rde-met 1 en eten acht I de . be-nlijk en c rens a en tsen : be-n te . sbe-uigd :o n-:emt sug-illen twij ;van noet deze ·aker t lij-c en e be-: aan 1om ogen fwe-t na- zeg-t wij :n en icht. niet. s&...o s 2ooo
De sociaal-democratie, zo beweerden politieke tegenstanders vroeger altijd, is de partij van de belastingverhoging. Sociaal-democraten zijn zo gefixeerd op uitbreiding van de collectieve sector, dat ze burgers daar-voor graag een aanzienlijk deel van hun inkomen afpakken- en de ho-gere inkomensgroepen zelfs nog veel meer. Het was een verhaal waar weinig van klopte. Zeker, de Partij van de Arbeid en haar zusterpartijen hebben lange tijd een te rooskleurig beeld van collectief gefmancierde voorzieningen gehad, zoals ze ook de negatieve econornische en sociale effecten van een hoge collectieve lastendruk onderschatten. Maar ze stonden daarin zeker niet aileen. Als regeringspartijen gedroegen ze zich bovendien allerrninst als de bloeddorstige belastingactivisten die zein rechtse ogen waren. Toch is deze karikatuur blijven hangen- mis-schien wei in de eerste plaats bij de sociaal-democraten zelf. Aan het re-cente beleid van lastenverlichting hebben ze zo hartstochtelijk meege-daan dan men er een kwaad geweten achter zou vermoeden.
Elke sociaal-democratische regeringsleider zou tegenwoordig zwe-tend wakker worden als hij droomde dat hij met een programma van belastingverhoging de verkiezingen in zou moeten gaan. In een derge -lijk politiek klimaat zou men bijna vergeten dat belastingheffing een zeer honorabel instrument is voor wie in de collectieve sector wil in-vesteren, en dat niet 'op de pof' wil doen; en voor wie inkomens-en vermogensongelijkheid geen natuurverschijnsel is. Dat zijn meer dan abstracte bespiegelingen, zoals de situatie in ons land duidelijk maakt.
In de eerste plaats springt, na bijna twintigjaar bezuinigen om de over-heidsfmancien te saneren en om de collectieve lastendruk te verminde-ren, op menige plaats in de collectieve sector de 'publieke armoede' in het oog. Op terreinen als het onderwijs en de gezondheidszorg zijn nieuwe investeringen nodig, zoals de PvdA al enige tijd terecht bepleit. Of voor de fmanciering van die uitgaven de huidige economische groei toereikend is, moet echter, in de tweede plaats, worden betwij-feld. Gegeven de nog altijd omvangrijke staatsschuld en de druk die de-mografische ontwikkelingen als de vergrijzing op de overheidsuitgaven leggen, ligt het voor de hand om belastingmeevallers voor het over-grate deel aan een snelle aflossing van de staatsschuld te bested en. 1
Wie dan toch de overheidsuitgaven willaten stijgen, ontkomt niet aan belas-tingverhoging.
In de derde plaats begint het beleid van grootscheepse lastenver-lichting van de afgelopen jaren twijfels op te roepen. In economisch opzicht, omdat het de conjunctuur overmatig stimuleert; en in sociaal opzicht, omdat lastenverlichting een relatief duur en niet altijd effectief instrument van werkgelegenheidsbeleid is (langdurig werklozen zijn vaak meer gebaat bij scholing en begeleiding dan bij nog meer fmanciele prikkels). Over de bijdrage die die lastenverlichting aan de toch al sterke toename van de inkomensverschillen (vooral aan de top) Ievert, hebben we het dan nog niet eens gehad. Veel pleit dus voor een voor-zichtig eerherstel van de belastingheffmg; als prijs die men bereid is voor een behoorlijk niveau van collectieve dienstverlening en voor be-schaafde inkomensverhoudingen te betalen - en waarvoor men be-paalde nadelige economische effecten op de koop toe neemt. Het wachten is nu op de politici (niet aileen in de PvdA) die als gematigde belastingheffers de verkiezingen in durven gaan.
Belasting-heffers
PAUL KALMA Directeur van de Wiardi Beckman
Stich tina; Redacteur s &..o
1. Zie de deze maand verschenen
was-publikatie 'Schuld en solidariteit', met bijdragen van Henk Don, Bas Jacobs, Flip de Kam en Dik Wolfson.
