,3000 31322,51 104,6000 24400 1035,2900 19900 610,3666 1030 1150,5000 12761,02 348,3667 7540,6 435,6000 8680 626,7333 p_pcb28 : concentratie in paling s_pcb28: concentratie in slib baf: bioaccumulatie factor

(28)

5860 53000 15081 17981,44 31322,51 24400 19900 1030 12761,02 7540,6 8680 p-pcb28 : concentratie in paling s_pcb28: concentratie in slib baf: bioaccumulatie factor

(29)

5860 85,3242 53000 264,1509 15081 33,1543 17981,44 166,8387 31322,51 159,6296 24400 573,7705 19900 452,2613 1030 1941,7476 12761,02 862,0000 7540,6 66,3077 8680 230,4147 p_pcb28 : concentratie in paling s_pcb28: concentratie in slib baf: bioaccumulatie factor

(30)

(31)

58

₉

(32)

5860 85,3242 53000 1000,0000 15081 33,1543 17981,44 500,5161 31322,51 415,0370 24400 2745,9016 19900 2412,0603 1030 3883,4951 12761,02 2507,6364 7540,6 66,3077 8680 576,0369 p_pcb28 : concentratie in paling s_pcb28: concentratie in slib baf: bioaccumulatie factor

(33)

5860 53000 15081 17981,44 31322,51 24400 19900 1030 12761,02 7540,6 8680 p_pcb28 : concentratie in paling s_pcb28: concentratie in slib bat: bioaccumulatie factor

(34)

(35)

5860 53000 15081 17981,44 31322,51 24400 19900 1030 12761,02 7540,6 8680 p_pcb28: concentratie in paling s_pcb28: concentratie in slib baf: bioaccumulatie factor

(36)

(37)

58~0 53000 15081 17981,44 31322,51 24400 19900 1030 12761,02 7540,6 8680 PJ>cb28 : concentratie in paling sJ>cb28: concentratie in slib baf: bioaccumulatie factor

(38)

(39)

(40)

(41)

(42)

(43)

B8AF oalina slib.xls