Leusden
Hoe vinden en bereiken we mantelzorgers?
kennis
op maat
Lokale kennisrugzak
Deze kennisrugzak is gemaakt in het kader van In voor mantelzorg-thuis. Binnen dit programma zijn 11 lokale lerende praktijken aan de slag gegaan om de samenwerking met en voor
mantelzorgers te verbeteren. Hiervoor is per praktijk een positief kernthema geformuleerd:
waar willen we meer van? Vervolgens zijn hierbij ontwerpvragen bedacht die bijdragen aan het realiseren van het positieve kernthema. In experimenten gaan de praktijken vervolgens aan de slag met deze ontwerpvraag. Om dit goed voorbereid te kunnen doen, zijn kennisrugzakken gemaakt. Ze bevatten lokale en landelijke kennis, tools en praktijkvoorbeelden die kunnen bijdragen aan het realiseren van de ontwerpvraag. Meer informatie: www.invoormantelzorg.nl
Lokale praktijk
Leusden
Positief Kernthema
In Leusden zijn we er voor elkaar.
Ontwerpvraag
Hoe vinden en bereiken we mantelzorgers?
Inleiding
Om mantelzorgers goed te kunnen ondersteunen zullen we ze eerst moeten vinden en bereiken.
Waar zijn ze en wat helpt om hen te vinden? Uit onderzoek blijkt dat veel mantelzorgers zich niet herkennen in de term mantelzorg of ze betrekken dit niet op hun eigen situatie en zo zijn er meer redenen waarom er nog veel mantelzorgers ‘verstopt’ zijn. In deze folder verzamelen we lokale en landelijk kennis en tools om mantelzorgers op te sporen in Leusden.
Wat is de huidige situatie?
Mantelzorgcompliment aanvragen 2019: 589 (> 77) volwassenen en 91 jmz.
De inhoud van de groene briefjes die zijn opgehaald na de presentatie van het onderzoek van de studenten Mike en Demi. Wat brengen we tot ‘bloei’, wat kunnen we zelf…
• Actieve mantelzorgondersteuners…niet wachten maar persoonlijk benaderen!
• Breng de mantelzorgers (6500) in beeld, 600 overbelast: breng ze in beeld via het sturen van de nieuwsbrief
• Iedere wijk een Wijkkamer! Dichterbij!!
• Mantelzorg compliment ! Breng het prominent onder de aandacht!
De inhoud van de rode briefjes die zijn opgehaald na de presentatie van het onderzoek van de studenten Mike en Demi.: Waar moeten we vanaf…
• Gebruik de lokale kranten voor het bereiken van mantelzorgers
• “de Drempel”
• Mantelzorg bij Huiskamers ( wel op de begane grond) 2x
Landelijke cijfers over mantelzorg
Hieronder lees je de meest belangrijke feiten en cijfers op het gebied van mantelzorg in Nederland. De cijfers zijn gebaseerd op het rapport ‘Informele hulp: Wie doet er wat?’ van het Sociaal en Cultureel Planbureau, enkele cijfers komen uit CBS-onderzoek van 2016.
Hoeveel mantelzorgers zijn er in Nederland?
• in 2014 gaven ruim 4 miljoen mensen (18 jaar en ouder) kortere of langere tijd mantelzorg (33% van de volwassen Nederlanders);
• 4,7% (ruim 600.000 mensen) gaf langer dan drie maanden en meer dan acht uur per week mantelzorg;
• in 2015 gaven ongeveer 2 miljoen mensen (16 jaar en ouder) langer dan drie maanden of meer dan 8 uur per week mantelzorg (bijna 15% van de Nederlanders van 16+)(bron: CBS 2016)
Wie zijn deze mantelzorgers?
• 59% van de mantelzorgers in Nederland is vrouw
• 41% van de mantelzorgers is dus man
• 45% van de mantelzorgers is tussen de 45 en 65 jaar
• 8% van mantelzorgers is tussen de 18 en 24 jaar
• 18% van de mantelzorgers is ouder dan 65 jaar
• 43% van alle mantelzorgers is de centrale of belangrijkste verzorger van de hulpbehoevende Welke relatie hebben mantelzorgers met degenen die zij helpen?
• ongeveer 45% van de mantelzorgers biedt hulp aan (schoon)ouders
• 14% biedt hulp aan de partner
• 5% biedt mantelzorg aan een kind
Wat is de huidige situatie?
• 19% biedt mantelzorg aan een familielid anders dan de partner of een kind
• 18% biedt mantelzorg aan een vriend, kennis of buur Overbelasting bij mantelzorgers?
• Een op de tien mantelzorgers is ernstig belast (2016) Bron
Boer, Alice de en Mirjam de Klerk (2017). Mantelzorgers en de hulp die zij geven. In: Mirjam de Klerk, Alice de Boer, Inger Plaisier en Peggy Schyns (red.), Voor elkaar? Stand van de informele hulp in 2016 (p. 78-98). Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau
Lokaal
Bevindingen behoefte onderzoek Mantelzorg 2018
• Verstuurd: ruim 525
• Enquête: 191 mantelzorgers hebben gereageerd
• 36% respons 1. Leeftijd
48,95 % tussen 30 en 65 50,53% tussen 65 en ….
1% 18 en 30 2. Man/vrouw 38 % man 62% vrouw
3. Gezinssituatie 10% alleenwonend
72% huishouden met partner (hoeven niet perse voor elkaar te zorgen)
18% huishouden met thuiswonenende kinderen ( er zijn hier dan ook jonge mantelzorgers als er meerdere kinderen zijn)
4. Werkt u professioneel naast uw mantelzorg taak?
Ja, 32,46%
5. Hoe lang bent u al MZ?
86% langer dan 3 jaar
6. Maakt u gebruik van respijtzorg/vervangende zorg?
66% maakt er geen gebruik van
Uit de antwoorden maken wij op dat het niet duidelijk is wat respijtzorg/vervangende zorg in
Wat is de huidige situatie?
Leusden inhoud (ondanks de uitleg bij de vraag) Idee: breder artikel over schrijven om er meer bekendheid aan te geven. Op sociaal plein zie mezzo.
7. Heeft u belangstelling voor kortdurende opvang in de vorm van een logeerhuis in de gem Leusden?
27% wel en 33 reacties op de open vraag waarom zou u er wel/geen gebruik van maken? Wel: ter voorkoming van uitvallen, ter ontlasting om iets leuks te kunnen doen, om op te kunnen laden, ter vervanging van de mantelzorger bij uitval
Nee: zelf willen doen/de zorg moeilijk aan een ander overlaten, zorgvrager wilt er niet naar toe, voldoende ondersteuning van familie en vrienden, nog geen behoefte aan
8. Wat helpt u bij uw mantelzorgtaak?
Mantelzorgcompliment 69,66% - Informatie en advies 26,97% Laag scoort logeer mogelijkheid (10,11%) en vervanging tijdens vakantie (7.87%).(zie verder print voor reacties)
Huisarts hart onder de riem steken door voorbeeld te noemen.
9. Als de MZ te zwaar wordt, naar wie gaat u toe?
58% familie en vrienden 35% huisarts
20% overige 29% Larikslaan2 16% wijkverpleging 4 % gemeente
Praktische hulp(HH), familie/vrienden/buren, Kerk/diaconie, Larikslaan2(ST en BT), dagbesteding.
10. Bent u op de hoogte van het MZ aanbod dat LL2 aanbiedt?
55 % is op de hoogte, maar maakt geen gebruik van de activiteiten, 30% maakt wel gebruik van activiteiten georganiseerd door LL2.
15% onbekend, waarvan de helft geen behoefte heeft.
11. Naar welke activiteiten te organiseren door de LL2 heeft u behoefte?
Zie print voor reacties. Opvallend is dat het lotgenotencontact hoger gewaardeerd wordt dan de rest.
25% lotgenotencontact 17% cursus en workshop 13% wandelen
13% deskundigheidsbevordering 32% overig: zie lijstje
12. Wilt u meedenken over toekomstige ondersteuning voor mantelzorgers in de gemeente Leusden?
Wat is de huidige situatie?
63,22% denkt graag mee!
Open vragen
Vraag 7: Zou u gebruik maken van een logeer huis?
Redenen om er:
• geen gebruik van te maken zijn zorgvragen niet ernaar toe wilt/leeftijd speelt een rol/
mensen hebben al vervangende zorg
• wel gebruik van maken: ter ontlasting van de MZ/dichtbij huis/
Landelijk
Wat is de huidige situatie?
Bron:
https://www.movisie.nl/sites/default/files/alfresco_files/Prestatieveld4/Bereiken%20van%20 mantelzorgers.pdf
• Groepen mantelzorgers – Movisie
Een kijkje in de verschillende groepen mantelzorgers en hun behoeften.
• Handreiking: opstellen beleid mantelzorgwaardering – MantelzorgNL
Een handreiking speciaal voor gemeenten met tips voor het opstellen van beleid rondom de waardering van mantelzorgers.
Welke tools kunnen we gebruiken?
Lokaal
• In 2016 zijn alle consulenten van Lariks geschoold in het herkennen en in gesprek gaan met mantelzorgers. Bij het keukentafelgesprek is dit onderdeel van het gesprek. We bieden ook de mantelzorger ook altijd de gelegenheid om apart in gesprek te gaan met de consulent, zonder de zorgvrager, waarbij het gesprek expliciet gaat over de mantelzorger.
• Er wordt gewerkt met de 3 minuten check voor mantelzorgers
• Vanaf 1 mei gaat Lariks werken met een triageteam. Zij zullen altijd triageren met aandacht voor de mantelzorger
• In 2017 en 2018 is de mantelzorgkrant huis aan huis verspreid
• In de nieuwsbrief van Lariks (voor vrijwilligers en professionals), die 4x per jaar digitaal wordt verzonden, wordt regelmatig aandacht gegeven aan mantelzorg
• In de maandelijkse pagina van Lariks (LeusderKrant) wordt minimaal 4x per jaar aandacht gevraagd voor mantelzorgers voor cursussen of lotgenotencontacten.
• 1x per jaar worden mantelzorgers uitgenodigd voor een theatervoorstelling van Culdoto (match bij de matchbeurs)
• Jmz-ers worden persoonlijk uitgenodigd voor lotegenotencontacten
• Elk jaar wordt de dag van de mantelzorg gevierd met lokale partijen en divers aanbod.
Landelijk
Mantelzorgers beter bereiken
Om mantelzorgers te informeren, betrekken of ondersteunen is het handig om te weten hoe je hen kunt bereiken. Deze infographic geeft inzicht in het zorg- en leefpad van mantelzorgers.
https://gemeenten.movisie.nl/publicaties-infographics/infographic-mantelzorgers-beter- bereiken
Zo bereikt u mantelzorgers: 6 tips
In de meest ideale situatie vinden mantelzorgers zo snel mogelijk hun weg naar het ondersteuningsaanbod. Daarvoor is het nodig om hen actief te informeren over de
mogelijkheden. Maar hoe doet u dat? Hoe kunt u mantelzorgers beter bereiken? Onze tips:
1. Bedenk welke groepen mantelzorgers u wilt bereiken en op welke zorg- en leefplekken u hen kunt vinden
Veel mantelzorgers kunt u bereiken op ‘zorgplekken’: de wachtkamer van de huisarts, apotheken, zorgcentra en ziekenhuizen. Daarnaast bereikt u mantelzorgers op de plekken
‘in hun dagelijks leven’: het werk, wijkcentra, bibliotheken, scholen, sportverenigingen en kinderdagverblijven. Maar vergeet ook vooral niet het eigen thuis: daar kijken mensen tv, leest de lokale krant of kijkt op social media. In de Infographic Mantelzorgers Beter Bereiken zijn het
Welke tools kunnen we gebruiken?
zorg- en leefpad verbeeld, inclusief vindplaatsen en kruispunten.
2. Rust professionals toe om (overbelaste) mantelzorgers te herkennen
Professionals zoals de huisarts, medewerker van het Wmo-loket, de jeugdverpleegkundige en GGZ-behandelaar kunnen mantelzorgers wijzen op ondersteuningsmogelijkheden. Ook zogenaamde erfbetreders, mensen die achter de voordeur komen, kunnen een rol spelen als intermediair. Denk aan een wijkteammedewerker, de wijkverpleegkundige, een zorgvrijwilliger, maar ook aan de diaconaal werker van de kerk. Voor u als gemeente is het dus van belang om te zorgen dat deze intermediairs de overbelasting van een zorgnetwerk preventief kunnen herkennen.
3. Zorg voor juiste informatie in de vorm van een overzichtelijke sociale kaart Geef daarop aan welke mantelzorgsteunpunten, mantelzorgmakelaars en andere ondersteuningsmogelijkheden er zijn in de gemeente, het dorp of de wijk.
4. Sluit in uw taalgebruik aan bij de beleving
Mantelzorgers herkennen zich niet altijd in de term ‘mantelzorger’. Let in communicatie dus op uw taalgebruik. Het woord mantelzorg is niet bij iedereen bekend en bovendien willen veel mensen geen ‘mantelzorger’ genoemd worden. In voorlichtingsmateriaal kunt u beter vragen
‘Zorgt u voor iemand? Pas daarnaast uw taalgebruik zoveel mogelijk aan op de doelgroep wanneer u zich richt op specifieke groepen mantelzorgers, zoals jonge mantelzorgers.
5. Betrek de mantelzorger bij het keukentafelgesprek
Betrek de mantelzorger zo vroeg mogelijk bij de voorbereiding voor een (keukentafel)gesprek met de zorgvrager. En zorg dat ook de situatie van de mantelzorger zelf ter sprake komt in dit gesprek. U kunt hem of haar in het intakeformulier al vragen na te denken over wie nog meer betrokken zijn bij de zorg. Blijf ook na het gesprek de mantelzorger betrekken in correspondentie. Lees meer hierover in het artikel Mantelzorg en het keukentafelgesprek.
6. Benut de mantelzorgwaardering als contactmoment
Mantelzorgwaardering is het jaarlijkse extraatje voor mantelzorgers en biedt een laagdrempelige mogelijkheid tot contact. U kunt dit benutten om de mantelzorger te vragen hoe het met hem of haar gaat en in gesprek te gaan over eventuele ondersteuningsmogelijkheden. Lees meer over het waarderen van mantelzorgers.
Bron: https://www.movisie.nl/artikel/zo-bereikt-u-mantelzorgers-zes-tips Infographic: wie is wie in de wijk?
Wie zijn de belangrijke spelers in de gemeente die te maken kunnen hebben met mantelzorgers?
In de grote hoeveelheid organisaties, beroepen, functies en initiatieven is het gemakkelijk het overzicht te verliezen van wie nou precies wat doet. Deze infographic is er op gericht inzicht te bieden in wie belangrijke spelers zijn in het veld van ondersteuning en zorg en wat hun
Welke tools kunnen we gebruiken?
belangrijkste taken zijn. Je kunt de wie is wie kaart zelf invullen.
https://wieiswie.beteroud.nl/
Welke inspirerende praktijkvoorbeelden kennen we?
Lokaal
Serviceclubs geven regelmatig geld voor het mogelijk maken van een extra activiteit voor
mantelzorgers (zowel jong als oud), waardoor er meer diversiteit komt in de activiteiten (Rotary, De ronde tafel, Kiwanis)
Meerzorg: een groep moeders organiseren zelf activiteiten tijdens de lotgenotencontacten.
Wijkverenigingen denken zelf na hoe ze mantelzorgers in de wijk kunnen ontmoeten en ondersteunen (Alandsbeek). Lariks denkt mee en kan aansluiten bij ochtenden om kennis te verhogen van vrijwilligers
Mantelzorgmakelaar: Hij/zij biedt hulp bij regeltaken. Kan vanuit de zorgverzekeringswet betaald
Rotary is bezig met het opzetten van een logeerhuis in Leusden
2x per jaar organiseren we “Vitaal ouderen worden in Leusden”. De inwoners die 75 jaar zijn geworden krijgen een persoonlijke uitnodiging voor een informatiemiddag. Daarnaast staat het in de lokale krant, waardoor anderen die belangstelling hebben ook kunnen komen. Er wordt stil gestaan bij een aantal zaken die te maken hebben met positieve gezondheid zowel fysiek als mentaal.
We organiseren regelmatig cursussen voor mantelzorgers: hoe blijf ik op de been of hoe
combineer je werk met mantelzorg. Helaas krijgen we dit nooit vol, waardoor we vaak moeten annuleren.
Landelijk
Welzijn op recept
Veel ouderen die bij de huisarts komen hebben psychosociale problemen. Activiteiten zijn dan een betere oplossing dan medicijnen. Bij Welzijn op recept verwijst een zorgverlener de patiënt naar een welzijnscoach of welzijnsarrangement. De arrangementen bestaan uit interventies die het welbevinden van mensen verhogen, zoals creatieve activiteiten, vrijwilligerswerk, sport en bewegen of een combinatie hiervan.
www.welzijnoprecept.nl
75e verjaardagsfeest in de Gemeente Ringkøbing in Denemarken
In de Gemeente Ringkøbing wordt elk jaar iedereen die (in dat jaar) 75 jaar wordt of is geworden door de gemeente uitgenodigd om zijn/haar 75e verjaardag te vieren en te praten over hoe men de dag door komt en wat de gemeente daarin kan betekenen. Partners,
huisgenoten of buren van de jarige zijn ook van harte welkom. Het eerste verjaardagsfeest trok
Welke inspirerende praktijkvoorbeelden kennen we?
400 mensen. De mensen werd niet alleen gevraagd hoe zij voor zichzelf zorgden, maar ook of ze wisten hoe het met hun buren ging. De gemeente benut het verjaardagsfeest ook om ouderen mee te laten denken over oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken. Het verjaardagsfeest is voor de gemeente een manier om mensen met elkaar te verbinden en geeft de gemeente inzicht in de behoeftes van ouderen. De gemeente Ringkøbing besteedt daarnaast aandacht aan de afwezigen omdat hun afwezigheid zou kunnen betekenen dat zij extra hulp nodig hebben.
De campagne mantelzorg ‘In de Watten’ in Amersfoort
De campagne mantelzorg ‘In de Watten’ in Amersfoort is een goed voorbeeld uit de lokale praktijk. In deze breed opgezette campagne werd er in de gemeente Amersfoort een jaar lang aandacht gevraagd voor de positie van mantelzorgers. Door de campagne is er niet alleen meer aandacht voor de mantelzorgers gekomen, maar is er ook een netwerk ontstaan en zijn veel organisaties zich meer bewust van de mantelzorgproblematiek.
Informatie en bewustwording via filmpjes
In deze video gaan ze de straat op om te kijken of mensen weten wat mantelzorg is en wat er allemaal bij komt kijken. Vervolgens geeft een expert antwoord op enkele prangende vragen als
‘Krijg ik een vergoeding als mantelzorger?’, ‘Wat valt allemaal onder de noemer mantelzorg?’ en
‘Is mantelzorg alleen voor familie?
http://kennisbundel.vilans.nl/samenspel-met-mantelzorgers-vrijwilligers-in-beeld.html Voorbeeld bereiken niet-westerse mantelzorgers
Voorbeeld in de gemeente Utrecht over het bereik van niet-westerse mantelzorgers Artikel: Mantelzorgers van niet-westerse afkomst: zo bereik je ze wel!
