00 CM 00

00

CM

00

DOCUMENTATIECENTRUM

NEDERLANDSE P O U TIfK f

PARTIJ

IN

Nederland steeds liberaler

Prinsjesdag en de daarop volgende Algemene Politieke

Beschouwingen vormen ieder jaar een hoogtepunt. Het moment om het kabinetsbeleid in een breder kader te bezien. Ik heb dat dit jaar gedaan aan de hand van het thema van de toedeling van publieke en private verantwoordelijkheden. Het liberale thema van eigen verantwoordelijkheid heeft uitgebreid aandacht en bijval gekregen. Er gaan steeds meer stemmen op voor het liberalisme, dat blijkt ook in de Tweede Kamer.

Het vijfde jaar van de coalitie van VVD met PvdA en D66 is succesvol gebleken. De begroting voor 2000 laat zien dat het financieringstekort terug blijft lopen. De groei is ook boven verwachting. Het kabinetsbeleid blijft degelijk en deugdelijk. Aan de spelre­ gels van Minister Zalm wordt niet getornd.

Maar we mogen niet de fout te maken zelfgenoegzaam achterover te leunen. De staats­ schuld en de inactiviteit zijn nog zorgpunten. Als percentage van het BBP daalt de schuld weliswaar, maar uitgedrukt in guldens niet. leder kind wordt geboren met 33.000 schuld! Het totaal loopt op tot 520 miljard. De daarvan afgeleide rentelasten drukken te zwaar op de begroting. Het vormt iedere keer een hinderpaal wanneer we willen beslissen over nieuw beleid en nieuwe prioriteiten. Daarom moeten we de staatsschuld aanpakken en niet te vroeg victorie kraaien bij een laag financieringstekort.

Al daalt het werkloosheidspercentage, nog te veel mensen staan aan de kant: meer dan 900.000 WAO'ers, 725.000 in bijstand of WW en vele honderdduizenden in ANW of VUT. Ik heb daarom deze week gepleit voor het stimuleren van de arbeidsmarkt, het beter laten aansluiten van de vraag naar arbeid op het aanbod. En ook in het stelsel van sociale zekerheid zijn nog maatregelen denkbaar om activiteit te stimuleren. De leidende gedachte bij deze plannen is: meer eigen verantwoordelijkheid.

Hans Dijkstal

Afloop Algemene

Beschouwingen

Het kabinet heeft ten behoeve van lastenverlaging 7,2 miljard beschikbaar in deze kabinetsperiode. In de voorstellen voor volgend jaar is een lastenverlichting van 1 miljard voorgestefd. De VVD vond dit bedrag mager, met name omdat vorig jaar de lasten aanzienlijk werden verzwaard.

Tijdens het debat heeft het kabinet het VVD-voorstel overgeno­ men om een half miljard extra ter beschikking te stellen. Met dit bedrag kan het unanieme SER-advies worden gevolgd: 1 procent extra koopkracht voor de minima en vooral voor minima met kinderen. Deze verbetering komt bovenop de lastenverlichting van 1 procent voor alle groepen. De VVD is tevreden dat het voorstel tot verhoging van het arbeidskostenforfait is veiliggesteld. Hiermee is de wens van de VVD gehonoreerd om het verschil tussen werken en niet werken te vergroten.

Willibrord van Beek

U itga ve n k a d e rs

Uit de kabinetsvoorstellen bleek dat er een niet benutte uitgavenreserve was van 250 miljoen gulden uit 1999. Tijdens het debat heeft het kabinet toegestemd dit bedrag vrij te geven voor besteding. In overleg met de coalitiepar­ tijen zijn de volgende voorstellen gedaan en met brede steun van de Kamer aangenomen: • oplossen knelpunten onderwijs 90 miljoen • oplossen knelpunten zorg 70 miljoen • personeelsproblemen defensie 50 miljoen • software-ontwikkeling onderwijs 20 miljoen • kinderopvang onderwijs 20 miljoen Totaal 250 miljoen

Deze voorstellen waren mogelijk zonder dat de financiële spelregels uit het regeerakkoord worden aangetast. De VVD heeft met haar steun hiervoor gekozen voor degelijk en deug­ delijk beleid met aandacht voor maatschappe­ lijke problemen.

De ruimte die beschikbaar was in de sociale fondsen heeft de Kamer gebruikt voor het extra verhogen van de Kinderbijslag van ƒ 50,- tot ƒ 100 per kind per jaar.

Het is belangrijk te weten dat door deze voor­ stellen het financieringstekort niet wordt belast. De komende jaren zal het tekort zeer dicht bij de evenwichtssituatie komen. De VVD heeft daarom aandacht gevraagd voor verlaging van de staatsschuld. Als we daartoe in staat zijn, wordt de begroting eindelijk verlost van de rentedruk van 30 miljard per jaar.

Meer informatie:

e s s e

323

Algemene Politieke Beschouwingen

oplossen door meer taken bij de over­ heid te leggen dan wel te pleiten voor groot leidersschap, zoals Melkert en Peper onlangs deden. Liberalen kiezen er niet voor om meer taken bij de overheid te leggen en zo de maat­ schappij te colleciviseren. Liberalen willen zich inspannen om de persoon­ lijke en maatschappelijke zelfstandig­ heid te reactiveren. Burgers moeten hun eigen verantwoordelijkheid nemen en zich niet verschuilen achter de overheid.

Dijkstal noemde een aantal beleid­ sterreinen om dit verder uit te werken • Burgers moeten zelf aangesproken worden voor de sociale controle in hun eigen buurt. Hiermee wordt de veiligheid vergroot.

• In een toenemend aantal gemeen­ ten worden Horecaondernemers aangesproken op hun verantwoorde­ lijkheid bij het verstrekken van alco­ hol.

• Ouders zouden moeten worden aangesproken op problemen van hun kinderen. In een eerder stadium zou bekeken moeten worden op welke wijze ouders geholpen kunnen worden om hun kinderen op het rechte pad te houden.

• Criminelen dienen door middel van het lik-op-stuk beleid direct op de verantwoordelijkheid van hun daden aangesproken te worden.

woordelijkheid te stimuleren. "Het is beter om de overheid als trampoline te zien dan als vangnet", aldus Dijkstal.

B e gro tin g 2000

Nederland staat er in veel opzichten goed voor. De VVD fractievoorzitter erkende en waardeerde de inzet van het kabinet. De inzet van de VVD is het behouden van welvaart, met garanties voor langere termijn. Daarom blijft keuze voor handhaving van strakke financiële discipline, financiële spelregels en afspraken uit regeerakkoord verstandig.

De eerste en voornaamste opgave voor het kabinet is het verder vermin­ deren van de staatsschuld om daar­ mee de druk van rentelasten op Rijksbegroting te verkleinen. Alleen dan is er op termijn ruimte voor andere uitgaven en nieuwe prioritei­ ten;

Hoewel het goed gaat met de werk­ gelegenheid constateerde Dijkstal dat er nog steeds een groot aantal inac- tieven is. Daarom pleitte hij voor • vergroten verschil lonen en uitke­ ringen

• strengere controle bij ontstaan van inactiviteit

• aanspreken sociale partners op hun verantwoordelijkheid.

Gewasbeschermingsmiddelen

Deze week zijn de Algemene Politieke Beschouwingen gehouden over de hoofdlijnen van het rege­ ringsbeleid voor het jaar 2000. Hieronder volgen de hoofdlijnen uit de inbreng van VVD-fractievoorzitter Hans Dijkstal

C o lle ctie v e ve ra n tw o o rd e lijk ­ heid

De laatste tijd is de ministeriële verantwoordelijkheid in discussie gekomen. Onder andere de parle­ mentaire enquête over de Bijlmerramp blies deze discussie nieuw leven in. Dijkstal was duidelijk in zijn bijdrage: “De VVD wenst geen begrenzing aan de ministeriële verantwoordelijkheid. Bovendien moet dit niet worden verward met de vertrouwensregel tussen Kamer en Kabinet".

Belangrijker dan een abstracte discussie over de ministeriële verant­ woordelijkheid is de relatie tussen verantwoordelijkheid en bevoegdhe­ den. Die is te vaak onduidelijk aan wel onvoldoende geregeld. Daar zit de crux tot verbetering.

De VVD signaleert op de volgende terreinen problemen:

• Rijksoverheid versus (autonome) gemeenten, provincies en water­ schappen

• Rijksoverheid versus Agent­ schappen, ZBO's, Inspecties

• Rijksoverheid versus maatschappe­ lijk middenveld waar dat met publieke taken is belast c.q. publiek is (mede-)gefinancierd

• Optreden Tweede Kamer zelf. Dijkstals pleidooi richtte zich erop grotere duidelijkheid en consequent­ heid te krijgen bij toedeling van bevoegdheden en verantwoordelijk­ heden.

In d iv id u e le ve ra n tw o o rd e lijk ­ heid

In lijn met zijn verhaal in de vorige editie van de VVD-Expresse betoogde Dijkstal dat grotere individuele vrij­ heid en grotere aantal rechten gepaard dienen te gaan met meer ‘eigen verantwoordelijkheid’. Hij constateerde echter dat dit in de praktijk niet altijd het geval is. Burgers verdienen meer ‘eigen verantwoordelijkheid', en dienen daarop te worden aangesproken. Het ontlopen van ‘eigen verantwoorde­ lijkheid' dan wel het vergeten ervan bij tegenslag (waarbij negatieve gevolgen op de overheid worden afgewenteld) komt te vaak voor. Grootste gevaar van actuele discussie over (verdwenen) verantwoordelijk­ heden is de neiging het te willen

De overheid dient de eigen

verant-Woensdag 15 september jl. heeft in de Tweede Kamer het algemeen overleg plaatsgevonden over het Gewas- beschermingsmid- delenbeleid. Dit overleg vond

Jan Geluk plaats op intitia-tief van VVD- landbouwwoord- voerder Jan Geluk. De aanleiding was het besluit van het College Toelating Bestrijdingsmiddelen (CTB) om de toelating van een groot aantal gewasbeschermingsmiddelen niet te verlengen. Dit leidde in de agrarische sector tot grote onrust. Diverse teelten zullen, door het huidige beleid, onmogelijk worden in Nederland.

Harmonisering toelatingsbeleid De VVD-fractie stuurt al jaren aan op een geharmoniseerd toelatingsbeleia

in de Europese Unie (motie Keur juni ‘97). De Nederlandse overheid heeft hieraan tot nu toe geen handen en voeten gegeven. De VVD-fractie streeft naar een wijziging van het Besluit Milieutoelatingseisen voor 1 januari 2000.

V V D -v o o rste lle n

De VVD heeft in het algemeen over­ leg met de Staatssecretaris van LNV aangedrongen op de volgende veran­ deringen:

• Het merendeel van de 42 stoffen moet worden geschrapt waar al in 1993 een afspraak over is gemaakt met belanghebbenden. Dit levert een zeer belangrijk milieuvoordeel op. • Voor een beperkt aantal stoffen die niet gemist kunnen worden moet een versnelde toelatingsprocedure tot standkomen met daaraan gekoppeld een allerlaatste toetsing op land­ bouwkundige onmisbaarheid door het College van Toelating

Bestrijdingsmiddelen (CTB). • Voor nieuwe stoffen en stoffen

e s s e

323

H O O P 2000 is hoopgevend.

De VVD Tweede Kamerfractie neemt met instemming kennis van het ontwerp HOOP 2000 (Hoger Onderwijs en Onderzoek Plan). De VVD is zeer tevreden over de lijn die minister Hermans van OC&W in het ontwerp HOOP 2000 voor de komende vier jaar neerzet. Het centrale thema "meer ruimte voor het hoger onderwijs" spreekt woord­ voerder hoger onderwijs Bibi de Vries sterk aan, maar zij is wel van mening dat het programma iets ambitieuzer mag.

F le x ib ilis e r in g

De VVD heeft zich in het verleden uitgesproken voor flexibilisering van het hoger onderwijs om meer aan de verschillende wensen van de studen­ ten tegemoet te komen. Hiervoor is het noodzakelijk dat de instellingen meer ruimte krijgen voor eigen beleid, wat moet leiden tot meer

eigen profiel. De minister geeft op vele terreinen een eerste aanzet tot

“meer ruimte voor het hoger onder­ wijs". Met name de nadruk op zelfre- gie, de experimenten met andere (flexibelere) bekostigingssystemen, de mogelijkheid het collegegeld in delen te heffen en de opheffing van het fusieverbod kunnen in dit verband genoemd worden.

Ook de nadruk op de grenzen waar­ binnen deze toenemende vrijheid moet plaatsvinden spreekt de VVD aan. Terecht legt de minister sterk de nadruk van de rol van de overheid bij het bewaken van de kwaliteit en de toegankelijkheid en bij de financiering van het hoger onderwijs. De VVD waardeert net streven naar een inter­ nationale accreditering van opleidin-

en en het handhaven van het inaire stelsel in hoge mate.

O n d e rzo e k

Het valt de VVD tegen dat er weinig aandacht is voor onderzoek in dit Hoger Onderwijs en Onderzoek Plan 2000. Nogmaals wijst de VVD op het grote belang van het fundamenteel onderzoek voor zowel de BV Nederland als voor een gezond academisch klimaat. Bibi de Vries zal de bij de behandeling van het HOOP aandacht vragen voor de fundamen­ tele wetenschap, en voor de oplei­ ding van wetenschappers.

De VVD beschouwt dit HOO P 2000 vooral als een eerste aanzet naar meer ruimte. De VVD mist de ruimte voor een variabel (wettelijk) college­ geld, en vindt de registratie, als eerste stap naar accreditatie, van postinitiële hbo-opleidingen onvol­ doende. Terecht staat in het HOOP dat pas bij accreditatie een kwaliteits­ keurmerk wordt gegeven. De VVD wil dat er een ranking ontstaat tussen instituten voor hoger onderwijs. Meer informatie

Bibi de Vries tel. 070 318 29 08

waarvan de toelating afloopt zou een minder rigide toetsing moeten komen die qua timing en toetsing overeen­ stemt met de Europese richtlijn. • Een 'apothekersfunctie' voor de bestrijdingsmiddelenhandel invoeren middels een regime van gecontro­ leerde toepassing en distributie. "De boeren hoeven met deze veran­ deringen niet bevreesd te zijn voor het verdwijnen van teelten en econo­ mische concurrentiepositie. Aan de andere kant zullen er wel maximale waarborgen moeten worden inge­ bouwd voor het milieu. Om deze veranderingen mogelijk te maken moet de regelgeving en werking van het CTB wel worden veranderd", aldus VVD-woordvoerder Jan Geluk. In het algemeen overleg viel te constateren dat vrijwel kamerbreed de mening heerste dat er geen teel­ ten mogen verdwijnen en er een landbouwkundige toetsing bij het CTB ingevoerd moet worden.

T o e z e g g in g

De Staatssecretaris van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij heeft in het algemeen overleg, op aandringen van de VVD-fractie, toegezegd een "stoffenlijst" op te laten stellen door vier externe organisaties. Dit stoffen- lijstje zal 5 tot 7 stoffen bevatten die als "onmisbaar" worden beschouwd. Verder heeft de Staatssecretaris toegezegd de wet- en regelgeving voor 1 januari 2000 zodanig aan te passen dat deze onmisbaarheid wettelijk wordt vastgelegd. Meer informatie:

Jan Geluk tel. 070 318 29 14

Vertrek

m m ""

Vorige week is F rits Bolkestein beëdigd tot lid van de Europese Commissie. Op prinsjesdag nam hij formeer

Frits Bolkestein afscheid van de Tweede Kamer. Hieronder volgen enkele passages uit zijn afscheidbrief en de reactie van Kamervoorzitter Van

Nieuwenhoven.

A fs c h e id b rie f B o lke ste in

“De dag dat U deze brief voorleest, zou de twee-en-twintigste

Prinsjesdag zijn geweest die ik als lid van Uw Kamer zou hebben bijge­ woond. Maar door mijn toetreding tot de Europese Commissie ben ik genoopt afscheid te nemen van dit Hoge College van Staat. (...) Ik beschouw het ambt van volksver­ tegenwoordiger als het hoogste in de Nederlandse samenleving. Ik heb dan ook zonder spijt twee keer het minis­ terschap aan mij voorbij zien gaan, hoewel het binnen bereik lag. Als lid van Uw Kamer heb ik met overgave geijverd voor het algemeen belang naar eigen inzicht, dat natuurlijk niet door allen werd gedeeld. Het open­ baar debat ligt in het hart van ae democratie en ik heb dat nooit geschuwd, ook al was het soms moeilijk.

Het aanzien van het kamerlidmaat­ schap is tanende. Dat komt door de

Frits Bolkestein

geringe afstand tussen kiezer en gekozene. Alleen een duidelijk debat dat in begrijpelijke woorden wordt gevoerd, Kan daar verandering in brengen. Daarom meen ik ook dat het wekelijks overleg dat voorzitters van regeringsfracties met de Minister President voeren, beperkt moet worden tot zaken die het regeerak­ koord raken. (...)

Met deze brief neem ik afscheid van U allen, zonder aanzien der partij. Later dit jaar hoop ik dit op minder formele wijze te herhalen. Misschien ziet U mij in de toekomst nog terug als lid van de Staten-Generaal maar dan aan gene zijde van het

Binnenhof."

Enkele punten uit de reactie van K a m e rvo o rzitte r Van N ieuw enhoven

"U noemt in uw brief het ambt van volksvertegenwoordiger het hoogste in de Nederlandse samenleving. Wie terugkijkt op de 22 jaar van uw acti­ viteiten in de Nederlandse politiek, merkt echter op dat u vaak buiten deze zaal en buiten dit gebouw poli­ tiek bedreef. Dat is u wel eens verweten. Ik meen echter dat dat verwijt niet terecht is. Het ambt wat u noemt wordt niet alleen in deze zaal uitgeoefend, maar overal waar wij Nederlandse burgers kunnen ontmoeten, dus ook in de Balie in

r e s s e

323

Derde Eeuw Spoor

Op 13 september jongstleden heeft de Tweede Kamer de nota "Derde Eeuw Spoor” behandeld. De nota geeft aan hoe de nieuwe marktordening inzake het personenvervoer per spoor er uit zou moeten zien. Tevens is deze nota ook een bouwsteen voor een in voorbereiding zijnde nieuwe Spoorwegwet waarbij ook het goederenvervoer per spoor betrokken zal worden.

Pieter Hofstra Vervolg van pag. 3

Amsterdam, in interviews, in de boeken die u schreef en misschien zelfs op de tennisbaan. U bent 24 uur per etmaal volksvertegenwoordi­ ger geweest en dat zijn wij allen, of wij dat willen of niet. U hebt dit op een bepaald moment in uw leven bewust gewild en daarmee geaccep­ teerd dat u af en toe in vergaderin­ gen moest luisteren naar andere poli­ tici die lang van stof waren. Very boring", zoals u schreef. Ik ben benieuwd hoe dat in Brussel zal gaan.

Uw ambitie om toe te treden tot de Europese Commissie heeft in het begin ook wat verwondering gewekt. Uw maidenspeech in de Tweede Kamer sprak u uit op 13 april 1978. Voorzitter was toen Anne Vondeling. Die rede betrof de Europese Raad van Kopenhagen. U toonde ten aanzien van de daar genomen beslui­ ten drie gevoelens: voldoening, hoop en scepticisme. Dat is een combinatie die zowel in de nationale als in de Europese politiek perspectieven biedt. Wij geven u nu diezelfde drie gevoelens mee en één extra: voldoe­ ning over het feit dat de weg van de Nederlandse leden van het Europees Parlement, die hier volgende week optreden, gebaand is door het Nederlandse lid van de Europese Commissie, hoop dat u het aemocra- tisch functioneren van de Europese Unie zult kunnen bevorderen, scepsis over uw voornemens ten aanzien van de andere zijde van het Binnenhof en dank voor hetgeen u in 22 jaar hebt bijgedragen tot ons politieke debat!"

VVD-woordvoerder Pieter Hofstra onderschrijft de doelstelling van de nota "Derde Eeuw Spoor" om meer personen en goederen per spoor te vervoeren. De woordvoerder is van mening dat dit langs twee lijnen dient te gebeuren. Allereerst zal de spoor- wegtechniek gemoderniseerd moeten worden. De tweede lijn is die van een andere marktordening en een andere organisatie. Dit laatste houdt in dat infrastructuur en de zogenoemde taak- organisaties worden gescheiden van de NS. Het gaat om de taakorganisaties verkeersleiding, Railinfrabeneer, Railned en Rail Infra Trust. De VVD onderschrijft de in de nota voorge­ stelde volledige ontvlechting. Pieter Hofstra heeft zich echter wel uitge­ sproken tegen de in de nota voorge­ stelde ZBO-constructie en wil eerst een nadere omschrijving van taken, bevoegdheden en verantwoordelijkhe­ den alvorens definitief te kunnen besluiten.

Vertraging

Hofstra stelde dat er nog teveel volle treinen en relatief te veel vertragingen zijn. Ook kan het personeel veef effi­ ciënter ingezet worden. Meer markt­ werking en marktprikkels is volgens de VVD-fractie de manier om deze problemen op te lossen. In de nota wordt voorgesteld het totale NS-net te

splitsen in het kernnet en de regionale netwerken (contractsector). Pieter Hofstra benadrukte wel dat bij het bepalen van het kernnet dit op grond van functie dient te gebeuren en niet op grond van het gebruik. In het Regeerakkoord is afgesproken dat de NS de eerste 10 jaar het kernnet exclu­ sief zal verzorgen. De VVD is akkoord met deze onderhandse gunning aan de NS, maar de woordvoerder liet niet onvermeld dat hier een scherp presta­ tiecontract bij hoort. Belangrijke criteria hierbij zijn het bedieningsniveau, de tarieven, de vervoersomvang en vervoersgroei, punctualiteit en consu­ mentenbelangen. De contractsector zal uiteindelijk worden gedecentraliseerd naar de provincies waarbij via aanbe­ steding concurrentie wordt ingesteld. De woordvoerder heeft er bij ae Minister op aangedrongen dat er bij de aanbesteding sprake moet zijn van gelijke behandeling waardoor een samen hangend regionaal netwerk van contractvervoer ontstaat. Andere partijen drongen aan op het opnemen van meer spoorlijnen in het kernnet. Dat betekent echter automatisch dat er minder vervoer zal worden aanbe­ steed. De VVD-fractie is daar geen voorstander van, en is van mening dat bepaalde hoofdlijnen (bijvoorbeeld Amsterdam-Alkmaar-Den Helder) inte­ graal deel uit kunnen maken van aan te besteden regionale netwerken. --- 1

PARTIJRAAD

|

V V D d iscu ssie e rt over de b egrotin gen 200 0 ■

Op zaterdag 2 oktober a.s. vindt in 't Spant te Bussum van 10.00 tot 15.00 ■ uur de Partijraad over de Miljoenennota plaats. De minister van Financiën | Gerrit Zalm zal een korte inleiding houden. Daarna zal in vijf clusters de deelbegrotingen worden behandeld, waarna vervolgens een plenaire I discussie plaatsvindt. Naast enkele bewindslieden zal ook fractievoorzitter ■ Hans Dijkstal aanwezig zijn.

Leden van de Partijraad kunnen zich opgeven via onderstaande aanmel- I dingsstrook of telefonisch, nummer 070 361 30 14 (Til Georgen). ■ Naam:_________________________________________________________ I Adres:

Woonplaats:____________________________________________________ Wel/geen* gebruik van lunch (f 25,-)

"doorhalen wat niet van toepassing is

Opsturen naar: VVD t.a.v. Til Georgen, postbus 30836, 2500 GV Den Haag

Een punt van zorg voor de VVD-fractie is de aanbesteding van het vervoer bij de HSL-Zuid. De Regering heeft de NS een voorkeurpositie gegeven om aller­ eerst in te schrijven op de nationale treinen op de HSL. Eventueel zal er een openbare aanbesteding gehouden worden. Tevens geldt voor het interna­ tionaal vervoer een aanbesteding waarbij de NS geen dominante positie mag hebben. De VVD-woordvoerder sprak zijn zorg uit over het risico wat ait met zich meebrengt namelijk dat bij volledige openbare aanbesteding bijvoorbeeld de Fransen kans maken op exploitatie van de HSL terwijl de Franse spoorwegmarkt potdicht blijft. Hij verzocht de Minister het nationaal belang zwaar te laten meewegen en de reciprociteit goed in de gaten te houden. "One wel, wij willen niet altijd gekke Henkie zijn", aldus Hofstra.

Meer informatie