--komst zalhun

...

B.V.

Makelaarskantoor

"GEMAKO" o.g. ·

NASSAUPLEIN 33- 's-GRAVENHAGE- TEL. 601907

Aan- en Verkoop Onroerende Goederen.

Beheer.

Alle verzekeringen.

Makelaarskantoor C.

L. H. UITZINGER

*

Makelaar o/g - Taxateur - Hypotheken

*

Bemiddeling bij aan- en verkoop

*

Beheer/Administratie en verzekeringen ' Rembrandtlaan 19 - NAARDEN 02159.42397 b.g.g. Boodschappendienst 020-123.123.

ZWITSERLAND

Flnadvisa S.A. Genève

92, Rue du Rhöne, tel. 214718/284667, biedt aan in ex-clusieve plaatsen als Gstaad, Chäteau d' Oex, Viiiars Montana-Crans, Ovronnaz, Lugano etc. luxueuze en. prachtig gesitueerde appartementen met open haard, grote balkons etc.

Vanaf 60.000 tot 450.000 Sw. Frs.

Koopvergunning voor buitenlanders en hypotheek aanwezig. Informatie: VAN DE POL & PARTNERS

.,die U door hun grondige kennis en jarenlange ervaring vrijblijvend adviseren inzake alle mogelijkheden".

Landgoed .,Groot Spriel", Garderanseweg 150, Putten (Gld.). Telefoon tijdens kantooruren: 03418-3705; na 18.00 uur: 03418-3392 of 05200-12847.

LUNTEREN

GRANDIOOS LANDHUIS

rustiek gesitueerd op ca. 1 hectare bos met siertuin en oprijlaan, met dubbele garage, centraal gas verwamd, Funktioneel gebouwd met exclusief sanitair l<eukenmateriaal. In overleg te aanvaarden.

Het pand bevat o.m.: Ruime entree met noorse leivloer. Vertrek r het .. wasgebeuren''. Zeer royale living met openhaardpartij grote schuifdeur. naar zonneterras. Pracht van een moderne keuken, evenals de badkamer. Er is een extra douche in het achterhuis. Totaal 5 slaapkamers en grote zolders. Er is een centraal afzuigsysteem, doorstroomboiler, etc. etc.

Koopsom f 540.000,-. · 1

TRAA MAKEt:AARDIJ O.G. Dir. J. Woering, Mak. Tax. O.G.

37 EDE Tel. 08380-18712

,---

----

-

--

1

I

AERDENHOUT

l

BLOEMENDAAL

HEEMSTEDE

HAARLEM

I

I

I

.

I

I

,,Up to date" informatie ontvangt u kosteloos en

I

regelmatig met foto van a-1-1-e koophulzen In

1

Aerdenhout-Haarlem en omgeving. Dus ook die van de collega-makelaars. Dat kan door ons lidmaat-

1

schap van N.B.M. en MCC-Beursverenlglngen •

~:~~Rs-

"SLEUTELHOF"

I

V'fflsterduinweg 13 - Aardenhout-Bentveld

Telefoon 023- 24.90.91 •

;:

l

---

J

Cadzand'Bad

De gezelligste familie-badplaats van Nederland aan de Belgische grens bij Knokke, te koop:

Luxe appartementen

lnd.: hall, toilet, woonkamer, met ,fraaie keuken, 2 slaap-kamers, (zes slaapplaatsen), badkamer, 3 wastafels, kook-en koelgelegkook-enheid, e.v. met heet water, tuin, bergzolder, berging of garage. Het geheel wordt zeer compleet en luxe afgewerkt. Gelegen 100 m van h'et strand.

Prijs: vanaf

f

118.000,-tot

f

164.000,-v.o.n.

Inlichtingen worden gaarne verstrekt door G. Th. J. Vis, makelaar o.g., Horndijk 10, Oud-Loosdrecht, tel.: 02158-1661.

MAKELAARSKANTOOR ELZENAAR & CO. Apeldoornselaan 189-199 te 's-Gravenhage, telefoon 60.48.07 beheert voor cliënten door g~heel Nederland hun huizenbezit te 's-Gravenhage en omstreken. Wij verzorgen de huurincasso, onderhoud der huizen,

besprekingen met· Gemeentelijke· instanties, zoals Bouw- & Woningtoezicht, Huuradviescommissie, Wijk & Woningverbetering, etc.

Neemt u eens kontakt met ons op I

BLOEMENDAAL

Vrijs~aande villa met fraaie

af-werkmg, gelegen aan de Harten~

lustlaan. Voorzien van e.v.-gas; tuin.

Indeling: L-vormige kamer van 60 m2 met twee open haarden, plavuizen vloer en balken plafond, luxe houten keuken, 4 slaapkamers, badkamer.

Vraagprijs

f

285.000,-.

Makelaarskantoor

Rummer1140

7november 1976:

vrejheiden demoeratee

• Dered~van Ynjhetd en D""ocretie gevestïad te HilVersUm Pleter

de

Hooghlaan 87

Hoofdredacteur Is

de heer Ph-. C la Chapelle • De abonnementen admmtatratie wordt verzorgd door htt algemeen aecnttarlaat van de WO KonJ.náinnearacht .57 te Den Haag ltelefoon

070 6141211 Voor ~ JZIItngen

•fG

weride men zich dW tot

het

aleemaen

etanaat

Is de PvdA nog

dem~cr~tisch?

.

Dat socialisten een andere visie hebben op de inrichting van onze samenleving dan liberalen is bekend en natuurlijk hun goed recht. Dat dit leidt tot pittige discussies en diepgaande me-ningsverschillen tussen de PvdA en de VVD over de vraag hoe ons land op de beste wijze bestuurd kan worden. hoeft voor niemand een .

probleem te zijn. Dergelijke discussies, die in ons land gelukkig in alle openheid kunnen plaats hebben, zijn een wezenskenmerk van de democratie.

Ondanks alle verschillen in inzicht heeft lange tijd in ons land nooit iemand hoeven twijfelen aan de democratische gezindheid van de tradi-tionele grote politieke partijen, de PvdA incluis.

Je kon grote bezwaren hebben tegen de poli-tiek die de PvdA voorstond, maar van één ding

·kon je terecht overtuigd zijn: de PvdA was een door-en-door democratische partij, die niet minder dan andere partijen pal stond voor de handhaving van ons democratische staats-bestel. Dat was een groot goed, een basis-gegeven in onze Nederlandse politieke verhoudingen. Het relativeerde alle andere me-nihgsverschillen - hoe groot en wezenlijk soms ook-. want men was het eens over het allerbe-belangrijkste punt: de handhaving, zonder enige terughoudendheid, van de parlementaire democratie.

Het is zeer bedenkelijk en voor de politieke ver-houdingen in ons land van de allergrootste be-tekenis, dat de PvdA (althans de top van die partij) in toenemende mate reden geeft tot ern-stige twijfel aan de democratische gezindheid.

Er waren ook vóórdien symptomen -zo'n ont

-wikkeling heeft nooit plaats van de ene op de andere dag -, maar het eerste duidelijke signaal was het PvdA-congres over de defen-sie. Jarenlang heeft ook· de PvdA een loyaal lidmaatschap van de NAVO, gezien als een waarborg, als een verzekeringspremie voor handhaving van onze democratie. Slechts op het nippertje is de partij er ditjaar van weerhou-den zich uit te spreken voor een terstond be-eindigen van de NAVO-verplichtingen. Daarna hebben we in de PvdA-top het 'begrip'

gehad voor de Berlijnse Muur en gezien hoe Den Uyl - aan wiens persoonlijke democrati-sche instelling niet getwijfeld hoeft te worden-zich openlijk moest distanciëren van zijn be-gripvolle partijgenoten. Maar die terechte reprimande heeft niets geholpen. Het incident (we zijn zo tolerant om het zo maar te noemen) lag ieder nog vers in het geheugen, toen de voorzitster van de PvdA het bestond op te merken dat zij meer waardering kan hebben voor linkse dan voor rechtse dictaturen. Een uitspraak waarvan niet alleen wij liberalen rillen, maar getuige de reacties in de PvdA -gelukkig óókweldenkende socialisten.

De voorzitster van de PvdA

tou

zich dienen te bedenken dat een dergelijke uitspraak van haar, in haar funktie, voor politiek Naderland méér is dan een teken aan de wand. Het be-tekent dat wantrouwen geboren is. Een wan-trouwen niet alleen in de persoonlijke

demo-.cratische gezindheid van de voorzitster van de grootste partij in ons land, maar- zolang zij in haar functie door de partij geha'ndhaafd wordt

- óók in de PvdA als geheel. Een partij. die"àls voorzitster iemand handhaaft die zó duidelijk reden geeft tot twijfel aan haar instelling op een voor ons land zó vitaal en 1 alles-overheer-send punt, conformeert zich met de uitspraken van die voorzitster.

Als de PvdA zich van de blaam te neigen naar een niet-democratische gezindheid wil zuive-ren (en wij hopen zeer dat zij dit wil), dan zal zij héél duidelijk moeten zijn in de afwijzing van elke vorm van dictatuur, van rechts en van links. Het is aan de PvdA zelf om die duide-lijkheid te scheppen en het lijkt een nationaal belang dat ditonomwonden zal gebeuren.

•

door onze redacteur buitenland

Franco en daarn

Nu prins Juan Carlos Franco vervangen heeft als staats-hoofd van Spanje is het tijd geworden voor een terugblik en een blik in de toekomst. Zal er ·verandering in de aard van het regime komen en zal dat een verandering in de richting van de te lang uitge-bleven democratisering zijn? Ongetwijfeld zullen er nog al wat mensen uit de omgeving van de ex-dictator zijn, die daar nu niet direct reikhalzend naar uitzien. De vraag is ech-ter hoe groot hun macht nog is. Veel van die macht was direct ontleend aan de per-soon van Franco, een grote nationale beweging om op te steunen is er niet, naar het schijnt. Dé Nationale Bewe-ging, erfenis van de bloedige burgeroorlog, mist ieder elan. En veel van de vroegere bond-genoten van het regime zijn in de loop der jaren afgeval-len. Een belangrijke factor daarbij was de relatie met de kerk. Sinds het einde van de jaren zestig is die relatie steeds moeilijker geworden. Naast de veranderde hou-ding van de kerkelijke hiër-archie als zodanig gingen ook steeds meer individuele pries-ters hun steun geven aan de bewegingen onder arbeiders en studenten voor meE!r de-mocratie en de afscheidings-bewegingen in Baskenland en Catalonië.

Toch heeft het bewind van de generalissimo iets om met enige trots op te wijzen, n.l. de economische ontwikkeling in de jaren '60. Het bruto nationale produkt steeg van $ 29,3 miljard in 1963 tot naar schatting

$

65 miljard in 1974 en het nationale in-komen van $ 934 in 1963 tot $ 21 00 per hoofd van de bevolking in deze tijd. Er zijn rigareuze maatregelen nodig geweest om dit te bewerk-stelligen. Industriële · vestigin-gen krevestigin-gen vijf jaar vrijdom van belastingen, uitrustingen

mochten belastingvrij worden

ingevoerd, kredieten werden

op gemakkelijke

voorwaar-den verleend en er werden

aantrekkelijke terreinen

aan-geboden voor vestiging.

Voor-al de tauristenindustrie heeft

hiervan geprofiteerd en vormt

thans de belangrijkste bron

van inkomsten aan

buiten-landse deviezen. Een factor

stakingen of andere vormen van arbeidsonrust. Met de groei van de illegale vakbon-den kw!3m daar echter veran-dering in. Vooral in Basken-land, Asturië en Catalonië kwam .het steeds vaker tot

stakingen en botsingen tussen arb.eiders en politie. In het gé-hele land gingen in 1971 en

'72 resp. 8 en 7,5 miljoen

Franco met zijn opvolger, tijdens een parade in 1972

die de vestiging van

buiten-landse bedrijven zeker in de

hand heeft gewerkt is het

arbeidsklimaat. De enige toe-gestane vakbond was niet

direct een strijdbare

organi-satie te noemen en hoewel

de lonen verhoudingsgewijs

laag bleven, kwam het

aan-vankelijk niet tot belangrijke

arbeidsuren door stakingen verlorèn. De meeste stakin-gen waren uitgeroepen door de zgn. "Arbeiders-comités"

die vooral gesteund werden doQr communisten en katho-lieke activisten.

De verhoogde welvaart was op zich ook al een bron _van

onrust omdat er een nieuwe middenklasse is ontstaan die die welvaart vergezeld wenste te zien gaan van sociale vrij-heden en politieke privileges. Studenten demonstreren sinds 1965 op gezette tijden voor de vrijheid van vergadering en vereniging en hoewel het regime hier en daar wat toe-gaf, bleef Franco toch over het geheel genomen de tew-gels strak in handen houden. Dat de onrust en het verzet hiertegen toch nog altijd tamelijk beperkt zijn gebleven, wordt toegeschreven aan de traumatische angst voor een nieuwe burgeroorlog, die eens bijna een miljoen slachtoffers heeft geëist.

Nu kijkt iedereen naar Juan Carlos, de 37-jarige prins in wie weinigen meer zien dan een toegewijde leerling van de generalissimo. Toch is de algemene verwachting dat hij democratische hervormingen niet achterwege kan laten. De oppositie, bestaande uit socialisten, liberalen, christen-democraten en de natuurlijk weer goed georganiseerde communisten, is er echter weinig gerust op en vreest dat het bij een nominale de-mocratisering zal blijven, voorlopig. De Franco-aan-hang en nog verder naar rechts staande clubs zou zelfs dat te ver gaan. Veel zal af-hangen van de houding van het leger, waarover nog niet veel zinnigs te zeggen is. Een deel van de officieren houdt er liberale denkbeelden op na. Een marxistische scholing, zoals de Portugese militairen die in de koloniale oorlogen in Afrika hebben opgedaan, hebben de Spanjaarden niet ondergaan. Bovendien zal de ontwikkeling in Portugal toch menig Spanjaard wel huiver'ig doen zijn van extreem-linkse

I

Debat in Eerste amer

Geen

liberale

broedert~iSt

De Tweede Kamerfractie van de VVD heeft in haar geheel gestemd vóór de Rijkswet, die Suriname onafhankelijk maakt. De Eerste Kamerfractie van onze partij heeh tegenge-stemd, met uitzondering van prof. Zoutendijk en onderge-tekende.

Waarom dit verschil? Niet om-dat er een liberale broeder-twist is uitgebroken, maar om-dat de problematiek rondom Suriname zó ingewikkeld is, dat vanuit een liberaal stand-punt verschillende elementen kunnen overheersen.

Voor de manier waarop de Ne-derlandse regering de zaak heeh aangepa~ hebben wij weinig waardering. Men had te veel haast. In Keerpunt stond dat Suriname uiterlijk eind 1976 onafhankelijk moest worden; de voorbereidingen moesten in 1975 p~aats heb-ben. Den Uyl zegt dat Neder-land niet mocht vertragen. Dat is verklaarbaar uit een histo-risch begrijpelijk schuldgevoel. Maar wijzer zou zijn geweest de Surinaamse regering te wijzen op de moeilijkheden die zouden ontstaan bij tijdnood. Men heeh kunnen zien aan-komen dat bij een zo geladen politieke sfeer. zoals Paramari-bo nu eenmaal heeh, over-haasting alleen maar irriterend en escalerend zou werken. De Surinaamse Staten moeten in de komende. weken een wet-gevende arbeid verrichten, waarvoor oudere parlementai-re democratieën met meer ervaring maanden, zo niet jaren, nodig hebben.

Bij de beoordelingvan de Rijks-wet speelt een belangrijke rol de v~aag of de mensenrech-ten in Suriname na 25 novem-ber afdoende gewaarborgd zijn. In een samenleving waar-in rassen scherp tegenover elkaar staan, waar slechts een uiterst krappe meerderheid

regeert, waar nauwelijks spra-ke is van ·een dialoog tusse,n regering en oppositie, is ver-ankering van die mensen-rechten nog noodzakelijkerdan in een staat met een meer homogene samenleving. Die verankering zal er, vrezen wij. vóór 25 november niet zijn. Prof. Polak heeft in een indruk-wekkend betoog in de Eerste Kamer verklaard dat de kans zeer groot is, dat er na 25 november in Suriname geen enkele rechtsorde zal zijn. Mi-nister De Gaay Fortman heeft moeten erkennen dat de hui-dige Surinaamse staatsrege-ling met de proclamatie van de onafhankelijkheid zal op-houden te bestaan. Bovendien heeh het debat in Tweede en Eerste Kamer aangetoond dat hetwantrouwen tussen de Surinaamse Statenleden ab-soluut niet is weggenomen. De fractie van de regerings-coalitie, in meerderheid Cre-ools, gaf geen milimeter toe aan de wensen van de voor-namelijk Hindoestaanse oppo-sitie, a~ngevoerd door de be-kwame jurist en parlementariër Lachmon.

tin

i

Een tweede zeer belangrijk punt is de vraag of Nederland de zekerheid kan hebben dat de ruim drie miljard gulden aan ontwikkelingssamenwerking, die wij bereid zijn te geven, juist gebruikt zullen worden. Het plan voor de besteding van dat niet geringe be~drag geeft weinig reden om aan te nemen dat werkloosheid en armoede in Suriname bestre-den zullen worbestre-den. Ik heb het een kil kapitalistisch plan ge-noemd, waarin de hele sociale sector nauwelijks tot zijn recht komt. Dat is niet een partij-politiek standpunt, maar een menin·g die gedeeld wordt door ontwikkelingssamenwerkings-experts, Suriname-kenners van vrijwel alle partijen. Geen

VVD-hobby du~. Dat zou ook niet mogen, want de ontwikkeling van Suriname is geen partij-politieke maar een nationale zaak.

Wij hebben alternatieven voor het o.i. slechte plan genoemd:'

diversificatie van de econo-mische structuur (dus geen bauxiet monocultuur, wat met het teruglopen van de vraag naar aluminil.ij11 voor een kwetsbaar land als Suriname uiterst gevaarlijk is), verster-king en verbetering van de voikslandbouw, een integraal onderwijspian, een begin van ·sociale zekerheid,

decentrali-satie van bestuur en besluit-vorming,' sociale woningbouw. Indien het geld hiervoor be-steed wordt, zal Suriname eer-der weerbaar en welvarend worden dan bij het realiseren van enorme infrastructurele werken.

Haya van Someren, lid van de WO-fractie in de Eerste Kamer en schrijfster van dit artikel, op bezoek in een huis in Nieuw N ickerie, waar kinderen van ~

ongehuwd& moeders en kin (leren wier vaders naar Nederland vertrokken worden opgevangen. Al dit werk ia particulier liefdewerk: de overheid geeftgaan sociale zekerheden. Erisgeangeldvoor, Suriname is te arm.

Minister Pronk onderschreef deze voorsteilen geheel of grotendeels. Het slot van zijn betoog, waarin hij zei dat onze kritiek geen hout sneed, zal wei nodig geweest zijn voor zijn achterban. Met zijn inhou:-delijke steun ben ik tevreden. De ontwikkelingssamenwer-king en de besteding van het vele geld is. het enige waarmee wij voor Suriname nog iets kunnen betekenen. Het tot stand brengen van een zekere weivaart dáár is de enige ma-nier om een remigratie op gang te brengen.

J

l"n

vervolg van pag. 5 Door onze parlementaire redacteur

Geurtsen over Surinamedebat:

dat de mensenrechten verze-kerd moeten zijn. Beide frac-ties hopen innig dat het de Surinaamse Staten zallukken de Grondwet nog vóór 25 november behandeld te krij-gen. Beide fracties hopen dat het geen papieren rechten zul-len blijken te zijn als ze een-maal vastliggen.

e

eur 1s o

pen"

De heer Polak gaf een knappe samenvatting van de motieven die beide groepen in de Eerste Kamer tot hun standpunt had-den gebracht. De hele fractie acht de mensenrechten fu nda-menteel. Voor de twee voor-stemmers gold dat verwerping van de wet nog ernstiger ge-volgen zou hebben. Een esca-latie van de latente strijd na een eenzijdige uitroeping van de onafhankelijkheid zou dan het gevolg zijn geweest. Ne-derland zou dan niets meer hebbenkunnendoenvoorSu-riname, voor handhavä,ng van een rechtsorde. Nu kan dat, met de criteria voor ontwikke-lingshulp, wél. Wordt Suri-name een dictatuur, dan moet en kan Nederland de ontwik-kelingshulp stoppen.

Het was voor beide fracties een afweging, letterlijk een ge-wetenszaak. Zowel vóór als tegenstemmers willen voor Suriname de beste voorwaar-den voor een goede toekomst. De Surinamers hebben recht op zekerheid en veiligheid, op werk en eten, op een toekomst voorhun kinderen.

•

Tijdens het Suriname-debat in de Tweede Kamer ging het er on-hollands toe. De emoties, opgekropt door het verstop-pertje spelen tussen de rege-ringspartijen en de oppositie in Suriname, kregen op het Binnenhof de vrije loop. De tribunes waren rumoerig. De redevoeringen tartten elke spreektijdafspraak. De Suri-naamse delegatievoorzitter Wijntuin stal alle harten met een indringend slotwoord. En aan het slot van het driedaags debat werd staande het Suri-naamse volkslied gezongen nadat kamervoorzitter Vonde-ling hieruit enkele regels had geciteerd.

De meerderheid van de Tweede Kamer, onder aan-voering van VVD-woord-voerder Geurtsen, was het er over eens dat de Surinamers straks op dezelfde grond-rechten en menselijke waar-borgen moeten kunnen reke-nen die zij nu hebben.

Geurtsen stelde dit centraal in zijn betoog ... Wij hebben de plicht ons af te vragen of de rechtswaarborgen die het Statuut aan de individuele mens biedt, ook straks ge-waarborgd zullen zijn. Dat heeft niets te maken met

· bemoeizucht, laat staan met wantrouwen, maar alles met wat ik en mijn fractie be-schouwen als een juiste taak-opvatting," zei hij.

Hij hield op een diplomatieke manier ook een stok achter de deur. Als de Surinaamse rege-ring na de onafhankelijkheid de mensenrechten niet vol-doende zou eerbiedigen zou-den alle bestaande afspraken tussen ons land en Suriname opnieuw moe.ten worden be-keken . ..Ik zeg dat uitdrukke-lijk niet om een smoes te hebben <!lm van financiële ver-plichtingen áf te komen. Maar ik kan me niet voorstellen dat wij ons ten aanzien van Portu-gal op het standpunt stellen'

dat hulp alleen geboden wordt als uitzicht bestaat op een democratische on-twikke-ling en dat die ontwikkeon-twikke-ling in Suriname ons niet zou aan-gaan."

La

t

Het driedaags debat was lang genoeg om duidelijk te maken hoe laat het in Suriname is met de grondwet: vijf voor twaalf. In vijf minuten kun je wonderen verricbten, maar dan mag je geen seconde ver-liezen.

De WO-fractie ging onder voorbehoud dat de rijkswet-ten op losse sc~roeven komen te staan als het niet tijdig voor elkaar komt, met de onafhankelijkheidswetten ak-koord. Geurtsen deed aan het slot van het debat een dringend beroep op de Suri-naamse partijen om elka~r op dit punt te vinden.

Hij besloot zijn knappe bij-drage aan het debat als volgt:

.. Het lijkt wel alsof beide par-tijen tegelijkertijd uit alle macht staan te duwen, elk aan een andere zijde van een deur, die, omdat ze allebei met al hun kracht duwen, de indruk wekt op slot te zijn. Wat ik zou willen, is dat men dat duwen eens een ogen-blikje achterwege zou laten en eens gewoon·zou willen pro-beren, of de deur werkelijk is afgesloten. Dat zou tot de ontdekking kunnep leiden dat die deur open is en dat ook altijd is geweest. Als dat zo is, verhinder elkaar dan ook niet die deur te openen. Hij geeft toegang tot het vrije en onafhankelijke Suriname." De bijzondere gedelegeerden uit dit koninkrijksdeel keken elkaar bij het aanhoren van deze woorden wel aan. Maar ze reikten elkaar niet de hand.

'?!}'?;;}~'?§?!}~~~~~'?§~~~~~~

Uw e1gen sauna thuis Probleemloos geplaatst, '" uw hws of

garage Vraag de kleurenbrochure en lof bouwplan·adv1ezen van Lagerhalm De ongtnele echte

ftnse sauna Oo~ voor ovens en .. 1\

alle sauna-aceessetres 1 ;. Heer1tJk verinssen en ont- •,

·

)

:

t-rm

IJ

l1H

~~\

spannen tn uw etgen omgevtng lnderdaac1, tdeaal !

[//

.

1\

•)\~\\11

·~

~

f

J

:&~'ttl

• . --~ ~-._;r.·~ ---:_i~ -'~ - y

lagerholm voor

saunaliethebbers

lagerholm voor

zonaanbidders~

,

.f!J

~~-

~'

~;,.

.

:s::lP

. .

...

..'0:»

."..~,~ ~ Lagerhalm solanum.

't ZonnetJe tn huts Heerlijk brwn worden wanneer u wtlt Ook als het butten gtet Lagerhalm solariums bestnJken

een extra groot oppervlak GemakkeliJk te plaatsen

Eenvoudtg te bedienen knop om en zonnen maart

~~~

_l;i:~p-

_-'

over

•

J3

'J Lagerhalm sauna's Zend miJ maar omgaand uw dokumentatle

0 lagerhalm solanums naam

adres

plaats

telefoon

Coupon opzenden naar Lagerhalm Ftnn Import

Tijdens de jaarlijkse conferen-tie van de organisaconferen-tie .. Vrou-wen in de VVD" in .. De Blije Werelt" te Lunteren heeft de voorzitter, mevrouw Dett-meyer-Labberton, een be-roep gedaan op de VVD-Kamerleden te zoeken naar een constructieve oplossing voor gelijkberechtiging van de vrouw ten opzichte van de man ... Het Jaar van de Vrouw is vrijwel doodgepraat. Maar dat neemt niet weg dat men niet wil komen tot extra be-schermende maatregelen, zoals vervroegde pensionering voor de vrouw. Als het moet dan zowel voor de vrouw als voor de man. Gelijke plichten, maar dan ook gelijke rechten

en dat is niet overal het geval", aldus mevrouw Dett-meyer in haar openingsrede.

Zij vroeg ook extra aandacht voor de vrouwelijke kiezers . .. Het gewone, gezonde ver-stand van de vrouw wordt on

-derschat. De VVD wil een ge-zonde economie. Dat wil elke vrouw. Daarvan ziet zij het grote belang, daar kan zij in meegaan".

Mr. Talsma bracht als vice-voorzitter van de VVD namens het hoofdbestuur van de par-tij de beste wensen aan het congres over. De vier

aanwe-zige vrouwelijke Tweede Ka

-merleden behandelden enkele belangrijke punten uit het parlementaire werk. Mevrouw A. Kappeyne van de Coppello vestigde de aandacht op de gang van zaken bij de voorge-stelde bestuurlijke reorganisa

-tie van de provincies. Nu de VVD-motie is aangenomen en.

de termijn verlengd, vroeg zij om de reacties op deze voor

-stellen, zowel wat betreft per

-sonen als gemeenten. Me-vrouw Ginjaar-Maas stelde onder meer dat- nu de univer-siteiten zo worden over-stroomd met studenten dat ze die stroom nauwelijks kunnen verwerken - de plaatsing van hen die .,van de wetenschap

bezeten zijn" zeker gesteld moet worden. Want die cate-gorie moet de wetenschap vooruit brengen. De grote vraag is echter hoe kan wor-den vastgesteld wie tot die groep gerekend mogen wor-den, aldus mevrouw Ginjaar. Zij vroeg zich verder af of het onderwijs niet meer gebruik moet maken van televisie, bandrecorders etc.

Va

Mevrouw N. Smit-Kroes noemde minister Van Kemenade (onderwijs) een knap vakman met grote

in-opzet

den. Helaas stijgen ze nog steeds. Verontrustend vond zij dat de adviezen betreffende het bevolkingsonderzoek op baarmoederhalskanker veel te lang zijn blijven liggen.

Op alle zaken die door de .

spreeksters naar voren waren gebracht, kwam een stroom vragen en discussies los. Dui-delijk bleek een zekere veront-rusting over een gebrek aan activiteit in VVD-kringen in vergelijking met andere groe-peringen (Rode Vrouwen, Man Vrouw Maatschappij e.d.). Ook was er een duide-lijke wens wat betreft een goede kadertraining. De

Drs. W. J. van Staalen leidde de discussiegroepen tijdens het Vrouwen-congres.

vloed in het kabinet. Maar hij steekt niet onder stoelen of banken dat hij zich beschouwt als socialistisch minister die de gedachten van Keerpunt moet realiseren, d.w.z. de maatschappij hervormen via het onderwijs . .,Wij willen dat niet en wij hebben gelijk, maar dat is nog iets anders dan gelijk krijgen", riep me-vrouw Smit uit.

Mevrouw Veder-Smit ten- 1

slotte stelde dat staatssecre-taris Hendriks aanvankelijk veel heeft gebracht wat haar

' aansprak. Hij had de morele moed te stellen dat de kosten van de gezondheidszorg in de hand moeten worden

gehou-tweede dag van de conferen-tie was geheel bestemd voor een inleiding van drs. W. J. van Staalen, docent aan een Pedagogische Academie. Hij sprak over .. Beïnvloedings- en propagandatechnieken". Doel van zijn uiteenzetting was aan te tonèn hoe deze technieken worden bedreven, waarna vragen werden gesteld en de discussie op gang kon worden gebracht.

Drs. van Staalen begon zijn betoog met een verwijzing naar de sociale actie, zoals die in de jaren 1966-1967 overkwam uit de Verenigde Staten. Doel was de omver-werping van de maatschappij

en het sociale systeem. Op zichzelf niet verwerpelijk, maar het gaat om de wijze waarop en vooral om de snelheid waarmee. Wat de zor.g om het milieu betreft, merkte hij op dat de VVD op het jaarcon-gres in Utrecht (1974) een goede start heeft ge-maakt, maar helaas niet op die goede weg is verder ge-gaan ... Nu heeft de PvdA die naam. Er wordt eindeloos ge-praat, maar minister Varrink heeft noch het vraagstuk van de Rijn noch dat van de Rijn-mond veel verder weten te brengen", zei hij.

Na deze inleiding. werden de aanwezigen in vier groepen ondergebracht om zich bezig te houden met acht gespreks-thema's, gebaseerd op de in-leidingen.·

Terugkijkend op het congres kan worden gesteld dat het van rroed van het bestuur en de aanwezigen getuigd heeft zo'n ingrijpende verandering van opzet in praktijk te bren-gen. Feitelijk was het congres een ve~wezenlijking van een op een vorig congres door mevrouw Van Someren ge-uite wens dat men naar een meer menselijk onderling con-tact in de partij moet stre-ven.

Noordelijke Contactdag

Voor de Vrouwen in de VVD in Groningen. Friesland en Drenthe zal op 1 0 november, aanvang 1 0.00 uur,

in het Familiehotel te Paterswalde de Noordelijke Contactdag worden gehouden.

Sprekers: Mevr. drs. N. Rempi-Halmmans de Jongh voorzitter van de Ned. Vrouwen Raad over .. Zijn de Verenigde Naties echt geïnteres

-seerd in de Vrouw?" en drs. W. J.

Tuynman over .. Surinamers naar Nederland, een enkele reis onzeker

-heid?"

Kosten f 21, -(Inclusief lunch. koffie en thee) bij opgave vóór 1 nov. a.s. door overmaking op rek. no. 475/

23913 Amrobank Hoogeveen t.n.v. mevr. M. Frederiks-Hansma, Brink

-straat 22 te Hoogeveen. Na sluitings

gast-

uryqriil

Oud-Hollands speeialiteiten restaurant

IJl'

lfur laUten

Uitgebreide à la carte 1U!S't".AlliLUir

kaart. Prachtige zalen ~~N

voor lunches en par- kNosst 8A1l

tijen.

~~~~~~~~~

's-Maandags gesloten.1 ~--=4

G. G. H. Miltenburg Tel. 03407-1268

RESTAURANT "BEEKZICHT" • BUURSE (Ov.)

Broekheurnerweg 27

Telefoon 05426- 205

Donderdags gesloten

*

à la Carte Restaurant

*

Gelegen aan de Buurserbeek

*

Sfeervol ingericht

*

Bar en zaal voor 90 personen

*

Zaal te scheiden in tweeën

*

Geschikt voor zakenlunches

Waar

het

weer spelmaker

is

Comfortabele vakantie~appartementen, vlak aan het strand met v~ij uitzicht op zee. Reeds voor f 37,50 p.p.,

·incl. ontbijt, bij gebruik door 4 personen. Inlichtingen: 02507~2144.

HOfEL BOlMES PAlACE

Zandvoort, tegenover N S~station,

met een zee van parkeerruimte. Café-Restaurant "De BEURS-MODERN"

Wij bieden U: Vijf zalen met een capaciteit van 20 tot 200 personen (conferenties, recepties, di•ners).

'n plate service restaurant (snelle zakenlunches) - 'n Gespeciali-seerd restaurant (vis- en grill~gerechten)-'n Biljartzaal met 6 billarts (even ontspannen)

Grote Markt 6 - Breda • Veemarktstraat 2 - (Tel.: 01600-37716-45987)

Oud van naam - Nieuw van karakter

Haarlem

,.1St

~ampbttr•t ~ortn"

Kade 2

-VEERE -

Tel. 0.1181 -

291 -

228 Sedert eeuwen vast gebruik: ...

om lupbrn ban qualittit

rn

anbtrt

pUjanttn

tr

logrrrtn tn tractrrrrn

Hotel-Café-Restaurant BOSCHHEK 2

Dr. Schoepmanloon 1 Tel. 01600-50150 en 50151. Schitterende ligging aan rond van

Mastbos. 30 bedden. Apart gelegen zool voor grote gezelschoppen (tot 400 pers.). Bands-holel ANWB en KNVvl. Kamer met ontbijt v.o. I 17,50. Pension (min. 4 volle dgn.) v.o.

I 35,- tot 1 50,- p. d. Het geh. 1oor geopend.

Specialiteit: Engelse· Franse keuken.

Lid Horeca-Nederland, KNAC-rest., Doners·

cl.ub, American-Expres&, Eurocard, Eurogolf.

~=

ro.iliutrlt;

Svenska Rastaurangen BOLWERK

Tel. 023-320668 Kennemerplein 5

Specialité Smörgilsbord. Gerenom-meerde keuken. Zalen voor recep-ties en diners .. Eigen parkeerterrein. Lid Horecaf. C. H. EKMAN, Eig.

, ' .:··.· .. • • r '.

B

.

.

~

·.-

:

De partij-politieke situatie in Nederland lijkt ingewikkelder dan ooit. Zij heeft zelfs veel van een welhaast onontwar-bare kno9p. In ons nummer van 18 april j.l. mocht ik enige aandacht wijden aan een ver-gadering te Gouda van een honderdtal politiek wat losge-slagen lieden. Het Tweede-Kamerlid drs. Nypels en drs. Nooteboom, beiden van D'66, speelden daar de hoofdrol, met o.a. prof. Wessel, oprich-ter-voorzitter van de zich noe:-mende Liberaal-Democrati-sche Partij, een al enige jaren oude afsplitsing van D'66. Een succes was deze bijeen-komst niet. De heren Nypels en Nooteboom toonden zich teleurgesteld over de ,.magere opkomst"" en de ,.wem1g

enthousiaste stemming". Enig besluit over een nieuw te vormen partijtje van disci-denten uit D'66, DS'70 en

wellicht wat linkse

,.CDA-mensen" van het type De Zeeuw, kon nog niet worden genomen.

Zaterdag 25 oktober was on-geveer hetzelfde groepje - nu in Rotterdam wederom bijeen, waar het zich als .. De-mocratisch Actie Centrum" presenteerde en een kennelijk nog erg teer proefballonnetje opliet met .de weinig originele naam

"Vrijzinnig-Democrati-sche Partij< Ook hier kwam men echter niet verder. Zelfs over het tijdstip van oprich-ting kon men het al niet eens

worden en mismoedig consta-teerde de heer Nooteboom

samen-hestel

in

de knoop

werkingsstreven bij de chris-ten-democraten en in de z.g.

progressieve_combinatie (PvdA, PPR en D'66). De heer Nijhof kon zich ten-slotte (als compromis) met: in de eerste helft van 1976, verenigen. De heer Wessel bleek echter weinig vertrou-wen te hebben in de soliditeit van de basis van een reeds zo snel op te richten nieuwe partij-groepering. Hij meende, dat men zonder zo'n solide basis desnoods nog niet aan de Kamerverkiezingen van 1977 moest deelnemen, weigerde dus dit compromis te aanvaarden en trok zich terug als kandidaat voor het bestuur van het Democratisch Actie Centrum. Met de meer ",udiek" dan serieus aandoen-de oproep van aandoen-de heer Nypels:

"vrijzinnig-democraten aller partijen, verenigt u" als bood-schap, gingen de kennelijk weinig geïnspireerde aanwe-zigen weer voor een half jaartje naar huis.

Ook de persreacties waren weinig gunsti-g. HetAlgemeen Dagblad noemde "de poging van een aantal mensen uit de hoek van D'66 en DS'70 om een vrijzinnig-democratische partij op te richten, die dag eigenlijk al mislukt" en achtte de levenskans van een partij uit die kring "vrijwel nihil", Het Parool noemde de keuze van de (eventuele) naam: "Vrij-zinnig-Democratische Par-tij" een teken van ideeën-q_rmoede, omdat zowel D'66 als DS'70 bij hun oprichting uitdrukkelijk hadden gesteld, dat ze juist geen vrijz.-dem. partij wilden zijn. Het meest waarschijnlijk achtte Het Parool, dat er tenslotte

hele-. maal geen partij van deze aard zou komen: Het Vrije Volk kwam met de conclusie van enige congresgangers, dat

"de VDP reeds vóór zij is op-gericht mislukt lijkt".

Op de Rotterdamse bijeen-komst bleken weinig of geen volgelingen van de uit de KVP ge,treden oud-partijvoorzitter dr. De Zeeuw aanwezig te zijn. Verwonderlijk is dat niet. Dat de heer De Zeeuw ooit onder een

"vrijzinnig-demo-cratische" vaan zou

optrek-ken, is ondenkbaar. Even ondenkbaar als men zich in de persoonlijke sfeer een samengaan van de zwevende idealist De Zeeuw met

"nuch-terlingen" uit de school van dr. Drees jr. kan voorstellen. Het Vrije Volk meende te weten, dat dr. De Zeeuw er ook niets voor voelde, met

"kille pragmatici" als drs. Nypels in zee te gaan. Dr. De Zeeuw zelf heeft de befaamde

politieke kringen op dit punt trouwens niet lang in het onzekere gelaten. Enkele dagen na het Rotterdamse congres heeft hij laten weten dat "zijn politieke groepe-ring" niet zal gaan samenwer-ken met het Democratisch Actie Centrum. De groep De Zeeuw had voor het eerste congres van het (te .vormen)

DAC een officiële uitnodiging ontvangen, maar zag ervan af om een afgevaardigde of spreker daar heen te zenden. Wat is nu die "politieke groe-pering" waar de heer De Zeeuw van gewaagde? Dat is

de (althans tot op de dag van het schrijven van dit artikel) nog in een geheimzinnig waas gehulde "Actiegroep Reso-luut". Deze hield onlangs een besloten studieconferentie in Bennekom, waar men zich nader verdiepte in de vraag of

- en zo ja, welke - mogelijk-heden er zijn voor een "vierde stroming" in de Nederlandse politiek, naast de PvdA, de VVD en het landelijk in feite nog altijd niet tot stand geko-men "Christen-Democratisch

Appèl" (CDA).

Dat de heer De Zeeuw en de zijnen precies grásduinen op hetzelfde terrein van "politiek losgeslagenen" als de groep Nypels- Nooteboom- Nijhof-Wessel, wordt wel heel duide-lijk voor wie nog eens opslaat

Onze oud-redacteur A.W. Abspoell(ond in de partijpolitieke warboel van dit moment aanleiding tot cUt àrtikel. Hij schrijft over de tot mislukken gedoemde pogingen om een Liberaal Democratische Partij op te richten, over de in een geheimzinnig waas gehulde actiegroep Resoluut en over de spanningen in het confessionele kamp.

wat de heer De Zeeuw reeds op 1 5 augustus in een inter-view dat het Algemeen Dag-blad met hem had, liet weten. Daarin verklaarde hij, samen met gelijkgezinden een "marktonderzoek" te willen houden naar de mogelijkheid om een nieuwe partij op te richten, die ",inks van het midden" zou komen te staan. Als een van de supporters achter De Zeeuw kan men de N RC/Handelsblad columnist mr. J. J. Vis horen noemen. En wat schreef deze dan ook op 16 augustus (dus één dag later) in genoemd dagblad

o.a.? "Links van het midden is er inderdaad wel een gat op te vullen. D'66 en DS'70 hebben met·succes op dat gat gemikt, en alle kiezers, die eens hun stem aan die par-tijen hebben gegeven, zullen niet helemaal van de aard-bodem zijn verdreven. Als De Zeeuw erin slaagt, de kiezers net zo te boeien als Van Mierlo en Drees (jr.) eertijds, dan kunnen we bij de vol-gende Kamerverkiezingen een nieuwe fractie van een man of tien in de Tweede Kamer ver-wachten".

Mei), kan zich verbazen over· zoveel illusionisme bij een voormalige D'66 prbmotor als mr. Vis èn zich afvragen waarom beide groeperingen: D'66 van Van Mierlo en DS'70 van dr. Drees jr., dan toch in een betrekkelijk korte spanne tijds als doorgeprikte ballonnen in elkaar zijn ge-zakt. De oorzaak, die ik meen te z.ien, heb ik al eerder aan-gewezen. Uit de laatste Ka-mer-, staten- en raadsverkie-zingen en uit de nadien reeds

·herhaaldelijk ingestelde opi-nie-onderzoekingen blijkt duidelijk, dat ons kiezersvolk -terecht - genoeg heeft gekre-gen van zich steeds opnieuw aandienende mini- of splinter-partijen. Ook de afschaffing van de opkomstplicht heeft een zich door de kiezers in overgrote meerderheid richten op een der drie hoofdstromin-gen in ons politieke bestel stellig in de hand gewerkt. Ondertussen is dat tegen elkaar in werken van concur-rerende groepjes onder een waarschijnlijk nog slechts grotendeels imaginair stukje van de kiezersmassa, nogal verwarrend voor wie de partij-politieke verhoudingen van dit ogenblik enigermate wil in-ventariseren.

He CDA-ge ct il

interne verhoudingen binnen het CDA zowel als met die tussen wat men nog als .. regeringspartijen" aanduidt. De situatie binnen wat het Christen-Democratisch Appèl zou moeten zijn, kan men na het Haagse Congres van 23 augustus nog het beste aan-duiden als die van een .. gewa-pende vrede". Mr. Aantjes en zijn vrienden, die niet ophou-den te verzekeren dat ook zij het CDA willen, is bereid op-nieuw met de KVP en de CHU te gaan praten. Maar beide laatsten willen dat alleen op basis van de op,. het Haagse Congres met grote meerderheid aanvaarde reso-lutie. Dat wil dus zeggen, dat het geschil over de .. open-heid" van het CDA nog steeds als een zware dreiging boven het confessionele kamp hangt. Hoe zwaar die dreiging is, bleek nog dezer dagen uit de pessimistische uitlatingen van minister Van Agt (KVP) in een gesprek met Het Vrüe Volk. Daarin verklaarde deze zonder omwegen, de perspectieven van het CDA .. somber"' in te zien. De opposionele houding· van dr. Kruisinga (CHU) bij de algemene beschouwingen had z.i. .. de zon nog verder doen ondergaan". Mr. van Agt achtte het .. steeds waar-schijnlijker" dat de KVP nu alleen de verkiezingen zal ingaan. Of dat zal ,.floreren·· achtte hij een tweede. Dat zal ervan afhangen of de KVP zich nog op tijd een .. nieuw profiel kan aanmeten". En ondertussen is de partijraads-vergadering van de ARP, welke op

8

november zou zijn gehouden, naàr 1 3 december verschoven, in afwachting van het .. nadere gesprek'' dat tussen ARP, CHU en KVP nogmaals en dán wellicht voor de laatste en beslissende maal over .. de functionering van de grondslag van het CDA'' zal worden gehouden. Heel deze politieke warboel ·

wordt dan nog doorkruist door

de tijdens de algemene be-schouwingen in •de Tweede Kamer tussen de regerings-partijen 'gerezen nieuwe te-genstellingen. Bijna tezelfder tijd dat mr. Aantjes in zijn partijblad Nederlandse Ge-dachten met leedwezen (dat wel!) moest constateren, dat de politieke samenwerkings-sfeer tussen de PvdA ener-zijds en de twee christen-democratische partners an-derzijds de laatste weken was verslechterd, dreigt PvdA-fractievoorzitter Van Thijn in opgewonden bewoordingen met een kabinetscrisis, wan-neer zijn partij haar eisen inzake een nieuwe grondpoli-tiek, een ondernemingsraad-nieuwe-stijl en een overheids-greep op de investeringen van het bedrijfsleven, niet zou zien ingewilligd. Om dan nog maar te zwijgen van de irritaties en frustraties van de PPR, die voor een volgende regerings-periode samenwerking met een CDA. waarbij ook de CH U is betrokken, op de meest volstrekte wijze afwijst. Als VVD kunnen wij niet anders doen dan ons met hulp van onze nog altijd groeiende aanhang zo sterk mogelijk maken en scherp in het oog houden, wat uit deze politieke heksenketel naar voren komt. En het zullen de kiezers zijn, die uiteindelijk door een hopenlijk duidelijke en juiste uitspraak ons in staat moeten stellen, in samenwer-king met goedwillende ande-ren, orde op zaken te stellen. Wat ons te wachten zou staan wanneer dit op staatsgreep-achtige wijze tot stand geko-men bewind nog weer voor een volgende periode zou worden voortgezet, is het enige dat bij alle onduidelijk-heden in ieder geval wèl heel duidelijk is. Dat te voorkomen moet het doel zijn van allen, die met ons een voortgezette socialistische omvorming van staat en maatschappij nood-lottig zouden achten.

Tuincentrum

ESHUIS

•

Alle materialen voor uw tuin . Aanleg en onderhoud van:

Tuinen - Plantsoenen - Terreinen ALMELO - Maardijk 15

Telefoon 05490- 18743

TUINARCHITECTUUR PRONK en KAPITEIN

voor ontwerp, aanleg en onderhoud van alle soorten tuinen, door geheel naderland kantoor: g. flinckstr. 143 amsterdam tel. 020-718277 GROENVOORZIENING G. A. & A. v. d. Gaag

kantoor en kwekerij telefoon 114265 Ringvaartweg 98 - ROTTERDAM-16 ook na 6 uur - telefoon 122443 - 203409.

Aparte afdeling binnenbak beplanting. Lid A.T.G.

tul po

tuincentrum

Benoordenhoutseweg, hoek Waalsdorperlaan

Wassenaar-Den Haag. Tel (070) 264041

_ . . . _ kom VfiJblljYe'ld een bézoek t,rengen en parkeer uw auto op ons ruime parkeerterrein

Aanleg en onderhoud van tuinen

H.H. PUYK

TUINARCHITEKTUUR

• Tuinadviezen • Begrotingen • Tekeningen

Korte Molenweg 8 - Telefoon 02153 -15937 • BLARICUM

I

oster:

Do111' onze parlementaire redacteiJI"

over Navo-belei

Het Navo-debat in de Tweede Kamer werd dit jaar in één dag afgewikkeld. In geen jaren was de kamer er zo snel over uitgepraat. Dit klinkt bijna geruststellend. Maar het tegendeel is het geval. Waar gaat het heen met onze rol binnen de Navo onder dit links-confessionele kabinet? VVD-woordvoerder De Koster,

oud-minister van defensie, zei hierover: ,.Legt men zijn oor te luisteren bij onze Navo-part-ners dan zijn wij hard bezig die geloofwaardigheid te ver-spelen." Trouwens, ook vanuit de' confessionele partijen werden twijfels geuit over de bedoelingen van minister VredelinÇJ en minister Van der Stoel.

Vredeling beroept zich al enige tijd op de noodzaak van het afstoten van taken. Spe-cialisatie noemt hij dat. De Koster: ,.Taken afstoten is geen specialisatie maar een eenzijdige vermindering. Wil men tot specialisatie komen dan moet men taken uitrui-len."' Dat gebeurt onder deze PvdA-ministers niet, maar dat begreep u al.

Onder dit kabinet is het met het Navo-beleid al net als met de binnenlandse politiek: pqt-verteren, maar dan op de

in-spanningen van de bond-genoten. Navo-secretaris-ge

-neraal Luns heeft zich daar al verscheidene keren bijzonder laatdunkend over uitgelaten, maar de verantwoordelijke ministers, premier Den Uyl voorop, smalen daar om. De Koster hamerde er op dat Nederland op andere onder-delen van het

bui-Secretaris-generaal Luns.

tenlands beleid eigenlijk ook maar een toontje lager moet zingen als het de Navo-ver-plichtingen aan zijn laars lapt.

,,Een land dat bondsgenoot-schappelijke verplichtingen zo lichtzinnig opvat, speelt niet mee in de voorhoede. Wie zijn contributie niet betaalt is geen

B.V. SCHEEPSWERVEN .,PIET HEIN"

voortzettende de zaken der

FIRMA W.SCHRAM

&

ZONEN

NIEUWBOUW· EN REPARATIEWERVEN BOLNES Alngdilk 488 • Tele• 26075 Tel. 01804-1 3644• en 010-139275• PAPENDRECHT - Noordhoek36 Tel. 078-5 12 22• • Nieuwbouw • Reparatie • Verbouwen • Verlengen • 2 hellingen elk 1 15 m • 2 dokken voor elk getij • Overdekt droogdok • Hefdok voor schr'oefwisselen

volwaardig lid van de club," zei hij.

"Of wel zijn wij een geloof-waardige en betrouwbare partner die aan zijn verplich-tingen voldoet en vanuit die sterke positie een wezen-lijke invloed uitoefent op de zo

VVD-Kamerlid De Koster

belangrijke terreinen van internationale samenwerking, van vrede en veiligheid, of wel dit kabinet gaat door met het behagen van een stuk linkse achterban en ver-'

speelt zijn geloofwaardigheid en daarmee zijn invloed."

De ministers probeerden het

voor te stellen alsof bij de

Motie in Harderwijk

Navo-bondgenoten juist een groeiende waardering bestaat voor de manier waarop ons land in alle openheid aan de defensie-inspanningen knab-belt. Maar met sterke voor-beelden konden zij dit uiter-aard niet staven, want hun kijk op onze rol binnen de Navoklopt niet met de. werke-lijkheid.

Me

1e

De Koster diende namens de VVD-fractie een motie in. Hij

vroeg hierin om niet een-zijdig tot afstoting of vermin-dering van Navo-taken over te gaan zolang de besprekin-gen tussen oost en west over wederzijdse troepenverminde-ring niet tot positieve resulta-ten hebben geleid.

De motie bereikte niet het ge-wenste resultaat, omdat (llinister Van der Stoel zei dat het kabinet over elke afwijking van de defensienota de Tweede Kamer en de bond-genoten zou raadplegen. Dat was bij de Algemene Be-schouwingen vastgelegd in een motie van de ARP. ·

Die defensienota lijkt echter, zoals De Koster ook zei, vooral bedoeld om de confes-sionele regeringspartijen KVP en ARP zand in de ogen te strooien.

De Statencentrale Harderwijk van de VVD heeft met alge-mene stemmen een motie aangenomen, waarin bijzon-dere ongerustheid wordt uitgesproken ten aanzien van de bezuinigingsplannen van de regering met betrekking tot de defensie. De statencentrale verzoekt het hoofdbestuur en de liberale kamerfracties het mogelijke te doen om te bereiken dat deze bezuinigingen geen doorgang zullen vinden.

Het dagelijks bestuur van de WO heeft deze motie be-sproken en stemt met de inhoud daarvan volledig in.

; . ~ . - . ' .

.. . ~

-;i • ,·

De begrotingsbehandeling van volksgezondheid is elk jaar goed voor spectaculair nieuws. Vorig jaar waren het Dennendal en de aanval van het 0'66-kamerlid Beekmans op de artsendeclaraties die de gemoederen verhit maak-ten.

Dit jaar lag in het Tweede Kamerdebat de nadruk vooral op het onderzoek naar baar-moederhalskanker en de on-voorstelbare stijging van de ziekten kosten.

Staatssecretaris Hendriks zag

tot nu toe geen kans het kankeronderzoek zo uit te breiden dat alle vrouwen tus-sen 35 en 55 jaar regelmatig op baarmoederhalskanker kunnen worden onderzocht. De hele Tweede Kamer dwong. hem op dit punt zijn

VVD-KamerlidTuynman

... vergeefse pogingen ...

beleid te WIJZigen. Op zijn begroting had Hendriks, die zo ongelukkig is zijn werk te moeten doen onder de onbe-kwame verantwoordelijkheid van minister Vorrink, slechts geld uitgetrokken voor experi-menten.

Landelijk

Nameos de VVD-fractie had-den mevrouw Veder-Smit en mevrouw Ginjaar een motie ingediend om dit onderzoek landelijk te maken. Van de re-geringspartijen kwam ook een voorstel van die strekking.

Op

U"W"

gezondheidl

De VVD-vertegenwoordigers hadden hun voorstel echter hard gemaakt door ook een wijzigingsvoorstel op de be-groting in te dienen, zodat er geld voor beschikbaar zou komen. Het ging om 2,8 mil-joen gulden . .,Hendriks heeft een kans gemist," zei me-vrouw Veder-Sm it. verwijzend naar de grote vraag naar deze vorm van bevolkingsonder-zoek.

De staatssecretaris zwichtte heel verstandig voor de druk die de kamer op hem uit-oefende. Hij zal vijf miljoen gulden extra voor dit doel uittrekken en hij beloofde mevrouw Veder-Smit dat hij zal nagaan of een kleine eigen bijdrage van de onderzochte vrouwen kan worden ge-vraagd.

VVD-Kamerlid mevr. Veder-Smit

. . . Hendriksheeftkansgemist ..

·

1

Wie durft er nog te beweren dat de VVD-fractie in de Tweede Kamer als oppositie

-partij geen successen boekt? Op uw gezondheid!

r

Ziektekosten

De ziektekosten worden echt veel te duur, zei staatssecre-taris Hendriks in navolging van de kamerleden ... Het is bar gesteld met de beheer-sing van de kosten." Met een beroep op alle' betrokkenen om hieraan iets te doen kan volgens hem niet meer

wor-den volstaan, omdat dit niets uithaalt.

Forse ingrepen zijn nodig, maar hij wilde en kon nog niet zeggen hoe hij er wat aan gaat doen. Eerst wil de KVP-staatssecretaris hier nog eens wat nachtjes over slapen. Dat worden wel slapeloze nachten, zei hij.

Een beperkt eigen ns1co zou wellicht een oplossing zijn, maar Hendriks krijgt daarvoor niet de medewerking van dit kabinet, zo lijkt het.

Mevrouw Vorrink is bij de be-spreking van haar beleid in de Tweede Kamer weer eens rinks en rechts om de oren geslagen. Dat is niets nieuws,

MinisterWesterterp

... ziet hetnietzitten ...

I

maar nieuws blijft wel dat zij ondanks alle harde kritiek rustig minister moet blijven. Let wel: moet blijven, want niemand is nog gelukkig met deze in alle opzichten falende minister. Alleen is de coalitie waarop het kabinet-Den Uyl steunt zo wankel dat een ver-vanging van aeze minister niet tot de mogelijkheden behoort. Zowel mevrouw Veder-Smit als Tuynman hebben tot nu toe vergeefse pogingen ge-daan het milieubeleid in scho-nere handen te krijgen. Al met al wordt niemand gelukkiger van deze bewindsvrouw.

Wegen anleg

Van het Rijkswegenfonds is niet veel meer over. De ver-keerscommissie uit de Tweede Kamer heeft hier een hele dag· met minister Wasterterp over gesproken. Koning bevestigde bij die gelegenheid weer eens zijn ook buiten de VVD-fractie geprezen faam als knap

reke-naar.

We zullen zijn rekensom hier niet specificeren. In zijn uit-komst kwam het er op neer dat vergeleken met de oor-spronkelijke opzet van het Rijkswegenfonds volgend jaar.

een negatief bedrag van 1 90

miljoen gulden .,overblijft".

In samenwerking met zijn fractiegenoot De Beer pleitte

VVD-Kamerlid Koning

. . . rekensom ...

Koning er voor om uit de werkgelegenheidspot van minister Boersma geld over te hevelen naar het Rijks-wegenfonds. Er zijn immers nog genoeg belangrijke weg-verbindingen te maken en dat zou een uitstekende manier zijn om in één klap een stuk van de werkloosheid te be

-strijden.

door mevrouw Smit-es aangevraagd Sj;)Oed-over de benarde positie n de Nederlandse schippers België ging op het laatste oment niet door. De actie de Belgische schippers vlak voor het kamar-t beëindigd.

heeft zij nu aan de be-bewindslieden ge-wat de regering doet m de gedupeerde schippers hadeloos te stellen. Eén van

r suggesties is hierbij of Belgische regering niet

roo.n<•nr<>v,ol;;k kan worden

ge-VVD-Kamerlid mevr. Smit-Kroes

. . . België aansprakelijk stellen ...

ging. Een televisiedebattussen mevrouw Smit-Kroes en on-derwijsminister Van Keme-nade. Het ging om hetzelfde NOS-programma (Frontaal, een kort geding) waar het VVD-kamerlid Ploeg een paar weken geleden zulke .. objec-tieve" ervaringen mee op-deed.

In dit .geval was niet de NOS de boosdoener, maar de

minister. Hij zag het bij nader inzien tot grote teleurstelling van mevrouw Smit-Kroes

toch niet zo erg zitten met de formule van dat program-ma. Ploeg schijnt nu

hele-KamerJournaal

maal van de beeldbuis te worden geweerd. De KRO-televisie had een opname met hem gemaakt voor de Van Speykshow over zijn ervaringen met de niet-uitge-zonden NOS-opname. Ploeg had de stellige ver-zekering gekregen dat de KRO de met hem gemaakte op-name op de buis zou brengen. Het item werd keurig op de titelrol aangekondigd. Maar uitgezonden werd het niet. Misschien wil iemand uit de omroepwereld in dit blad uit-leggen of er door de NOS en de KRO nu ook al een VARA-beleid wordt gevoerd?

Minister Lubbers heeft NVV-topman Arie Groenevelt er

Arie Groenevelt

. . . goed voor 1 00.000 werk-lozen ...

van beschuldigd dat die goed is voor 1 00.000 werklozen. Het is misschien te veel. eer voor de voorzitter van de grootste vakbond, maar dat de aanvallen van Groenevelt op de ondernemers slecht zijn voor de werkgelegenheid is een stelling van het type die niet bewezen hoeft te worden.

Groenevelt kwam met een

reactie in de stijl die we van hem kennen: .. Beschamend", zei hij. doelend op minister Lubbers, maar ondertussen een rake typering van zich zelf gevend.

Liberale

vonk

trof

minister Lubbers·

Het VVD Politiek Café

's-Gra-venzande heeft vorige week besloten minister Lubbers te onderscheiden met .. De Libe-rale Vonk". Deze onderschei-ding wordt toegekend aan een niet-liberale politicus die ,.een

uitspraak doet die voor hem-zelf een ontdekking is en een liberale geestelijke ontwikke-ling doet vermoeden". aldus het gelukstelegr.am aan de minister, die nu kans maakt nog eens bevorderd te wor-den tot .. klein liberaal licht". De voorzitter van de VVD-afdeling ·s-Gravenzande

(Westland). C. R. van Eekelen, meent dat minister Lubbers de onderscheiding volkomen verdient: ,.Met zijn recente uitspraken over Arie Groene-velt geeft de heer Lubbers als regeringsvertegenwoordiger eindelijk toe dat niét alleen de wereldrecéssie oorzaak is van de schrikbarend slechte situatie waarin Nederland ver-keert. Want dat een deel van de werkloosheid veroorzaakt wordt door ongenuanceerde verdachtmakingen van vak-bonctsmenners als Arie Groe-nevelt (lndustriebond-NVV). die daarmee het onderne-mingsklimaat grondig verziekt en het nog aanwezige

poten-tieel aan ondernemers weg-jaagt. Waardoor het Neder-land onnodig nog slechter gaat".

Dat minister Lubbers dit VVD standpunt eindelijk zelf ook inziet, is hoopgevend ... Maar dat de bewindsman nu één keer getroffen is door een liberale vonk, zegt nog niets". .aldus het VVD Politiek Café

·s-Gravenzande ... Pas als mi-nister Lubbers tot drie maal toe de ,.Liberale Vonk" heeft gehad en bevorderd wordt tot

.,klein liberaal licht", gaan wij zijn liberale geestelijke ont-wikkeling als een lichtpunt zien in de donkere toekomst

van ons land". •

Het VVD Politiek Café

's-Gra-venzande wenst geen nega-tieve kritiek te spuien door het uitroepen van .. de slechtste bewindsman van de maand". maar met de onderscheiding

.. Liberale Vonk" de niet libe-rale politici aan te sporen de ontwikkeling van hun gezonde verstand verder ter hand te nemen ... Opdat zij,sam'en met de VVD redden wat er nog te redden valt". aldus het VVD Politiek Café 's-Gravenzande.

vvn:

·

partij van de "W"erkers

Verbreding VVD-aanh ng ze door

Evenals in mei van dit jaar heeft het bureau Lagendijk in op-dracht van de VVD een aantal enquête-vragen gesteld. In deze representatieve steekproef zijn een 640-tal Nederlanders van 18 jaar en ouder ondervraagd in de periode van 26 september tot 3 oktober j.l. Daarbij waren wij ook dit keer vooral geïnteres-seerd in de kenmerken van de VVD-kiezers in vergelijking tot die van de CDA- en PvdA-aanhang. Wat is hun leeftijd, hun beroep, hun inkomen, hun geloofsovertuiging? Ook werden nog een tweetal vragen over inkomensnivellering en het belang van vrijheid tegenover gelijkheid gesteld. De antwoorden op die vragen worden hieronder weergegeven.

Ter verduidelijking: er werd voor ons geen .,stembusvraag" gesteld. Een dergelijke vraag vereist een omvangrijke en kost-bare uitwerking om ook de kleine partijtjes goed te kunnen voorspellen. Ons ging het vooral om de aanhang van de drie grote politieke groeperingen: VVD, PvdA en CDA {d.w.z. ARP, CHU en KVP). Maar om uw geheugen in deze te steunen, Lagendijk-enquêtes {voor opdrachtgevers als de AVRO) gaven het volgende beeld tot nu toe:

VVD:

Leeftijd

Enquête aug. '75 21.5% Enquête juni '75 21.3% Enquête april'75 21.1% Statenverk. 1974 19.0% Kamerverk. 1972 14.4%

Terug naar de WD-/Lagendijk-enquête van oktober: de leeftijds-opbouw van alle stemgerechtigde ondervraagden en die van VVD-, PvdA- en CDA-aanhang blijkt er zo uit te zien:

J

alle VVD- PvdA- CDA

-antwoord ondervraagden aanhang aanhang aanhang

18-24 jaar 18% 18% 19% 14% 25-34 jaar 23% 28% 27% 20% 35-49 jaar 23% 31% 17% 25% 50-64 jaar 19% 15% 18% 21% 65 jaar en ouder 16% 9% 19% 20% samen*) 99% 101% 100% 100%

Hieruit mogen we afleiden, dat:

• bijna de helft {nl. 46 %) van onze aanhang jonger is dan 35 jaar;

• de middenleeftijd {35-49 jaar) bij de VVD zeer ruim vertegen

-woordigd is; in deze leeftijdsgroep heeft de VVD absoluut genomen zelfs meer kiezers dan de PvdA I;

• de VVD een jongere partij is dan PvdA of CDA-partijen.

Beroepsopbouw

Het antwoord op de vraag naar het beroep van de geënquê

-teerden in deze oktober-enquête is tevens vergeleken met het antwoord in mei j.l.:

alle ondervraagden WO-aanhang

antwoord okt. '75 mei '75 okt. '75 mei '75

handarbeider/vakman 29% 31% 15% 22% niet-leidinggevend employé 19% 1"7% 28% 14% afdelingshoofd/bedrijfsleider 9% 10% 7% 15% vakspecialist in dienstbetr. 11% 13% 15% 14% bedrijfshoofd/vrij beroep 8% 8% 19% 19% geen beroep 25% 21% 15% 16% samen*) 100% 100% 99% 100%

Deze antwoorden komen hierop neer:

• Bijna 1 op de 2 VVD-kiezers {nl. 43 %) is handarbeider of niet-leidinggevend employé. In mei was dat nog maar 36 %. Voor-al de stijging van het percentage employé's is opvVoor-allend. • In de categorie .,geen beroep" is de VVD met 15% nogal

ondervertegenwoordigd t.o.v. alle ondervraagden met 25

%

en vooral t.o.v. de PvdA met zelfs 30 %. De VVD is dus het meest een partij van .,productieven".

Of om het nog anders te zeggen:

De VVD is momenteel de partij van de werkers.

• Verder blijkt uit de enquête-uitslag van oktober in vergelijking tot die van mei duidelijk de toenemende werkloosheid. Het aantal mensen, dat .,geen beroep" opgaf, nam in die tijd toe van 21 tot25·%.

Inkomen

Ook werd gevraagd naar het gezinsinkomen van de geën

-quêteerden. Het oktober-antwoord is tevens vergeleken met datvan meij.l.:

alle ondervraagden VVD aanhang

antwoord okt. '75 mei '75 okt.

·

7s

mei '75

tot en met f 1 5.000 29% 33% 21% 18% f 1 5.000 -f 20.000 14% 17% 5% 16% f 20.000-f 25.000 18% 17% 17% 16% f 25.000-f 30.000 12% 11% 13% 11% f 30.000 -f 40 000 16% 12% 21% 17% f 40.000 en meer 10% 10% 23% 22% samen*) 99% 100% 100% 100%

Uit deze antwoorden kan afgeleid worden:

• Over de hele linie is er sprake van een iets hoger inkomen in oktober vergeleken bij de opgaven van mei j.l. In de me

i-enquête had de helft van de VVD-aanhang een gezinsinkomen van beneden de

f

25.000 per jaar.

Nu ligt voor 56% van onze aanhang dat gezinsinkomen bene-den Qe

f

30.000.

• Het gemiddelde inkomen van de VVD-kiezers ligt nu tussen de

f

25.000 en

f

30.000. Voor alle geënquêteerden, evenals voor de CDA-kiezers, ligt het tussen de

f

20.000 en

• Bijna 1 op de 2 VVD-kiezers (nl. 43 %) is handenarbeider of niet-leidinggevend employé;

Meer dan de helft van de VVD-kiezers (nl. 56 %) verdient minder dan

/30.000.-

per jaar;

De CDA-kiezers hebben een voorkeur voor de VVD boven de PvdA in een nieuwe regering;

• De CDA-aanhang lijkt meer op de VVD- dan op de PvdA-aanhang.

zindh id

Op deze vraag gaven alle ondervraagden en de kiezers van VVD, PvdA en CDA-partijen het volgende antwoord:

alle WO- PvdA- CDA

-antwoord ondervraagden aanhang aanhang aanhang

geen godsdienst 44% 43% 63% 13%

Rooms Katholie~ 27% 28% 19% 42%

Nederlands Hervormd 20% 20% 15% 26%

Gereformeerd 7% 4% 1% 17%

Overige kerkgenootschappen 2% 4% 1% 1%

samen*) 99% 99% 99% 99%

Deze antwoorden komen hierop neer:

• De VVD is, ondanks het bestaan van confessionele partijen, in godsdienstig opzicht een gave afspiegeling van de Neder

-landse bevolking.

• Van de PvdA kan dat bepaald niet gezegd worden: De PvdA bestaat voor bijna twee-derde uit mensen zonder godsdienst. • Van de 3 VVD-kiezers is er ongeveer 1 (nl. 28 %) Rooms

Katholiek.

.ring

at V Dof v A?

Het bureau Lagendijk vroeg, evenals in mei, aan de geënquê-teerden:

.,Na de zittingsperiode van de huidige regering moet er een nieuw kabinet tot stand komen. Wat zou u dan beter vinden -een kabinet met de PvdA of -een kabinet met de VVD?"

Het antwoord van de CDA-aanhang is daarbij van het meeste belang:

antwoord CDA-kiezers voorkeur kabinet met WO voorkeur kabinet met PvdA geen voorkeur samen*) Hieruit blijkt: okt. '75 38% 26% 36% 100% mei '75 37% 28% 35% 100%

• Het aantal CDA-kiezers dat een nieuw kabinet met de VVD (nl. 38 %) prefereert boven een kabinet met de PvdA (nl. 26 %) is in vergelijking tot mei j.l. nog verder toegenomen.

• Voor 36 % van de CDA-aanhang geldt blijkbaar nog steeds het .,lood om oud ijzer".

ve se · len

Aan de geïnterviewden werd ook nog de vraag gesteld:

,.Vindt u dat de overheid met maatregelen de inkomensverschil

-len moet verkleinen of vindt u dat de overheid de mensen daarin vrij moet laten?"

Daarop was het antwoord - afhankelijk van de partijvoorkeur-a.h.v.:

antwoord WO-aanhang CDA-aanhang PvdA-aanhang

met maatregelen verkleinen 19 % 38 % 71 %

mensen daarin vrijlaten 81 % 62 % 29 %

samen *) 100% 1ÖO% 100%

Zonder overdrijving mogen we stellen, dat:

• deze antwoorden een levensgroot verschil van opvatting weergeven tussen VVD-en PvdA-kiezers; het vrijlaten van de inkomensverschillen heeft de steun van liefst 81

%

van de VVD-aanhang en maar 29% van de F>vdA-aanhang in deze enquête;

• de CDA-aanhang veel dichter bij de vrije VVD-visie staat dan bij de om overheidsmaatregelen vragende PvdA-opvatting.

V ijheid of gelijl<"'heid?

In dit verband werd ten slotte aan de ondervraagden de vraag voorgelegd:

.. Wat vindt u belangrijker-de mensen zijn zo vrij mogelijk of de mensen zijn zo gelijk mogelijk?"

Uit deze keuze komen afhankelijk van de partijsympathie de volgende voorkeuren:

antwoord VVD-aanhang CDA-aanhang PvdA-aanhang

mensen zo vrij mogelijk 79 % 64 % 46 %

mensen zo gelijk mogelijk 21 % 36% 54·%

samen*) 100% 100% 100%

Hieruit concluderen we:

• Laat men de mensen kiezen tussen .. vrijheid" en .. gelijkheid", dan blijkt voor zowel VVD- als CDA-aanhang .. vrijheid" aan-zienlijk zwaarder te wegen dan .. gelijkheid". Voor de PvdA-aanhang is .. gelijkheid" daarentegen belangrijker dan .. vrij

-heid".

• Ook in dit politiek-ideologisch opzicht staat de CDA-aanhang veel dichter bij de VVD- dan bij de PvdA-opvattingen.

Samenvattend

Samenvattend toont deze Lagendijk-enquête o.i. duidelijk het volgende aan:

• De verbreding van de VVD-aanhang in allè inkomens-, beroeps- en leeftijdsgroepen en onder alle kerkelijke stro-mingen zet zich onstuitbaar voort. De VVD als volkspartij voor vrijheid en democratie is er niet alleen voor het gehele volk, maar is onder de politieke leiding van Hans Wiegel ook werke

-lijk een partij van het gehele volk aan het worden.

• De CDA-aanhang vertoont veel meer overeenkomst in opvat-tingen en kenmerken met de VVD-kiezers, dan met de PvdA

-kiezers. Daarom is het ook begrijpelijk dat de voorkeur van het CDA-electoraat voor een kabinet met de VVD nog steeds toeneemt. Een nog langer durende voorkeur van de confes-sionele voormannen voor de PvdA moet dus welleiden tot de overkomst van vèle confessionele kiezers naar de gelederen van de VVD. Fors confessioneel stemmenverlies zal dan niet uitblijven.

.. Voer voor KVP en ARP-Ie.iders": iets voor hen om nog eens goed over na te denken!

Dr. R. W. de Korte 24 oktober 1975 VVD secretaris-voorlichting