P E N S IO E N - E N S P A A R F O N D S E N W E T door J. H . de L eeuw Jr, A ctuaris A .G .
M e t dit artikel beoog ik een overzicht te geven van strekking en inhoud van de in hoofde genoemde w et, w aarbij ik in het bijzonder, zij h et ook summier, aa n d ach t zal schenken aan de artikelen 16 en 20 der w et, w elke voor de lezers van het M .A .B . vooral van betekenis zijn.
Inleiding.
D e strekking van de w et is het veiligstellen van de verplichtingen, w elke voortvloeien uit de door w erkgevers aan hun w erknem ers gedane pen sioentoezeggingen. D e w et is dus niet uitsluitend van toepassing op de genen, die op de een of andere wijze m et een pensioen- of spaarfonds te m aken hebben, zoals de titel zou doen verm oeden, doch geldt voor allen die actief of passief bij de pensioenverhouding w erkgever-w erk nem er zijn betrokken.
D e w etgever tracht het beoogde doel te bereiken, door het vastleggen van een beperkt aantal geoorloofde m anieren w aarop men pensioenver plichtingen zal m ogen regelen, alsm ede het geven van voorschriften voor de nadere uitvoering. Bij elk dezer m ogelijkheden •—- m et uitzondering van rechtstreekse verzekering bij V .O .V . -—■ w o rd t de pensioenvoorzie ning direct of indirect onder het toezicht van de V erzekeringskam er ge bracht.
E en overzicht van de m ogelijkheden geven wij in het on d erstaan d e schema, waarbij direct in het oog springt d a t een thans nog veel voor kom ende vorm, nl. het passiveren voor pensioenverplichtingen op d e balans der ondernem ing, niet opgenom en is en derhalve niet m eer ge oorloofd zal zijn.
PEN SIO EN TOEZEG G IN G EN
Bedrijfs- Ondernemings- Verzekering Verzekering bij een pensioenfonds pensioenfonds bij V .O.V. Levensverzekering Mij.
f V.O.V. Eigen Risico Risico-overdracht aan <
I Levensverzekering Mij.
V o o rts w ordt in deze artikelen gew ag gem aakt van de p ariteit van w erkgevers en w erknem ers in het bestuur, w ordt een opsomming gegeven van zaken w elke per reglem ent e n /o f statu ten geregeld m oeten w orden en een verbod uitgevaardigd om bestuurder te zijn van een fonds d at geen goedkeuring heeft verkregen of deze niet heeft aangevraagd.
Is de keuze tussen de vier in de eerste regel van ons schem a aan g e duide m ogelijkheden geheel vrij, behoudens dat men aan bepaalde in de w et gestelde voorw aarden moet voldoen, anders is het gesteld m et de nadere keuze, w elke voor fondsen mogelijk is en w elke aangegeven is in de tw eede regel van het schema. A rtikel 9 schrijft nam elijk voor d at tot h er verzekering moet w orden overgegaan, tenzij aan de in artikel 10 ge noem de voorw aarden is voldaan.
D e voornaam ste bepalingen van dit artikel betreffen de actuariële en bedrijfstechnische nota, w elke door de V erzekeringskam er m oet w orden goedgekeurd, alsm ede het draagvlak van het fonds, w aarvan het bestuur ten genoegen van de V erzekeringskam er moet aantonen d at het voldoen de is om het risico zelfstandig te dragen. H e t is aan te nem en d at hier niet uitsluitend aan het sterfte - resp. overlevingsrisico gedacht is, doch m ede aan het beleggingsrisico.
D e w et geeft vervolgens een aantal artikelen, w elke de openbaarheid van de fondsen en het toezicht door de V erzekeringskam er regelen, als mede bepalen w elke deskundigen bij dit toezicht en de inrichting en w e r king der fondsen hun tussenkom st mogen verlenen. E r w ordt gesproken over actuarissen en accountants tegen w ier aanwijzing de V erzekerings kam er geen bezw aar m aakt. H e t is in dit verband verheugend op te m er ken d at een nauw ere sam enw erking tussen genoem de deskundigen w o r dende is, w aarv an wij als symptoom zouden w illen releveren d a t op de Junivergadering van het A ctuarieel G enootschap een accountant h et w oord heeft gevoerd.
V o o rts zijn artikelen gew ijd aan de m ogelijkheid om vrijstelling te ver lenen van bepaalde artikelen, voor zover de M inister van Sociale Z a k e n en V olksgezondheid van oordeel is d at de belangen der betrokken deel nem ers op voldoende w ijze gew aarborgd zijn; aan de handelingsbekw aam heid van gehuw de vrouw en en m inderjarigen; aan beslag op pensioen en overdracht en vervreem ding van pensioenrechten, alsm ede aan de straffen, welke op het niet naleven van bepaalde artikelen der w et zijn gesteld.
D e w et eindigt met h et aangeven van de wijzigingen in andere w etten , welke door de inw erkingtreding dezer w et noodzakelijk w orden.
D e aanmelding.
M et opzet bespreken wij artikel 20, regelende de aanm elding, ap art, d aa r dit het artikel is w aarm ede men in het algem een het eerst te maken zal krijgen. (M e t uitzondering van die gevallen, w aarin de m ogelijkheid om artikel 16 toe te kunnen passen het wenselijk m aakt om reeds voor de afkondiging van de w et bepaalde stappen te ondernem en.) H e t is te ver w achten d at dit artikel tegelijk met de afkondiging der w et, of kort d a a r na, in w erking zal treden.
stellen formulier, terw ijl de fondsen tevens een tw eetal exem plaren van statu ten en reglem enten m oeten bijvoegen.
T e n aanzien van bedoelde formulieren is, op een v raag w elke bij de openbare behandeling in de E erste Kamer gesteld w erd door P rof. M o lenaar, toegezegd d a t de inrichting ervan zo sober mogelijk gehouden zal w orden.
H e t is te verw achten d at h et registreren en onderzoeken van de aa n m eldingen geruim e tijd in beslag zal nemen, zodat het onw aarschijnlijk is dat de overige artikelen van de w et onm iddellijk na het verstrijken der drie m aanden alle tegelijk van kracht zullen w orden.
W ij m ogen aannem en d a t er ruim schoots gelegenheid zal zijn om ru s tig de diverse regelingen aan de w et aan te passen n ad a t de aanm eldin gen zijn geschied en de voorbereidende m aatregelen, w aarover in de vol gende p a ra g ra a f w o rd t gesproken, zijn getroffen.
A rtik e l 16.
D e artikelen 13 tot en met 15 geven ten aanzien van de eigen-risico- drag en d e fondsen regelen w a araa n het verm ogen en de belegging ervan m oeten voldoen.
E en vingerw ijzing in de richting van het kapitaaldekkingsstelsel, w a a r aa n D r A . G. Ploeg een speciaal artikel t) w ijdde, de bepaling d a t de b e legging op solide wijze moet geschieden, alsm ede het verbod om meer dan 10 % van h et verm ogen in de eigen ondernem ing te beleggen, w orden gevolgd door het artikel 16, d a t in bepaalde gevallen en voor beperkte duur dispensatie van de voorgaande artikelen kan verlenen.
K ort gesteld komt het erop neer dat, tenzij van artikel 16 gebruik w ordt gem aakt, de contante w a ard e d er opeisbare verplichtingen voor tenm inste 90 % in het fonds aanw ezig m oeten zijn. In het bijzonder in verband met de eerder genoemde rechten bij tussentijdse uittreding zou dit voor oudere fondsen kunnen betekenen dat grote b edragen uit de ondernem ing vrijgem aakt moeten w orden, teneinde deze aan het fonds te kunnen overmaken.
W ij laten het artikel 16, d at reeds verscheidene pennen in bew eging b racht in extenso volgen.
A rtikel 16.
1. T en aanzien van een vóór de datum van afkondiging van deze w et opgericht ondernem ingspensioenfonds mag gedurende een door de V erzekeringskam er te bepalen aa n tal jaren, een tijdvak van 25 jaren niet te boven gaande, te rekenen van de datum van inw erkingtreding van dit artikel af, van het bepaalde in de artikelen 13 en 15 w orden afgew eken; zulks onder voorw aarde, d at de aanpassing aan die artikelen w o rd t n agestreefd volgens een door de V erzekeringskam er goedgekeurd plan.
deze w et opgericht ondernem ingspensioenfonds, voor zover be tre ft financiële verplichtingen van de w erkgever, w elke verband houden met het toekennen van aanspraken op pensioen over reeds verstreken dienstjaren.
W ij zullen ons niet m engen in de discussies w aarto e de uitleg van dit artikel bereids aanleiding gegeven heeft, doch ons beperken to t datgene w a t de H eer M r D . Koning, A dm inistrateur van het M inisterie van Sociale Z a k e n en V olksgezondheid erover schreef in het zojuist in de V V P 2) en de V B 3) verschenen artikel.
E r w o rd t gew ezen op het drietal gevallen w aarin artikel 16 dispensatie mogelijk m aakt en w aarvan op dit moment, n a a r ons gevoelen, het eerste verrew eg het belangrijkste is. D ispensatie is uitsluitend mogelijk voor fondsen die voor de afkondigingsdatum van de w et bestaan, w aarbij het er m inder toe doet of het fonds al dan niet rechtspersoonlijkheid bezit. D e w etgever g aa t er hierbij van uit, d a t er bij het ontbreken van enigerlei organisatievorm geen fondsbestuur is, d at voor de belangen van de v er zekerden opkomt; geen statuten en reglem enten zijn, w aarin de pensioen aanspraken vorm hebben gevonden en de controle van het door de V e r zekeringskam er goed te keuren plan moeilijkheden oplevert.
D eze beschouwing voert tot de conclusie:
„ H e t voorgaande betekent, d at w erkgevers, die geen fonds aan „hun ondernem ing verbonden hebben, m aar uitsluitend een post op „de balans hebben als pensioenreserve, vóór de datum van afko n - „diging van de w et een fonds moeten oprichten, indien zij niet in „ staa t zijn het gereserveerde bedrag terstond in het fonds te stor- „ten en dus gebruik w illen m aken van de uitwijkm ogelijkheid van „artikel 16. Ik vestig er de aa n d ach t op d at hier sp rake is van de „datum van afkondiging van de w et en niet van de datum van in- „w erkingstreding. D e eerste datum volgt als regel vrij spoedig op „de aannem ing van de w et door de E erste K a m e r4). T eneinde in „de bovenbedoelde gevallen nog gelegenheid te geven om een fonds „op te richten w o rd t de afkondiging van d e w et, blijkens een door „het M inisterie van Sociale Z ak e n en V olksgezondheid uitgegeven „persbericht, nog enige m aanden uitgesteld; deze zal niet vóór 1 „Septem ber a.s. te verw achten zijn.”
V ervolgens w o rd t melding gem aakt van andere gevallen w aarin het wenselijk is to t tijdige oprichting van een fonds over te gaan, w aarv an wij noem en het geval d a t de verplichtingen gedeeltelijk door polissen ge dekt zijn, zonder d a t een organisatievorm aanw ezig is.
W ij zouden hier nog aan toe w illen voegen d at het niet onw aarschijn lijk is d at er nog w erkgevers zijn die pensioenverplichtingen hebben lopen zonder daarvoor iets te hebben gereserveerd, van w elke verplichtingen tel- kenjare ten laste van de V erlies- en W in strek en in g w o rd t voldaan. D e zulken is het zeker in de eerste plaats aan te raden zich door de oprichting van een fonds van de dispensatiem ogelijkheid krachtens artikel 16 te verzekeren.
W ij w illen besluiten met de opm erking d at er n aa r onze mening voor 2) Verenigde Verzekeringspers van 30 Mei 1952.
3) Verzekeringsbode van 30 Mei 1952.
de accountants hier een belangrijke taak is w eggelegd. Zij toch kunnen, overziende welke hunner cliënten tot de bedoelde catagoriën behoren, deze opm erkzaam m aken op de w enselijkheid van het nem en v an m aat regelen voor het te laat zal zijn.
T evens w o rd t op deze wijze voorkom en d at een zekere paniekstem ming ontstaat, d oordat allen die iets met de bovenbesproken w et te maken zullen krijgen, m enen d a t zij plotseling m aatregelen m oeten gaan treffen. In het bijzonder lijkt het m inder gew enst indien tal van w erkgevers, die totdusverre nooit over pensioenaangelegenheden gepiekerd hebben, over h aa st pensioentoezeggingen gaan doen, in de mening d at zulks later grote moeilijkheden met zich zou brengen.
A an het einde van deze beschouw ing wil ik de hoop uitspreken d a t deze ertoe m oge hebben bijgedragen een gunstige w erking van de w et op de Pensioen- en S paarfondsen te bevorderen, ten b ate van alle belanghebbenden.
