en
Liberale Europa-Dag in Zutphen
DE BIJLMERMEER
Reglement van Orde van Tweede Kamer
een te weinig bestudeerd onderdeel van het Staatsrecht
Weinigen zullen hebben ver- moed, dat het debat over de brief van minister Toxopeus, waar- in hij de Tweede Kamer mededeel- de welke plannen hij koesterde ten aanzien van de verdere behandeling vim het Wetsontwerp Bijlmermeer, waarvan de behandeling op 27 okto- ber was geschorst, een zo vreemde wending zou krijgen, als op 17 no- vember 't geval bleek. De goede be- doelingen van de minister om de Gooise gemeenten, met wier toekom- stio·e grenzen de gehele Kamer ak-
ko~rd gaat, op snelle wijze te hel- pen door het indiene~ van een n?ta van wijziging op het m behandel~ng
zijnde wetsontwerp, hebben schip- breuk geleden op een verkeerde mt- leg van het Reglement van Orde.
Wat was nl. het geval? Op 27 okto- ber kwam in stemming het bekende amendement-Scheps, dat de bedoe- ling had de Bijlmermeer bij Amster- dam te voegen. Daartoe was het no- dig, dat art. 5 van het wetsont.werp, waarin de vorming van een n1euwe gemeente Bijlmermeer was opgeno- men zou komen te vervallen, ter- wijl' art. 6, dat beoogde ~e eigenlij~e
Bijlmermeer en omgevmg aan d1e nieuwe gemeente toe te voegen ge- -wijzigd moest worden. Tevens zou
dan 't gewijzigde art. 6 moeten wor- den omgenummerd tot 5. .
Deze door de Kamervoorzitter te- zamen in stemming gebrachte amen- dementen werden aangenomen. On- middellijk daarna vroeg de mi.nister schorsing van de beraadslagmgen.
De stemming over het nieuwe artikel 5 vond dus niet plaats.
Wellicht wekt het enige verbazing, dat na aannen'ling van een amende- ment, waarbij een artikel een geheel nieuwe tekst krijgt, toch nog weer over dat artikel moet worden ge- stemd. Die verbazing is begrijpelijk als men bedenkt, dat zelfs de Kamer- voorzitter in dit geval niet tot de juiste beslissing is kunnen komen. Ik wil niet volstaan met hier de tekst van 't desbetreffende artikel van het Reo·lement van Orde te vermelden ho; duidelijk die overigens ook is, maar ook trachten aan te geven, waarom een strikt volgen van dit voorschrift :van zo groot belang is.
Art. 102 van het Reglement van Orde vermeldt in het eerste lid de sluitin « van de beraadslagingen over een ar~ikel. Het tweede lid luidt:
Daarna wordt tot de stemming
ov'~rgegaan, en wel zodanig, dat eerst elke ondergeschikte wijziging, daarna de wijziging waartoe zij be- trekking heeft, en eindelijk het arti-
kel of de beweegreden zelf, hetzij gewijzigd, het zij niet gewijzigd, in omvraag . wordt gebracht".
Hierin lezen wij dus duidelijk dat, nadat een amendement op een arti- kel is aangenomen, daarna het arti- kel zelf nog in stemming moet ko- men.
door Mr. W. J. GEERTSEMA, V.V.D.-fractievoorzitter in de
Tweede Kamer.
Waarom is dat nu? Als een amendement in stemming ge- bracht wordt, dan heeft de Kamer de keuze tussen twee verschillende redacties van een artikel. Vóór één van beide moet hij zijn stem uitbren- gen.
Dat betekent, dat het Kamerlid, dat het gehele artikel niet in de wet wil zien opgenomen - hoe de redactie ook mag luiden - alsnog de kans behoort te krijgen van die mening te doen blijken. Dat kan slechts door een stemming over het artikel, om- dat volgens de vaststaande uitleg van het Reglement van Orde geen amen- dement mag worden ingediend, strekkende tot het doen vervallen van een bepaald artikel. In dat geval moet men tegen het artikel stemmen.
(Ook het amendement-Scheps zon- digde tegen deze regel!). Misschien mag ik, naar analogie van een door prof. Oud in zijn boek over het Constitutioneel Recht gegeven voor- beeld, mijn bedoeling duidelijk ma- ken.
Stel, dat de Regering een wetsont- werp heeft ingediend betreffen- de bioscoopvoorstellingen en daarin heeft opgenomen een toegangsver- bod voor personen jonger dan 18 jaar. Daarop is een amendement in- gediend. er toe strekkende . om slechts personen jonger dan 14 Jaar de toegang te ontzeggen. Komt er een stemming over dit amendement, dan moet óók het Kamerlid, dat te-
gen elke beperking van de toeganke- lijkheid is, hetzij zijn stem uitbren- gen voor een verbod voor onder-18 jarigen, hetzij voor een vetbod voor onder-14 jarigen. Hij zal vermoede- lijk het laatste kiezen. Maar daarna heeft hij er recht op om bij een nieuwe stemming over dit artikel tot uitdrukking te brengen, dat hij het aehele artikel, al of niet gewijzigd,
~iet in de wet opgenomen wil heb- ben. Daartoe is, dus ook als het ge- hele artikel door een amendement is gewijzigd, alsnog stemming over dat artikel nodig.
Dit blijkt ook uit Pippel, het Handboek op het Reglement van Orde. Na 1925 is nooit meer anders beslist.
Het is dus duidelijk, dat ondanks de stellige mededeling door de Ka- mervoorzitter van het tegendeel, er nog wel degelijk over het nieuwe artikel 5 had moeten worden ge- stemd. De minister had dan ook het gelijk volmaakt aan zijn zijde, toen hij aan de hand van voorbeelden uit de praktijk aantoonde, dat zelfs deze Kamervoorzitter in het verleden an- ders had gehandeld, dan hij nu betoogde.
Aangezien de minister het al dan niet indienen van een nota van wij- ziging ten behoeve van de Gooise ge- meenten echter afhankelijk had ge- steld van de vraag of de voorzitter van mening was, dat er nog een de- finitieve stemming over art. 5 zou moeten plaats vinden, heeft de on- juiste interpretatie door de voorzit- ter van het Reglement van Orde een beslissende invloed gehad op de gang van zaken.
Bij een juiste interpretatie zou de minister heropening van de beraad- slagingen hebben gevraagd en daar- na alsnog een nota van wijziging hebben ingediend, er toe strekkende alle bepalingen, welke betrekking hadden op hert gebied ten Westen van het Amsterdam-Rijnkanaal uit (Vervolg op pagina 2)
LUISTERT NAAR ... . .. DE STEM VAN DE V.V.D."
RADIO-UITZENDING DONDERDAG, 10 DECEMBER a.s., van 18.20-18.30
zender Hilversum 11 (298 m.).
Spreker: Mr. J. DE WILDE,
uur, over de
Lid van de Eerste Kamer der Staten Generaal Onderwerp: Het woningbouwbeleid
(Zie pa.g, 5)
HET HOGE DOEL
Moeilijke barrières zijn .:e over- winnen op de hachellJke weg naar Europese en Atlantische inte- gratie. Dat hiervoor geduld, ver- nuft en veerkracht vereist zijn, het is ons opnieuw duidelijk geworden tijdens twee liberale manifestaties van de afgelopen week. Bij de vie- ring van het tienjarig bestaan van de Teldersstichting werd de figuur van prof. mr. B. M. Telders als mens, geleerde en politicus her- dacht. Prof. mr. R. P. Cleveringa vond hier de trefzekere, markante woorden, die pasten bij het "profi- le" van deze "grote liberaal".
Tijdens diezelfde bijeenkomst ont- vouwde de mede-stichter van de VVD mr. D. U. Stikker zijn visie op de Atlantische samewerking.
De oud-minister van Buitenlandse Zaken, de oud-secretaris-generaal van de NATO is als weinigen in staat hier met gezag te spreken. Het boei- end betoog culmineerde in een aan- sporing tot de Nederlandse Reg~ring
voor een initiatief om een n1euw evenwicht te bereiken in nucleaire en strategische verantwoordelijk- heid tussen de VS en Europa.
De tweede liberale manifestatie - het congres te Zutphen, georgani- seerd door de Kamercentrales van Gelderland en Overijssel- legde het accent op de Europese samenwer- king. Kernachtige referaten van me- vrouw mr. J. M. Stoffels-van Haaf- ten en de heren mr. dr. C. Berk- houwer en ir. J. Baas dwongen tot bezinning. Europa moet zich niet opsluiten slechts binnen de zes lan- den maar moet streven naar een
, . " (
Atlantisch "partnership mevrouw Stoffels). Europa mag zich niet door kunstmatige crises van de wijs laten brengen, maar moet, tegelijk re~lis
tisch en idealistisch, voortarbe1den aan een groter eenheid (mr. Berk- houwer). Europa moet in zijn land- bouwbeleid met gebruikmaking van moderne productiemiddelen ?:-
dacht zijn op continuïteit en stablll- teit (ir. Baas). Aldus een paar hoofdstellingen, waarover elders in dit blad nader wordt bericht.
Met recht kon de heer A. Nawij~,
voorzitter van de Centrale Overijssel, die de bijeenkomst met vaste hand geleid heeft, alsook het hoofdbe- stuurslid de heer H. J. L. Vonhoff getuigen van een geslaagd congre~,
waarbij de standpunten vooral dm- delijk tot uiting waren gekomen.
Mèt burgemeester Nawijn consta- teren wij in volle overtuiging: het hoge doel der Europese samenwer- king, gebaseerd op de. beginselen van het Recht, is bezinnmg en ver- dieping waard.
L.M.
:VRIJHEID EN DEMOCRATIE
JAARVERSLAG
DE BIJLMERMEER
Het jaarverslag van de Stichting Or- ganisatie "Vrouwen in de VVD", lopend van zomer 1963 tot zomer . 1964, is verschenen en reeds teT verspreiding naar de Centrale vertegenwoordigsters gestuurd.
Er staat veel in: hoe de organisatie in elkaar zit en zich verhoudt tot de partij;
wat men doet binnen de landelijke orga- nisatie en in de onderdelen. Maar ook waar de organisatie naar buiten zich mee bezighoudt in de verschillende orga- nen waar zij namens de Vrouwen in de VVD optreedt. Een belangrijke taak, waarvan die vrouwen in de VVD op de hoogte behoren te zijn.
<Vervolg van pagina 1)
het wetsontwerp te verwijderen en alleen die over de Gooise gemeenten er in te laten staan. De Regering is nl. gerechtigd bij nota van wijziging elk artikel te wijzigen, dat nog niet definitief door de Kamer is aan- vaard. Als de beraadslagingen over een artikel, dat de Regering wil wij- zigen, echter reeds gesloten zijn (zo- als in het onderh.avige geval), zal de nota slechts kunnen worden inge- diend na heropening van de beraad- slagingen. Daartoe moet de Kamer verlof geven.
Het is betreurenswaardig, dat de vergissing van de Kamervoorzitter de Kamer de gelegenheid heeft ont- nomen 'Over dit punt een uitspraak te doen (en daarmee tevens over de vraag of de meerderheid bereid was op snelle wijze de Gooise gemeen- ten in hun problemen tegemoet te komen).
De conclusie in vele persorganen, dat hier de minister een nederlaag had geleden is dus wel ver bezijden de waarheid. De minister is het slachtoffer geworden van een "error of judgement" van de Kamervoor- zitter, of eigenlijk van de gehele Ka- mer, want het valt niet te ontken- nen, dat elk lid van de Kamer de mogelijkheid heeft gehad in het de- bat tussen minister en Kamervoor- zitter tussen beide te komen.
Die dag vond er overigens nog een tweede debat over de toepassing van het Reglement van Orde plaats. Aangezien mijzelf daarbij zowel vanuit de Kamer, als in de pers woorden in de mond zijn gelegd, die ik niet heb gesproken, en daaraan allerlei conclusies zijn ver- qÖJ:id~n, .acht ik 't nuttig. deze kwes- tie tegelijkertijd aan de orde te stel- len.
Het ging daarbij om de kwestie, die reeds meerdere malen in de Ka- mer in discussie is geweest, nl. wel- ke betekenis moet worden gehecht aan de uitspraak van de Kamer, dat zij een s•tuk voor kennisgeving aan- neemt. Ik heb toen gesteld (en later bij interruptie nog weer eens her- haald), dat de enige manier, die een Kamerlid ter beschikking heeft om zijn instemming te betuigen met een Regeringsstuk, de weg is van het aannemen voor kennisgeving. Wij kennen de - in het buitenland wel voorkomende - motie van goedkeu- ring niet. Voor zover mij bekend is is hiervan slechts één of twee maal in de geschiedenis van het parlement afgeweken.
Nu de fractie van de VVD volledig instemde met de in behandeling zijn- de brief van minister Toxopeus stond
BRANDBLUSAPPARATEN
Officieel goedgekeurd Talrijke attesten.
SIMPLUS N.V. DORDRECHT
V4SSTRMT 6-8 -TEL. 3344* <OJ850·l
ons geen andere weg open om daar- van in het te nemen besluit te doen blijken, dan door de brief voor ken- nisgeving aan te nemen en daaraan de mededeling toe te voegen, dat daarmee in dit geval werd bedoeld het geven van een goedkeuring.
Men is echter natuurlijk niet ge- rechtigd om de zaak om te draaien en te stellen, dat nu ook iedereen die een stuk voor kennisgeving aan- neemt daarmee zijn goedkeuring hecht aan dat stuk. Dat heb ik in de discussie dan ook niet gedaan, al werd dat zowel in de Kamer als in de pers wel gesuggereerd. Ik heb mij slechts bepaald tot datgene, wat Ka- mervoorzitter Kortenhorst op 18 ok- tober 1960 in de Kamer opmerkte:
"Indien de Kamer hiertoe besluit (het voor kennisgeving aannemen van het Verslag van de Commissie Onderzoek Militair Aankoopbeleid), zal een ieder hieruit kunnen halen wat hij wil. Iedereen zal dan gelegenheid hebben om - de geest van Pippel zweeft over deze vergadering - zijn mening over wat nu eigenlijk de betekenis van "voor kennisgeving aannemen is, voor zich zelf uit te maken".
Uit dit alles moge blijken, dat het Reglement van Orde een onderdeel van ons Staatsrecht vormt, dat ze- ker niet onbelangrijk is en dat naar mijn mening verdient om meer be- Oud en Pippel vormen daarbij be- studeerd te worden, dan dat op het ogenblik geschiedt. De werken van trouwbare gidsen.
Het verslag biedt daarover gesprekstof voor een bijeenkomst. Nog enkele exem- plaren (een beperkt aantal!) zijn voor gebruik binnen de partij kosteloos be- schikbaar. Voor gebruik naar buiten is een verkort verslag opgesteld.
VRAGENLIJSTEN
Er is nog meer materiaal voor bij- eenkomsten, n.l. twee vragenlijs- ten. Vragenlijst XII gaat over ,,Koopge- woonten" en is opgesteld door mevr.
A. Th. Vos-Warnecke, voorzitster van de Ned. Huishoudraad. Deze vragenlijst heeft enigszins het karakter van een en- quête en is helemaal niet moeilijk. Vra- genlijst XIII betreft de "Middenstand"
en deze lijst danken wij aan mr. F. Por- theïne, lid van de Tweede Kamer, die bij iedere vraag een toelichting heeft gege- ven. Bovendien lleeft zijn vrouw, mevr.
M. J. A. Portheine-ter Kuile zich bereid verklaard in enkele vrouwengroepen als gespreksleidster op te treden.
De vragenlijsten zijn eigenlijk elkaars tegenhanger: boodschappen doen wordt van twee kanten bekeken. Men heeft er de hele winter de tijd voor. Ook deze vragenlijsten zijn reeds bij de Centrale- vertegenwoordigsters, ter verspreiding onder de plaatselijke vrouwengroepen.
PROVINCIALE BIJEENKOMST TE GRONINGEN
nank zij de voortreffelijke inleiding van mevr. mr. E. Veder-Smit over
"De VVD in beeld en werkelijkheid" en de beZJielende toespraak van mej. mr. J.
L. M. Toxopeus Pott over: "Actuele po- litieke vraagstukken" is de provinciale bijeenkomst te Groningen gehouden, een succes gewol'den
Burger
heeft met gemengde gevoelens (een beetje ontsteltenis, een snuifje verwon- dering, een tikje medelijden en nog een paar gemoedsbewegingen meer) in zijn kastje zitten kijken en luisteren naar de uitzending van "EéN TEGEN ALLEN" - één heer met wonderlijke vragen en opdrachten tegen de gehele Oostpolder, de burgemeester incluis, alsmede een jury van geleerde mannen, waaronder zelfs één méér dan dat.
Want hier ontrolde zich een tafereel van massale opgewondenheid om helemaal-niks, een manifestatie van kinderachtigheid die men ook analfabe- tisme mag noemen, een schouw- en hoorspel van mentale laagbijdegronds- heid, die pijnlijk was om te aanschouwen. Een geesteloos kleinekinderspel werd zeer duidelijk met hoge ernst, gespannen zenuwen en misplaatste ernst / door volwassenen gespeeld. Zó dom, dat het meelijwekkend, zo serieus dat
het ontstellend, en zo algemeen dat het verbazingwekkend was.
U moet nu niet de schouders ophalen en mij zeggen, dat het "maar een grapje" en "maar een spelletje" was, want een grapje dient op z'n minst een béétje grappig te zijn en een spelletje moet op z'n minst luchtig worden gespeeld.
Hier ontbraken alle elementen van spiritualiteit en lichtheid die deze gehele bedoening enigszins aanvaardbaar hadden kunnen maken.
Het werd een plompe, geestloze aaneenrijging van domme taferelen; een gehele gemeente in de vr · om zinloze "opdrachten" te vervullen; een bur- gemeester die om straatnaambordjes smeekte; een jury die met onbegrijpe- lijke ernst de flauwste onzin zat te beoordelen.
Honderden mensen die zich lieten gezeggen om zinloze opdrachten uit te voeren.
Wie naar zijn aard, van goede grappen en kolderieke dwaasheden houdt en zelf geenszins een houten klaasje is - integendeel; wie van goede nonsens dikwijls meer kan genieten dan van zwaar-op-de-handse ernst; wie de zon graag in het water ziet schijnen, kwam hier niet één ogenblik aan zijn trekken; hem was het onmogelijk om zelfs een enkele maal te glimlachen.
Integendeel: zware somberheid maakte zich van hem meester en zelfs een zekere mate van angst om de hier gemanifesteerde zekerheid dat, mits men het goed speelt, men gehele volksmenigten, van hoog tot Iaag·, de hoog-intel- lectueel tot de analfabeet, tot daden kan brengen, die alle zinnigheid ont- beren.
Een veeg teken.
En een reden tot mismoedigheid van
26 NOVEMBER 1964 - PAGINA 2
Copie voor deze rubriek te zen- den aan: Mej. Joh. H. Springer, Alexanderstraat 16, Haarlem.
De waarnemende presidente van de provinciale commissie, mevr. F. Mul- der-Geuken, was zeker de tolk van alle aanwezigen toen zij, onder aanbieding van een doos bonbons, beide spreeksters hartelijk bedankte voor al datgene wat zij deze middag naar voren hadden ge- bracht. De inleidsters zijn er in geslaagd een werkelijk beeld van de VVD te schil- deren met als gevolg verdieping van in- zicht omtrent de plaats en de taak van onze partij in de hedendaagse maat- schappij.
Dergelijke bijeenkomsten smaken naar meer!
S. A. v. d. L.-K.
Het zij opgemerkt, dat het Nieuwsblad van het Noorden een uitvoeriger verslag plaatste met een flinke kop. Ter navol- ging!
PLAATSELIJKE VROUWENGROEP GRONINGEN/HAREN
Ter afwisseling van de politiek kan een plezierige uitje het onderling contact bevorderen. Zo gingen ruim 20 dames uit Groningen en Haren naar Eel- derwolde voor een bezoek aan de pot- tenbakkerij van de heer Anno Smith, die het gezelschap op de hoogte bracht van de vele facetten. die bij het potten- bakken komen kijken.
NIEUWE AFDELING ZWARTEWAAL
Dinsdag, 17 november jl., werd in een druk bezochte bijeenkomst te Zwarte- waal een nieuwe afdeling van onze Partij opgericht. Na een inleiding door de ar- ganisator-propagandist der Par!lij, de heer L. van Vlaardingen, over de beteke- nis van de komende Rijmond-verkiezin- gen, werd met algemene stemmen tot de- ze oprichting besloten.
De regionale propagandist voor Zuid- Holland, de heer H. G. Roodhv.yzen, was mede ter vergadering aanwezig. Bij een gehouden bestuursverkiezing werd het de- finitieve bestuur als volgt samengesteld:
.J. v .d. Wel, voorzil!ter; M. G. Lageweg, Molendijk 16, secretaris; C. E. Rodenburg, Maasdijk 6, penningmeester.
ENSCHEDE LUISTERDE NAAR Dr. K. VAN DIJK
Op 5 november j.l. hield de afdeling Enschede een ledenvergadering met als spreker het Tweede Kamerlid dr. K. van Dijk, die een rede hield over het radio- en televisiebeleid.
Nadat spr. een groot aantal vragen had beantwoord, ontstond nog een zeer geanimeerde discussie, waaruit bleek, dat de vele aanwezige leden een duide- lijk inzicht in de zeer ingewikkelde za- ken van het radio- en televisiebeleid in Nederland hadden gekregen.
STALEN MEUBELEN
GISPEN
CULEMBORG
.VRIJHEID EN DEMOCRATIE
RECHT OP ANTWOORD
* ,~ De PSP heeft zich gegriefd ge-
* voeld door uitlatingen en sug- gesties in het KRO-cabaret Wissewas- sen. Het partijbestuur vroeg de KRO om droit de réponse, maar werd, blij- kens een communiqué van de PSP, verwezen naar de "vrije pers, de vrije radio en de vrije televisie".
Wat zijn in Nederland "vrije radio en vrije televisie?" Toen onlangs de K.R.O.-voorzitter, Van Doorn, zich om voor ieder onbegrijpelijke redenen ge- griefd voelde door een televisie-uitzen- ding van de .VVD; vroeg hij recht op a.ntwoord.
Hij kreeg dit. Niet omdat zijn ver- zoek zo redelijk was, maar ter wille van het democratische recht op ant- woord. In zijn toen gehouden betoog, bevestigde mr Van Doorn dat de KRO afhankelijk was. Wat bedoelt me- vrouw Van Someren met onafhanke- lijke radio en televisie?" zo ,vroeg hij.
Weet mr. Van Doorn nu wel wat vrije radio en televisie is? Wij weten het wel. Maar wij weten ook, dat die in Nederland nog niet bestaat. Daar heerst een groepje monopolisten, allen afhankelijk van hun eigen zuil. Wie daar niet bij hoort, is in de ether vo- gelvrij.
ZWARTE PIET
* * Sinterklaas is vorige week za-
* terdag ook in Rijssen officieel op het stadhuis ontvangen. Maar dat gebeurde zonder de medewerking van de SGP. "Deze ontvangst doet afbreuk aan de waardigheid van het college van B. en W. en is in strijd met Gods woord, omdat hier een gewoon mens een eer wordt bewezen als ware hij God zelf", zo zei de woordvoerder van de zeskoppige SGP-fractie in de ge- meenteraad.
Kwam deze starre houding van de SGP niet geheel als een verrassing voor de overige raadsleden, dezen stonden toch perplex toen de SGP- woordvoerder er aan herinnerde, dat vorig jaar de intocht van de Sint werd afgelast in verband met de moord op president Kennedy en daaraan waar- schuwend toevoegde, dat iets derge- lijks wel weer eens zou kunnen ge- beuren.
Sinterklaas heeft in Rijssen veel Zwarte Pieten nodig.
"BOYCOT"
* * De Engelse handelsexpositie,
* vorige week in de RAl te Am- sterdam gehouden, is een mislukking geworden. Er kwamen nog geen twee- duizend bezoekers, een kwart van het aantal, dat de organisatoren hadden verwacht.
De Britse zakenlieden hebben zich bij hun terugkeer in hun vaderland gehaast te verklaren, dat Nederland thans hun produkten boycot als re- presaille tegen de importheffing van vijftien procent, een maatregel van de nieuwe Labourregering. De Engelse pers nam dit excuus dankbaar over.
Hier is de werkelijkheid g-eweld aan- gedaan. Voor de geringe interesse van Nederlandse zijde zijn drie factoren aan te wijzen, die geen van alle iets met een boycot te maken hebben. De propaganda van de British Samples Fair was gebrekkig. De tentoonstelling vond plaats in de drukke Sinterklaas- tijd, waarin geen winkelier zijn zaak verlaat. Bovendien was in de RAl bijna geen enkel toonaangevend be- drijf vertegenwoordigd.
BiEGEllEIDING
* * Vroeger sprak men van bege-
* leiding slechts in muzikale zin.
Tegenwoordig is er begeleiding van bejaarden, studie-begeleiding en wat niet al. In Elburg, het singuliere dorp aan de rand van de Veluwe kent men begeleiding in nog modernere zin.
Daar werden jl. zondag vreemdelin- gen, althans niet-Eiburgse journalis- ten in het dorp begeleid. Een week tevoren had men daar het schandpaal- effect gecreëerd in de persoon van de zieleherder, die het zevende gebod zou hebben overtreden. Over de be- grijpelijke reacties op deze publieke biecht was men te Elubrg zeer ver- ontwaardigd. Op grond ·hiervan heeft men nu zondag gepoogd "vreemde indringers" het dorp te doen verlaten.
Ziehier dan een "zonde'' tegen de per- soonlijke vrijheid, waaromtrent een nader onderzoek stellig noodzakelijk is.
STIJLVOLLE HERDENKING VAN
TIEN-JARIGE TELDERSSTICHTING
De Professor Mr. B. M. Teldersstichting, het politiek-wetenschappelijk studiecentrum op liberale grondslag, heeft donderdagmiddag 19 noveq~.
ber in het Kurhaus te Scheveningen op stijlvolle wijze haar eerste decen- nium herdacht. Twee belangrijke sprekers waren uitgenodigd: prof. mr.
R. P. Cleveringa, de bekende oud-hoogleraar te Leiden, om de mens Tel- ders te schetsen en mr. D. U. Stikker, oud-voorzitter van de VVD, oud- minister van buitenlandse zaken en tot deze zomer secretaris-generaal van de NAVO, om "de plaats van Nederland in de wereld" te bepalen.
De voorzitter van het curatorium van de Teldersstichting, mr. C. H. F.
Polak, kon in zijn openingswoord mede namens de raad van beheer een zeer groot gehoor welkom heten. Als ere-gaste was aanwezig de bejaarde moeder van prof. Telders, die met kinderen, kleinkinderen, verdere fami- lieleden en vrienden van Telders naar de Kurzaal was gekomen. "Met eer- bied en bewogenheid", zo drukte prof. Polak het uit, werd zij "in ons midden" ontvangen.
Helaas was prof. Witteveen, de minis- ter van financiën, plotseling door een lichte ongesteldheid verhinderd. Hij is één der oprichters van de Teldersstich- ting en tot zijn ministerschap negen jaar de leidsman (de meerderheid der uitge- geven geschriften was van zijn hand).
Prof. Polak merkte onder hilariteit op dat de Teldersstichting op de terugkeer in haar gelederen van prof. Witteveen hoopt, "maar niet zo gauw als sommi- gen hem en ons toewensen".
Aan hun blijk van belangstelling ga- ven vier leden van het Kabinet uiting door aanwezigheid: minister mevr.
Schouwenaar-Franssen en de staatsse- cretarissen Van den Berge, Keyzer en Den Toom. De voorzitter van het cura- torium kon drie ministers van Staat welkom heten: dr. Drees, prof. Oud en mr. Tjarda van Starkenborgh Stachou- wer. Voorts de voorzitter van de Eerste Kamer, mr. Jonkman, vele leden en oud-leden van de Staten-Generaal uit meer dan één politiek kamp, leden van de Raad van State, enkele oud-minis- ters en de Belgische Ambassadeur.
wald bezweken, 43 jaar oud. In zijn ge- vangenschap was hij velen tot steun en tot voorbeeld. De Ietterkundige Nico Rost heeft daarvan op indrukwekkende wijze getuigd in zijn boek "Goethe in Dachau". Telders debatteerde met Rost over de filosofie van Hegel, waardoor hij gegrepen was. Hij zag in Vught kans Dantes Divina Cammedia te lezen, ja sterker nog, nauwelijks in de Scheve- ningse gevangenis beland, wist hij met wat afgebrande lucifers en dergelijk moeizaam verworven schrijfgerei een sinds lang wenselijk geachte verkorte uitgave van Hugo de Groot's "De iure belli ac pacis" te bewerken. Hij heeft tij- dens zijn martelgang naar de dood zijn .. vrije" tijd "niet verdonderd in onvrucht- baar gekanker" (Rost).
De herinnering aan prof. Telder&, zo gaf prof. Cleveringa tot slot in overwe- ging, moge nog eens deugdelijk worden geboekstaafd door de werkzaamheid van de Teldersstichting zelf. Aan de be- schouwing van een figuur als Telders, zo meende hij, zal zij zich zelf omhoog halen en haar doeleinden bevorderen.
Voor een goed stylist met kennis van zaken is het, zo dacht hij, een aantrek- kelijke taak een levensbeschrijving van Telders te geven. Hij verstoutte zich met de wens, dat het hiervan over niet al te lange tijd komt!
26 NOVEMBER 1964 - PAGINA S
fint
aftershave lotion
een fantástisch \ ··
geschenk!
Mr. Stikker aan het woord
Na een geanimeerde thee-pauze kreeg mr. Stikker het woord. Aan zijn rede is terecht in de dagbladen veel aandacht besteed. Daarom kunnen wij in ons weekblad kort zijn.
Naar de ervaring van mr. Stikker is het mogelijk voor een samenvattende regeling op nucleair en strategisch ge- bied oplossingen te vinden, die juist thans voor de Ver. Staten, het Ver. Ko- n_ii].krijk, Duitsland, Nederland en de arid:ëre Europese deelnemers aanvaard- baar zijn. Samenwerking met Frankrijk waartoe Frankrijk zich vroeger wel be- reid heeft verklaard, is zeker denkbaar!
Op deze wijze zou z.i. in de militaire organisatie een aanzienlijke verbetering worden verkregen. Politiek zou er een periode van rust en evenwicht in het Westen aanbreken en de thans in Duits- land bestaande spanningen zouden wor- den opgeheven. Is dit doel hoog genoeg om een initiatief te wagen? En om een middelaarsrol te vervullen, zoals Tel- cters die altijd voor ons zag weggelegd?
Een activeren van ons aller Europese en Atlantische politiek is dringend ge- wenst. Nederland zou kunnen trachten haar bondgenoten in bewegihg te bren- gen. Indien ons land zich daarbij be- reid verklaarde deel te nemen aan de MLF, dan ziet mr. Stikker redelijk kans dat onze regering ons allen uit het slop zou kunnen halen. Nederland moet daarvoor (eerst) orde op eigen zaken stellen, maar wanneer ons land dat doet kan zijn bijdrage belangrijk zijn. , De zusterorganisaties, de Wiardi
Beckman-Stichting, de De Savornin Lohman-Stichting en het Centrum voor Staatkundige Vorming, gaven acte de présence, evenals de JOVD en het Leids volkenrechtelijk dispuut "Prof. Mr. Tel- ders" waarvan de leden-studenten hiel- pen bij het organisatorisch goed verlo- pen van de indrukwekkende bijeen- komst. Uiteraard was ook het hoofdbe- stuur van onze partij vertegenwoordigd, hetgeen "verblijdde, maar niet verras- te". (De Teldersstichting wil volstrekt onafhankelijk zijn van de VVD en is dat formeel en in feite ook; twee van de
·acht curatoren zijn geen lid van onze partij, maar wel liberaal).
UIT DE PARTIJ
Hare Koninklijke Hoogheden de prin- sessen Beatrix en Margriet, beide be- woonsters van het Teldershuis in Lei- den en studenten aan de universiteit, die de naamgever van de Stichting zo dierbaar was (om de tekst van het ant- woordtelegram te laten spreken) zon- den telegrafisch hun "hartelijke geluk- wensen" met het tienjarig bestaan, met de wens: "moge u in de toekomst uw zo belangrijke werk met veel succes blijven voortzetten".
Rede van prof. Cleveringa
Prof. Cleveringa (die anders voor een spreekbeurt niet meer te vangen isJ schetste de mens Benjamin Marius Tel- cters als een groot zoon van ons volk.
Als student reeds blonk Telders uit, zijn promotor roemde hem als "zeld- zaam talentvol en veelzijdig". Veelzij- dig: Telders was naast een uitnemend jurist, een kenner en verzamelaar van werken van schilderkunst, vooral de moderne; hij was een ondernemend, hecht onderlegd en scherp opmerkend reiziger; hij had een gedegen kennis van niet minder dan zes moderne talen, tot Russisch toe; hij --;vas een pianist van (volgens zijn vriend de dichter NijhoffJ
"boven de middelmaat", hij beminde de oude en de schone letteren.
Telders heeft onder de Duitse bezet- ting maar zeven maanden vrijheid ge- kend. Zeven maanden, waarin hij als leider van de Liberale Staatspartij een factor van betekenis was in het "poli- tieke convent" en waarin het Liberale Weekblad, van zijn geest doordrongen, een baken werd, waarop ook niet-vrij- zinnigen in vertrouwen koersten.
Telders is op 6 april 1945 in Buchen-
AFDELING HUMMELO EN KEPPEL BESPRAK DISCUSSIEGRONDSLAG
De afdeling Hummelo en Keppel hield eind oktober een geanimeerde vergade- ring over de discussiegrondslag. Sterk kwam het gevoelen naar voren, dat ons nieuwe beginselprogramma kort en dui- delijk moet zijn en dat de visie van prof.
Oud als leidraad zou moeten dienen.
Besloten werd nauwer samen te wer- ken met de afdelingen Doesburg en Steen- deren. Ook werd besproken hoe het aan- tal leden kan worden uitgebreid. Daarna werden nog enkele punten uit de gemeen- tepolitiek behandeld.
WIJZIGING SECRETARIAAT STA'fl'Et!CENTRALE HOORN
Het adres van het secretariaat van de Statencentrale Hoorn is gewijzigd in Scheldestraat 57, Purmerend, telefoon 02990-3158.
REGIONALE BIJEENKOMST LEIDEN, LEIDERDORP.
OEGSTGEEST /WARMOND EN VOORSCHOTEN
Op 2 november hielden bovengenoem- de regionale afdelingen haar eerste bij- eenkomst van dit seizoen met als spreker de heer Th. H. Joekes, lid van de Twee- de Kamer. De heer Joekes behandelde uitvoerig de problemen rond lonen, prij- zen en belastingen. Voorts schetste hij de betekenis van de betalingsbalans. Al de- ze onderwerpen, aldus spreker, vormen met elkaar een paar communicerende va- ten, zodat verhoging of verlaging van één der niveau's, .mmiddellijk invloed heeft op de andere. Het in ons verkie- zingsprogram gestelde omtrent belasting- verlaging maakt hiervan een delicaat on- derdeel uit.
Na de pauze beantwoordde de hor Joekes uitvoerig vele, niet altijd gemak- kelijke, vragen, daarbij geassisteerd door zijn collega mr. Portheine.
N.V. AANNEMERSBEDRIJF v/hj. STAl\1
KORTENAERSTRAAT 3 te ZWIJNDRECHT TELEFOON (018501 2 86 63
•
WONINGBOUW
,,Maak de J;: V.D.
sterk!!'~Twee Torens
N.V. LIJM- EN GELATINEFABRIEK TELEFOON 25242 - DELFT
H0,...LIItVIi!'tANCIER5 VAN 1-f M OE 1 ( 0 N I N G t N
€€n OUÖ€ n~~m VOOR qO€Ö€ WIJn
FR. -F. 0 N N E s & z 0 0 N
~ WIJNHANDEl- ANNO 1876- GRONINGEN
ABRAHAM VAN STOLK & ZOONEN
KONINKLIJKE HOUTHANDEL N.V.
ROTTERDAl\'l - POSTBUS 1100 TELEFOON 0 10 - 3 54 00
'S-HERTOGENBOSCH - Engelseweg 5 TELEFOON 0 4100 - 3 20 55
HELLEVOETSLUIS Industrieterrein TELEFOON 0 1883 - 2677
Molshoek
UIT DE PARTIJ
PLAATSELIJKE
LUSTRUMCOMMISSIE J.O.V.D.
In samenwerking met de plaatselijke af- delingen van de VVD werd dezer dagen een lustrum-commissie JOVD, Afd. Al- blasserdam, Ridderkerk en Omstreken op- gericht.
De comissie wordt gevormd door H. A.
Koert, voorzitter; J. den Ouden, Von Lin- derustraat 20, Amsterdam, secretaris;
J. Deelen, penningmeester en mevr. A. G.
Koers-Caljé, mej. W. Uas, drs. F. A. Hoo- gendijk, A. Caljé en B. Nugteren, leden.
Mr. VAN RIEL
SPREEKT IN GROOT-AMMERS
Door de gezamenlijke afdelingen in de Alblasserwaard e.o. wordt op vrijdag 27 november a.s. te Groot Ammers een ver- gadering belegd in de recreatiezaal van
N.V. Maurik. Mr. H. van Riel zal hier spreken over "De ontwikkeling van Zuid- Holland in het algemeen en die van de Alblasserwaard in het bijzonder". Aan- vang 8 uur.
Deze vergadering is belegd in het ka- der van de regionale samenwerking tus- sen de afdelingen in de Alblasserwaard.
LEDENVERGADERING AFDELING RIDDERKERK
Dinsdag 17 november hield de afdeling Ridderkerk een ledenvergadering onder voorzitterschap van de heer B. J. Nugte- ren. Na afhandeling van enkele huishou- delijke zaken werd mevrouw r.. M. En-
kelaar-Prinsen gekozen tot bestuurslid voor de wijk Ridderkerk. Vervolgens kwam de gemeentepolitiek aan de orde, waarbij de gemeenteraadsleden de heren M. v. Zuilekom en B. Groenenboom de no- dige toelichting gaven. Speciaal de wo- ningbouw en de wegenaanleg stonden in de belangstelling.
löölööli
SPIJKENISSE
Gebouwen van gewapend betonnen prefabs voor verschillende doeleinden.
Vloerplaten In normale afmetingen of pasplaten volgens opgegeven maten, Broeibakken en alle onderdelen voor de tuinbouw.
Voor Buig- en Zetwerk
op hydr. pers 1000 ton.
ZETLENGTE 7 m, dikte tot 32 mm
Constructiewerkplaatsen
W. HUIZER N. V.
Telefoon 01804-2657 - Groenedijk 10 CAPELLE A. D. IJSSEL
N.V. FA BE R ~ S
Fabrieken voor Houtbewerking
HOOFDVAARTSWEG 74
ASSEN· TEL.OS920-2132 Uw adres voor vaten I hout, kratten en kisten, containers en pallets.
A. F. v. d. Steenhoven., Delft
ROTTERDAMSEWEG 384 TELEFOON 01730-2 16 56
Leveringen van zand, grind, grond, enz.
Massa transporten met 3-zijdige kipauto's.
Speciale machine trailers voor vervoer van draglines bulldozers - ketels enz.
Een zo spoedig mogelijke betere ver- binding met Rotterdam was de uitdruk- kelijke wens van de aanwezigen.
KAMERCENTRALE LEEUWARDEN LUISTERDE NAAR
Jhr. Mr. QUARLES v. UFFORD
De Kamercentrale Leeuwarden hield zeer onlangs een goed bezochte jaarlijk- se ledenvergadering. In de bestuursvaca- ture van mr. A. v. d. Werf, die zich in verband met drukke werkzaamheden niet herkiesbaar stelde, werd ir. H. c. Schmitz uit Drachten bij acclamatie gekozen. De heren T. de Boer uit Dokkum en mr.
M. Rutgers uit Leeuwarden werden door hnn Statencentrales wederom als be- stuurslid aangewezen.
Als vertegenwoordigster in de Stich-
ting "Vrouwen in de VVD" werd me- vrouw mr. E. Veder-Snut en als plaats- vervangster mevrouw A. Blanksma-Wes- tra bij acclamatie herkozen.
Door enkele gemeenteraadsleden werd vervolgens een kort exposé gegeven over de wijze waarop getracht wordt de be~
langstelling van de afdelingsleden te wek- ken voor de gemeentepolitiek Het is ge- bleken, dat een goed en regelmatig con- tact vooral voor een kleine en dikwijls eenmansfractie van grote waarde kan zijn.
Mevrouw Veder-Smit gaf hierna een kort overzicht van de activiteiten van de Frie- se dames en de VVD.
Als sluitstuk van deze vergadering was het voorzitter Boersma een groot genoe- gen de algemeen secretaris van de Par- tij, Jhr. mr. W. D. H. Quarles van Ufford als spreker in te leiden met het onder- werp: Beginsel en positie van de VVD.
Op zijn interessante causerie volgde een geanimeerde gedachtenwisseling.
Wegens gebrek aan plaatsruimte moesten
enige afdelingsberic:hten blijven overstaan.
