€ 2,50
75ste jaargang • nummer 39 • donderdag 26 september 2019 Weekblad P608721 Afgiftekantoor 2099 Antwerpen X
Voor mensen met een goed hart en een slecht karakter...
Een poging tot federale rege- ringsvorming: dat is wat er begin oktober in de Wetstraat op de agen- da staat. Verwacht gerust wat slecht theater. Dat al begonnen is. Ook al lijkt een Bourgondische coalitie van N-VA, liberalen en socialisten de enige plausibele optie, inhoudelijk lijkt een deal zo goed als onmoge- lijk. Zelfs als de N-VA de eis voor een nieuwe staatshervorming laat vallen. Ook sociaaleconomisch is het water tussen links en rechts, tus- sen Vlaanderen en Wallonië vooral, te diep. En als er toch zo’n typisch Belgisch compromis moet worden gesmeed, dan kan dat alleen in- dien een aantal partijvoorzitters hun achterban weten te overtuigen “ja”
te zeggen aan het regeerakkoord.
Probleem is dat er van de mogelij- ke regeringspartners geen enkele voorzitter is die de eigen troepen én eventueel kopstukken van ande- re partijen kan meekrijgen.
Bart De Wever niet in de touwen, maar kreeg een klap
De Vlaamse partijvoorzitter die er - afgezien van VB-kopman Tom Van Grieken - er het minst slecht voor staat, is Bart De Wever. Ondanks de zware nederlaag blijft de N-VA Vlaanderens grootste partij. In de Vlaamse regering delen ze straks de lakens uit en federaal is De We- ver bezig aan een verstandige com- municatie-operatie. De N-VA stuurt af en toe een kopstuk uit om duide- lijk te maken hoe verantwoordelijk de Vlaams-nationalisten wel niet zijn geworden. Men wil praten met de Parti Socialiste. Het confederalis- me is niet langer een conditio sine qua non. Als Bourgondisch mislukt, zal het niet aan de N-VA liggen, lijkt men te willen zeggen. Goed gezien.
Dan kan de N-VA samen met het Vlaams Belang federaal oppositie voeren. En kunnen Bart De Wever en co beweren dat ze hun politieke zui- verheid hebben bewaard. De Wever kreeg bij de vorige verkiezingen
een klap, maar ligt als politiek tac- ticus niet in de touwen.
Er zit echter wel sleet op de figuur van de N-VA-voorzitter. Het is al een tijdje aan de gang: Bart De Wever is het wat beu elke keer te moeten opdraven wanneer een minister in het nauw komt. Hij houdt zich steeds liever op in het Antwerpse stadhuis en denkt in eerste instantie aan vrienden en vertrouwelingen. Zoals de vraag of er nog een ministerpost in de Vlaamse regering kan worden toegekend voor de eigenlijk ge- buisde Liesbeth Homans.
Stuurloze CD&V en Open Vld
Bart De Wever is en blijft onaan- tastbaar als partijvoorzitter. Dat ligt even anders bij de Vlaamse coalitie- partners CD&V en Open Vld. Wouter Bekes periode als partijvoorzitter is sowieso voorbij. Wie moet straks de federale onderhandelingen lei- den? Niet Hilde Crevits, die ook in de Vlaamse regering zou terecht komen. Het is dus wachten op een nieuwe voorzitter in het najaar. Kan er tot dan nog met een legitieme vertegenwoordiger van de christen- democraten gepraat worden? Feit is wel dat bij CD&V het vermoeden rijst dat ze er in een federale re- gering (paarsgeel, ook gekend als Bourgondisch, of paarsgroen) niet bij zijn, want strikt gezien niet nodig voor een meerderheid.
Anders is het bij Open Vld. Die zijn - indien zo’n regering er uiter- aard komt - zo goed als zeker van fe- derale regeringsdeelname. Wie zal de gesprekken voeren? Niet Gwen- dolyn Rutten als ze Vlaams minister wordt. En als ze voorzitter blijft tot de partijverkiezingen in het voor- jaar van 2020, zal ze zwakker staan dan ooit. Vincent Van Quickenborne en Alexander De Croo lusten haar rauw. Bart Tommelein wacht zijn moment af. De enige officiële kan- didaat-voorzitter, Francesco Van- derjeugd, is van een ontstellende zwakheid. “Onze coiffeur” zoals ze
De Vlaams regering komt eraan en dus kan een federale formatiedans beginnen. Of een poging tot. Het vormen van een federale regering wordt niet alleen zeer moeilijk door de zeer uiteenlopende visies tussen Vlaanderen en Wallonië. De sterk verzwakte partijvoor- zitters beschikken niet echt over de nodige legitimiteit om hun achterban ertoe aan te zetten een zoveelste Belgisch compromis te slikken.
hem bij de liberalen noemen, is het niveau van de kindsoldaat amper overschreden.
Het is niet anders met de favoriet om sp.a-voorzitter John Crombez op te volgen: Conner Rousseau. Op Twitter gooit hij foto’s en filmpjes van een puberaal niveau. Sp.a lijkt bij federale onderhandelingen echt niets anders te zijn dan een PS-aan- hangsel.
Gelaten Magnette verdeelde MR
En daarmee zitten we bij de Franstalige partijen. Bij de PS is er duidelijkheid: over minder dan een maand is Paul Magnette de nieu- we voorzitter. Maar de partij blijft verdeelder dan ooit tussen een anti-N-VA-linkerzijde en de zoge- naamde ‘participationisten’ die snel federale kabinetten willen vullen.
Aan Franstalige kant is te horen dat Magnette momenteel geen enkel federaal regeerakkoord door een congres krijgt. Geen akkoord met de N-VA. Ook geen paarsgroen met de liberalen erbij.
Bij de Franstaligen van de MR blijft men straks na het vertrek van Charles Michel en Didier Reyn- ders wat verweesd achter. Er tekent zich een nieuwe voorzittersstrijd af. Twee kandidaturen lijken zeker:
die van federaal KMO-minister De- nis Ducarme en van Georges-Louis Bouchez, het woelwater uit Bergen.
Beiden zijn voor vele sociaallibe- ralen te rechts en men zoekt een valabele tegenkandidaat. Niet een- voudig. In die mate dat Kattrin Jadin, federaal parlementslid uit de Oost- kantons, wordt genoemd. Dat zou een primeur zijn: een Duitstalige partijvoorzitter. Wie het ook wordt, voor november zal er bij de MR geen figuur zijn die over voldoen- de legitimiteit beschikt om federale onderhandelingen tot een goed ein- de te brengen. Het blijft dus nog een tijd rondjes draaien in de Wetstraat.
Enkele dagen geleden werd hij echter in beroep veroordeeld tot een boete van 3.000 euro wegens
“aansporing tot religieuze haat”
tegen moslims. Hij moet ook een symbolische euro betalen aan de vereniging CAPJPO EuroPalestine, die de rechtszaak had aangespan- nen. Zemmours beroep bij het Hof van Cassatie werd verworpen, dus de uitspraak is nu onherroepelijk.
Men had kunnen hopen dat het ge- recht zich tegenover zo’n bekende auteur en mediafiguur toch een beetje terughoudend zou opstellen.
Maar dat is niet gebeurd. Dit is na- tuurlijk een gevaarlijk schot voor de boeg. Heel wat minder beroemde columnisten en schrijvers zullen de impliciete boodschap van de Fran-
se Justitie nu wel begrepen hebben:
als men zelfs iemand als Zemmour durft veroordelen wegens een opi- niedelict, dan is niemand nog vei- lig. Zemmour werd onder andere veroordeeld omdat hij in 2016 in een uitzending van France 5 had gezegd dat er in Frankrijk al “der- tig jaar lang een invasie bezig is”
en dat in vele banlieus “een strijd woedt voor de islamisering van het territorium”. Vreemd genoeg schrapte het Hof van Cassatie wel de beschuldiging betreffende zijn uitspraak in dezelfde uitzending dat
“alle moslims of ze het nu luidop zeggen of niet” de jihadstrijders als
“goede moslims” beschouwen. De wegen van Big Brother zijn soms on- doorgrondelijk.
Eric Zemmour veroordeeld
Partijvoorzitters
staan zwakker dan ooit
Enige weken geleden, in ’t Pallieterke van 5 september, citeerden we de rechtse Frans-Joodse auteur Eric Zemmour die de vestiging van mil- joenen moslims in Frankrijk een nieuw soort kolonisatie noemde.
Lees het volledige interview met Vic Swerts van Soudal op blz. 11
“Vlamingen, sta in godsnaam
op de eerste rij”
Het verhaal van baron Vic Swerts, bekend van zijn bedrijf siliconenfabrikant Soudal, leest als dat van een Amerikaanse starter.
Hij begon op zijn 25ste in een garage op de Os- senmarkt in Antwerpen, waar hij naar verkaste om de Kempense braafheid van zich af te schudden. Vandaag is hij voorzitter van een on-
derneming met een omzet
van 835 miljoen euro
en weldra allicht nog
meer. Een gesprek.
Actueel 26 september 2019
2
De advocaat heeft in opdracht van Philtjens de merkwaardige en complexe zaak ter harte geno- men. “Barco exporteerde materi- aal voor Chinese bioscoopzalen.
Om de Chinese importheffingen te beperken werden de facturen opgesplitst.” Het is een praktijk die wel eens vaker toegepast wordt en wellicht zijn de Chinese douaneau- toriteiten hierover gestruikeld.
Jonathan Holslag gaf toen, als Chinakenner bij uitstek, ook zijn visie op de zaak. De VUB-prof had het toen in de media over “politie- ke spelletjes die de Chinese over- heid met buitenlandse bedrijven speelt”. “Deze specifieke zaak ken ik niet,” benadrukte hij eind 2014,
“maar het is een feit dat de Chine- se overheid al een jaar probeert om meer uit buitenlandse inves- teerders te halen op het vlak van kennis en technologie. De Chinese overheid vindt de buitenlandse bedrijven veel te machtig en te sterk. Hun kennis zouden ze meer moeten delen met Chinese bedrij- ven, zodat die sneller concurren- tieel worden op de internationale markt. Als buitenlandse bedrijven niet gehoorzamen, volgen er maat-
Eind 2014 berichtten de Belgische kranten over de Chine- se nachtmerrie van Johan Philtjens. “Barco-topman Johan Philtjens zit al een half jaar vast in China. Hij mag het land niet meer verlaten omdat hij officieel verdacht wordt van medeplichtigheid in een smokkelzaak”, schreef Het Laatste Nieuws. Volgens de raadsman van Philtjens, die we begin september spraken, gaat het niet om een smok- kelzaak, maar om een zaak van gesplitste facturen.
regelen, zoals bijvoorbeeld het kwijtspelen van belastingvoorde- len. Eerder zijn er al een aantal pogingen geweest om Barco tot meer inschikkelijkheid te bewe- gen. Dit uitreisverbod (voor Philtj- ens, nvdr.) is een voortzetting van een economisch machtsspel dat met heel onaangename middelen wordt gespeeld.”
Philtjens woonde toen in Hong Kong en werd vastgehouden in China. Na ruim acht maanden ‘gij- zeling’ kreeg hij de mogelijkheid om een maand vrij te reizen, zo- dat hij naar Hong Kong terug kon gaan. Na alle inspanningen om hem vrij te krijgen, keerde hij na die maand uiteraard niet meer te- rug naar China. Daardoor kwam hij op een ‘zwarte lijst’ terecht. Van- daag woont het voormalig kader- lid van Barco nog steeds in Hong Kong met zijn Chinese echtgenote en hun minderjarige zoon.
Arbeidsrechtbank
In oktober komt de zaak van Philtjens voor de arbeidsrecht- bank van Kortijk voor. Philtjens werd uiteindelijk immers ontsla- gen door Barco en kreeg een ont- slagvergoeding uitbetaald volgens
zijn raadsman. “We willen echter ook een compensatie van Barco voor het onwaarschijnlijke leed dat mijn cliënt door deze zaak geleden heeft”, verduidelijkt zijn advocaat.
“Het gaat om ettelijke miljoenen.
Mijn cliënt bleef gebroken achter door de onmenselijke Chinese be- handeling. Onze stelling is boven- dien dat Barco op de hoogte was van de zaak en de heer Philtjens als het ware opgeofferd heeft.”
Barco gaf, gevraagd naar een reactie, volgend antwoord: “Barco bevestigt dat er een onderzoek werd gevoerd in 2014 door de Chinese douaneautoriteiten met betrekking tot de invoer van onze Control Room producten. Onder- tussen werd deze zaak afgesloten.
Barco betreurt de verwikkelingen die dit onderzoek met zich mee- gebracht hebben en de betrok- kenheid hierin van dhr. Philtjens, een toenmalige Belgische expat in Hong Kong. We geloven dat we dhr.
Philtjens tijdens deze moeilijke pe- riode zo goed mogelijk geholpen hebben. Tijdens het uitreisverbod heeft Barco kosten noch moeite gespaard om dhr. Philtjens in Chi- na en zijn gezin in Hong Kong te ondersteunen en, samen met de diplomatieke diensten, bij te staan en te verdedigen. We hebben in onderling overleg gezocht naar jobopportuniteiten binnen Barco en uiteindelijk de arbeidsrelatie in 2017 correct beëindigd. We wach- ten nu de uitspraak van de recht- bank af.”
THIERRY DEBELS
Ex-topman Barco wil miljoenen voor Chinese nachtmerrie
Redactie & beheer:
Uitgeverij ’t Pallieterke Cuperusstraat 41,
2018 Antwerpen Tel. : 03-232 14 17 Abonnementen/administratie: secretariaat@pallieterke.net Lezersbrieven: lezersbrieven@pallieterke.net Abonnementen binnenland
3 maanden: 32,50 euro 6 maanden: 65,00 euro 1 jaar: 130,00 euro Steunabo 1 jaar: 250,00 euro
Het abonnementsgeld kan overgeschreven worden op volgend rekeningnummer met vermelding van uw naam en adres:
BE82 4096 5194 9168 BIC KREDBEBB
Lees nu ook digitaal op www.pallieterke.net Elke week op donderdag in uw krantenwinkel
Stichter 1945-1955: Bruno de Winter Hoofdredacteur 1955-2000: Jan Nuyts Hoofdredacteur 2000-2010: Leo Custers Hoofdredacteur 2010-heden: Karl Van Camp Verantw. uitgever: Karl Van Camp
Abonnement buitenland:
Tarieven afhankelijk van de bestemming. Alle inlichtingen op de kantoren.
Olie en ongelijkheid.
De jaren ’70 lijken terug
Een aanval op Saudische olie-installaties die mogelijk een nieuwe oliecrisis inluiden met torenhoge brandstofprijzen. Thomas Piketty die in een nieuw boek pleit voor toren- hoge taksen tot 90 procent. Dat kan de begrotingen redden. Op economisch vlak lijken de jaren ’70 van vorige eeuw terug. Lijken, want de realiteit is anders.
De onverwachte drone-aanval op twee Saudische olie-installa- ties joegen een week geleden een schok door de wereldeconomie.
5,7 miljoen vaten aproductiecapa- citeit werden van de ene dag op de andere geblokkeerd. Een grotere olieschok dan eind van de jaren
’70 (de Iraanse Revolutie) of zelfs 1973 (Jom Kippoeroorlog). Me- teen gingen alle lichten op rood.
De wereldeconomie was al aan het vertragen. Wat als de Saudische productie een tijdlang gehalveerd wordt? De olieprijs steeg vorige week plots met 20 procent, richting bijna 70 dollar per vat. Ondertus- sen is de prijs gestabiliseerd op 65 dollar.
Toen bekend raakte dat de olie- productie sneller dan verwacht naar het oude niveau zou terug- keren, keerde ook de rust op de oliemarkten terug. Maar dat zou tijdelijk kunnen zijn. Een nieu- we drone-aanval of oplopende spanningen tussen Saudi-Arabië en Iran kunnen de olieprijzen op- nieuw de hoogte in jagen. We zijn nog niet aan de 100 dollar per vat van 2011, maar een prijs die straks misschien voor lange tijd rond de 80 dollar schommelt kan veel ge- zinnen en bedrijven pijn doen.
Het verhaal van de jaren ’70 is bekend: dalende koopkracht, ho- gere prijzen, een loon-prijsspiraal, een aangetaste concurrentiekracht van de ondernemingen en uitein- delijk een zware recessie met gro- te werkloosheid. Een land als Bel- gië betaalt vandaag in zekere zin
nog altijd een prijs voor de eerste olieschok.
De inflatie zou bij stijgende olieprijzen opveren richting twee procent, paradoxaal genoeg de doelstelling van de Europese Cen- trale Bank, maar het gaat hier om wat economen “slechte inflatie”
noemen. Niet het smeermiddel voor de economie, wel de bron van welvaartsvernietiging. Komen we tot een periode van stagflatie – in- flatie en recessie- zoals in de jaren
’70? Zo snel zal het niet gebeuren.
De jaren ’70 lijken bij een oliecri- sis terug te zijn, maar in de praktijk is het anders.
De westerse economieën zijn minder afhankelijk van olie dan vroeger. Een loon-prijsspiraal (ho- gere olie = meer inflatie = hogere lonen door de index = duurdere producten = zwakkere concurren- tiekracht voor bedrijven) zit er niet direct aan te komen. Door de tech- nologische ontwikkeling en door de vergrijzing – ouderen consume- ren minder en sparen meer - dreigt er geen negatieve economische oververhitting zoals in de jaren ’70.
Een inflatie van 10 procent of meer zoals 40 jaar geleden is niet realis- tisch meer.
Al zou een recessie wel inhakken op de begrotingen wegens minder belastinginkomsten door trage- re groei, minder consumptie en minder extra banen. De oplossing is dan vaak zware of nieuwe be- lastingen heffen. Zoals in de jaren
’70 het geval was. In bepaalde lan- den zoals het Groot-Brittannië van
voor Margaret Thatcher vormden marginale belastingvoeten van 80 procent en meer op inkomen geen uitzondering.
En zie, Thomas Piketty, de Franse econoom die al jaren strijdt tegen ongelijkheid, brengt een nieuw boek (“Capital et idéologie”) uit waarin hij pleit voor belastingen van 90 procent op de superrijken.
Een betoog dat ook hier aanslaat door het debat over de verloning van topmanagers zoals Dominique Leroy (ex-Proximus). Opgejaagd door de PTB/PVDA hebben klas- sieke linkse partijen wel oren naar hogere belastingen. Al was het maar om de vergrijzing betaald te krijgen. De PVDA mikt bijvoor- beeld op 11 miljard euro extra be- lastinginkomsten, waardoor België de hoogste fiscale druk van Euro- pa en de OESO (de geïndustriali- seerde landen dus) zou hebben.
Op die manier wordt het fiscaal en sociale zekerheidsstelsel één grote herverdelingsmachine. In de jaren ’70 waar het liberale eco- nomische denken naar de achter- grond werd verwezen, domineer- den de aanhangers van een grote economische staatstussenkomst en hoge belastingvoeten het de- bat. Krijgen zij opnieuw de over- hand? Aangezien men in België al aan de limiet zit qua fiscale druk, is dat zeer de vraag. Tenzij natuur- lijk partijen als PS, Sp.a, Ecolo en Groen de komende jaren de fisca- le bakens uitzetten.
ANGÉLIQUE VANDERSTRAETEN
KARL VAN CAMP HOOFDREDACTEUR
Zo gaat de gemeente Asse gaat strenger toezien op het gebruik van het Nederlands door de marktkramers op de wekelijkse markt. Het aantal Franstalige bezoekers van de markt neemt alsmaar toe, en zo zijn de handelaars gemakkelijker geneigd om tweetalige opschriften op te hangen. En ze schakelen te gemakkelijk over naar het Frans. In de media moest vooral links weer eens melig doen over de maatregel.
Vooral dan omdat de N-VA mee in het bestuur zit en schepen Sigrid Goethals van N-VA bevoegd is voor Vlaams beleid. Geen Frans mogen spreken op de markt van Asse, waar gaan we naartoe…
We weten hoe het is afgelopen met het gebruik van het Nederlands in Brussel zelf, de faciliteitengemeenten en de Vlaamse randgemeen- ten rond Brussel. De maatregel van het gemeentebestuur van Asse is dus meer dan gerechtvaardigd. Veertig jaar geleden verspreidden de Vlaams Radicale Jongeren onder leiding van Piet Ronsijn affiches en zelfklevers met de tekst “Franstaligen, pas u aan of verhuis”. Veertig jaar later is de tekst nog altijd even actueel. De maatregel van de ge- meente Asse maakt één zaak duidelijk: de verfransing van de Vlaamse rand rond Brussel is nog niet gestopt. Het bleef vorige week niet bij dat ene communautair geladen berichtje.
Ook de uitspraak door het Grondwettelijk Hof die bepaalt dat de taalwet in gerechtszaken opnieuw zoals hij bedoeld was moet toe- gepast worden, sprong in het oog. Daarbij werd minister Koen Geens teruggefloten. En dan was er nog de problematiek van de taaltesten voor hoge ambtenaren. Veertien leidinggevende ambtenaren (zowel Nederlandstaligen als Franstaligen) zijn nog niet geslaagd voor hun examen voor zelfs maar een ‘functionele’ taalkennis. En nog was het niet gedaan.
Op maandag kregen we het bericht binnen dat de N-VA opnieuw een voorstel indient voor de splitsing van de Nationale Orde van Archi- tecten. De Orde van Advocaten kon al in 2001 gesplitst worden, maar bij de architecten wil het maar niet lukken. Het stond zelfs in het re- geerakkoord van de regering–Di Rupo, maar verder gebeurde er niets.
Ook in de vorige legislatuur (met N-VA in de regering) bleef een echte splitsing uit. En tot slot volgde dan het bericht over interne menings- verschillen binnen de christelijke vakbond ACV.
Er is een groot verschil over standpunten en de wijze van actievoe- ren aan de beide zijden van de taalgrens. En omdat er meer Vlamingen lid zijn van het ACV, slagen zij erin hun standpunt op te dringen. De Franstalige vakbondsmensen eisten in de toekomst dat beslissingen zowel een meerderheid langs Vlaamse als Franstalige zijde moeten hebben. En dan zijn er toch nog altijd politici die blijven geloven in de eenheidsstaat België…
Men kan dan wel de grote communautaire dossiers in de diepvries gestoken hebben, toch betekent dat niet dat het op dat ‘front’ stil is. Integendeel.
Franstaligen,
pas u aan of verhuis…
ECONOMISCHE ZAKEN
Actueel
26 september 2019 3
Herverkavelaarster
Mevrouw de slaapverwekkende,
Het was een hele tijd geleden dat wij u nog eens op de kwelbuis zagen. Maar vorige vrijdag in ‘De Afspraak’ met Ivan De Vadder waart gij er nog eens bij om uw ongelooflijk en indrukwek- kend licht te laten schijnen over het politieke gebeuren van de jongste tijd. Ik hield mijn hart vast om te luisteren naar een oud-partijvoorzit- ster die destijds de handdoek in de ring heeft gegooid omdat ze het niet alleen allemaal zat was, maar ook omdat zij de leiding van haar partij niet meer aankon, op weg als deze was naar altijd maar lager bij elke nieuwe verkie- zingen. Gij volgde in 2007 Johan Vande Lanotte op die na alweer een verkiezingsnederlaag ont- slag nam. Uw partij ging echter aan het zwalpen en gij kreegt bakken kritiek, vooral uit uw eigen rangen over u heen. Gij kondt niet boeien en ook niet overtuigen, en men was u sneller beu dan u lief was. Het janken stond u vaak nader dan het lachen en ik ben er zeker van dat gij thuis in stilte flink wat zakdoeken volgesnotterd hebt. In 2011 was het ‘over en uit’ voor u als par- tijvoorzitter. Het was een bevrijding. Gij mocht voor ‘bewezen diensten’ nog tot het einde van uw carrière naar het Vlaams Parlement en daar hield het dan ook mee op. Gij stondt voortaan uit de wind en in de schaduw. En dan trommelt Ivan De Vadder u op…
Nu uw partij onder de 10 procent-drempel - de ultieme alarmfase - is weggezakt onder de kleffe leiding van John Crombez, wordt er alle hens aan dek geroepen. De oude krokodillen zien meewarig en met lede ogen hoe hun eens zo machtige partij vleugellam wordt door struc- turele en persoonlijke onmacht van haar leiders en hoe kapers op de kust – Groen en PvdA aan de ene kant en Vlaams Belang aan de andere kant – uw kiezers komen weghalen. Jonge veu- lens werpen zich nu op om op voluntaristische manier de zaken anders aan te pakken en het bijna gedoofde vuur weer aan te blazen. De jon- ge Conner Rousseau is er onder andere zo een- tje en wil de partij met ‘een elektroshock’ een nieuw elan geven. En dan komt het. Op de vraag welke raad gij dat jonge geweld zoudt geven, lanceert gij het vrij wazige idee van de ‘herver- kaveling van het politieke landschap’, iets waar gijzelf nota bene nooit in geslaagd zijt. Gij hebt er zelfs geen aanzet toe kunnen geven, gesteld dat gij toen al daaraan durfde denken. Het is dus nu heel gemakkelijk met mooie theorietjes af te komen, waar in de gegeven omstandig- heden eigenlijk geen kat een boodschap aan heeft. Omdat gij maar al te goed inziet dat het verhaal van uw overjaarse partij uitverteld is,
komt gij met grote beschouwingen die pleiten voor het durven overstijgen van de eigen struc- turen door partijen en ideologieën tot nieuwe bondgenootschappen te laten komen. Begrijp ik het goed? Herverkavelen dus, los van de po- litieke partijen, maar met de politieke partijen die elkaar zullen overlappen en wier grootste gemene delers nieuwe politieke bewegingen moeten worden. Je moet er maar opkomen.
Daarvoor zou ook nieuw volk van buiten de politiek moeten aangetrokken worden, zo zegt gij. Activistische journalisten of coryfeeën uit het subsidie-zwelgende middenveld of mensen uit vakbonden, belangenorganisaties en zoge- naamde ‘burgerinitiatieven’ of zelfs het onder- wijs zullen wel in uw rijtje passen. Of denkt gij eerder aan het gewone voetvolk dat minder dom is dan velen denken? Ik vrees van niet.
Gij dramt gewoon door, zoals we dat van u ge- woon zijn. Ik citeer even uit uw hersenspinsels:
“Structuren (partijen bedoelt ge) hebben maar macht als ze geënt zijn op de sociologie en de realiteit van de maatschappij. Anders worden het papieren tijgers.” “Je moet je op nieuwe tegenstellingen enten.” “De Uber-economie is iets totaal anders dan de industriële samenle- ving van het einde van de 19e eeuw.” “Partijen en ideologieën moeten een nieuwe plek in het bestel zoeken en moeten de eigen structuren durven overstijgen en zo tot een nieuw electo- raat komen.” “Wat volgens mij moet gebeuren, is dat je inderdaad naar een herverkaveling gaat vanuit een overtuiging, en dat je daar ook mensen voor werft. Dan kom je volgens mij tot een iets coherenter landschap.” Op die nieuwe bondgenootschappen kan men volgens u dan nieuwe verhalen enten. Geeuw!!!
Ik stel voor dat gij voortaan bij de camera’s wegblijft, want wat gij daar zijt komen debite- ren, hoort enkel thuis in ivorentorengesprek- ken. Of kom toch eens naar beneden en smijt uzelf weer opnieuw om ‘met al uw ervaring’ uw herverkavelende nieuwe ‘gedachten en vor- men’ met verve gestalte te komen geven. Is dat teveel gevraagd? Gij zijt toch niet bang om in uw gezicht uitgelachen te worden, in de eerste plaats door uw jonge partijkompanen die met de moed der wanhoop het tij hopen te kunnen keren met iets concretere verhalen? Dag Caro- line, slaap rustig verder - op onze kosten zelfs - in het Vlaams parlement. Het zal u wel beko- men, nu gij ook in Mechelen de gemeenteraad verlaat omdat gij ook daar geen zin meer hebt om nog een poot uit te steken voor de mensen die u verkozen hebben.
De belangrijkste besluiten van de raad der twaalf ‘apostelen’ zijn dat de partij beter moet communiceren, meer moet verjongen en moet luisteren naar de achterban. Zou er al ooit een partij geweest zijn die heeft be- sloten om slechter te communiceren, min- der te verjongen en niet meer te luisteren naar de achterban?
Vooral niet naar rechts
Inhoudelijk kwam er maar één standpunt uit: de partij mag niet verrechtsen, een afwij- zing van het pleidooi van Pieter De Crem en Hendrik Bogaert dus. Daarmee bezegelt de christendemocratie haar eigen doodvonnis, maar de beslissing is het logische gevolg van de erfzonde van de partij. Het is tevens de erfzonde van alle traditionele partijen.
Dertig jaar geleden werd die gepleegd en het is met hen sindsdien nooit meer goed- gekomen.
Toen het socialisme in opmars was, rea- geerden de bestaande partijen door sociale bezorgdheden in hun programma te verta- len. Toen de Volksunie doorbrak, begonnen andere partijen Vlaamsgezinde reflexen te ontwikkelen. Toen ecologisten hun eerste electorale successen kenden, gingen alle traditionele partijen zich bezorgd tonen over het milieu. Het is de normale werking van een levende democratie: de samenle- ving evolueert, er ontwikkelen zich nieuwe problemen, de kiezer legt andere klemto- nen en de traditionele partijen passen zich aan. Ze nemen standpunten over en/of rege- ren samen met partijen die zich op nieuwe breuklijnen enten.
Dertig jaar geleden faalde dit mechanis- me spectaculair. Toen het duidelijk werd dat de kiezer zich bezorgd maakte over de ge- volgen van toenemende immigratie, kwam precies de omgekeerde reactie. De partij die deze bezorgdheden vertolkte werd in een cordon gestopt en haar politieke idee- en werden verketterd. De kiezers werden weggezet als slecht geïnformeerde ‘protest- stemmers’.
Zelfs op het toppunt van de electorale sterkte van het toenmalige Vlaams Blok, werd het vreemdelingenstemrecht goed- gekeurd en werden grootschalige regu- larisaties van illegalen doorgevoerd. Elk compromis met de kiezer werd afgewezen om ideologische redenen. Waar er al traditi- onele politici waren die het gezond verstand wilden laten zegevieren, werden die in het gareel gehouden door pers en opiniema- kers. Men rekende erop dat de kiezers wel ooit zouden terugkeren.
Het omgekeerde gebeurde. In een land, een heel continent zelfs, waar immigratie nu met afstand de politieke prioriteit van de kiezer is geworden, blijven de traditionele partijen relevantie en kiezers verliezen. Ook andere problemen in de sfeer van migratie worden onvoldoende erkend: veiligheid, is- lam, identiteit,... Pogingen om politiek bete- kenisvol te blijven via het klimaatalarmisme, als wervend thema en als afleiding voor het migratieprobleem, leverden nog geen gun- stige verkiezingsresultaten op.
Als het Vlaams Belang dan uiteindelijk toch meer dan de helft van zijn kiezers ver- loor, gebeurde dat ten gunste van een partij die op electoraal vlak veel van een ‘Vlaams Belang light’ heeft (hoewel de N-VA-top dat stellig ontkent en de kaders van die partij vaak andere ideeën belijden).
“Wat er leeft bij de mensen”
Het doorlichtingsrapport meent dat de CD&V best in het midden blijft en verwijst hoopvol naar het succes van Macron in 2017.
De ‘twaalf wijzen’ vergeten dat Macron daar- voor een compleet nieuwe partij heeft moe- ten stichten en zijn succes heeft gebouwd op de lijken van de traditionele partijen van Frankrijk. Ze negeren blijkbaar ook de lage populariteit die Macron sindsdien geniet:
bij de Europese verkiezingen haalde zijn partij nog slechts een vijfde van de stem- men en werd ze geklopt door de formatie van Marine Le Pen. De laatste hoop van de traditionele politiek is een mager beestje
geworden.
Zowel de pers en de CD&V zelf vergis- sen zich trouwens schromelijk: de partij zit helemaal niet in het midden. Geen enke- le traditionele partij zit nog in het midden.
Op economisch gebied springt niemand er nog uit (op de PVDA na), maar wat de moderne breuklijnen betreft inzake islam, identiteit en migratie, bevinden deze partij- en zich een stuk links van het midden in het meningenspectrum van het electoraat. De Marrakesh-partijen vertegenwoordigen in Vlaanderen een slinkende minderheid, wat overduidelijk zou blijken als men ook maar een keer een volksraadpleging in de sfeer van de migratie zou houden. De reden dat traditionele partijen maar blijven stemmen verliezen is net hun onomkeerbare ver- vreemding van de publieke opinie.
De CD&V gaat nu rekening houden met
“wat er bij de mensen leeft”. Ook op ge- bied van migratie? Natuurlijk niet: de ideo- logische verkramping is daarvoor veel te groot. Het volk wordt enkel geraadpleegd wanneer geen ongewenste resultaten mo- gelijk zijn. Deze week deelde de regering bijvoorbeeld fier de resultaten mee van een
“nationale volksbevraging” over hernieuw- bare energie. Nog geen half procent van de Belgen had de moeite gedaan om de mani- pulatieve online-bevraging in te vullen. Ne- gen op de tien Belgen willen meer windmo- lens op zee, is nu de tevreden conclusie van minister Marghem. “Le ridicule ne tue pas”, zegt men in haar taal.
Kan de CD&V nog gered worden? Ik denk het niet. Alleen een sterke leider, zoals Se- bastion Kurz, die de Oostenrijkse christen- democraten de 21e eeuw binnensleurde en regeerde met de rechtse FPÖ, kan de partij nog een kans geven. Maar Vlaanderen is Oostenrijk niet: de N-VA heeft, dankzij de ideologische koppigheid van de anderen, reeds de plaats van ‘redelijk rechts’ ingeno- men. Die laatste partij heeft vandaag noch- tans ook redenen om zich zorgen te ma- ken. In de jongste opiniepeiling verliest ze verder terrein en wordt het Vlaams Belang opnieuw de grootste partij van het land (de theorie van de communicerende vaten blijkt eens te meer fout: het VB wint meer dan de N-VA verliest). De optelsom van de twee is bemoedigend, maar bij de N-VA ziet men dat waarschijnlijk anders.
Van ingewijden verneem ik dat de onge- rustheid in de partij groeit. Terecht: de slim- sten daar moeten beseffen dat een partij die zo snel is gegroeid is, ook heel snel kan im- ploderen. Voor dat laatste bestaat voorlopig nog weinig gevaar, maar het is duidelijk dat het Vlaams Belang helemaal terug is.
N-VA is stil
Commentatoren laten verstaan dat dit de schuld van de N-VA zelf is. Die partij zou door de aandacht voor het pact van Mar- rakesh het pad geëffend hebben voor een remonte van het Belang. Dat is onzin, zoals ik al eerder betoogde. Maar dat het nadeel van ‘de verloren stem’ minder effect heeft na de gesprekken tussen De Wever en Van Grieken, kan niet uitgesloten worden.
Persoonlijk meen ik dat de N-VA vooral de incidenten-dynamiek van de regering mist. Telkens een N-VA-kopstuk (meestal Theo Francken) iets zegde of deed wat de regeringspartners niet aanvaardbaar von- den, reageerden die met een overdreven dramatiek die de twijfelende kiezers altijd opnieuw naar de N-VA dreef.
Nu, tijdens de onderhandelingen, zwijgen de meeste N-VA-ers. Ik hoop dat de peiling hen zal overtuigen dat een herhaling van de vorige grijze Vlaamse regering, die nergens een verschil maakte, niet voor herhaling vat- baar is. En federaal? Ik zie geen samenwer- king tussen N-VA en PS mogelijk waar de eerste partij ongeschonden kan uitkomen.
Dat betekent niet dat de N-VA zomaar kan weigeren mee te regeren of er elegant zal kunnen van onderuit muizen. Ik benijd De Wever niet voor de keuzes die hij zal moeten maken.
JURGEN CEDER
Het komt niet meer goed met de traditionele partijen
Hoe kon het ook anders? De ‘twaalf wijzen’ van de CD&V die hun ei- gen partij moesten doorlichten en een nieuwe richting gingen uit- stippelen, hebben een lijvig maar nietszeggend rapport afgeleverd.
Vernieuwende ideeën komen nooit tot stand bij comités. En al zeker niet als dat comité bestaat uit mensen van een partij die synoniem is geworden voor halfslachtigheid.
BRIEFJE AAN CAROLINE GENNEZ
In mijn vorige bijdrage had ik het op de ene plaats over het “Amsterdam Museum”
en op een andere plaats over het “Rijksmuseum van Amsterdam”. Enkel het eerste was juist. Het is het Amsterdam Museum dat de Gouden Eeuw wil uitbannen.
JURGEN CEDER
KAN CONNER ROUSSEAU DE SP.A REDDEN?
De beuk erin
Vorige donderdag was er dan de eerste ‘nor- male’ zitting van de Kamer, die vooral gevuld werd met vragen van de leden aan de weg- lopende ministers van lopende zaken. Bij het Vlaams Belang is de nieuwe generatie politici alvast gemotiveerd, want maar liefst drie neo- fieten – Steven Creyleman, Ellen Samyn en Dries Van Langenhove – beklommen het spreekge- stoelte om met een verbazende welbespraakt- heid op de regering in te beuken. Dat belooft.
Nieuwe voorstellen
Maar ook de N-VA zit niet stil en enkele Ka- merleden – o.m. Theo Francken, Yoleen Van Camp en Koen Metsu – dienden al meteen een nieuw wetsvoorstel in om – zo lezen we in een twitterbericht van Francken – “vreemdelingen die naar België komen te verplichten zich al in te burgeren in onze cultuur en onze taal te leren voordat ze afreizen naar Europa”. In Nederland en Denemarken zou dat al jaren een succes zijn.
Voor alle duidelijkheid gaat het hier over het behalen van een inburgeringsattest in het thuis- land voor vreemdelingen die in het kader van gezinshereniging – nog altijd een van de groot- ste toestroombronnen – naar hier willen komen.
Het is dus geen maatregel om immigratie af te remmen, maar wel om wie komt, hier sneller te doen integreren. Ook daar is wel iets voor te zeggen. Maar misschien is een wet op het ver- strengen van de gezinshereniging, zoals Dries Van Langenhove vroeg, een volgende stap?
‘Switch’
En dat er zich inderdaad een nieuwe gene- ratie aandient, bleek ook uit de rouwherden- kingen van overleden Kamerleden als Serge Moureaux, Armand De Decker en Jean-Pierre Grafé. De aflossing van de politieke wacht is overduidelijk gaande, want generaties schui- ven op. Wie ook verdween uit de Kamer – niet omwille van overlijden, maar eerder omwille van een nieuw leven – is Elio Di Rupo. Hij wordt minister-president van het Waals Gewest. Naast hem verdwenen er overigens nog twee PS-ers die minister worden onder de taalgrens. Of: u laten verkiezen op het federale niveau om dan op het regionale niveau een rol te gaan spelen.
Ja, het is identiek aan de ‘switch’ van Jan Jambon.
Gerepareerd door België
Herinner u de vorige legislatuur, toen de re- gering Michel de taalwet in gerechtszaken liet uithollen en de N-VA in snelheid gepakt was en erbij stond en ernaar keek… Voortaan konden ook niet-Nederlandstalige zaken in Vlaande- ren behandeld worden… Het verbod hierop leidde immers automatisch tot nietigheid van de procedure. Door de wetswijziging kregen de Franstaligen weer vrij spel in Vlaanderen.
Het waren Barbara Pas (VB) en Hendrik Vuye (V&W) die aan de alarmbel trokken en meteen amendementen en zelfs een reparatievoorstel indienden. Het mocht niet baten. De toenmalige regeringspartijen bleven aan elkaar geklonken.
Pas als N-VA in de oppositie terechtkwam, ont- waakte men daar om zich te realiseren wat men had aangericht. Minister van Justitie Geens kon- digde weliswaar een ‘reparatiewet’ aan, maar vond hiervoor geen gehoor meer bij de MR.
Dossier 26 september 2019
4
Even leek het erop dat een heilig principe uit de taalwet in gerechtszaken van 1935 definitief op de helling was gezet. Vorige week echter is de wetswijziging eindelijk ongedaan gemaakt, niet door een meerderheid in de Kamer, maar wel door het Belgische Grondwettelijk Hof. De Orde van Vlaamse Balies en veel Vlaamse Be- wegers zijn tevreden. Maar toch schuilt er nog een klein addertje onder het gras: het Hof laat ruimte voor een wetsaanpassing die de rechter niet meer verplicht bij gebruik van een ande- re taal de nietigheid uit te spreken, zoals vroe- ger, maar dat optioneel maakt. Zover is het nog niet, maar het is dus aangewezen dat vooral de Vlaams-nationalisten in de Kamer waakzaam blijven. Een wetsaanpassing moet er nooit meer komen.
Fantasietje
Ondertussen vorderen de werkzaamheden aan de ‘Tondo van Bracke’, de cirkelvormige straat-overkappende verbinding tussen het Huis van de parlementsleden en het Forum- gebouw, waar commissies plaatsvinden en de diensten gehuisvest zijn. Het is een wat pot- sierlijk prestigeproject dat moet beletten dat de fluweelzitters nog met risico om het eigen leven erbij in te schieten de straat zouden moe- ten oversteken. We zijn benieuwd om te weten te komen hoe dik het prijskaartje zal zijn dat uiteindelijk aan dit fantasietje zal hangen. Op kosten van de goegemeente natuurlijk…
Smoelwerken
En o ja, Siegfried Bracke heeft natuurlijk ook nog recht op een geschilderd portret van hem dat in de wandelgangen van het Paleis der Natie zal gehangen worden, zoals alle gewezen pre- miers recht hebben op een heus borstbeeld.
Men zal alzo dus over afzienbare tijd ook de smoelwerken van Bracke en Michel opnieuw te- genkomen in de Kamer. Als ‘dode’ herinnering aan het Marrakesh-debacle van wat zich een
‘Zweedse coalitie’ noemde. Of als de twee po- litici die hun troepen, respectievelijk de Kamer en de coalitiepartners, niet in de hand konden houden. Maar het had nog erger gekund… Stel je voor dat er ook nog ergens een portret van Laurette Onkelinx zou komen te hangen. Dan zou het pas echt horror worden. Gelukkig is er toch nog altijd een beetje gerechtigheid voor de arme parlementaire bloedjes.
UIT DE WETSTRAAT
Citaat van de week > Theo Francken
“Voor de eerste keer in vele maanden stijgt het aantal toegekomen bootmigranten in Italië opnieuw. Salvini weg, havens terug open, ngo’s baas. Linkse ‘wir schaffen das’-rege- ringen aan onze buitengrenzen zijn een probleem voor heel Europa. Australische aanpak is nodig.” Aldus Theo Francken op twitter, zwart op wit. Hiermee geeft hij zonder meer de Europese bondgenoten van het Vlaams Belang een dikke pluim. Vreemd toch dat hij vaak zegt dat de analyses en de oplossingen van die partij overtrokken en schier onuitvoerbaar zijn. Misschien toch eens vaker de koppen samensteken? Zeker als men onmiskenbaar hetzelfde zegt.
Hoofdzetel:
Hoogstratenplein 1 2800 Mechelen
Beste lezer van
’t Pallieterke:
Voor een Vlaamse
sociale zekerheid!
Bel gratis 0800 179 75 of surf voor ons kantorennetwerk even naar vnz.be
Word lid van het VNZ
“Australische aanpak is nodig.”
Waarover gaat het? In De Ochtend op Radio1 had Theo Francken (N-VA) het – buiten alle afspraken over discretie van de onderhandelaars om - over de com- munautaire aspiraties van zijn partij. Hij is bereid om “een compromis te zoeken met de PS” en om te praten over een fede- rale regering zonder daarbij de eis voor het confederalisme op de tafel te leggen.
“Helaas, die puzzel ligt er niet… Er is geen tweederdemeerderheid… Je kunt dat be- treuren, maar je moet spelen met de kaar- ten die je hebt.” Strategie of meer?
Enkele dagen eerder had Francken het voor de Brusselse businessclub “Cercle de Lorraine” al over een ‘sociaal contract’
waarin sociale maatregelen (1.500 euro minimumpensioen) zou worden gekop- peld aan een strenger migratiebeleid, met mogelijks communautair overleg en een staatshervorming in 2024 in het vooruitzicht. Dat zou de smeerolie kunnen worden voor een akkoord met de aarst- vijanden van de PS. Een beetje nemen en geven. Strategie of meer?
Bocht
Gerolf Annemans was er snel bij om dit te kaderen als ‘de bocht van Francken’, naar analogie met die van Bracke in 2013.
U weet wel: voorrang voor de dringen- de sociaaleconomische problemen, een vriesvak voor de communautaire miserie, en een instap in een Zweedse coalitie.
De commentatoren proberen zich hier- over een oordeel te vormen. De Standaard vindt Francken plots “geen hardliner”
meer, nu ook hij het confederalisme in
‘ter plaatse rust parkeert’. “Een keuze voor besturen en dus voor het centrum in plaats van de ruk naar rechts”, vindt Bart Sturtewagen. “Dat het net Francken is die de bocht inzet, laat vermoeden dat het me- nens is.”
Voor hem is het niet uitgesloten dat dit een goede strategie is, omdat het migra- tiethema de komende jaren dan kan weg- deemsteren. Hij wijst er ook op dat het uitstel naar 2024 al eerder was aangekon- digd, en “van meet af aan was ingecalcu- leerd”. En dat klopt. Onder meer omdat – inderdaad – de kiezer de Vlaams-natio- nalisten net te weinig vooruit had geduwd en België (nog) niet klem konden zetten.
Hij wijst erop dat de entente tussen N-VA en VB onmogelijk bleek. Dat klopt ook.
De cijfers zijn wat ze zijn. Sturtewagens analyse leest als een aanmoediging voor de ‘gematigde vleugel’ van de N-VA om zonder confederalisme en toch met de PS door te gaan.
Schimmenspel
Zou de N-VA een regering met de PS willen vormen? Bart Eeckhout van De Mor- gen bekijkt het anders. Die ‘bocht’ (dat spelen met de “kaarten die er nu eenmaal zijn”) is oogverblinding. “In de Wetstraat wordt van elke dode mus een paradijsvo- gel gemaakt”, aldus de hoofdredacteur.
De bocht wordt net iets té nadrukkelijk en herhaaldelijk gemaakt. Als de partij dit meent, zou ze plots haar volledige stra- tegie sinds de verkiezingen overboord gooien.
Waarom speelt Francken dat spel? Om- dat zijn partij niet de schuld wil krijgen van de federale blubber waarin we nog maar eens zijn terechtgekomen. De N-VA
wil niet de verantwoordelijkheid dragen van de mislukking. Als de PS de uitgesto- ken hand van Francken weigert, komt de schuld bij de socialisten te liggen. “Han- dig”, aldus een cynische Eeckhout.
Zijn analyse leest als een aanmoediging voor de tegenstanders van de N-VA om De Wever buitenspel te houden. Ook in Terza- ke hadden ze weinig tijd nodig om beeld- jes te tonen van toppers van de partij die samenwerken met de PS absolute onzin hadden genoemd.
Ivan De Vadder stelde in Terzake dat de N-VA stilaan een probleem heeft met de beeldvorming van de partij. Theo Franc- ken reageerde op Twitter meer dan ver- ontwaardigd en zal even “passen voor de nieuwsprogramma’s”. Is ook dat allemaal
‘gespeeld’?
Maddens
Altijd interessant is de reactie van pro- fessor Bart Maddens, een van de weinige Vlaamsgezinde commentatoren. Weet hij het? In Doorbraak (“Is de N-VA uitge- zeild”) herinnert hij aan het kenmerkende pragmatisme van de N-VA, onder meer met een verwijzing naar de manier waar- op Peter De Roover de communautaire slapte binnen de Zweedse regering eer- der al verklaarde. Met dezelfde argumen- ten als Francken nu.
Maddens lijkt wel wat begrip te heb- ben voor dat standpunt. Wat is overigens het alternatief? De PS helemaal vrij spel geven in een paarsgroene regering, zon- der Vlaamse meerderheid? Maar ook hij acht het niet uitgesloten dat het gaat om een perceptiespel. “Op zich is er dus niet zoveel aan de hand. Geen paniek”, geeft Maddens aan. Maar toch twijfelt hij. “Tel- kens weer denken veel flaminganten: dat zal de N-VA toch niet doen zeker? En tel- kens weer komen ze bedrogen uit. Zal het nu weer zo zijn?”. Zijn analyse illustreert de vertwijfeling in Vlaamsgezinde rangen.
Uitstel van executie
Ook op sociale media worden (tussen het gescheld door) ook terechte vragen gesteld. Zou de N-VA er geen rekening mee houden dat de editoriaalstukken om de schuld aan de NVA toe te schrijven al klaarliggen, wat de NVA ook doet?
Win je verloren NVA-stemmen terug met een keuze voor pragmatisme? Is be- ginselvastheid niet een beter alternatief?
Of is het behoud van inkomen en werk van een hele batterij mandatarissen en partij- medewerkers de eerste prioriteit?
Sommigen gaan er nogal makkelijk van uit dat een paarsgroene regering met Vlaamse minderheid het geen legislatuur uitzingt. Maar volgende verkiezingen lig- gen niet meteen om de hoek. Anderen vertalen hun hoop – een Vlaamsgezinde meerderheid in 2024 – nogal optimistisch in een zekerheid. Als paarsgroen (al dan niet versterkt met CD&V en met de steun van de media) erin slaagt een beetje co- herent te regeren, kan het ook anders lo- pen.
De N-VA moet haar nederlaag omzetten in een strategie gericht op een come-back.
Over hoe dat precies moet gebeuren, vin- den we voorlopig weinig overtuigende analyses. Het blijft nog even zweten, tot de nerveus ogende De Wever kleur bekent.
ANJA PIETERS
Waar is dat bochtje?
Hier is dat bochtje?
Een mens moet ook eens durven toegeven dat iets niet gemakkelijk is.
Is de bocht van Francken een schimmenspel? Of is het menens? De Wetstraat schudt en beeft weer voor enkele dagen onder haar stolp. We zetten even onze bril op.
Maakt N-VA het confederalisme opnieuw
ondergeschikt aan regeringsvorming?
Actueel
26 september 2019 5
Boeiend verhaal over
een aanval op onze democratie
Joël De Ceulaer is een veelschrijver. Al jaren publicist en journalist en columnist in onder meer Panorama, De Standaard en Knack en vandaag nog altijd senior writer in De Morgen. In zijn nieuw boek “Hoera! De democratie is niet perfect”
fileert hij de democratie, met als opvallendste these dat die behoorlijk draait en dat we ze moeten bewaken. De aanvallen komen vooral uit progressieve hoek.
Voor de een is hij te links, voor de ander te rechts. Dat maakt zijn pen interessant. Zijn boek is de vrucht van zo’n dertig jaar jour- nalistiek werk, waarin hij de kans kreeg via uitgebreide interviews “talloze schrandere denkers” aan het woord te laten. Zijn belang- rijkste bron van inspiratie is de Franse schrij- ver Alexis de Tocqueville (1805-1859). Maar in zijn verhaal passeren tal van binnen- en buitenlandse auteurs en academici.
De gebreken
De Ceulaer weet dat onze democratie complex is en bespreekt “zes gebreken” in evenveel hoofdstukken. We beperken ons tot de belangrijkste. Om te beginnen is de democratie evident onvolmaakt. Er zal altijd boosheid zijn, maar dat is prima.
Eén: Als bestuurders ons niet bevallen, stemmen we ze weg.
Twee: Een democratie kan best wispeltu- rig zijn en zorgen voor debat en uiteenlopen- de analyses. Ook dat is prima.
Drie: Een democratie balanceert op een slappe koord. Dat wordt geregeld aange- voeld als de tirannie van de meerderheid (agitatie tegen Trump bvb.) en eveneens als het verwaarlozen van de wil van de meerder- heid (agitatie tegen de EU bvb.).
De Ceulaer zal links ergeren wanneer hij afstand neemt van de afgunstmaatschappij.
En wanneer hij de absolute gelijkheid rela- tiveert, onwenselijk en onbereikbaar acht.
Men zal het vervelend vinden dat hij zich af- zet tegen een bepaald apocalyptisch denken.
Zijn realisme echter zal door velen ge- deeld worden: de ideale democratie zal nooit
bestaan en we moeten leren rustiger omgaan met de gebreken ervan. De menselijke na- tuur zorgt voor verschillen en beperkingen.
Verontwaardiging, boosheid, rancune van de kiezer - zoals we die bij recente verkiezingen zowat overal zien - heeft volgens De Ceulaer minder te maken met sociaaleconomisch verlies, dan met een gevoel van cultuurver- lies en achteruitstelling. Niet ten onrechte geeft hij mee dat de boze blanke man het doorgaans al bij al rustig speelt (“hij houdt het netjes bij woorden”), en dat was vroeger wel eens anders.
Ook de groenen zullen niet zo gelukkig zijn met De Ceulaers kanttekeningen bij de intentie van de (groene) wetenschappers om het klimaatprobleem desnoods ‘buiten de democratie om’ op te lossen. “Maatregelen betonneren buiten het bereik van de kiezer is onwenselijk.”
Dat een democratie traag werkt (zie dos- siers als Oosterweel, pensioenen, integratie, klimaat, en we voegen hier zelf de staatsher- vorming aan toe) is frustrerend, maar ander- zijds gezond. Een beetje “kalmerende traag- heid” in de besluitvorming hoort nu eenmaal bij dit stelsel.
Ongrijpbaar
Leidt de democratie dan altijd naar het best mogelijke beleid? Neen. De balorige kiezer kan ze sturen naar doodstraf, armoe- de, felle crisissen, geweld en zelfs oorlog.
Daarom willen sommigen bijsturen. Maar op welke manier?
Veel aandacht gaat er naar de Ameri- kaanse politiek denker Jason Brennan, via
En enkele dagen later laat ook sp.a we- ten dat zij de 47-jarige Yasmine Kherbache voordraagt voor eenzelfde post omdat haar partijgenoot Eric Derycke – nomen est omen - op zijn zeventigste (!) zijn lucratieve post gaat verlaten. Kherbache wilde recent geen schepen in Antwerpen worden, maar poneerde toen dat zij in de Kamer veel beter tot haar recht zou kunnen komen en veel grondiger werk, ook voor Antwerpen, zou kunnen verrichten. Allemaal lulkoek, zo blijkt. Het was immers al een tijdje duide- lijk dat haar politieke rol uitgespeeld is, ook omdat ze een en ander niet echt aankan. De leeuwenkuil is geen plaats voor haar. Als kabinetschef van Ingrid Lieten en zelfs Elio Di Rupo was ze veel meer geschikt. En zo’n plek in de luwte en zonder zorgen wil ze duidelijk terug, en liefst tot aan haar pen- sioen. Geen partijgezeur meer, geen coa- litieonderhandelingen meer, geen verkie- zingen meer, geen concurrentie meer van andere ambitieuze vrouwelijke collega’s en partij’vriendinnen’,… Neen, een flin- ke vetbetaalde uitgroeibaan, dát moet het voor haar worden. Haar partij vaardigt haar graag af, want dan zijn ze van haar alvast af.
Verhoudingen
Maar toch kunnen we ons bij dit alles af- vragen of zo’n baan nog wel naar de sp.a moet gaan. Destijds werden de zes politici in het Grondwettelijk Hof aangeduid op basis van heel andere krachts- en machts-
verhoudingen dan deze van vandaag. En toch eist men zonder verpinken die jobs op
‘omdat net een partijgenoot met pensioen gaat’. Het beste zou zijn dat men heel die politieke benoemingen afschaft en over- gaat tot objectieve examens en ‘assess- ments’. Het zou de neutraliteit van de rech- terlijke macht bovendien ten goede komen.
Maar zolang dat niet gebeurt, kan men best toch eens even kijken naar de nieu- we machtsverhoudingen in Vlaanderen. De sp.a is onder de 10 procent van het aantal stemmen geduikeld en ‘de Vlaams-natio- nale familie van VB en N-VA’ is met 43 pro- cent ruim de grootste in Vlaanderen. Op basis van louter de stemmenaantallen (en niet het aantal zetels, want dat systeem be- voordeelt de Franstaligen) zijn ze zelfs de grootste twee partijen in België. Maar… de Kamer moet met een tweederdemeerder- heid daarover beslissen. En dan kruipen de traditionele partijen en de Franstalige en Nederlandstalige groenen graag samen om de postjescarrousel te laten draaien en zeer conservatief de ‘oude vormen en ge- dachten’ overeind te houden teneinde zich te blijven vastklampen aan machtsposities en lucratieve snoeppostjes. De mooie prin- cipes houdt men dan liever even achter de hand om overal de rechtse vijanden aan te pakken. Twee maten en twee gewichten, zo- veel is duidelijk. Het is de enige constante in het bijna onbestuurbare België.
KARL VAN CAMP
zijn boek “Against Democracy”, die vreest voor de tirannie van de dommeriken over de slimmeriken en pleit voor meer mensen met kennis in het bestuur (epistocratie i.p.v. de- mocratie). Ook Plato was al een epistocraat.
Klein probleempje: epistocraten geloven in de “vervolmaakbare mens”. Het lichtend pad van het communisme zou ons voor dergelij- ke utopieën moeten hoeden. “De menselijke natuur valt niet uit te roeien… problemen zal de mensheid altijd hebben.” Een bezoekje aan Facebook verduidelijkt veel, aldus De Ceulaer.
Valt het wel mee met die kritiek op de de- mocratie? “Ik wil ze niet de kost geven, al die tegenstanders van uiterst rechts die vinden dat de kiezers van zulke partijen niet weten wat ze doen… of te dom zijn om te begrijpen hoe immoreel hun stemgedrag is”, aldus De Ceulaer. Hij is het met Brennan totaal oneens, want zijn ideeën belagen de politieke gelijk- heid, de essentie van de democratie. Dat hij er terecht van uitgaat dat als het over politiek gaat “sommige mensen veel weten, de mees- te mensen niets, en veel mensen minder dan niets”, doet volgens De Ceulaer niet ter zake.
Passie? Prima
Met Chantal Mouffe vindt De Ceulaer het politieke conflict wenselijk en onvermijde- lijk. Meer passie, prima. Omdat we elkaar anders te lijf zouden gaan. Het volk kiest, een verkozen elite bestuurt, het volk oordeelt bij een volgende stembeurt. Dat grote verhaal van het boek is ook voor conservatieve men- sen interessant.
Links
De Ceulaer haalt krachtig uit naar al wie lichtzinnig de democratie in vraag stelt. Dat is dan vooral de linkerzijde. Links haalt de mosterd al te vaak bij de wereldverbeteraars zoals Jean-Jacques Rousseau en Karl Marx.
Rousseau vond een democratie een goed idee voor een volk van goden, maar niet voor mensen.
Recenter en dichter bij huis vindt de pes- simist David Van Reybrouck dat de democra- tie dood is. Voor hem is een verkiezing een
“verzieking”. Liever over naar een G1000 en
“uitgelote” burgers… Ronduit gevaarlijk en zorgwekkend is zijn geflirt met de engste an- tidemocratische tendensen die de geschie- denis ooit heeft gekend, aldus De Ceulaer. Bij verkiezingen kan de kiezer bestuurders en hun beleid corrigeren. Dat kan niet bij loting, waar je niemand ter verantwoording kunt roepen of wegstemmen. Van Reybroucks G1000 flopte en “het belang ervan grensde achteraf bekeken aan het nulpunt”, besluit de auteur.
Variante
Iets gematigder zijn de stemmen die het huidig model niet willen afschaffen, maar
“aanvullen” door burgers rond de tafel te zetten om oplossingen te bedenken voor problemen (zie Oosterweel bvb.). Dat voor- standers van dit soort delibererende “verga- derdemocratie” verkiezingen schaamteloos vergelijken met de “ontlasting bij een toilet- bezoek”, is al even ergerlijk.
Dat geldt ook voor voorman Manu Claeys van StRaten-generaal, die verkiezingen “het carnaval van de politiek” noemde. Volgens hem moet het lichaam (het volk) niet langer alle zeggenschap uitbesteden aan het brein (de verkozenen). Maar Claeys zelf kreeg ner- gens een democratisch mandaat. Louis Tob- back noemde dat afbreuk aan het principe van ‘no taxation without representation’…
De Vlaamse regering heeft in het Ooster- weel-dossier geen participatie georgani- seerd, maar toegegeven aan een lobby.
Het voorbeeld deed ons denken aan de recente betogingen van iemand als Anuna De Wever en haar Climate-antennes. Ook zij heeft geen democratisch mandaat, zo bleek toch bij de verkiezingen in mei. Zijn de bur- gers niet altijd even geïnteresseerd? Onder meer Cas Mudde wijst erop dat die burgers ook al eens met rust willen gelaten worden.
Ze willen bij vrouw en kind hun geluk zoeken.
De burgers nemen vrede met de kans om via hun stem zwakke of foute bestuurders weg te stemmen. In bovenstaande gevallen hebben ze daartoe zelfs de kans niet. De stem van de slecht geïnformeerde kiezer weegt even zwaar als die van zijn beter geïnformeerde buurman. En zo is het prima.
Epiloog
Het besluit van De Ceulaer is dat van een realistische scepticus: “We zijn met te veel en de wereld is te complex.” Maar hij ziet geen enkele reden om de representatieve demo- cratie revolutionair te hervormen. Het huidi- ge systeem is niet perfect, maar heeft zijn nut bewezen. “Grote ellende vond nooit plaats dankzij, maar ondanks de democratie, of na de plotse opheffing ervan.”
Sinds de invoering van de onvolmaakte democratie ruim twee eeuwen geleden is de wereld er spectaculair op vooruitgegaan en veiliger, welvarender en vreedzamer gewor- den. Het kantelmoment was de Verlichting.
Slavernij en mensenhandel worden niet meer gedoogd, LGBTQ-rechten worden gevrij- waard, onze samenleving wordt inclusiever, er komen meer rechten voor minderheden.
“Dat zelfs een partij als Vlaams Belang van- daag voor LGBTQ-rechten strijdt, zegt alles.”
De democratie heeft “tijd” nodig. Natuur- lijk zijn er ook bedreigingen (De Ceulaer houdt het bij Orban en Trump als voorbeeld) en natuurlijk moeten we onze democratische en liberale rechten verdedigen. Maar het le- ven van de mens was honderdduizenden ja- ren beestachtig, wreed en kort.
Voor de meesten onder ons is dat niet meer het geval. Geweld is er nog, maar we willen ervan af. Wat fout gaat, moeten we aanklagen, maar liefst niet op een toon die doet vermoe- den dat de Apocalyps is aangebroken.
Enkele lijnen
Laat ons in deze Facebooktijden van de democratie afblijven. Nadenken erover is prima, maar behoudt het goede (een con- servatief adagium). Liever een voorzichtige behoudzucht dan een revolutionair enthousi- asme, besluit de auteur.
Laat het individu het uitgangspunt zijn, dan zijn de leden van elke minderheid vanzelf ook beschermd. Maak de rechtsstaat zo ro- buust mogelijk en bewaak de mensenrech- ten. De opkomstplicht is een goede zaak.
En ondersteun de parlementsleden in een almaar complexer wordende samenleving eerder dan partijen, om zo de particratie te temperen. Ook de EU moet democratischer worden. De Commissie is “onbereikbaar”
voor de kiezer, het Parlement heeft geen ini- tiatiefrecht.
De Ceulaer liet zich eens goed gaan, in 272 bladzijden, met verwijzing naar tal van grote denkers. De auteur, die toch wat worstelt met de structuur van zijn boek, herhaalt zichzelf al eens, of verliest zich wat in subthema’s.
Maar hij etaleert een ferme belezenheid, al kronkelt hij net iets te veel langs omwegen naar zijn doel.
Hij schreef een boek dat in een iets toe- gankelijker en kortere versie ook meer mo- dale medeburgers zou kunnen boeien. Ook de politieke literatuur verdient een “demo- cratische” vertaling.
ANJA PIETERS Joël De Ceulaer, “Hoera! De democratie is niet perfect”, uitgeverij Lannoo; 272 blz.;
prijs: 19,99 euro. ISBN 9789401464031
