1
Jeugdzorg Zwolle
Hulp en Ondersteuning
Analyse – Benchmark – Duiding
2017
2 Gemeente Zwolle - Onderzoek en informatie
Madelinde Tuk, senior adviseur, onderzoeker m.tuk@zwolle.nl - 038 – 498 2557
27 november 2017
3
Inhoud
1 Ondersteuning Jeugd 5
1.1 Nieuwe en gereviseerde cijfers jeugdzorg. 5
1.2 Leeftijd tot 23 jaar 5
1.3 Afronding 5
1.4 ZIN en PGB 5
1.5 Definities jeugdzorg – CBS. 5
2 Ondersteuning – uniek 2017; 2016 ; 2015 7
2.1 2017-1 7
2.2 Jaarcijfers Jeugdzorg 2016 – 2015 7
2.3 Jongens en meisjes 8
2.4 Ondersteuning 18-Plus 9
2.5 Gezinssamenstelling 10
2.6 Jeugdzorgtrajecten 11
2.7 Jeugdhulptrajecten naar verwijzer 12
2.7.1 Toename gemeentelijke toegang 13
2.7.2 Hulptrajecten per verwijzer Zwolle en Nederland. 12
2.8 Jeugdhulp met en zonder verblijf 14
2.8.1 Perspectief bij verwijzing Jeugdhulp met en zonder verblijf 14
2.9 Financieringsvorm 15
2.10 Uitval van clienten 15
3 Perspectief per verwijzer naar jeugdhulp 17
3.1 Trajecten per verwijzer 17
3.2 Perspectief bij verwijzing 18
3.3 Perspectief per verwijzer 18
4 Jongeren met jeugdzorg 2011 – 2016 20
4.1 Definitie - CBS Jeugdzorg vóór 2015, Samenloop 20
4.2 Definitie - Financieringsvorm ZIN en PGB 20
4.3 Vergelijking jeugdzorg vóór en ná 2015 21
4.4 De 3 stadsregio’s Amsterdam, Den Haag en Rotterdam 22
5 Jongeren met jeugdzorg (ZIN) G32 gemeenten 2011 – 2016 25
5.1 Kosten jeugdzorg per jongere 26
5.2 Bevolkingsontwikkeling. 26
5.3 Trajecten Jeugdzorg per verwijzer 27
5.4 Perspectief bij verwijzing 28
5.5 Conclusie 28
4
6 Jeugdbescherming 2011 – 2016 30
6.1 Duur van beeindigde jeugdbeschermingstrajecten 30
7 Jeugdreclassering 2011 - 2016 32
7.1 Recidive 33
Voor nadere informatie:
Madelinde Tuk, senior Adviseur en Onderzoeker m.tuk@zwolle.nl 038 498 2557
5
1 Ondersteuning Jeugd
1.1 Nieuwe en gereviseerde cijfers jeugdzorg.
Het CBS heeft 1 november 2017 de definitieve cijfers 2016 en de voorlopige cijfers eerste half jaar 2017gepubliceerd:
1.2 Leeftijd tot 23 jaar
Bij het berekenen van het percentage jongeren met jeugdzorg naar financieringsvorm rekent het CBS op statline met de leeftijdsgrens tot 23 jaar. Omdat gemeenten binnen de jeugdwet 2015 verantwoordelijk zijn voor jeugdzorg en zij daarbij zorg mogen laten doorlopen tot 23 jaar, wordt in de analyse van gemeente Zwolle dezelfde leeftijdsgrens tot 23 jaar gehanteerd.
NB: op de site waarstaatjegemeente.nl, worden de resultaten berekend in % van het aantal inwoners tot 18 jaar.
1.3 Afronding
De CBS cijfers zijn afgerond op vijftallen. Om het risico op onthulling van individuen te voorkomen zijn de waarden 0 tot en met 7 weergegeven als geheim. Hierdoor kan het voorkomen, dat de som van de detailgegevens afwijkt van het totaal en moet op detailniveau terughoudend met interpretatie van data omgegaan worden.
1.4 ZIN en PGB
NB: alleen in paragraaf 2.2 en 2.10 wordt over alle jongeren met jeugdzorg
gerapporteerd. In de overige paragrafen met differentiatie naar gezinssamenstelling, traject of perspectief ontbreekt het aantal jongeren dat ondersteuning krijgt in de vorm van een persoonsgebonden budget (PGB). Dit komt doordat over PGB gefinancierde zorg geen extra/ andere informatie beschikbaar is dan het feit dát een jongere een vorm van jeugdhulp krijgt en dat dit via PGB is.
1.5 Definities jeugdzorg – CBS.
Voor een juiste interpretatie van de informatie in deze notitie is het van belang de gehanteerde definitie van diverse begrippen te kennen. Wij hanteren in deze notitie de definitie van het CBS:
Jeugdzorg: Het geheel van 1. jeugdhulp,
6 2. jeugdbescherming en
3. jeugdreclassering
dat onder verantwoordelijkheid van de gemeente wordt uitgevoerd volgens de Jeugdwet (2014).
Jeugdzorgtraject: De periode waarin een bepaalde vorm van jeugdzorg wordt verleend.
Wanneer een jongere meerdere vormen van jeugdzorg ontvangt heeft deze ook meerdere trajecten.
Jeugdhulp: Het betreft hulp en zorg aan jongeren en hun ouders bij psychische,
psychosociale en of gedragsproblemen, een verstandelijke beperking van de jongere, of opvoedingsproblemen van de ouders.
Jeugdhulptraject: Een jeugdhulptraject is een periode waarin een bepaalde vorm van hulp of zorg wordt verleend. Wanneer een jongere meerdere vormen van hulp of zorg ontvangt heeft deze ook meerdere trajecten.
Jeugdbescherming: Jeugdbescherming is een maatregel die de rechter dwingend oplegt. Dat gebeurt als een gezonde en veilige ontwikkeling van een kind of jeugdige wordt bedreigd en vrijwillige hulp niet of niet voldoende helpt. Een kind of jongere wordt dan 'onder toezicht gesteld' of 'onder voogdij geplaatst'.
Jeugdreclassering: is een combinatie van begeleiding en controle voor jongeren vanaf 12 jaar, die voor hun 18e verjaardag met de politie in aanraking zijn geweest en een proces-verbaal hebben gekregen.
Indien de persoonlijkheid van de dader of de omstandigheden waaronder het misdrijf is begaan daartoe aanleiding geven, bijvoorbeeld bij jongvolwassenen met een
verstandelijke beperking, kan het jeugdstrafrecht eveneens worden toegepast op jongvolwassenen in de leeftijd 18 tot en met 22 jaar. De jongere krijgt op maat
gesneden begeleiding van een jeugdreclasseringswerker om te voorkomen dat hij of zij opnieuw de fout ingaat.
Jeugdreclassering kan worden opgelegd door kinderrechter of de officier van Justitie.
Jeugdreclassering kan ook op initiatief van de Raad voor de Kinderbescherming in het vrijwillige kader worden opgestart. De begeleiding kan doorlopen tot de jongere 23 jaar wordt.
7
2 Ondersteuning – uniek 2017; 2016 ; 2015
2.1 2017-1
In Zwolle kregen in de eerste helft van 2017 in totaal 2870 Zwolse jongeren tot 23 jaar hulp of ondersteuning conform de jeugdwet 2014. Dat is 8,1% van de Zwolse jongeren.
Grafiek - Aantal jongeren met jeugdzorg (ZIN en PGB) in % tot 23 jaar. Bron: CBS. 2017-1 zijn voorlopige cijfers
De jaarcijfers 2017 zullen met voorlopige status eind april 2018 gepubliceerd worden. In deze verdere rapportage kijken wij vooral naar de jaarcijfers 2016 en 2015, soms ook naar de halfjaarcijfers (incl.) 2017-1.
2.2 Jaarcijfers Jeugdzorg 2016 – 2015
In Zwolle ontvingen in 2016 in totaal 3410 jongerenjeugdzorg. Jeugdzorg is het geheel van jeugdhulp, jeugdbescherming en jeugdreclassering dat onder verantwoordelijkheid van de gemeente wordt uitgevoerd volgens de Jeugdwet 2015.
Jeugdhulp kan geboden worden in overleg met het sociaal wijkteam, de huisarts of jeugdarts. Jeugdhulp kan bestaan uit ondersteuning thuis en met of zonder (tijdelijk) verblijf in een instelling of pleeggezin. Het kan bijvoorbeeld gaan om dyslexie, autisme of pedagogische ondersteuning of psychologische/psychiatrische begeleiding van een Jeugd GGZ-instelling. De ondersteuning kan ook bestaan uit een maatregel
jeugdbescherming die door de kinderrechter is opgelegd (OTS) of een jeugdreclasseringsmaatregel.
8 De ondersteuning jeugdzorg in Zwolle is in 2016 in verhouding wat hoger dan in
Nederland en Kampen en iets lager dan in Gemeente Deventer. Dit was ook zo in 2015.
Tabel - Unieke jongeren met jeugdzorg én per type jeugdzorg in % van het totaal aantal jongeren 0 tot 23 jaar 2016* . **: jeugdreclassering in % van totaal aantal jongeren 12 tot 23 jaar.
Bron: CBS, * voorlopige cijfers. bewerking gemeente Zwolle
T abel - Unieke jongeren met jeugdzorg én per type jeugdzorg in % van het totaal aantal jongeren 0 tot 23 jaar 2015. **: jeugdreclassering in % van totaal aantal jongeren 12 tot 23 jaar.
Bron: CBS, bewerking gemeente Zwolle
2.3 Jongens en meisjes
Jeugdzorg wordt vaker geboden aan jongens dan aan meisjes. Relatief gezien is het aandeel jeugdzorg naar geslacht en leeftijdscategorie in de leeftijd van 4 tot 12 jaar in gemeente Deventer zowel bij jongens als bij meisjes wat hoger dan in Zwolle, Kampen en Nederland. In Zwolle hebben relatief gezien meer jongeren in de leeftijd 12 tot 18 jaar ondersteuning jeugdzorg, zeker in vergelijking tot Nederland.
Tabel - Jongeren met jeugdzorg ZIN en PGB (Zwolle N = 3410) naar geslacht en leeftijdscategorie in vergelijking tot alle mannen en vrouwen per geslacht en leeftijdscategorie 0 tot 23 jaar in 2016 (%) Bron: CBS, bewerking gemeente Zwolle.
2016*
aantal
% tot 23 jaar aantal
% tot 23 jaar aantal
% tot
23 jaar aantal
% tot 23 jaar Jongeren met jeugdzorg (uniek) 3410 9,7% 2745 10,4% 1410 9,0% 402810 9,1%
Totaal jeugdhulp 3145 8,9% 2565 9,7% 1335 8,5% 377315 8,5%
* Jeugdhulp zonder verblijf 2940 8,3% 2425 9,2% 1265 8,1% 357130 8,0%
* Jeugdhulp met verblijf 460 1,3% 270 1,0% 165 1,1% 43275 1,0%
Jeugdbescherming 365 1,0% 265 1,0% 145 0,9% 39595 0,9%
Jeugdreclassering ** 105 0,6% 60 0,5% 20 0,3% 10655 0,5%
Onbekend, want PGB 290 0,8% 175 0,7% 100 0,6% 29400 0,7%
Zwolle Deventer Kampen Nederland
2015
aantal
% tot 23 jaar aantal
% tot 23 jaar aantal
% tot
23 jaar aantal
% tot 23 jaar Jongeren met jeugdzorg (uniek) 3395 9,7% 2655 10,0% 1405 9,0% 380100 8,5%
Totaal jeugdhulp 3090 8,8% 2450 9,2% 1280 8,2% 348880 7,8%
* Jeugdhulp zonder verblijf 2890 8,2% 2350 8,9% 1240 8,0% 332645 7,5%
* Jeugdhulp met verblijf 480 1,4% 300 1,1% 135 0,9% 40505 0,9%
Jeugdbescherming 370 1,1% 275 1,0% 140 0,9% 41950 0,9%
Jeugdreclassering ** 105 0,6% 60 0,5% 30 0,4% 11150 0,5%
Onbekend, want PGB 345 1,0% 210 0,8% 180 1,2% 32465 0,7%
Kampen Nederland Zwolle Deventer
Leeftijd
Zwolle Deventer Kampen Nederland Zwolle Deventer Kampen Nederland
Totaal 12% 12% 10% 10% 8% 9% 8% 8%
0 tot 4 jaar 3% 3% 3% 4% 3% 3% 2% 3%
4 tot 12 jaar 16% 19% 15% 16% 10% 12% 10% 10%
12 tot 18 jaar 18% 16% 15% 14% 14% 14% 13% 13%
18 tot 23 jaar 2% 2% 1% 2% 1% 1% 1% 1%
Jongeren met jeugdzorg per leeftijdscategorie
Mannen Vrouwen
9
2.4 Ondersteuning 18-Plus
Volgens de Jeugdwet stopt Jeugdhulp – ook een maatregel OTS - op het moment dat een jeugdige 18 jaar wordt. In de praktijk blijkt dat jongeren die door het bereiken van de leeftijd van 18 jaar de jeugdhulp afsluiten zonder dat de doelen bereikt zijn verhoogd risico lopen op uitval en/of een zwervend bestaan. Om dit te voorkomen wordt binnen de jeugdhulp ingezet op het motiveren van deze jongeren voor ondersteuning na hun 18e verjaardag. Dit betekent bijvoorbeeld dat een jongere nog een tijdje ambulant begeleid wordt vanuit de jeugdhulp, waar hij /zij vertrouwd mee is en overdracht naar volwassenhulp-verlening door risico op uitval en ‘onzichtbaar worden’ groot is.
Om de ontwikkeling van het aantal jongeren 18 jaar en ouder met jeugdzorg in beeld te brengen, hebben wij die ontwikkeling in Zwolle en Nederland in een index
weergegeven. Dat werkt gemakkelijker dan met de grote onoverzichtelijke getallen.
Het gaat hieronder om de veranderingen en niet om de getallen zelf. Per reeks cijfers van jongeren 18 jaar en ouder met jeugdzorg is het getal van 2015-1 gesteld op 100. Dit is het basis getal waarmee alle andere getallen in die reeks zijn vergeleken. Met een indexcijfer kun je goed de (relatieve) verandering ten opzichte van het basisjaar zien. In Nederland stijgt het aandeel jongeren 18 jaar en ouder vanaf 2015-1 binnen de
jeugdzorg. In Zwolle blijft dit aandeel min of meer gelijk.
Grafiek - Ontwikkeling jongeren 18 tot 23 jaar met jeugdzorg in % tot het totaal van jongeren met jeugdzorg.
Bron: CBS.
In Zwolle worden in totaal per jaar in 2015 tot de eerste helft 2017 in een bandbreedte van 130 tot 150 of 140 tot 170 jongeren tussen de 18 en 23 jaar ondersteund door jeugdzorg. Deze bandbreedte ontstaan door enerzijds het totaal aantal jongeren tussen 18 jaar en ouder per periode volgens het CBS en anderzijds het optellen van aantal jongeren 18 jaar en ouder in een periode per type jeugdzorg.
10 De toename van het aandeel jongeren 18 jaar en ouder met jeugdhulp zonder verblijf wordt verklaard door de afname van dit aandeel met jeugdhulp met verbijf in Zwolle.
Grafiek - Ontwikkeling jongeren 18 tot 23 jaar met jeugdzorg Zwolle naar type jeugdzorg. Bron: CBS.
De toename van het aandeel jongeren 18 jaar en ouder zonder verblijf in Nederland wordt vooral verklaard door de stijging van het aandeel jongeren 18 jaar en ouder binnen de jeugdzorg in Nederland. In Zwolle gaat het om een verandering in keuze voor type jeugdhulp.
Tabel - Ontwikkeling jongeren 18 tot 23 jaar met jeugdzorg Nederland naar type jeugdzorg. Bron: CBS.
2.5 Gezinssamenstelling
Tabel 4 toont de samenstelling van het huishouden waarin de jongere zich bevond bij aanvang van het jeugdzorgtraject. Kampen wijkt opvallend af door een veel lager percentage jongeren met een hulpvraag in eenoudergezinnen. Dit kan verklaard worden door het feit dat in Kampen relatief veel minder eenoudergezinnen zijn (14%) dan in Zwolle (20%), Deventer (22%) en Nederland (22%) 1.
1 Bron: CBS.
11 Grafiek - Samenstelling van het huishouden bij aanvang van de jeugdzorgvraag in % van het totaal aantal unieke jongeren met jeugdzorg 2016. Bron: CBS, bewerking gemeente Zwolle
2.6 Jeugdzorgtrajecten
Wanneer een jongere meerdere vormen van hulp of zorg ontvangt heeft deze ook meerdere trajecten. Daardoor is het aantal jeugdzorgtrajecten (tabel 5 en 6) hoger dan het uniek aantal jongeren met jeugdzorg (tabel 1 en 2 ). De optelling van het totaal aantal trajecten jeugdhulp, jeugdbescherming en jeugdreclassering is gelijk2 aan het totaal jeugdzorgtrajecten. Ook binnen de jeugdzorgtrajecten is volgens de voorlopige cijfers 2016 van het CBS ‘jeugdhulp met verblijf’ in Zwolle relatief hoger dan in Deventer en Nederland en gelijk aan Kampen.
Tabel 5. Totaal aantal jeugdzorgtrajecten per type jeugdzorg in % van het totaal aantal jeugdzorgtrajecten 2016. Bron: CBS, bewerking gemeente Zwolle. * voorlopige cijfers.
Tabel 6 Totaal aantal jeugdzorgtrajecten per type jeugdzorg in % van het totaal aantal jeugdzorgtrajecten 2015 Bron: CBS, bewerking gemeente Zwolle
2 Zie voetnoot 2
2016* aantal % aantal % aantal % aantal %
Totaal jeugdzorgtrajecten 4655 3725 1980 570760
Totaal jeugdhulp 4125 3355 1800 514715
. Jeugdhulp zonder verblijf 3580 77% 3030 81% 1565 79% 461370 81%
. Jeugdhulp met verblijf 540 12% 320 9% 235 12% 53345 9%
Jeugdbescherming 400 9% 295 8% 165 8% 43025 8%
Jeugdreclassering 130 3% 80 2% 20 1% 13020 2%
Zwolle Deventer Kampen Nederland
Zwolle Deventer Kampen Nederland
2015 aantal % aantal % aantal % aantal %
Totaal jeugdzorgtrajecten 4765 3830 1880 539815
Totaal jeugdhulp 4235 3470 1685 480235
* Jeugdhulp zonder verblijf 3635 76% 3125 82% 1510 80% 429060 79%
* Jeugdhulp met verblijf 600 13% 345 9% 175 9% 51175 9%
Jeugdbescherming 400 8% 280 7% 150 8% 44965 8%
Jeugdreclassering 135 3% 80 2% 40 2% 14615 3%
12
2.7 Jeugdhulptrajecten naar verwijzer
Tabel 7 toont de jeugdhulptrajecten Zwolle in de periode 2015 en 2016. Het totaal aantal trajecten is in deze tabellen lager dan het aantal jeugdzorgtrajecten. Want daarin is ook jeugdreclassering en jeugdbescherming opgenomen. Dit soort jeugdzorg wordt opgelegd door de kinderrechter. Onderstaande verwijzers kunnen alleen verwijzen naar jeugdhulptrajecten met of zonder verblijf.
‘Geen verwijzer’ betekent dat het gaat om alle vrij toegankelijke jeugdhulp. De scheidslijn tussen vrij toegankelijke jeugdhulp en niet vrij toegankelijke jeugdhulp bepaalt de gemeente en kan daarom in elke gemeente anders zijn. De ontwikkeling van het aantal hulptrajecten per verwijzer in Zwolle is in onderstaande tabel en in de
grafieken onder 2.7.2 zichtbaar.
In de CBS data van 1 november 2017 is vanaf de eerste helft 2016 de verwijzer
‘Rechter, Officier van Justitie, …’ toegevoegd. De percentages eerste helft 2017 zijn in de grafiek weergegeven.
Tabel - Verwijzers naar jeugdzorg periode 2015 – 2017-1* - aantal en in % van het totaal aantal jeugdhulptrajecten per periode. Bron: CBS, bewerking gemeente Zwolle. * voorlopige cijfers.
2.7.1 Hulptrajecten per verwijzer Zwolle en Nederland.
In Zwolle worden de meeste verwijzingen gedaan door de huisarts. In Zwolle is het aandeel verwijzingen via de huisarts hoger dan in Nederland het geval is.
Het beeld van Zwolle in vergelijking tot Nederland is vrijwel hetzelfde al daalt het aandeel verwijzingen via gecertificeerde instellingen in Zwolle iets eerder en relatief harder dan in Nederland.
aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % Totaal verw ijzer 3415 100% 4235 100% 3450 100% 4125 100% 3295 100%
Gemeentelijke toegang 325 10% 500 12% 830 24% 1095 27% 1095 33%
Huisarts 1655 48% 2060 49% 1775 51% 2050 50% 1425 43%
Jeugdarts 10 0% 25 1% 15 0% 20 0% 20 1%
Gecertificeerde instelling 765 22% 845 20% 270 8% 335 8% 270 8%
Medisch specialist 80 2% 115 3% 125 4% 170 4% 140 4%
Rechter, Officier van Justitie, ... . . . . . . . 10 0%
Geen verw ijzer 85 2% 145 3% 55 2% 70 2% 50 2%
Verw ijzer onbekend 495 14% 545 13% 375 11% 385 9% 290 9%
2015-1 2015 2016-1 2016 2017-1*
Totaal jeugdhulptrajecten per verwijzer
13 Grafiek- .Verwijzers naar jeugdzorg Zwolle periode 2015-1 – 2017-1* - aantal en in % van het totaal aantal jeugdhulptrajecten per periode. De Bron: CBS, bewerking gemeente Zwolle. * voorlopige cijfers.
Grafiek - .Verwijzers naar jeugdzorg Nederland periode 2015 – 2017-1* - aantal en in % van het totaal aantal jeugdhulptrajecten per periode. De Bron: CBS, bewerking gemeente Zwolle. * voorlopige cijfers.
2.7.2 Toename gemeentelijke toegang
Het aandeel toeleiding via gemeentelijke toegang is in 2016 in vergelijking tot 2015
zowel absoluut als relatief fors gestegen en zowel in Zwolle, Deventer, Kampen en in
Nederland ruim verdubbeld. Het totaal aantal jeugdhulptrajecten is in 2016 echter
ongeveer gelijk aan 2015. De toename van het aantal gemeentelijke verwijzers bij
gelijkblijvend totaal komt door een sterke daling, zowel absoluut als relatief, van het
aantal verwijzingen door gecertificeerde instellingen zoals de William Schrikker
14
Stichting of het Leger des Heils en van het aantal verwijzingen met ‘ verwijzer
onbekend’.
De toename via gemeentelijke toegang in de eerste helft van 2017 in vergelijking tot de eerste helft 2016 is zowel absoluut als relatief te verklaren door een afname van het aantal verwijzingen via de huisarts.
Grafiek - Verwijzers naar jeugdzorg periode 2016-1 t.o.v 2015-1 en 2017-1* t.o.v 2016-1, Aantal toe- en afname per verwijzer. Bron: CBS, bewerking gemeente Zwolle. * voorlopige cijfers.
2.8 Jeugdhulp met en zonder verblijf
De verwijzingen in Zwolle zijn in 2015 en 2016 in zo’n 86% naar jeugdhulp zonder verblijf en zo’n 14% jeugdhulp met verblijf. In Deventer, Kampen en Nederland is het aandeel jeugdhulp zonder verblijf in 2015 en 2016 hoger, zo’n 90%
2.8.1 Perspectief bij verwijzing Jeugdhulp met en zonder verblijf
Het perspectief ‘behandelen’ is bij ‘jeugdhulp zonder verblijf’ veruit het meest
voorkomende perspectief. In 2016 word landelijk bij ‘Jeugdhulp zonder verblijf’ relatief (veel) vaker het perspectief ‘begeleiding’ en minder vaak ‘behandeling’ geboden dan in Zwolle, Deventer en Kampen.
Tabel -. Perspectief bij verwijzing naar een jeugdhulp zonder verblijf. Het gaat hier om het % per perspectief van het totaal aan jeugdhulptrajecten in 2016* per gemeente/ Nederland De percentages van tabel 8 en 9 tellen op tot 100%. Bron: CBS, bewerking gemeente Zwolle *: voorlopige cijfers
2016*
aantal % aantal % aantal % aantal %
Stabilisatie van een crisissituatie 45 1% 25 1% 25 1% 7495 1%
Diagnostiek 135 3% 165 5% 55 3% 30210 6%
Begeleiden 485 12% 340 10% 240 13% 102995 20%
Behandelen 2915 71% 2505 75% 1250 69% 320670 62%
Totaal 3580 87% 3035 91% 1570 87% 461370 90%
Nederland Kampen
Deventer Zwolle
Jeugdhulp zonder verblijf - perspectief
15 Tabel - Perspectief bij verwijzing naar een jeugdhulp met verblijf. Het gaat hier om het % per perspectief van het totaal aan jeugdhulptrajecten in 2016* per gemeente/ Nederland. De percentages van tabel 8 en 9 tellen op tot 100% Bron: CBS, bewerking gemeente Zwolle *: voorlopige cijfers
2.9 Financieringsvorm
Zorg in natura (ZIN) is zorg die direct wordt vergoed aan de zorgverlener zonder tussenkomst van de zorggebruiker. In het kader van de jeugdzorg betekent dit dat de hulp rechtstreeks door de gemeente wordt vergoed.
Een persoonsgebonden budget (PGB) is een geldbedrag waarmee de zorggebruiker zelf zorg, begeleiding, hulp, hulpmiddelen of voorzieningen in kan kopen. Deze wordt verstrekt via de Sociale verzekeringsbank (SVB).
Tabel - Aantal jongeren met jeugdzorg totaal en naar financieringsvorm in % van het totaal aantal jongeren 0 tot 23 jaar 2015 en 2016*. Bron CBS. *: voorlopige cijfers.
2.10 Uitval van clienten
Landelijk is afgesproken de uitval te meten door het aantal clienten in verslagperiode X met reden ‘beëindiging eenzijdig door cliënt’ te delen door het totaal aantal clienten waarvoor ‘reden beëindiging’ in die verslagperiode is ingevuld.3
3 Bron: Harmonisatie outcome in jeugdhulp – jeugdgezondheidszorg- jeugdbescherming en jeugdreclassering – nadere uitwerking van VNG/ Branche-organisatie Jeugdhulp / NJI - versie 30 augustus 2016.
2016*
aantal % aantal % aantal % aantal %
Stabilisatie van een crisissituatie 50 1% 15 0% 25 1% 3545 1%
Diagnostiek . . . 215 0%
Begeleiden 150 4% 190 6% 65 4% 17910 3%
Behandelen 340 8% 120 4% 140 8% 31670 6%
Totaal 540 13% 325 10% 230 13% 53340 10%
Zwolle Deventer Kampen Nederland
Jeugdhulp met verblijf - perspectief
Jongeren met jeugdzorg; Zorg in natura (Zin), Persoonsgebonden budget (PGB) Perioden
Geslacht
Nederland Deventer Kampen Zw olle Nederland Deventer Kampen Zw olle
Totaal jongeren met jeugdzorg aantal 380100 2655 1405 3395 402810 2745 1415 3410
Totaal jongeren met jeugdzorg (relatief) % 8,5 10 9 9,7 9,1 10,4 9 9,7
Jongeren met alleen PGB aantal 14200 80 80 145 11150 70 30 115
Jongeren met alleen PGB (relatief) % 0,3 0,3 0,5 0,4 0,3 0,3 0,2 0,3
Jongeren met alleen ZIN aantal 347635 2445 1225 3050 373410 2570 1315 3120
Jongeren met alleen ZIN (relatief) % 7,8 9,2 7,9 8,7 8,4 9,7 8,4 8,9
Jongeren met ZIN en PGB aantal 18265 130 100 200 18250 105 70 175
Jongeren met ZIN en PGB (relatief) % 0,4 0,5 0,6 0,6 0,4 0,4 0,4 0,5
2015 2016*
Jongeren met jeugdzorg Jongeren met jeugdzorg
16 Tabel - Beëindiging eenzijdig door cliënt in % van het totaal aantal beëindigde trajecten in 2015 en 207-1* – Bron CBS, bewerking gemeente Zwolle. *: voorlopige cijfers.
NB: op waarstaatjegemeente.nl wordt gerapporteerd over beëindiging volgens plan en voortijdig afgesloten. Waarstaatjegemeente.nl licht toe dat : '' volgens plan wordt gedefinieerd als 'de termijn van de maatregel is afgelopen en er is geen verlenging aangevraagd'. Voortijdig afgesloten kan dus niet direct worden vertaald naar uitval, omdat in de definitie van waarstaatjegemeente.nl bijvoorbeeld ook ‘voortijdige afsluiting met wederzijdse instemming’ valt”.
17
3 Perspectief per verwijzer naar jeugdhulp
3.1 Trajecten per verwijzer
Jongeren kunnen door verschillende partijen worden doorverwezen naar jeugdhulp.
Onderstaande grafieken tonen het aandeel verwijzingen jeugdhulp Nederland of Zwolle per verwijzer. De percentage 2016 staan per verwijzer vermeld. De huisarts blijkt in beide gevallen de meeste verwijzingen naar jeugdhulp te doen, gevolgd door gemeentelijke toegang. Opvallend is het veel lager percentage ‘geen verwijzer’ in Zwolle (2%) in 2016 waar het in Nederland gemiddeld 11% is en het hoger aandeel verwijzing door de huisarts in Zwolle.
Grafiek - % Trajecten jeugdhulp Zwolle 2015 – 2016 Bron: CBS
Grafiek - % Trajecten jeugdhulp Nederland 2015 – 2016 Bron: CBS
18 Het aandeel toeleiding via gemeentelijke toegang is in 2016 in vergelijking tot 2015 zowel absoluut als relatief fors gestegen en is zowel in Zwolle als in Nederland ruim verdubbeld. Het totaal aantal jeugdhulptrajecten in Zwolle is in 2016 echter ongeveer gelijk aan 2015. De toename van het aantal gemeentelijke verwijzers bij gelijkblijvend totaal komt door een sterke daling, zowel absoluut als relatief, van het aantal
verwijzingen door gecertificeerde instellingen zoals de William Schrikker Stichting of het Leger des Heils en van het aantal verwijzingen met ‘ verwijzer onbekend’.
In zowel 2015 als 2016 is het aandeel toeleiding door de huisarts binnen Zwolle (en Deventer en Kampen) relatief hoger dan in Nederland, resp. zo’n 50% bij de gemeenten en iets minder dan 40% in Nederland.
3.2 Perspectief bij verwijzing
Onderstaande grafieken toont het perspectief bij verwijzing naar jeugdhulp Nederland en Zwolle. Het perspectief van verwijzing naar jeugdhulp bestaat voor het grootste deel uit behandeling. In Nederland neemt dit aandeel in 2016 iets af, in Zwolle is het aandeel perspectief met behandeling in 2015 al veel hoger en stijgt iets in 2016. Dat het aandeel verzwijging met perspectief behandeling in Zwolle hoger is kan mogelijk verklaard worden door het feit dat in Zwolle relatief gezien vaker door de huisarts wordt
doorverwezen dan landelijk het geval is - 50% vs 39% in 2016 - en de huisarts landelijk gezien in 89% van de gevallen verwijst met perspectief behandeling. In 2016 wordt gemiddeld in Nederland vaker naar jeugdhulp met perspectief begeleiding verwezen dan in 2015, in Zwolle juist minder vaak.
Grafieken – Perspectief bij verwijzing Nederland en Zwolle in % van alle verwijzingen jeugdzorg. Bron: CBS
3.3 Perspectief per verwijzer
Onderstaande tabel en grafiek beschrijft het perspectief van het totale aantal trajecten jeugdhulp Nederland per verwijzer gedurende de verslagperiode. Deze informatie is (nog) niet op gemeentelijk niveau beschikbaar.
19 Tabel - Bon CBS, perspectief per verwijzer jeugdhulp
Zoals uit de eerste grafiek blijkt, verwijzen huisartsen het meest door naar jeugdhulp, gevolgd door de gemeentelijke toegang. In 2016 is dit gemiddeld in Nederland respectievelijk 39% en 23%. Het perspectief van deze twee belangrijkste verwijzers naar jeugdhulp is in onderstaande grafieken gevisualiseerd.
Grafiek bij verwijzing door huisarts en gemeentelijke toegang Nederland. Bron: CBS
De huisarts verwijst vaker (89%) door naar perspectief met behandeling dan gemiddeld van alle verwijzers (68%). De gemeentelijke toegang verwijst minder vaak (57%) dan gemiddeld door naar behandeling en vaker (35%) dan gemiddeld (23%) naar
begeleiding.
Uit tabel 1 blijkt dat de medisch specialist ook vaak door verwijst met perspectief behandeling (85% in 2016), maar dat deel van de verwijzingen betreft maar 6% van het totaal verwijzingen in 2016. De gecertificeerde instellingen verwijzen in 2016 vaker door met perspectief begeleiding en minder naar perspectief behandeling dan in 2015.
Nederland
2016 2015 2016 2015 2016 2015 2016 2015
Gemeentelijke toegang 3% 5% 5% 5% 35% 32% 57% 58%
Huisarts 0% 1% 7% 10% 3% 3% 89% 86%
Jeugdarts 1% 1% 8% 10% 15% 15% 76% 74%
Gecertificeerde instelling 8% 7% 3% 4% 33% 30% 56% 59%
Medisch specialist 2% 3% 10% 11% 3% 3% 85% 83%
Geen verwijzer 1% 2% 1% 2% 69% 46% 30% 50%
Verwijzer onbekend 3% 3% 8% 5% 33% 31% 56% 61%
Stabilisatie van
een crisissituatie Diagnostiek Begeleiden Behandelen
20
4 Jongeren met jeugdzorg 2011 – 2016
4.1 Definitie - CBS Jeugdzorg vóór 2015, Samenloop
Met ingang van 1-1-2015 is de verantwoordelijkheid voor het sociaal domein, en dus ook voor de jeugdzorg, gedecentraliseerd naar gemeenten.
De CBS data ‘Jeugdzorg voor 1-1-2015, Samenloop’4 bevat regionale informatie over het aantal jongeren tot 18 jaar dat in het verslagjaar gebruik heeft gemaakt van provinciaal gefinancierde jeugdzorg of curatieve (geneeskundige) geestelijke gezondheidszorg (GGZ) gefinancierd vanuit de Zvw, dan wel een indicatie heeft die recht geeft op AWBZ-gefinancierde gehandicaptenzorg en langdurige GGZ. Dit betreft zorgvormen die vanaf 2015 vallen onder de Jeugdwet.
Het CBS meldt in de omschrijving verder:
‘De Jeugdwet is op 1 januari 2015 ingevoerd als samenvoeging van de:
Wet op de jeugdzorg (Wjz),
de langdurige jeugd-gehandicaptenzorg en -geestelijke gezondheidszorg uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) en
de jeugd-geestelijke gezondheidszorg uit de Zorgverzekeringswet (Zvw).
In uitzonderlijke gevallen wordt de provinciaal gefinancierde jeugdzorg voortgezet tot de leeftijd van 23 jaar.
De Jeugdwet regelt de ondersteuning, hulp en zorg voor jeugdigen met opvoed- en opgroeiproblemen, met psychische en psychiatrische problemen of met een lichamelijke, zintuiglijke of verstandelijke beperking. Daarnaast regelt de wet de uitvoering van kinderbeschermingsmaatregelen en de jeugdreclassering.’
Het is niet met absolute zekerheid te zeggen of de CBS informatie van voor 1-1-2015 álle zorgvormen bevat die na 2015 onder de Jeugdwet vallen. Gezien de absolute en relatieve uitkomsten heeft het hier echter wel de schijn van.
4.2 Definitie - Financieringsvorm ZIN en PGB
In alle databestanden 2015 en 2016 van het CBS over jeugdzorg wordt alleen gerapporteerd over aantallen jongeren met jeugdzorg (ZIN), m.u.v. het bestand
‘Financieringsvorm’ – daarin worden het aantal jongeren met jeugdzorg (ZIN) en
‘Onbekend, want PGB’ vermeld. Over financieringsvorm wordt in de periode vóór 2015
4Bij de indeling naar gemeente is uitgegaan van het woonplaatsbeginsel zoals dat is toegepast in de Jeugdwet die vanaf 2015 in werking is getreden.
21 geen informatie verstrekt. Het lijkt om die reden legitiem om het aantal jongeren met jeugdzorg vóór 2015 te vergelijken met het aantal jongeren met jeugdzorg ZIN ná 2015.
Dat in de overige databestanden over jongeren met jeugdzorg niet nader
gedifferentieerd wordt binnen PGB is logisch, omdat die informatie niet beschikbaar is.
Tabel – aantal jongeren met jeugdzorg in % van het totaal aantal jongeren met jeugdzorg per periode. Bron:
CBS
4.3 Vergelijking jeugdzorg vóór en ná 2015
Uitgaande van een sluitende vergelijking, valt in bovenstaande tabel en onderstaande grafiek van Jongeren met Jeugdzorg ZIN op dat het percentage jongeren met jeugdzorg in Nederland direct na de decentralisatie 0,6% lager is dan voor 2014. In 2016 is het percentage vrijwel gelijk aan 2013 en voorgaande jaren.
In Zwolle hebben relatief meer jongeren jeugdzorg dan in Nederland. Ook in Zwolle is percentage jongeren met jeugdzorg ZIN direct na de decentralisatie iets lager dan de jaren voor 2014. In 2016 stijgt het percentage in Zwolle licht (0,2%), landelijk is die stijging 0,6%).
Ook wanneer we jongeren met jeugdzorg PGB in 2015 en 2016 wél meetellen, blijft het percentage in Zwolle na 2015 stabiel waar het in Nederland in 2016 0,6% hoger is dan in 2015.
Jaar Aantal % Aantal %
2011 3035 8,8% 382440 8,4%
2012 3120 8,9% 381530 8,4%
2013 3105 8,9% 378105 8,4%
2014 2840 8,1% 330830 7,4%
excl PGB excl PGB
2015 3050 8,7% 347635 7,8%
2016 3120 8,9% 373410 8,4%
incl PGB incl PGB
2015 3395 9,7% 380100 8,5%
2016 3410 9,7% 402810 9,1%
Zwolle Nederland
Aantal jongeren met jeugdzorg - in % van het
totaal aantal jongeren tot 23 jaar
22 Grafiek - Jeugdzorg voor 1-1-2015 - Jongeren in provinciaal, AWBZ- en Zvw-gefinancierde jeugdzorg;
samenloop, regio in % van het totaal aantal jongeren tot 23 jaar per periode ; Jeugdzorg na 1-1-2015 - Jongeren met jeugdzorg ZIN en PGB in % van het totaal aantal jongeren tot 23 jaar per periode Bron: CBS
4.4 De 3 stadsregio’s Amsterdam, Den Haag en Rotterdam
Vóór de decentralisatie sociaal domein naar gemeenten in 2015, was de
verantwoordelijkheid voor provinciale jeugdzorg vanaf 2005 wettelijk belegd bij de 12 provincies en 3 stadsregio’s (Amsterdam, Den Haag en Rotterdam). Die gemeenten zijn dus ook al vóór de decentralisatie in 2015 toegerust met een registratiesysteem en hebben overlegpartners in de jeugdzorg, bij de zorgverzekeraars en het rijk over jeugdzorg plus.
Het CBS vermeld in de definitieve cijfers jeugdzorg ZIN in Amsterdam 2015 een aantal van 12.695 jongeren, in 2016 een aantal van 19.665. Dat betekent een stijging van jongeren in jeugdzorg 2016 ten opzichte van 2015 van ruim 54%. In een uitgave die wij eind november 2017 van Amsterdam ontvingen, vermeldt Amsterdam zelf dat het aantal jongeren met jeugdzorg 12549 is. Dat lijkt ons realistischer, vandaar dat wij het CBS cijfer Jongeren in jeugdzorg 2016 van Amsterdam in deze notitie hebben vervangen voor dat van Amsterdam zelf.
Den Haag kent nog de bijzonderheid, dat inwoners van Nederland die nergens in een gemeente ingeschreven staan, opgenomen zijn in de registratie van Den Haag, ook al wonen zij daar niet.
Eenzelfde analyse van de ontwikkeling jeugdzorg (ZIN) tot 23 jaar laat zien dat het aandeel jongeren met jeugdzorg in Nederland en Zwolle in 2017 min of meer gelijk is aan dat in 2011. In Amsterdam blijft het aandeel vanaf 2014 laag, in Rotterdam stijgt het licht, in Den Haag stijgt het aandeel fors.
8,4% 8,9%
7,4%
8,4% 8,1% 8,9%
0,0%
1,0%
2,0%
3,0%
4,0%
5,0%
6,0%
7,0%
8,0%
9,0%
10,0%
Nederland Zwolle
Jongeren met jeugdzorg (ZIN) in % tot 23 jaar
2011 2012 2013 2014 2015 2016
23 Grafiek - definitieve cijfers & Amsterdam in cijfers 2017, 7.1.4 Jongeren en gezinnen met jeugdzorg 2016.
Bron: CBS
De stijging van het aandeel kinderen in jeugdzorg is niet alleen relatief, maar ook absoluut zichtbaar. Het aantal jongeren tot 23 jaar stijgt daarentegen niet bijzonder. Om dit te visualiseren, hebben wij de ontwikkeling van inwoners en jongeren met jeugdzorg tot 23 jaar in een index weergegeven. Dat werkt gemakkelijker dan met de grote onoverzichtelijke getallen.
Het gaat hieronder om de veranderingen en niet om de getallen zelf. Per reeks cijfers van inwoneraantal tot 23 jaar en jongeren met jeugdzorg is het getal van 2011 gesteld op 100. Dit is het basis getal waarmee alle andere getallen in die reeks worden
vergeleken. Met een indexcijfer kun je goed de (relatieve) verandering ten opzichte van het basisjaar zien.
In onderstaande grafiek van de drie grote gemeenten en die van Zwolle en Nederland is de schaal (links, verticaal) gelijk. Bij allen zie je een dipje in 2014. In Nederland en Zwolle is de ontwikkeling daarna weer redelijk stabiel. Dat is in de grote steden niet het geval.
24 Grafiek – Ontwikkeling bevolking en jongeren tot 23 jaar met jeugdzorg in enerzijds de drie grote steden, anderzijds Zwolle en Nederland. Bronnen: CBS en Amsterdam in cijfers 2017
De ontwikkeling van het aandeel jongeren met jeugdzorg 2016 ten opzichte van 2015 in Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, Zwolle en Nederland is, na verrekening van de bevolkingsontwikkeling tot 23 jaar op basis van de cijfers:
Tabel Jongeren met jeugdzorg in % van het totaal aantal jongeren met jeugdzorg (ZIN) 2015 – 2016 en ontwikkeling 2016 ten opzichte van 2015.Bronnen: CBS en Amsterdam in cijfers 2017
Geen nadere differentiatie
Een betrouwbare, nadere differentiatie naar jeugdhulp met of zonder verblijf is niet mogelijk omdat alleen de jeugdzorg die voorheen door provincies werd gefinancierd die categorieën vóór en ná 2015 kent. De GGZ spreekt vóór 2015 over 1ste en 2de lijn ondersteuning, zonder explicatie of dit ambulant of residentieel is.
In 2011 tot en met 2014 is in Zwolle en Nederland iets meer dan een kwart van de totale jeugdzorg gefinancierd door of via de provincies. Bijna driekwart van de zorg werd niet door provincies gefinancierd. Van dat deel is de huidige categoriseren naar jeugdzorg met en zonder verblijf dus niet in te delen.
Alleen de ontwikkeling van jeugdbescherming en jeugdreclassering is betrouwbaar vanaf 2011 in beeld te brengen en laat in beide sectoren een daling zien.
25
5 Jongeren met jeugdzorg (ZIN) G32 gemeenten 2011 – 2016
De in paragraaf 4.4 geconstateerde ‘dip’ in 2014 zien we ook bij onderstaande selectie van een aantal G32 Gemeenten.
Grafiek: Jongeren met jeugdzorg in % tot 23 jaar per periode. Bron: CBS
Gemeente Zwolle heeft in de jaarrekeningen van een aantal G32 Gemeenten de kosten jeugdzorg met eenzelfde definitie als die in Zwolle gevonden. Daarmee hebben wij de gemiddelde kosten per jongere kunnen berekenen. Na die analyse viel ons de gemeenten Groningen en Zoetermeer op.
Uit de data jeugdzorg (ZIN) van CBS blijkt dat het aandeel jongeren met jeugdhulp in 2016 in vergelijking tot 2011 in Zwolle min of meer gelijk blijft, in Groningen daalt en in Zoetermeer stijgt.
Grafiek: Jongeren met jeugdzorg in % tot 23 jaar per periode. Bron: CBS Wijzigingen per 17 mei 2017, Cijfers 2016 zijn voorlopig
26
5.1 Kosten jeugdzorg per jongere
In Zoetermeer zijn de werkelijk gemiddelde kosten per jongere met jeugdzorg veel lager, in Groningen veel hoger dan in Zwolle. Het gaat hierbij om de werkelijk kosten jeugdzorg (incl. uitvoering. Innovatie) per jeugdige
Grafiek – kosten in euro’s per jongere met jeugdzorg 2016. Bron Gemeente Zwolle
5.2 Bevolkingsontwikkeling.
De toename van jeugdzorg in Zoetermeer en afname in Groningen is niet direct te verklaren door de bevolkingsontwikkeling: Het aantal jongeren tot 23 jaar groeit in Zwolle met ruim 750 jongeren of 2% in 2016 meer dan in 2011 tot 33104. In Groningen groeit het aantal inwoners tot 23 jaar ook met 5% in vergelijking tot 2011. In Zoetermeer neemt dit aantal in die periode juist met 3% af. Het aantal jongeren met jeugdzorg neemt in 2016 in Zoetermeer met 380 jongeren toe in vergelijking tot 2015.
27 Grafiek – ontwikkeling aantal inwoners tot 23 jaar. Bron CBS, wijzigingen per 26 april 2017 - Status van de cijfers is definitief
5.3 Trajecten Jeugdzorg per verwijzer
Een overzicht van de trajecten jeugdzorg per verwijzer van deze gemeenten, toont vier bijzonderheden:
In Groningen en Zoetermeer is het aandeel verwijzingen in 2016 door gecertificeerde instellingen hoger (respectievelijk 13% en 12%) dan in Zwolle (8%).
Het aandeel verwijzingen onbekend is in Zoetermeer lager (2%) dan in Groningen (12%) en Zwolle (9%).
Het aandeel verwijzing jeugdhulp door de huisarts is in Zoetermeer in 2016 gelijk aan het landelijk gemiddelde (39%) en lager dan in Groningen (48%) en Zwolle (50%)
Het aandeel verwijzingen jeugdhulp door de medisch specialist naar jeugdhulp is in Zoetermeer veel hoger (15%) dan in Groningen (3%) Zwolle (4%) en Nederland (4%). In 2015 was dit aandeel in Zoetermeer nog hoger (22%) Ik kan dit hoger aandeel op dit moment niet verklaren door bevolkingsgroei als gevolg van bijvoorbeeld specifieke opvang van asielzoekers met kinderen met een geestelijke of lichamelijke beperking. Maar er kan heel goed een verklaring voor zijn.
28 Grafieken - trajecten per verwijzer Groningen, Zoetermeer en Zwolle. Bron: CBS
5.4 Perspectief bij verwijzing
Het perspectief bij verwijzing tussen de 3 gemeenten laat min of meer hetzelfde beeld zien. Wel valt op dat:
het aandeel ‘behandeling’ in Zoetermeer in 2015 hoger is (84%) dan bij de andere twee gemeenten (lager dan 80%). In Zoetermeer was dit aandeel in 2015 zelfs 91%. Dit kan verklaard worden door het veel hoger aandeel verwijzing door de medisch specialist in Zoetermeer in combinatie tot het aandeel verwijzing door de huisarts (opgeteld in 2016 54%, in 2015 55%). Om nog meer gevoel te krijgen: Het absoluut aantal verwijzingen naar jeugdhulp door een medisch specialist is in 2015 in Zoetermeer 1290, in Groningen 135 en in Zwolle 115. De cijfers jeugdzorg 2015 zijn definitief.
Stabilisatie van een crisissituatie komt in Groningen relatief iets vaker voor (5%) dan in Zoetermeer (3%) en Zwolle (2%).
In alle drie gemeenten is het aandeel ‘begeleiding’ in 2016 lager dan in 2015 en het aandeel ‘behandeling’ hoger.
Grafieken - Perspectief bij verwijzing Groningen, Zoetermeer en Zwolle. Bron: CBS
5.5 Conclusie
Het hoog aandeel perspectief ‘behandelen’ in Zoetermeer in relatie tot de lagere gemiddelde kosten per jeugdige in Zoetermeer roept de vraag op of
29 meer begeleiding en minder behandeling leidt tot lagere gemiddelde kosten jeugdzorg per jeugdige.
In Groningen is het aandeel ‘begeleiding’ in 2016 relatief het hoogst (18%), in Zoetermeer het laagst (11%) in vergelijking tot Zwolle (15%). Deze positie zien we ook terug bij de gemiddelde kosten jeugdzorg per jongere: Groningen de hoogste gemiddelde kosten, Zoetermeer de laagste en Zwolle daar tussen in.
30
6 Jeugdbescherming 2011 – 2016
In 2016 zijn volgens de voorlopige cijfers 2016 van het CBS in Zwolle 365 jongeren tot 23 jaar met jeugdbescherming. In 2015 waren dat er 370.
De jeugdbeschermingstrajecten 2016 in Zwolle zijn te onderscheiden in 315 ondertoezichtstellingen en 85 voogdij. In 2015 ging het om 325 trajecten ondertoezichtstelling en 75 voogdij.
De relatieve ontwikkeling van het aantal jeugdbeschermingstrajecten ten opzichte van het aantal jongeren tot 23 jaar per jaar toont een daling in Zwolle, Deventer, Kampen en Nederland vanaf 2013.
Grafiek - Jeugdbescherming - uniek aantal jongeren tot 23 jaar in % van het aandeel jongeren tot 23 jaar per periode. Bron CBS: 2016: Wijzigingen per 28 april 2017; 2015: Wijzigingen per 31 januari 2017;
2011 – 2014: Wijzigingen per 26 april 2017
6.1 Duur van beeindigde jeugdbeschermingstrajecten
Het CBS heeft de cijfers van beeindigde trajecten naar duur van het traject afgerond op vijftallen. Om het risico op onthulling van individuen te voorkomen zijn de waarden 0 tot en met 7 weergegeven als geheim. Hierdoor kan het voorkomen, dat de som van de detailgegevens afwijkt van het totaal. Door het lage aantal beeindigde trajecten in bijvoorbeeld Kampen (40 in 2016) en de vele categorien van duur is geen betrouwbaar beeld te schetsen voor Kampen. Datzelde geldt voor Deventer.
0,0%
0,2%
0,4%
0,6%
0,8%
1,0%
1,2%
1,4%
1,6%
Zwolle Deventer Kampen Nederland
Jeugdbescherming (ondertoezichtstelling & voogdij) in % 0 t/m 22 jaar
2011 2012 2013 2014*
2015 2016*
31 Tabel - Jeugdbescherming - uniek aantal jongeren tot 23 jaar en totaal (beeindigde) trajecten. Bron CBS:
Wijzigingen per 28 april 2017.
Bovendien merken wij op dat de duur van de jeugdbeschermingstrajecten alleen bekend is van de beëindigde trajecten. Van de lopende trajecten weten we niets. Het is dus mogelijk dat korter dan 3 maanden of twee tot drie jaar in werkelijkheid veel hoger is.
Grafiek - Duur van beëindigde jeugdbeschermingstrajecten. Bron: CBS - Uniek aantal jongeren met jeugdbescherming 2015: wijzigingen per 20 januari 2017; 2016: Wijzigingen per 23 juni 2017.
Jeugdbeschermingstrajecten naar duur 2015 en 2016: Wijzigingen per 28 april 2017.
2015 2016* 2015 2016*
Jongeren met jeugdbescherming - uniek 370 365 41950 39595 Jeugdbeschermingstrajecten 400 400 44965 43025 Totaal beëindigde trajecten 110 120 13990 12780
0 tot 3 maanden 18% 17% 11% 13%
3 tot 6 maanden 9% . 3% 4%
6 tot 12 maanden 18% 13% 18% 16%
1 tot 2 jaar 9% 21% 21% 21%
2 tot 3 jaar 9% 17% 14% 14%
3 tot 4 jaar 9% 8% 10% 10%
4 jaar of langer 27% 25% 23% 22%
onbekend 0% 0% 0% 0%
Zwolle Nederland
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
2015 2016* 2015 2016*
Zwolle Nederland
Duur van beeindigde jeugdbeschermingstrajecten
4 jaar of langer korter dan 4 jaar
32
7 Jeugdreclassering 2011 - 2016
Jeugdreclassering is een combinatie van begeleiding en controle voor jongeren vanaf 12 jaar, die voor hun 18e verjaardag met de politie in aanraking zijn geweest en een proces-verbaal hebben gekregen. Indien de persoonlijkheid van de dader of de omstandigheden waaronder het misdrijf is begaan daartoe aanleiding geven, bijvoorbeeld bij jongvolwassenen met een verstandelijke beperking, kan het
jeugdstrafrecht eveneens worden toegepast op jongvolwassenen in de leeftijd 18 tot en met 22 jaar. De jongere krijgt op maat gesneden begeleiding van een
jeugdreclasseringswerker om te voorkomen dat hij of zij opnieuw de fout ingaat.
Jeugdreclassering kan worden opgelegd door de kinderrechter of de officier van Justitie. Jeugdreclassering kan ook op initiatief van de Raad voor de
Kinderbescherming in het vrijwillige kader worden opgestart. Bij de vraag tot welke leeftijd de begeleiding kan doorlopen, is de leeftijd ten tijde van het plegen van het delict leidend. Wordt b.v. het delict gepleegd als de dader 22 jaar is, dan kunnen toezicht en begeleiding door de jeugdreclassering afhankelijk van de duur van de proeftijd (meestal 2 jaar, kan met 1 jaar worden verlengd) doorlopen tot na het 23ste jaar.
In 2016 hebben net zoals in 2015 in Zwolle 105 jongeren vanaf 12 tot 23 jaar een maatregel jeugdreclassering.
Grafiek – Jeugdreclassering in % van het aantal jongeren 12 tot 23 jaar. Bron: CBS - Jeugdreclassering - uniek aantal jongeren 12 tot 23 jaar in % van het aandeel jongeren 12 tot 23 jaar per periode. Bron CBS:
2016: Wijzigingen per 28 april 2017; 2015: Wijzigingen per 31 januari 2017; 2011 – 2014: Wijzigingen per 26 april 2017
Zowel in Nederland als in Overijssel is rond de 60 % van de jeugdreclasseringstrajecten korter dan een jaar. Het overig aandeel jeugdreclasseringtrajecten duurt langer. Er is geen data over duur van jeugdreclasseringstrajecten regio IJsselland gepubliceerd.
0,0%
0,1%
0,2%
0,3%
0,4%
0,5%
0,6%
0,7%
0,8%
0,9%
1,0%
Zwolle Deventer Kampen Nederland
Jeugdreclassering in % 12 t/m 22 jaar
2011 2012 2013 2014*
2015 2016*
33
7.1 Recidive
Een jeugdreclasseringsmaatregel wordt als herhaald beroep (recidive) gezien, als de desbetreffende jongere ook al in de periode van 1 januari 2011 tot de start van deze maatregel een jeugdreclasseringsmaatregel heeft ontvangen (ongeacht het type maatregel). In 2016 is in Nederland 8% van de totaal begonnen trajecten een herhaald beroep. In Overijssel is dat 6%, ongeveer 25 jongeren.
