Het debat vanat•s&

Kohnstamm ~ De voorzet OVer plan

Simons

D66

lil

Het debat vanat•s&

~ Besluitvorming

.

.

~ de partij

. .

Amok in Europees Parlement

Machtsstrijd in liberale

fractie

ii!]

De achter- pagina

mekTommei

mist tegen-~ stand

I.L!J

: Jaargang 25 Nummer2 14 februari 1992

De democraat is een uitgave van de politieke partij Democraten 66 en verschijnt onder de

• verantwoordelijkheid : van een door : het hoofdbestuur : benoemde : redactieraad

DOCUMENTATIECENTHüiVI NEDERLANDSE POLITIEKE

~- PARTIJEN

szorg mst

Foto: Marcel Mlnnée

Partijnieuws

Emandpatie in alle regio's

SWB-conferenties sodale zekerheid Adviesraad wil niet inkrimpen Scholings-

instituut breekt alle records

Partnerruil

De vraag met wie je het doet blijft een geliefkoosd gespreksonderwerp. Ook aan D66-ers is niets menselijks vreemd en wij speculeren dan ook naar harte- lust over nieuwe verhoudingen in de politiek. Zo koestert D66 een inmid- dels diepgewortelde voorkeur voor een toekomstige coalitie met PvdA en VVD. Maar welke kans bestaat er ei- genlijk op verwezenlijking van dit ide- aal? Hoe hoopgevend zijn de recente politieke ontwikkelingen?

Helaas vertonen onze beoogde part- ners zeer weinig neiging tot onderlinge toenadering. De hoofdreden daarvoor is dat beide partijen na (in) een ernsti- ge crisis allereerst hun vroegere vaste kiezers trachten te herwinnen door te- rug te vallen op hun vertrouwde bood- schap en dus profilering ten opzichte van elkaar.

De VVD verwijdert zich onder Bolkes- tein van de PvdA maar ook veelal van D66. In de discussie over herziening van de verzorgingsstaat kiezen de oud- liberalen voor een bijna 'Amerikaanse' lijn. Waar het gaat om vreemdeling- en-, asiel- en integratiebeleid neemt de VVD van alle grote partijen de meest op nationale sentimenten gerichte po- sitie in. Ook appeleert de VVD opval- lend sterk aan bestaande angstgevoe- lens voor het verlies van de Nederland- se identiteit, na het wegvallen van grensbelemmeringen in de EG. Sinds de VVD geen eigen minister van Mi- lieu meer heeft, wordt er van deze partij op dit gebied weinig meer verno- men dan verzet tegen radicale oplos- singen, zoals bijvoorbeeld gepropa- geerd door D66. Ook in het buiten- lands- en veiligheidsbeleid zet de partij van Bolkestein een traditionele koers voort die de kloof met PvdA en ons vergroot. De VVD ziet hoegenaamd niets in een eigen Europees veilig-

heictsbeleid en blijft zich ondanks het einde van de Koude Oorlog geheel en al op de NAVO orienteren.

De PvdA wil de scherven van het WAO-drama lijmen en tegelijkertijd haar positie ook structureel verbeteren.

Maar het (WAO)-beleid waardoor Kok c.s. veel aanhang verloren, werd nu juist door de VVD toegejuicht. De lijn van de Commissie Wolfson die de een- heid in de PvdA-gelederen moet her- stellen ontmoet in oud-liberale kring voornamelijk kritiek. De groep rond Van der Louw draagt intussen bij tot de verdere electorale aftakeling van de PvdA. In de nu ontstane strijd om de 'juiste vertolking' van de moderne so- ciaal-democratie is een coalitie met de 'behoudende' VVD extra riskant: de onvermijdelijke concessies die dan aan Bolkestein of Wiegel gedaan zullen moeten worden zijn immers koren op de molen van critici die vinden dat de sociaal-democratische erfenis wordt verkwanseld.

Kortom, onze droom is nog lang geen werkelijkheid. Mochten we inderdaad flink winnen bij de volgende verkie- zingen, dan valt aan sterke druk om re- geringsverantwoordelijkheid te dragen niet te ontkomen. CDA en VVD zullen zo nodig ons uitnodigen hun coalitie aan een meerderheid te helpen. Dat is niet erg aanlokkelijk, maar een D66- versterking van de huidige krakkemik- kige coalitie is dat evenmin.

Ideale partners bestaan niet, althans niet in de Nederlandse politiek. Elke coalitie heeft duidelijke nadelen. Zelfs het hartstochelijk streven naar nieuwe verhoudingen eidigt daarom op het Binnenhof doorgaans in een verstands- huwelijk. Daar kunnen we als D66 maar beter rekening mee houden.

Bob van den Bos

GIRO 454000

$

AMNESTY INTERNATIONAL

2 DEMOCRAAT

Marijke Augusteijn-Esser is sinds november 1990 vice-voorzitter politiek van het dagelijks bestuur.

Daarnaast is zij vice-fractievoor- zitter van de Provinciale Staten- fractie in Drenthe nadat zij gedu- rende 13 jaar voorzitter was van de raadsfractie in Emmen. Als vice-voorzitter politiek is zij mede-verantwoordelijk voor de totstandkoming van een nieuw verkiezingsprogramma. Ze is voorzitter van de stuurgroep die samen met de programmacom- missie dit document momenteel voorbereidt.

"De stuurgroep heeft tot taak om de hoofdpunten van het nieuwe programma aan te geven en daar- bij tevens een 'rode draad' te vin- den welke de diverse onderdelen gaat verbinden. De programma- commissie verwerkt de aangege- ven punten vervolgens in een uit- gewerkte concept-tekst.

Om die 'rode draad' te bepalen is een drietal brainstormbijeenkom- sten gehouden waarin leden van het Hoofdbestuur, de Tweede en Eerste Kamerfractie, de program- macommissie en diverse deskun- digen op heel verschillende ter- reinen waren vertegenwoordigd.

Een veertigtal mensen heeft hier- aan mP.egewerkt.

De hoofdthema's werden als snel gevonden. Ik noem enkele: inter- nationalisering, de relatie burger- samenleving, duurzame ontwik- keling, sociale zekerheid, arbeids- participatie, de rol van politieke partijen en bestuurlijke vernieu- wing. De zorg voor de kwaliteit van de samenleving zal een hoofdlijn zijn. Naast een uitge- werkt verkiezingsprogramma zul- len juist die hoofdlijnen van be- leid duidelijk beschreven moeten worden.

In de brainstormsessies is een aantal hoofdthema's nader uitge- werkt. Het resultaat van die bij- eenkomsten gaat nu naar de pro- grammacommissie die overigens met medewerking van SWB-werk- groepen ook al is gestart met de voorbereiding van de teksten.

De vorm waarin het nieuwe pro- gramma wordt aangeboden aan het congres wordt nog nader be- paald. In ieder geval zullen in de genoemde hoofdlijnen de hou- ding en de visie van D66 duidelijk naar voren komen".

Kohnstamm over stelselherziening gezondheidszorg

Politiek geklooi bedreigt plan Simons

Vanaf de 50-er jaren wordt geprobeerd de structuur en de financiering van de gezondheidszorg te herzien. Met het aannemen van het 'plan Simons' lijkt dit eindelijk te gebeuren. De rol van D66 was daarin dubbel: de Twee- de Kamerfractie stemde anders dan de meerderheid van de D66-senatoren. Hoe kijkt D66 nu eigenlijk tegen de wijzigingsplannen aan? Zijn dergelijke grote ingrepen maatschappelijk nog wel gerechtvaardigd? En hoe defini- tief is de steun van D66? Jacob Kohnstamm formuleert een antwoord op deze vragen.

/JM-woord- Waarom moet Nederland naar een basis-

' oerder xe- verzekering toegroeien?

nmdll<'ids- "Ons huidige systeem is goed, maar er

/orx /al{)/> zijn verschillende problemen die een

Kolm,twnm reorganisatie van de gezondheidszorg

tfoto: Ilomis nodig maken. De bureaucratie, het ver-

Sin;. schil tussen ziekenfonds en particulier

verzekerden en de noodzakelijke be- heersing van de kosten. Het belangrijk- ste probleem is echter dat we verschil- lende financieringsstromen kennen. Er is de Algemene Wet Bijzondere Ziekte- kosten, die wordt premie-gefinancierd over een deel van het inkomen. Er is overheidsgefinancierde gezondheids- zorg via de fiscus. En dan zijn er nog de ziekenfondsen, de particuliere ver-

zekeraars en de puur eigen bijdragen.

Verschillende instituten zijn aan die geldstromen gekoppeld. Het zieken- huis is afhankelijk van fonds- en parti- culier verzekering. Bejaardenoorden zitten in de AWBZ. De gevolgen zijn hemeltergend. Een ouder iemand die uit een ziekenhuis ontslagen wordt maar niet naar huis terug kan, zit soms meer dan een jaar in een ziekenhuis te wachten om naar een bejaardenoord te kunnen. Het verpleegkundig personeel van een ziekenhuis is voor die taak niet toegerust. Ik heb gezien dat men- sen's ochtends op de gang gezet wor- den omdat het verplegend personeel dan nog af en toe even aandacht aan ze kan besteden.

Een ander voorbeeld zie je bij de thuis- hulp, wat een zorgsoort is met een hoge eigen bijdrage. Veel mensen ko- men daarom in een ziekenhuis terecht.

De oorzaak: gescheiden financierings- stromen. Dat maakt zorg op maat on- mogelijk. Eén financieringsstroom kan alleen met een basisverzekering".

Eind '89 nam je de portefeuille van Erwin Nypels over. Hoe stond D66 toen tegen de basisverzekering?

"D66 was een groot voorstander van voortzetting van de stelselherziening.

Daarnaast hebben we een congres over gezondheidszorg gehad. D66 heeft zich daar ontpopt als voorstander van een breed en diep basispakket. Alleen de mayonaise op de patat mocht in de aanvullende verzekering, zoals Erwin dat zei. De financiering moest voor 85% inkomensafhankelijk zijn en voor 15% nominaal. Ook de keuzemogelijk- heden voor verzekerden moest over- eind blijven, eventueel in het basispak- ket".

De ideeen van Simons komen daar in gro- te lijnen mee overeen. Wat is dan nog de rol van D66 geweest in de debatten?

We hadden twijfels over het plan Si-

mons, met name over de kostenbe- heersing en de nadere invulling, maar hebben het gesteund. 'De randvoor- waarde voor onze steun betreft de ver- deling van de lasten, 82% inkomensaf- hankelijk voor iedereen en 18o/o nomi- nale premie. In de plannen die voorliggen is op geen enkele wijze ze- ker gesteld dat die nomale premie 18%

blijft. Ik heb bij mijn eerste inbreng van de zomer gezegd: "Ik vertrouw die verzekeraars niet zo". Ik ben er niet van overtuigd dat als we geen ingreep mogelijk maken, dat die nominale pre- mie niet maar omhoog en omhoog gaat. Dan komen we in een niet erg so- lidair systeem terecht waar en echte tweeverdeling gaat ontstaan, die ons met weemoed doet terugdenken aan de positie van ziekenfonds versus par- ticulier. We vroegen in een motie dus om een inspanningsverbintenis waar- mee de bandbreedte waarbinnen de nominale premie zich mag bewegen wettelijk vastgelegd wordt. Het is een klap in ons gezicht geweest dat de co- alitiepartners de motie niet steunden.

De praktijk heeft inmiddels geleerd dat het verstandig is om middelen te creeeren om verzekeraars tot de orde te roepen. In juni werd nog gezegd: 'het is marktwerking', nu hoor ik gelukkig andere geluiden".

"Er waren veel twijfels over het plan, maar ik voelde me op basis van het verkiezingsprogramma en de overtui- gingskracht van Simons en het plan niet vrij om tegen te zijn. Maar daar- voor is wel een maatschappelijk draag- vlak nodig. Het politieke geklooi en het 'double dutch' van Lubbers ('ik sta achter Simons, maar het moet niet te snel gaan') ontnemen ook D66 de lol om het plan te steunen. Als de staats- secretaris en het kabinet ons begin maart de AMvB niet zenden en een duidelijke lijn voorleggen, dan denk ik dat ze het kunnen schudden". ~

DEMOCRAAT 3

Als ik dit zo hoor denk ik: heeft de Kamer- fractie zich niet vergist?

"Je kunt mij niet verwijten dat Lubbers aan het klooien is. Op het moment dat een plan dat overal verandering brengt zo behandeld wordt, ereeer je onrust".

"Waar ik bedrogen ben uitgekomen, is de situatie van categorie particulier verzekerden met een inkomen net bo- ven de loongrens. Daarvan was ons ge- garandeerd dat ze er niet of nauwelijks op achteruit gaan. Blijkens de cijfers van WVC is dat ook zo. Maar ik krijg heel veel brieven die het omgekeerde doen geloven. Dat is nooit de bedoe- ling geweest. Als dat bewijsbaar het ge- val is, dan zal reparatiewetgeving op dat punt noodzakelijk zijn".

De Eerste Kamerfractie heeft -in meerder- heid- nu al haar steun onthouden aan het plan. Waarom?

"De Eerste Kamerfractie heeft twee doorslaggevende redenen gehad om te- gen te stemmen. Het is kaderwetge- ving. Eigenlijk staat in het wetsvoorstel niets, behalve dat bij Algemene Maat- regel van Bestuur allerlei dingen gere- geld kunnen gaan worden. De overhe- veling van medicijnen naar de AWBZ is niet bij wet gebeurd, maar bij AM vB.

De Eerste Kamer gedraagt zich dan als groep wijze mensen en stemt daar te-

gen. Zij willen geen blanco cheque af- geven; kom eerst maar met inhoudelij- ke wetgeving. Een wetstechnisch argu- ment. Het tweede argument betreft de functionele omschrijving van de zorg.

Nu staat in alle wetten: je hebt recht op een huisarts, heel concreet aangege- ven. Om meer marktwerking mogelijk te maken zijn die rechten in het nieu- we stelsel abstracter omschreven. Er staat straks dat er recht is op 1e lijns hulp van een arts of verpleegkundige.

De uitwerking kan daarmee verschillen per maatschappij. De Eerste Kamerfrac- tie vindt dat te onzeker".

"Ik deel die twijfels. De Eerste Kamer heeft geen mogelijkheden de voorstel- len te amenderen. Voor mij zal dat een heel belangrijk punt worden. Binnen de partij leeft dat ontzettend. Ik ben het er mee eens dat de poortwachters- functie van de huisarts voor de kwali- teit en de kosten heel belangrijk is. Een algemene omschrijving kan, behalve bij de huisartsen en de verloskundigen.

Die moeten bijna een monopoly-posi- tie krijgen. En de tegenstem van de Eerste Kamerfractie heeft me gestimu- leerd dat nog harder te doen dan ik toch al van plan was te doen".

De beheersing van de kosten is een belang- rijk aspect bij de politieke discussic over

D66 en de stelselherziening

het stelsel. Nemen de kosten straks af?

"De gezondheidszorg werkt als een aanbodeconomie: de vraag tempert zichzelf niet. Als je alles aan de actieve partijen overlaat weet je zeker dat het duurder wordt. Het is de 'grote leugen' in gezondheidsland dat door herzie- ning het stelsel goedkoper kan worden, de kosten zullen hooguit minder stij- gen. De gezondheidszorg wordt door technisch kunnen en arbeidskosten echt steeds duurder".

Op termijn worden de voorzieningen van het basispakket dus verminderd?

"Ik vind het niet interessant bepaalde betalingen te privatiseren. De behoefte aan de 'waar' blijft. Haal bijvoorbeeld de thuiszorg uit het pakket. Die men- sen komen dan toch weer in het zie- kenhuis terecht. Dan ben je 'penny wise, pound foolish' bezig. De commis- sie Dunning heeft op dat basispakket gestudeerd. Ze kwam uiteindelijk met twee zaken die uit het pakket konden:

homeopathie en in vitro fertalisatie.

Een verkleining van slechts 3%! En tenslotte: de grootste kostenpost zit bij de intramurale hulp. Niemand gaat toch voor de lol naar het ziekenhuis?"

Alexander Osten

Heiligt het doel de middelen?

Van een leien dakje gaat het niet, de invoering van de stelselherziening gezondheidszorg, ofwel het 'Plan Si- mons'. De overheveling van een deel van de eerste-lijns- gezondheidszorg naar de AWBZ werd, na aanvaarding van het voorstel in de Tweede Kamer, flink uitgekleed door de Senaat. Vervolgens weigerden de verzekeraars de premies te verlagen met het bedrag dat nu inkomensafhankelijk wordt geïnd, in totaal zo'n 4,5 miljard. Dat be- drag compenseert precies de gestegen kosten van de gezondheidszorg, riepen zij in koor.

Gevolg is dat de inkomens-effecten van de maatregel harder aankomen dan bedoeld. Rechts van de coalitie huilt de oppositie over de inkomensni- vellering. Binnen de coalitie uit het CDA steeds grotere twijfel. Wat vindt de oppositie voor een centrumlinks be- leid van de gang van zaken? De De- mocraat reconstrueerde de standpunt- bepaling van D66 over de reorganisatie van de gezondheidszorg.

Content

Het is 1 november 1986 en in de Flint te Amersfoort behandelt het D66-con- gres de Hoofdbestuursresolutie 'Ge- zondheidszorg als keuze'. In de Tweede Kamer breken de volksgezondheidsspe-

4 DEMOCRAAT

cialisten hun tanden op het plan Dek- ker, waarin een grondige reorganisatie van de gezondheidszorg wordt voorge- steld. De D66-discussie spitst zich toe op de vraag of alternatieve geneeswij- zen een plaats horen te hebben in een basispakket van zorgvoorzieningen, maar over de beslispunten over de in- voering van een algemene ziektekos- tenverzekering en het aankleden van de AWBZ bestaat grote overeenstem- ming. Met overgrote meerderheid legt het congres die dag dan ook de uit- gangspunten vast, die vandaag de dag nog een houvast bieden voor de beoor- deling van de reorganisatie van de ge- zondheidszorg: D66 wenst de financie- ring van de gezondheidszorg te realise-

ren door middel van een algemene ziektekostenverzekering met geïndivi- dualiseerde premie naar draagkracht.

Deze verzekering dient één basispakket voor iedereen te omvatten en varian- ten te bieden als eigen risico's, uitbrei- ding van dekking e.d. die op grond van persoonlijke keuze worden ge- bruikt. En: D66 acht het noodzakelijk dat ( ... ) de AWBZ-financiering wordt uitgebreid door overheveling van de- len van de ziekenfondsverzekering en de particuliere ziektekostenverzeke- ring, zo mogelijk de hele eerste-lijns- gezondheidszorg. D66-woordvoerder Erwin Nypels is content met de uit- spraken van het congres. In de Tweede Kamer zal hij later de keuzevrijheid

Foto: Marcel ,Hinnée.

voor alternatieve zorg binnen het ba- sispakket bepleiten. Onder Lubbers II voert staatssecretaris Dees de eerste fase in van de overheveling van zorg naar de AWBZ, waaronder de psychia- trische zorg, en de WTZ, een solidari- teitsheffing voor particulier verzeker- den t.b.v. de zorg voor ouderen. De voortijdige breuk van de coalitie legt zijn werk voorlopig stil. De materie is politiek te gevoelig voor een demissio- nair kabinet.

Verkiezingen

Het verkiezingsprogramma van D66 pleit in lijn met de congresuitspraken van 1986 voor een algemene verplich- te ziektekostenverzekering, waarin het onderscheid tussen particulier en zie- kenfondsverzekerde vervalt. De Demo- craten scherpen de plannen van de commissie Dekker aan waar het gaat om de omvang van het basispakket en de maximale nominale premie. De hoofdonderdelen van het ziekenfonds- pakket, de AWBZ-voorzieningen, de gezinszorg, de zorg in bejaardenoorden en bepaalde vormen van thuiszorg en maatschappelijke dienstverlening ho- ren thuis in het basispakket. De premie voor de basisverzekering dient voor 85 procent inkomensafhankelijk en voor 15 procent nominaal te worden gehe- ven 'om het te grote beroep op de soli- dariteit van alleenstaanden te beper- ken en concurrentie tussen verzeke- raars tot stand te brengen'. Binnen het basispakket is variatie mogelijk. Bij de overheveling van de voorzieningen naar de AWBZ mag de omvang van de zorg niet worden beperkt.

Voortvarend

De nieuwe woordvoerder volksgezond- heid Jacob Kohnstamm krijgt te ma- ken met een voortvarend staatssecreta- ris. Simons voert een Geneesmiddelen- vergoedingssysteem in, dat het gebruik van relatief dure medicijnen moet te- gengaan en schaft de contracteerplicht voor verzekeraars af, om marktwerking

binnen de volksgezondheid mogelijk te maken. In november 1990 wordt het levenswerk van de staatssecretaris, de Simons- variant van het plan Dek- ker, voor het eerst in de Tweede Kamer besproken. Het plan roept gemengde gevoelens op, ook bij de fractie van D66. De twijfel over de uitvoerbaar- heid van de herziening is net zo groot als de steun voor de doelstellingen, meldt Kohnstamm tijdens een monde- ling overleg en hij vraagt verbetering op een aantal concrete punten: Zowel de lagere overheid als de patiëntenor- ganisaties moeten meer invloed krij- gen op de kwaliteit en de spreiding van de wrg; er moet meer duidelijk- heid komen over de manier waarop de verzekeraars gefinancierd gaan worden uit de centrale kas van de basisverzeke- ring; de omschrijving van de zorgaan- spraken dienen meer rechtszekerheid te bieden aan patiënten; en er moet een maximum gesteld worden aan het nominale deel van de premie. Simons zegt toe in de uitwerking van de plan- nen aandacht te besteden aan de kri- tiek en presenteert voorjaar 1991 de Wet stelselwijziging ziektekostenverze- kering, tweede fase. De D66-fractie gaat het plenaire debat in met vol- mondige steun voor de essentiële on- derdelen van de wijziging en grote vraagtekens bij de realiteitswaarde van de plannen. Simons repliek trekt de D66-fractie over de streep. Om te sla- gen in de stelselwijziging moet per 1 januari 1992 begonnen worden met de overheveling van eerste-lijns- voorzie- ningen naar de basisverzekering, verze- kert de bewindsman. De voorliggende raamwet biedt de Kamer nog ruim- schoots de mogelijkheden om tijdens de rit aanpassingen aan te brengen in de precieze uitvoering. De fractie gaat akkoord, al lukt het niet de Kamer ach- ter een motie te krijgen die de nomi- nale premie aan een maximum van 18 procent bindt.

Geïrriteerd

Vlak voor behandeling van de wet in de Eerste Kamer komt Simons onder steeds grotere druk te staan. Het CDA dwingt de staatssecretaris alleen de medicijnen onder de nieuwe basisver- zekering te brengen, de huisartsen moeten wachten. Bovendien eist de Senaat inspraak in de verdere uitvoe- ring van de wet. Simons wordt ver- plicht de uitvoeringsbesluiten ook door de Eerste Kamer goed te laten keuren.

Ook de nieuwe senaatsfractie van D66 is hoogst geïrriteerd over de onduide- lijkheid van de plannen en de tijds- druk waaronder het besluit moet wor- den aanvaard. In haar maidenspeech uit senatrix ]acqueline Soetenhorst

ernstige twijfel over de uitvoerbaar- heid en kritiek op het gebrek aan in- formatie over de uitwerking van de wet. Met name de globale omschrij- ving van de zorg waar patiënten in het nieuwe stelsel recht op kunnen doen gelden is de fractie een doorn in het oog. De functionele zorgomschrijving is juridisch te vaag en niet op voor- hand te concretiseren, wat vooral de positie van de huisarts zou kunnen on- dermijnen, moet de fractie constate- ren. Dit bezwaar en het feit dat de uit- voeringsmaatregelen op het moment van beslissing onvoldoende bekend waren, doen de senaatsfractie vroeg in de ochtend van 20 november in grote meerderheid besluiten tegen het plan Simons te stemmen. CDA en PvdA ge- ven hun fiat aan de uitgeklede wet.

Gealarmeerd

Vlak na de feestdagen verzieken de verhoudingen in de gezondheidszorg snel. De premies gaan flink omhoog, ook door de verhoging van de al in 1986 ingevoerde WTZ met 144 gulden per jaar. De verzekeraars weigeren hun premie vooralsnog te verlagen met het oog op gestegen kosten. De Tweede Kamer besluit een onafhankelijk on- derzoek te laten verrichten naar de in- komenseffecten en de kostenontwikke- ling bij de verzekeraars. De VVD speelt de inkomenseffecten hoog op, het CDA stapt verder op de rem: het plan Simons kan de ijskast in als het niet leidt tot kostenbeheersing, roept Brinkman op Texel. Ook Kohnstamm maakt zich begin januari in Trouw kwaad over de geldverspilling in de ge- zondheidszorg, maar wijt dat niet zo- zeer aan het plan Simons als wel aan de wijze van financiering, die in een verder stadium van de stelselherzie- ning juist grondig gewijzigd wordt. De D66-woordvoerder is wel gealarmeerd door de onvoorziene inkomenseffec- ten voor particulier verzekerden met een inkomen tot net boven modaal, door de verschillende premieverhogin- gen en de weigering van de verzeke- raars de eigen premies te verlagen, maar hij ziet vooralsnog geen reden de stelselherziening te draineren of stop te zetten. Kohnstamm in de televisie- uitzending van D66 op 31 januari:

"We moeten doorgaan onder voor- waarden. Voor D66 gelden daarbij drie criteria: Onbedoelde inkomenseffecten moeten gerepareerd worden; de positie van de huisarts mag door de introduc- tie van de functionele zorgomschrij- ving niet worden aangetast en de zorg voor zware risico's moet op het zelfde peil blijven, daar kun je de markt niet op loslaten."

Lennart van der Meulen

DEMOCRAAT 5

6

Wat mag Simons kosten?

Menigeen zal zich de afgelopen week achter de oren gekrabd hebben bij het zien van het loonstrook je.

In de krant verschenen berichten over minder inkomen. Boosdoener was die "kale" van WVC. 11 ij be- dacht een betaalbare ziektekostenverzekering voor iedereen, maar veel mensen zullen gedacht hebben dat de staatssecretaris onbetaalbaar in plaats van betaalbaar bedoelde. Heeft hij de zaken onjuist voor- gesteld of niet goed uitgelegd?

volkingeen goede gezondheidszorg moeten ontberen.

Staatssecretaris Simons en VNO~ voorzitter Rimwoy Kan na afloop van hun debat over (de kosten van) de wijzigingsplannen (ANI'-foto).

Niemand zal ontkennen dat Je ge- zondheidszorg niet doelmatiger kan, maar de vraag waar alle politieke par- tijen mee worstelen is: waar ligt de grens tussen enerzijds doelmatiger ge- bruik en bewust consumeren en ander- zijds de door iedereen gewenste toe- gankelijkheid. Belangrijk daarbij is de vraag: welke delen van de gezond- heidszorg zijn zo essentieel dat ze voor iedereen toegankelijk moeten zijn, met andere woorden hoe groot moet het verplichte basispakket worden. Voorlo- pig is er gekozen voor een basispakket dat vrijwel alle verstrekkingen van het Ziekenfondspakket omvat. De rest van de gezondheidszorg mogen mensen dan vrijwillig bijverzekeren als ze dat willen. Duidelijk zal zijn dat verzeke- raars voor dat aanvullende pakket een premie zullen vragen die Je schade dekt. Dit betekent dat mensen met een minder goede gezondheid voor het aanvullende pakket meer moeten beta- len dan mensen die kerngezondheid zijn. Naarmate het aanvullende pakket meer essentiële delen van de gezond- heidszorg gaat omvatten, betekent dit dat de toegankelijkheid van de zorg weer op de tocht komt te staan. Een di- lemma voor D66. Zij wijst op de geva- ren van een nieuwe tweedeling. Men- sen met een goed gevulde beurs kun- nen zich alles veroorloven en mensen met een smalle beurs moeten genoe- gen nemen met onvoldoende zorg, Laten we om te beginnen eens kijken

waarom veranderingen in het stelsel van ziektekostenverzekeringen nood- zakelijk zijn.

In het huidige stelsel zijn de lasten on- gelijk verdeeld. In de ziekenfondsver- zekering wordt een ruim beroep op de solidariteit van de verzekerden gedaan, hetgeen in de particuliere ziektekosten- verzekeringen veel minder het geval is.

Dat is niet in overeenstemming met de uitgangspunten die voor andere collec- tieve diensten gelden. Onderwijs b.v.

wordt collectief gefinancierd en de ho- gere inkomens betalen meer dan lagere inkomens, dat wordt door vrijwel ie- dereen als redelijk ervaren. Het lijkt lo- gisch hetzelfde te doen in de volksge- zondheid. Dat betekent dat met name de hogere inkomens meer zullen moe- ten gaan betalen voor de gezondheids- zorg.

Uitgangspunt van de plannen is dat de toegang tot de gezondheidszorg voor iedereen gewaarborgd is. Dat wil zeg- gen dat essentiële basiszorg voor ieder- een betaalbaar moet zijn. De kosten van de gezondheidszorg bedragen on- geveer per jaar f 50 miljard; per Neder- lander komt dit neer op f 3500. Een meerderheid in de Kamer heeft beslo- ten dat het redelijk is om iedereen on- geveer f 500 per jaar nominaal te laten betalen voor de nieuwe basiszorgverze- kering. Het overige deel moet dus via de collectieve middelen gefinancierd

DEMOCRAAT

worden.

Er is echter een verschil van mening over de mate waarin collectieve finan- ciering moet plaats vinden. De VVD vindt dat als het collectief gedeelte te groot wordt, er onvoldoende prikkels zijn om kostenbewust met de gezond- heidszorg om te gaan. De PvdA en D66 daarentegen zijn van mening dat de collectieve financiering zeker niet te klein mag worden. Zij zijn bang dat de gezondheidszorg anders onbetaalbaar wordt voor bepaalde groepen in de sa- menleving. Het CDA zit daar - zoals ge- woonlijk - tussen in. Maar niemand is voorstander van Amerikaanse toestan- den, waar bepaalde groepen van de be-

Hoe te reageren op virus van het nationalisme

Voor wie het nog niet wist: ook vele Nederlanders zijn besmet met het virus van het nationalisme. Soms uit zich dat op ludieke dan wel belachelijke wijze,- zie de tafere- len rond het EK-voetbal van '88. De laatste tijd worden ook de ernstige en kwaad- aardige vormen van het nationalisme steeds vaker in Nederland gesignaleerd. De eerste aanslagen op centra voor buitenlanders zijn reeds gemeld. Zijn dat de voor- bodes van racistisch geweld op een grotere schaal? Is het electorale succes van bijvoorbeeld Le Pen in Frankrijk een vingerwijzing dat ook in de Nederlandse poli- tiek de nationalistische en racistische geluiden steeds luider zullen gaan klinken?

Zullen gevestigde politieke partijen met succes de nationalistische sentimenten gaan bespelen? Gebeurt dat al? Wanneer gaat men eigenlijk te ver? Of in de politiek in staat een tolerante multiculturele samenleving tot stand te brengen. En hoe moet D66 zich opstellen? Als een waakhond die meteen gaat blaffen als iemand een 'on- gelukkige' uitlating over buitenlanders laat optekenen? Of moeten we er voor waken dat we een snelle polarisatie in de hand werken? Vragen te over! Stuur uw opinie, liefst heel bondig geformuleerd, naar de Democraat, o.v.v. De Voorzet.

-

m1tmm•r u

omdat het voor hen onbetaalbaar is om zich aanvullend te verzekeren.

Lost een volksverzekering dit probleem op? Waarschijnlijk niet. Een volksver- zekering heeft het nadeel dat mensen in onvoldoende mate geconfronteerd worden met kosten. De "onnodige"

consumptie zal groter zijn. Een extra kostenstijging, bovenop te verwachten kostenposten. Immers de vergrijzing neemt toe, het wordt in toenemende mate mogelijk om nieuwe ziektebeel- den te onderscheiden (Aids) en na veel en zeer kostbaar onderzoek te bestrij- den en wellicht te genezen. Het is daarom belangrijk dat iedereen zich bewust is van de kosten. Het CDA voelt wel voor eigen bijdragen of een verplicht eigen risico. Probleem daar- van is dat met name de chronisch zie- ken die veel gebruik moeten maken van de gezondheidszorg het kind van de rekening worden.

In de plannen zoals zij er nu liggen is een tussenweg gekozen. Verzekerden krijgen het recht om een eigen risico te nemen. Particulier verzekerden kennen dit al, ziekenfondsverzekerden nog niet. Gezonde mensen zullen waar-

Bovennationaal

Ondanks de groeiende kritiek op ]elt- sin weet deze zich nog steeds staande te houden. Lang kan dit echter niet meer duren, daar de Russen binnen- kort ongetwijfeld zullen beseffen dat zij met de vrije markt het paard van Troje hebben binnengehaald. Het houten gevaarte dat hen niet kan brengen naar de beoogde stralende toekomst: de rechtvaardige samenle- ving waar niemand iets tekort komt.

Het universeel ideaal dat nu eenmaal niet gerealiseerd kan worden via een economische (wereld-)orde waarin het recht van de sterkste heerst, maar al- leen via een juridische (wereld-)orde die iedereen zowel volledig recht doet als totaal tot zijn recht laat komen.

Schoorl scheidt gewoon

Van de bijna 4000 ton huisvuil die Schoor! jaarlijks moet verwerken, scheidt Schoor! grofweg al 2500 ton en gaat er slechts 1500 ton naar de verbranding. Daar is geen wetenschap- pelijk onderzoek aan voorafgegaan, geen professionele begeleiding voor nodig geweest. Schoor! scheidt ge- woon, haalt al jaren glas en papier aan huis op, houdt takken en tuinvuil apart, zamelt sinds een jaar GFT-afval apart in en gooit geen stukje textiel in de vuilniszak. Schoor! scheidt gewoon.

schijnlijk een hoog eigen risico ne- men. De nominale premie die zij beta- len wordt dan lager, daarmee wordt kostenbewust gedrag bereikt. Voor ch- ronisch zieken zal de nominale premie voor een volledig basispakket betaal- baar blijven.

De invloed van de overheid op het toe- komstig zorgstelsel zal anders worden, nog een dilemma voor D66. Tot nog toe bepaalt de overheid in sterke mate het aanbod van de zorg, in de toe- komst zal de verzekerde dat zijn. De overheid zal echter wel invloed willen houden op de kwaliteit van de zorg.

Met andere woorden: de zorgplicht van de verzekeraar zal door de over- heid bepaald worden. Er is dus sprake van een indirecte invloed van de over- heid.

De hamvraag zal altijd blijven: hoe hoog is ons solidariteitsgevoel. Zijn wij voor of tegen een redelijke lastenverde- ling? Het blijft een politieke keuze.

loens J.C. Visser oud-medewerker Tweede Kamerfractie D66

Daarbij moet met name gedacht wor- den aan de verwerkelijking van de mensenrechten als gevolg van de uit- groei van de VN tot een mondiaal be- leidsorgaan met bovennationale be- voegdheden. Onze regering zal uit zichzelf geen initiatief in de richting ontplooien. Van geen enkele regering mag immers worden verwacht dat zij er vrijwillig op aanstuurt haar macht ondergeschikt te maken aan een hoge- re instantie. Daartoe kan zij echter wel bewogen worden onder druk van de publieke opinie.

Wouter ter Heide Langenholte

Een voorbeeld voor andere gemeen- ten? En het kan nog veel beter als van het restvuil het droge afval apart wordt ingezameld en over de schei- dingsmachine gaat, zoals in Amers- foort al gebeurt. Is wat er dan over- blijft nog brandbaar genoeg?

Gerard Le Belle Schoor/

- -

De identiteit van D66 is altijd goed voor discussie. Prille leden kennen dat. Trouwe leden relati- veren dat. De duidelijkheid is ge- baat bij oer-Hollandse hokjes- geest. Een partij zonder etiket is een betrekkelijk lastig fenomeen.

Paul Lucardie en Gerrit Voerman van het documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen schrijven in het lijdschrift Idee (december-nummer 1991) over de worsteling van D66 met ideologie.

Het artikel van de twee historici i~

een verdienstelijke beschouwing.

De auteurs constateren dat de opgaande lijn in de verkiezingen en peilingen vanaf 1986 weinig aanleiding geeft tot ideologisch zelf-onderzoek. Daarin schuilen gevaren. De vraag lijkt mij heel Ie·

gitiem of een 'gevoel van ver- wantschap' tussen Democraten een goede fundering is voor het verder uitbouwen van de politieke macht.

D66 is te karakteriseren als een li·

berale partij, maar de fundamen- tele waarden daarvaan worden ook door andere grote Nederland·

se partijen geaccepteerd. De libe·

rale visie op burgerschap en staatsinrichting is wel heel ken- merkend voor de ideologische in- dentiteit van D66. Lucardie en Voerman interpreteren het be- leidsprogramma van D66 als een mengeling van sociaal-democra- tie en radicaal of libertair rupubli·

canisme. Sterker: zij betogen dat die mengeling geldt voor het tota- le gedachtengoed van D66 sinds de oprichting. In de loop van de geschiedenis zijn wel de verhou- dingen, maar niet de ingredienten in de coctail veranderd, aldus de auteurs. Ik denk dat ze gelijk heb·

ben. Het geeft stof tot nadenken.

Wie de goede verhoudingen van Bloody Mary en Blue Moon een- maal kent, zal niet meer experi·

menteren.

Peter van den Besse/aar

DEMOCRAAT 7

ei

"' ^<(

:r: "' ^w

>

w z

~ 0 r-

2

Politiek. Altijd een "hot issue" op feestjes en partijen. En telkens weer een bron van irritatie en steeds minder eentje van vermaak.

Het lijkt wel alsof we ons er steeds minder druk om maken. Alsof we na de paspoorten, de studiefinanciering en het gekissebis in de coalitie een beetje moe beginnen te worden van al d1e hoor- zittingen, commissies en affaires

Alsof het ons niet langer interesseert wat er in Den Haag voor ons besloten wordt

Toch moeten we de koppeling met Den Haag blijven maken. Want elke dag ondervinden we de gevolgen van de Haagse Besluitvorming.

Vandaar dat Trouw veel aandacht besteedt aan het gebeuren achter de Hofvijver Elke dag met een unieke Parlement pagina. En daarnaast veel ach- tergrondinformatie, series over hete hangijzers en spraakmakende analyses en interviews.

Dat is overigens niet de enige reden waarom Trouw de meest geciteerde krant in de residentie is.

Want Trouw besteedt dezelfde aan- dacht aan het onderwijs, het milieu en de gezondheidszorg. Wat Trouw tot een krant maakt, die niet alleen Den Haag, maar ook z'n lezers betrokken weet te houden.

Als u dat van uw krant verwacht, bel dan 06-099 44 40 voor een (proef)- abonnement

Trouw houdt je betrokken.

- Uit het Europees Parlement

Opschudding

halverwege de rit

Het in 1989 gekozen Europees Parlement heeft de eerste helft van de zittingsperiode erop zitten. Traditiegetrouw worden halverwege de rit diverse functies in het Parlement opnieuw verdeeld. Zo werd de Duitse christen-democraat Egon Klepsch tot nieuwe voorzitter van het EP verkozen.

Ook in de Liberale en Democratische Fractie (LDR) hebben de afgelopen maanden de nodige verschuivingen plaatsgevonden. De belangrijkste daar- van was wel het vertrek van Valéry Gis- card d'Estaing uit de fractie. Ongeveer een jaar geleden, in december 1990, liet Giscard na een fractievergadering in Parijs doorschemeren dat vanuit de UDF (de coalitie van Franse Republikei- nen, Radicalen (liberaal) en Christen- democraten) contacten bestonden met de christen-democratische EVP-fractie in het Europees Parlement, en dat hij de overstap overwoog van de hele LDR-fractie naar de christen-democra- ten.

Hierdoor wilde hij een zgn. 'regroupe- ment du centre', een hergroepering van het midden, bewerkstelligen. De rest van de fractie mocht deze gedach- ten van haar voorzitter uit de pers ver- nemen.

De andere partijen in de LDR-fractie voelden echter helemaal niets voor dit initiatief van Giscard; zelfs zijn 'eigen' Franse fractiegenoten steunden hem maar ten dele. De reactie van D66-Eu- roparlementariër ]an-Willem Bertens was kort en krachtig: 'uitgesloten van- uit een Nederlandse optiek, die in veel andere lidstaten overigens ongeveer hetzelfde is. Als er een fusie plaatsvindt van LDR- en EVP-fracties, dan stap ik uit de fractie.' Na dit 'incident' ont- stond geleidelijk aan een machtsstrijd tussen de dertien Franse en de negen Portugese leden van de fractie; de onte- vredenheid over Giscard nam toe.

In oktober 1991 deed Giscard kort voor een fractievergadering in Den Haag een aantal dubieuze uitspraken over migranten.

Hoewel voornamelijk voor nationaal Frans gebruik bedoeld, deed hij dit toch als fractievoorzitter van de LDR.

Jan- Willem Bertens nam onmiddellijk afstand van deze uitspraken; op een persconferentie samen met Gijs de Vries noemde Bertens de uitspraken niet voor herhaling vatbaar en achtte hij de kansen op herverkiezing van

Giscard als fractievoorzitter 'niet ver- groot'. Giscard nam echter niets terug.

Twee weken later maakte Giscard be- kend dat hij zich niet verkiesbaar stel- de voor het voorzitterschap, noch van het EP, noch van de LDR-fractie. Hij wilde zich wijden aan de 'regroupe- ment du centre'. Het Franse blad Le Canard Enchainé schreef dit toe aan het optreden van de Nederlanders in Den Haag. Duidelijk was in elk geval dat Giscard niet gediend was van kri- tiek van niet-Franse fractiegenoten.

Naar aanleiding van interviews met Bertens en de Portugese delegatieleider Capucho in Le Monde en een regio- naal Elzasser dagblad dreigde Gbcard dat dit 'gevolgen' zou hebben.

In december vorig jaar koos de LDR- fractie de Franse radicaal Yves Galland tot nieuwe fractievoorzitter. Uit de lo- kale pers in Straatsburg mocht de frac- tie vervolgens vernemen dat Giscard, samen met drie andere Fransen, één dag eerder had getekend bij de chris- ten-democraten. Het werd terecht als een ernstig affront opgevat dat deze Fransen zonder de fractie in te lichten de overstap hadden gemaakt. Giscard werd met onmiddellijke ingang aan de kant gezet en Galland nam vervroegd het voorzitterschap van de fractie over.

Inmiddels kunnen we vaststellen dat de 'affaire-Giscard' tenminste één boei- end neveneffect heeft gehad: de cohe- sie binnen de rest van de fractie is er groter door geworden en van een machtsstrijd tussen Fransen en Portu- gezen is geen sprake meer.

De herverdeling van de posten, ten- slotte, leverde] an-Willem Bertens het eerste vice-voorzitterschap op van de Sub- commissie Rechten van de Mens en de functie van fractie- coördinator (=eerste woordvoerder) in de Commis- sie Buitenlandse Zaken en Veiligheid (voorheen de Politieke Commissie) van het Europese Parlement. Al met al toch geen slecht begin van de tweede helft van de zittingsperiode van dit EP.

10 D E M 0 C R A A T

Agenda

Dinsdag 18 februari

Sluiting kandidaatstelling vacatu- res ALV (zie congresbijlagen) Dick Tommei bezoekt de D66-af- deling Maarssen

Donderdag 20 februari Gerrit Jan Wolffensperger spreekt over actuele politiek voor de D66- afdeling Nieuwleusen

Zaterdag 22 februari

Tweede Kamerlid Arthie Schim- mel organiseert een discussie over de uitvoeringsorganisatie sociale zekerheid en over de arbeidsvoorziening sorgan i sat ie voor D66 leden en sympathisan- ten die zich vanuit hun professie op beleids- en uitvoeringsniveau bezig houden met deze zaken.

Voormalig Hoofdbestuurslid Ro- ger van Boxtel zal de open dis- cussie leiden. Plaats: Theater 't Hoogt in Utrecht. Aanvang 14.00 uur, sluiting 17.00 uur.

Woensdag 26 februari In het kader van de zendtijd poli- tieke partijen een programma over de Jonge Democraten. Ne- derland 111, 19.54 uur.

Dick Tommei is aanwezig op de regiovergadering Noord Holland ter voorbereiding van het congres over duurzame ontwikkeling.

Maandag 2 maart

Sluitingsdatum moties en amen- dementen op de congresresolutie over duurzame ontwikkeling.

Woensdag 4 maart

Hoofdbestuursvergadering vanaf 20.00 uur in de Jaarbeurs te Utrecht.

Maandag 9 maart

Arthie Schimmel bezoekt de D66- afdeling Sneek

Donderdag 12 maart

Aad Nuis is gast van twee D66-le- den in Lage Zwaluwe als start voor de oprichting van een D66- afdeling. Pieter ter Veer bezoekt de D66-afdeling te Akkrum

Zaterdag 14 maart

Sluiting kandidaatstelling Advies- raad

Vrijdag en zaterdag 27 en 28 maart

Congres D66 in het Turfschip te Breda

-

toekomst verzekerd

De AOW-uitkering moet welvaartsvast blijven, ook als het aantal inactieven groeit. Om de betaalbaarbeid van de AOW te garanderen bij verdere vergrij- zing van de bevolking, moet een egali- satiefonds worden ingesteld, dat ge- voed wordt uit een tijdelijke verhoging van de AOW-premie. De VUT moet ge- leidelijk vervangen worden door flexi- bele pensionering.

Deeltijdwerkers en contractanten moe- ten toegang krijgen tot pensioenrege- lingen. Er moet een eind komen aan de ongelijke behandeling van gehuw- den en tweeverdieners versus andere leefvormen. Binnen drie jaar moet het ontbreken van pensioenregelingen voor bepaalde groepen tot het verle- den behoren. Binnen collectieve pen- sioenregelingen moeten ook individu- ele keuzepaketten afgesloten kunnen worden.

Pensioenopbouw moet ook gedurende arbeidsongeschiktheid en werkloos- heid kunnen worden voortgezet. Er moet een wettelijke informatieplicht komen voor pensioenfondsen, een on- afhankelijk klachteninstituut en een centraal pensioen- registratie-instituut, waar men informatie kan krijgen over de pensioenregeling van vroegere werkgevers.

Namens de Tweede Kamerfractie pre- senteerde Louise Groenman daags voor het debat over de oudedagsvoor- ziening een visie op de toekomst van de WAO en de pensioenen met een groot aantal actiepunten en wensen.

De oudste loot aan de boom van ons sociale zekerheidsstelsel dreigt door de vergrijzing en ontgroening van de sa- menleving een zorgenkindje van de verzorgingsstaat te worden. Reden voor Groenman om in een fractienota een beeld te schetsen van een houd- baar pensioenstelseL Maar niet alleen de financieringsproblematiek was lei- draad voor de D66-visie.

Groenman: "Er is een constante groei van het aantal eenpersoonshuishou- dens, het aantal eenoudergezinnen en het aantal ongehuwd samenwonen- den. Het alleenverdienershuishouden wordt verdrongen door het tweever- dienersmodeL De toenemende arbeids- participatie van vrouwen zorgt voor een forse groei van deeltijdwerkers en flexibele arbeidscontracten. Dat zijn ontwikkelingen die om nieuwe criteria vragen waaraan pensioensystemen die- nen te voldoen: doelsmatigheid, recht- vaardigheid, flexibiliteit en inzichte- lijkheid."

Olga Scheltema - de Nie

BON 11

Integraal bestuur en rechtstreekse kie- zerslegitimatie zijn voor D66 de be- langrijkste ijkpunten voor de toetsing van de plannen voor de reorganisatie van het lokaal en regionaal bestuur in Nederland. Dat betoogde D66-woord- voerder Olga Scheltema tijdens het de- bat over de nota 'Besturen op Niveau II'. Volgens Scheltema is het hoog tijd een eind te maken aan de versplinte- ring van het bestuurlijk netwerk in aparte regio's voor de WGR, de brand- weer, de GGD's, afvalstoffen, de RBA's, het vervoer en de arrondissementen.

Er moeten rechtstreeks gekozen regio- nale besturen komen, waarin die ver- schillende functionele verbanden kun- nen worden opgenomen.

Scheltema voelde weinig voor het te lang versterken van gemeentelijke sa- menwerking op basis van de Wet Ge- meenschappelijke Regelingen: "De WGR+ blijft een hybride monster: een verlengd bestuur met een bovenlokaal sausje en dwang en zonder rechtstreek- se legitimatie." Uiterlijk in 1995 zou- den de gebieden die nu voor regionaH- sering kiezen een rechtstreeks gekozen bestuur moeten hebben. Scheltema toonde zich voorstander van grote vrij- heid voor de verschillende regio's om tot samenwerking te komen. Naast el- kaar zouden zowel stadsprovincies, re- giogemeenten of stadsmetropolen en landelijke regio's voor moeten kunnen komen. Scheltema: "Het is belangrijk dat het proces vanuit de regio's wordt vormgegeven. Opgelegde eindmodel- len genereren zoveel tegenstand, dat dat proces verstierd wordt. Bovendien kunnen we toch nu niet weten hoe de wereld er in pakweg 2020 uitziet."

Kwijtschelding

Gemeenten moeten niet minder, maar meer ruimte krijgen voor het voeren van een kwijtscheldings- beleid voor minima. Dat betoogde financieel woordvoerder Gerrit Ybema in een debat met staatsse- cretaris Van Amelsvoort, die een verscherping van dat beleid voor- stelde. Gemeenten kunnen in be- perkte mate mensen met financië- le problemen tegemoet komen door het geheel of gedeeltelijk kwijtschelden van te betalen hef- fingen en belastingen, zoals reini- gings- en rioolrechten, afvalstof- fenheffingen en onroerend goed belasting. Het gaat daarbij steeds om individuele situaties waar de inkomsten van mensen de kosten van het levensonderhoud maar net dekken. Van Amelsfoort stel- de voor om bij de berekening van die kosten de woonlasten voor 290 gulden per maand mee te la- ten tellen, omdat in zijn ogen sommige gemeenten een te ruim- hartig inkomensbeleid voeren.

Ybema zag niets in de plannen van het kabinet: "Het invoeren van dit maximum betekent dat in de grote steden, waar de huurlas- ten veel hoger zijn, de facto geen kwijtschelding meer mogelijk is.

De maatregel levert ook niets op, mensen met betalingsproblemen zullen nu naar de bijzondere bij- stand gaan. Wij vinden dat ge- meenten, nu allerlei heffingen enorm stijgen, juist meer ruimte moeten krijgen om in individuele gevallen belasting en heffingen kwijt te schelden."

Deetman

De Tweede Kamer heeft vier com- missies ingesteld om volgend jaar te adviseren over verschillen- de aspecten van staatkundige vernieuwing. Oud D66-bewinds- man Scheltema bekleed het voor- zitterschap van de commissie die de ministeriële verantwoordelijk- heid zal doorlichten. Andere D66- leden van de commissies zijn: De burgemeester van Veendam Hayo Apotheker, van de commissie die zich buigt over de benoemings- procedure voor burgemeesters.

Voormalig secretaris politiek van het Dagelijks Bestuur Thom de Graaf, lid van de commissie die het kiesstelsel doorlicht. lneke Lambers-Hacquebart, oud staats- secretaris voor milieu, lid van de commissie die zich buigt over de departementale herindeling en de kerntaken van de overheid.

DEMOCRAAT 11