Appendix C Transcripten interviews Bert Brussen, oprichter en hoofdredacteur Interview afgenomen op 3 augustus 2015 Hoe oud ben je?

(1)

Appendix C

Transcripten interviews

Bert Brussen, oprichter en hoofdredacteur Interview afgenomen op 3 augustus 2015

Hoe oud ben je?

39

Hoe ben je in de journalistiek terechtgekomen?

Tijdens studie met studentenjournalistiek begonnen zo rond mn 20ste en daarvanuit er ingerold.

Hoe ben je op het idee gekomen om De Jaap op te richten?

Francisco van Jole richtte DeJoop op (althans we dachten dat het zo zou heten) en toen riep ik op Twitter dat we dan ook DeJaap konden oprichten en dat vonden mensen een leuk idee.

Van het een kwam het ander. Meer een soort grapje dat is uitgegroeid tot business.

Kun je iets vertellen over de verandering van De Jaap naar ThePostOnline? (Wat veranderde er, kwamen er mensen in vaste dienst, kwam er een redactieruimte, et cetera)

Er kwam geld vrij, dus we konden mensen inhuren. Bas Paternotte kwam er betaald bij, ikzelf kreeg een vergoeding. Redactieruimte had ik al. Er kon een nieuw design worden gekocht en we huurden stagiaires in en zochten redacteuren. Mark Koster kwam er bij (nu weer weg), Jan Jaap Heij kwam er bij.

Met hoeveel freelancers werken jullie?

Momenteel ik, Bas Paternotte en Willem Jan Hilderink. Arnold Karskens ook gedeeltelijk maar die krijgt nu geld via crowdunding. We hebben altijd alleen freelancers gehad ook, nooit vaste krachten.

(2)

Waarop baseren jullie dat jullie met iemand in zee willen, of ze wel geschikt zijn?

Meestal zijn het mensen waarvan je al weet wat ze kunnen en ze komen toch uit een soort online community, ze volgen TPO of mij of Bas Paternotte. Als ze dan enthousiast zijn over TPO dan kun je de gok aan dat ze uit het goede hout zijn gesneden. Verder gaat het ook om opvattingen over journalistiek in het algemeen, hoe ze in het leven staan, is het leuk met ze in de kroeg... Het is ook een klik die je moet hebben uiteindelijk.

Hoe zou je de redactiecultuur van TPO (Magazine) omschrijven?

Losjes, no nonsense, vrijheid, geen hiërarchie maar ook geen democratie, en het is van de harde grappen en ouwe jongens krentenbrood. We zijn geen mietjes. Er worden grappen gemaakt over mensen hun uiterlijk, seksistische grappen, racistische grappen en nog een miljoen grappen die niet mogen van de gedachtenpolitie. Daarmee ontstaat een cultuur van vrijheid waarin iedereen kan zeggen wat hij of zij wil. Uiteraard moet je daar wel tegen kunnen of op zin minst assertief genoeg zijn om te zeggen dat je het niet wilt. Verder is het informeel, wordt er ook wel eens geschreeuwd en gescholden en zijn we meer dan collega’s ook vrienden en drinkbroeders. Dat is een cultuur die niet voor iedereen is weggelegd, het trekt dan ook een specifiek soort mensen aan. Waarschijnlijk hadden we ‘Veronica’ geheten als het nu 1975 was of ‘studentencorps’ als we een studentenvereniging waren. Dat vat het wel het beste samen.

Hoe zou je ThePostOnline omschrijven?

Als voorbij het eigen gelijk (dus een veelvoud aan diverse meningen) en tegen de heersende orde en beslist niet politiek correct. Nieuwe journalistiek door eigen taalgebruik en specifieke keuzes voor de doelgroep. Plus: we gaan uit van het principe dat er geen journalistieke regels of codes zijn anders dan het wetboek en de verplichting jezelf elke dag in de spiegel te moeten aankijken. Enige bestaande leidraad: de nieuwsconsument is helemaal zelf

verantwoordelijk voor zijn keuzes en journalistiek fungeert niet als poortwachter voor nieuws en ook niet als opvoeder.

Wat is het verdienmodel van TPO?

(3)

Advertenties en inmiddels crowfdunding.

In hoeverre zijn ThePostOnline en TPO Magazine met elkaar verweven?

Zo weinig mogelijk.

Welke freelancers doen zowel iets voor ThePostOnline als voor TPO Magazine?

Arnold Karskens volgens mij als enige. Maar daar komt wel eens wat tussendoor van een incidentele Magazine-auteur die iets doorplaatst.

Hoe vaak worden er stukken uitgewisseld/doorgeplaatst tussen/op TPO en TPO Magazine? Waarom kiezen jullie ervoor om af en toe content te delen?

Niet zo vaak. Maar als het heet bijzondere content is wil ik wel iets doorplaatsen.

Hoe verhoudt TPO zich tot andere initiatieven in de lokale, nationale en internationale context? (Dus tot andere startups, vinden jullie jezelf vergelijkbaar met andere

journalistieke startups en zo ja, welke? (Nationaal en internationaal))

We zijn ergens vergelijkbaar met veel nieuwssites, met name in de VS, zoals Huffington Post, maar de vergelijking houdt wel op bij dat we een online only nieuwssite met opinies zijn. Verder verdienen we aan advertenties wat vergelijkbaar is met vrijwel elke nieuwssite waar dan ook zoals bijvoorbeeld Nu.nl.

Hoe onderscheidt TPO zich van andere journalistieke startups? Wat is jullie unique selling point?

Ten eerste: we hebben meningen uit alle richtingen met diverse columnisten van diverse (politieke) kleur (we zijn dus volstrekt zuilloos) en ten tweede: we zijn rebels, tegen het establishment, hebben een eigen (online) toon (qua humor) en gaan verder waar andere media ophouden omdat we denken dat sommige dingen wel benoemd moeten worden waarvan andere media vinden dat ze niet benoemd moeten worden.

(4)

Werkt TPO samen met ondersteunende organisaties?

Nee.

Is een social media strategie van belang voor het succes van een startup in het huidige medialandschap? Wat is jullie social media strategie?

Social media is van belang maar wij hebben geen stategie.

Vind je TPO (Magazine) een geslaagde startup? Waarom wel/niet?

Ja. Omdat we elk jaar een bezoekersgroei van meer dan 100% realiseren en een steeds grotere vaste doelgroep hebben.

Wanneer vinden jullie dat jullie als startup geslaagd zijn? (Bv. een bepaald

bezoekersaantal halen, een bepaalde omzet draaien, unieke content maken, et cetera) Als we voldoende winst maken.

Wat zou je willen veranderen aan TPO?

Meer auteurs en journalisten.

Wat kan er beter aan TPO?

Meer auteurs en journalisten.

Hoe zie je de toekomst van TPO (Magazine) voor je?

Mijn toekomst gaat doorgaans tot aan morgen.

Gelden de volgende criteria voor ThePostOnline?

(5)

1. Vanaf het begin een effectieve financiële logica voeren Van toepassing op ThePostOnline: Weet niet

2. De startup heeft mogelijkheden tot verschillende inkomstenstromen Van toepassing op ThePostOnline: ja

3. Sterke banden met partners (adverteerders en bedrijven) worden gewaarborgd Van toepassing op ThePostOnline: Ja

4. Content mag niet beïnvloed worden door partners (vrij van belangenverstrengeling) Van toepassing op ThePostOnline: Ja

5. De journalistieke ondernemer moet zaken doen als een zakenman en minder als journalist (geld is geen vies woord!)

Van toepassing op ThePostOnline: Ja

6. Een klein team bestuurt de startup Van toepassing op ThePostOnline: Ja

7. Het kleine team aan het stuur van de startup moet zelf zo goed als alle capaciteiten bezitten om startup te runnen (zo min mogelijk extra mensen moeten inhuren) Van toepassing op ThePostOnline: Ja

8. Digitale media en internet zijn van groot belang en worden zeer intensief toegepast (Hieronder vallen ook sociale media)

9. De gekozen koers wordt vanaf het begin uitgestippeld en voortgezet. Leren van anderen mag, maar eigen koers behouden is belangrijk

Van toepassing op ThePostOnline: nee

(6)

10. De startup moet een unique selling point hebben Van toepassing op ThePostOnline: nee

11. De startup moet een eigen niche hebben Van toepassing op ThePostOnline: nee

Ingelise de Vries, tot 1 juli vaste freelancer, nu freelancer

(7)

Interview afgenomen op 21 juli 2015 Inleidend praatje

Even ter informatie: hoe oud ben je?

Ik ben 23 jaar, bijna 24!

Haha, ok. Wanneer ben je jarig?

Aankomende vrijdag word ik 24. Dus op het moment dat jullie scriptie klaar is, ben ik al 24.

Schrijf dat maar op dus.

Ok. Doen we. Sinds wanneer/van wanneer tot wanneer werk(te) je voor ThePostOnline (Magazine)?

Ik ben begonnen in januari 2013, altijd op freelance basis

En we hadden begrepen dat je aan het begin wel fulltime voor de cultuursectie werkte?

Uhm, nou ja, ik heb er wel echt heel veel tijd in gestoken.

Hoeveel dagen per week ongeveer?

Nou, dat verschilt per week, de ene week was dat 30 uur en de andere week 20/25 uur. Dus dat is echt puur van wat er die week allemaal te doen was.

Wat is jouw rol nu nog bij TPO? Want je schrijft nu losse stukken toch?

Ja, ik schrijf nu altijd een stukje als er iets interessants voorbij komt, als ik het nergens anders kwijt kan. En daarbij vind ik het gewoon een belangrijk platform, en ik vind het belangrijk dat dat medium in leven blijft.

Ok, en vanaf wanneer ben je gestopt als vaste freelancer?

Per 1 juli. Ik moest er vanaf toen wel minder tijd in steken vanwege de bezuinigingen natuurlijk.

Helder. Werk je voor TPO of Magazine of allebei?

Ik moet nog even uitvogelen hoe en wat, maar ik heb dus wel mijn eigen kanaal bij TPO Magazine en daar begin ik per augustus, september mee.

(8)

Maar daar staat wel al het een en ander op toch?

Ja, er zijn wel al artikelen gepubliceerd, want dat vroegen ze. Je kunt je dus al abonneren op mij, maar dat is nu nog niet heel interessant.

Hoe professioneel was het daar toen je begon?

Ik heb ook geholpen bij de Jaap. Iedereen werkte vanuit huis, vrijwillig, en stak daar al zijn vrije uren in om de site tot succes maken. Dat was echt heel provisorisch. Er was wel een vaste redactie, ik zat daar niet in, dat was Bert en aantal anderen. Zij redigeerden stukken redigeren, deden mails beantwoorden zetten dingen online. Ik heb zelf wel altijd zelf m’n stukken online gezet, dan publiceerde ik dat gewoon. Toen volgens mij in november 2012 kwam er een redactieruimte, en toen zijn we langzaam overgegaan naar ThePostOnline en toen werden er ook mensen aangenomen en werd het professioneel.

Waarom heb je ervoor gekozen om voor TPO te gaan werken (wat trok je erin aan)?

Ik schreef natuurlijk al lang voor de Jaap en dat zou ik sowieso ook blijven doen. Toen zei Bert van joh we hebben nog een cultuurredacteur nodig en jij kunt goed schrijven, jij kan dat wel, wil je dat doen?

En hoe ben je dan bij De Jaap gekomen?

Poeh… Nou ja, ik kende Bert. Ik kende gewoon mensen daar, die ik al kende voordat de Jaap er was. Dus ik werd gevraagd, een keer op een borrel door Bert zelf.

Alleen door Bert?

Nee, ook andere mensen. Op die borrel werd ik gewoon door een aantal mensen benaderd.

Duidelijk. Werk je, behalve voor TPO, ook voor andere media?

Ja, voor heel veel. Op dit moment voor Spitsnieuws onder andere en commerciële klussen.

Ook Columns, redactie gedaan debatplatform?

Hoeveel procent van je inkomen verdiende je (tot 1 juli) met TPO?

Ongeveer 70 procent. Ja, tot 1 juli om en nabij 70 procent.

(9)

Hoe zie je de toekomst bij TPO voor je en wat is jouw rol daarin? Ga je bijvoorbeeld meer doen voor TPO Magazine?

Bij Magazine kun je zelf bepalen hoeveel je erop zet. De inkomsten zijn niet heel groot. Het is gewoon een platform om je verhalen nogmaals te verkopen, nadat je het op papier

misschien al hebt verkocht. Het is echt een manier om freelancers te helpen, om hen meer ruimte te geven om publiceren. Het is dus niet echt werken voor TPO Magazine, gewoon nogmaals verkopen.

Als een soort uitgeversplatform zeg maar?

Precies. In plaats van dat je leurt bij een magazine, kun je het gewoon publiceren en alsnog verkopen.

Met misschien dan een groter bereik?

Hmm, nou nee. Als ik een stuk op mijn blog zet, lezen 200 mensen het. Op Magazine misschien maar 12 omdat je ervoor moet betalen. Je krijgt er dus wel geld voor, maar het bereik is misschien wel lager daardoor.

Hoe zou je TPO omschrijven? (Bijvoorbeeld als online krant, weblog, etc.) TPO Magazine: Wat ik net al zei, als een uitgeversplatform.

ThePostOnline: Ik zie het echt als een platform, niet als krant of magazine, een platform waar iedereen z’n eigen stem kwijt kan. Dus extreem links of extreem rechts, alles mag erop. Maar er kan ook een verslag van een festival of een concert op. Eigenlijk een platform waar

iedereen (mits goed onderbouwd en goed geschreven) z’n ei kwijt kan. En daarnaast uiteraard nieuws, en die gelden dan weer als aanleiding tot opiniestukken of iets dergelijks.

Wat kan er volgens jou beter bij ThePostOnline?

Hmm.. daar kan ik alleen naar kijken van toen ik er nog zat, van toen we nog budget hadden.

Meer mensen, dat is eigenlijk het enige dat ik kan zeggen. Meer mankracht om content op de website te krijgen, want het was gewoon heel veel werk, en dat is niet erg! Maar dat gaat soms wel gewoon ten koste van de kwaliteit.

Hoe zie je dat nu voor je? Gaat dat nog gebeuren?

(10)

Nee. Voorlopig gaat dat echt niet gebeuren, er is gewoon geen geld. Er moet eerst omzet worden gemaakt, daarna pas weer mensen aannemen.

En bij TPO Magazine?

Dat weet ik niet, dat moet je echt los zien van elkaar. Weet je, daar kan ik niet zoveel over zeggen. Je moet het echt wel als twee losse dingen zien. Ik ken die mensen ook helemaal niet.

Magazine is echt een los platform, en die mensen spreek ik nooit.

Jan-Jaap vertelde wel dat TPO Magazine en ThePostOnline steeds meer in elkaar geschoven worden, met ook ankeilers et cetera op TPO voor betaalde stukken. Dus wel meer verstrengeld.

Dat kan, maar daar krijg ik nu minder van mee. Want ik zit er niet meer. Maar dat deden we wel al hoor. Vaak dubbelde het ook qua onderwerpen. Dan deed ik een aanvraag voor cult en dan zeiden ze: ‘Huh, hier is al een aanvraag voor gedaan door iemand van ThePostOnline!’

en dat was dan een andere journalist waar ik geen contact mee heb.

Waar zie jij TPO (Magazine) in het Nederlandse medialandschap? Is het ergens mee te vergelijken op nationaal en internationaal gebied?

ThePostOnline zelf: niet echt, de website niet. Het idee is natuurlijk gebaseerd op The Huffington Post, maar ik denk dat we nu best wel onze eigen lijn hebben gekozen. Nu ligt de focus op opinie en de focus op dat iedereen z’n ei kwijt kan. En op actualiteit natuurlijk.

Zeker in Nederland is dit echt een uniek platform.

En TPO Magazine?

Ja, dat is natuurlijk vergelijkbaar met Elinea, MyJour, Blendle. Het enige verschil is wel, bij TPO Magazine, alle rechten blijven bij jezelf als je publiceert. Ik kan mijn stukken ook nog verkopen aan de Playboy of Cosmopolitan of weet ik veel wat. Dus dat is heel fijn.

Heeft TPO en Magazine volgens jou een unique selling point en zo ja, wat is dat dan?

Bij ThePostOnline: dan ga ik toch echt wel voor de opinie, iedereen mag zeggen wat ie wil, niet alleen links, niet alleen rechts, niet alleen christelijk, Islamitisch… Noem maar op. Ik denk dat dat onze unique selling point is.

Bij Magazine: Ja dan toch wel de rechten die freelancers hebben, zoals ik net zei.

(11)

Gelden de volgende criteria voor ThePostOnline?

1. Vanaf het begin moet de startup een effectieve financiële logica voeren.

2. De startup heeft mogelijkheden tot verschillende inkomstenstromen.

Van toepassing op ThePostOnline: Nee

3. Sterke banden met partners (adverteerders en bedrijven) worden gewaarborgd.

4. Content mag niet beïnvloed worden door partners (vrij van belangenverstrengeling).

5. De journalistieke ondernemer moet zaken doen als een zakenman en minder als journalist.

(geld is geen vies woord!)

6. Een klein team bestuurt de startup.

7. Het kleine team aan het stuur van de startup moet zelf zo goed als alle capaciteiten bezitten om startup te runnen.

8. Digitale media en internet zijn van groot belang en worden zeer intensief toegepast.

(Hieronder valt ook social media.) Van toepassing op ThePostOnline: Ja

9. Leren van anderen mag, maar de eigen gekozen koers behouden is belangrijk.

10. De startup moet een unique selling point hebben.

(12)

11. De startup moet een eigen niche hebben.

(13)

Gyurka Jansen, 35, technische man en freelance redacteur Interview afgenomen op dinsdag 21 juli 2015

Inleidend praatje

Hoe oud ben je?

Ik ben nu 35.

Sinds wanneer werk je bij ThePostOnline?

Dat ligt aan hoe je het bekijkt. Ik ben begonnen bij DeJaap in 2009, sindsdien zit ik erbij eigenlijk. Sinds ThePostOnline bestaat dus ook, eigenlijk, haha.

Oké. En je bent begonnen als de ‘technische man’ en later ben je ook meer gaan schrjiven, toch?

Ehm… Ja, eh, ook dat is net een beetje hoe je het bekijkt. In 2009 vroeg Bert: wie wil er meedoen? En toen zei ik: nou, dat wil ik wel doen, ik wil wel af en toe een stukje schrijven.

Dus ik ben eigenlijk begonnen met de intentie om te gaan schrijven, maar toen was er al heel snel iemand nodig om de website te onderhouden. Dat was eigenlijk al letterlijk in week twee. Dus op die manier, eigenlijk. Ik ben wel blijven schrijven, maar minder dan ik toen wilde. En nu er wat meer ruimte is om weer te schrijven, doe ik dat in wisselende mate ook weer. Dus het is altijd en-en geweest, maar inderdaad, redelijk snel kreeg ik de technische verantwoordelijkheid.

Oké. En schrijf je ook voor TPO Magazine of alleen voor ThePostOnline?

Nee, ik schrijf alleen voor ThePostOnline.

En het technische werk, verricht je dat wel ook voor TPO Magazine?

Ja, dat klopt. Het platform is ontwikkeld door iemand anders, maar het beheren doe ik.

Oké. En kun je iets vertellen over de start van DeJaap toentertijd? Waarom heb je je er bij aangesloten?

Ehm, ja, eigenlijk omdat, haha, het leek me leuk, om het zo maar te zeggen. Ik kende Bert Brussen al van de blogs destijds. Ik had hem nooit persoonlijk ontmoet, maar ik wist wie het was. Eigenlijk las ik hem niet eens zo goed, maar ik vond hem wel een goede blogger, er zat

(14)

wel wat in. En toen dacht ik: nou, ik ben eigenlijk wel op een punt in mijn leven waarop ik weer meer wil schrijven, wat meer gaan doen, dus het kwam goed uit. Dus toen zei ik: nou, ik doe wel mee.

En hebben jullie uit die beginperiode lessen getrokken die bijvoorbeeld heel nuttig zijn nu, voor het voortzetten van het medium?

Ehm… Nou, ja, weet ik eigenlijk niet, dat vind ik een goede vraag. Ik denk dat gewoon door blijven gaan in waar je in gelooft, dat dat, eh, wel belangrijk is. Of dat nou een les is die we hebben getrokken, dat weet ik niet, dat konden we toen ook al, ha. Misschien de realisatie dat het wat langer duurt dan je zou denken, dat is er wel bij gekomen. En ik denk ook wel dat we redelijk snel de les hebben getrokken dat je toch wel op jezelf aangewezen bent. Ik bedoel, we hadden in de begintijd geloof ik, nou, Bert zal het misschien nog wel beter weten, maar volgens mij hadden we iets van 200 mensen die mee wilden doen en uiteindelijk zaten we bij de eerste ontmoeting geloof ik met 20 mensen. Zo gaat het altijd eigenlijk, he, er zijn mensen waarvan dan blijkt dat ze helemaal niet kunnen schrijven, of dat je denkt van, daar helpt enige begeleiding ook niet meer bij. Of mensen die zeggen: ja, dan doe ik ook wat, en dan komt er nooit wat, om verschillende redenen. Dus ja, je bent toch wel op jezelf aangewezen. Dus niks opzetten als je er zelf geen tijd in wil steken, of als je iemand erbij hebt van wie je al weet:

die moet wel echt wat gaan doen, zeg maar.

Oké, helder. En werk je behalve voor ThePostOnline ook voor andere media eigenlijk?

Ja. Ik ben sinds een jaar of drie ZZP’er en sinds een jaar of twee echt actief ZZP’er. Helemaal op mezelf aangewezen dus. En toen ben ik ook voor andere dingen aan de slag gegaan, onder andere voor Fab Magazine, van Ebru Umar, en daarnaast kleine klusjes, bijvoorbeeld voor e52, van Bart Brouwers en Marieke ten Houten. Dat is in Eindhoven, ook een soort startup zeg maar. En voor een paar kleine ondernemingen doe ik een beetje hetzelfde technische werk. En ik schrijf voor bedrijfswebsites en redacties.

Kun je iets zeggen over je inkomstenverdeling? Hoeveel procent verdien(de) je bij TPO en hoeveel bij de rest, zeg maar?

Dat is nu de laatste tijd iets veranderd, haha.

Haha, ja, dat weten we.

(15)

Ik denk dat het wisselend de helft tot zeker zeventig procent was, bij TPO, en dat zal nu richting een kwart gaan.

En blijf je er wel evenveel tijd in steken of heb je zoiets van: ja, ik moet mijn inkomsten toch wel echt ergens anders vandaan gaan trekken?

Eigenlijk dat laatste, ja. Ik zou het wel willen, maar ik bedoel, je moet je geld ergens verdienen. Dus ja. Dat kan helaas niet. Ik blijf er nog wel meer tijd insteken dan ik uren reken, zeg maar, maar dat zal sowieso minder worden.

Hoe zie jij de toekomst van ThePostOnline nu voor je?

Ehm, ja, je weet het nooit, natuurlijk, maar ik denk wel dat we steeds beter een plek in het Nederlandse medialandschap verwerven. Dus op zich zie ik dat wel gunstig voor me, denk ik, ik denk wel dat we er over een jaar nog zijn.

En wat is jouw rol in de toekomst bij ThePostOnline? Blijf je er dan nog bij?

Ja, dat denk ik zeker,ja. Tenzij iemand anders ineens ergens heel veel geld voor neerlegt, dan kunnen we nog altijd kijken, haha. Maar nee, ik heb altijd meegeholpen, ik zie geen reden om daar weg te gaan. Zelfs als ik heel veel tijd zou steken in andere dingen, dan zou ik nog altijd kunnen zeggen: nou, ik zeg mijn officiële functie op, maar dan zal ik er nog altijd wel een aantal uren per week insteken.

Je hebt echt een hart voor het bedrijf, zeg maar.

Ja. En dat komt mede natuurlijk omdat ik er vanaf het begin echt bij ben geweest.

Er zijn ook nog een paar vragen over ThePostOnline en TPO Magazine in het algemeen. Iets minder over jouw rol, dus.

Oké.

Hoe zou jij ThePostOnline omschrijven? Bijvoorbeeld als online krant, of weblog, of…?

Ja, dat zijn altijd de lastige vragen. Daar wordt steeds minder onderscheid in gemaakt, ik bedoel, heel veel kranten hebben ook een soort blog gehad of lezen nu als een soort blog, kijk maar hoe de website van de NRC er uitziet. Wij zagen er zeker vroeger wel echt meer uit als een blog natuurlijk, meer dan de Volkskrant bijvoorbeeld. Maar ja, waar ligt de grens? Is GeenStijl een online krant, of een blog? Eigenlijk is het allemaal een beetje hetzelfde

(16)

natuurlijk. Want ja, een krant is ook gewoon een lineaire reeks gebeurtenissen die in een soort tijdlijn verschijnen, net als dat het op blogs was. Dus ja. Een online medium zeg ik altijd maar in het algemeen, omdat ik niet weet waar die grens precies ligt.

Hoe zou je dat definiëren voor TPO Magazine? Want dat is geen medium, eigenlijk.

Ehm, ja, een uitgever zeg ik altijd maar, om het een beetje duidelijker te zeggen. Maar een uitgever wordt ook steeds meer een medium, omdat die degene is die het verspreidt, en het medium op zich. Maar goed, omdat de focus ligt op het verspreiden naar derde partijen, is het toch iets meer een uitgever, dus dat zeg ik altijd om het verschil iets te verduidelijken.

Oké. Wat kan er volgens jou beter bij TPO en bij TPO Magazine?

Bij ThePostOnline zou het denk ik beter zijn als we meer geld, tijd en mensen hadden om daar hele specifieke dingen uit te lichten. Daarom zijn we nu ook aan het crowdsourcen, om die mensen ook aan het werk te helpen en te houden. Dus dat kan daar beter. En bij het Magazine kan er denk ik veel optimilisatie behaald worden in hoe het verspreid wordt. Dat ligt natuurlijk deels bij derden, zeg maar. En je ziet ook dat Blendle steeds vernieuwt, dus dat helpt ons ook weer. Je ziet dat dat ook gaande is. Dat is nog een grote zoektocht: hoe

verspreid je nu individuele journalisten? Wij zijn natuurlijk iets anders dan de Volkskrant, dat ook in Blendle verkrijgbaar is, omdat wij niet zo’n bekend merk zijn en geen uitgave hebben die we in Blendle zetten, maar wat in Blendle te lezen is, ís onze uitgave min of meer. Dus dat is op een andere manier… En natuurlijk is sowieso online artikelen kopen en lezen überhaupt heel erg in beweging. Dus ik denk dat daar veel vernieuwingen nog mogelijk zijn.

Hoe kun je dat effectiever doen, misschien moet het meer afgestemd worden op mensen, hoe kun je artikelen beter onder de aandacht brengen, hoe kun je het makkelijker maken om er toegang toe te krijgen en te betalen, stel dat ik het artikel elders tegenkom, hoe kan ik het dan gelijk kopen zonder dat ik eerst weer naar de website van Blendle hoef te surfen, dat soort dingen.

En waar zie jij TPO en TPO Magazine in het Nederlandse medialandschap? Vind je het bijvoorbeeld ergens mee te vergelijken, op nationaal of internationaal gebied?

Ehm… Ja, waar is het mee te vergelijken? Ik denk sowieso dat je steeds meer conversie ziet, in de zin van dat dingen steeds meer op elkaar gaan lijken. Net een beetje waar we het net over hadden, het verschil tussen een krant en een blog, dat is eigenlijk een beetje hetzelfde. Je ziet dat kranten op blogs zijn gaan lijken en blogs op kranten, dus ja.

(17)

Wat ik wel gisteren las, is dat je bijvoorbeeld ziet of het de vraag is of kranten en blogs op deze manier blijven bestaan. Het is toch vaak een artikeltje dat je al dan niet gratis aanbiedt.

Ik denk dat intertekstualiteit de basis is van het internet, dat dat steeds belangrijker wordt.

Linkjes erbij zetten, context erbij lezen. Op die manier een verhaal kunnen vertellen, dat gaat uiteindelijk denk ik beter verkopen dan steeds een los artikel. Misschien kun je beter per bundeltje artikelen verkopen bijvoorbeeld. Je ziet bij steeds meer sites ook, zoals bij de Volkskrant, dat ze daar steeds meer mee aan het experimenteren zijn. Internationaal zie je dat bijvoorbeeld bij Vox. Ik denk dat wij ook een beetje die kant op gaan groeien,

uiteindelijk.

Oké. En hebben TPO en TPO Magazine volgens jou een unique selling point?

Ja. Ik zeg natuurlijk altijd ja, want dat hoort, haha. Soms is het wat lastiger natuurlijk, want we doen ook gewoon nieuws op ThePostOnline, wat we van ANP halen. Maar ik denk dat wij uniek zijn in de zin dat we iets meer een online krant zijn, om dat woord dan toch maar te gebruiken, dan blogs als GeenStijl, maar wel een beetje met de eigen, rebelse taal. Met invalshoeken die niet iedereen durft te nemen. En voorbij het eigen gelijk. Een medium dat niet wil zeggen: we zijn een links alternatief voor GeenStijl, of juist een rechts medium zijn.

We hebben wel als redacteuren onze eigen mening, maar we laten links en rechts letterlijk in columns aan het woord. Dus voor ThePostOnline is het denk ik uniek dat we alle kanten aan bod willen laten komen en ons eigen stemgeluid, onze eigen manier van vertellen.

Bij TPO Magazine is het dat ze een van de weinige manieren zijn waarop je als individuele journalist toch kan meespelen in het online uitgeverslandschap. Dus je kunt die artikelen verkopen via Blendle, Myjour, eLinea enzo, al die dingen die voor jou alleen toch wat minder toegankelijk zijn. Anders moet je heel erg een eigen ding doen, zoals Chris Klomp heeft. Een leuk initiatief, maar dat is niet voor iedereen weggelegd. En als iedereen zichzelf zo gaat verkopen, wordt het heel onduidelijk voor lezers. En ook hij doet wel eens met TPO Magazine mee.

Checklist

Zijn deze criteria van toepassing op ThePostOnline?

1. Vanaf het begin moet de startup een effectieve financiële logica voeren.

(18)

2. De startup heeft mogelijkheden tot verschillende inkomstenstromen.

3. Sterke banden met partners (adverteerders en bedrijven) worden gewaarborgd.

4. Content mag niet beïnvloed worden door partners (vrij van belangenverstrengeling).

7. Het kleine team aan het stuur van de startup moet zelf zo goed als alle capaciteiten bezitten om startup te runnen.

(Hieronder valt ook social media.) Van toepassing op ThePostOnline: Ja

Van toepassing op ThePostOnline: Weet niet 11. De startup moet een eigen niche hebben.

(19)

Bas Paternotte (39), adjunct-hoofdredacteur ThePostOnline Interview afgenomen op 27 juli 2015

Met Bas.

Hai, met Fleur Willemsen, ik zou je even bellen nu!

Met Fleur, heel goed.

Heb je nu tijd?

Ik heb tijd!

Oké, heel fijn! Ik vroeg me eerst af of je misschien nog iets wilde weten over de vragen die ik je wil stellen of dat ik maar gewoon zal beginnen.

Nee, ja, ik heb je mail gelezen en dat lijstje, en vraag maar raak, alleen over financiële dingen kan ik niets zeggen, want daar ga ik niet over.

Dat is prima.

Maar wat doe jij in het dagelijks leven? Want je doet ook iets bij de Volkskrant?

Ja, klopt. Ik ben aan het afstuderen en daarnaast werk ik op de internetredactie bij de Volkskrant. Ongeveer vier tot vijf dagen per week zit ik daar.

Oké, nou, shoot en dan kijken we wel hoe ver we komen!

Ja! Vind je het trouwens goed als ik het opneem zodat ik het goed kan transcriberen?

Ja, als ik de uiteindelijke tekst maar krijg te zien he, dat is het enige.

Ja, zeker, die stuur ik je op zodra ik ‘m uitgeschreven heb. Ten eerste, hoe oud ben je, als ik vragen mag?

39.

En als ik het goed begrijp, ben jij betrokken geweest bij de oprichting van DeJaap, toch?

Ja. Heel lang geleden.

(20)

Oké. Kun je iets vertellen over de beginperiode en hoe die eruit zag? Hoe je betrokken bent geraakt bij DeJaap en hoe dat toen in zijn werk ging?

Nou ja, De Joop werd opgericht he, door de VARA, werd toen aangekondigd. Bert Brussen kende ik van Twitter. Nou ja, op zich, kijk, die linkjes had ik je gestuurd he, met die hele geschiedenis.

Ja.

Ik vond het een leuk initiatief en ik zat toen of al bij HP/De Tijd, dat weet ik niet eens meer, of ik bij HP/De Tijd zat of bij Metro, maar goed, ik vond het een leuk initiatief. We zijn met z’n allen gaan mailen en van het één kwam het ander.

Oké, en waarom heb je ervoor gekozen om je erbij aan te sluiten? Wat trok je aan in DeJaap?

Nou ja, het begon als een soort van grap natuurlijk, vanwege Joop, en ik had toen op zich al wel interesse in die hele opiniebusiness en ja, daar wilde ik best wel mijn naam aan

verbinden. Dat Twitter was toen ook heel leuk, in 2009. Iedereen babbelde met elkaar en uiteindelijk ging je met elkaar afspreken. Het was gewoon gezellig en daar is dat hele initiatief uit voortgekomen.

Met hoeveel mensen waren jullie toen? Een stuk of acht a tien, toch?

Ja, een hele groep, met Linda Duits en Gyurka Jansen, en er zaten ook mensen bij van wie ik nu de naam niet meer weet. Het was een hele organische… Het is heel organisch gegaan, zeg maar, er kwamen mensen bij, dan gingen er een paar weg, en zo rolde het lekker door.

Als je terugkijkt op hoe jullie zijn begonnen, wat heb je er dan van geleerd? Als mensen nu iets soortgelijks willen opzetten, zou je die een les kunnen meegeven of een tip? Of zijn er dingen waarvan je zegt: hier hadden we echt beter op moeten letten, of dit ging juist heel goed?

Ja, het is niet iets van wat ging goed en wat ging slecht, want er lag geen model. We

begonnen gewoon en we begonnen met opiniestukjes en toen met nieuwsstukjes, en opeens gingen mensen schrijven over muziek, die waren dan naar één of ander concert geweest, en zo werd het breder en breder. Het is, ja, ik weet het niet, het is gewoon uniek wat we hebben gedaan. Of: de situatie was uniek, laat ik het zo zeggen. Gewoon een groep mensen die elkaar

(21)

hoofdzakelijk vond op Twitter, en vervolgens besloten: laten we iets met een weblog gaan doen. Dus ja, er zijn niet echt tips voor. Het is gewoon iets dat je overkomt.

Niet één ding waarvan je zegt: dat hadden we misschien in het begin beter moeten organiseren of zoiets?

Nee maar, het was, kijk: er zit echt een heel groot verschil tussen ThePostOnline en DeJaap.

Het was echt een hobbyproject. Maar toen het ThePostOnline werd, of eigenlijk iets daarvoor al, in 2012, werd het een serieuze business. Toen ben ik ook mijn geld ermee gaan verdienen.

Ik ben weggehaald bij HP/De Tijd door Bert om bij ThePostOnline aan de slag te gaan. Die beginperiode, ja, dat was gewoon lachen. Het is heel bijzonder dat daar nu een serieuze nieuws- en opiniewebsite uit is voortgekomen.

Die transitie naar ThePostOnline, kun je daar iets meer over vertellen, over de totstandkoming en hoe het in zijn werk ging?

Nou ja, dat is dus allemaal in 2012 gebeurd. Dat Bert en Mark Koster samen… Ga je trouwens met Koster spreken?

Die heb ik nog niet benaderd!

Die hoort er eigenlijk wel bij!

Oké, dan zal ik hem ook benaderen.

Bert en Koster, die hebben eigenlijk die professionaliteitsslag gemaakt. En op een gegeven moment vroeg Bert mij in, wanneer zal dat zijn geweest, de zomer van 2012, of ik van HP/De Tijd naar DeJaap wilde, want toen moest het nog ThePostOnline worden. En toen waren er verkiezingen, toen heb ik eerst nog de verkiezingen afgemaakt voor HP/De Tijd en toen uiteindelijk tegen Frank Poorthuis, die toen nog hoofdredacteur was gezegd: Frank, ik heb slecht nieuws, want ik ga je verlaten, wat hij niet zo leuk vond. En toen ben ik halverwege september 2012 naar The Post gegaan.

Werd je toen meteen adjunct-hoofdredacteur of was je eerst nog ‘gewoon’ redacteur?

Nee nee, gelijk adjunct, dat hebben we allemaal besproken. Dat ben ik nu nog steeds. Wat ik zeg maar doe, he, tot 2009 was ik parlementair verslaggever in Den Haag. Onder andere voor Novum Nieuws en dagblad Metro. Daar heb ik nog steeds een netwerk aan over gehouden en politiek heeft mijn interesse. Daar schreef ik ook over voor HP/De Tijd. De dingen die ik doe,

(22)

is, ja, Bert wil dat ik nieuws maak. Dat lukt redelijk, we staan eens in de zoveel tijd op het ANP met eigen nieuws. Verder coördineer ik de columns die we hebben. Die staan nu

rechtsboven, onze opinieleiders, Wiegel, Meindert Fennema, wie hebben we nu? Even kijken, Emile Roemer stond er dit weekend op. Nou ja, al die columns, die coördineer ik.

En wat houdt het coördineren precies in?

Je probeert columnisten binnen te halen, al dan niet met een actuele column. We hebben ook een paar vaste columnisten zoals Wiegel en Fennema dus. Die schrijven gewoon door, ook al krijgen ze niet meer betaald sinds 1 juli. Nou ja, je moet maar even kijken, er is gewoon een tabje columns en dan zie je al die namen. Als er iets actueels gebeurt, haal ik een Kamerlid erbij. Han ten Broeke bijvoorbeeld van de VVD. Die doet Buitenlandse Zaken en Defensie.

Als er iets relevants gebeurt, haal ik hem erbij en zoek ik vervolgens, voor een paar dagen later, een mening die er haaks op staat en dan kom je bijvoorbeeld uit bij Harry van Bommel van de SP. Zo probeer je een beetje dat discours, dat opiniediscours, probeer je een beetje in lijnen te brengen op de site.

Je zei net dat je zelf nieuws maakt, hoe ga je daarin te werk? Is dat vanuit huis of ga je veel op reportage, of…?

Ik heb een heel mooi kantoor hier in Utrecht. Ik werk ook bijna nooit in Amsterdam, daar kunnen we straks op terugkomen. Dat heeft ook te maken met de ontstaansgeschiedenis van DeJaap, over hoe we werken. Maar nee, ik werk vanuit Utrecht, ik heb een hele mooie werkkamer, ik kijk uit over de gracht hier. Ik tik mijn stukjes en ik doe mijn eigen ding.

Kun je iets meer vertellen over die werkwijze, want volgens mij werken jullie allemaal vanuit huis en wordt er via mail gecommuniceerd? Klopt dat?

Ja, exact. Zo is het dus begonnen: we leerden elkaar kennen via Twitter en daarna gingen we mailen. Inmiddels noemen we dat de redactiemail. We mailen van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat, Bert, ik, toen we al die vaste mensen nog hadden, maar die zitten er ook nog steeds in. Nou ja, ik weet niet of er een term voor bestaat, maar het is een e-mail driven redactie, zal ik het maar noemen. Op een gegeven moment kwam er wel een fysieke redactieruimte bij, in het West-Indisch huis.

Ja, daar ben ik geweest.

(23)

Nou ja, daar zat Bert dan, met Joost Bakker dus, en met Ingelise enzo. Bert houdt dat aan, want er werd ook, daarboven hebben we ook een studiootje. Want ik samen met iemand anders video-interviews gemaakt, met politici, Fleur Agema, die knakker van de VVD die later moest opstappen… Nou ja, dat was superleuk en dat deden we vanaf daar. Maar goed, je kunt het gewoon vanuit huis doen, als je maar een goede modus operandi hebt. En die hebben we omdat we al sinds 2009 met elkaar samenwerken.

Dus dat gaat eigenlijk heel natuurlijk?

Ja. Het past ook wel bij een weblog, niet zo ouderwets van: we moeten op een echte redactieruimte zitten.

Dat verloopt soepel, zoals je het nu omschrijft.

Exact, maar dat komt omdat we het al zes jaar doen he, dat lukt je niet in 1 natuurlijk. Maar omdat we het al zes jaar doen, werkt het gewoon bij ons.

Oké. En hoe zou je ThePostOnline omschrijven?

Nou ja, voorbij het eigen gelijk he.

Ik bedoel eigenlijk meer of je het als een weblog zou omschrijven of als online krant, zoiets.

Ik noem het altijd een nieuws- en opiniewebsite. We brengen nieuws en we zijn begonnen als opinie. En opinie doet er nog steeds toe, dat zie je ook dagelijks verschijnen.

Is opinie een onderscheidende pijler van ThePostOnline?

Nou, dat denk ik niet. Dat was het vroeger wel, maar sinds 2012, sinds we TPO zijn, je ziet op die voorpagina ontzettend veel nieuws voorbijkomen. We hebben die megamoskee in Gouda, dat hebben we helemaal geWOBt. Dat verhaal loopt nog steeds, daar komen we binnenkort weer met een verhaal over. Dat kun je het beste even op het ANP terugzoeken, ThePostOnline. We maken gewoon best wel veel nieuws. Het is gecombineerd. Het is een moeilijke combinatie misschien, maar we maken en nieuws, en we willen nieuws brengen, en we hebben nog steeds die opinie. Dat zie je dus bij die opinieleiders, die staan rechtsboven.

En dat zijn fractieleiders, dat zijn mensen die belangrijk zijn in het debat, maar verder hebben we ook nog steeds de regel dat iedereen zijn opinie mag insturen en dat zie je ook op de site.

Alleen niet rechtsboven, maar er staan soms volstrekt onbekende mensen tussen die een hele

(24)

aardige mening hebben. Zo ben ik ook aan Kiza Magendane gekomen, die man komt uit Congo, die schrijft ook wel eens voor onze krant. Volgens mij hebben we die… Misschien wel samen met Joop, dat weet ik niet eens, volgens mij kwamen zijn eerste stukken bij ons binnen. Dat is natuurlijk wel hartstikke grappig, Linda Duits is ook zo begonnen, dat je door die opinie, ja, bekender wordt, ik weet niet of dat het juiste woord is… Hoe dan ook: je hebt een platform, een podium en dat is dan waar je sommige mensen door ziet groeien.

Vind je dat uniek voor ThePostOnline of zie je dat ook bij andere media?

Ja, nee, dat zijn wij en De Joop dan. Als je bedoelt: nieuwe mensen. Niet de standaard talking heads. Bij Joop willen ze dan wel vaak dat het in hun straatje past en wij zijn dus voorbij het eigen gelijk. Eigenlijk zijn er maar twee sites die dat echt doen, en dat zijn wij en Joop.

Vind je dat ThePostOnline een unique selling point heeft?

Qua opinie doen we ertoe. Daarom hebben we ook fractievoorzitters bij ons er op, of dat nou Geert Wilders is of Emile Roemer. Die weten ons te vinden. Kamerleden weten ons te vinden. Qua nieuws zijn wij ook sterk, vind ik, omdat we vaak dingetjes hebben die anderen niet hebben. En onze toon is natuurlijk te gek. We zijn een beetje brutaal. We zijn niet van:

laten we er nette koppen boven zetten, en dan het nieuws dat iedereen heeft. Nee, dat is… We hebben een brutale toon. En het derde punt waar we erg goed in zijn, vind ik, is livebloggen.

Charlie Hebdo, een aanslag in Canada, de Boston Bomber, daar waren wij als eerste mee. Wij zijn ontzettend goed in een liveblog en dat vinden mensen ook leuk. Die komen dan naar ons en dat kun je zien aan de bezoekcijfers.

Vind je ThePostOnline een succesvolle startup en zo ja, waarom?

Tja, dan moet ik mijn eigen vlees beoordelen, en dat is een beetje… Ja, nou ja, ik vind het gewoon ontzettend lollig en dan vooral die factoren die ik net benoemde. We doen ertoe en dat is hartstikke leuk. Hiervoor heb ik altijd voor mainstream media gewerkt, wat ze dan mainstream media noemen, wat ik onzin vind, want wij zijn natuurlijk ook mainstream.

Mensen kijken naar ons omdat ze ons serieus nemen en als je serieus wordt genomen, ben je gewoon mainstream, maar goed.

Dat loopt gewoon hartstikke lekker. Vroeger zat ik dan bij dagbladen en persbureau Novum en bij tijdschriften en online publiceren is gewoon heel anders, omdat je gewoon factor duizend sneller bent dan welke papieren uiting dan ook.

(25)

Waar zie je ThePostOnline in het medialandschap? Kun je het met een andere startup vergelijken, zowel op nationaal als internationaal gebied? Vroeger vergeleken jullie jezelf wel eens met The Huffington Post.

Ja, dat werd wel eens gezegd ja. The Huffington Post is niet erg voorbij het eigen gelijk, vind ik. Het is allemaal heel erg progressief, en democraten en toestanden, en Donald Trump is slecht. Het lijkt misschien wel een beetje op elkaar, want in dat opzicht doen we wel

hetzelfde, he: we hebben een cultuurpoot, we hebben een nieuwspoot, we hebben opinie, in dat opzicht lijkt het wel op elkaar. Alleen wij zijn voorbij het eigen gelijk en dat heeft mij altijd het meest erin aangetrokken. Het is niet dat ThePostOnline een of andere stroming vertegenwoordigt.

Kun je een ander journalistiek initiatief noemen dat erop lijkt?

Nee. ThePostOnline is ThePostOnline. Ja, God, wat heb je nog meer? GeenStijl, maar wij zijn geen GeenStijl. We zijn anders. Je hebt de Dagelijkse Standaard, maar dat is op sterven na dood en heeft een rechtse insteek. Joop, daar hebben we het over gehad, dat zijn linkse Vara-toestanden. In dat opzicht denk ik wel dat we redelijk uniek zijn.

En wat kan er volgens jou beter bij ThePostOnline?

Ja, ik zou meer geld willen hebben en ik zou willen dat de advertentiemarkt aan zou trekken.

Dan zou je meer mensen kunnen inhuren en weet ik veel.

En op inhoudelijk gebied? Bijvoorbeeld toch een vaste redactieruimte waar jullie met z’n allen zitten, zoiets?

Nee.

Oké. Dan heb ik eigenlijk nog maar één vraag: hoe zie je de toekomst van ThePostOnline voor je?

Nou, moedig voorwaarts.

Waar denk je dat jullie over vijf jaar zijn? Bestaan jullie dan nog?

Daar ga ik wel vanuit.

Heb je verder nog iets waarvan je zegt: dit vind ik heel interessant om te vertellen?

(26)

Nee, volgens mij was dit het wel. Ik vond die insteek waar je naar vroeg, dat unieke, ik denk dat dat echt zo is. We zijn echt fucking uniek daarin. Voorbij het eigen gelijk zijn, en nieuws brengen en opinie. En dat we onvergelijkbaar zijn met anderen. Dat is wel een punt. En dat trekt mensen aan en daarom denk ik dat de titel over vijf jaar zeker nog bestaat.

Checklist

(Bas Paternotte gaf aan niet op alle punten antwoord te kunnen geven omdat het financiën betrof. Dit is wat er overbleef.)

Van toepassing op ThePostOnline:

Ja. Het is sowieso goed al journalisten één en ander wat zakelijker bekijken. Ik ben in 1997 begonnen als freelancer, ben daarna met een vennoot een V.O.F. begonnen. Begin deze eeuw in loondienst geweest bij Novum Nieuws en Metro maar daarna weer verder gaan freelancen.

Het is dan zaak de markt in de gaten te houden, eventuele trends te zien en ook kijken hoe je je boterham kan verdienen. Volgens mij schreef ik rond 1999 mijn eerste internetstukjes voor IDG. Sinds 2009 schrijf ik sowieso bijna niet meer voor dode bomen.

Hier moet je echt onderscheid maken naar in ons geval de investeerder, de aandeelhouders en de redactie. Redactioneel klopt het wel. Toen we nog een volledige redactie hadden bestond het kernteam uit Bert, Gyurka (chef techniek zeg maar) en mijzelve.

(Hieronder valt ook social media.) Van toepassing op ThePostOnline:

That’s obvious.

(27)

Leren kan altijd. Rondom de kern - nieuws en opinie – hebben we vaak dingen geprobeerd.

Sommige bleven, andere vielen af.

Ja, dat is wel zo prettig. Ik heb je verteld wat dat bij ons is: nieuws, opinie, liveblogs, toon, het opinie-discours in de gaten houden.

11. De startup moet een eigen niche hebben.

Thema-taarten, piitge scones en japans breiwerk. Dat is een niche.

(28)

Linda Duits, oud-adjunct en columniste Interview afgenomen op 4 augustus 2015 Inleidend praatje

Als eerste: hoe oud ben je, als ik vragen mag?

Ik ben 38.

Wat heb je gestudeerd?

Politicologie, aan de UvA, en ik ben bij Communicatiewetenschap gepromoveerd.

En hoe ben je daar terechtgekomen?

Bij CW? Dat is wel grappig, ik wilde heel graag promoveren, maar ik wilde eerst op reis na mijn afstuderen. Toen ben ik eerst gaan werken om geld te verdienen voor de reis, losse baantjes, receptiewerk, secretaressewerk. Toen kwam ik terug en was het ineens crisis. Ik kon me toen niet meer bij een uitzendbureau inschrijven, maar wel bij een secretaresse-

uitzendbureau, en die hebben mij heel toevallig naar de onderzoeksschool van CW gestuurd, als secretaresse.

Toen zat ik daar en zei tegen iedereen dat ik ook wilde promoveren. Tot iemand zei: waarom doe je dat niet hier? En toen dacht ik: huh, kan dat dan? Ja dus, er zijn daar heel veel

politicologen. Dus zo, eigenlijk.

Hoe ben je begonnen bij TPO, of bij DeJaap toen nog? Want nu ben je columniste, toch?

Ik ben nu net gestopt, want TPO moest bezuinigen. Net voordat ik op vakantie ging kreeg ik te horen dat er geen geld meer was, wat voor mij reden was om te stoppen. Ik heb wel eerder gedacht aan stoppen, of TPO nog wel bij me paste. Ik wilde niet voor gratis werken. Ik word nu vanaf september columniste bij Folia.

(29)

Toen DeJaap TPO werd… Dus ik ben een van de oprichters geweest van DeJaap, daar ben ik direct heel betrokken bij geweest. Ik was daar adjunct-hoofdredacteur, dus ik deed heel veel in de redactie, echt heel veel. Toen de overgang kwam, toen de investeerders kwamen, toen ben ik er een beetje mee gestopt. DeJaap was echt een club vrijwilligers en als er geld in het spel komt, dan weet je dat er ongelijkheid komt, ruzie, en daar had ik helemaal geen zin in.

En ik deed het ook al heel lang en het kostte heel veel tijd, dus het was tijd om te stoppen.

Toen stopte ik met redactiewerk en ben ik columniste geworden en op een gegeven moment werd dat betaald.

Voordat je bij DeJaap betrokken raakte, deed je toen al journalistieke dingen?

Nee, helemaal nul. Ik heb het echt daar geleerd. Ik dacht laatst ook: ik heb een heel academisch opgesteld cv, ik moet ook een journalistiek cv maken om naar journalistieke dingen te sturen. Maar toen was ik helemaal vers. Ik was ook echt wel, ik voldeed aan de karikatuur van de linkse UvA-wetenschapper die niet zoveel weet, ik wist echt niks van de blogosphere.

Ben je daarom ook bij DeJaap begonnen?

In februari 2009 begonnen met Twitteren en dat vond ik heel leuk en dat ging ik in het Engels doen, over onderzoeksmethoden, daar ging mijn aanstelling over. Op een gegeven moment ga je ook met Nederlanders praten en grapjes maken enzo, toen kwam ik ook in ander vaarwater terecht. Ik vond het heel leuk om heel verschillende mensen te leren kennen. Vroeger

ontmoetten we elkaar ook echt via Twitter, nu is dit volgens mij minder.

Ik zat heel erg in een bubbel, in de zin dat ik aan de UvA werkte, mijn vrienden waren ook uiterst links en gepromoveerd, net als ik, ik woon en werk in de grachtengordel en wilde ook mensen van buiten daar spreken.

Ik kende Bert Brussen en toen Van Jole met zijn idee voor DeJoop kwam, vond ik dat ook heel bespottelijk, juist omdat ik tot die doelgroep behoor. Het is raar om met linkse mensen over linkse onderwerpen te praten. Dat deed ik al in de kroeg. Ik was juist van: hoezo

stemmen er zoveel mensen op de PVV en waarom ontmoet ik die mensen nooit, hoe kan dat?

Dat vond ik heel bespottelijk.

(30)

Bert begon met DeJaap en zei: je komt toch ook schrijven? Dus ik zei: hartstikke leuk. Het sprak me aan dat het voor iedereen was. En ik hou van dingen doen en betrokken zijn. In die beginfase heb je al heel snel mensen die niks willen doen en ik juist wel, ik hou van

aanpakken. Ik heb toen best snel dingen naar me toegetrokken, er werden me dingen bedeeld.

Ik ging niet alleen schrijven maar werd ook actief in de redactie.

Was het eerst alleen nog maar regelen of meteen beide?

Nee, we hadden eerst Janneke Cremers, die moest de regelaar zijn, helemaal aan het begin.

Toen ging ik alleen maar in de redactie en het idee was dat ik ook meteen ging schrijven. Die redactie kristalliseert zich uit en dan moeten er stukken komen, een planning, wie gaat wat schrijven, ik heb snel de neiging om dat soort dingen op te pikken.

Werd je meteen adjunct of werd dat meteen zo genoemd?

Nee, ik weet niet wanneer het woord kwam. Op een gegeven moment ging alles wat

formaliseren en kwam er een redactiehandboek. Daar is op een gegeven moment formeel in vastgesteld dat Bert de baas is en alles beslist, onder Bert staat Linda, en daaronder staan de anderen. Wanneer dat was, weet ik niet meer. Dat is echt kenmerkend voor hoe het was: er waren geen officiële structuren ofzo.

Geen vergaderingen?

Nee, dat waren meer borrels. Daar werd ook zelden echt vergaderd. We vergaderden per mail. Dat betekende duizenden mailtjes per week, over inhoudelijke maar ook redactionele dingen. Ook formelere dingen, maar ook heel veel geklets over wat er op internet en in het nieuws gebeurt. Echt een soort open chat.

Ik moet daarbij ook zeggen dat… ik voelde me ook heel erg blogger, een andere identiteit.

Van de week had ik een gesprek met Chris Aalberts op Twitter, die ik van vroeger ken en die ik ook bij TPO heb betrokken. Hij noemde zichzelf journalist, wat ik opmerkelijk vind omdat we dat nooit echt wilden zijn, we er echt een soort antihouding op hadden. En ik heb dus lang gezegd: ik ben blogger. Echt een onderscheid met gevestigde journalistiek, met de NVJ enzo.

Dus het gebrek aan officiele vergaderingen enzo, hoorde ook een beetje bij die andere

(31)

identiteit die we onszelf aanmaten. Oude media waren echt slecht, ofzo, het was wel hoe je het niet ging doen.

En hoe zat het dan met je journalistieke waarden, hadden jullie die wel?

Nee, ik ben heel kritisch op conventionele journalistiek. Vanuit CW ben ik wel met Journalism Studies bezig enzo, en heb er een sterke mening over. Heel veel journalisten hebben achterhaalde waarden die ze wel verkondigen, maar die ze niet toepassen. Dat vind ik grappig.

Ik geef zelf de voorkeur aan de term publicist, omdat ik geen objectiviteit pretendeer. Ik geloof daar ook helemaal niet in. Ik ben meer heel betrokken, een beetje vanuit het jarenzeventigframe, wel met een mening. Ik mix ook heel veel mening. Ik schrijf over wetenschappelijk onderzoek en dat onderzoek is vaak ook niet neutraal, er zit altijd een gekleurde implicatie aan. Überhaupt mijn stellingname dat populaire cultuur niet slecht voor ons is, is ook al een stellingname. Dus nee, geen hoor- en wederhoor, enzo. Ik ben ook geen verslaggever, in die zin maak ik geen journalistieke stukken. Ik schrijf veel meer vanuit een opiniërend kader. Daar vind ik het woord publicist of blogger beter bij passen.

Anderzijds vind ik dat wetenschap en internet ook veel beter bij elkaar passen dan

wetenschap en oude kranten. Dat vind ik echt ruk, nog steeds. Op internet kun je bijvoorbeeld links gebruiken. Ook op websites van kranten wordt daar weinig gebruik van gemaakt. Ook wordt vaak de universiteit gelijkgesteld aan de onderzoeker: ‘’The University of Minnesota’’

heeft ontdekt dat, blabla. Zo werkt dat helemaal niet! Dat hele idee van linken vind ik veel zuiverder dan het idee van een poortwachter, dat voor het domme publiek dat de krant leest, schrijft.

Ik vind dat je je op internet moet verhouden tot mensen die veel meer van jouw onderwerp weten en met je in discussie gaan, en dan kan je helemaal niet automatisch terugvallen op een soort autoriteit. Het is voor mij als wetenschapper soms lastig, maar ik heb het idee dat journalisten daar nauwelijks over nadenken, over hoe zij zich verhouden tot hun publiek, behalve dat zij zichzelf er boven plaatsen. Dat wilde ik allemaal niet. Dus over die identiteit van bloggers, dat is voor mij veel meer een gelijkschakeling met mijn publiek.

Deelde iedereen die opvatting? Werd ernaar gehandeld?

(32)

Ja, we waren bloggers en dat hele idee zat er bij iedereen wel in. Ik heb daar met Gyurka Jansen vaak over gepraat. Miko Flohr keek ook kritisch naar wetenschapsjournalistiek. Dus dat hele anders willen zijn, ik had wel het idee dat we dat echt hadden. Het anders doen dan oude media.

Je hebt het altijd naast je werk als wetenschapper gedaan?

Nee, oktober 2009 zijn we begonnen en in september 2010 ben ik mijn eigen bedrijf

begonnen. Ik heb het een jaar ernaast gedaan, dat was niet handig. Je hebt het heel druk. Een collega zei tegen me, toen iemand uit mijn clubje UHD werd en ik jaloers was: moet je maar niet zoveel bloggen. Als wetenschapper moet je al je tijd steken in het publiceren van stukken en dat wringt heel erg met bloggen.

Ik blogde veel over mijn tak van sport, over CW enzo. Ik vind dat heel belangrijk en dat dat niet binnen het eigen werk gedaan werd of gewaardeerd werd, dat was voor mij wel een van de redenen om weg te gaan bij de universiteit en te doen wat ik nu doe. In 2009 schreef ik dus voor de Jaap. In het ASCOR worden al je publicaties opgenomen, maar geen blogs. In 2010 werd er wel naar gevraagd, maar uiteindelijk werd het helemaal niet erin opgenomen. Ik weet vrij zeker omdat het niet in verhouding was: dan had een persoon twee stukken geschreven ofzo, en ik had er 52. Dat vond ik heel typisch. Nu geef ik veel workshops bloggen aan academici, om de kennis die ik bij DeJaap heb opgedaan terug te geven aan de universiteit.

Nu heb ik DIEP, dat probeert een brug te slaan tussen wetenschap en maatschappij. Ik probeer wetenschappelijke kennis te verspreiden via stukken die ik schrijf, lezingen die ik geef, ik doe een beetje consultancy en daarnaast geef ik ook nog les.

Waar gingen je TPO-columns voornamelijk over?

Over onderzoek uit de sociale wetenschap dat interessant kon zijn. Of omdat er iets gebeurt en je het wilt duiden met bestaand onderzoek of omdat er nieuw onderzoek is waar iets uit is gekomen. Heel veel opinie ook, maar ik vind altijd: goede opinie is onderbouwde opinie.

Onderbouwd met wetenschap is altijd beter. Ik ben ook veel over gender en seks gaan schrijven, over porno en prostitutie. Ik hou me bezig met jongerencultuur, over XTC heb ik veel geschreven, ik heb veel over het Maagdenhuis geschreven, daarvoor eigenlijk heb ik al heel veel kritische stukken over de universiteit geschreven.

(33)

Heb je ook voor andere media geschreven?

Ja, toen het nog DeJaap was, zijn we een samenwerking aangegaan met volkskrant.nl, toen is er wat content uitgewisseld. Toen is me ook gevraagd voor Vonk te gaan schrijven. Ook had ik een makkelijkere lijn naar opiniepagina’s. Soms kijk ik nu wel eens naar wat ik geschreven heb vroeger voor DeJaap en denk ik: dit is echt een heel goed stuk! En dat is iets waar TPO nu nog steeds ontzettend voor knokt: het is heel moeilijk om serieus genomen te worden door andere media. Daar zit een interessante paradox. Enerzijds wil je je ertegen afzetten,

anderzijds wil je wel serieus genomen. En ik vond dat ik meningen had die een groter publiek verdienden. Je merkt gewoon dat de impact veel groter is als je een stuk voor de Volkskrant schrijft. Allerlei mensen lezen dat. Aan de universiteit las bijna niemand internetstukken, maar wel als er iets in de krant verscheen. Later ben ik ook voor NRC gaan schrijven. Ik word ook wel eens gevraagd voor dingen. Losse dingen, zoals een gastcolumn voor de Opzij ofzo.

En ik blog elke dag op de site van mijn bedrijfje. Daardoor komen journalisten vaak bij me uit. Als ik bijvoorbeeld iets schrijf over drunkorexia, dan googelt iemand dat en komt bij mij uit en denkt: ha leuk, die ga ik interviewen. Jezus, bel eens iemand anders! Nee hoor, voor mij is het wel goeie reclame, haha. Ik sta ook vaak in de krant en ben op televisie. Dat is natuurlijk ook goed voor mijn bedrijf.

Zeker! Ik heb ook nog wat vragen over ThePostOnline zelf. Toen je er begon, bij DeJaap, wat kon er toen beter? Als in: heb je er een les uitgetrokken?

Dat is moeilijk om te zeggen omdat we als vrijwilligersclub begonnen en dat is echt een andere dynamiek. TPO is daar natuurlijk weer heel erg op gebouwd; de mensen die er toen bij waren, kwamen later in de redactie van TPO. En er lagen een aantal omgangsvormen gewoon vast, zoals dat ze op een bepaalde manier met Bert moesten omgaan. Terwijl toen ik wegging bij de redactie, was ik ontzettend blij dat ik niet meer al die mailtjes per dag kreeg, wat echt veel te veel was. Ook omdat Bert een bepaalde manier van aanspreken heeft die heel direct is en je daar ook aan went en mee akkoord gaat, maar ik was heel blij dat ik niet meer onder hem hoefde te werken, omdat dat ook niet heel leuk is.

Ik denk dat hij een aantal persoonskenmerken heeft die niet heel handig zijn voor een hoofdredacteur. Moet je dat anders doen? Dat weet ik niet, want hij heeft het wel gedaan,

(34)

maar het had ook kunnen zijn dat het er heel anders uitzag als hij wat empathischer was geweest, misschien waren ze dan wel nog succesvoller geweest.

Wat ik heel goed vond, was dat wij dat idee van de rebellenclub heel erg hadden en dat we daarin dus al een bepaalde manier van werken en taken verdelen gevonden hadden. Die bereidheid om 24/7 bereikbaar te zijn, die krijg je makkelijker als je het vanuit idealisme doet dan wanneer je ergens later bijkomt en te horen krijgt: zo doen we het hier nou eenmaal. Ik denk dat dat een enorm voordeel is ten aanzien van andere media. Je kan het heel klein houden en je hoeft niet bij elkaar te komen om te vergaderen. Dat betekent dat je ook snel kunt handelen. Heel veel dingen hoeven ook niet veel tijd te kosten. En veel dingen kun je zelf, zoals een plaatje zoeken bij een stuk, dat moest ook allemaal bij DeJaap en TPO. Zelf in CMS zetten, dat soort voordelen.

Zijn er dingen die je nu bij TPO graag anders zou zien?

Duizend dingen, haha! Bert wil gewoon alles voor de clicks, dat was zo toen ik bij DeJaap kwam. Gooi het maar online. Ik wilde juist heel erg selecteren, daar geloof ik ook heel erg in.

En ik geloof in dat het beter is als je per dag maar 4 goede opiniestukken hebt dan wanneer je per dag heel veel publiceert, want dan wordt het een woud waarin je niets kunt vinden.

Jullie begonnen wel met vier stukken per dag, toch?

Ja. Later werden dat er zes, toen kwamen er andere dingen bij, er is eigenlijk steeds meer ruis bijgekomen. Ze hebben een abonnement op ANP genomen. Dat helpt heel erg voor de clicks, maar ik vind het echt ruk, want ANP lees je overal, waarom ook nog bij TPO? En het drukt andere content van TPO weg. Veel mensen zeggen tegen me: vroeger keek ik op DeJaap, 1x per dag keek ik wat er stond. Nu doen ze dat niet meer en komen ze alleen via een

Twitterlinkje op een stuk en gaan ze daarna weer weg. Ik vind het veel te druk, met veel teveel dingen. Dat zou ik echt niet doen.

En ik vind het zelf niet goed dat Bert is gestopt met zijn eigen Twitteraccount en dat hij nu twittert onder de bedrijfsaccount. Dat is gewoon niet goed voor het bedrijf. Heel veel mensen worden daar boos om en Bert snapt zelf ook wel dat het niet goed is, maar ik denk dat het goed is als iemand daar zou zeggen: dit kan niet Bert, dit moet je niet meer doen.

(35)

Vanaf het begin af aan heeft DeJaap de naam gehad dat het rechts was. Ik was best nieuw op internet en heb dingen naar mijn hoofd gekregen als ‘rechtse fascist’. Dat is altijd zo geweest vanwege die associatie tussen Bert en GeenStijl. Ik kon daar ook niet tegenop schrijven.

Hoeveel linkse stukken ik ook schreef, en niet alleen ik, maar ook Miko en Huub

Bellemakers en allerlei andere gastredacteuren, ik kon het nooit rechtzetten. Als je ook keek naar de politieke kleur van de rest van de redactie was die helemaal niet zo rechts, helemaal niet zelfs. Dat beeld is alleen nooit weggeweest omdat Bert daarin heel zichtbaar is, of heel hoorbaar misschien. Dat blijft kleven en dat is vervelend, ook omdat het ingaat tegen wat TPO wil zijn. Als je voorbij het eigen gelijk wil zijn en je blijft ertegenaan lopen, dan ja. Ik denk dat ze meer moeite mogen doen om meer linkse geluiden binnen te halen. Die zijn er wel, maar het is nu wel heel veel Arnold Karskens.

En hoe zou je ThePostOnline omschrijven?

Ik maak een onderscheid tussen DeJaap en TPO omdat er bij TPO andere dingen gebeurden eigenlijk. Dus ik was columnist voor TPO en daar had ik verder dan niet zoveel mee. Maar hoe ik het zou omschrijven… Het is een nieuws- en opiniewebsite. Het is een nieuwssite geworden omdat ze ANP hebben. En ze zijn soms ook echt heel snel met dingen, sneller dan anderen. En je ziet dat veel traditionele media dingen overnemen, ik vind het bijvoorbeeld heel raar dat de Volkskrant die tv-recaps heeft. Waarom moet je daar een journalist voor inhuren? Het is echt een internetding. Of beste van het web bij NRC. Als je ergens een leuk filmpje ziet, zette je dat op DeJaap. Je ziet duidelijk dat TPO veel meer is gaan lijken op een klassieke nieuwsorganisatie, maar nieuwsorganisaties zijn ook steeds meer gaan lijken op internet.

Ik vind het interessant dat TPO geen blog meer is, maar meer aan krant of magazine. Dat bloggen vond ik juist zo mooi, die andere identiteit. Het is echt jammer. Gevestigde

journalisten zijn ook gaan schrijven voor TPO, dat is ook met elkaar in vermenging geraakt.

En dat kwajongensgevoel zie je bijna niet meer terug. Dat vind ik heel jammer.

Vind je TPO nu nog wel bijzonder te noemen?

Ja, want er is niks anders dan dat op het internet. Het is ook echt anders dan Joop. Dat is nog steeds even ruk als in het begin, vind ik. Voor de rest is er niks. Als je dus een keer zelf laagdrempelige opinie wil schrijven, kan dat nog steeds bij TPO. Dat is wel bijzonder, dat

(36)

kan bijna nergens anders. Naar een krant is toch wel weer een stap, en dat dient ook een ander doel. Daar kan je dus ook minder dingen linken of uitleggen.

Waar zie jij TPO in het medialandschap? Kan ook op internationaal gebied zijn.

Nee, dan gaat iedereen The Huffington Post zeggen, daar lijkt het niet op. Waar ik het zie, dat vind ik moeilijk, omdat de vorm zo gemengd is. Zowel nieuws als geopinieerd nieuws als opinie als echte columns. En dat allemaal heel erg online, ook met online taalgebruik, online grapjes enzo.

Dat soort kenmerken maakt dat het eerder in een hoek staat met GeenStijl dan met de Volkskrant online of met Beste van het Web van NRC. Maar ik vind het heel moeilijk. Ik bedoel ook niet dat het meer in de hoek staat met GeenStijl vanwege een rechtse vergelijking, maar meer dat internetballorige, zonder dat je links of rechts kiest.

Heeft TPO volgens jou een unique selling point?

Ja, maar ze buiten het niet genoeg uit. Het USP is dat ze een opinieplatform voor iedereen zijn. Niemand anders doet dat en dat is ook heel bijzonder. En dat zie ik ook nergens terug.

Het is nog wel hun slogan, maar dat is allang niet meer wat ze doen. Dat komt ook omdat er nieuws bij is gekomen et cetera.

Vind je TPO een succesvolle startup?

Ik vind het ontzettend jammer dat Veronica niet meer investeert zoals ze dat eerst deden. Als je mij die vraag eind mei had gesteld, had ik gezegd: ja! natuurlijk! Supersuccesvol! Het is begonnen met helemaal niets, echt vanuit het niks, met nul geld, met enthousiaste

vrijwilligers, gegroeid naar een bedrijf met mensen in dienst en columnisten die betaald kunnen worden, met een kantoorruimte, een bedrijf dat op de kaart is gezet. Ze zoeken nog steeds naar erkenning, maar er zijn geen journalisten meer die niet weten wat TPO is.

Een maand verder, eind juni: het is heel jammer en afwachten hoe het nu verloopt, of het lukt met minder geld. Ik heb mijn gratis tijd er wel ingestoken. Ik voel me niet rot omdat ik niet gratis wil blijven schrijven. Ik heb mijn steentje bijgedragen en dat mag nu iemand anders doen. Als je het vergelijkt met campagnevoeren voor een politieke partij: ik heb al jaren door

(37)

de regen door dorpjes gelopen, nu mag iemand anders dat doen. Dat is moeilijk, met gratis content.

Je hebt mensen die zijn boven komen drijven die echt heel goed zijn, die gevestigd zijn. Tim Hofman, Willem Bosch, die hebben dat gebruikt als springplank. Het is mooi dat zo’n springplank er ligt. En je wil dat de goede mensen blijven en niet verder gaan, en dat is moeilijk zonder geld. Het is ook een beetje een stap terug. Dan moet je het hebben van sympathisanten. Voor mij was het dus even klaar. Maar Annabel Nanninga schrijft nu bijvoorbeeld weer stukken, dat zal Bert haar gevraagd hebben. Zij is ook bij DeJaap begonnen. Maar het blijft lastig met gratis content.

Ik hoop heel erg dat ze het halen en zou het heel jammer vinden als het nu verdween.

Misschien is het te snel te veel geweest. Ik weet het niet hoor, maar er was ineens heel veel geld. Het ging van nul naar ineens allemaal betaalde mensen, betaalde columnisten,

kantoorruimte. Ik verdiende best wel lekker, zeker met alle vrijheid die je kreeg. Als je dat bij iedereen doet, gaat het hard. Misschien had er iemand moeten zitten met goed zakelijk inzicht. Bert is geen zakenwonder ofzo natuurlijk, hij had ook geen ervaring.

Hoe zie je de toekomst dan? Bestaan ze over vijf jaar nog?

Dat hangt denk ik heel erg van het geld af. Ze zoeken nu naar andere vormen van geld, met die crowdfundingactie, of misschien komt er wel weer geld vanuit Veronica, dat weet ik niet.

Maar het kan niet terug naar DeJaap, naar een gratis site. Dat kan niet, dat zou te ver terug zijn. Dus als het niet lukt om nieuwe financiële stromen aan te boren, dan denk ik dat ze over vijf jaar misschien nog wel bestaan, maar meer zoals Retecool nog bestaat. Dat iemand af en toe wat schrijft, het archief er nog is, maar niet meer als heel actieve site. Maar daarvoor heb ik altijd te weinig geweten van de financiële kant omdat ik er toen ook uit ben gegaan. Wat ervoor nodig is om het draaiende te houden, dat is ook gewoon heel veel geld.

En het is jammer, want ze waren echt aan het experimenteren met andere inkomsten. Zoals gesponsorde content. Dat kan bij de Volkskrant niet zo snel. Maar het is heel interessant om daarmee te experimenteren.

Checklist

(38)

1

TPO: nee 2

TPO: ja 3

TPO: weet niet 4

TPO: nee 5

TPO: ja 6 TPO: ja 7 TPO: ja 8 TPO: ja 9

TPO: nee 10

(39)

TPO: ja 11 TPO: nee

(40)

Chris Aalberts, regelmatige freelancer Interview afgenomen op 16 juli 2015 Inleidend praatje

Ik wil graag eerst een paar persoonlijke vragen stellen over je achtergrond, als dat mag, te beginnen met hoe oud je bent.

Ik ben 38.

Wat heb je gestudeerd?

Communicatiewetenschappen en Methoden en Technieken, allebei aan de UvA.

Hoe ben je vanuit daar in de journalistiek terechtgekomen?

Ik ben in 2001 afgestudeerd. Ik ben gevraagd voor een promotieplek en dat heb ik gedaan, ook omdat ik niet wist wat ik met Communicatiewetenschappen moest doen, ik bedoel, wat doe je daar nou eigenlijk mee? Of het nou echt een groot succes was, tja, daar moet ik over tien jaar ook nog maar eens over nadenken, maar de wetenschap is in ieder geval niet echt helemaal mijn ding. Dus ik heb het wel afgemaakt omdat ik een ijzeren discipline heb et cetera, dus ik ben op mijn net nog 28e gepromoveerd.

Toen was ik heel bang voor werkeloosheid. Ik ben toen een keer naar het CWI, dat is wat nu het UWV is, geweest en toen zeiden ze: ja, we kunnen u eigenlijk sowieso niet helpen, u redt zichzelf toch wel! Dat is een beetje hoe het tegenwoordig altijd gaat. Toen heb ik drie keer gesolliciteerd en ik dacht bij mezelf: de eerste baan waar ze me willen hebben, die neem ik aan.

Nou, ik had communicatieadviseur, dat is achteraf heel grappig, ik had dat kunnen zijn van de Gemeenteraad in Amsterdam, waarvan ik achteraf ook denk: dat was wel een leuke setting, maar het was echt een drama geweest. Bij YoungWorks ben ik ook op gesprek geweest en ik ben bij de Haagse Hogeschool op gesprek geweest en bij die laatste ben ik aangenomen. Ik kende het hbo niet, maar ik dacht: oké. Dat is nu precies tien jaar geleden, op de kop af.