1
Limburger vindt inspraak op de werkvloer belangrijk
ACV Limburg wil drempel om sociale verkiezingen te organiseren halveren
Wat zijn de sociale verkiezingen?
Sinds 1950 worden er om de 4 jaar sociale verkiezingen georganiseerd in Belgische bedrijven met ten minste 50 werknemers. Tijdens deze verkiezingen worden de werknemersafgevaardigden verkozen voor het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk (CPBW). Indien er 100 of meer werknemers zijn, wordt ook een Ondernemingsraad (OR) verkozen.
Het CPBW heeft de bevoegdheid om de arbeidsomstandigheden te verbeteren. Zo zullen de leden van het Comité waken over het welzijn van de medewerkers op het werk. Dit kan gaan over thema’s zoals veilig werken, werkbaar werk, ergonomie …
De Ondernemingsraad heeft een sociale en een economisch-financiële bevoegdheid. De leden van de Ondernemingsraad moeten economische en financiële informatie krijgen over de onderneming en geven advies over de arbeidsorganisatie en arbeidsvoorwaarden.
In ondernemingen of organisaties waar geen OR of CPBW is, kan de syndicale delegatie het overleg met de werkgever op zich nemen.
In meer dan 6.000 Belgische ondernemingen, zowel uit de privésector als ondernemingen zonder winstoogmerk (zoals sociale en gezondheidsdiensten), worden sociale verkiezingen gehouden. Deze hebben tot doel om in België ongeveer 9.000 organen op te richten of te vernieuwen.
De volledige cijfers van 2020 kennen we nog niet maar in 2016 werden er in België specifiek volgende organen opgericht:
- CPBW 6.953 - OR 3.722
Bij deze sociale verkiezingen is het de eerste keer dat uitzendkrachten onder bepaalde voorwaarden kunnen stemmen.
Corona
In december 2019 startte de procedure voor de sociale verkiezingen van 2020. Toen waren de sociale verkiezingen nog voorzien voor mei 2020. Maar de coronapandemie bereikte op 13 maart 2020 een hoogtepunt, waardoor de procedure voor de sociale verkiezingen werd opgeschort.
2
De opgeschorte verkiezingsprocedure werd in elke onderneming hernomen op de 54e dag die de uitgestelde verkiezingsdatum voorafgaat. Deze opgeschorte verkiezingsperiode startte ten vroegste vanaf 23 september 2020.
Van 16 t.e.m. 29 november 2020 is het dan eindelijk zo ver en zullen de werknemers verkozen worden die hun collega’s vertegenwoordigen in deze syndicale organen. De kandidaten voor de sociale verkiezingen zijn allemaal werknemers die het willen opnemen voor de belangen van hun collega’s. Allemaal mensen die de komende 4 jaren de werknemersinspraak in de praktijk zullen omzetten.
Limburgse studie
Naar aanleiding van de sociale verkiezingen voerde ACV Limburg in het voorjaar een onderzoek bij bijna 1.000 Limburgers. In dit onderzoek werden ze bevraagd over de sociale verkiezingen en het belang van werknemersinspraak. Daarnaast werd ook onderzocht met welke thema’s de
werknemersvertegenwoordigers vooral moeten bezig zijn. Dit deden we in 2016 ook, waardoor we een vergelijking tussen de twee studies konden maken. De percentages van 2016 worden tussen haakjes achter de cijfers van deze bevraging vermeld.
Kennis sociale verkiezingen
Opvallend is dat slechts 48% (2016: 43%) van de bevraagden weet wat sociale verkiezingen zijn. Dit is al een vooruitgang t.a.v. 2016 maar als vakbond willen we dat meer mensen weten wat sociale verkiezingen zijn. Dat zo weinig van de bevraagden deze kennis heeft, kan verklaard worden door het feit dat vele ondernemingen geen sociale verkiezingen moeten organiseren. De drempel van 50 werknemers wordt dan ook echt als drempel gezien.
Op basis van statuut zijn er significante verschillen: 59% (2016: 57 %) van de werknemers weet wat sociale verkiezingen zijn, terwijl studenten met 16% (2016: 6%) en werkzoekenden met 39% (2016:
33%) een slechter resultaat behaalden. Een verklaring kan zijn dat zij op het moment van de bevraging niet persoonlijk geconfronteerd worden met sociale verkiezingen.
Wat zijn de sociale verkiezingen?
correct antwoord geen correct antwoord
52% 48%
3 Inspraak
Gelukkig is er geen verband tussen de beperkte kennis van de sociale verkiezingen enerzijds en het belang dat werknemers hechten aan inspraak in de onderneming of organisatie anderzijds. De Limburgers willen dat werknemers iets te zeggen hebben in hun onderneming. De Limburgers willen inspraak! Uit het onderzoek blijkt dat 96% (2016: 89%) van de Limburgers het idee van
werknemersinspraak genegen is en het belang ervan inziet. Als we deze cijfers in detail bekijken, zien we dat bij studenten en werkzoekenden het percentage iets lager is, respectievelijk 89% en 88%, hetgeen nog steeds heel hoog is.
16%
39%
59%
45%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
studenten werkzoekenden werknemers SWT/gepensioneerd
Percentage respondenten dat weet wat de sociale verkiezingen zijn.
96% van de bevraagden vindt het minstens redelijk belangrijk dat werknemers inspraak hebben in het beleid van hun onderneming.
voorstander van inspraak
vindt inspraak minstens redelijke onbelangrijk
96%
4%
4
Ondersteuning van de vakbonden via vorming van militanten
Naast inspraak hebben, blijkt dat de ondervraagden het ook bijzonder belangrijk vinden dat de werknemers die opkomen voor hun collega’s hierbij ondersteuning krijgen van een vakorganisatie via vorming. De militantenvorming zorgt ervoor dat de militanten goed geïnformeerd en met goed getrainde vaardigheden in dialoog kunnen treden met de werkgever. 96% (2016: 89%) van de ondervraagden erkent het belang hiervan.
Waarmee moeten de werknemersafgevaardigden zich bezighouden
In het onderzoek werd een limitatieve lijst van thema’s overlopen waarna de bevraagden nog extra aanvullingen konden doen. Limburgers verwachten vooral dat hun werknemersafgevaardigden zich bezighouden met veilig werken 80% (2016: 66%), loon- & arbeidsvoorwaarden 79% (2016: 67%) en werkbaar werk 77% (2016: 51%).
35%
44%
62%
66%
69%
77%
79%
80%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Duurzaam ondernemen Financiële gezondheid van het bedrijf Meer werkzekerheid Einde loopbaanregelingen Gelijke kansen Werkbaar werk Loon en arbeidsvoorwaarden Veilig werken
De werknemersafvaardiging moet zich hiermee bezighouden:
1%
3%
96%
Hoe belangrijk vindt u het dat de vrijwilligers in ondernemingen (militanten)
ondersteuning (vorming) krijgen van een vakbond?
niet belangrijk
redelijk onbelangrijk
minstens redelijk belangrijk
5
In 2016 vond slechts 51% van de Limburgers werkbaar werk een belangrijk thema. Nochtans is werk dat voldoende leerkansen biedt, dat motiverend is en dat niet te veel stress oplevert, van een niet te onderschatte waarde. Het gaat werknemers, ondernemers én onze hele samenleving aan. Wie werkbaar werk heeft, beleeft meer plezier in het werk, leert meer, blijft langer werken en is minder vaak ziek. Blijkbaar groeit dit besef want 77% van de bevraagden ziet het belang van werkbaar werk in. Jongeren vinden dit minder belangrijk dan de andere leeftijdsgroepen.
Voor de meeste thema’s werden geen significante verschillen vastgesteld op basis van geslacht. Wat veilig werken en gelijke kansen betreft, merken we dat er tussen mannen en vrouwen wel een verschil is van respectievelijk 8,5% en 5%. Waar de vrouwen gelijke kansen belangrijker vinden dan mannen, zijn er meer mannen die veilig werken belangrijker vinden.
Aan inspraak over de financiële gezondheid van het bedrijf en duurzaam ondernemen, hecht de Limburger duidelijk minder belang, terwijl dit toch een toegewezen bevoegdheid is van de Ondernemingsraad.
Hoeveel procent van de bevraagden zegt dat de vakbond zich moet bezighouden met
werkbaar werk?
-26 jaar 26-45 jaar 46-60 jaar 61- 79 jaar 80+
65%
76%
78%
73%
78%
82,5%
74%
68,00%
70,00%
72,00%
74,00%
76,00%
78,00%
80,00%
82,00%
84,00%
Mannen Vrouwen
Veilig werken is een taak van de vakbond.
Mannen Vrouwen
66%
71%
63%
64%
65%
66%
67%
68%
69%
70%
71%
72%
Mannen Vrouwen
Gelijke kansen is taak van de
vakbond.
6
Veel nieuwe ACV-kandidaten bij sociale verkiezingen
In 381 (2016: 361) Limburgse bedrijven diende ACV Limburg een kandidatenlijst in met voorlopig 2.573 (2016: 2597) kandidaten voor het CPBW en 1.961 (2016: 1886) kandidaten voor de OR. Het aantal kandidaten voor het CPBW ligt in dezelfde lijn als 4 jaar geleden maar voor de OR zijn er beduidend meer kandidaten.
Het gaat om 3.088 unieke personen en 1.446 personen met een dubbele kandidatuur.
Er komen 1.770 nieuwe kandidaten op, hier gedefinieerd als kandidaten die niet deelnamen aan de verkiezingen van 2016. Dit komt neer op 57,3% nieuwe kandidaten.
Deze cijfers tonen het belang van de sociale verkiezingen aan. Zovele werknemers die het engagement willen aangaan om op te komen voor de belangen van hun collega’s. Om samen tot solide oplossingen te komen, is een goed gestructureerd sociaal overleg belangrijk. Dit sociaal overleg draagt bij tot een goede evolutie van het bedrijf.
Oproep
Gezien de Limburger inspraak op de werkvloer wil, roept ACV Limburg op om de drempel voor sociale verkiezingen te verlagen naar 25 werknemers voor het CPBW en 50 werknemers voor de OR.
Hoe komen we aan deze getallen? We zijn naar het buitenland gaan kijken. In de buurlanden ligt de drempel een stuk lager: in Duitsland zijn er al sociale verkiezingen vanaf 5 werknemers, in Nederland vanaf 10 werknemers en in Frankrijk vanaf 11 werknemers. Als we naar de Scandinavische landen kijken, zien we dat in Zweden in alle ondernemingen verkiezingen zijn, zonder drempel. In Finland is de drempel in 2007 van 30 naar 20 verlaagd en Noorwegen heeft een drempel van 25 werknemers.
Deze gegevens tonen aan dat sociaal overleg ook mogelijk is in kleine ondernemingen en dat dit overleg zelfs een grote meerwaarde betekent.
Vandaar dat ACV Limburg tot het besluit komt: De drempel om verkiezingen te organiseren, moet gehalveerd worden tot 25 werknemers voor het CPBW en 50 werknemers voor de OR
