Bijlage I Interviewschema
A. Ondernemer en kenmerken onderneming
Deze vragen zoveel mogelijk van te voren beantwoorden, laten controleren door de ondernemer.
1. Naam van de ondernemer
2. Naam van de onderneming
3. Inschrijfnummer Kamer van Koophandel
4. Adres van de onderneming
5. Vestigingsplaats
6. Geslacht ondernemer
7. Branche
8. Rechtsvorm
9. Hoeveel eigenaren
Ondernemer en kenmerken onderneming 10.Personeel in dienst? Nee/ Ja, hoeveel?
11.Startdatum onderneming
12.Geboortedatum ondernemer
13. Geboorteland ondernemer/ ouders
14. Hoogst genoten opleiding Hoog/middelbaar/laag
15. Wat deed u voor dat u deze onderneming startte?
16. Omzet (+/-)
B. Sluiten de huidige Bancaire Producten aan op de wensen en behoeften van succesvolle allochtone ondernemers?
17. Van welke bancaire producten en diensten maakt u gebruik? ( indien bij ABN AMRO = A, anders X.)
Producten
Betaalrekening Spaarrekening Krediet op basis van hypotheek
Krediet zonder hypotheek
Verzekeringen arbeidsongeschiktheidsverzekering
Pensioenregeling Internationaal betalingsverkeer
Autolease Debiteurenbeheer (MKB factoring)
Informal Investment
Beleggen
Kanalen Bank shop Account manager Call Center
Internetbankieren
Website Geldautomaat
18. Kunt u aangeven in welke mate de volgende zaken een rol spelen bij de keuze van een bank: 1 helemaal niet belangrijk tot 5 heel erg belangrijk.
Factoren die rol spelen bij keuze bank Waardering Bank opereert internationaal
Voorzieningen voor starters Ervaringen met bank, privé Ervaringen van familie met bank
Ervaringen van vrienden/kennissen met bank Nabijheid bank
Reclames in de media Contact met accountmanager
Medewerker bank is van uw eigen etniciteit
Mogelijkheid voor Islamitisch bankieren
Maatschappelijke betrokkenheid bank
Anders, namelijk…
20. Bij welke instelling(en) anders dan uw bank neemt u een of meerdere van de bovenstaande producten af?
21. Wat vind u van de informatievoorziening van uw bank over de verschillende producten?
22. Wanneer heeft u de producten afgesloten - bij start
- later namelijk..
23. Zijn er producten en/of diensten waarmee u niet tevreden bent?
- zo ja, waar bent u niet tevreden over?
C. Hoe financiert de succesvolle allochtone ondernemer zich:
- Bij het starten van een onderneming;
- Bij de groei van de onderneming?
Startfase
24. Hoeveel bedroeg het startkapitaal van uw onderneming?
25. Hoe heeft u bij start uw bedrijf gefinancierd?
-Met eigen geld -Met lening
26. Indien met lening:
-(deels) lening van de familie
-(deels) lening van vrienden, bekenden -(deels) lening van de bank
-(deels) lening via overheid/ niet bancaire instelling.
27. Hebt u zekerheden (zoals uw huis) in onderpand moeten geven?
28. Indien geen banklening: hebt u banklening overwogen / gevraagd?
- Waarom wel/waarom niet?
29. Hebt u meerdere banken geraadpleegd?
30. Bent u gestart met een ondernemingsplan?
31. Hebt u advies ingewonnen bij de start van uw onderneming?
32. Zo ja, bij wie / welke instanties?
Familie Vrienden/ kennissen die landgenoot zijn
Vrienden/ kennissen met andere etniciteit Kamer van Koophandel
Bank
Belasting
Adviesbureau
Anders, namelijk..
33. Liep u tegen problemen aan op bancair gebied bij de start van uw onderneming?
34. Zo ja wat voor problemen?
Groei van de onderneming
35. Hoe heeft u de groei van uw onderneming gefinancierd?
- Met eigen geld
- Met lening
36. Indien met lening:
(deels) lening van familie
(deels) lening van vrienden, bekenden (deels) lening van de bank
(deels) lening via overheid/ niet bancaire instelling
37. Indien geen banklening: hebt u banklening overwogen / gevraagd?
38. Waarom wel/waarom niet?
39. Indien wel een banklening: Hebt u meerdere banken geraadpleegd?
40. Indien wel een banklening: werd er een onderpand gevraagd?
D Wat is de vorm van het netwerk van de ondernemer?
Welke rol speelt het netwerk bij het succes van de onderneming?
Over het belang van de eigen landgenoten voor het succes van een ondernemer lopen de meningen uiteen. Er zijn er die beweren dat een sterke gerichtheid op de eigen landgenoten bijdraagt aan het succes van de ondernemer, er zijn er die zeggen dat dit er juist voor zorgt dat de onderneming niet kan groeien.
Volgens de definitie van het CBS bent u allochtoon (minimaal één ouder in het buitenland geboren).
41. Hoe ziet u zichzelf?
- Nederlander - (Etniciteit)
- Nederlandse (Etniciteit)
42. Ziet u dit als voordeel of als nadeel voor het ondernemen in Nederland?
Ik heb een aantal vragen over uw netwerk.
43. Kring waaruit medewerkers afkomstig zijn - Familie
- Vrienden, kennissen - Anders, namelijk…
44. Personeel wat is de etniciteit van uw personeel?
- Personeel is landgenoot
- Sommigen wel, anderen niet - Personeel is geen landgenoot
45. Leveranciers - Familierelatie - Landgenoten
- Meestal andere etnische groep
46. Boekhouder - Familierelatie - Landgenoot - Anders, namelijk …
47. Etniciteit klanten; wat is het % Nederlanders?
48. Bent u tevreden over de etnische verdeling van uw klantengroep?
49. Indien u niet tevreden bent over deze verdeling, welke verdeling streeft u na?
50. Bent u aangesloten bij een winkeliers- ondernemersvereniging?
- Zo ja welke?
- Zo, ja, waarom hebt u zich aangesloten?
- Zo nee, waarom niet?
51. Bent u bekend met allochtone ondernemersverenigingen?
- Zo ja, heeft u zich hierbij aangesloten? Waarom?
- Zo nee, zou u zich hierbij aansluiten?
- Indien u niet bent aangesloten bij een allochtone ondernemersvereniging en/of wanneer u niet overweegt om u aan te sluiten bij zo’n vereniging, waarom niet?
52. Wie ziet u als belangrijkste adviseur? Waarom?
E Spelen cultuur verschillen een rol in de relatie tussen bank en succesvolle allochtone ondernemer?
53. Ik neem aan dat de cultuur van uw land van herkomst verschilt met die van Nederland, ook op het gebied van zakendoen. Waarin uit dit zich?
54. Ervaart u ook een cultuurverschil in het contact met uw bank?
55. Zo ja, waarin uit dat cultuurverschil zich?
56. Zo ja, Hoe gaat uw bank hiermee om?
57. Hebt u de indruk dat uw ‘allochtoon-zijn’ meespeelt in uw contact met uw bank?
- In de startfase?
- In de groeifase?
- Zo ja, waar uit zich dat in?
58. Kunt u aangeven wat voor waarde u hecht aan het persoonlijk contact met uw accountmanager? 1 helemaal niet belangrijk tot 5 heel belangrijk.
59. Als u zelf uw accountmanager was, wat zou u dan anders doen?
60. Hebt u nog adviezen over het benaderen van (‘Etniciteit’) klanten voor ABN AMRO?
Kunt u aangeven in hoeverre u het eens bent met de volgende stellingen.
1 = helemaal mee eens 2 = mee eens
3 = noch mee eens noch mee oneens 4 = niet mee eens
5 = helemaal niet mee eens
Zonder Businessplan kun je geen succesvol bedrijf beginnen 1 2 3 4 5
Mijn huidige succes heb ik voor een belangrijk deel te danken aan mijn landgenoten (land van herkomst).
1 2 3 4 5
Ik voel me welkom bij mijn bank 1 2 3 4 5
Ik merk duidelijk dat de bank blij is mij als klant te hebben 1 2 3 4 5
Ik raad al mijn relaties aan om bij mijn bank te gaan bankieren 1 2 3 4 5
Als ik autochtoon Nederland was geweest, had ik sneller een goed krediet gekregen bij mijn bank
1 2 3 4 5
Banken nemen startende allochtone ondernemers niet serieus 1 2 3 4 5
Ik leen liever geld van mijn familie dan van de bank 1 2 3 4 5
‘Allochtoon-zijn’ is een handicap als je succesvol wil worden in Nederland
1 2 3 4 5
Als de bank netwerkbijeenkomsten organiseert voor allochtone ondernemers, dan kom ik!
1 2 3 4 5
Als de bank netwerkbijeenkomsten organiseert voor ondernemers dan kom ik!
1 2 3 4 5
Bedanken
Boekje ‘Het Nieuwe ondernemen’
Vragen of ondernemer prijs stelt op uitwerking interview.
Bijlage II Tabellen bij hoofdstuk 3
Tabel 1 Ondernemers naar sector in 2004 in % van totaal Sector Alle Ondernemers TAMS* ondernemers
Detailhandel 16,9 20,2
Horeca 6,8 14,9
Facilitaire diensten
9,4 13,4
Bron: VVK Ondernemersprofiel 2004. * Turkse, Antilliaanse, Marokkaanse, Surinaamse ondernemers.
Tabel 2 Bedrijfsgrootte naar specifieke herkomstlanden in %, per 1 januari 2003
Aantal werkzame Personen
Autochtonen Turkije Marokko Suriname China/
Hong Kong Alleen
parttime
9,2 3,1 4,4 7,4 2,4
1 40,3 44,4 55,2 57,6 12,6
2 t/m 4 40,1 41,6 35,7 29,0 67,9
5 t/m 9 6,2 7,2 3,0 4,0 14,5
10 t/m 49 2,6 1,5 1,5 1,8 2,3
50 t/m 99 0,2 0,0 0,0 0,0 0,2
100 en meer
0,2 0,1 0,1 0,1 0,1
Totaal 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
Bron: EIM, Monitor Etnisch ondernemerschap 2004
Tabel 3 ABN AMRO en bezit bancaire producten onder verschillende bevolkingsgroepen in % van ondervraagden.
nationaliteit N =
Tur.
316
Mar.
277
Sur.
199
Ant.
96
Ned.
363 Spontane bekendheid ABN AMRO 94 88 96 95 91
Bezit spaarrekening 29 29 62 59 88
- Waarvan bij ABN AMRO 26 22 23 47 25
Bezit betaalrekening 87 88 88 83 95
- Waarvan bij ABN AMRO 28 28 34 36 26
Bezit lening/krediet 33 25 22 30 40
-waarvan bij ABM AMRO 12 34 21 18 17
Bezit creditcard 19 25 15 28 57
- Waarvan bij ABN AMRO 29 16 33 41 16
Bron: Allochtonen monitor 2000, veldkamp/ TNS NIPO
Bijlage III Islamitisch bankieren
De belangrijkste verboden in de Sharia (islamitische wet), hangen samen met het verbod op rente en het verbod op speculeren (risico). Hierdoor kunnen Moslims niet lenen bij reguliere instanties en ook niet investeren in bedrijven die niet aan de regels van de sharia voldoen. Wel mag er geïnvesteerd worden in bedrijven die aan de sharia regels voldoen of in fondsen die aan deze regels voldoen en onder toezicht staan van een islamitische raad. Een andere mogelijkheid is investering in vastgoed of objecten die geleasd worden. Belangrijk verschil met gewone leasing is dat degene die least en degene die de lease geeft, beiden voor een deel eigenaar zijn van het object. De eigendomsverhouding verandert naarmate de leasende partij aflost. In Nederland is nog geen partij actief die deze vorm van bankieren aanbied. Ik maak gebruik van het werk van El-Gamal (2000), tenzij anders vermeld.
Verboden op Rente en Risico
In de koran worden rente en risico (d.w.z. het afdekken van risico’s) verboden. Over RIB (verder: riba) Een paar uitspraken uit de Koran: (vrij vertaald)
‘De boodschapper van Allah vervloekt diegene die rente ontvangt, die rente betaald, degene die hier getuige van is en degene die het registreert.’
‘Er zijn drie en zeventig typen van rente, de minste daarvan is in zonde gelijk aan het plegen van incest, de ergste daarvan is in zonde gelijk aan het vernietigen van de eer van een moslim.’
Over het Gharar, te vertalen als risico of onzekerheid, zegt de Koran het volgende:
‘De profeet heeft verboden de handel in het ongeboren dier in de schoot van zijn moeder, de verkoop van melk in de uier zonder het af te meten, de handel in oorlogsbuit voor het is verkregen, het verwerven van aalmoezen voor ze zijn ontvangen en het verwerven van de vangst van een duiker.’
Met dit laatste verbod wordt bedoeld dat je niet van te voren een vaste prijs mag betalen voor de vangst van een duiker op zijn volgende duik. Je kan daarentegen wel een duiker een vast bedrag betalen voor een vaste periode dat hij werkt. In veel gevallen kan de Gharar worden vermeden door zorgvuldig het object van verkoop en de verkoopprijs vast te stellen.
Hiermee kan onnodige onzekerheid vermeden. De gebieden waarbij Gharar een
belangrijke rol speelt zijn verzekeringen en financiële derivaten. Bij
verzekeringen betaal je een klein bedrag, waarbij je de kans hebt om een
groot bedrag te ontvangen, of je betaalt heel vaak een klein bedrag zonder
ooit wat te ontvangen. Er is sprake van onzekerheid, ‘verzekering’ kan niet
een object van verkoop zijn. Daarnaast is het zo dat bij reguliere
verzekering ook het verbod op rente een rol speelt, gezien het feit dat veel
verzekeringsmaatschappijen hun geld beleggen. Bij financiële derivaten gaat
het om zaken als opties en futures.
Dit geeft voldoende aanleiding voor een Islamitische vorm van bankieren. Het gaat hier om het lenen voor een grote aanschaf, het investeren van geld voor bijvoorbeeld pensioen en een alternatief voor verzekering.
Wat zijn de alternatieven?
Kostenplus verkopen (Murabaha). De koper weet voor wat voor bedrag de verkoper het object heeft verkregen en stemt in met het betalen van een marge boven op deze prijs. Belangrijk hierbij is dat de bank of instelling het object in bezit moet hebben ten tijde van de verkoop aan de koper. Koper betaalt in één keer.
Verkoop op krediet. Is gebruikelijker, zelfde als hierboven alleen wordt het koopbedrag vermeerderd met de marge terugbetaald over een van te voren
overeengekomen aantal periodes. Dit is wel toegestaan, want het wordt niet gezien als rente maar als handel.
Leasing. Bij Leasing is niet het object onderwerp van de verkoop maar eerder het vruchtgebruik. Dit is toegestaan volgens de Islam. Een belangrijk
verschil met het reguliere leasen is dat de leasemaatschappij het object gedurende de lease-overeenkomst in bezit moet hebben. Het kan niet zo zijn dat de leasemaatschappij het object financiert met een lening en de rente doorberekend aan de klant. Een vorm van leasing is het betalen van een vastgesteld aantal termijnen met aan het eind de optie om het object te kopen voor een van te voren vastgestelde restwaarde, waarvoor het object van lease van eigenaar verwisselt.
Partnerships. Eerder bekend als ‘winst en verliesdeling’ en niet erg
populair onder financiële instellingen. Een vorm die gebruikt wordt is het zogenaamde ‘diminishing partnership’. Zowel de financiële instelling als de klant zijn eigenaar van het object. De klant betaald elke periode een van te voren vastgesteld bedrag bestaande uit een gedeelte aflossing om de
financiële instelling uit te komen en een gedeelte ‘rente’ vergoeding voor de lening. Dit gaat door tot de klant het object 100% in eigendom heeft en de vergoeding is betaald. Lijkt op annuïteiten, een gewone hypotheek. Het verschil is dat de overeenkomst is gesloten tussen een klant en een
Islamitische financiële instelling in plaats van een reguliere instelling, die het huis als onderpand neemt. De Islamitische instelling is mede-
eigenaar van het object.
Toegestane investeringsvehikels
Een moslim mag direct investeren in elk ‘legitiem’ bedrijf. Ook zijn er een aantal meer passieve investeringsmogelijkheden. De bedrijven moeten voldoen aan de volgende eisen:
- Ze mogen geen interestdragende schulden hebben
- Ze mogen geen interest ontvangen uit ander ‘onzuiver’ inkomen
- Er mag niet in schulden (debiteuren) worden gehandeld tegen een prijs
anders dan de reële waarde.
Investeren in aandelen
Aandelen in bedrijven betekent dat men gedeeltelijk eigenaar wordt van het bedrijf en daaruit inkomen ontvangt. Dit is toegestaan, mits het gedrag van het bedrijf overeenkomt met de regels van de Sharia, de Islamitische wet.
Het is dus ook mogelijk om een aandelenfonds op te richten, waarbij fondsen van particulieren worden verenigd om een portfolio aan toegestane aandelen te kopen. De fondsmanager krijgt een fee voor zijn inspanningen en het fonds staat onder toezicht van een raad van Islamitische geestelijken/juristen.
Een voorbeeld van een dergelijk fonds is te vinden op www.dowjones.com/corp/index_products.htm
Dit indexfonds heeft ook een Islamitische raad van toezicht aangesteld.
Het aantal bedrijven dat zich strikt aan de regels van de sharia houdt is erg beperkt. Om de keuze voor Islamitische investeerders te vergroten zijn de regels wat versoepeld. Bedrijven worden uitgesloten wanneer:
1. De ratio vreemd vermogen gedeeld door totaal vermogen 33% of meer is;
2. het onzuivere inkomen plus het inkomen uit rente 5% of meer is van het totale inkomen;
3. Bedrijven waarbij de ratio debiteuren gedeeld door het totale vermogen 45% of hoger is.
Onzuiver is inkomen uit de business:
Alcohol, tabak, varkensgerelateerde producten, financiële dienstverlening, defensie/wapens, entertainment.
Verzekeringen
Bij verzekeringen is met name de onzekerheid van belang. Dit kan worden tegengegaan door een soort onderlinge waarborgmaatschappij, waarbij het van belang is dat er geen winst wordt gemaakt door de verzekeraar (ten koste van de verzekerden).
Knelpunten voor Islamitisch Bankieren in Nederland
Wat Nederland betreft zijn er nog een aantal belangrijke knelpunten voor het invoeren voor Islamitisch bankieren. Zo genieten reguliere hypothecaire leningen een renteaftrek voor de belasting, een voordeel dat een lening zonder rente niet heeft. Een tweede punt is de dubbele overdrachtsbelasting.
Als een pand eerst door de financier wordt aangeschaft en vervolgens wordt overgedragen aan de cliënt wordt er dubbel betaald (Islamic Commerce, 2004).
De Nederlandsche Bank verricht op dit moment een studie naar deze branche,
de resultaten worden in de loop van 2005 via het kwartaalbericht van DNB
gepubliceerd.
Bijlage IV Stellingen voorgelegd aan de ondernemers.
Twee ondernemers hebben de stellingen niet ingevuld (beiden Chinees) Kunt u aangeven in hoeverre u het eens bent met de volgende stellingen.
1 = helemaal mee eens 2 = mee eens
3 = noch mee eens noch mee oneens 4 = niet mee eens
5 = helemaal niet mee eens
Zonder Businessplan kun je geen succesvol bedrijf beginnen 1 5 2 2 3 4 4 5 3
Opmerkingen:
- Ik ben zelf zonder begonnen.
- Zonder businessplan kun je alles.
- Je moet een plan hebben als je succesvol wilt zijn. Ik vind dat je wel wat op papier moet zetten.
Mijn huidige succes heb ik voor een belangrijk deel te danken aan mijn landgenoten (land van herkomst).
1 2 2 7 3 1 4 5 4 Opmerkingen:
- Ja, want ik doe in Turkije zaken voor stoffen.
- Ja absoluut.
Ik voel me welkom bij mijn bank 1 10 2 3 3 1 4 5 Opmerkingen:
- Bij mijn accountmanager.
- Ik voel me welkom, maar zou graag een aanspreekpunt hebben bij de bankshop.
Ik merk duidelijk dat de bank blij is mij als klant te hebben 1 10 2 1 3 1 4 5 1
Opmerkingen:
- Zo chagrijnig als wat.
Ik raad al mijn relaties aan om bij mijn bank te gaan bankieren 1 8 2 3 4 4 5 2
- Ik verwijs ze door naar mijn accountmanager.
- Ja, makkelijke bank en je wordt in eigen taal geholpen (bij DHB).
- Nou ja, ik ben pas 3 maanden bij ABN AMRO.
Als ik autochtoon Nederland was geweest, had ik sneller een goed krediet gekregen bij mijn bank
1 3 2 1 3 3 4 2 5 5 Opmerkingen:
- Weet ik niet, is ook afhankelijk van je inkomen denk ik. Maar ik heb zelf niet die ervaring.
- Ik heb wel de indruk dat het wat moeilijker is. Je moet als allochtoon beter je best doen.
Er zijn zoveel allochtone jongeren die afstuderen, met prima opleidingen en toch niets vinden. Maar voor autochtonen met weinig opleiding en slechte plannen is het ook moeilijk.
Banken nemen startende allochtone ondernemers niet serieus 1 1 2 1 3 6 4 4 5 2
Opmerkingen:
- ze komen ook niet altijd even serieus over, hebben vaak geen serieus plan.
Ik leen liever geld van mijn familie dan van de bank 1 3 2 2 3 1 4 4 5 4
Opmerkingen:
- Ja, je hebt geen rente en je kunt terugbetalen wanneer je wilt.
- Bij familie kun je voor 10.000 – 50.000 Euro terecht. Dat is rentevrij en dus aantrekkelijk.
- Ja want dan hoef je geen rente te betalen. Maar voor grote bedragen kun je niet bij je familie terecht. Boven de 15.000 Euro moet je toch bij een bank zijn.
‘Allochtoon-zijn’ is een handicap als je succesvol wil worden in Nederland 1 1 2 1 3 3 4 2 5 7
Opmerkingen:
- ja dit is moeilijk, als allochtoon moet je je altijd extra bewijzen.
- Je moet het uiteindelijk zelf doen. Ik heb ook 7 jaar bij een bedrijf gewerkt en werd steeds niet bevorderd terwijl anderen sneller werden bevorderd. Dan ontgaat mij de logica.
- Ik ervaar het niet zo, maar ik kan me er iets bij voorstellen. Kijk je naar Duitsland, daar zijn meerdere voorbeelden van allochtonen die een heel groot bedrijf hebben
opgebouwd met 30.000 werknemers. In Nederland heb je dit soort voorbeelden niet.
Wel bedrijven met een redelijke omzet, maar op 1 miljoen omzet zit je zo.
- Absoluut onjuist. Kwaliteit, dat is belangrijk, je product moet gewoon goed zijn.
Misschien zijn er wat drempels maar daar moet je tegenaanvechten. Als ze je nodig
hebben en je product is goed, dan kiezen ze jou!
Als de bank netwerkbijeenkomsten organiseert voor allochtone ondernemers, dan kom ik!
1 9 2 3 4 5 5
Als de bank netwerkbijeenkomsten organiseert voor ondernemers dan kom ik!
1 10 2 1 3 4 5 2
Opmerkingen:
- hiervoor ben ik te druk
- Ik zie mezelf niet als allochtone ondernemer en voel me ook niet aangesproken door
bijeenkomsten voor allochtone ondernemers. Ik kom als het onderwerp me interesseert.
Bijlage V Allochtone Netwerken
In de interviews die voor dit onderzoek zijn gehouden, is ook gevraagd of de ondernemers bekend waren met allochtone ondernemersnetwerken en of zij zich hierbij hadden aangesloten.
Voorafgaand aan het interviewen is er een inventarisatie gemaakt van de allochtone netwerken die in Nederland actief zijn. In de literatuur wordt aangegeven dat het niet georganiseerd zijn van de etnische ondernemers een probleem is (onder andere Rath e.a., 2000). Verschillende instanties, zoals gemeenten, hebben geprobeerd om hier iets aan te doen door zelf een netwerk op te richten. Weinig van deze initiatieven kunnen geslaagd genoemd worden. Het blijkt in de praktijk moeilijk om de beoogde leden betrokken te krijgen en betrokken te houden. De meer succesvolle netwerken hebben gemeen dat ze door de deelnemers zelf zijn opgericht.
Tabel 1 Overzicht allochtone ondernemersnetwerken in Nederland
organisatie doel(groep) plaats
Annifer* Turkse ondernemers
verschillende steden in Nederland
AON Allochtone ondernemers Nijmegen
Ammam* Marokkaanse ondernemers Utrecht (Lombok)
VBM businessclub multiculturele ondernemersvereniging Den Haag MORE
multiculturele ondernemersver.
Rotterdam Rotterdam
Business Club Migrantenondernemers Delft
TUNOV
Turks Nederlandse Ondernemers
Vereniging Nederland HTOV* Haags-Turkse Ondernemersvereniging Den Haag
ZZVN* Zwarte Zakenvrouwen van Nederland Heel Nederland VAO
Vereniging voor Allochtone
Ondernemers Den Haag
ARTH* hindoestaans Netwerk Heel Nederland
landelijke federatie van
Chineze Organisaties Chinese overkoepelende organisatie Den Haag MON Amsterdam
Marokkaanse ondernemers in
Amsterdam Amsterdam
* Door doelgroep zelf opgericht
Een aantal Netwerken zal ik hier uitlichten. Allereerst Annifer 1 . Dit is de veruit de meest bekende Turkse ondernemersvereniging. Zij lijkt zich in de praktijk echter te richten op een bepaalde groep Turkse ondernemers, de Turks-Koerdische ondernemers lijken hier
bijvoorbeeld geen lid van te worden. MORE is duidelijk een initiatief waar de gemeente Rotterdam veel geld en moeite in heeft gestoken, maar wat niet van de grond is gekomen. De
1
www.annifer.nl
‘Zwarte Zakenvrouwen van Nederland’ 2 zijn echter succesvoller. Zij zijn ook aangesloten bij een internationaal netwerk van ‘zwarte zakenvrouwen’. De ‘landelijke federatie van Chinese organisaties’ beoogd een overkoepelende organisatie te zijn, onduidelijk is in hoeverre haar dit ook lukt. Het MON Amsterdam 3 is het nieuwste initiatief, waar ABN AMRO ook bij betrokken is (Advieskantoor Amsterdam Vijzelstraat). Hoewel de eerste bijeenkomst zeer veelbelovend was (110 ondernemers aanwezig) moet nog worden afgewacht hoe deze vereniging zich zal ontwikkelen. De vereniging is een initiatief van het adviesbureau Mex-it en wordt financieel ondersteund door de gemeente Amsterdam. Tenslotte is er nog een internetinitiatief dat ook gesponsord wordt door de Rabobank, Webisrehberi 4 , een soort Turkse gouden gids met adressen van Turkse ondernemingen actief in Nederland.
Een ander beeld dat bestaat over allochtone ondernemers is dat zij slecht aansluiting vinden bij franchiseorganisaties 5 . Dit terwijl het landelijk gezien steeds slechter gaat met de zelfstandige ondernemer die niet bij een franchise of inkoopcombinatie is aangesloten. Deze mist voordelen zoals het gezamenlijk inkopen en kan ook minder gewicht in de schaal leggen als het
bijvoorbeeld gaat om het verkrijgen van goede winkelruimte. Dit beeld komt overeen met de ondernemers die zijn geïnterviewd, geen van hen was bij een franchiseorganisatie aangesloten.
2
www.zzvn.nl
3
www.monamsterdam.nl
4
www.Webisrehberi.nl
5
