De
glasaalmigratie op
de lJzer
te
Nieuwpoort
Claude Belpaireí en Sven Vrielynck21
lnstituut voor Bosbouw en Wildbeheer, Duboistaan 14, B-1560 Hoeilaaft 2
Provinciale Visserijcommlssie WesÍ-Vla anderen, Riddersstraat 13, 8-8000 Brugge
De Europese paling, Anguilla anguilla L., is een katadrome trekvis, d.w.z. dat hij doorgaans het grootste deel van zijn leven in zoet water doormaakt en voor zijn voortplanting naat zee
trekt. De
voortplantingsplaats situeertzich in de
SargassoZee. De
larven (leptocephali) migreren tot voor de Europese kusten waar ze metamorfoseren in glasaal. Deze glasaal trektin
het
voorjaaronze
rivierenop.
Eenmaalin
zoet water
pigmenterendeze
aaltjes enbeginnen een periode
van
groei van verschillendejaren
(continentale fase). Na deze tijd wordenze stilaan
geslachtsrijpen
ondergaan nogmaalseen
gedaanteverandering naarzilverpaling. Deze palingen trekken weg (stroomafwaartse migratie), richting paaiplaats.
ln
Vlaanderen poogtde
glasaalde
lJzerop te
trekkente
Nieuwpoorl.Ze
worden echtergestopt in hun migratiepogingen door de sluisdeuren aan het lepersas. Sinds 1964 worden ze
bij
hun migratie geholpen doorze
met schepnetten afte
vangenin
het sas. Omdat de vangstmethodetot
op
heden
onveranderdbleef
werd
hierdoor
ook een
datareeks beschikbaar waaruit men de evolutie van de stocks kan opmaken. Uit de datareeks kan menopmaken dat de situatie dramatisch is ; momenteel wordt maar enkele kg glasaal gevangen daar waar de jaarvangst tijdens de
jaren '70
normaal enkele honderdenkg
bedroeg. Ditbeeld
wordt
bovendien bevestigd
voor gans
Europa.
Nationale
en
internationalebeheersmaatregelen
zijn
dringend nodig.Voor
Nieuwpoortis
dit
het
uitwerkenvan
eenactieplan met als doel (1) de waardevolle monitoringreeks veilig te stellen (de garantie voor een blijvende monitoring
ook in de
toekomst),en (2) het
uitwerken van technische en/ofbeheerstechnische maatregelen om de migratie van glasaal vanuit zee naat het lJzerbekken
terug
mogelijk te maken.Pas verscheen een rapport
dat
betrekking heeftop de
problematiek van glasaalin
België(Belpaire, 2002). Het behandelt de monitoring van de glasaalrekrutering in België, beschrijft de (potentiële) meetplaatsen en gebruikte vangsttechnieken en -methodes en bespreekt de evolutie van de vangsten. Ook worden aanbevelingen gegeven voor toekomstige monitoring.
Dit rapport beoogt de Vlaamse beleidsmakers en specifiek de visstand- en natuurbeheerder
te
informerenen
te
sensibiliserenomtrent
het
internationaalbelang
van
de
glasaal monitoringin
ons
Vlaams
meetstationte
Nieuwpoort.Het
beschrijft mogelijkheden en perspectieven voor het valoriseren van de glasaal op de Schelde. Het wil een aanzet geven tot het uittekenen van een visie, gekoppeld aan een actieplan, teneinde de continuiïeit vande
glasaalmonitoringte
garanderenen
te
komentot
een
duurzaam glasaalbeheer voor Vlaanderen (aanvraag rapport: claude.belpaire @ lin.vlaanderen.be).Ook
op
internationaleschaal
is
er
grote
ongerustheidomtrent
de
palingstocks. Eeninternationaal project (het
project'Glass
eel')met
15 landen werd opgestart.ln de
eerste Íase van het project werdende
lopende nationale monitoringsacties met betrekking tot de rekruteringvan glasaal
geïnventariseerden
kritisch geanalyseerd.ln
een
tweede fasewerden landen zonder monitoring bezocht
en
mogelijkheden voor toekomstige monitoringwerden onderzocht. Het eindrapport (momenteel in druk) omvat supra-nationale overzichten
en
een
gedetailleerd actieplanvoor
de
toekomstige monitoringvan
de
rekrutering vanglasaal (Dekker, 2OO2).
Belpaire, C., 2002. Monitoring of g/ass eel recruitment in Belgium. ln: Dekker W. (Ed) Monitoring of
g/ass ee/ recruitment. Netherlands lnstitute of Fisheries research, report C007/02-WD, Volume 28,
pp.1 69-1 80).
Dekker, W., 2002. Monitoring of g/ass eel recruitment, Dekker W. (Ed), 2002, Netherlands lnstitute of
