VRI-JBEID EN
DEMOCRATIE
VRIJDAG 16 JULI 1 948 - No. 16
Trouw moet blijken
' I
(Pac.
"J
W EEK B L A D .V A N DE VOLKSPARTIJ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRATIE
NA DE STEMBUS
Het meest op de voorgrond getreden verschijn- sel bij de verkiezingen voor de Tweede Ka- mer is de teruggang van het socialisme in zijn bei- de vormen: de extreme vorm van de C. P. N., de meer milde vorm van de P. v. d. A. Het gezamel'- lijk verlies van vier zetels dezer twee partijen, is onder het stelsel van evenredige vertegenwoordi- ging, dat nu eenmaal geen grote verschuivingen kent, van buitengewone betèkenis. Deze betekenis valt te meer op, als men bedenkt, dat het verlies in de zetelverschuiving nog maar onvolkomen tot uitdrukking komt. Het stelsel van verdeling der restzetels naar de grootste gemiddelden. is voor de grootste partijen het voordeligst. Het bèzorgde dit- mual de P. v. d. A. niet minder dan twee restzetels.
Het percentage der uitgebrachte stemmen geeft dan ook beter de verhouding weer. De communis- ten liepen terug van 10,6 tot 7,74, de P. v. d. A.
van 28,3 tot 25,61. Het socialisme als geheel verloor dus 5.15 van 38.9, een teruggang van ruim 13 per- cent.
Het ligt daarbij voor de hand. dat het stemmen- verlies der communisten grotendeels ten go'ede is gekomen aan· de P. v. d. A., die vervolgens meer aat: haar rechtervleugel heeft verloren dan-zij aan haar linkervleugel heeft gewonnen. Ook dit is zeer verheugend. Want al mogen de C. P. N. en de P. v.
1}. A. beide socialistische groeperingen zijn, ·er is tussen die twee toch een zeer groot verschil. Ter- wijl de communisten de democratische methoden volstrekt aan de kant willen zetten, valt aan het oprecht bedoelen van de leiding van de P. v. d. A.
om uitsluitend democratische wegen te öewande- len. geen ogenblik te twijfelen. Verzwakking van het communisme ten gunste van het democratisch
~e-~~iV"ft·ff~~':!j~~~~ :
P. v. d. A. zich aan een. illusie schuldig maakt, in- dien zij meènt, dat socialisme en dèmoèratie op den duur zullen kunnen blijven samengaan.
Deze achteruitgang van het socialisme stemt overeen met de verwachting, die ik van de uitslag der verkiezingen heb gekoesterd. Geduren- de de verkiezingscampagne heb ik in woord en geschrift herhaaldelijk als mijn mening te kennen gegeven, dat het socialisme over zijn hoogtepunt heen is. Ook uit het buitenland, met name uit En- geland, kreeg men die indruk. De wereld krijgt, zo zeide ik, weer meer oog voor de betekenis ener met verantwoordelijkheid en sociaal gevoel gepaard gaande vrijheid, zoals die door de V. V, D. wordt voorgestaan.
Voor Nederland is de juistheid dezer zienswijze bevestigd door de winst, die onze partij heeft be- haald. Zij is groter dan de winst door enige ande- re partij verkregen. Zij had nog groter kunnen zijn, indien niet dissidente groepen als de lijst- Feuilleteau de Bruijn en de Middenstandspartij waren opgetreden. Ook met deze groepen is het gegaan als wij voorspeld hadden. Zij hebben geen van beiden een zetel verworven en tezamen meer stemmen verspild, dan de kiesdeler bedraagt, zodat zij de oorzaak waren, dat een restzetel extra over' bleef.
Door de werking van het stelsel der grootste ge- middelden is die zetel naar de P. v. d. A. gegaan.
De dissidenten hebben dus precies het tegenge- stelde resultaat bereikt van hetgeen zij beoogden, V'ersterking inplaats van verzwakking van het.
socialisme. · ·
In het verlies door de P. v. d. A. naar rechts ge- leden is moeilijk iets anders te zien dan de defini·
tieve liquidatie der doorbraakgedachte. Was daar- van in 1946 ook al niet veel terechtgekomen, thans is de uittocht der niet-socialisten uit die partij wel volkomen. Het zijn in het bijzonder de C. H. U. en de V. V. D., die daarvan hebben geprofiteerd. Ver- moedelijk zijn er van de vroegere christelijk-histo- rischen, die in 1946 de P. v. d. A. hebben gestemd nog maar zeer weinigen overgebleven. Van de vroegere vrijzinnig-democraten laat zich hetzelfde getuigen. De winst die de V. V. D. uit hun hoek heeft behaald, moet aanzienlijker zijn dan haar to- tale vooruitgang, want ook de V. V. D. heeft stellig stemmen, in 1946 op de P. v. d. A. uitgebracht, aan andere groepen, met name aan de lijst-Feuilleteau de Bruijn en de Middenstandspartij, verloren. Men mag dus gerust constateren, dat de overgrote meer- derheid der vroegere vrijzinnig democraten heeft begrepen. dat hun plaats in de V. V. D. is.
.... *
Te verwonderen valt dit niet. De geest in de V. V. D. is immers dezelfde als die van de vroegere V. D. B. Liberalen en vrijzinnig-democra- ten. door de loop der gebeurtenissen naar elkan- der toegegroeid. g\"voelen zich beiden in het nieu- we partijverband volkomen thuis. De verkiezings-
C door M,.. P. ). Oud _)~
- - - -
lf·.
campagne heeft mij in alle hoekcm van ·het land gebracht. Overal heb ik dezelfde geest gevonden.
Wij waren in de weinige maruaden, sedert de op- richting der V. V. D: verstreken, al volkomen ver- geten, dat wij van verschillende kanten tezamen waren gekomen. Ik durf dan ook met gerustheid te constateren, dat de oprichting der V. V. D. een volkomen succes is gebleken. Een succes, dat de be&te verwachtingen wekt voor de toekomst.
Ons succes moêt, dunkt mij, cok de vroegere vrij- zinnig-democraten. die leidende plaatsen in de P. v. d. A. bekleden, wel iets te zeggen hebben. Zij moeten het gevoel lcnjgen thans min of meer offi- cieren te zijn zonder lege1·. De troe')en, die in 1946 onder vrijzinnig-democratische leiding naar de P.
v. d. A. zijn gegaan, hebben thans grotendeels het vaandel van de V. V. D. gevolgd. Het zal de positie der vroegere vrijzinnig-democratische leiders in de P. v. d. A., welke partij geleidelijk hetzelfde ·ka- rakter heeft gek~gen als de vroegere S. D. A. P., niet gemakkelijk maken. De verkiezingscampagne van de P. v. d. A. moet daartoe het hare hebben bijgedragen. Deze was immers voor een belangrijk deel gebaseerd op een scherpe afkeuring van het dcor de vrijzinnig-democratis~he ministers in de jaren 1933-1937 gevoerd beleid, een afkeuring. die zij. die immers met dit beleid hadden ingestemd, .,~eh ,~v:el)z~~ !-'ó!l_den aantre.kketl' als . ik. :Oat de propMandaleidmg . der P. v. d. A. deze actie heeft gevoerd, getuigde· dan ook van heel weinig defe- rentie tegenover de partijgenoten uit het oud-vrij- zinnig-democratische kamp.
· Intussen behoeven wij de ontwikkeling in de P.
v. d. A. allerminst te betreuren. Zij doet ons weer terugk€ren tot de voor-oorlogse politieke verhou- dingen. Deze verhoudingen passen nu eenmaa.l bij het karakter van ons volk en zijn in overeenstem- ming met zijn politieke geschiedenis. De S.D.A.P.
vervulde daarin een belangrijke plaats. De plaats van een partij van uitgesproken socialistisch karak- ter, doch tevens overtuigd van de grote betekenis van de parlementaire arbeid en bereid met andere groepen te zamen aan dien arbeid deel te nemen.
Zij was daardoor enerzijds een waardevol element in het p~rlementaire leven, terwijl zij anderzijdÈ:
velen Wist te weerhouden van de communistische partij. Wij mogen bij alle bezwaren, die wij O\ eri- gens tegen de S. D. A. P. mochten hebben, daar- voor de ogen niet sluiten. Dat bij de oprichting der P. v. d. A. de S. D. A. P. scheen te verwateren, was een ernstig nadeel. Zij verloor daardoor enerzijds kiezers aan de communisten, terwijl zij anderzijds elementen tot zich trok, die zich op den dwu· met echte socialisten niet in één verband thuis konden gevoelen. Het is daarom zonder meer verheugend.
dat men na deze verkiezingen mag constateren. dat de P. v. d. A. geheel is. ~eworden wat zij voor de zuiverheid onzer j'Jartijverhoudingen behoort te zijn, de S. D. A. P. onder een andere naam.
Een ander kenmerkend verschijnsel van deze verkiezing is, dat terwijl middenpartijen als de V. V. D. en de C. H. U. zijn versterkt. de extre- me oppositiepartij. de A .. R .. het niet verder heeft kunnen brengen dan dat zijt haar positie heeft ge- handhaafd. De kiezers h~bben daarmede getoond van het onvruchtbare beleid, dat zij op het stuk.;.
van Indië voorstaat, niet te willen weten. Er ligt, dunkt mij. hierin een• duidelijke aanwijzing.
dat thans beproefd moet worden tot een zodanig Indië-beleid te komen, dat het mo!(eliik zal zijn, dat met behulp van de V. V. D. en de C. H. U. een tweederden meerderheid voor de grondwetsh€rzie- ning wordt bereikt. In het geringe succes, dat de lijst-Welter heeft behaald - om van het totale fiasco der actie-Feuilleteau de Bruijn maar geliîeel te zwijgen - llgt een aanwijzing in dezelfde rich- ting.
Dit alles duidr er op. dat ter oplossing van het moeilijk probleem der Kabinetsformatie een weg behoort te worden ingeslagen, die kan leiden naar een regeringsmeerderheid op belanJ?;rijk bredere basis dan die der laatste twee jaren. Immers alleen langs die weg zal zijn te bereiken, dat de grond- wetsherziening een veili~e haven kan worden bin- nengeloodst. En men heeft er zich goed rekenschap van te geven, dat. wanneer dit niet mogelijk zou blijken, een hoogst onbevredigende toestand zal in- treden. Immers zou een Kabinet optreden. dat niet het vertrouwen kan veroveren ener tweederde
meerderheid der Kamer, dan kan dit practisch tot
·geen ander gevolg leiden, dan dat de politiek der voldongen feiten, die wij zich gedurende de laatste jaren hebben zien voltrekken, zal blijven voortdu- ren.
* ..
Het belang van het land vordert daarom naar mijn mening, dat K. V. P., P. v. d. A., C. H. U.
en V. V. D. trachten tot overeenstemming te gera- ken. Ik weet natuurlijk, dat dit niet gemak~eliik
zal zijn. De P. v. d. A. heeft zich voor de verl•le- zingen over een bredere samenwerking dan met de K. V. P. alleen niet zeer welwillend uitgelaten.
Z.ï,1 stelde zich zelfs op het standpunt, dat zij. wat ZlJ noemde de "progressiviteit" van het nieuwe Kabinet.zou hebben te bepalen. Die progressiviteit kan moeilijk een andere dan een socialistische progressiviteit zijn geweest. Was daarvoot· reeds vóór de verkiezingen. gezien de minderheid, die h:et socialisme in ons parlement vormt, geen rede- hJke grond, na het verlies, dat het socialisme !'!ad te incasseren bij de stembus is het nog mindel' redelijk geworden. Er is na deze verkiezin~n
zeker alle aanleiding voor een vooruitstrevend so- ciaal beleid, maar sociaal is iets anders dan socia- listisch. Wanneer de P. v. d. A .. als de kruitdamp van de verkiezingsstrijd is opgetrokken. de objec- tieve feiten nuchter onder het oog zht, zal zij, hoop ik, tot deze conclusie kunnen komen. Rege- ringsmeerderheden kunnen nu eenm'la.l in Neder- land niet worden verkregen zonder samenw·~rking
van verschillende groepen. Het is daarom nodig tot een onderling vergelijk te komen en dat slüli uit, dat één partij haar wil aan de andere opdringt.
Niet. genoeg kan daarbij ·herhaald worden,· dat onder de tegenwoordige omstandigheden een re- geringsmeerderheid op de basis ener eenvoudi<>c Kamermeerderheid niet voldoende is. Zij kan 11~1- mers de oplossing van het probleem der hervor- ming van het koninkrijk op de basis der aanhan- gige grondwetsherziening niet verzekeren. De tot- standkoming van die herziening vordert eenmaal een tweederden meerderheid en diezelfde meerder- heid is opnieuw vereist, wanneer, na aanvam·din:>;
der grondwetsherziening, de resultaten van het voortgezet overleg aan de Staten Generaal znllen worden voorgelegd. Zij, die straks in het nieuwe kabinet zullen zitting hebben, zullen zich dit door- lopend voor ogen moeten houden. Een aanmerke- lijk breder basis dan die van 1946 is daarom voor de regering een volstrekt vereiste. Daaruit volgt.
dat het verkeerd zou zijn, indien men, wanneer een accoord tussen de verschillende politieke partijen op bredere basis onbereikbaar blijkt, toch tenslott~·
zijn toevlucht zou nemen tot eeii kabinet ou de basis van 1946. Een betere uitweg zal dan zijr} het optreden van een extra-parlementair kabinet vat\
breder sarnenstelling.
Ik schrijf dit niet. omelat ik op zichzelf zo'n voorstander ben van extra-parlementaire ka- binetten. Het tegendeel is het geval. M'lar er zi.i t!
nu eenmaal omstandigheden, waarin een extra-par- lementair kabinet het beste middel is om uit ee;t impasse te geraken. Het klassieke voorbeeld levert hier 1913. Aangewezen 'was toen het optt·edcn van een parlementair kabinet uit de vrijzinnig-socialis- tische kamermeerderheid. Accoord daarover was toen tussen de partijen dezer meerderheid niet te- bereiken. Men heeft toen zijn toevlucht genomen tot het extra-parlementair kabinet-Cort van det·
Linden. Dit kabinet stelde zich tot zijn hoofddoel de vervulling van dezelfde taak, die het parlèmen- taire kabinet zou hebben te verrichten gehad. de grondwetsherziening tot oplossing van het kies- rechtvraagstuk. Het is in die taak niet alleen vol- ledig geslaagd, het heeft bovendien bij diezelfde grondwetsherziening een ander netelig probleem, het onderwijsvraagstuk, tot oplossing weten te brengen. Ja, het heeft zijn werk op een zodanige wijze weten te verrichten, dat beide hervormlngen.
·kiesrecht en onderwijs, door de Staten-Generaal
m~tt vrijwel algemene stemmen werden aanvaard.
Cort van der Linden heeft in één woord getoond.
dat ook een extra-parlementair kabinet groot we!'lC kan verrichten.
Groot werk moet ook thans worden verricht: de hervorming van het Koninkrijk. overeenkomstig hetgeen blj de koninklijke rede van DecPmber 1!l42 in uitzicht werd gesteld Het is uitermate ge·
wenst. dat dit doel zal worden bereikt met instem- ming ener zo groot mogelijke meerderheid der Sta- ten-Generaal. Daarop worde bij de KabinetsfCJrma- tie het oog gericht. Langs de weg van een parle- mentair kabinet, zo het lcan; lungs die van een extra-parlementair kabinet. zo het moet.
Mr. P. J. OUD.
VRIJHEID EN DEMOCRATIE 16 JUI.J UJ4l8
VERHEUGENDE LES
~-.der verkiezingen
ln zes van de m~l•Uien kieskrinl{en staat meer dan het tiende deel van het volk achter OlM!
De les rlie wij uit de resultaten kunnen trekken welke dBor onze V.V.D. bij de jongste verldezin- gen zijn behaald, is wel zeer belang- :ri.ik en veelzijdig. Di! blijl<t in het
• bijzonder, indien men de diverse cij- feJ·s eens rustig analyseert, waartoe wii hieronder een poging willen wa- gen.
In. 1946 was de toestand aldus, tkit skchts in d r i c van de achttien ]des- kringen die ons lal'ld telt, 10 % of meer van het aantal kiezers hun stem op onze lijsten uitbrachten. Het
\Yaren de kieskringen Den Haag, Groningen en Assen waar wij achter- eenvolgens 11.'1, 11.2 en 15.8 % van het aantal uitgel)rachte stemmen wisten te nehalen.
Thans zijn het ~cbter zes mes- kringen, dus twee lllaal zo veel, alwaar meer dan e6n tiemie van
•le be,·olking ZÎ('h \"Oor onze INl- ,.-:-iuselen uitsprak.
\Vij laten hieronder deze Jdeskrin- gPn volgen met dl' aldaar bellaaide ei.ifers, met dHarachter tussen haak- jes, de behaalde percentages bij de K<>merverkiezingen in 1946:
Rotterdam 10.5% ( 7.4%) Den Haag 10.4% 111.4 %) Haarlem 11.2% ( 9 %>
Arnhem 10.4% ( 8. %)
Gro,ningen 12. N ,o (11.2%)
Assen 15.7% (15.8%)
Voorwaar een belangrijke en ver- lleug;ende \·oorttitgangt
* *
*
Dczien wij dr bC"llaal(le resultaten .l) nog t>em: v;muit een andere r;••zir:htshoek. (lan !>lijkt dat daaren- r,u.,cen thans in drie kieskringen h~t rerct~n!age yru1 na,genoeg 10 op onze lijsten kon ',\·orden verzameld.
Amsterdrtm Den Hel<~€r
Dordrecht
9.2%
9.1%
9.5%
(6.3 %>
!7.6 ~~)
De grootste ,·oor·uitgang v~·e'l'tl in f1e nayoJgende kiesl{ringen geboekt:
Den !-feldet· !Jl ( ' ,D (5.3 ~'é·) +- 3.8 Rotterelam 1 O.:l ~·~) <7.4 %l + 3.1
zv,olle 8.2 ~·0 <5.4 t[o) + 2.8 Amster<larn D.2 0-) (6.5 <Ji)) + 2.7
] .. ce~;\;;·àrden 7.3 ~~
" <4.7 %l -f· 2.6
.• Arnnen1 10.4 l)() (8 ~·t) + 2.4
!Ja~u·lem 11.2% (9 ~t) + 2.2
Dnr .. lf('(']Jt 9.5 r,;) (7.6 <;!.) + 1.5
\Jtr·echt 7.7 ~;0 (6.2 %) ·t 1.5
Consolidatie van deze ·winst binnen het Partijverband thans een
dringende eis!
Uit een ande1·e groepering der cij-
*
fers blijkt o. m. het wel zeer veiheugende verschijnsel, dat in ver- schillende gemeenten het aantal stemmen op de lijsten van de V.V.D.
uitgebracht, werd verdubbeld of meer dan verdubbeld of nagenoeg werd verdubbeld in vergelijking met de re- sultaten welke werden behaald bij je Kamerverkiezingen in 1946. Hieron- der volgen enige voorbeelden:
Bergen <N.H.) Castric:um Egmond aan Zee Egmond-Binnen Lochem Terschelling Texel Urk Vreeswijk
959 212 177
4{)
~44
467 925 14 22
(414)
(116)
<51) ll3) (451) (187)
•383)
i2)
!8)
Uit het bovenstaande overzicht Eindhoven 2166 ( ll!}<J) blijkt duidelijk dat in sommi~e geval-
len ons stemmenaantal meer dan Bergen op Zoom 464 (219) verdubbeld werd.
Tilburg 661 (354) Van de onderstaande grote ge- Koordwijk 677 (212) .. meenten is de winst voor onze partij Hoek van Holland 118 (!2) voorts van een zeer grote betekenis:
Harlingen 428 (176)
Weststellingwerf 1644' (519J Apeldoorn 5421 (,338:7)
Almelo 2204 (1114) Dordrecht 3948 <2403)
Enschede 6032 (2914) Schiedam 2756 <1683)
Goor 287 (94) Haarlem 8209 (5630)
Hengelo 2223 (1300) Amersfoort .. 2449 (1843)
Oldenzaal 227 (121) Utrecht 7081 (5156)
IIIIU»>IIIItlmmmmmmtmmmmtmR»:mHmm~mHnnmmmummmunl»llnlllmiiHIIIIIHIIHIIIIIHmllniii»IIHIIIIIIIIIIIIIHIIIHIIIHUnnunuml
-
Dezeburger
mag ntt wel zeggen, dat hij onze 1Jerkiez.ingsp1·opaganda niet zo gek vond. Hier en daa1· een tikkeltje demagogisch, wat niet meer dan oirbam· is wannee1· 1w eenmaal met Demon demos geägee1·•I moet wm·den. WU deden het' kalme1· dan de meeste a.nde1·en:
en minder dmog dan Znndt. Wij hadden de 1·edelijke argumenten voor het grijpen en wij hadden dus de onredelijke niet nodig.
\Vij Z01tden er niet meer over peinzen zo veYwaten te zijn O?'lfl
zelve met het denkende deel de1· natie te ve1·eenzelvigen, doch wij hebben toch wel degelijk ove1·wogen. dat het Nede1·landse kiezers- volk p1·ecies weet wanneer het voo1· de mal gehouden wordt. '"i.V1j hebben dus niet ann voor-de-mal-lwudcrij gedaan, zo min mo- gelijk gebrald, zo weinig mogelijk doorgedraafd en zo veet moge- lijk ntstige, reelelijke taal doen horen. Klaye taal voor de mensen die klaTe ta.al versta.an. Deze burgeT houdt niet van zelfvold(tctn- heid. Maal" hij mag 'lee! eedijk zeggen dnt hij toon en inhoud 1:an onze vetkiezingspropnganda eeTlijk en Yedelijk vond. En 1n het 1·esu!tant meent hij een bevestiging daaTuan te z:ien.
Deze burge1· meent overigens dat m1·. P. J. Oud (door het t·en- steT en. 1·eeds bij voorbaat, i.n de wolken) véél ie ernstig keek.
Niet d~t de tijd niet emstig is.
Niet dat veYkiezingen niet doocl-eTnstig zijn.
Niet dat onze pa1·tjj geen e1·nstige paTtij is.
Niet dat onze lijst-aanvoeTder geen eTnstig man is.
Maa1· m1·. Ottd had best door zijn vcnsteTt.ie mogen glim.Tachen.
vind i~;.
JJe;.e honing lippen.
bnrger gelooft 'll(tme!ük dat ge meer bijen ·rnngt met de der blijmoedigheid. dan met cle ernst der scwmgenepen Hier en daa.1· kom <k langs een .zuil of een muur waarop het·
vensteTke van Oud nog niet dichtgepl.akt is met bieT of m·uchten- limonade. En zelfs mi. glimlacht Lijstamwoenle1·· nóg niet. Mèt die twee zetels meer zijn zi}n lippen ·nog op elkaar.
Dat volgende keer een wnnige gl imiach tHssen de wolken strnle
·is de hartewens van
DEZE BVRGER
1iftilllllllillllilllllilllllllllllllllllllllllllllilllllllllll!llHilliHIIIiilllililllltilliiiJlilllJilliJJU![II!!l!!.!!!illl!J!llllli!llJilllllJiilliiiiiiHIIlllllllil1lllllliiiillilllil!llillll~
Inderdaad! Wij kunnen over (le verkiezingsuitslag tevreden :tijn.
\~ij hebben bovenstaande cijfers cch•
ter niet alleen gegroepeerd om orize vreugde nog eens met ·de feiten te staven, doch vooral om aan te 1 on en waar er voor onze partij nog een open terrein braak ligt!
Ongetwijfeld kunnen zowel de par- tijleiding als de duizenden werkers der diverse plaatselijke afdelingen in den lande, met volle tevredenheid op hun vaak vermoeiende en tijdroven- de activiteit terugzien. De thans nog resterende vacantietijd zal gelegen- heid geven voor een welverdiende rust na een zeker niet lichte arbeid.
Doch bij ons welverdiende succes zul- len wij evenwel niet mogen stilstaan.
Onze voorzitter van de redactie-com- missie; ons Kamerlid- Herih&le -~
hierop in zijn hoofdartikel reeds .zeer terecht. Het a.s. winterseizoen zal een hernieuwde activiteit van ons allen zonder uitzondering eisen.
Immers, het bereikte resultaat zal binnen het verband va-n onze partij moeten worden vastgelegd.
De bovenstaande cijfers bewijzen, dat de t.ijtl rijp is om te twgst4"n.
JSu!
De ongeveer 96.000 stemmett die wij meer mochten ,-ergaren dan in 19~6, vormen een dtóde- lijke aanwijzil1g, dat het abo~ne
mentenaantal op ons blad om- hoog kan, dat het aantal a.ftlelin- gen der Partij kan worden uitge- breid en het aantal leden der be- staande afdelingen, ten koste ,-an alles omhoog moet! Het ijzer is witgloeieml E'll moet tlaarom nu
worden gesmeed.
Onze kadercursussen zullen op- nieuw moeten worden georganiseerd en worden uitgebreid, waarbij yooral de jongeren in de Partij dienen te worden geactiveerd. Kortom, er zal de komende winter geducht moeten worden aangepakt. Wij hebben hier- bij het niet te onderschatten voor- deel der wetenschap, dat wij de wind in de zdlen hebben, hetgeen onze nog konlende Z\Yare arbeid lichter maakt.
Immers, het is zeker aangenaam pro- paganda te maken voor een politieke partij, wier beginselen blijkens de jongste verkiezingsuitslagen vaster voet bij ons Yolk hebben weten te :krijgen.
De oogst ligt rijp op het yeJd. Het gaat er nu slechts om, voldoende \vcr- kers te vinden deze oogst in de grote voonaadschuren nm onze V.V.D. bin- nen te halen!
Hoeveel er in dit opzicht \·oornl plaatselijk bereikt kan worden leren de bovensta<~nde cijfers. Daarom. v.-er- Lers \·om·~
G. SfEMPHER.
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
VRIJHEID EN DEMOCIATIE
WEEKBL"'D VAN DE VOLKSPAlHIJ VOO~ VlliJHEtll rH O!EN()Cf:!An'
Voorzitter Redactie-comm.: Drs. H. A. Korthals.
Redactie-secretaris: Mr. E. Elias
Adres : Victoria Hotel Amsterdam, Kamer 435.
Administi:atie: Postbox 43, A'foort, tel. 5267 Abonnementsprijs f 1.90 p. kwartaal, f 7.50 p. jaar.
Losse nummers 15 cent.
Voor het zenden van abonnements- en adverten- tie-gelden: Postgiro no. 245103, ten name van de Penningmeester van de Stichting "Vrijheid en Democratie". te Amersfoort.
Voor advertenties wende men· zich tot de adminis·
,tt·atie of tot de hoofdvertegenwoordiger: L. Vlug, Geestbrugweg 69 Rijswijk <Z.-H.).
Jl olgende keer: 40.000
Een van de weinige ldesltr~ngctl, waar. juist in verband met de Ind1sche kwestie, de propaganda voor onze partij niet gemakkelijk was, waar dan ook teruggang in stemmental verwacht werd en waarbij tevens relrening moest worden gehouden met het feit, dat in 1946 de resultaten in deze kieskring voor onze partij ongedacht g·unstig waren geweest, was Den Haag.
Door het vele werk, dat in 1946 door het toen- malige Comité van Actie in :Cen Haag gevoerd werd voor de Partij van de Vrijheid, had men in 1946 weten te bereiken, dat er 31.592 stem- men of 11.4 % op onze lijst waren uitgebracht.
\'Vaar er in het Haagse kiezerscorps een sterke toeneming had plaats gehad, in het bijzonder veroorzaalü door velen, die uit Indië naar Ne·
derland waren g-ekomen, waaronder er velen waren, die zeer verbitterd waren over het slappe optreden van de Regering-Beel, gevoeg-d bij de felle actie, welke zowel het Comité Rijkseenheid, dat de lijst van de C.H. en van ons niet aanbe- val, de groep Feuilletau de Bruyn en Welter, de Middenstandspartti en een neiging onder vrij·
zinnige' kiezers om anti-revolutionnuir te stem- .·-mè~,-maailna;"!~--... er\1.. van 5000 à 6009·'
stemmen voor onze partij door insiders in de Haagse sfeer voor waarschijnlijk werd gehouden.
Als men echter de resultaten ziet, dan blijkt, dat dit hard meevalt en dat stellig lof mag wor- den toegezwaaid aan de actie, welke oolr thans in Den Haag is gevoerd. Want het aantal stem- men, dat dit keer op onze partij in de Residentie werd uitgebracht, bedroeg 30.187 of 10.4 %, dus slechts een teruggang van 1405 stemmen. De A,R. partij kreeg 47.010 stemmen tegen 37.250 in 1946 en steeg dus van 13.5 op 16.2 % of in stemmen uitgedrukt steeg met 9760 ·stemmen.
De Onafhankelijke Nationale Groep kreeg in Den Haag 6367, de groep Welter, waarop verscheidene Katholieken hebben gestemd, die de vorige maal de V.V.D. verkozen 7156 en de Middenstands- partij 4612 stemmen. Deze stemmen bij elkaar geteld, n.l. de toename van de A.R. en deze andere lijsten g-eeft in totaal 27.895 stemmen.
Bij een goede actie en propaganda in de komende tijden achten wij het mogelijk om tenminste de helft van deze kiezers tot onze gelederen te bren- gen, zodat wij hopen, dat Den Haag de volgende keer tenminste 40.000 stemmen voor onze partij oplevert. Ook bij deze stembusuitslag van 30.187 zou het aantal zetels. in de Gemeenteraad voor onze Partij, dat op het ogenblik 4 bedraagt, toenemen met 1 en 5 bedragen.
Den Haag is altijd een gemeente geweest, waar de politiek-vrijzin . .ige gedachte in brede kring weerklank vond en wij hebben de vaste overtui- ging, dat dat ook in de toekomst het geval zal blijveiL
Bijna 400.000!
op de lijst der V.V.D. zijn bijna 400.000 stem- men, of om het precies aan te geven 391.982 stemmen uitgebracht. Een naar onze smaak zeer goed resultaat, omdat we dit keer enerzijds wel konden rekenen op een toeneming van stemmen door de fusie van de Partij van de Vrijheid met het comité-Oud, maar er anderzijd-s concurrerende partijen waren als de Onafhankel.
Nationale Groep, de Middenstandspartij en er toch
ook verscheidene kiezers, blijkbaar opnieuw g·e- vangen door de stoer-starre houding van de A.R.
part~i. hoewel zij eigenlijk tot de politiek-vrijzin- nig·e kiezers behoorden, hun stem hebben uitg·e- bracht op de ,A.R. partij, een verschijnsel, dat zich in het bijzonder heeft voorgedaan in Den Haag. Dat er· desondanks een toeneming in- stemmental voor onze partij van 305.287 in 1946 tot 391.982 stemmen heeft voorg·edaan, dus een vermeerdering van 86.695 is zeer verheugend.
Dat geeft g·oede moed, dat de volgende keer de 500.000 stemmen ·gehaald worden.
Geen wi.nst, ~een werk!
Bij herhaling· wezen wij op de funeste ge- volgen, die de prijzenpolitiek van het thans demissionnaire kabinet heeft gehad op ons be- drijfsleven.
Bij· enig nadenken zal het duidelijk zijn, .dat een dergelijke politiek niet. alleen nadelig is voor de ondernemers, doch evenzeer voor de ar- beiders die in dat bedrijfsleven. hun brood ver- dienen. Geen winst' betekent, geen werk. Het ziet er naar uit, dat een groter deel der arbei- ders dan in 1946 het geval was, dit nu heeft in- g·ezien. Toch zullen wij nimmer mogen aflaten op een dergelijl'e funeste prijspolitiek te wijzen opdat de ogen, ook van de arbeiders, gaandeweg worden geopend.
Ons trof in dit verband het jaarverslag van de Koninklijke Zwavelzuurfabrieken v jh. Ket jen.
In dit verslag lezen wij o.m. het volgende:
.,In tegenstelling tot de in 194 7 verkl egeu resultaten zijn de verwachtingen voor 1948 aan- zienlijk minder gunstig. Dit minder goede perspectief is weliswaar in zekere mate terug te voeren tot het gedeeltelijk wegvallen van de hogere prijzen opleverende export, maar viridt toch voornamelijk zijn verklaring in de omstan- digheid, dat van overheidswege het prijspeil voor het hoofdproduct bij het in bedrijf komen der nieuwe zwavelzuurfabriek zó sterlt werd ver- laagd, dat ondanks de uitbreiding der productie.
capaciteit de winstcapaciteit van het bedrijf als geheel aanzienlijk is gereduceerd. Het verlangen tot industrialiseren wordt hierdoor in het alg·e- meen ernstig getemperd, dqch het is voor de maatschappij wel zeer teleurstellend; daar de fabriek, welke voor de binnenlandse voorziening en in verband met het gebrek aan deviezen be- langrijk was, een uiterst kostbare investatie heeft vereist. De Mij. heeft goede hoop, dat het over- leg en het onderzoek dat door de autoriteiten wordt ingesteld, tot een meer bevredigende re- geling zal leiden".
Tot zover het jaarverslag.
Ziehier dus weer een voorbeeld waaruit blijkt, dat de overheid bezig is de kip met de gouden eieren te slachten. Een dergelijke politiek moet op den duur eveneens een ongunstige invloed heb- ben op de sociale politiek voor de werknemers.
Daarom herhalen wij het nogmaals. Tast het gezonde bedrijfsleven, d.w.z. de bron van de arbeid, niet aán. Daarmee dient men de belangen zowel van werkg-ever als van werknemer, dus het algemeen belang. Het dienen van dit alge- meen belang staat de V.V.D. voor. Daarom steune men haar politiek met de daad!
Jl olkspartij
E r is, als men de percentages van de V.V.D.
vergelijkt met hetgeen in vroegere verkie- zingen door de vrijzinnige partij werd verkregen, een verblijdende vooruitgang te constateren. Uit de percentages, zoals die o.m. in de Nieuwe Cou- rant werden vermeld, zien wij, dat in 1939 de toenmalige liberale partij 3.95 van de stemmen verkreeg.
In 1946, bij de eerste verkiezingen na de be- vrijding van ons land, verkreeg de Partij van de Vrijheid 6.41 % van de stemmen en thans kreeg de V.V.D. 7.94 %. Een inderdaad verblijdende vooruitgang, omdat daaruit blijkt, dat de ge- dachte, zoals deze door onze partij thans wordt uitgedrukt, in steeds breder kring weerklank vindt en er inderdaad dus reden is, dat onze par- tij met recht de naam Volkspartij draagt. Zien wij het goed, dan zal bij de verkiezingen in de toekomst deze vooruitgang zich voortzetten, om- dat de V.V.D. naar onze mening inderdaad weer- geeft, hetgeen in steeds breder ltring onder het Nederlandse volk als juist in politiek opzicht wordt aangevoeld.
16 JULI 1948
N.S. spreken niet rneer!
In ons nummer van 11 Juni j.l. uitten wij in het artikeltje .,Vadertje Luidstem", critiek op het feit, dat dé Nederlandse Spoorwegen nog altijd gelegenheid kregen elke week voor de radio reclame voor hun bedrijf te maken, zulks m tegenstelling tot het particuliere vervoersbedrijf, dat over een dergelijk reclamemiddel niet de beschikking had.
Het doet ons thans zeer veel genoegen, dat nu in dit verband. niet meer gesproken kan wor·
den van het meten met twee maten. In "De Ra- diobode" van de A.V.R.O. staat n.l. thans ver·
meld, dat de rubriek "De Spoorwegen spreken"
met ingang van 4 Juli j.l. is komen te vervallen.
In dit stukje heet het Ietterlijk o.m. als volgt:
.,Deze rubriek, welke na de bevrijding van ons land nieuw in het programma is opgenomen, i;; voor vele reizigers van groot nut geweest, omdat. zij, er week in week uit tal van wijziging·en iri de treinenloop lwnden horen. ·want toen ver- anderde de situatie bijna met de dag. Deze tijd i.:; nu gelukkig voorbij en aangezien we met ge- noegen kunnen constateren, dat de dienst van de Nederlandse Spoorwegen bijna het vooroorlogse peil heeft bereikt, is deze wekelijkse voorlichting overbodig".
Wij verheugen ons oprecht, dat tilans aan deze onbillijke toestand een definitief einde is ge ...
komen!
Zonde!
vóór de verkiezing·en hebben wij er reeds op gewezen, hoezeer het oprichten van kleine partijtjes en het indienen van candidatenlijsten door deze partijen aanleiding gaf, zoals bij vorig·e verkiezingen, tot het verspillen van stemmen.
Bij deze verldezing heeft zich dit verschijnsei, helaas, ook weer voorgedaan. Zowel de Onafhan- kelijke Nationale Groep van Dr. Feuilletau de Bruyn als de Middenstandspartij waren opgericht uit tegenzin tegen het door de Regering-Beet gevoerde beleid. Zij stonden, zeker wat de re- crutering van hun kiezers betrof, zeer dicht naast onze Partij, al waren er dan ook verschil- len van inzicht ten op~ichte van beleidskwcsties.
\<Velnu, het resultaat van hun optreden was, dat op 7 .Juli werden uitgebracht op de Onafhanl~e·
lijke Nationale Groep 22.197 stemmen en Ol) de Middenstandspartij 40.936 stemmen, of te wel resp. 0.45 en 0.83 %. Op de V.V.D. waren uit- gebracht 391.982 stemmen of 7.94 %. Telt men de procenten, welke uitgebracht waren op de On- afhankelijke · Nationale Groep en de Midden- standspartij bij de procenten, uitgebracht op de V.V.D., dan komt men tot een percentage van 9.22 %. Hetgeen wil zeggen, dat dan een negende zetel zou zijn toegewezen aan de V.V.D.
en de partijen, waartegen zich in het bijzonder de actie van de Onafhankelijke Nationale Groep en de· Middenstandspartij keerde, een zetel minder hadden gekregen.
Nationalisatie is verlies Tot welk een rampzalige gevolg·en de natio•
nalisatie .van het bedrijfsleven kan leiden blijkt weer eens uit de ervaringen die men dien•
aangaande op het ogenblik in Engeland opdoet.
Zo wordt uit Londen gemeld, dat de Nationale Kolenraad, welke het beheer voert over de ge- nationaliseerde Britse kolenmijnen, naar ver- wacht wordt, over het eerste jaar, dat hij de ex- ploitatie in handen heeft gehad, een verlies zal hebben geleden van ongeveer 20 millioen Ponj Sterling. Naar de secretaris-generaal van de Nationale Mijnwerkersbond in Engeland, Arthur Hornern, meedeelde, werken sommige Britse ko- lenmijnen met een verlies van 7 Pond Sterling per ton, terwijl vele tientallen mijnen met een verlies werken van 2 Pond Sterling. Hij voegde hier aan toe, dat, indien men ook maar 5 mil- Hoen ton beneden het g-estelde doel zou blijven, ' er in Engeland minstens 2 %, millioen arbeiders zonder werk zouden komen. Ziedaar de feiten, die nu niet bepaald een pleidooi voor nationalisatie vormen. Dit zijn de feiten, waarover de Partij van de Arbeid maar liever zo min mogelijk spreekt indien zij ook voor ons land tle nationali- satie aanprijst. Aan ons de taak de arbeiders te wijzen op de weinig heilzame consequenties die er speciaal voor de werknemers uit het beginsel van de nationalisatie voortvloeien!
..
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
~!lllllllllllltiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii/1/IIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIJIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII/IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlllllllllllll~
e =
I
N. V. SCHEEPSWERVEN ~-iI ~~ P 1 e ~r 1-1 e 1 ~~ ~~ I
~ • BOLNES en PAPENDRECHT ~
i DWARSHELLI~~=~···· I
DROOGDOK
11 5 x 30 Meter
-§ -
§ §
§ïllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllfii
. 16 JUU 1948
N.V.
W. A. HOEK's
.:tfACHINE- EN ZUURSTOFFABRIEK Hoofdkantoor en l\lachinefabriek te Schiedam.
Compressors ,-oor alle gassen en ietleren druk.
Installaties voor de bereiding van zuurstof, stikstof, enz.
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllll
I
',,
I QAMEN- - - IN TIUL6f.TON
l]
ttV.BETON·~
PLATENFABRIEK ... VJ.. GEBRS. MYNLIEFFLEFOON: 205.!>9- 5LOET5TR.6- NYMEGEN .
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllil!lllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllll/11111111!111111111111111111111111111!111
STAALCONSTRUCTIES POMPE1V
la. B. Cuperus Az.
Hessenweg 2 - De Bilt Bijkantoor:
Laurillardlaan 1, Bilthoven
Drukkerij en Uitgevers van
Biltse en Bilthovense Courant
1111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111
TEXTIEL
t
TRADE MARK
N.V.
RIGTERSBLEEK
voorheen
G. J. Van Heek & Zonen
ENSCHEDE
ie
KATOENEN EN KUNST- ZIJDEN WEEFSELS
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIJIIIIIIU
METALEN
tRAMEN EN DEUREN I
De Vries Robbé & Co.
GORINCHEM
... maar voor al het andere verfwerk
-~\Va"~
D
." ,·oor Scheepvaart
en industrie
Raadpleeg onze
technische dienst
l\lachinefabriek
C. MATERS C.V.
@ Beverwijk, Tel.311t1
Adverteert
in dit blad
N. V. Lijm~ en Gelatine[ abriek
''~'"'''
Fabrieksmerk:
TWEETORENS Tel. 106~363 - De 1 ft
H·. P. GELDERMAN & ZONEN N.V.
OLDENZAAL
( FABRIKANTEN VAN)
ruwe-, geverfäe-, gebleekte~ en bedrukte katoenen-, celvezel- en kunstzijden n1anufacturen
