Dag Van De Trainer 5 dec 2020

(1)

Project Coordinator: Debbie Van Biesen – Tervuursevest 101 – 3001 Leuven (Belgium) debbie.vanbiesen@kuleuven.be-www.idealproject.org- @IDEALProject3 - #IDEALproject

Visit our website: www.idealproject.org Follow us on Twitter: @IDEALProject3

Dag Van De Trainer 5 dec 2020

WS063 - Hoe kan je sporters met een verstandelijke beperking en/of autisme coachen, motiveren en hun prestatie optimaliseren op een wetenschappelijk onderbouwde manier?

(2)

Beeld je eens in…

www.idealproject.org

@IDEALProject3

(3)

Nieuw sinds 2020…

@IDEALProject3 Elk nadeel heeft ook een voordeel… >120 deelnemers

(4)

Wie ben ik?

(5)

• Poll:

• Ervaring met training geven

• Ervaring met training geven aan G-sporters

• Interesse in VE, autisme of allebei

• Interesse meer naar laagdrempelige

initiaties/breedtesport/competitiesport/topsport

Wie zijn jullie?

@IDEALProject3

(6)

(7)

(8)

(9)

(10)

(11)

• Verstandelijke beperking en autisme – ‘What’s in a name?’

• Para-coaching versus ‘regular’ coaching: waar zitten de verschillen?

• Prestatie optimalisatie

• Motivatie – een sleutelbegrip

• Evidence-based

Hoe kan je sporters met een verstandelijke

beperking en/of autisme coachen, motiveren en hun prestatie optimaliseren op een

wetenschappelijk onderbouwde manier?

@IDEALProject3

(12)

(13)

Wat is IDEAL?

“Intellectual Disability & Equal opportunities for Active and Long-term participation in sport”

• Samenwerking met nationale en internationale G-sport organisaties

• 7 onderzoeksinstellingen gespecialiseerd in VE-sport & VE-onderzoek

2018 2019 2020

(14)

Waarom IDEAL?

In an IDEAL world, everyone has the right to participate on an equal basis with others in society

In an IDEAL world, everyone has equal rights to participate in any sport activity of their choice, close to home, at any level

(purely recreational or high-level competition)

@IDEALProject3

(15)

This is not an IDEAL world…

not yet…

• Slechts 9% van de VE-populatie haalt de WHO norm voor fysieke activiteit

(Dairo et al., 2016)

• Minder mogelijkheden voor volwaardige en gelijkwaardige participatie

• Beperkte mogelijkheid tot specialisatie/elite sport/vrije keuze

• Nood aan meer en betere initiatieven

@IDEALProject3

(16)

DE ATLEET DE COACH DE ORGANISATIE

@IDEALProject3

(17)

• Kenmerken van een VE/ASS atleet

• Welke factoren dragen bij aan  participatie?

• Welke factoren dragen bij aan  prestatie?

De ATLEET

 PARTICIPATIE

 PRESTATIE

@IDEALProject3

(18)

• ‘IDEAL’ coach voor VE/ASS- atleten?

• Bestaande opleidingen om VE/ASS coach te worden?

• Beschikbare bronnen?

• Kwaliteit van de bronnen?

• IDEAL coaching handleiding

• Kenmerken van een VE/ASS- atleet?

• Factoren die participatie bevorderen?

• Factoren die prestatie

bevorderen?

(19)

Waar spreken we echt over als we het over Verstandelijke Beperking (VE) hebben?

(AAIDD, 2010)

Adaptief gedrag

Gezondheid/

Motorisch functioneren

Participatie

HUMAN FUNCTIONING

STEUN/

OMGEVING/

CONTEXT Cognitie

@IDEALProject3 Prestatie

(20)

Waar spreken we echt over als we het over Autisme hebben?

^(DSM-V)

Cognitieve enexecutieve functies

Gezondheid/

Participatie

HUMAN FUNCTIONING

STEUN/

OMGEVING/

CONTEXT

Sociale

communicatie/

interactie/

repetitief gedrag

@IDEALProject3 Prestatie

(21)

@IDEALProject3

Factoren die bijdragen aan  participatie

(22)

(23)

@IDEALProject3

(24)

Motivatie: kwaliteit vs kwantiteit

0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 12,0 14,0 16,0

TK-IM TA-IM TES-IM Ident-EM Intr-EM ER-EM AM

Averagescore

non-ID ID

Marin-Urquiza & Van Biesen 2020). Submitted. N= 230 niet VE, n= 96 VE www.idealproject.org

@IDEALProject3

(25)

(26)

@IDEALProject3

(27)

(28)

@IDEALProject3

(29)

(30)

Zelfregulatie => zelfdeterminatie

Psychologische basisbehoeften

@IDEALProject3

(31)

Implicaties voor training en coaching

• Extern => intern (gradueel)

• Atleet helpen denken aan wat goed is voor motivatie

• Atleet helpen hoe ze zichzelf hieraan moeten herinneren

• Self-talk stimuleren (duwtjes in de rug)

• Behoefte – ondersteunend coachen

• Autonomie

• Verbondenheid

• Competentie

@IDEALProject3

(32)

Hoe kunnen we als VE-coach autonomie 

• Ga in gesprek over het ‘waarom’ van sport en bewegen. Wat willen ze bereiken? Wat motiveert hen?

• Coaches = ondersteunende rol, geen dwingende rol (keuzes)

• Ruimte voor eigen inbreng van de atleet (vb. keuze van materiaal, mate van hulp, het al dan niet deelnemen aan de activiteit), =>

controle over eigen leerproces. Cooperatief vs autoritair leiderschap

• Geef atleten de kans om initiatief te tonen, vb. leiderschapsrol

• Geef uitleg aan sporters bij het geven van feedback. Hierdoor kan de atleet beter begrijpen waarom ze bepaalde zaken moeten aanpassen, in plaats van alleen orders op te volgen

• Creëer een taakgerichte omgeving: leren belangrijker dan prestatie

• Moedig de atleet aan om na training of wedstrijd zijn/haar eigen

prestaties te evalueren en zo doelstellingen voor de volgende training op te stellen

@IDEALProject3

(33)

Hoe kunnen we als VE-coach competentie 

• Probeer interesse op te wekken bij je atleet om een nieuwe vaardigheid te leren of deel te nemen aan nieuwe activiteiten. Dit vereist creativiteit van de coach en vereist dat de

vaardigheid wordt geïntroduceerd in een positieve en veilige omgeving

• Eigen expertise! (Onderzoek toont aan dat coaches die beschikken over een uitgebreide

sportkennis en bekwaam zijn om vaardigheden aan te leren, hun atleten positief motiveerden)

• Onder de juiste omstandigheden zorgt competitie ook voor intrinsiek plezier voor atleten. Je kan starten met informele wedstrijden (vb. aantal stappen per week)

• Feedback is belangrijk. Het moet zodanig geformuleerd worden dat het de atleet helpt om zich verder te ontwikkelen, zonder een aanval te betekenen op hun huidige vaardigheidsniveau

• Wijs verantwoordelijkheden toe aan atleten (vb. materiaal)

• Realistische prestatienormen of doelen (uitdagend en haalbaar)

• Progressie bijhouden (visueel, motiverend) vb. apps

• Vier successen

(34)

Hoe kunnen we als VE-coach verbondenheid 

• Naast de coach, familie en vrienden zijn ook andere atleten van vitaal belang om de atleet aan te moedigen in het behalen van doelstellingen

• Het opbouwen van een band met de sporter en tussen sporters onderling helpt het plezier te vergroten en geeft een andere betekenis aan sporten. Sporters blijven gemotiveerd om te komen sporten, als ze daarbij ook hun vrienden kunnen zien

• De rol van een coach mag niet onderschat worden, atleten beschouwen coaches als mentoren of rolmodellen en daarom moet een coach op een gepaste manier handelen

• Geef atleten de kans om nieuwe sporters te helpen of te begeleiden, eenmaal ze competentie in hun sport hebben verworven. Dit kan hun sportief vermogen, eigenwaarde en zelfvertrouwen versterken en de atleet aanmoedigen om betrokken te blijven door nieuwe doelen aan te reiken. Vb. 'buddy-systeem' voor nieuwe atleten of tussen ervaren en beginnende atleten

• Bouw sociale activiteiten in het trainingsschema in

• Toon interesse, ook in het extra-sportieve

• Help atleten om sociale media op een juiste manier te gebruiken, zodat ze ook buiten de training contact met elkaar kunnen maken als ze dat willen

@IDEALProject3

(35)

@IDEALProject3

Factoren die bijdragen aan  prestatie

(36)

Cognitie en sportprestatie

• Zijn slimmere sporters ook betere sporters?

• Is een laag IQ een handicap bij het sporten?

@IDEALProject3

Permission granted from World Intellectual Impairment Sport (VIRTUS) for the use of all photographs

(37)

Cognitie?

Executieve functie?

WAT??

Cognitief domein Vaardigheden

Perceptueel-motorisch  Visuele perceptie (zien)

 Auditieve perceptie (horen)

 Kinesthetische perceptie (proprioceptie – bewustzijn van beweging eigen lichaam)

 Perceptuele motorische coördinatie (bewegen) Taal  Objecten benoemen (dingen de juiste naam geven)

 Woordenschat (in staat zijn om het juiste woord te vinden)

 Vloeiendheid (hoe vloeiend je spreekt)

 Grammatica en syntax (weten hoe taal is opgebouwd)

 Taalbegrip (in staat zijn om taal te begrijpen)

 Expressie (in staat zijn om gedachten om te zetten in woorden en zinnen)

Aandacht  Reactietijd (snelheid van reageren)

 Verwerkingssnelheid (hoe snel je kan denken)

 Selectieve aandacht (in staat zijn om de aandacht te richten op wat relevant is)

 Volgehouden aandacht (aandacht langere tijd bewaren)

 Afleiding (niet afgeleid worden door niet-relevante zaken)

Leren (verwerven van kennis of

vaardigheden) en Geheugen (expressie van wat je hebt verworven)

 Vrij oproepen (kunnen onthouden zonder aanwijzingen)

 Oproepen met cues (kunnen onthouden op basis van cues/aanwijzingen)

 Recognitie (zich eerdere ontmoetingen of situaties kunnen herinneren)

 Semantisch geheugen (algemene kennis)

 Episodisch geheugen (onthouden van persoonlijke ervaringen)

 Lange termijn geheugen (zaken onthouden die lang geleden zijn)

 Impliciet leren (leren zonder dat je beseft dat je aan het leren bent)

Sociaal Cognitief  Emoties herkennen (vb. verdriet en woede kunnen onderscheiden)

 Theory of Mind (in staat zijn om na te denken over denkprocessen)

 Inzicht (bewustzijn, begrip)

 Zelfevaluatie (reflectie)

 Self-efficacy (vertrouwen in eigen kunnen) Executieve functies  Plannen (organisatie)

 Beslissen (keuzes maken)

 Inhibitie (impulsen onderdrukken)

 Flexibiliteit (aandacht verleggen)

 Zelf-monitoring (zichzelf observeren en sturen)

 Emotionele controle (je eigen emoties onder controle houden)

 Werkgeheugen (korte termijn)

 Taakinitiatie (motivatie)

(38)

Executieve functies

(39)

Wat weten we over de relevantie van cognitie in sport?

@IDEALProject3

(40)

Zijn slimmere sporters ook betere sporters?

@IDEALProject3

(41)

@IDEALProject3

(42)

@IDEALProject3

(43)

En wat dan met VE-atleten?

Van Biesen, D., Kerremans, J., Mactavish, J., & Vanlandewijck, Y. (2016). Cognitive Predictors of Performance in Well-Trained Table Tennis Players with Intellectual Disability. Adapted Physical Activity Quarterly, 33 (3), 324 -337.

Picture credit Parantee/Luc Dequick

@IDEALProject3

(44)

Is een laag IQ een handicap?

(45)

(46)



@IDEALProject3

(47)

Andere sporten die we onderzoeken

Van Biesen, D., McCulloch, K., Hettinga, F., & Vanlandewijck, Y. (2017). Pacing Profiles in Competitive Track Races: Regulation of Exercise Intensity is related to Cognitive Ability. Frontiers in Physiology, 7: 624.

 



(48)

Implicaties voor training & coaching - SPORTSPECIFIEK



• ATL/SWI: Pacing

• Energie verdelen over een inspanning

• Vereist cognitie!

• Trainbaar? Ja, maar…

• Lange afstand vs korte afstand

• Invloed van tegenstanders/omgeving

• BAB/teamsport: Decision making

• Team vs individueel

• Accuraatheid vs snelheid

• Kan getraind worden

• TEN/TAT: Planning

• Rol van de coach?

@IDEALProject3

(49)

Implicaties voor training & coaching - ALGEMEEN

 LEERVERMOGEN:

 VE/ASS-atleten kunnen beter leren als het om concrete dingen gaat (picto’s, kleuren, inkleding, demo)

 CAPACITEIT versus SNELHEID (geduld & realistische doelstellingen)

 overlearning, extended learning (herhaling)

 AANDACHTSCAPACITEIT: veel afwisseling nodig

 REACTIESNELHEID: RT  als cognitieve belasting 

 DUAL-TASKING: beperkte cognitieve capaciteit

 GEHEUGEN:

 retentie van aangeleerde vaardigheden => veel herhaling nodig

 transfer: herhaal in  omstandigheden, materialen, …

 elke situatie w beleefd als een nieuwe situatie => geheugen ontwikkelen & trainen

 heldere, eenvoudige instructie (voorkeur voor DEMO!)

(50)

@IDEALProject3

Factoren die bijdragen aan  prestatie

(51)

VE & bijkomende gezondheidsproblemen

Physical Health Condition Associated with ID

Prevalence increases with lower IQ

Vision Obesity Epilepsy

Ataxic/Gait Disorder Constipation

Cerebral Palsy Osteoporosis Hypertension Musculoskeletal

Dysphagia (swallowing)

Kinnear et al (2017) British Medical Journal Open; DOI: 10.1136/bmjopen-2017-018292

• Gemiddeld aantal pp: 11.04

• N = 1015: 99.2% > 1 conditie

• 48.2% musculoskeletaal systeem

@IDEALProject3

(52)

Hebben VE-atleten minder kracht?

@IDEALProject3

Ja

Van de Vliet et al. (2006)

Borji et al. (2014)

(53)

4 December 2020

(54)

Hebben VE-atleten minder evenwicht?

@IDEALProject3

* *

(55)

Implicaties voor training & coaching - ALGEMEEN

 maak een functioneel profiel van je sporter. breng alle kenmerken in kaart => meten is weten!

 belasting versus belastbaarheid: hou rekening met dit evenwicht

 activiteitsgraad verhogen! Gradueel opbouwen

 veiligheid en blessurepreventie: let op voor pijndrempel (hoog of laag)

 evenwichtstraining (ook dual-tasking)

 gewichtscontrole (op maat)

 maximale inspanning (training en testing)

 kracht: oefenprogramma aanpassen (functioneel)

 lenigheid (Down syndroom: atlanto-axiale instabiliteit, hyperlaxiteit)

@IDEALProject3

(56)

Implicaties voor training & coaching - SPORTSPECIFIEK

• Keuze activiteiten ifv profiel

• Kijk naar sterktes EN zwaktes

• Vb. RITME/LENIGHEID => gymnastiek, dans

• Vb. epilepsie => zwemmen

• Vb. AAI => impact/gevechtssporten

RISICO SEDENTAIRE LEVENSSTIJL

IS GROTER DAN gezondheidsrisico's VAN SPORTEN!!! www.idealproject.org

@IDEALProject3

(57)

@IDEALProject3

Factoren die bijdragen aan  prestatie

(58)

@IDEALProject3

Wat betekent een limitatie in adaptief gedrag?

Er zijn aanpassingsproblemen op twee of meer van de volgende gebieden:

communicatie zelfverzorging

zelfstandig kunnen wonen

sociale en relationele vaardigheden

gebruikmaken van gemeenschapsvoorzieningen zelfstandig beslissingen kunnen nemen

gezondheid en veiligheid

vrijetijdsbesteding en werk

(59)

Implicaties voor training & coaching

• https://www.sclera.be/nl/picto/cat/26/p/7 (communicatie)

• Gedragsmanagement

• Leunt dicht aan bij sommige executieve functies (zelf-

regulatie, emotionele regulatie, planning, impulscontrole,

…)

• Sociale interactie: niet vanzelfsprekend

• Trainbaarheid? Coach = ondersteunende rol

(60)

Bewezen effecten v beweging bij sporters met autisme

- Stereotiep gedrag  - Flexibiliteit 

- Automutilatie 

- Positieve invloed op sociaal gedrag (ook individuele)

- Positieve invloed op communicatie - Academische vaardigheden 

- Sensorische vaardigheden 

- Maar! Nood aan verduidelijking van beweging

(61)

Conclusie: prestatie optimalisatie

(62)

Take home messages

• Coaching is coaching

• Ook VE- en ASS-sporters hebben recht op goed opgeleide coaches

• Focus op mogelijkheden, niet op beperkingen

• Positieve effecten van sport en bewegen!

• Motivatie is een sleutelbegrip, maar het is de kwaliteit die telt, niet de kwantiteit

• Let de lat niet TE HOOG, maar wel HOOG GENOEG

@IDEALProject3

(63)

What’s in it for you?

• Alle materialen ontwikkeld binnen IDEAL project gratis ter beschikking via www.idealproject.org

• Via resources: enkel email-adres achterlaten

• WAT?

• Database: alle beschikbare bronnen voor VE/ASS coaches

• Handleiding voor coaches (80pg), ook in NL

• Sportspecifieke manuals (na Februari 2021)

• Rapport organisatie VE-sport in Europa

• Alle rapporten en presentaties

(64)

R.A.I.D. Resources for Athletes with Intellectual Disabilities

@IDEALProject3

• Database in Microsoft Excel & Microsoft Access format

• Inclusief: Inleiding, gebruiksinstructies, beschrijving variabelen, spreadsheets met alle bronnen

• Zéér gebruiksvriendelijk: mogelijk om te filteren zoals gewenst (taal, sport, doelgroep …)

• Totaal: 116 bronnen, 19 variabelen

(65)

@IDEALProject3

Kwaliteit bestaande bronnen?

Ideale handleiding?

1. H1: Introductie, Context & Doelstelling 2. H2: Inclusieve sport praktijken

3. H3: Cognitieve Factoren & Sportprestatie

4. H4: Effectieve communicatie met VE & ASS atleten 5. H5: Motivatie en Sportprestatie

6. H6: Zelfregulatie van leren en emoties in sport

(66)

Sport-specifieke appliaties

@IDEALProject3

(67)

(68)

The translational role of the coach/trainer

Cognitie

Adaptief Gedrag

Gezondheid/

Profiel VE- atleet

(69)

TO DO

Visibiliteit van jongeren met VE/ASS , rolmodellen, media Betrokkenheid: “nothing about us, without us”

• Inspiratie voor VE-jongeren

• Kennis vergroten over VE en VE-sport in de maatschappij

(70)

Project Coordinator: Debbie Van Biesen – Tervuursevest 101 – 3001 Leuven (Belgium) debbie.vanbiesen@kuleuven.be-www.idealproject.org- @IDEALProject3 - #IDEALproject

Visit our website: www.idealproject.org Follow us on Twitter: @IDEALProject3