Deze week lezen we volgens het DTC-rooster Parasja 98: Tora (Onderwijs):
• Tora: Leviticus 14:1-32
• Psalm: Psalm 78:52-72
• Koning: 2 Koningen 5
• Profeet: Jesaja 58:1-12
• Evangelie: Johannes 6:4-21
• Brief: 2 Korinthe 4
Thema dat de passages verbindt
Deze week staat de 'oversteker' centraal, de Hebreeër. De melaatse die geneest, steekt over van dood naar leven. Hij was geslagen met de plagen van Egypte, maar wordt hersteld met de vrije identiteit van een Hebreeër. (T. 14:7, K.
5:14, Pr. 58:6-7, Ps. 78:68-69, Ev. 4:6-7, 11)
Targoem voor de sjabbat (Leviticus 14:3-11)
Als er bericht komt van een melaatse die genezen is, zal een priester dit onderzoeken en onderscheiden. Daarvoor gaat hij buiten de legerplaats, omdat de melaatsen buitengesloten zijn. Als dan inderdaad blijkt dat de melaatsheid is geweken van de geslagene, zal de priester het volgende doen. Hij zal opdracht geven om twee reine vogels te laten brengen. Daarbij ook cederhout, dieprood geverfde stof en hysop. Hiermee wordt het reinigingsritueel uitgevoerd. Er wordt een aardewerken pot klaargezet met vers beekwater dat door iemand geroerd wordt, zodat het blijft stromen. Dan roept de priester de dood over de ene vogel uit.
De persoon die het water stromend houdt, trekt zich terug en de priester snijdt de vogel de keel door, boven het levende water. Hij drukt het bloed uit zodat het water en het bloed zich mengen. Snel neemt hij dan de tweede vogel en doopt hem, met het cederhout, de dieprode stof en de hysop, in het nog altijd stromende water met het bloed van de eerste vogel. Dan besprenkelt hij de persoon die gereinigd wordt van melaatsheid zeven keer met deze doorweekte voorwerpen en de levende vogel. Dan verklaart de priester hem rein en geeft hij de levende vogel de ruimte boven het oppervlak van het veld dat aan de dieren gegeven is. Dan zal de persoon die de reiniging ondergaat, zijn kleren wassen, zich van top tot teen scheren, en gedoopt worden in water. Dan is hij rein en wordt toegelaten in het kamp. Zeven dagen zal hij echter nog buiten zijn eigen tent verblijven. Op de zevende dag vindt nogmaals de grondige drievoudige reiniging plaats. Zijn hoofdhaar, baard en zelfs zijn wenkbrauwen, ja alles aan zijn lichaam zal hij weer
scheren, zijn kleren zal hij wassen en zijn lichaam dopen in water, dan is hij rein.
Op de achtste dag zal hij twee jonge rammen en een eenjarig lam nemen, volmaakt gaaf. Daarnaast een graanoffer en olie. Daarmee zal de gereinigde man zich presenteren voor JHWH's aangezicht, bij de ingang van de Tent van de afgesproken ontmoeting.
Openbaring van Tora
Twee weken terug concludeerden we al dat de passages over melaatsheid in de Tora moeilijk te begrijpen zijn, maar ook dat ze essentieel onderwijs bevatten. Dat blijkt ook uit de naam van deze seder. Juist déze seder krijgt de unieke naam die ook voor alle vijf boeken van Mozes geldt: Tora (= onderwijs). Waarom? Kan het zijn dat in de seder van deze week een onderwijs verborgen ligt dat de oorspronkelijke plannen van God met de mens, die uit de Tuin van Eden verstoten is, méér blootlegt dan enige andere passage uit de Tora? En hoe kan het dat de man die ontrouw was in zijn dienst aan JHWH, toch weer geneest van zijn ziekte?
Wat betekent zijn reiniging? De gereinigde man is niet langer verstoten en mag weer terugkeren in de dienst aan JHWH. We gaan op zoek naar de diepere betekenis van de reiniging van de man die melaats is geweest.
Verdorven en heel
De thema's die het boek Leviticus domineren, zijn de dood van de geliefde eerstgeborenen van Aharon, de komst van JHWH in Israël, de weigering van de priesters om verzoening te doen en desondanks de aanvaarding van Israël als Gods volk. Reinheid en onreinheid wisselen elkaar af, net als heilige zaken in positieve én negatieve zin. De spanning die opgebouwd wordt in Leviticus tussen zonde en heelheid, leven en dood, genade en oordeel, buitensluiting en ongeremde feestvreugde, vindt zijn piek in het hart van Leviticus als de hogepriester toegelaten wordt in het Allerheiligste, terwijl een bok in de woestijn dwaalt, totdat dit zijn dood betekent. Nu we daar vlak voor zijn, en we ons midden in het spanningsveld bevinden, krijgen we onderwijs over de veroordeelde man die grondig buitengesloten is van de gemeenschap, maar die hersteld wordt. In de twee vorige afleveringen dachten we misschien wel dat de kloof tussen hem en JHWH te groot is om hersteld te worden. Hij (of het volk) was namelijk schuldig aan trouwbreuk door als dienaar van JHWH, juist Zijn doel in de weg te staan. Dat blijkt ook uit het schuldoffer dat de gereinigde melaatse brengen moet (vs. 12).
In de afzondering en schuld van de melaatse herkennen we Adam, die tot zijn dood toe de pijn van deze onoverbrugbare afstand tussen hem en JHWH dragen moest. In hem zijn alle mensen daarin meegenomen, omdat hij de vader is van alle mensen die buiten de Tuin van Eden geboren zijn. Gaandeweg ontdekte ook Israël tijdens de woestijnreis hoe groot de kloof tussen JHWH en Zijn volk was. De weg terug naar Gods bestemming met ons, houdt een ontmaskering in van onze eigen slaafse Egyptische identiteit, die zo zwart is als die van Amalek, en die steeds weer
de kop opsteekt. En tóch, zagen we vorige week, wil JHWH mensen inzetten v o o r Z i j n s c h e p p i n g é n scheppingsdoelen. Hij maakt het dus ondanks deze kloof mogelijk voor de mens om te heersen met Hem zoals dat Zijn doel was met Adam in de Tuin van Verrukking. In de reiniging van de melaatse vinden we dit afgebeeld.
Het ritueel
In het reinigingsritueel van de melaatse die genezen is, wordt onderwijs gegeven over de weg van herstel voor de mens in gevangenschap. Van een zwarte verdorven plaats van verre buitensluiting, mag hij terugkeren naar de priesterlijke gemeenschap rondom de Woning van JHWH. Mensen die deze kloof overbruggen, worden in de T o r a H e b r e e ë n g e n o e m d , 'overgestokenen' van de duisternis naar het licht. Deze weg is veel meer dan redding of wedergeboorte alleen. Een pad dat begint in de gevangenis van Egypte, en dat leidt naar het Huis van God op de berg Tsion. Deze oversteek wordt uitgebeeld in het reinigingsritueel van de melaatse die genezen is. Geen driestappenplan waar overtuiging van z o n d e , z o n d a a r s g e b e d e n d o o p v o l d o e n d e z i j n . O f o o k g e e n vierstatenplan van gewone, naar gekwelde, naar verloste, naar dankbare zondaar. Al zijn sommige elementen hiervan wezenlijk, het is zo arm om hierin heel Gods plan van herstel te verstaan! Laten we het ritueel verder bekijken om nog meer te zien van de oversteek die God voor ogen heeft.
Water en bloed
De pot met het stromend water
symboliseert de dagelijkse openbaring van de Geest van JHWH aan de mens.
Die rechtstreekse overdracht van God aan de mens is de diepste betekenis van het woord Tora. Want als de geschreven Tora (stilstaand water) niet geleefd en begrepen wordt (als stromend water) kan de voormalige zondaar niet gaan groeien en bloeien als een boom, zoals de rechtvaardige in Psalm 1. Wanneer deze stroom van levend water in de mens hersteld wordt, is dit als een rivier die van hem uitgaat (Gen. 2:10, Joh. 7:38, 39), hij is hersteld in de wandel mét JHWH. Bij het water komt het bloed, waar we na de dood van Nadav en Avihoe, misschien iets van kunnen verstaan.
De vogel (die die zal worden gedood), symboliseert de vrijheid die we nabij J H W H m o g e n g e n i e t e n . Vr i j e n moeiteloos vliegt de vogel door de hemel, zoals de priesters zich vrij in de Woning van JHWH mogen begeven. De dood van de eerste vogel roept dan ook het martelaarschap van de zonen van Aharon in herinnering. Zij die bestemd zijn om bij JHWH te wonen, worden gedood. Slechts door de dood heen, k u n n e n w e G o d s w o n i n g w e e r b i n n e n g a a n . D e l e v e n d e v o g e l weerspiegelt de man die gereinigd wordt. De genezen melaatse wordt dus zelf gedoopt in de bronnen van de Tora én in het verzoenend martelaarschap.
Het ene kan niet begrepen worden zonder het andere. Dát mengsel van water en bloed, dat ook uit Jesjoea's zijde vloeide, is bestemd tot reiniging.
En dan niet een paar druppeltjes!
Wanneer hysop, cederhout, en een fladderende vogel gebruikt worden als bundel om te besprenkelen, ondergaat degene die besprenkeld wordt een bloedbad. Het verzoenend lijden is deel geworden van de man die gereinigd wordt.
Dieprood
De rode kleur staat centraal in heel het reinigingsritueel. Het is de kleur van het bloed van de vogel en het is de kleur van de bundel die gedoopt wordt en de herstelde persoon besprenkelt. Ook is het de kleur die overal in de Tempel te vinden is, samen met hemelsblauw, p u r p e r e n g o u d . D e z e k l e u r symboliseert het aardse, menselijke element dat JHWH aanvaardt als middel van verzoening voor de volkeren, het martelaarschap van Zijn kinderen. Het is de herstelde persoon zélf die zich nu in dieprood tooien kan, doordat hij deel kreeg aan het martelaarschap door zijn melaatsheid. Zijn leven vloeide weg uit zijn vlees doordat God hem sloeg, en nu heeft hij zijn leven terugontvangen op basis van het bloed van Jesjoea, de rechtvaardige martelaar. Nu hij op die basis hersteld is, mag hij opnieuw zelf deelnemen aan het plan van herstel dat God heeft voor deze wereld. Nu wordt ook zijn martelaarschap ingezet voor de h e r s c h e p p i n g v a n d e Tu i n v a n Verrukking op aarde. Daarom wordt hij net als een priester gewijd door bloed en olie. Daarmee is hij deel geworden van de gemeenschap Israël die tot verzoening van de volkeren wordt ingezet als een koninkrijk van priesters.
Vragen
• Tora: Wat symboliseren de hysop en de seder in de bundel?
• Kon.: Waarom krijgt Naäman het ritueel niet? (zie ook vs. 18-19)
• Ps.: Welke reden is er voor God in de Psalm om te ‘slaan’?
• Prof.: Wat is het antwoord dat wij kunnen geven temidden van lijden?
• Ev: Wat heeft overstekende Jesjoea te maken met de melaatse die gereinigd wordt?
• Br. Welke schat zit er in de aarden vaten?
