en de zaak Van der Putten

Donderdag 19 april 1962 - No. 679

en

Mevr. Haya van Someren:

Om onze toekomst

(zie pag. 3)

e kwestie ieuw-Guinea

Indonesië verkeert praktisch ïn staat van faillissement, er heerst hongersnood en er dreigen besmettelijke ziekten.

In een lezenswaardig artikel over de steeds meer "hiaten" vertonende Indonesische econo- mie in de "Nieuwe Rotterdamse Courant" van 13 april werd vastgesteld, dat Indonesië dit jaar twee records heeft bereikt. vVel te verstaan: re- cords van negatieve waarde.

De republiek is de grootste rijstimporteur ter wereld geworden en de staatsbegroting vertoont het hoogste tekort sedert 1950, namelijk 36,9 mil- jard roepiahs. En daarbij is dan nog niet eens rekening gehouden met de kosten van de cam- pagne voor "de inlijving van West-Irian".

De bevolking van Indonesië groeit steeds;

naar schatting beloopt zij nu 96 miljoen. Maar de rijstproduktie stijgt niet of nauwelijks en het ideaal van zelfvo_orziening, waarvoor talrijke plannen zijn gesme~d, lijkt wel erg veraf.

. Het is in elk geval veraf voor het steeds groei- ende aantal bedelaars in de Indonesische steden, die niet eens in de eerste plaats belangstelling hebben voor geld, maar rijst vragen. ·

Het is ook veraf· voor de arbeiders en kleine ambtenaren, die hun betaling thans voor een deel in rijst krijgen - als het tenminste mogelijk is voldoende voorraden van het onontbeerlijke voedingsmiddel beschikbaar te hebl:;en.

D

Voor de kleine overheidsambtenaren, die sinds 1950 praktisch geen opslag hebben gekre- gen, zijn zulke zwarte prijzen uiteraard onbe- taalbaar.

De reeds zo kleine deviezenpot van het land moet wel steeds dalen, temeer als de export in pla&t!:; van omhoog, steeds omlaag gaat.

P~·esident Soekarno had voor 1961 een totaal van 36 miljard aan export willen bereiken, maar het is volgens berichten uit .Djakarta slechts 22 miljard geworden; 14 miljard beneden het doel en zelfs 4 miljard beneden het cijfer van 1960.

Dat is het beeld van het Indonesië van van- daag: tekort aan rijst, meel, zeep, spijsolie, tex- tiel, medicijnen, steeds stijgende prijzen van goedo·en en diensten en allerlei vormen van

con-~\ptie.

Een deel van die economische moeilijkheden wm·dt veroorzaakt door het tekort aan vervoer, waardoor produkten in het ene deel van het land ontbreken en in het andere deel liggen te wachten.

Dit vervoersprobleem is sinds november 1961 ernstiger dan vroeger en het ligt voor de hand, dat de verklaring daarvoor wordt gezocht Ïn de militaire voorbereidingen voor de campagne om

"West-Irian".

* * *

A

Maar geen nood: president Soekarno is bij be- sluit van de nationale verdedigingsraad nu be- noemd tot: "Opperbevelhebber voor Economi- sche Operaties".

Dan zal het wel beter gaan!

En dat nu is het land, dat ons. en de Papoea's bedreigt met "grootscheepse militaire opera- ties" tegen Nederlands Nieuw-Guinea en dat de

en de zaak Van der Putten

Verenigde Naties en de wereld daarmee onder druk hoopt te zetten:

Het zou lachwekkend zijn als het niet zo treu- rig was. Maar nog treuriger - om niet te spre- ken van: ergerniswekkend - is het, dat de Par- tij van de Arbeid zich geroepen voelt, buiten- parlementaire agitatie te voeren op het ogen- blik, dat de Nederlandse regering, getrouw aan onze, nationale beloften en aan onze plechtig aanvaarde verplichtingen krachtens het Hand- vest der Verènigde Naties, zich voor uiterst moeilijke omstandigheden ziet geplaatst.

Nadat wij dit artihel geschreven hadde1. ver- scheen een bericht, dat een aantal leden van de Partij van de Arbeid, onder wie de bekende historicus prof. dr. P. Geyl te Utrecht, heeft laten weten zich met de houding van het par' iJ- bestuur i.z. Nietnv Guinea, niet te kunnen v·~r­

enigen.

In deze verklaring zeggen zij:

"Wij veroordelen hun oppositie, waarin men zich samen met de P.S.P. en de Çommuniswn, begeeft, op een ogenblik dat de regering on- derhandelingen voert. Vooral qmdat een com- promis, waarbij de rechten van de Papoea's - die onze partij steeds heeft erkend - gewaar·

borgd zouden kunnen worden. niet onbereik- baar lijkt".

Naar de mening van de protesterende leden zou een progressieve en democratische partij meer oog moeten hebben voor de betekenis van het zelfbeschikkingsrecht en niet klakkeloos mogen wijken voor dreigementen van een dic- tatoriaal regiem.

Het plan-Bunker, voor zover de bijzonderhe- den daarvan bekend zijn geworden, lijkt ons als uitgangspunt voor besprekingen niet volstrekt verwerpelijk. Maar het is duidelijk, dat een re- gering, die zichzelf en haar gegeven woord res- pekteert, zeer duidelijke en door de Verenigde Naties gewaarborgde garanties zal moeten ver- langen, . ter waarborging van het vrije beslis- singsrecht van de bevolking van Nieuw-Guinea.

* * *

Dit nastrevend, verdient de regering de steun van geheel ons volk, los van de binnenlands-politieke tegenstellingen.

Een agitatie door demonstratieve vergaderin- gen en "petitionementen", als door de Partij van de Arbeid gevoerd, is een beschamend voor- beeld, waartoe een onverantwoordelijke oppositie kan voeren.

De voor de Partij van de Arbeid na drie ja- ren oppositie teleurstellende verkiezingsuitslag (men zie o.a. de beschouwingen in "Het Pa- rool") en de vrees voor de P.S.P.-concurrentie hebben een duidelijk radicaliserende invloed.

De Partij van de Arbeid heeft weinig meer van de ogenschijnlijk zo gematigde "partij van vader D1·ees". De beruchte "fakkeldragersdag"

van november 1958 was trouwens reeds de inzet tot deze omzwaai.

Zij valt steeds meer terug in de vooroorlogse S.D.A.P.-mentaliteit en -methoden. Wie deze partij zijn steun heeft gegeven zal zich van deze frontverandering wel bewust moeten zijn. Zoals ook de niet-socialistische partijen voor de naas- te toekomst de consequentie uit deze houding zullen moeten trekken.

Hoe meer de Partij van de Arbeid zich, opge- jaagd door haar linkse conCUlTenten ~ de P.S.P.

en de C.P.N. - radicaliseert, des te minder aan- vaardbaar zal zij voor anderen zijn als mogelij- ke bondgenoot in een regeringssamenwerking.

* * *

Behalve de kwestie Nieuw-Guinea heeft nog een andere kwestie, liggend 'op ge- heel ander plan, in de afgelopen week opnieuw de aandacht getrokken.

Het Ambtenarengerecht te Arnhem heeft het aan de technisch hoofdambtenaar Ie klas bij het Ministerie van Defensie, de heer F. H. van der Putten, op 27 november 1961 verleende on- gevraagd eervol ontslag nietig verklaard.

De onzekerhei!i._ welke blijkens het beloop van de verhoren is blijven bestaan omtrent de vraag of de heer Van der Putten in het gesprek met de beide hoofdambtenaren van---genoemd Ministerie wel voldoende duidelijk was gewor- den wat v:an hem werd verlangd (het noemen van namen van thans nog in functie zijnde offi- cieren) heeft het ambtenarengerecht tot zijn uit-

spraak geleid. ·

Het overwoog daarbij tevens, dat "de rechts- zekerheid, waarop klager als ambtenaar aan- spraak heeft, telkenmale niet of niet voldoende beschermd was en wel in het bijzonder doordat klager tussen het geven van inlichtingen door middel van een nota en het ontslag, niet is ge- boord".

* • •

N

Dat recht heeft hij inderdaad gevonden, zoals van onze kant nimmer in twijfel is getrokken.

De beschuldigingen uit het verleden, waar het Ambtenarengerecht zich verder niet mee heeft ingelaten, zijn ondertussen g_ebl~.Y.en. ·

Aan de -Kamer·;~-;-oo~~gilicht door de daartoe ingestelde bijzondere commissie, zal thans de beslissing zijn, op welke wijze het onderzoek daarnaar zal moeten worden gevoerd.

Persoonlijk geloven wij nog steeds, dat de Ka- mer ven'eweg het beste doet, tot een parlemen- taire enquête te besluiten.

-~--En-ook-hier geldt het woord van de heer Oud op onze Leeuwardense vergadering: "Als er één fractie is, die alles heeft gedaan om deze zaak in behandeling te doen komen, ook van de be- leidskant, is het die van de V.V.D."

A.W.A.

---

l

.,DE STEM VAN DE V.V.D."

Spreker: J. C. Corver, lid van de Tweede Kamer der

Staten-Generaal.

l

\ \ ' '

VR.IJHEID EN DEMOCRATIE

inister Cals wil desnoods

ats ^{ha lij e r} anen

offere

M inis<ter Cals p-leegt met zijn tegen- standers \veinig consideratie te hebben.

Hij deba·bteert vurig, laai zijn ironie rij- kelijk stromen en probeert zijn opponen- ten vaak een beetje belachelijk te ma- ken. Daarmee wil niet gezegd zijn, dat

~le bewindsman geen sportief deba·t<=r is.

Integendeel, maar de hartstocht waar- mee bij gewoonlijk zijn redevoeringen houdt, brengt welhaast automatisch mee, dat hij niet za<::htzinnig met zijn bela- gel'S omspring•t.

In het mammoetdebat tapt mr. Cals uit een a11der vaatje. Hij is even wel- bespraakt en even vurig als altijd, maar hij doet zijn uiterste best zo weinig mo- gelijk Kamerleden tegen zich in bet har- nas te jagen. Er staat voor de bewinds- man zoveel op het spel, dat hij be•t ken- nelijk 1-aadzaam heeft gevonden de bij- tende spot, waa.tmee bij zo graag werkt, ie vervangen door vriendelijke kwalifi- caties aan bet adres der Kamerleden.

Zo worden de a·ntirevolutionairen die heel weinig van de mammoeiwet moeten hebben, herhaaldelijk geprezen voor hun constructieve medcwe:·king. blijkend uit tientallen amendementen. En zelfs de schet·pste bestrijder van heL ontwerp, de christelijk-historische dr. Tilanus, krijgt keer op keer te horen, dat hij toch bui- tengewoon deskundig op het terrein van het onderwijs is. Op die manier hoopt de bewindsman de s;feer tijdeDs het Kamer- debat zo plezierig mogelijk te houden.

Twintig uur is er nu reeds gedebatteerd.

Twaalf uur hebben de Kamerleden voor hun rekening genomen, acht uur de minister. Ondertussen zijn er al meer dan honderd amende•menten op de re- geringstafel neergedwarreld. Het hon- derdste was Yan het liberale Kamel'lid mevrouw Van Someren-Downe1·, die er, als we goed geteld hebben, thans der- tien op haar naam heeft staan. Nog we- kenlang za1l de Kamer werk hebben om zich door die rijstebreiberg heen te wor-

~~telen. Hoe zal de minister op al die

·wijzig;ingsvoorstellen reageren? · Sommige zullen ongetwijfeld onaan- vaardhaar voor hen1 zijn. maar hij is tDoh niet van plan al i<> vaak dit paJ·- lementaire machtswoord te gebruiken.

Begdjpelijk, want als de ministet· niet een soepele houding aanneemt teg0nover a>Hm·lei in de Kamer levende wensen, z:al zijn onderwerp he•t te.genover die gectccumuleerde bezwaren niet ver br·en- gen.

* * *

Een voorproefje van ·s minis<ters ploo·~baarheid mo.gen we wellicht zi.en in zijn houding tegenover d-e omi- neuze kwestie van de maatschappelijke organen, waan·an menigeen vreest, dat ze zul:len uitgroeien to.t een soort p.b.o.

voor het onderwijs en waarvan me·vrouw Van Someren heeft geze,gd, da.t ze van de openhare school een zuil zullen ma- ken. Geen wonder dus, dat van libera- le zijde sclJ.erp stel!l:iDJg te.gen dit onder- deel van he1 we1tsontwerp is genomen, terwijl ook andere polit•ieke gro0pen in de Iüm1er er weinig o!. niets van wi1len weten. Behalve dan de KVP-fractie die èrg op die maatschappeHjke organen is KCl)l'and.

De tegenstand betreft. vooral wat de VVD aanga aft, nog niet. zo zeer de fei- telijke inhoud van het desbetreffende artikel als wel de gedachte. die - nau- welijks verhul-d - achter de tekst schuil

ga.af. ·

Om daarover iets meer ie weten te kc·men. nïoet men de memorie van ant- woord raadplegen, waarin minister Cals met het denkbeeld speelt om die maat- schappelijke oq_;~:anen, '\vaaraan in 't \vets- ontwerp neg slechts een adviserende ta"k is toebedacht. een publiekrechtelijke sta- tus te geven.

Men moet. zo schreef hij als reactie op de aandrang V<tn de KVP om de maat-

~chappelijke organen nu dl 'vat hoger te puard te ze~ttcn. rnet grote voorzichtig-

heid te wed;: gaan. ^L

Een voorspoe:lige groei 'vordt trouvvens vcclal l1et best gediend met een lang- /.aaln verlopend b2gin. Maar dat alles nam niet weg. dat de bewindsman zich toch op voorhand bereid verkhl<1rde reeds nu een stapje verder te g<l<111 :1ls dit in net parlementaire debat een haalbare znak zou blijken.

Welnu, inmiddels ls gebleken. dat cl.it lJO<}gstwaarschijnlijk niet h<talbaar is en

p

dus heeft minisier Cals tijdens ZIJn rede- voering in de Kamer hetgeen hij in zijn memorie van antwoord heeft geschreven voor een deel ingeslikt of er :1lthans een ander accent aan gegeven.

De mogelijkheid om aan die organen verordenende bevuegdheid te geven werpt de miniE:ter voor dit moment ver van zich. Zelfs verklaarde hij, dat de zienswijze van zijn politieke vriend dr.

Albering, dat de minister de maatsc-hap- pelijke organen als een conditio sine qua non moet beschouwen, hem net iets te ver ging. Mr. Cals ·wil dus het wetsontwerp niet in de waagschaal stellen door sh'ak en stijf vast" te houden aan de organen.

We kunn0n dit alleen maar verstandig noemen, want het zou ons verbazen als .in de tweede ronde van het debat de be- zwaren tegen de maatschappelijke orga- nen minder pre.gnant naar voren zouden worden gebracht.

Het amendement van de K.V.P.er Albe- ring om onder de maatschappelijke OJ"ga- nen reeds nu eeri wat hechter fundament te schuiven, zal de afkeer van de·ze or- ganen en zeker de a·ngst voor de rol die zij in de toekoms.t kunnen gaan spelen, niet verminderen.

Minister Cals heeft no.g een poging ge- daan om de vrees voor het desbetreffende artikel als overdreven voor te stellen door zich te beroepen op hetgeen prof.

Oud in zijn parlementaire geschiedenis- werk "Het jo·n:gste verleden" heeft ge- schreven over een uit 1919 daterend amen- dement-Kolthek dat het bestuur van de openbare school wilde overbrengen van

ltaar

het gemeentebestuut· naar de oudercom- missie. Prof. Oud heelit di-t idee niet onlo- gisch genoemd. In de gemeenteraden zit- ten immers voor- en tegenstanders van de open bare schoo·l. In vele gemeenten zijn de tegenstanders in de meerderheid.

Zij kunnen. ook al hebben zij de beste bedoe:Jingen, nooit zo goed beoordelen, wat de openbare school nodig heeft, als de voo1·standet·s van openbaar ondet'Wijs.

Evenmin als bij het bestuur van bijzon- dere scholen personen van andere richting worden betrokken, moet dit bij de open- bare school het geval.zijn, zo schreef prof.

Oud.

Het was misschien niet in overeenstem- ming met de degelij!l:!heid, die vaak de verdedigingen van minister Cals ken- merkt. dat hij dit citaat er bij haalde. Het gaat hier immers om volkomen verschil- lende zaken .. De maatschappelijke orga- nen zijn overkoepelende, lande•lijke ad- vieE:insta.nties.

Oudercommissies zijn niet landelijk, maar zien hun arbeids-terrein beperkt tot één school. Bovendien is het nooit de be- doeHng van het amendement-Kolthek gc-

\vcest om oude1·con1n1issies te laten bèzjg_

houden met eindexamens, lest·oosters e.d., terwijl het wel het plan is om de maat- schappelijke organen op dit tenein te laten bewegen.

Van de series citaten. die minister Cals om zich heen heeH gestrooid, was deze aanhaling niet de ge1ukkigste. Dat zal mevrouw Van Someren bij de voortzet- ting van het debat begin mei de bewinds- man wel duidelijk maken.

Onze nieuw gekozen

Provinciale Statenfracties

GRONINGEN.

Mr. H. S. Siebers. Rijksstraatweg 248, Hrn·cn <Gr.), R. J. Clevel'ing, Huize Hu- ninga, Eenrum. H. E. Duintjer, Oranje- park 1, Veendam. Prof. Dr. E. H. s'Ja- cob, Ubb<l Emmiussingel 114, Groningen.

T. H. Huisman, Nota["is, Hoofdstraa•t 92, Grootegast. J. P. Repko, Langestraat 57, Winschoten. H. Waalkens, Schoolstraat 20, Vla,g1twedde.

FRIESLAND,

J. R. Sieswerda, Stran·clweg 2. Ping- jum. Mr. B. P. van der Veco1. Nieuwe- stad 132 b, Leeuward0n. Mr. D: F. Went, Beetgumersh·aa1t 33. Leeuwarden. Tb. W.

Zandstra, Suupmat·kt 1, Snee-Je

DRENTHE.

J. Roman, Plataanwe·g 27, Assen. J. D.

Alberti, Dijkbruizen B 157. Ruinerwold.

Mr. J. W, Boonk, WilhelminastTaat 77, Emmen. Mevrouw R. M. Buurma-Vrede- voogcl, Wirhelminestraat 18. A~sen. Mr.

Dr. H. _K. de Langen, Leonard Spl"inger- laan 1, Mepp0l. J. H. Lanting ... 't Mul- dert'', Zwinderen. L. K. Lubberink, Noorderdiep 101, Nieuw-Buincn. D. de Ruiter, de Millystraat 10, Zuidlaren. P.

A. Wolte1·s, Coevorden.

OVERIJSSEL.

G. J. van der Noorda<t. Parkweg 6.

Zwolle. Mr. J. W. W. Y. de Jong. Ros- kamstraat 1, Almelo. Mr. A. E. - Kauf- mann, Kapjeswelle 6. Dcvcn ter. F. A.

Pen. Dr. Zmnenhofhtnn 29. Enschede. Ir.

Y. van der Wal, Oranje Nas::o:.ulaan Hl, Zwo•lle.

GELDERLAND.

L. N. H. van Zutphen, l\fedclosestr:1at :37. Winterswijk J. D. Bos. Coldcn!Joven- scweg 128, Eerbeek. N. G. den Drijver, Kelebteeg 8, Zaltbommel. Mr. S. WilJin- ge Gratmna·, Parkweg 7-I, W:1pcnveld, Gem. Heerde. Mevr. Dr. T. Simk-Heerin- )!;a. Reinaidlaan 9, OosterbPek. Ir. \V.

Kooy, Joh. Venneerstraat 19. Arnhem.

UTRECHT.

Dr. N. J. C. M. Kappeyne van de Cop-.

pello, Huize Ka·lonuna, Loenen aan de

Vecht. E. nm den Heuvel. lL~e1rdi.ik 5, Linsdwt0n. Jhr. F. F. Hoolt GraaJland, Utrechtseweg 16, Zeist. Jhr. Ir. L. H. Op ten Nood, Prins Hendriklaan 93, Utrecht.

Mr. J. J. Schüttevaer, P. de Hooghstraat 30, Utrecht. Mevrouw Mr. E. Veder- SmiL Ruysdac·lhmn 9, Huis ter Heide.

NOORD-HOLLAND.

Mr·. W. Bakhuys Roozeboom. S!.'\diun- kade 42 UI, Atnsterd-am; C. Boekel, de Wittenstraat 174, Amsterdam; J. G. H.

Cornelissen, Darwinplantsoen 17, Amster- dam; Ir. R. Dufour, Bentvelclsweg 102, Aerdenhout; P. H. van Esse·n, Amsterdmn- sestraatweg 26, Halfweg; Mr. J. E. Goud- smit, Rustenburgerlaan 1, Haarlem; L.

Kernk;amp, Willem BHdeQ'dijlkla·an 23, Bussum; A. A. J. J. Thonl:'on "Argyll"

Te·r HoffE:te2dewe:g S, Ovc·rve,0n; Mr.

P. S. Winkel. Grote Oost (i. Hoorn: Mr.

P. H. Wuyster, Van der Feén de Lille- we.g 5, He·i•loo.

ZUID-HOLLAND.

Mr. J. Wilkens. Duinlus-tweg 4. Wasse- naar; Dr. J. Alers, 1e Barendrechtseweg 145, Barendreoht; S. J. van den Bergb, Zijdeweg 42, Wassenaar; A. Caljé, Oost Kinderdijk 177. Alblasserdam; Mevrouw Mr. M. N. W. Dettmeijer-Labberton. Van l\1ojalel1laan 14, 's-Grave.nhage; J. v. cl.

Griend, Blaakseclijk 2G9. post Blaaksedijk;

Mr. H. J. F. Heyman. Essenlaan 74, Rot- terdam; Mr. H. van Riel, Flat 3, "Duin- wijck", V<tn Alkemadelaan 350, 's- Gra- venhage; Jac. Sonneveld. Boschhek, 's-Gravenzande; Mr. K. Staab. Ring- vaartweg 134, Rotterdam: Mcv1·. F. T.

v. cl. 'l'of'!'en-Veendorp, Noordeinde 118, Waddinxveen.

ZEELAND.

Mr. J. F. G. Schlingemann. \Vilhelmina- straat 11, Goes; C. A. Kammeraad. Lan- ge\'ielesingel 54, Middelburg: W. Koster, Pr. Hendrikstraat 64, Axel; H . . J. van de Z<mde, Capelleweg 5, Nieuwerkerk.

NOORD-BRABANT.

Ir. Ch. Lugt. Molenvenkl<tn 1. Waalre;

J. H. Kloezen, Burg. de Manlaan 21, Breda.

JIJ AI'RlL 1002 - :PAGINA 2

Rörink

&

Van den Broek PtV.

ENSCHEDE

•

HET ADRES VOOR AL UW

Kranen en

Staalconstructies

STALEN MEUBELEN

GISPEN

CULEMBORG

Vu H~ N.V.

Enschede

Spedalisten

111

Manchester Gentleroy

en

Ladvrov

o.a. bijzonder gesclriht voor s pórt- en tuinklelling

BRANDBLUSAPPARATEN

Officiëel goedgekeurd Talrijke attesten.

SIMPLUS N.V. DORDRECHT

VJSqRAAT 6-8 _ TEL. 3344* (018501

VRIJHEID EN DEMOCRATIE 19 APRIL 1962 - PAGINA S

Om onze toekomst

V. V.D.

Koninginnegrc1cht 61 's-Gravenhage Telefoon (070) 60 48 03

(3 liinen)

Betekenis en kansen van minister Cals' Mammoetwet Giro 67880

De laatste dagen heeft U waarschijnlijk wel eens in de couranten gelezen, dat de Tweede Kamer de 1\'Iammoetwet aan het behandelen is. Wat wel eens onze "nationa- le olifant" wordt genoemd, is niets meer of minder dan de grootste onderwijswet, die ooit onze volksvertegenwoordiging heeft ge}'asseerd.

Minister Cals, onze minister van Onderwijs, heeft met deze wet een pogiiig gedaan het gehele voortgezet onderwijs, dus al dat onderwijs, dat na de lagere school komt, in één wet te regelen. In die wet komt dus te staan, wat voor soorten onderwijs Uw zoons en dochters, wanneer zij twaalf jaar oud zijn, zullen kunnen volgen.

Of het nu een gymnasium is; een u.Lo.

(m.a.v.o. gaan we dat noemen), of een l.t.s., alles staat straks in de Mammoet- wet. Als. die tenminste aangenomen wordt.

Dat is nu juist nog de vraag, luiste- raars. U begrijpt wel, dat als men zoveel overhoop haalt, als minister Cals nu heeft gedaan, er oolc heel wat tongen en pen- nen in beweging komen. Dat zijn er de afgelopen jaren zoveel geweest, dat al- leen de kritieken en de requesten al een soort Mammoet vormen.

Het openbaar onderwijs

En wat nu onze eigen kritiek aangaat, dus de kritiek van de liberalen:

Allereerst is daar onze _!:>!z_t_lr~c~!_:le~d voor het openbaar ond'ênvijs. Voor ons 'is cfát een zeer belangrljke záak. De open-

bare school is voor ons niet alleen maar de school, waartoe men in arren moede zijn toevlucht neemt, als er toevallig geen andere school in de buurt is. Voor ons is het de ontmoetingsschool, waar kinderen van allerlei geloof en levens- overtuiging elkaar ontmoeten en met el- . kaar leren verkeren

Ik geloof stellig, dat er heel wat minder misvei·stand, heel wat minder verdeeld- heid in de wereld zou zijn, als alle men- sen in hun jeugd geleerd hadden de me- ning van andersdenkenden te respecte- ren en te begrijpen.

Voor de eenheid van ons volk is dat een uiter~ate belangrijke zaak en voor ons, liberalen, die de verdraagzaamheid hoog in het vaandel geschreven hebben, is dat bij een onderwijswet natuurlijk een fundamentele kwestie. Dat neemt niet weg, dat wij - dat spreekt wel van- zelf - het recht van de ouders erkennen, voor een bijzondere school te kiezen. Dat is en blijft een zaak van de ouders. Bei- de moeten dus in een ·wet als de Mam- moetwet hun volle recht krijgen. En nu zijn wij ten aanzien van de positieve ge-

zindheid van de in de Mammoetwet ge- schilderde overheid met betrekking tot het openbaar onderwijs niet gerust.

Atheneum en brugklas

Het is volkomen onmogelijk U in deze korte tijd alles over de wet te vertellen.

Dus slechts enkele punten:

Minister Cals denkt ons inziens wat al te ~g-emakkelijk over verlenging van de 'studieduur. Op het ogenblik kennen wij een 5-jarige h.b.s. en een 6-jarige. Wordt de Mammoetwet (het is eigenlijk nog maar een wetsontwerp) in haar huidige vorm aangenomen dan zal er geen 5-ja- rige h.b.s. meer zijn, maar slechts een 6-jarige.

Nu is er altijd nog een respectabel aantal jongens en meisjes, dat de h.b.s. in 5 jaar "doet". En het is daarom wat boud om nu te beweren, dat er voortaan alleen een 6-jarige behoort te zijn, ook al gaan we die school de schone naam atheneum geven. De minister spreekt over verdie- ping en verbreding van de kennis. Dat zijn belangrijke zaken, maar de jeugd een jaar langer Öp school houden, juist in deze tijd, nu iedereen het erover eens is, dat de studieduur niet onnodig langer mag worden, is een wat al te groot offer.

Het meest revolutionaire in de wet is de beruchte brugklas. Dat is de eerste klas van alle.schoTën-·behalve de La.v.o.

Merrouu· JJAY.1 VAN SOMEREN-DOWNER, die voor onze Treeede-Kamerjmctie optreedt als u·oordruerster over het ollllcerp Mammoet- 1l'et.

Op U1ijda!' 13 april hield dj onder de titel

"Om onze tuekmnst" de hier afgedmkte korte radio-crw.•;erie: geznjd aan dit ont1cerp: dat ons gehele l;oortge:et ondt>ru)js J~eo~~f!J" te

... i:egehn.

en het v.g.l.o. Deze klas behoort als het goed gaat ieder toelatingsexamen te ver- vangen. In die klas moet uitgemaakt wor- den of de leerling geschikt is voor de school waar hij op wil, of dat hij moet bruggen naar een andere school. Dat moet dan zonder tijdverlies gebeuren.

Gelijke kansen voor allen

U hoort wel eens spreken over "gelij- ke lcansen voor allen". Daar zijn eigenlijk

Van onze Leestafel

George Paloczi-Horvath - ,.De schrijver en de kommissa- saris" met een inleiding van S.

Vestdijk N.V. Uitgeverij Nijgh &

Van Dittma1·, Rotterdam-'s-Gra- venhag-1' - f 4.!)1).

George Paloczi-Horvath is een in bal- lingschap (te Londen) levend Hongaars schrijver, eens' buitenlands red_acteur van een door de Hongaarse pro-Hltier rege- ring verboden liberaal dagblad. Hij keer- de - zo lezen we op de omslag van het boek - in 1947 naar Hongarije terug en werd in '49 gearresteerd door de com- munistische geheime politie. Na vijf jaar gevangenisstraf uitgezeten te hebben, werd hem een schrijfverbod opgelegd en hij begon eerst weer te schrijven tijdens de woelige periode voor de revolutie m 1956, waarvan hij een der leidende figu- ren werd. Na de onderdrukking van de revolutie gelukte het hem uaar het Wes- ten te ontsnappen. Hij is auteur van ro- mans, historische werken en boeken over actuele onderwerpen.

,,De schrijver en- de konu11issaris" is een onthullend boek, te aangrijpender omdat de auteur kennelijk zijn kracht zoekt in de bepet·king. Hij gaat uit van de gedachte die elke liberale geest met hem zal delen: de schrijver en de kom- missaris zijn twee figuren die met ell<aar in botsing moeten komen of ze willen of niet en ook al zijn zij in het begin beiden oprecht in hun overtuigingen. De kom- missaris n.l. is hier de vertegenwoOl·dJger van het staatsgezag. die erop heeft toe te zien dat- er niets van de drukpers ver- schijnt dat de officiële ideologie aantast.

alle politici het over eens. Maar wat komt er in de praktijk van terecht? Al wel iets, maar nog lang niet genoeg. Als blijkt, dat van de arbeiderszoons slechts een kwart van diegenen, die daartoe de aanleg hebben, voortgezet onderwijs volgt, dan is er iets volkomen fout.

Nu weet ik wel, dat dit een probleem is, dat niet alleen met beurzen is op te lossen, het is een psychologisch en soci- aal probleem, maar het is vóór alles een probleem, dat opgelost moet worden. Op- gelost allereerst, omdat het hier een zaak van persoonlijke rechtvaardigheid be- treft tegenover deze mensen, maar ook omdat het een zaak van nationaal be- lang is. Wij kunnen ons eenvoudig niet permitteren, dat er talent onontwikkeld blijft. vVij zullen die talenten in de toe- komst heel hard nodig hebben, zowel om bij te blijven bij onze buren in West-Eu- ropa, alsook - en dan in groter verband gezien - om de uitdaging van het Oosten aan het Westen te kunnen beantwoorden.

Het is mijn stellige overtuiging,· dat de strijd tussen de twee werelden, die op

het ogenblik woedt en die we koude oor- log plegen te noemen, niet op het slag- veld, maar in het hart van die twee we- relden zal worden uitgevochten. Het Westen kan die strijd alleen maar win- nen, als het zich bewust is, dat ieder mens zijn kansen moet hebben en ieder mens die kansen geeft voor een volledige ontplooiing. Ik zal nimmer het Russische dwangsysteem in het onderwijs willen verdedigen, men moet ook nog het recht hebben niet te studeren, niet te slagen in het leven als men dat nu per se zelf wil.

Maar wie wel wil, moeten daar alle kan- sen voor worden geboden.

Dat vereist een enorme talentenrecru- tering, een voortreff~ÜJke differentiati~

en seiectie op onze scholen. Als minister

·cals mij ervan kan overtuigen, dat die in zijn Mammoetwet te vinden zijn, dan zal ik die wet graag omarmen. Of dat de mi- nister zal lukken, zullen de komende we- ken leren. Ik hoop het van harte. Voor de minister zelf natuurlijk ook, maar voor- al voor ons land en voor onze toekomsti- ge national<' In-acht.

Installatie Commissie Waardevast Pensioen

De Algemeen Secretaris van onze Partij, de heer D. W. Dettmeijer, heeft zaterdag, 14 april j.l., in Den Haag een commissie uit onze Partij voor de bestudering van het vraagstuk van het waardevast pensioen geïnstalleerd.

De heer Dettmeijer wees op de belangrijkheid van dit vraagstuk, mede in verband met de woordevermindering van de gulden. Vervolgens instol- leerde hij de commissie, die als volgt _is samengesteld:

voorzitter: prof. dr. H. J. Witteveen; secretaris: jhr. mr. G. 0. J. van Tets;

leden: mr. C. Colenbronder, J. C. Corver, ir. J. C. Kaars Sijpesteijn, H.

vdn derK<;>I_~_en drs. ·0, F. ,5taleman.

De voorzitter van de commissie, prof. dr. H. J. Witteveen, gaf de ver- zekering, dgt de commissie er naar zal· streven binnen afzienbare tijd e,eh advies aan het Hoofd6est'uur over dit zo belangrijke vraagstuk uit te brengen.

ONS VERKIEZINGSFONDS

Van de afdeling Ridderkerk onzer Partij ontvingen wij een bedrag van

f l 000.- voor ons Verkiezingsfonds, voor welk gebaar wij bijzonder er- kentelijk zijn.

Gaarne wekken wij onze Partij-ofdelingen op, dit goede voorbeeld te volgen.

Voorts ontvingen wij van mevr. M. A.-F. D. te Nijverdal een bedrag van

f l 0.-, waarvoor onze hartelijke donk~

Wij kennen deze figuur uit de bezet- tingsjaren, we weten ook iets van het systeem waarin zij haar plaats heeft en haar funktie verricht. We hebben wel enige voorstelling van haar optreden in de landen achter het IJzeren Gordijn, waar van een vrije ontwil;:keling van het culturele leven geen sprake kan zijn.

M.a.w. we weten dus wel dat al wat daar de pers hanteert onder voortduren- de druk leeft maar we schrikken toch wel even op, .;,_,anneer we lezen dat bijv.

het aantal schrijvers dat gevangenisstraf- fen heeft ondergaan of nog ondergaat, in de tienduizenden loopt en een lijst van

"geliquideerden", zo ze ooit kan worden samengesteld, zelfs volgens officiële op- gaven, duizenden namen zou moeten be- vatten. Welnu, van dit alles gewaagt de auteur, maar hij doet het sober, ook waar hij spreekt van de kwellingen die het re- gime (de kommissaris) zijn slachtoffers aandoet. En juist in de soberheid ligt het sterk aansprekende, sterk overtuigen- de van dit boek, dat in al evenzeer lof- waardige beknoptheid ons de stadia be- schrijft die het onderdrukkingssysteem in de verschillende communistisch be- stuurde landen doorloopt.

Het boek doet méér: het geeft één stra- lende a·etuigenis van schrijvers geloof in de vrïfheid van de menselijke geest, die wel onderdrukt doch nimmer uitgeroeid kan worden. Van die vrijheid is de kun- stenaar de duidelijkste exponent en wan- neer Paloczi-Horvath er terecht aan her- innert dat zelfs in de Weimar-tijd de Duitse dichters en schrijvers een groot deel vormden van de avant-garde dier ja- ren, ligt hierin een waarschuwing juist ook voor deze avant-gardisten besloten:

zij mede hebben een politiek systeem hel- pen \'oorbereiden, dat, eenmaal aan de

macht gekomen, zich onmiddellijk tegen hen keerde. Want het zijn niet in d~

laatste plaats de kunstenaars die zich ook politiek tot de avant-garde rekenden, die slachtoffer werden van het totalita- risme, 't zij dan nationaal-socialistisch ol communistisch getint.

Dat Vestdijk dit boekje bij het Neder- landse lezerspubliek heeft willen intro- duceren kome aan zijn verbreiding ten goede. Zijn inleiding is op zichzelf reeds een stellingname in het door PaJoczi- Horvath beschreven conflict, die aan dui- delijkheid niets te wensen overlaat, en er daardoor toe kan bijdragen dat men ook hier te lande zich nog eens ernstig op de principia ·bezint die hier in 't ge- ding zijn. Bezint óók op de vraag, die Vestdijk in de laatste alinea van zijn in- leiding aanroert en waaromtrent wij toch iets minder sceptisch gezind zijn dan de door ons hoog geschatte auteur. "Dat de geest in laatste instantie in staat is iedere bedreiging te overwinnen, is een stelling, die tegenwoordig niet veel aan- hangers meer heeft; de ervaringen in de Tweede wereldoorlog hebben het tegen- deel wel bewezen," aldus Vestdijk. Dit geldt o.i. helaas maar al te wezenlijk voorzover het de geest betreft zoals deze in (miljoenen) mensen belichaamd was, wier geest inderdaad met het lichaam bezweek. Desniettemin blijven wij ge- neigd in de eindelijlee vet·nietiging van Hitlers schrikbewind toch nog iets méér te zien dan overwinning van materiële krachten alleen. Waarmee we. maar zeg- gen willen, dat een .boek en een inlei- ding, die tot bezinning dwingen op zo fundamentele vragen. ·waard is gelezen te worden. Wij bevelen het dan ook gaar- ne in de belangstelling onzer geestver-

wanten aan. de R.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE 19 APRIL 1002- PAGINA 4

Verslag jaarvergadering V.V.D. te Leeuwarden (slot)

Voortgezette iscussie ov

beleid der Kamerf"a ties

Luitenant-generaal o.n.a. .J. H. Couzy uit Apeldoorn besprak namens de Tweede Kamerfractie de kwestie van de Star- fighters. Onder het vorige kabinet heeft de toenmalige minister van Defensie een beslissing over nieuwe vliegtuigen voor de luchtmacht laten liggen. De huidige bewindsman heeft deze urgente zaak ter hand genomen en zich uitvoerig laten voorlichten over de technische. en ge- vechtskwaliteiten van de in aanmerking komende, aan de markt zijnde vliegtuigen.

Frankrijk probeerde onder druk de keu- ze van de Miraille er door te krijgen.

Wat ·de Starfighter 104 E betreft, had men rekening te houden met de voor- waarde, dat Amerikaanse hulp alleen uit Amerika zelf zou kunnen worden verkregen. Uiteraard was dit van be- lang uit kostenoogpunt. Bovendien noopte de samenwerking in NAVO-verband tot een bepaalde keuze, n.l. een zelfde toestel voor de samenwerkende luchtmachten, hetgeen uiteraard voor een bedrijfszeke- re voorziening met onderdelen en een harmonische samenwerking van de grond- diensten van grote betekenis is.

Ook om andere redenen was de keu- ze van de Starfighter derhalve doelma- tig en verantwoord. Dat door de beper- king van de Amerikaanse hulp een te- genvaller is ontstaan, doet daaraan niet af.

Landbouwbeleid

ming van dit schap gewild en men moet bij de beoordeling van zijn daden alleen zakelijke overwegingen, doch geen ge- voelsargumenten laten gelden.

Mej. Ten Broecke Hoekstra aan het woord

1\fej. mr. J. J. Th. ten Broecke Hoék- stra verklaarde, dat zij met betrekking tot de paranormale geneeswijze in de Tweede Kamer alleen voor zich zelf heeft gesproken. Zij is het eens met de heer Van Riel. De praktijk leert, dat steeds meer mensen zich tot paranormale gene- zers wenden en daarom is een maatregel tot bescherming van de volksgezondheid nodig. Zij heeft oog voor de onderschei- den gezichtspunten van het vraagstuk, dat zij niet eenzijdig benadert. De Ar- beidsongeschiktheidsverzekering verkeert nog in het stadium van advies. Zij heeft van de gemaakte opmerking goede nota genomen en is gaarne bereid tot overleg.

De Ambonezenzorg heeft ook in de Twee- de Kamer de volle aandacht, ook in kri- tische zin.

Woningbouwbeleid

De heer mr. D. Schuitemaker (Utrecht) beantwoordde de opmerkingen over het woningbouwbeleid.

Met voldoening constateerde hij, dat men het met het beleid der Tweede Kamerfractie op dit punt eens is. De toe- wijzing van woningwetwoningen moet inderdaad worden uitgevoerd in overeen-

stemming met de bedoeling van de wet- gever. Bij stijging op de maatschappelij- ke ladder zou een opschuiving naar duurdere woningen gewenst zijn, doch deze dient voort te vloeien uit eigen keu- ze, welke echter alleen bij een vrije wo- ningmarkt mogelijk is. Dwangmaatrege- len moet spr. ontraden. Gemeentebestu- ren maken fouten bij het toewijzingsbe- leid, dat niet zelden afwijkt van de uit- gangspunten van de minister, die dan ook de gemeenten terzake heeft aange- schreven. De krotopruiming geniet bij- zondere aandacht, doch deze kan ~men wegens de uiteenlopende plaatselijke om- standigheden niet machinaal uitvoeren.

Wat de kritiek op de noodwoningen in Den Bosch betreft, bij een bezoek, dat Kamerleden daar brachten bleek, dat ve- len tevreden waren, omdat zij aan deze omgeving gewend waren en aan een lage huur de voorkeur gaven.

Beantwoording door prof_ Oud

De voorzitter van de Tweede Kamer- fractie, prof. mr. P. J. Oud, de overige op- merkingen beantwoordend, zeide, dat er 'n wetsontwerp op de verplichte W.A.-ver- zekering voor deelnemers aan het weg- verkeer gereed ligt, dat door de betrok- ken Kamercommissie wordt onderzocht.

Het betreft een ingewikkeld probleem, dat met bekwame spoed wordt bestu- deerd.

Erkend moet worden, dat de distribu- tie van radiozendtijd noodzakelijk is,

r het

omdat er maar ·een bepaalde tijdsduur beschikbaar is voor de uitzendingen van de vele groepen der bevolking, die van dit communicatiemiddel gebruik willen maken. Ons standpunt is, dat alle rich- tingen in evenredige mate aan bod moe- ten kunnen komen, met een nationale omroep als ideaal. De grief tegen de V.A.R.A. is gegrond, doch de liberale opvatting brengt mede, dat men moet kunnen zeggen wat men wil, zonder.

voorafgaande censuur. Als pendant daar- van zou het "droit de réponse" (recht tot antwoorden) moeten worden ingevoerd.

Dat geldt hier nog in sterker mate dan voor de pers, omdat de beschikking over het medium beperkt is.

Vervolgens besprak prof. Oud uitvoe- rig de kritiek op het beleid van minister _Yisser, van welk deel zijner rede wij reeds in een vorig nummer uitgebreid verslag gaven.

De voorzitter bracht tenslotte dank aan de afdeling Leeuwarden voor de gastvrije ontvangst, die boven alle lof verheven was.

Wij gaan nu naar huis met goede her- inneringen aan ons verblijf en vergade- ren in de Friese hoofdstad, waar weer belangrijk opbouwend werk ten dienste van onze partij en onze beginselen is verricht.

De ovatie, welke de voorzitter na de laatste hamerslag werd gebracht, was kenmerkend voor de voortreffelijke geest, welke het samenzijn in Leeuwarden heeft bezield.

v.d.L.

De heer mr. F. G. van Dijk, lid der Tweede Kamer, wees er op, dat de Grondbelasting inderdaad verouderd is.

Afschaffing zou echter wegens de samen- hang met het belastinggebied van lagere publiekrechtelijke organen bijzondere voorzieningen vereisen. Het is juist, dat 't landbouwbeleid steeds meer in de inter- nationale sfeer is gekomen, maar daar- door is het ook veel moeilijker om tot resultaten te komen. Door de besluiten van Brussel staat vast, dat er een geco- ördineerd beleid zal moeten worden ge- voerd. Over het te voeren prijsbeleid wordt jaarlijks overleg gepleegd tussen de regering en de organisaties van het agra- rische bedrijf. Kan men het daarbij niet eens worden, dan zal de Kamer moeten oordelen. Dank zij het bestaan van het Landbouwschap beschikt men bij de on- derhandelingen over 'n evenwaardige te- genspeler, die · de zeer ingewikkelde vraagstukken aan kan. De land- en tuin- bouworganisaties hebben de totstandko-

Socialisten ook in Eerste

op het motie-pad

amer

OPWEKKING TOT DIENSTWEIGERING

Vragen van de heer Couzy

Onze gee-stverwan-t in ·de Tweede Ka- mer, de heer Couzy, heeft de volgen- de schrifteil!ijike vra1gen gesteld aan de MiniSit<:r van Defensie:

1. Heeft de Millisteer kennis genomen van arti,kelen in het. weeoJ.~blad "Vrij Ne- derla!l11d" van 7 apcriQ 1962 op de front- pagina en pagina 5, ondersche,id'enHjk V'an J. Ey<keilJbO'om en J. v. d. Ber;g, wa,ar- in het eerste opwekt tot dienstweigering v-an mirr'rllaken te,gen uitzendirn'g naar Nieuw-Guirnea, terwJjl i:n helt tweede wordrt; gesteld, dat onderduiken een mo- gelijlkhei:d vormt om aan de uitzendirng te ontkomen?

2. Is de Minister niet van oordeel, dat deDgeiijke gezagsondermijrnende publi- kartJies nieit in kaz•ernes, legerplaatsen en arudere mi'litai'l'e inriohtingen kunnen worden geduld?

3. Acht de Minister het niet noodzake- lija-: maatregelen lj)e treffen, dat een week- blad, waarin dergelijke publi-ka·Hes wor- den opgenomen, nielt meer tot kazernes, ]legerplaatsen en andere militaîre in- richtingen wordt toegelaten en zeker niet ter lezing zal liggen op de leestafels of in de leespor.tefeuiHes der militaire messes en kantines?

4. Is de Minister bereid iot in vraag 3 bedDelde maatregeleon o,ver te ga.an? ·

Wie zal willen ontkennen dat de w- cialisten in de Tweede Kamer zich langzamerhand hebben ontwikkeld tot meester-motiemakers? Tevens is hun echter steeds meer het besef gaan ont-

bre~en, dat moties slechts dan een goe- de politieke medicijn kunnen zijn, wan- neer ze verstandig - dat wil zeggen: met mate - worden toegedj.end. Soms begint het er op te lijken, dat de oppositie de indiening van moties ziet als een soort politiek genotmiddel, zonder te Ietten op mogelijke gevaren van verslaving, Op die manier worden haar moties de ver- worpenen aer Kamer.

De fractie van de PvdA in de Eerste Kamer heeft inmiddels gemeend niet bij haar geestverwanten aan de andere Zijde van het Binnenhof te kunnen achterblij- ven. Dat is vorige week gebleken bij de behandeling van de begroting van bin- nenlandse zaken. Na een zure rede en een nog zuurdere repliek kwam de socia- · list Van Wingerden met een motie waar- in hij de senaat wilde laten uitspreken dat het beleid van minister Toxopeus ten aanzi,en van het georganiseerd overleg in ambtenarenzaken inzake de voorgeno- men salarisherziening diende te worden afgekeurd.

Minister Toxopeus, die zich vaak de moeite heeft getroost, zelf in het geor- ganiseerd overleg aanwezig te zijn, wees er nog eens in alle duidelijkheid op, dat hij na het vastlopen van het gesprek, niet met de handen over elkaar kon blij- ven zitten, maar ten slotte zelf een be- slissing moest nemen. Evenals twee maanden geleden in de Tweede Kamer, betoogde de bewindsman, dat hij zeker bereid was met de ah1btenarenorganisa- ties te praten op hun verzoek, maar dat hij niet zelf het overleg kon heropenen, teneinde niet ten onrechte verwachtin- gen te wekken. Als hij het initiatief zou nemen, zou dat betekenen, dat er nog iets "uit" zou kunnen komen. Het is wE:!

wrang om. steeds te moeten merken, dat je als boosdoener voor de ambtenaren wordt afgeschilderd, aldus de minister, die er van overtuigd was dat de geno- men maab'egelen in behoo'rlijke en even- redige mate aan alle betrokkenen ien goede komen.

Een forse steun in de rug kreeg de minister van onze geestverwant dr. Van de Vliet, die van mening was dat de be- windsman goed voor de ambtenaren had gezorgd, Bovendien vond hij het van veel belang, dat er nu iets wordt gedaan aan de overbrugging van de .salarisverschil- len tussen het particuliere bedrijfsleven en de overheid.

Dr. VAN DE VLIET ... steun aan de minister ... .

Minder fleurig, zoals dr. Van de Vliet zelf zei, was het geluid dat hij over de pensioenen moest laten horen. Hoe staat het met het streven naar \vaanlevastheid en wanneer zal de beruchte AOW-ltol'- ting geheel zijn afgebroken?

Vanzelfsprekend had onze geestver- want geen enkele behoefte aan de mo·

tie-Van Wingerden, De motie stuitte tl·ouwens ook op verzet bij de KVP'er Van Lieshout en de AR-senator Schipper, .die welisv.'aar niet voldaan wa1·en over

het salarisbeleid, maar toch in het alge- meen wel waardering voor minister To·

xopeus konden opbrengen. Niet zonder betekenis was bovendien dat de antire- volutionaire spreker enige nadruk legde op het feit, dat we bij de ambtenaren- salarissen met kabinetsbeleid hebben te doen en niet zozeer met de beslissing van een enkele minister.

Bij de begrotingsbehandeling van bin- nenlandse zaken ontvouwde onze geestverwant mr. Van Riel enige belang- weltkende gedachten, rondom het vraag- stuk van de decentralisatie. Geven we aan lagere organen (zoals provincies en gemeenten) een grotere zelfstandigheid, dan zal deze gepaard moeten gaan met verantwoordelijkheid voor 'n plaatselijke belastingheffing van een zekere omvang.

Hier komen we op een punt van demo- cratie in klein verband. Een iets inge- wikkelder plaatselijke belastingproble- matiek zou, en dit is een voordeel, kun- nen leiden tot de noodzaak van een be-·

tere selectie van plaatselijke bestuurders.

Bij een wat ruimere bewegingsvrijheid zouden lagere publiekrechtelijke licha- men meer goede mensen kuunen aan- trekken. Het gaat mij, aldus mr. Van Riel, om de wezenlijke vorming van de democratie in de lagere organen; zoveel mogelijk mensen zouden bij het plaatse- lijk bestuur moeten worden ingeschakeld.

Een goede parlementaire functionering in de lagere organen is het belangrijkst.

Deze zal kunnen worden bevorderd door structurele maatregelen van de wetgever.

Regeling van zaken op eigen niveau kan bij de burger meer belangstelling voor democratische waarden wekken. Op het gebied van ordehandhaving en on- derwijs zou bijvoorbeeld meer aan plaat- selijke besturen kunne.n worden overge- laten Wat het eerste' betreft: waarom zou ~iet in elke gemeente een gemeente- veldwachter kunnen worden aangesteld?

De provincies zouden er een interessante taak bij krijgen, wanneer zij zouden wor- d.en belast met de zorg voor bijv. musea en nieuwe instellingen voor wetenschap- pelijk onderwijs en nijverheidsonclenvijs, dat steeds belangl'ijker wordt.