Hoe nu verder met Europa?

13

J

U

N

1

19

92

De gemiddelde loonstijging dit jaar is 4,5 %. Dat is driekwart procent meer dan het kabinet vorig

jaar verantwoord achtte. De VVD waarschuwde toen al voor optimisme op dit punt. Vervolgens

werd de ene na de andere lastenverzwaring uit de regeringshoed getoverd. En nu komt ook de

inflatie hoger uit dan geraamd. Een inflatiecijfer waar de regering voor de helft zelf schuldig aan

is. Minister de Vries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is niet blij met deze ontwikkelingen.

Zijn oplossing: betere centrale afspraken tussen kabinet en sociale partners. Werkgevers en

werknemers doen niet meer zo leuk mee als in de jaren tachtig, constateert hij. Niet zo merk­

waardig natuurlijk als je bedenkt dat de hogere lastendruk voor een belangrijk deel debet is aan

de hogere looneisen.

Dit is weer een voorbeeld waaruit blijkt dat deze regering niet in staat is de consequenties van

haar eigen beleid te overzien. Denk maar aan het in de grond geboorde Nederlandse voorstel

voor "Maastricht"; het uit de hand lopen en onhaalbaar blijken van het plan-Simons en het

"plotselinge" cellentekort. Steeds staat deze CDA/PvdA-coalitie hulpeloos met de handen in de

lucht en komt zij vervolgens met wanhopige compromissen en ad-hoc maatregelen. Als er iets

dodelijk is voor het vertrouwen van de burger in de politiek, dan is het wel ad-hoc beleid.

De WD heeft in haar correctie-scenario voor de Tussenbalans alle lastenverzwaringen die het

kabinet presenteerde geschrapt, opdat de koopkracht op peil kan blijven. Het pakket maatrege­

len dat daarvoor nodig was, was misschien niet populair maar het bood zekerheid. Er is maar

één weg voor de politiek om het vertrouwen van de burger te winnen en dat is: duidelijk en con­

sequent zijn. Dit kabinet heeft dat kennelijk nog niet begrepen.

Frits Bolkestein

Hoe nu verder met Europa?

Woensdag werd plenair vergaderd over de toe­ komst van de Europese eenwording na de af­ wijzing van het verdrag van Maastricht door de Deense bevolking (WD-Expresse nr 59). Frans Weisglas noemde de uitslag van het referen­ dum een belangrijk signaal dat niet onderschat mag worden. De eerste reactie van de Neder­ landse regering was vol onbegrip geweest, waarbij die van staatssecretaris Dankert (PvdA) de kroon spande. Hij zei vorige week dat het onvoorstelbaar is dat elf lidstaten zich door vijf miljoen Denen -in feite maar vijftigduizend- stil laten zetten. Er moest volgens Dankert maar een juridische formule gevonden worden om met de elf resterende landen gewoon met Maastricht door te kunnen gaan. De woord­ voerder zette grote vraagtekens bij deze uit­ spraak, omdat de tekst van het verdrag van Ro­ me bepaalt dat iedere verdragswijziging, en dat is het verdrag van Maastricht, door alle lidstaten moet worden goedgekeurd.

M ogelijke Europese stappen

Na het beraad van de EG-ministers van Buiten­ landse Zaken in Oslo bleek dat de deur voor Denemarken open blijft staan en dat het stre­ ven gericht blijft op het bijeenblijven van de twaalf EG-staten. De W D is daar blij mee maar vraagt zich wel af hoe dit streven nu gestalte krijgt. Tevens zijn Britse plannen voor een nieuw protocol bij het verdrag van Maastricht, waarin grenzen zouden worden gesteld aan de

bevoegdheden van de Europese Commissie. Heronderhandelingen over het verdrag zelf zouden dan niet nodig zijn. De VVD staat posi­ tief tegenover deze benadering, maar minister van den Broek toonde zich afhoudend.

Nederlandse actie

De woordvoerder analyseerde vervolgens de redenen die in Denemarken geleid kunnen heb­ ben tot de negatieve uitslag. Hij noemde angst voor teveel bemoeienis vanuit Brussel; angst voor een gebrek aan democratie en inspraak; kritiek op ineffectieve besteding van de enorme bedragen die van de rijke naar de minder ont­ wikkelde EG-landen gaan; vrees voor overheer­ sing door de grote EG-landen, en angst voor een verlies van de eigen nationaliteit, souvereini- teit en culturele identiteit. Uit deze punten moet de Nederlandse regering lessen trekken. Ten eerste door voorlichting te geven over de gevol­ gen van Maastricht en een maatschappelijke discussie hierover te entameren. En ten tweede door een dreigend democratisch tekort en te grote Europese bemoeienis te bezweren. Dat kan door het Europees Parlement het laatste woord te laten bij alle beslissingen die met een meerderheid worden genomen, en door de EG zich te laten beperken tot haar kerntaken. Minis­ ter van den Broek was het eens met de behoefte meer informatie en voorlichting en zei toe hier snel mee te beginnen.

Inlichtingen: Frans Weisglas: 070-318292903.

V E R D E R IN D IT N U M M E R

- Hoe moet het nu verder met de Europese eenwording? - VVD wil democratisch gat bij de politie-reorganisatie dichten - Pre-advies over afschaffing dienstplicht pas in najaar aan bod - Interpellatie over het cellentekort

WEEKBERICHT

2

Afschaffing dienstplicht

Donderdag vermeldde de Telegraaf dat de W D op de partijraad van zaterdag over afschaffing van de dienst­ plicht zou praten. Zoals vermeld in WD-Expresse nr 57 was echter al besloten het preadvies over de dienst­ plicht van de partijraad-agenda af te voeren en in plaats daarvan te praten over de uitkomsten van het themacongres over Europa.

Het pre-advies stelt onder andere dat ” een belangrijk deel van de samenleving de toenemende onrechtvaar­ digheid van de dienstplichtlast niet langer verenigbaar acht met de huidige veiligheidssituatie. De negatieve effecten voor dienstplichten - onrechtvaardige lasten­ verdeling, carrière-achterstand, lage beloning en rela­ tief hoog opleidingsniveau voor te vervullen functies - wegen niet langer op tegen de voordelen van de krijgs­ macht, zoals de regelmatige instroom van personeel etc” . Het advies verwerpt het alternatief van sociale dienstplicht "om dat dit systeem niet zal leiden tot een regelmatige lastenverdeling” . De aanbeveling luidt dan ook om de Dienstplichtwet uit 1922 wel te handha­ ven -voor het geval dat bepaalde sleutelfuncties in oor­ logssituaties niet op vrijwillige basis vervuld kunnen worden-maar er bij de huidige internationale ontspan­ ning geen gebruik meer van te maken.

Momenteel wordt het afschaffen van de dienstplicht nog besproken in een externe commissie onder leiding van Wim Meijer, de Commissaris van de Koningin in Drenthe. In het najaar zal de W D in een thema­ congres en een partijraad volop gelegenheid krijgen te discussiëren over het pre-advies.

Inlichtingen: Sari van Heemskerck, 070-3182888.

Emancipatie homosexuelen

Woensdag besprak de Kamer met minister D’Ancona (PvdA) de voortgang van het emancipatiebeleid voor homosexuelen. Len Rempt sprak echter niet van voort­ gang maar van stagnatie in het beleid. De in 1984 aan­ genomen W D-motie waarin de regering werd opge­ roepen te zorgen voor flankerend beleid heeft nauwe­ lijks uitvoering gekregen. Het door Frits Korthals Altes (destijds WD-minister van Justitie) opgestelde over­ zicht van bestaande onderzoeken en nog in te vullen lacunes in het beleid werd weliswaar opgepakt door de toenmalige minister Brinkman (CDA), maar zonder er een concrete invulling aan te geven. In 1989 werd we­ derom een W D-motie aangenomen waarin werd aan­ gedrongen op duidelijke onderzoeken over voorlich­ ting, maatschappelijke acceptatie van homosexuelen, het voorkomen van geweld tegen hen en adoptie van kinderen door homosexuele paren. Minister Brinkman gaf inderdaad uitvoering aan deze motie, met als resul­ taat dat momenteel enkele onderzoeken afgerond zijn. Minister D’Ancona kon tijdens het debat echter niet aangeven wat de inventarisatie heeft opgeleverd. Dat kwam haar op ernstige kritiek van de W D te staan, waarbij alle fracties behalve het CDA zich bij aansloten. De W D-woordvoerder verweet de minister voorts dat er op haar departement onvoldoende ter zake kundige ambtenaren zijn en dat er niets gedaan wordt aan be­ leid voor oudere homosexuelen en lesbiennes.

Tevens is het de W D een raadsel hoe de minister voortgang in beleid zegt te hebben bereikt, terwijl ener­ zijds nog niet uitgewerkt is wat er precies moet gebeu­ ren en anderzijds het budget voor emancipatiebeleid door de Tussenbalans is versmald. Zo krijgen COC- afdelingen steeds minder geld waarvoor ze juist méér taken moeten uitvoeren. De oplossing van de minister, dat het COC de contributie maar moet ophogen tot het niveau van een vakbond, zal op de emancipatie van homosexuelen een averechts effect hebben.

De minister reageerde positief op alle kritiek en beloof­ de de opmerkingen ter harte te nemen. Ze zei toe in haar Najaarsbrief over het Welzijnsbeleid een grote plaats in te ruimen voor het emancipatiebeleid van ho­ mosexuelen. Inl: Len Rempt, 070-3182889.

Het cellentekort

Woensdag vond in de Tweede Kamer een interpellatie plaats over het cellentekort. Door gebrek aan celcapa- citeit wordt een toenemend aantal verdachten heenge­ zonden. Naar aanleiding daarvan vroeg Benk Korthals vorige week de interpellatiedebat aan. Plotseling kwam de regering toen over de brug met 10 miljoen gulden voor 200 cellen op de korte, en 700 cellen op de lange termijn. De coalitiepartijen waren hier tevreden mee maar de W D bleef kritisch.

Waarom is er nu ineens wél geld beschikbaar en waar komt dat vandaan? De W D heeft voordurend ge­ vraagd om extra geld voor politie, justitie en meer cel- capaciteit. Minister Hirsch Ballin (CDA) antwoordde dan steeds dat hij weliswaar niet véél financiële midde­ len had, maar dat deze wel voldoende waren. Het heenzenden van verdachten logenstraft deze bewe­ ring. Waarom heeft de regering het zo ver laten komen, vroeg Benk Korthals zich af. Het heenzenden van ver­ dachten ondermijnt het veiligheidsgevoel bij de burger en het wezen van de rechtsstaat. De overheid moet volgens de W D haar monopoliepositie ten aanzien van opsporing en vervolging waarmaken. De woord­ voerder vroeg tevens naar de consequenties voor de rechtspositie van het gevangenispersoneel. Is er op zo’n korte termijn voldoende goed opgeleid personeel beschikbaar voor de bewaking van de nieuwe celca- paciteit?

Het cellentekort staat overigens niet op zichzelf, maar houdt verband met de gehele strafrechtspleging. Zich beroepen op intensivering van opsporing en vervol­ ging is een goede zaak, maar dan moeten de conse­ quenties voor de tenuitvoerlegging daarvan wél voor­ zien en aanvaard worden. Daarom heeft de W D bij motie gevraagd om bij de opstelling van de begroting 1993 financiële prioriteit te geven aan de bestrijding van de criminaliteit. De woordvoerder herinnerde ook voor wat betreft de dekking, aan het correctiescenario van de W D bij de Algemene Beschouwingen voor 1992.Daarin werd 100 miljoen vrijgemaakt voor Justi­ tie. ” De motie richt zich ook tot de CDA-fractie die in den lande voortdurend verkondigt hoe belangrijk zij de criminaliteitsbestrijding vindt", aldus de woordvoerder. Inlichtingen: Benk Korthals, 070-3182902.

VVD EN HET NIEUWS

3

■

Nederland in drievoud

Deze week verscheen een studie over de Nederlandse economie van 1990 tot 2015 van het Centraal Plan Bu­ reau. Rudolf de Korte stelde in een eerste commentaar dat de dillemma's en strategische opties voor Neder­ land op heldere wijze in beeld zijn gebracht.

In overeenstemming met de sterkte-zwakte analyse en de internationale trends ziet de VVD als belangrijkste lange-termijn uitdagingen voor de Nederlandse economie:

- continue kwaliteitsverbetering in het onderwijs - terugdringing van de hoge inactiviteit onder de be­

roepsbevolking

- verbetering van het functioneren van de arbeids­ markt in samenhang met afslanking van de verzor­ gingsstaat

- ruimere infrastructurele voorzieningen

- kwantitatief verbeteren van ons relatief zwaar be­ laste milieu.

Verschillende scenario ’s

De studie geeft enkele scenario’s voor de toekomst. Het "global shift” -scenario (waarbij het economische zwaartepunt in Amerika en Azië komt te liggen) zal voor Nederland het scenario van de gemiste kansen betekenen. In het "European Renaissance” -scenario wordt een eigen Europese weg en het ontstaan van aparte handelsblokken geschilderd. Daarin zal in Ne­ derland weinig aandrang ontstaan om de verzor­ gingsstaat tegen het licht te houden met alle risico’s vandien.

De VVD ziet de meeste kansen in het "balanced growth” -scenario. In dit scenario slagen Nederland en West-Europa er in te komen tot een dynamische techno­ logische ontwikkeling en competitieve marktstructuren. Ze kunnen daardoor effectief participeren in de voort­ gaande internationalisatie. Tevens wordt via de opkomst van nieuwe concurrenten en toenemende beleidscon- curentie binnen de EG - met een minder belangrijke rol voor Brussel - het accent verlegd naar het perspectief van de vrije markt. Dit noopt tot een herdefiniëring van de rol van onze overheid en tot het verminderen van de negatieve arbeidsmarkteffecten van ons overspannen sociale stelsel. Daarnaast vragen de steeds beter opge­ leide en mondige burgers meer ruimte voor individuele keuzen. Het fiscaal tegemoetkomen van bepaalde leef­ vormen wordt voor hen niet langer wenselijk. Hun on­ vrede over het oneigelijk gebruik van de doorgeschoten verzorgingsstaat neemt toe.

Voorgestelde hervorm ingen

Het rapport geeft nog enkele suggesties voor institutio­ nele hervormingen die de W D aanspreken:

- afschaffing voetoverheveling in de inkomstenbe­ lasting.

- verdubbeling van het arbeidskostenforfait.

- het achterblijven van de bijstandsuitkeringen bij de lonen.

- het gunstig regelen van de positie van bejaarden, vooral van degenen die alleen op de AOW zijn aan­ gewezen.

- het op den duur invoeren van een sobure, geïndivi­ dualiseerde negatieve inkomstenbelasting (waarbij uitkeringsgerechtigden geen uitkering meer ontvan­ gen van een sociale zekerheidinstantie maar van de belastingdienst).

Inlichtingen: Rudolf de Korte, 070-3182890

Wet adviesraden

minderheden

Afgelopen woensdag was de uiterste datum waarop Kamerleden hun verslag over het wetsvoorstel voor Adviesraden Minderheden konden inleveren. Doel van het wetsvoorstel is minderheden meer inspraak te ge­ ven in het minderhedenbeleid door het instellen van een overlegvergadering, 8 adviesraden en 8 samen­ werkingsverbanden. Er komt een raad voor Molukkers, Zuid-Europeanen, Antillianen en Arubanen, vluchtelin­ gen, woonwagenbewoners, Surinamers, Turken, en Noord-Afrikanen.

W et schiet doel voorbij

Jan Kees Wiebenga sprak in zijn inbreng zijn twijfel uit of de voorgestelde bureaucratische overlegstructuur wel het beoogde doel bevortert. Door de instelling van maar liefst 8 nieuwe adviesraden is een nieuw woud van organen ontstaan en dit staat in schril contrast met de Aanwijzingen inzake Externe Adviesorganen. Hierin is als uitgangspunt juist vastgelegd dat er uiterst selec­ tief moet worden omgegaan met de instelling van nieu­ we adviesorganen.

In diezelfde Aanwijzingen staat ook gestipuleerd dat een verstrengeling van advies- en overlegtaken moet worden vermeden. Het kabinet heeft deze functies bin­ nen de nieuwe overlegstructuur echter niet helder aan­ gegeven. Gaat het om advisering? Zo ja, dan is vooral deskundigheid vereist. Of gaat het om het regelen van inspraak? Dan staat belangenbehartiging voorop. De VVD ziet voor de advisering over het minderhedenbe­ leid het meest in een kleine adviesraad van deskundi­ gen van binnen en buiten de betrokken minderheden- groepen. Belangenbehartiging kan beter geschieden door inspraakorganen die organisatorisch los van de overheid staan. Dat is in andere sectoren ook gebrui­ kelijk.

De W D acht een wettelijke regeling van de overlegver­ gadering minder gewenst, omdat deze verstarrend kan werken.

G een gesloten circu it

De samenstelling van de adviesraden wordt in het voorstel op een te besloten wijze geregeld. Nu het gaat om overheidsorganen moet er ruime gelegenheid wor­ den gegeven voor belangstellenden om in aanmerking te komen voor benoeming binnen de raad. Net zoals bijvoorbeeld bij de Emancipatieraad moeten vacatures openbaar worden gemaakt. Tevens zou het beter zijn als de samenwerkingsverbanden een recht van aanbe­ veling zullen krijgen in plaats van een recht van voor­ dracht. Er moet voorkomen worden dat er een soort gesloten circuit komt van minderhedenbestuurders. Tenslotte pleitte de woordvoerder voor een marginale toetsing van het democratisch gehalte bij de benoe­ ming van een kandidaat.

Inlichtingen: Jan Kees Wiebenga, 070-3182904.

OPINIE

4

ER GAAN STEEDS MEER STEMMEN

OP VOOR HET LIBERALISME.

De politiewet

Woensdag werd plenair vergaderd over hoofdlijnen van de Politiewet. De wet beoogt een doelmatiger en doel­ treffender politie-apparaat te creëeren, door de huidige 148 gemeentekorpsen en het korps rijkspolitie te reorga­ niseren in 25 politieregio’s (WD-Expresse nr 37 en 42). De W D is al eerder akkoord gegaan met de doelstelling van één politie die op regionale schaal georganiseerd wordt. Op enkele onderdelen heeft de W D kritiek.

Bestuurlijke inbedding

Hans Dijkstal noemde de bestuurlijke inbedding van de reorganisatie van groot belang vanwege het gevaar van verzelfstandiging van de politie door gebrek aan demo­ cratische controle. Het kabinet loopt vooruit op een be­ stuurlijke ontwikkeling naar regionaal bestuur, zoals de in de nota "Besturen op Niveau II” voorgestelde reorgani­ satie van de huidige provincies in 25 regio’s (WD- Expresse nr 46). Als deze herindeling gerealiseerd is, zal de politie gecontroleerd worden door rechtstreeks geko­ zen regio-raden. Tot die tijd komt het beheer over een re­ giokorps aan een korpsbeheerder (meestal de burge­ meester van de grootste stad), en het bestuur aan een regionaal college van de burgemeesters uit die regio en de Hoofdofficier van Justitie.

Gemeenteraden raken hun invloed kwijt

De W D is het er mee eens dat de politiereorganisatie niet kan blijven liggen tot de reorganisatie van het binnenlands bestuur geregeld is. Met de voorgestelde overgang- sconstructie heeft de W D echter grote moeite. Ten eer­ ste omdat er onduidelijkheid bestaat over de bestuurs- en beheersbevoegdheden. Ten tweede is het onjuist om één burgemeester als korpsbeheerder meer bevoegdhe­ den te geven dan (en over) andere. Ten derde kunnen democratisch gekozen gemeenteraden in de overgangs­ situatie de politie niet meer rechtstreeks controleren, maar alleen via de invloed die de burgemeester in het regio- college heeft. Een gemeenteraad van een kleinere ge­ meente heeft via de eigen burgemeester dus minder in­ vloed op het politiekorps dan de gemeenteraad van de grootste gemeente die de korpsbeheerder levert. Dit staat haaks op een artikel in de recent aangenomen Gemeen­ tewet, waarin gesteld wordt dat gemeenteraden juist méér bij de politie moeten worden betrokken. De W D wijst daarom eveneens het pleidooi af van enkele burge­ meesters van grote steden voor nog meer bevoegdhe­ den als korpsbeheerder. Zulke "superburgemeesters” kun­ nen het regionaal college van burgemeesters immers gaan overheersen. Gemeenteraden zullen dan helemaal niet meer voelen voor een eigen inspanning met betrek­ king tot bestuurlijk preventiebeleid en een integraal vei­ ligheidsbeleid.

VVD-voorstellen

Gezien de ongunstige gevolgen wijst de W D deze constructie af. De woordvoerder stelde voor het bestuur in handen te stellen van een college van alle deelnemen­ de burgemeesters en de Hoofdofficier van Justitie De g e lijkwaardigheid van burgemeesters vloeit immers voort uit hun bij wet gegeven, bijzondere verantwoordelijkheid ten aanzien de politie De burgemeester van de grootste ge­ meente kan voorzitter worden van het dagelijks bestuur, maar is daar wel verantwoording aan verschuldigd. Te­ vens kan het dagelijks bestuur de voorzitter belasten met het beheer. Zo kan het gevaar van een te onafhankelijke superburgemeester en een te grote verzelfstandiging van de politie bezworen worden.

Tijdens het Kamerdebat bleek de PvdA-fractie van me­ ning te veranderen. In maart 1990 diende de PvdA- woordvoerder nog samen met het CDA een motie in waar­ in de wenselijkheid werd uitgesproken om de burge­ meester van de grootste stad het beheer over het regio­ korps in handen te stellen. Deze motie werd aangeno­ men, ondanks de tegenstem van de WD. Nu lijkt de PvdA te neigen naar het W D- standpunt om de korpsbeheer­ der verantwoording aan het bestuur te laten afleggen, in tegenstelling tot het CDA die blijft vasthouden aan de tekst van de motie en zelfs méér macht voor de korpsbeheer­ der voorstaat.

Lokale politiezorg

Bij veel gemeenten leeft de angst dat er te weinig man­ kracht beschikbaar zal zijn voor de lokale politiezorg. Die angst is gerechtvaardigd, omdat de wet voorziet in een grotere zeggenschap van het Openbaar Ministerie over de inzet van politiemensen. Dat vind de W D voor de be­ strijding van de bovenlokale en -regionale criminimaliteit weliswaar dringend noodzakelijk, maar de woordvoerder wees er op dat andere politietaken onder deze bepaling gaan lijden wanneer de politiesterkte gelijk blijft. Dit ca­ paciteitsprobleem is alleen op te lossen door meer finan­ ciële middelen ter beschikking te stellen, zoals de W D al meerdermalen bepleit heeft. De 50 miljoen gulden die per 1993 is toegezegd, is niet genoeg om méér politie op straat te krijgen. De W D blijft hameren op het belang van de zorg in de plaatselijke gemeenschap voor open­ bare orde, veiligheid en hulpverlening, en de bestrijding van criminaliteit, en overlast.

Volgende week antwoordt de regering en volgt de twee­ de termijn van het debat.

Inlichtingen: Hans Dijkstal, 070-3182884

De WD-Expresse is een uitgave van de mrAnnelien Kappey- ne van de Coppello Stichting, onder redactie van Clemens Cor- nielje, hoofd afdeling Voorlichting van de WD-Tweede Kamer­ fractie enAndrea Nederlofen Dominique Peters, medewerkers afdeling Voorlichting.

De WD-Expresse wordt gedrukt bij Roeland Druk in Schevenin- gen. Een abonnement kost f 75,- en is aan te vragen bij de WD- fractie, Tweede Kamer der Staten-Generaal, postbus 20018, 2500 EA Den Haag, telefoon 070-3182879.