9 kerkelijke solidariteitsorganisaties, 1 netwerk

9 kerkelijke solidariteitsorganisaties, 1 netwerk

Netwerk Rechtvaardigheid en Vrede

Ecokerk… het begin

• In 2005 vertrouwden de Belgische bisschoppen aan het Netwerk Rechtvaardigheid & Vrede de zorg toe om

enerzijds een christelijk visie uit te werken rond ecologie en spiritualiteit, en anderzijds te zoeken naar wegen om deze visie in praktijk te brengen.

• Hieruit ontstond Ecokerk

• In het ruime kerkveld (bisdommen, parochies, middenveld, lidorganisaties, congregaties…)

• Ecospiritualiteit

• Ecopraktijk: wat kunnen we doen?

• Maatschappelijk debat en politieke actie

Het Akkoord van Parijs

Juridisch bindend:

• Geen nieuw verdrag (VS, China), dus onder het oud verdrag

• protocol, of een ander wettelijk instrument of een overeengekomen uitkomst met wettelijke kracht

• Misschien niet alle elementen van het Akkoord onder het verdrag

• Hoe de verdragsprincipes van ‘gemeenschappelijke maar gedifferentieerde verantwoordelijkheden en respectievelijke capaciteiten’ invullen’?

Uitstootvermindering (mitigatie):

• de langetermijndoelstelling en het bijstellen ervan via 5-jarige ambitiecycli

• INDC’s: hoe gaan van ‘intenties’ naar ‘vastgeklonken engagementen’? (Juridisch bindend maken)

• de regels voor de opvolging, rapportering en verificatie, en het handhavingsmechanisme

• de marktmechanismen (uitstootrechten of CO2-taks)

• de uitstoot en mitigatie door het landgebruik (LULUCF, REDD+ en landbouw)

Aanpassing (adaptatie)

• kwantitatieve doelstelling versus kwalitatieve doelstelling

• de financiering van adaptatie (specifieke bronnen/kanalen)

• de invoering van een 5-jarige cyclus

Loss and Damage Financiering

• wie draagt bij en op welke manier en wie ontvangt? Alternatieve financiering?

Technologietransfert Capaciteitsopbouw

•

Akkoord Parijs: langetermijndoel

• Maximale gemiddelde temperatuurstijging:

“flink onder de 2°C, met inspanningen om 1,5 °C als streefdoel te bereiken”

• Een piek bereiken in uitstoot: zo snel

mogelijk (geen datum), en sneller in rijke landen dan in ontwikkelingslanden

• Neutraliteit bereiken tegen de tweede helft van de eeuw (uitstoot en opname van CO

door planten is in evenwicht)

• Gevolg: uitfaseren fossiele brandstoffen en ontwikkeling hernieuwbare energie.

• Samenhang met de Duurzame Ontwikkelingsdoelen: het akkoord wordt afgesloten “in de context van duurzame ontwikkeling

en de strijd tegen armoede”

Huidige beloften volstaan niet

INDC’s leveren niet de nodige inspanningen om doel van 1,5 à 2 te bereiken: zie ook figuur

Beslissing constateert dit feit:

17. Notes with concern that the estimated aggregate greenhouse gas emission levels in 2025 and 2030 resulting from the intended nationally determined contributions do not fall within least-cost 2 °C scenarios but rather lead to a projected level of 55 gigatonnes in 2030, and also notes that much greater emission reduction efforts will be required than those associated with the intended nationally determined contributions in order to hold the increase in the global

average temperature to below 2 °C above pre-industrial levels by reducing emissions to 40 gigatonnes or to 1.5 °C above pre-industrial levels by reducing to a level to be identified in the special report referred to in paragraph 21 below;

• Beslissing om tegen 2018 een ‘stocktake’ te doen, en de ambities te evalueren om de temperatuurlimiet te respecteren

• In 2020 nieuwe nationale doelstellingen in te leveren, en vanaf dan elke 5 jaar

• Snelle ratificatie: het Akkoord van Parijs gaat in werking nog voor COP22 in Marrakech: is een gelukkige zaak,

Huidige beloften volstaan niet

Wat wil Europa?

Wat wil Europa?

Ondertussen verandert de wereld

• In landen: besef dat klimaatactie niet ingaat tegen economie, maar een opportuniteit is. Klimaatschade neemt toe. Onverzekerbaarheid van risico’s.

• Vb. China: grootste investeerder in hernieuwbare energie, steenkool wordt afgebouwd

• Sens of urgency doet kansen op klimaatakkoord stijgen.

• Steden en gemeenten: vaak voortrekkersrol (bvb burgemeestersconvenant)

• 120 gemeenten, wereldwijd 6166)

• Bedrijven: springen meer en meer op de groene kar (bvb The Shift)

• Divestment: ethische principes, maar ook uit eigenbelang.

• Olie en gas die onontgonnen moeten blijven doen de waarde van aandelen in fossiele brandstoffen verdampen ($ 6000 miljard). Nieuwe financiële crisis in de maak.

• Transitiebeweging bij civiele maatschappij

• Soms met ontwikkeling van nieuwe economie via de zgn ‘commons’.

• Laudato Si’: ecologische bekering, nieuw samenlevingsmodel

• Ethiek van het genoeg, ‘genoeg is goed’

• Acties rond duurzame levensstijl en solidariteit

Over de zorg voor het gemeenschappelijk

huis

Uitnodiging: met nieuwe “oude” ogen naar de natuur kijken

In de “nieuwe tijd” die volgde op de middeleeuwen:

• God werd buiten de natuur geplaatst en naar de transcendentie verwezen.

• Het gevolg was een gedesacraliseerde opvatting over de natuur, die ontdaan van alle mysterie en herleid tot het materiële. De natuur was een ding geworden.

• Zo werd de natuur nog slechts een voorraad van middelen ten behoeve van de mens, ter bevrediging van zijn

inhaligheid.

• “instrumentalisering van de aarde en de natuur”

Ecospiritualiteit

We hebben van de werkelijkheid alleen het zichtbare overgehouden

• dan van het zichtbare alleen het materiële

• en ten slotte van het materiële alleen het economisch nuttige.

(Zwitserse socioloog en theoloog Michel Maxime Egger)

De aarde als sacrament

Wij moeten weer anders naar de natuur gaan kijken en haar haar gewijde karakter teruggeven, vanuit de christelijke traditie: een sacramentele visie op de schepping.

• Al het geschapene draagt het stempel van de Schepper in zich en put hieruit zijn bestaansreden.

• De natuur moet opnieuw uitdrukking worden van het goddelijke in haar. De kracht van God breekt door in elk schepsel en

brengt het tot leven.

• Zo een bezielde natuur verdient geëerbiedigd te worden.

Ecospiritualiteit

Met een andere kijk op het “goede leven”

Ecospiritualiteit heeft het ook over de Oikos, de wereld als onze thuis, onze leefgemeenschap.

Die wereld is op zoek naar nieuwe evenwichten:

lange termijn-denken i.p.v. korte termijn-denken spiritualiteit i.p.v. materialisme

versobering i.p.v. consumptie duurzaamheid i.p.v. winst samenwerking i.p.v. concurrentie

(culturele) diversiteit i.p.v. eng nationalisme kleinschaligheid i.p.v. grootschaligheid

ecologisch handelen i.p.v. roofbouw

herverdeling i.p.v. concentratie van rijkdom en macht gemeenschap i.p.v. individualisme

Ecospiritualiteit

De aarde nu, is woest en ledig (tohu-bohu).

• Zowel de armoede als de overconsumptie zijn een probleem voor het

‘goede leven’ in ons gezamenlijk huis dat ‘aarde’ heet.

• Meer nog, onze hele thuis is bedreigd. De klimaatcrisis is een uitdaging zonder voorgaande in de menselijke geschiedenis.

Ecospiritualiteit

Tijd voor schepping

• Voor wie leeft vanuit een christelijke inspiratie is deze crisistijd noodzakelijk ook een creatieve tijd, een ‘tijd voor schepping’.

Het bijbels scheppingsverhaal krijgt vandaag opnieuw zijn betekenis als toekomstvisioen, als een te realiseren project.

• Schepping is geen Voltooid Verleden Tijd maar Onvoltooid Tegenwoordige Tijd

• Samen met vele medestanders kunnen we van onze zieke, mishandelde en gekneusde aarde opnieuw Gods vruchtbare en gastvrije thuis maken, waar leven is voor al wat leeft.

• Dit doen, zal een bewijs zijn van de kracht van geloven

Ecospiritualiteit

Ecopraktijk

In de komende jaren zullen we vele zaken anders moeten doen:

• Ons verwarmen

• Ons verplaatsen

• Bouwen

• Voedsel produceren en eten

• Produceren en consumeren

• …

Positief, vanuit een ethiek van het genoeg

• ‘genoeg’ is overvloed en levenskwaliteit

• tijd, aandacht, ruimte, lucht, water, stilte, rust, enz... Zijn de hedendaagse

schaarse ‘luxegoederen’. Wij kunnen ze terugwinnen.

Ongehoorzaam worden aan de drie geboden van onze tijd:

• Gij zult consumeren - Gij zult produceren - Gij zult concurreren

Bij elk initiatief moet men vragen stellen als: Waarom? Waardoor?

Waar? Wanneer? Hoe? Voor wie?

Wat zijn de risico’s? Aan welke prijs? Wie betaalt de kosten?

Daarbij zijn thema’s die altijd voorrang moeten krijgen zoals water…

Wat kan ik doen?

Aandacht voor voedsel:

Bio, seizoen- en streekgebonden, fairtrade

Wat kan ik doen?

Grondstoffen hergebruiken, overconsumptie tegengaan

Wat kan ik doen?

Weggooien….? Lekker niet!

Herstellen, bvb via Repair café

Wat kan ik doen?

Urban mining

Wat kan ik doen?

Umicore

Kris Peeters onderzoekt ‘ingebouwde veroudering’

van toestellen

Samenvatting: Minister Kris Peeters wil voor eens en altijd duidelijkheid over de zin en onzin van

‘ingebouwde veroudering’.

Gaan onze spullen echt met opzet stuk?

Wind: zuivere kracht

Bart Bode is Algemeen Directeur van ODE – Organisatie Duurzame Energie

Hernieuwbare energie: een mooi geschenk.

Sint Anna-ten-drieën Antwerpen-Linkeroever

Wat kan ik doen?

Rechtvaardige kleding

Criteria:

1. Goede

werkomstandigheden 2. Leefbaar loon

3. Geen kinderarbeid 4. Recht op vakbonden

5. Onafhankelijke controles

Wat kan ik doen?

Koopbare merken:

JBC

Bel & Bo E5 mode

Claudia Sträter Mayerline

Stanley and Stalle S.A.

Takko

…..

www.fairwear.org/36/brands

www.schonekleren.be/nieuwsbrief

Denken alvorens te kopen…

1. Heb ik het écht nodig? Kan ik niks gebruiken dat ik al in huis heb?

2. Kan ik het lenen?

3. Kan ik het ruilen?

4. Han het tweedehands?

5. Kan ik het zelf maken?

6. Kan ik het duurzaam kopen?

Bron: Femma

Wat kan ik doen?

- Milieuvriendelijk vervoer door iedereen

- Meer en betere bereikbaarheid voor mensen in armoede:

basismobiliteit, betaalbaar en toegankelijk openbaar vervoer.

S

T

O

VERVOER

P

Wat kan ik doen?

Ecokerk in 2016-2017

“Met Laudato Si’ toont paus Franciscus aan hoezeer deze reusachtige opdracht behoort tot het hart van ons kerk-zijn. Zijn pleidooi voor een ‘integrale ecologie’

bevat de wegwijzers die ons doen en laten zullen richten in de jaren die komen.

We zijn ervan overtuigd dat we als gelovige gemeenschap een praktische, concrete en

geloofwaardige bijdrage kunnen leveren aan de bescherming van onze planeet. We zullen in de komende jaren inspanningen moeten doen om de werking en de gebouwen van onze kerkgemeenschap en van de vele organisaties en instellingen die met ons verbonden zijn, koolstofarm en klimaatneutraal te maken.”

(Mgr Jozef De Kesel in “Het klimaat verandert ook mij”)

Ecokerk in 2016-2017

Elke groep een klimaatplan

Naar een klimaatneutrale kerkgemeenschap

We roepen alle jeugd- en volwassenenbewegingen,

groepen, verenigingen, scholen, parochies, kerkfabrieken, bisdommen, instellingen, nationale organisaties,

geloofsgemeenschappen en congregaties op om een eigen klimaatplan te maken en dit de komende jaren stap voor stap uit te voeren.

Doel is, om met onze diverse werkingen op termijn –netto- geen CO₂ of andere broeikasgassen meer uit te stoten, en dus geen bijdrage meer te leveren aan de wereldwijde klimaatopwarming.

Elke groep een klimaatplan

Klimaatnetwerk.be

Doe mee.

Deel je klimaatplan en je acties via klimaatnetwerk.be.

Samen maken we een groeiende beweging zichtbaar en inspireren we elkaar met concrete ideeën en praktische voorbeelden.

Elke groep een klimaatplan

Herstel van menselijke relaties

Met de inspiratie van Laudato Si’ willen we het Akkoord van Parijs dus niet alleen ondersteunen, maar ook mee

uitvoeren.

We maken er niet alleen een technisch verhaal van. Immers:

“De zorg voor de natuur is deel van een levensstijl die het vermogen inhoudt om samen en in gemeenschap te leven (LS 228)

We brengen de oproep in praktijk om samen te sleutelen aan onze levensstijl en om met elkaar en de ruimere

gemeenschap in dialoog te gaan. Samen werken aan een klimaatplan is gemeenschapsvormend. In een wereld die ons uitnodigt tot individualisme en ongeremde consumptie gaat het ook over herstel van menselijke relaties .

Elke groep een klimaatplan

Wat vind je op klimaatnetwerk.be?

• concrete verhalen van groepen en organisaties:

kerkfabrieken, parochies, scholen, jeugdbewegingen, congregaties, bedrijven, volwassenenorganisaties, enz…

• Ook jullie klimaatplan en verhaal hoort hier bij!!

Elke groep een klimaatplan

Al enkele voorbeelden?

• In Assenede renoveerde de kerkfabriek huizen, met oog voor de energienorm

• In Oostkamp verwarmt een boer de serre met pellets en niet met de goedkopere mazout.

• St. Idesbald Roeselare sluit aan op warmtenet

• Broederlijk Delen verminderde de CO₂-uitstoot van zijn gebouw met 75%, o.a. door keuze voor groene stroom

• KLJ serveerde op een leidingsweekend maaltijden van verse producen, geleverd door jonge boeren uit de buurt.

• Bisdom Antwerpen voorzag in een CO₂-compensatie voor bedevaart met het vliegtuig

• in Sint-Lodewijk Kwatrecht koos men voor

regenwaterrecuperatie, warmtekrachtkoppeling, een gebouwbeheerssysteem, zonwerende beglazing en zonnewering.

• De parochiekerken in 7 gemeenten in het Waasland schakelden over op groene windstroom.

Elke groep een klimaatplan

Wat vind je op klimaatnetwerk.be?

Concrete ideeën voor een eigen klimaatplan

• op maat van diverse groepen

• Bij elk hoofdstuk concrete tips:

• Info over korte keten voeding, met links naar producentenverenigingen en korteketen-netwerken

• Upcycling, hergebruik enz… andere eco-tips

• Info over groenste alternatieven bij aankopen

• Info over provinciale, gemeentelijke en plaatselijke initiatieven en

interessante wegwijzers (websites, organisaties…)

• …

Elke groep een klimaatplan

Checklist

Elke groep een klimaatplan

Wat vind je op klimaatnetwerk.be?

• Een inhoudelijk aanbod en gespreksmodellen: Laudato Si, Een blik op het Akkoord van Parijs, ‘Spiritualiteit van het genoeg’ …

• Een aanbod voor Scheppingszondag (eerste zondag van september) en de Wereldgebedsdag voor de schepping (1 september), aangevuld met een aantal bezinnende teksten.

Elke groep een klimaatplan

NRV-Ecokerk is stichtend lid van Oikocredit België.

• een internationale oecumenische organisatie

• waar je je geld ethisch kan beleggen in economisch en sociaal rendabele projecten van kansarme groepen in het Zuiden.

• In de komende jaren zal Oikocredit 300 miljoen euro investeren in hernieuwbare energieprojecten in het Zuiden.

• Een diversiteit van projecten: zon, wind, water, verhoging van energie-efficiëntie...

• Economisch rendabel zijn, én in handen zijn van lokale groepen en hun organisaties.

Elke groep een klimaatplan

Naar een goed Belgisch Klimaatplan – Politieke actie

• Tijdens de top in Parijs bereikten de gewesten en

gemeenschappen in ons land een overeenstemming over de verdeling van de klimaatinspanningen.

• Hoe gaat het nu verder? Hoe brengt België het Akkoord van Parijs in de praktijk? Komt er snel een nieuw

Nationaal Klimaatplan? Levert de Vlaamse Klimaattop een samenhangend en doortastend plan op? Zal ons land pleiten voor een ambitieuzer klimaatbeleid in de EU?

• Ecokerk zal samen met de Klimaatcoalitie en het Platform Klimaatrechtvaardigheid de actualiteit op de voet blijven volgen en waar nodig de druk mee opvoeren.