28 KIDDO 3 • 2019
N
aar aanleiding van de ‘Week van de Opvoeding’ praat KIDDO met Tom Possemiers, coördinator bij kinderdagverblijf Wigwam in KesselLo. Zij willen een open (t)huis zijn voor het hele gezin. Vanuit kinderopvang, gezinsondersteuning en spel en ontmoeting wil Wigwam een brug slaan naar welzijnsorganisaties, scholen en buurtwerkingen.
Vanwaaruit groeide het inzicht dat aandacht voor die andere levensdomeinen essentieel zijn om gezinnen
goed te ondersteunen?
Tom: ‘Wigwam is gestart als kansarmoe
deproject in 1995. Toen de subsidies stopgezet werden in 2004, werden we een erkend kinderdagverblijf. We hebben altijd extra aandacht gehad voor kwetsbare gezinnen, en dat is zo gebleven. Vroeger stelden gezinnen vooral vragen gericht op opvoeding. Nu verschuift dat naar andere levensdomeinen. We spelen daarop in door bijvoorbeeld samen met de ouders te gaan winkelen: wat is het verschil tussen dure en goedkope producten, wat zijn gezonde en lekkere alternatieven? Of we gaan mee naar de kleuterschool. Bedoeling is om drempels voor ouders zo laag mogelijk te maken, en dat doen we door als partners van de ouders mee de eerste stappen te zetten. Daarvoor moet je mee met hen op pad. Voor sommige gezinnen is het niet genoeg dat je met hen een brochure of website bekijkt. Een vertrouwenspersoon, die meedenkt, soms de taalbarrière kan overbruggen, is op dat moment wat ouders echt nodig hebben.
Nadien vinden ze makkelijker hun weg. Dan vertellen ze dat ze een sociaal assistent heb
ben bij het OCMW, of op de lijst staan voor een sociale woning.’
Professionals hoeven niet op elke vraag een pasklaar
antwoord te hebben, wel belangrijk is dat ze in dialoog gaan met gezinnen en samen een antwoord zoeken. Hoe doe je dat?
Tom: ‘Echt luisteren en geen oordeel vellen zijn essentieel. Van daaruit kun je op zoek naar de impliciete vragen achter de gestelde vraag. En dan helpen we ouders op weg naar allerhande organisaties en instanties:
van buurtwerk Casablanca tot OCMW, van sociale kruidenier tot VDAB of huisvestings
maatschappijen.
Soms klikt het met de ene medewerker beter dan met de andere. Als het gezin dan langskomt met een vraag, is het belangrijk dat die medewerker op dat moment tijd kan maken voor het gezin. We zijn erg flexibel.
Want als je vraagt om de volgende dag terug te komen op afspraak, ben je ze mis
schien kwijt.’
Jullie team is zeer divers, zowel qua achtergrond, leef- tijd, opleiding als ervaringen.
Hoe versterken jullie elkaar?
Tom: ‘In ons teamoverleg maken we tijd voor reflecties over ons eigen handelen: waar lopen we tegenaan, en hoe komt dat? Soms vraagt dat ook dat je je als medewerker kwetsbaar durft op te stellen: wat maakt
Kinderen opvoeden en onder-
steunen bij het opgroeien:
ouders vinden het meestal verrijkend en leuk. Toch vraagt het ook heel wat energie. Wie de puzzelstukken rond wonen, werken, gezondheidszorg, kinderopvang, onderwijs, vrije tijd en financiën vlot in elkaar schuift, houdt meer energie over om positief op te voeden.
‘Een brochure overlopen is niet genoeg. Ga mee naar de school’
Opvoeden, hoe doe je dat samen?
Bouw bruggen tussen gezin, opvang, school, buurt
en welzijnsorganisaties
KIDDO 3 • 2019 29
Opvoeden, hoe doe je dat samen?
■
VRAAG & ANTWOORD
Tekst: Annelies Bergmans • Foto's: Tom Possemiers
dat ik het met bepaalde gewoontes van een gezin zo moeilijk heb? Die diversiteit in ons team is een grote kracht. Als gezinnen mer
ken dat iemand een woordje in hun moeder
taal spreekt, of gewoontes deelt, herkennen ze zich beter in de persoon tegenover hen.
Dat werkt drempelverlagend.’
Zijn er opvoedingsvragen die ouders niet durven stellen?
Tom: ‘Ik weet niet of sommige vragen taboe zijn. Wel hebben veel gezinnen al een heel pak hulpverleners gezien en daardoor heb
ben ze nog weinig vertrouwen. Ze denken vaak: wat zal het nog uithalen? Werken aan vertrouwen en de band met het gezin laten groeien, is dan ook belangrijk. Als die band er is, zullen gezinnen sneller met hun vraag bij jou komen. Wel maken tegenstrijdige adviezen in de media ouders onzeker. Denk aan het negatieve advies over rijstkoeken.
Dat roept heel veel vragen op: “Oei, ik doe dat anders, doe ik het dan wel goed?” Dan proberen wij te kaderen en doen appel op het gezond verstand van ouders.’
Versterken ouders ook elkaar?
Tom: ‘In onze leergroep Nederlands oefenen ouders die een eerste inburgeringscursus of taalbad achter de rug hebben verder hun Nederlands. Daar komen thema’s over opvoeding, zindelijkheid, gezonde voeding aan bod. Zo praten ze ook met elkaar over die onderwerpen. Daarnaast organiseren we workshops en infosessies in samenwerking met regioteam Kind en Gezin en Huis van het Kind Leuven, waarbij we snel inspelen op vragen van ouders.’
Jullie werken ook samen met minder evidente partners?
Tom: ‘Lokaal werken we bijvoorbeeld samen met een rust en verzorgingstehuis (RVT) waar we tweewekelijks samen met enkele kinderen en ouders op bezoek gaan en samen met de bewoners liedjes zingen of verhaaltjes lezen. Soms zijn ouders naast een inburgeringscursus, cursus Nederlands of andere opleiding op zoek naar vrijwil
ligerswerk waarvoor we ook samenwerken met diezelfde RVT. Zo willen we die gezin
nen verbinden met voor hen minder bekende diensten en organisaties in de samenleving.
Ook werken we samen met de sociale krui
denier die op regelmatige basis overschotten bezorgt die wij dan weer verdelen onder de meest kwetsbare gezinnen. Partners hebben hetzelfde doel voor ogen, maar de aanpak is soms anders. Het helpt om open in gesprek te gaan over die cultuurverschillen tussen organisaties: hoe doen we het en waarom doen we het zo?’
Welke missing links hopen jullie nog te leggen in de toekomst?
Tom: ‘We dromen van een “tussengroep”
tussen kinderopvang en kleuterschool.
Soms zien we kinderen van 2,5 jaar die nog niet klaar zijn voor de overstap naar de kleuterschool. Maar school is gratis en kinderopvang betalend, dat zorgt soms voor spanning bij gezinnen die het niet breed hebben. Een overgangsplek voor die kinderen, waar ze kunnen oefenen met taal en sociaalemotionele vaardigheden, zou een mooie brug zijn.’
Zeker van ouders van een kind met een specifieke zorg- behoefte horen we dat ze het gevoel hebben er alleen voor te staan. Op welke manier trachten jullie het inclusie- idee te realiseren?
Tom: ‘Wij geloven heel hard in inclusie.
Samen opvoeden wil zeggen dat je een plek creëert waar ouders hun vraag mogen stel
len en hun zorgen kwijt kunnen. Maar indien de (medische) problematiek te groot is, kan je botsen op de limieten van je werking.
Daarnaast moet je ook rekening houden met de draagkracht van je team. Zoek daarom samen naar oplossingen: een verpleegkun
dige kan elke dag langskomen om sonde
voeding te geven, we kunnen samen contact opnemen met het Centrum Inclusieve Kinderopvang om te bekijken welke extra hulpbronnen we kunnen inschakelen, we kijken of we kinderbegeleiders een vorming kunnen laten volgen rond de specifieke problematiek van het kind. Als ouders voe
len dat je betrokken bent, zullen ze zich al ondersteund en niet alleen voelen.’ <
Week van de Opvoe- ding (16 tot 23 mei)
Inspirerende activiteiten nodig? Kijk op: expoo.be/week-vd-opvoeding/
inspirerende-activiteiten-week-van- de-opvoeding-2019
Organiseer je zelf een activiteit?
Voer die in in de UiT-kalender met als tag ‘Week van de Opvoeding’ om je bereik te vergroten.
