In een voorgaand artikel

(1)

en

Zaterdag 6 augustus 1960 - No. 59Q

Recreatiemogelijkheden in West-Nederland

ETHICISME EN ZIJN GEVAREN

In een voorgaand artikel

¹⁾

betoogden wij, dat het optreden van wat in ruime zin "religieus socialisme" genoemd mag worden als de voor- naamste oorzaak is te beschouwen van de evoluties die zich in het socialisme der laatste halve eeuw voltrokken. Zijn invloed deed zich naar twee kanten gevoelen. Het werkte ener- zijds de "verburgerlijking" van het socialisme in de hand, doordat het teruggreep naar de geestelijke en zedelijke waarden, die het Weet- europese cultuurpatroon hebben bepaald. An- derzijds maakte het de socialistische bewèging aantrekkelijker voor velen, die een maatschap-

pel~ike

"progressiviteit" voorstonden, doch van · het socialisme afkerig waren wegens zijn materialistische tendenties. Wat dit laatste be- treft herinneren vvij slechts_ aan het manifest, waarmee zich na de bevrijding een aantal predi- kanten onder het motto "Om der gerechtigheid wil" voor het socialisme uitspraken.

'lXJat het eerste aangaat: in zijn aanvangs-

l' l' periode trad het socialisme - marxistisch

als het was, terecht- met de pretentie op dat het niet alleen de economische structuur onzer samenwerking principieel en

radica~J

zou ver- anderen, doch ook de geestelijke en zedelijke.

Deze immers heette in elke maatschappij de

"bovenbouw" te zijn van de economische: de maatschappelijke omstandigheden immers ma- ken voor de marxist de mensen tot wat zij zijn, de "cultuur" is niet méér dan produkt der eco- nomische verhoudingen. De rechtspraak

"moest in onze kapitalistische samenleving"

daarom wel een klasse-justitie zijn, waarbij dus van een ideëel en boventijds rechtsbeginsel geen sprake meer was. Maar ook in 't algemeen werd alle moraal en alle ethiek tot klasse- mc;raal en klasse-ethiek verlaagd, en dus als zeelelijk begrip, voor alle tijden geldig, ontkend.

Te onzent bijv. bepleitte Herman Gorter een eigen, marxistische, moraal en Henr. Roland Holst (in haar marxistische periode) viel hem daarin bij. Dat was voor hen een onafwijsbare consequentie van het socialisme als politieke beweging, waarin - om ook dit nog te noemen - ook voor religie geen plaats rrieer was.

In verband met de valwnties zal ons eerstvolgende nummer op 20 AUGUSTUS a.s. verschijnen.

W at dit alles inhield werd velen eerst duide- lijk, toen in Sovjet-Rusland dit marxisti- sche socialisme consequent toepassing vond.

Daar werd godsdienst tot "opium voor het volk"

verklaard, daar werd een nieuwe huwelijks- ethiek ingevoerd. Daar ging heel een marxis- tische "moraal" de samenleving beheersen, tot ontsteltenis ook van vele socialisten in West- Europa, voor wie het socidisme alle aantrek- kelijkheid zou verliezen, wannee'-' het stelsel, waarvan Marx de geestelijke vader was, tot zulke consequenties moest leiden, bovendien dan nog slechts onder een ijzeren dictatuur te handhaven.

Terwijl nu het socialisme in de westerse landen een practisch verhuld marxisme was,

Nicmancl heeft het ideaal in d l

hand, maar wee hem, die het uit 't oog verliest!

THORBECKE

wilt ge: een socialisme dat zich om zijn eigen- lijke grondslagen weinig bekommerde, moest hetgeen er in Rusland gebeurde wel leiden tot nieuwe principiële bezinning. Geestelijke, zede·

lijke zowel als politieke overwegingen noopten daartoe. Aan "verburgerlijking" was niet te ontkomen, waar men zich geïntregeerd wist in het culturele, politieke en economische levens- patroon van West-Europa. Maar met deze ver- burgerlijking zou noodwendig een elan-verlies gepaard gaan, zo men niet in ethische principes een tonicum voor het westerse socialisme had aan te bieden. Dit nu vond men in het religieuze socialisme en bij die socialistische theoretici, die zich in hun politiek door (al dan niet religi-

euze) ethische principes laten leiden, principes die als behorend tot het erfgoed onzer westerse cultuur door het socialisme in een vroeger stadium overboord geworpen waren, maar die West-Europa niet missen kan, wil het niet in een toestand geraken als waarin Rusland thans verkeert.

*

* *

n a t nco-socialisme laat zich bij velen vriende- lijker aanzien dan het marxistische en daar- van heeft het in de eerste jaren na wereld- oorlog II dan ook danig geprofiteerd. Dat het óók zijn gevaren inhoudt, wordt langzamer- hand velen duidelijk. Waar een socialistisch

"einddoel" als het oude socialisme voor de geest zweefde, wordt losgelaten, weet men niet meer waar me1i uitkomt. "Koude socialisatie"

is even fataal· als een radicale. Een politieke beweging, die zich van ethische leuzen bedient, komt licht tot een ethicisme, dat de politiek overwoekert en vertroebelt.

Merkwaardigerwijze doet dit ziCh reeds thans in de sociali.stische gelederen zelf gevoe- len. Het socialistische Kamerlid, de heer Geert Ruygers, is juist deze weken in Vrij Nederland in eeh polemiek gewikkeld met zijn geestver- wanten pater Jelsn;ta en prof. Donkersloot over de vraag of de socialistische ethici de socialis- tische politici in de steek laten dan wel, omge- keerd, de politici de ethici. Ruygers' conclusie is: de ethici moeten niet proberen de wereld van de concrete existenties te herleiden tot die van zuivere existentie; want dan is geen poli- tiek meer mogelijk.

Wij volgen deze discussie met belangstelling, óók omdat hedendaagse socialistische ethici ons, liberalen, vaak verwijten, dat wij ons te weinig door ethiek en idealen laten leiden. Zij vergeten dan dat wij reeds van Thorbecke. ge- leerd hebben: niemand heeft het ideaal in de hand, maar wee hem die het uit 't oog verliest!

deR.

1) Hoofda?'tikei in V. & D. van 2 juli.

Resultater1 verl(iezit1gen Eerste Kamer

Bij de op woensdag 3 augustus j.l. in de provincies Zuid-Holland, Groninge!1, Drenthe, Overijssel en·

Gelderland gehouden Eerste Kamerverkiezing zijn aan onze Partij bij eerste toewij zing 4 zetels toe- gevallen. ·

Voor Zuid-Holland zullen wederom zitting nemen mevrouw dra. J. F. Schouwenaar-Franssen en prof.

dr.

H.

J. \'\i'ïttcveen, voor de Noord-Oostelijke groep de heer H. D. Louwes en mr. dr. R. H. baron de Vos van Steenwijk.

Voor de

ve~deling

van 4 restzetels in Zuid-Hol-

land zal een loting dienen- plaats te hebben tussen twee KVP-lijsten en één VVD-, één CHU- en één SGP-lijst. D.eze loting zal worden gehouden op 5 augustus a.s.

Bij het ter perse gaan van dit nummer is dus helaas nog niet bekend of onze Eerste Kamerfractie straks 7 dan wel 8 leden zal tellen. In het nummer van 20 augustus a.s. van "Vrijheid en Democratie"

hopen wij hierop nader terug te komen. ..

Onze vier herkozen Eerste Kamerleden wensen

WIJ

inmiddels van harte geluk.

(2)

VRIJHEID EN DEJ.\'IOCRATIE 6 AUGUSTUS 1900 - PAG. 2

DE SPORTNOT A IN DE TWEEDE, KAMER

Conclusie: voor sportbelangen aankloppen bii de gemeente - Consequentie: de riiksoverheid moet dan meer geld en bouw- volume beschikbaar stellen· Motie met biina algemene stemmen aangenomen • Gemeenten moeten zelf prioriteiten vaststellen • In 600 gemeenten geen open zwembaden • Tekortkomingen op het gebied van de sportaccommodaties zeer groot.

schept bepaald geen zekerheid·, dat deze meerdere middelen ook worden gebruikt voor de aanleg van een sintelbaan, voor de aanleg van een sportveld, voor de bouw van een zwembad enz.

Dat zou alleen het geval zijn wanneer speciaal ingerichte subsidies werden ver- strekt. Dan zou echter een sterke mede- zeggenschap van de centrale overheid het gevolg zijn. Dat wil niemand, constateerde minister Cals. Niemand wil de zelfstandigheid van de gemeenten aantasten bij de behartiging van gemeente~ijke belangen.

A

lvorens op reces te gaan heeft de Tweede Kamer op 12 en 13 juli nog de sportnota behandeld. Er wordt nogal eens bezwaar gemaakt tegen nota's door degenen, die er de voorkeur aan geven knopen door te hakken en daarom liever concrete wetsvoorstellen wensen, waar- c.ver met "voor" of "tegen" kan worden

beslist.

Nota's vormen· echter dikwijls de geestelijke voorbereiding voor zulke beslissingen.

Over vooruitstrevende denkbeelden in nota's kan worden gediscussieerd zonder de afschrikwekkende dreiging, dat ze direct moeten worden aanvaard of ver- worpen. Tegen de tijd, dat de concrete wetsontwerpen worden ingediend en inmiddels de publieke opinie met de mate- rie vertrouwd is geraakt, is de zaak ge- leidelijk rijp geworden voor verantwoorde

MR.

DR

BERKHOUWER ... pleidooi voor de zwemkunst ...

beslissingen, die dan eventueel meer begrip ontmoeten.

Zo heeft ook de sportnota reeds nuttig werk gedaan. Het Kamerdebat kan het bij vele sportlieden heersende misver- stand hebben weggenomen, dat de sportbelangen beter zouden worden gediend indien er in de kring van de reg_ering maar eens een andere wind ging waaien en indien de regering een meer moderne·

opvatting zou huldigen tegenover de sport.

Het is in het Kamerdebat wel duidelijk geworden, dat· men voor de behartiging van de sportbelangen· in de eerste plaats bij de gemeentelijke overheid moet aankloppen.

De activiteit van de plaatselijke sport- organisaties in het hele land kan daar- door veel directer gericht zijn op bepaalde tekortkomingen. Er is dan ook eerder succes mogelijk dan wanneer men zou moeten wachten op het resultaat van de activiteit van landelijke organisaties bij de rijksoverheid.

* * *

N

atuurlijk zal de verwezenlijking van allerlei wensen dikwijls, maar niet altijd, afhankelijk zijn van de beschikbare financiële middelen van ·de gemeenten.

Daarom heeft de Tweede Kamer aan het eind van het debat met bijna algemene stemmen (alleen de staatkundig-gerefor- meerden stemden tegen) een motie aangenomen, waarin een beroep wordt gedaan op de rijksoverheid om de gemeenten fi- nancieel te steunen bij de uitvoering van.

plannen in het belang van de sport.

Met de regering van mening, aldus de motie, dat er een belangrijke behoefte bestaat aan overdekte en niet-overdekte accommodaties voor vele takken van lichamelijke vorming en sport, alsmede dat voorziening in deze behoeften, .voorzover deze ten laste van de openbare kassen dient te geschieden, primair tot de taak .van de gemeenten behoort;

nodigt de Kamer de regering uit in haar beleid de noodzakelijke aandacht te schenken aan het onderwerpelijke, zwaar- wegende belang en hierbij in· overweging :te nemen:

a.

de terbeschikkingstelling aan de ge-

meenten, waar nodig, van financiële middelen teneinde de zeer ernstige achter- stand te kunnen inhalen;

b. de opneming in het jaarlijks bouwprogramma van een bouwvolume in het bijzonder voor accommodaties ten behoe- ve van de lichamelijke vorming en de sport.

* * *

M

inister Cals vond de motie nogal vaag, omdat niet wordt gezegd waar het geld vandaan moet komen.

Daarover wordt althans met de motie niets beslist. Hij begreep echter de behoefte aan een beginseluitspraak van de Kamer. Als minister van Onderwijs, Kun- sten en Wetenschappen, en als zodanig vechtende voor de sport en de lichamelijke vorming, was hem de motie niet on- welkom. Maar als het er op aankomt extra gelden ter beschikking te stellen van de gemeenten, moet men zijn bij de ministers van Binnenlandse Zaken en Fi"- nanciën.

In dit verband herinnerde minister Cals er aan, dat de minister van Binnenlandse Zaken op 26 januari in de Eerste Kamer had verklaard een vruchtbaar overleg te hebben gepleegd met de minister van Fi- nanciën over de verdeling van de belas- tingopbrengst tussen het Rijk en de gemeenten. Men mag wel aannemen, dat de oplossing verbetering in de financiële positie van de gemeenten zal brengen. Ik ben er van overtuigd, zei. minister Cals, dat de gemeenten dan meer zullen doen voor de sport, vooral wanneer het eigen belastinggebied van de gemeenten wordt vergroot. Het zal dringend nodig zijn, dat vrijwel in elke gemeenteraad met grotere aandacht en groter klem de sportbelangen naar voren worden gebracht.

• * •

E

en vergroting van de middelen in de vorm van een hogere uitkering uit het Gemeentefonds of een verhoging van belastingen, vergroot de mogelijkheden voor de gemeenten iets te doen, maar

Deze Burger

De gemeenten zullen zelf de urgenties moeten afpalen. Als men in een bepaalde gemeente liever aluminium lantaarnpalen

. . . . _ _ _ l

Flit=~

Binnenhof (I) t

heeft in plaats van een sportveld, dan zou het dwaas zijn op de rijksoverheid een beroep te doen om extra subsidie. De verantwoordelijkheid voor de besteding van de gelden moet bij de gemeente liggen.

* •

*

0.

nze woordvoerder, mr. dr. C. Berk- houwer, was van mening, dat de sportnota haar nut reeds had bewezen door aan te tonen, dat er grote tekorten zijn en er nog veel te doen is. Men mag de manco's niet verwijten aan degene, die bij het· opmaken van de inventaris, de manco's aantreft. Het is alleen maar een prijzenswaardig initiatief van deze regering, dat zij in de eerste periode van haar bewind, terwijl er zoveel andere zaken aan de orde zijn, deze zaak toch zo belangrijk heeft geacht, dat zij aanstonds aan de orde is gesteld.

De sport bekleedt in de hedendaa15se maatschappij een zeer belangr,jke functie op het gebied van de recreatie en noodzakelijke ontspanning. Belangrijk is ook dat de sport vooral bij de jonge mensen aankweekt een zich vrijwillig onderwer-

pen aan regelen van samenleving.

De sport heeft vooral in de eerste helft van deze eeuw een enorme vlucht genomen, een vlucht waarvan de oorsprong ligt in Engeland toen men daar de sport als vrijetijdsbesteding op grote schaal ging beoefenen. De diverse takken van sport werden ook in ons land eerst door een bevoorrechte groep van m·ensen beoefend,

• volgt niet met grote aandacht alles wat er

in

de kranten staat over het voorspeL der Ame1·ikaanse verkiezing.en. Er zijn twee aangelegen- heden, die. hem interesse1·en: wie de kandidaten zijn (dat weet hij nu) en wie van

de

twee verkozen zal wo1·den (dat zal hij de ochtend na

de

verkiezingsdag wet.en). Alles wat daaraan vooraf gaat en er tussen ligt interesseert mij niet. Noch de wikkende en wegende voorbeschouwingen van ijverige journalisten, noch <le poll-cijfers. Het komt er alleen

op

aan wie het wo

7"

d ten dat zal dan wel blijken.

Intussen blijven onze dagbladen hun lezers tracteren

op

foto's van John en Richard, respectievelijk hun beider vrouwen. Wij hebben deze portretten aL een kleine 55.000 maal gezien, maar onze levenslustige 1·edacties gaan onverdroten voort ons

de

vier smoeltjes voor te leggen.

Op

dit punt weten zij van geen wijken. Bij de nieuwe belastingvoorstel- len van vorige week gaven die vieve courantiers ons ook (voor de

26.317

de keer) de· foto van het gezichtje van minister Zijlst1·a te zien.

Gek, ik wist direct wie het voorstelde, alhad ik dat plaatje pas

26.316

keer gezien.

Ik heb wel de "levendige" verslagen, verlucht met even levendige plaatjes van de beide Amerikaanse partij-conventies waar de beide uiteindelijke jongens uit de bus werden geschud, gelezen.

De

aanstaande machtigste man van de wereld wordt

op

de kermis gebo1·en. Mijn hemel wat een kinderachtigheid! Maar ik gun iedereen zijn pleziertje en bo- vendien weet ik zeker ·dat niemand in de V e1·enigde Staten zich zal storen aan het eventuele ongenoegen van Deze Bm·ger in zijn hoekje.

Maar welbeschouwd is al die opgewonden flauwiteit wèl beschamend voor volwassen mensen.

Bij ons - 't zij zonder zelfverheffi1'' -·' o:egd - zouden deze bomba1'ie en stampij ter gelegenheid van zo'n ·st-serieuze bezigheid als het aanwijzen van de kandidaten voor een uecangrijke post, onmogelijk zijn.

Stel u maar eens voor dat onze Den Hartag of Berkhouwe1· zich zouden laten pousseren door Alkmaarse of Blokkerse mooie meisjes en dat Zege- ring Hadde1·s het zou moeten hebben van het Emmense Fanfarekorps.

Maa1· goed: Iede1· diertje zijn pleziertje en 's lands wijs 's lands

ee1·.

En John en Nick moeten zch vooral niets aantrekken van het oordeel van

maar met grote voldoening kan worden vastgesteld, dat binnen enkele tientallen jaren de sport zich heeft ontwikkeld tot een bezit van onze gehele samenleving.

O

P het gebied van de sport heeft de Staat z.olf geen organis~rende taak.

En g~lijk de burger primair altijd in zijn gemeente leeft, zal hij zijn sport en zijn recreatie in zijn plaatselijke gemeenschap vinden. De gemeenten moeten dus de plaatselijke veremgmgen helpen aan outillage en met faciliteiten. Maar de gemeenten zijn goeddeels afhankelijk v:m de fondsen van de centrale overheid. :be consequentie is dus, aldus mr. Berkhouwer, dat de gemeenten de middelen moeten krijgen om aan de :1ehoefte te kunnen voldoen.

Wanneer men uitgaat van de functie van de plaatselijke overheid, dan dient per gemeente te worden nagegaan hoe- veel er nodig is aan bouwvolume, speciaal voor gymnastieklokalen, naar rato van de gemeentelijk aangetroffen behoefte. Hetzelfde geldt voor velden en andere faciliteiten. -Er zijn 600 geme,~nten in ons land zonder open zwembaden. Ruim 65 procent van onze recruten ólijkt niet te kunnen zwemmen.

Zijn weldoorwrochte betoog besloot mr.

Berkhouwer met het uitspreken van de hoop, dat .van deze regering een krachtig initiatief zal uitgaan tot bevordering van de beoefening van gymna:;tiek en vooral van zwemmen op de lagere scholen, zodat in de toekomst geen kind meer van de lagere school ,zal komen, dat èle ::·wem- kunst niet machtig is.

( ' t3'1tsse·;retaris Scholten deelde mee,

0

dat de behoeftepeiling ill(krdaad gemeentelijk zal geschieden indien de gemeenten dat willen. De regering zal de gemeente er niet toe dwingen. Getracht zal worden de vergunningen voor de bouw van zwembaden in ruimere mate te verstrekken, want de behoefte aan zwembaden baart de staatss~cretaris de meeste zorg. Naar de mening van de 1·eg.~ring

dienen de instructiezwembaden in het bouwbeleid voorop te staan, vóór open- waterzwembaden.

De laatste jaren hebben de gemeenten ongeveer 20 miljoen gulden per jaar uit- gegeven voor sportaccommodaties. In de verwachting, dat de gemeentelijke inkom- sten zullen stijgen, moet het niet onmogelijk worden geacht het bedrag van 20 miljoen in de loop van de tijd verdubbeld te krijgen. De staatssec~retaris berek<mde, dat dan binnen 25 jaar de wensen kunnen worden vervuld, die de Nederlandse Sportfederatie heeft opgesomd.

De behoefte aan nieuwe r,:ymns·;ieklo- kalen in de totale sector van het lager

STAATSSECRETARIS SCHOLTEN ... wensen binnen 25 jaa1· vervuld ...

onderwijs becijferde staatssecretaris Stu- benrouch op ongeveer 2000. De regering verwacht in 15 à 20 jaar in deze behoefte te kunnen voorzien. Er zijn twee injecties mogelijk.

In de eerste plaats het brengen op het bouwprogramma van een afzonderlijk bouwvolume voor gymnastieklokalen. De tweede injectie is, dat als ergens in de toekomst het verzadigingspunt wordt be- reikt bij het nijverheidsonderwijs en het v.h.m.o., dit zal kunnen leiden tot vergroting van het te realiseren aantal pro- jecten in de sector van het lager onder-

wijs. V. v. D.

(3)

"DE VRIJE AMSTERDAMMER"

Eigen risicodragen door ziekenfondspatienten en zeggenschap van het bedrijfsleven

Volksvertegenwoordiging houde de uiteindelijke zeggenschap in zaken van algenwen belang

(Van onze medische medewerker)

De suggestie van de directeur-generaal van de volksgezondheid om de ziekenfonds- verzekerden iets van het risico zelf te laten dragen door het gedeeltelijk zelf betalen van de kosten van hulp door de huisarts en van medicijnen - waarover in ons blad van 4 ·juni werd geschreven - is door vele op volksgezondheidgebied gezaghebbende personen van commentaar voorzien. De in deze tijd vallende jaar- vergaderingen van de organisaties boden daartoe onder meer gelegenheid.

De Koninklijke Maatschappij tot Bevordering der Geneeskunst verwees naar een enige jaren geleden genomen besluit van de algemene vergadering, waarin bijbetaling werd afgewezen, doch bleek bereid het probleem opnieuw te bestuderen. De voorzitter van de Koninklijke Maatschappij tot Bevordering der Pharmacie zag in het voorstel van prof. Muntendam vooral een element, dat kan leiden tot grotere zelfverantwoor- delijkheid van de patiënt.

De arts A. J. van Lensen, voorzitter van de Federatie van door verzekerden en medewerkers bestuurde ziekenfondsen caricaturiseerde het voorstel door het nut te .betwijfelen van het door de dokter bij iedere patiënt doen ophouden van zijn hand

om een paar kwartjes te ontvangen.

De voorzitter van de Centrale Bond van Onderling Beheerde Ziekenfondsen, het bekwame Tweede Kamerlid van de Partij van de Arbeid, de heer C. J. van Lienden, wees het dragen van een gedeeltelijk eigen risico voor de ziekenfondspatiënten af uit vrees voor een te zware belasting van de minstdraagkrachtigen en voor schade aan de volksgezondheid, redenen die trouwens ook de heer Van Leusen en de Maatschappij tot Bevordering van de Geneeskunst naar voren brachten. Het Tweede Kamerlid dr. Lamberts (Partij van de Arbeid) nam een groot deel van de·

argumentatie van de Federatievoorzitter over.

Ons eigen Tweede Kamerlid mej. mr.

Zo is het inderdaad. Aldus zou een ver- werpelijk precedent worden geschapen.

Toegeven aan een verdergaande druk van het bedrijfsleven zou er waarlijk toe kunnen leiden, dat het georganiseerde re- drijfsleven zelf zeggenschap krijgt in fle besteding van de belastinggelden. Dat dit gevaar niet denkbeeldig is, bleek uit de rede, die de nieuwe voorzitter van het Centraal Sociaal Werkgevers Verbond, ir.

W. H. Kruyff, bij de aanvaarding van zijn ambt hield.

Ir. Kruyff was van oordeel dat uit de omstandigheid, dat werkgevers en werk- nemers samen de uitvoering van de loon- dervingsverzekeringen en een gedeelte van de overige voorzieningen in handen hebben, volgt dat zij ook wat in de melk te brokkelen hebben bij wijziging en ver- nieuwing. Dat gebeurt in feite door de tripartite Sociaal Economische Raad en de eveneens tripartite Sociale Verze-

kerings Raad (men zou hierbij ook kunnen noemen de Ziekenfondsraad en de Cen- trale Raad voor Volksgezondheid).

Volgens ir. Kruyff is een van de verve- lyendste dingen bij de verdere afwerking van de wetgeving, dat zo nu en dan door de hantering van het recht van amende- ment oorspronkelijk door alle of een·grote meerderheid der betrokkenen accoord be- vonden regelingen op het laatste ogenblik worden misvormd. Nu bel;mgrijke beslissingen op het gebied van de voltooiing van de sociale verzekering voor de deur staan waarschuwt ir. Kruyff met klem voor min of meer onberaden politieke beslissingen.

Wanneer deze gedachten worden ver- wezenlijkt, wordt toch wel ernstig inbreuk

Politiek en Volksgezondheid

gemaakt op de rechten van de volksverte-

•

genwoordiging, die bij uitstek belast is met het hoeden van het algemeen belang.

Het overlaten van beslissingen aan sociaal-economische college's houdt gevaar in. Zij vertegenwoordigen niet het gehele bedrijfsleven en de opzet en werking van deze advieslichamen zijn slechts in schijn democratisch. Deze college's mogen des- kundig zijn, zij zijn in grote meerderheid samengesteld uit direct belanghebbenden.

Hun leden worden niet gekozen maar aangewezen door de besturen van de deelnemende organisaties.

In sommige van deze betrokken organisaties is de democratie ook al niet steeds zo'n rijk bloeiende plant. De zogenaamde kroonleden zijn meestal ambtenaren.

Ook de werkwijze van deze college's is niet echt democratisch. Slechts zelden zijn de vergaderingen ervan openbaar. Voordat de plannen in de volledige vergadering komen zijn zij meestal al kant en klaar

6 AUGUSTUS 1960 - PAG. 3

bekokstoofd in kleinere vergaderingen ván comité's van gedelegeerden en der- gelijke commissies.

Vaak is er ook een duidelijk verschil te constateren tussen het beleid van een Kamervoorzitter en een voorzitter van een belangrijk adviesorgaan. Beschouwt de eerste het als zijn taak de opvattingen van de Kamerleden op ordelijke wijze tot uiting te laten komen en te kanaliseren, de tweede poneert niet zelden met kracht zijn eigen opvattingen over de problemen en laat dan ook wel eens merken, dat af- wijking hiervan bij de leden hem persoon- lijk onaangenaam zijn.

Vertegenwoordigers van machtige organisaties kunnen dit naast zich neerleggen, voor die van kleinere kan dit moeilijk zijn. Hoe kleiner en hoe beslotener trouwens zo'n commissie is, hoe zwaarder het iemand valt critiek te leveren, vooral wanneer die als een persoonlijke aanval wordt beschouwd.

Wat ook voorkomt

Ook komt het wel eens voor, dat wanneer een lid van zulk een college uit overtuiging tegen de draad in gaat, hoge invloedrijke personen zich in hun be~

grijpelijke drang tot verwezenlijking van hun plannen ove rde opposant beklagen bij het bestuur van zijn organisatie. Voor zo'n organisatie kan het van belang zijn zo'n hoog invloedrijk persoon te vriend tè houden en de eigen vertegenwoordiger in het adviesorgaan tot min of meer bakzeil halen aan te sporen.

Al met al moet men er daarom voor waken, dat de hoge adviescollege's geen uiteindelijke zeggenschap verkrijgen in zaken van algemeen belang. Nooit zal hierin de taak van de volksvertegenwoor•

diging mogen worden beknot. Onze op democratische wijze gekozen Kamerleden hebben een overzicht van de algemene ^be~

langen van het volk, die zij in openbare beraadslaging tegen elkaar afwegen. Zij hebben een bredere visie en zullen steeds de opvattingen van de belanghebbenden aan het algemeen belang moeten toetsen.

Samen met de op democratische wijze ge- vormde Regering houde de Volksvertegen- woordiging de uiteindelijke zeggenschap.

in zaken van algemeen belang.

Ten Broecke Hoekstra, heeft in dit verband zeer scherpzinnig op de kern van het proble~m, waar alles om draait, gewezen toen zij zei, dat het laten dragen van iets meer verantwoordelijkheid de enige oplossing is om de overbelasting, waaronder

·vrijwel alle fondsartsen dagelijks gebukt gaan, tot normalere proporties terug te brengen, zodat aan de echte patiënten de

nodige aandacht kan worden besteed.

Recreatiemogelijkheden in West-Nederland

Het is inderdaad deze overbelasting, die de grondoorzaak is van de te hoge kosten, van de niet optimale kwaliteit van het medische werk en het tekort aan aandacht voor de echte zieken.

Bezuinigingsoverwegingen

De directeur-generaal voor de volksgezondheid deed zijn suggestie vooral uit bezuinigingsoverwegingen en als argu- ment daarvoor introduceerde prof. Mun- tendam een element, dat ernstige beden- kingen oproept.

Prof. Muntendam stelde, dat de finan- ciële grondslag, waarop het ziekenhuis wordt gebouwd is het zickenhuisfonds, dat wil zeggen, grotendeels de gelden uit :.et bedrijfsleven. Als we zien, zo vervolgde prof. Muntendam, dat de stijging van de uitgaven per verplicht verzekerde voor ziekenhuisverpleging zijn geslegen van f 2,76 in 1942 tot f 26,34 in 1959, dan is het duidelijk, dat hier een ogenblik moet komen, dat het bedrijfsleven ons een halt toeroept en het non possumus uitspreekt.

Nu is het zo, dat lang niet alle kosten van de gezondheidszorg rechtstreeks door

"het bedrijfsleven" worden opgebracht.

Men denke hierbij aan de vele particuliere patiënten, de vrijwillig verzekerden (zelf- standigen), de ambtenaren en de overheid.

De stelling, dat het bedrijfsleven, d.w.z.

de grote vakbonden en de grote werkge- versorganisaties zou moeten bepalen welk bedrag er voor de gezondheidszorg beschikbaar kan worden gesteld, is zeer gevaarlijk.

De voorzitter van de Maatschappij tot Bevordering der Pharmacie, de heer H. A.

A. J. Martens, heeft hiertegen dan ook ernstige bezwaren ontwikkeld. Op de algemene vergadering van zijn Maat- schappij heeft de heer Marlens gezegd:

"Wanneer sommigen uit het bedrijfsleven naar meer zeggenschap streven, moet men zich afvragen op grond van welk recht dit gebeurt. Het is toch onmis- kenbaar zo, dat de verzekerde aanspraak kan maken op geneeskundige verzorging voor rekening van zijn ziekenfonds, omdat. hij premie betaalt. De laatste jaren is het gemeengoed geworden, dat de premie niet anders is dan een deel van het loon, dat de werknemer toekomt; de premie is derhalve geen liefdadigheid, maar een verplichting. Maar als de premie niet anders is dan loon, op welke titel heeft het bedrijfsleven dan recht over dit on- derdeel van loonbesteding zeggenschap te hebben?

Ieder is het er immers over eens, dat in de bestedingssector (waartoe ook het ziekenfondswezen, van de zijde van de verzekerde gezien, behoort) het niet aangaat, dat het bedrijfsleven mede beslist over de besteding van een deel van het loon".

Ook ·hier f{eldt het parool: Vrijheid in gebondenheid

In deze maand zijn de gedachten van de meesten van· ons bij vrije tijd, vakantie en uitgaan. Het lijkt me daarom het juiste ogenblik om stil te staan bij de mogelijkheden, waarover wij in dit opzicht kunnen beschikken, dus bij onze recre~tie-mogelijkheden

en onze recreatieproblemen.

Recreatie, een -woord, dat de laatste jaren zo'n ingang heeft gevonden en zó inge_

burgerd is, dat wij ons nauwelijks meer kunnen voorstellen, dat dit begrip een aantal jaren geleden nog nauwelijks bestond, laat staan als probleem werd gezien.

En nu wil ik mij niet overgeven aan dat, wat men wel eens heeft genoemd de

"recreatie-cultus", maar wel wil ik met U onder de ogen zien hoe dit probleem zo plotseling in de wereld is gelwmen.

Verscheidene oorzaken zijn hiervoor te noemen. Daar is dan in de a:Jlereerste plaats de enorme groei van het Neder- landse volk, waardoor onze bevolking in ruim een eeuw tijd verviervoudigd is.

Deze enorme bevolkingstoename is grotendeels opgenomen in onze grote en middelgrote steden. Dat wil dus zeggen, dat een groot deel van ons volk minder dan vroeger contact met de natuur en de open ru1mte buiten de steden heeft.

Eveneens hangt met de uitbundige groei van c,nze steden - vooral in fiet Westen van .ons land - samen, dat het aantal werkkrachten in onze industrie sterk is toegenomen. Als wij hierbij \Je_

denken, dat een toenemend aantal mensen door deze concentratie gehuisvest moet worden in woongebouwen en eta- gewoningen zonder de beschikking over een eigen tuin te kunnen hebben, dan wordt deze roep om open ruimte en ont- spanningsmogelijkheder. enigszins begrij_

pelijk.

Wat ik zo juist zei geldt in meer of mindere mate voor het gehele land. Het geldt echter heel in het bijzonder voor het Westen van ons land, waar de helft van onze bevolking op een vijfde deel van de totale oppervlakte van ons land samengepakt woont. In verband met de beschikbare ruimte, wil ik mij daarom bepalen tot de recreatieproblemen in het Westen van ons land. Ik wil mij bovendien nog een beperking opleggen en zowel de georganiseerde sport als de va- cantie-recreatie buiten ons land buiten beschouwing laten.

Twee gebieden

Er blijven dus twee gebieden over waar ik graag iets nader op wil ingaan, n.l. de door-de-weekse recreatie binnen de woonwijk en stad en de weekend-reere- creatie buiten de wijk gelegen, dus in stadspark of in buitenstedelijk groen.

Allereerst wil ik dus bezien welke recreatie-mogelijkheden de stedeling binnen de wijk tot zijn beschikking moet hebben. Wij weten langzamerhand wel, dat er in de woonwijk buurt- en wijk-

door lUevrouw ir. A. Kuiper-Estruyk lid van de Tweede n:amer

parken moeten zijn, die zowel rustpunt zijn voor de moeders met kinderwagen en kleuter, als voor de ouden van dagen. In de, meeste na-oorlogse wijken zijn deze parken wel te vinden.

Hetzelfde geldt voor de kleuter- en kinderspeelplaatsen, waar de kinderen in meer of minder georganiseerd verband hun energie kunnen uitleven.

Wat echter nog veel te veel ontbreekt zijn de speelweiden en vooral de In- dianenweitjes, waar de jeugd zijn eigen initiatieven kan volgen, rommel kan maken, hutten kan bouwen, zonder dat ouderen behoeven leiding te geven of in te grijpen.

Dit ontwikkelen van de zelfstandigheid en de verbeeldingskracht van de jeugd kan van een niet te onderschatten belang zijn tegen de steeds meer dreigende ver_

vlakking.

Daarnaast zijn er dan de recreatiebe- hoeften buiten de wijk, deels als avond- recreatie, deels als weekend-recreatie.

Natuurlijk denken wij daarbij allereerst aan de stadsparken met s1eel- en picnic- weiden, die nog altijd een rustpunt vor_

men in het leven van tienduizenden gro- testadsbewoners.

Ditzelfde geldt voor de gebieden voor meer actieve recreatie, waarin dus naast terreinen voor allerlei takken van sport ook volkstuincomplexen zijn opgenomen,

Onvoldoende mogelijkheden

Voor diegenen echter, die per fiets of brommer verder buiten het stedelijk gebied willen gaan zwerven, zijn er in de randstad Holland nog onvoldoende mogelijkheden.

De idee wint veld, dat voor deze mensen de grote schoonheid en rust van het plat_

teland nader ontsloten moet worden.

Het is dan ook geen toeval, dat onlangs van toeristische zijde het denkbeeld naar voren werd gebracht om in de open

ruimte binen de randstad, dus van Am-·

sterdam-IJmond tot Rotterdam een doorgaande strook te cultiveren, waarin het landschap ongerept wordt gehouden, storende elementen worden geweerd,

en

waarin mogelijkheden voor de verschillende soorten toetisme worden geschapen.

Langs de grote autowegen kaü men dan nog in het bijzonder denken aan het bieden van meer mogelijkheden voor het bermkamperen er. picnicken, hetgeen met zeer weinig kosten is te verwezenlijken.

Onze watersport

Daarnaast vindt een nog steeds groeiend aantal mensen rust en ontspanning in de meest nationale van onze recreatiemoge_

lljkheden, n.l. de watersport. Helaas zijn onze Hollandse plassen reeds overbevolkt.

Gelukkig is hier uitkomst in het vooruit- zicht als gevolg van de uitvoering van de Deltawerken. Door de indijking van de Zuid-Hollandse en Zeeuwse wateren krijgen wij over een aantal jaren de beschik_

king over een enorm groot watergebied, waardoor aan de watersport geheel nieuwe mogelijkheden zullen worden gebo- den.

U hoort hieruit, dat het niet voldoen- de is, om in onze randstad voor de steeds groeiende bevolking alleen maar wonin- gen te bouwen. Ons leven is nu eenmaal meer dan alleen maar wonen. Voor een harmonisch en gelukkig leven van de bevolking is in het Westen van het land recreatie-ruimte onontbeerlijk.

Het is nu eenmaal zo, dat vele mensen niet de eenzaamheid zoeken, maar in de natuur weer het menselijk contact wensen, waardoor grote groepen op een plaats bij elkaar komen met alle rumoe- rige gevolgen van dien, niet in de laatste plaats door radio en grammofo0111.

Stilte en eenzaamheid

Daarnaast zijn er gelukkig ook nog velen, die de stilte en de eenzaamheid waarderen. Ook deze mensen moeten wij de mogelijkheid bieden tot ontvluch- ting van al te drukkende stadsdrukte naar plaatsen, waar men naar de stilte kan luisteren.

Ook deze mensen hebben recht op een recreatie naai' hun eigen opvatting in de vrije natuur; een recreatie, die niet gestoord moet worden door het lawaai van anderen.

Want hoewel wij als liberalen de vrijheid in ons vaandel hebben geschreven en dus aan een ieder zijn vrijheid van levenswijze gunnen, is onze opvatting van vrijheid die van vrijheid in gebondenheid.

Wij zouden dan ook niet wensen, dat in de recreatie de vrijheid van de één voor de ander tot last zou zijn.

(4)

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

(Ingezonden)

V.P.R.O. en politiek

Onder het hoofd De moeilijkheden bij de

A.V.R.O.

is in het nummer van Vrij- heid en Democratie van

23

juli

j.l.

een korte beschouwing gewijd aan de door ieder weldenkend mens betreurde troe- belen die zich in de boezem van deze omroepvereniging hebben gemanifesteerd.

De schrijver brengt daarin terloops de .V.P.R.O. ter sprake en merkt op, dat deze

"in de praktijk vaak door rode eenzijdig- heid haar aantrekkingskracht op liberaal- denkenden niet heeft weten te vergroten".

Aanknopend bij dit woord "eenzijdig- heid" moge ik aantekenen, dat de V.P.R.O.

als exponente van het vrijzinnig-protes- tantisme in zijn verschillende stromingen, Openstaat voor en in feite ontmoetings- centrum is allereerst voor vrijzinnig- godsdienstigen ongeacht hun politieke richting. Zij telt onder haar aanhangers overtuigde en vooraanstaande P.v.d.A-ers en V.V.D.-ers. Wie uitsluitend op grond van de overweging, als zou de V.P.R.O.

eenzijdig rood of eenzijdig liberaal zijn -beide verwijten kunnen van tijd tot tijd, dikwijls zelfs gelijktijdig worden gehoord - deze omroepvereniging mijdt, doet af- breuk aan haar algemene karakter, ook in politicis, en aan haar kleurenrijkdom. Hij werkt door zijn afzijdigheid mede aan - al naarmate hij gewapend is met een rode of een liberale bril - hetgeen hij ziet als een liberale dan wel een rode eenzijdig- heid!

Als overtuigd V.P.R.O.-er - doch vaak niet zonder kritiek - en als overtuigd v.V.D.-er - doch evenmin steeds kri- tiekloos - meende ik mijn stem te moe- ten verheffen. Niet om propaganda voor

de V.P.R.O. te maken maar om haar te

bevrijden van een beweerde, doch niet verdiende smet van eenzijdigheid in po-

litiek.

J.

SCHUTTEVAER

Utrecht.

N~g meer klachten over het V.A.R.A.-forum

Naar aanleiding van Uw opmerking over het forum op bldz.

4

van Uw blad van

23

juli wil ik graag nog mijn veront-·

waardiging over deze VARA-uitzending tot uitdrukking brengen, die Uw uits·praak aanvult.

Enkele maanden geleden werd voor het forum ook behandeld de kwestie Bescher- ming Burgerbevolking. Deze organisatie werd afgekraakt o.a. door één van de le- den met de opmerking: "Ik ben tegen oor- log en daarom ook tegen Bescherming Burgerbevolking". ·

Volgens deze lijn redenerend, zou men kunnen zeggen: "Ik ben tegen ongelukken en daarom ook tegen de EHBO".

De wijze waarop dit forum wordt ge- bracht heeft met democratie niets meer te maken, omdat men heel eenvoudig de tegenpartij geen kans geeft om haar op- merkingen over het onderwerp kenbaar te maken. Als men bij de VARA prijs stelt op een berechting van de beklaagde, waarbij alleen de officier van justitie het woord voert, dan geeft men aan de demo- cratische grondslag van de V ARA wel een bijzonder opmerkelijke wending.

Ik geloof, dat het goed zal zijn, dat na iedere uitzending van het forum op deze wantoestand in ons TV-bestel wordt ge- we:.:en.

Delft, CORN.

M.

RAGE.

HBu,

creatief

. I

1 I

actief

attractief:

storting op mijn

I I

HBU-bankboekje I

Het Biedt U I

3,6% ^rente I

Ook voor bankboekjes:

deHBU 1

HOLLANDSCHE BANK-UNIE

N.V.

I

AMSTERDAM DEN HAAG ROTTERDAM ·

HERENGRACHT 436 HOFWEG 1 COOLSINGEL 104 POSTBUS 554 POSTBUS 46 POSTBUS 249

STGIRO 42650 POSTGIRO 14632 POSTGIRO

8;~9 I

- - - - lllliliDI

lllllli

N.V. OBSERVATOR

ROTTERDAM, WESTZEEDIJK 52, TEL. 111520 FABRIKANTE VAN:

NAUTISCHE INSTRUMENTEN MANOMETERS, THERMOMETERS, PYROMETERS, T AC HOM ETERS.

Agenten voor Zeekaarten en Nautische boeken •

.REPARATIES OP KORTSTE TERMIJN.

Copie voor de:z:e ;·".J:,r!ek te xenden naar:

Mej~ffr. Joh. . .. Springer, A!~Jtander

straat 16, Haorle>m.

6 AUGUSTUS 1960 - PAG. 4

over Europa, die hoofdzakelijk \

er op neer kwamen: Duitsland verslaan en verdelen.

Na Stalingrad en Tunis ont- stonden er over Europa a'ldere meningen; men ziet dan <:1 de tweespalt in het ge"l!l.i<:erde ;;:amp.

Na de oorlog ontstond, tenge- volge van de groeiende invloed van Rusland in Roemenië, Bulga- rije, Pokn, Joegoslavië, de onge- regeldheden in Korea en Grieken- land, de staatsgreep in Tsjecho- Slowakije: de N.A..T.O. Het over- Mevrouw mr. gebleven Europa sloot zich aan-

J. M. Stoffels-van Hacd'l'en een, wilde inte3I"eren. In 1947 had

sprak over de men de O.E.E.C. (18bnden) ge- Raad van Europa sticht; in 1949 de Raad van Eu- :·opa ( 15 landen). De theorie was

O p de bijeenkomst van de makkelijk: streven naar e<:nheid, Commissie van de Contact- economische en sociale vooralt- groep voor Vrouwen van de Euro- gang bevorderen, het

gem,~en

pese Beweging hield mevr. mr. J. schappelijk erfdeel bewaren.

M. Stoffels-van Haaften een eau- l\'loeilijker b!eek de praktijk. Het serie over de ontwikkeling, de or- parlement van de Raad van Eu- ganisatie, de werkwijze en de mo- ropa is slechts een rGadgevende gelijkheden van de Raad van Eu- vergadering, kan resoluties aanne- ropa als groot en nuttig contact- men en aanbevelingen doen, waar-

orgaan. van men moet afwachten of ze uit-

Alvorens zij haar rede uitsprak, gevoerd worden in de 15 landen.

werden nog enige belangrijke pun- Er zijn twee soorten Euwpe- ten behandeld door de contact- anen: degenen, die snel willen ka- groep, o.a. de actie in Frankrijk men tot een soort eenwording, die door een vrouwengroep, speciaal de E.E.G., de E.G.K.S. en de Eu- gericht op de Europese doelen, om ratom oprichtten, en degenen, die te komen tot een eventuele over- geen souvereiniteit prijs willen ge- koepeling van de nationale con- ven.

tactgroepen. Het streven zou zijn Ten slotte besprak mevr. Stof- om te komen voor de vrouwen fels de moeilijkheden, ontstaan tot een Europees forum, studie- tengevolge van de Zes en de Ze- mogelijkheden en vertegenwoor- ven en de waarde vah de Raad diging bij de Europese organen. van Europa als contactorgaan in

Ook werd de opstellen- en te- deze.

keningenwedstrijd voor de mid- P. H. SMITS- WITVLIET delbare scholen van de culturele

·commissie besproken. Algemeen Jaarliikse conferentie

was men van mening, dat deze o p 15 en 16 okt. zal \Veer onze nuttige wedstrijd meer bekendheid jaarlijkse conferentie gehou- moest krijgen. den worden. Eind augustus, begin

Mevrouw Stoffels-van Haaften september çaan de convocaties in begon haar boeiende en vlot voor- zee. Willen al dieg.enen, die voor gedragen rede met een beschou- doorzending moeten zorgen, zo wing over de politieke meningen nodig maatregelen nemen om in 1942/43 bij de geallieerden stagnatie te voorkomen? J. H. S.

~--- ^{____ J}

Superfosfaat

ULTRA SUPER

Mengmeststoffen

AS.F. KORRELS Technisch Fosforzuur Dinatriumfosfaat Trinatriumfosfaat Kiezelfluornatrium Ammoniumfosfaten

~-·d-;2~- ·.:~<,-

.. ---,- .·

~::' ,~, ~::,

''

--~:;:-,._,rf"'! :. -~"'-,, • ....,.')" ~ •. ~,.. ~:~~

f. iii·ÄT'R.êfs ;:s.t:rR ~R·io:5 t~fi:rJ";;îl'R f~ K e~:::~~y.

;f.~ ~f~~:,.:j;.:f~Ä~':':ri;:tl\\

C. VAN DER GIESSEN & ZONEN's SCHEEPSWERVEN N.V.

KRIMPEN AAN DEN IJSSEL

(5)

VRIJHEID EN DEMOCRATIE 6 AUGUSTUS 1960 - FAG. !I

Motie over IJ-tunnel ^lll ^• Eerste l(anier

Vurig pleidooi van mr. J. de Wilde • Laat Amsterdam :zelf be-

~1h>i>en

onder een toegestaan bestedingspiafc:md- Mr. H. van Riel si@ot xieh aan bij interessante suggestie van de !-leer J.

Tja~ma

(AR) • laat de bouw van Coen- en IJ-tunnel op elkaar aansluiten

n~.et de~elfde st:~ort

V('Jklieden • Minister Korthals: vcorrc:ng Coe2'iu

f\.~nnel 'JtlO'~"'.n:m,t

onnodige verkeerscongesties • Alrijd bereid met A,rm;/erdam uver bouw van IJ-tunnel te praten.

D

e regering heeft besloten een bedrag op de begroting voor H161 uit te trek- ken voor de bouw van de C0entunnel, terwijl van de gelijktijdige bouw van de IJtunnel geen sprake zal bmnen zijn we-

MR. DE WILDE ...• motie ....

gens de gespannen C·2onomische situatie en de schaarste op de arbeidsmarkt, die het knelpunt is van de algemene economische toestand.

Naar aanleiding van deze kabinetsbe- slissing heeft de Eerste Kamer op 12 juli met 36 tegen 16 sterrlmen de volgende motie aangenomen, ingediend door de heren Vos (PvdA), Kropman (KVP) en De Wilde (VVD):

De Kamer, van o•Jrdeel, dat het voor de ontwikkeling van Amsterdam noodza-

kelijk is, dat de IJtunnel zo spoedig mogelijk tot stand komt,

kennis genomen hebbende van de mededeling van het gemeentebestuur van Am- sterdam, dat het de met de bouw van de IJ-tunnel samenhangende investeringen wil inpassen in zijn investeringsprogram- ma,

van oordeel, dat niet onnodig inbreuk mag worden gèmaakt op de gemeentelijke autonomie,

verzoekt de regering haar beslissing t.a.v. de voortzetting van de werkzaam- heden aangenoemde tunnel, medegedeeld in de brief aan het gemeentebestuur van Amsterdam van 6 juli 1960, opnieuw in overweging te nemen.

Van onze fractie stemden vóór de motie mevrouw Schouwenaar-Franssen en de heren Van Riel en De Wilde. Tegen stem- de de heer De Vos van Steenwijk.

E

en week tevoren had mr. De Wilde bij de behandeling van de· begroting van Verkeer en Waterstaat reeds een vurig pleidooi gehouden voor Amsterdam en de tunnels, die de hoofdstad behoeft. Al- vorens de motie in stemming kwam, be- toogde hij wederom, dat het probleem van de Amsterdamse oeververbindingen een onverbrekelijk geheel vormt.

De Hemtunnel dient het watervervoer, de Coentunnel dient de Zaanstreek en het doorgaand verkeer, de IJtunnel dient het stadsverkeer, zowel intern als extern, be- nevens het doorgaand verkeer. Op technische gronden vond h~i het beter de Coen- en IJtunnel gelijktijdig te· realiseren omdat anders moeilijke verkeerspro-

STALEN

KANTOORMEUBELEN

GISOLAMPBN

biemen ontstaan gedurende de tijd dat alleen de Coentunnel voltooid is.

Mr. De Wilde erkende het recht en de plicht van de regering er op toe te zien, dat de nationale bestedingen beneden bepaalde grenzen blijven. Maar hij herinnerde er aan reeds eerder te hebben be- pleit: sta de gemeente een bepaald bedrag toe voor haar kapitaalinvesteringen en:

laat de gemeente zelf beslissen welke concrete plannen zij in een bepaald jaar wil uitvoeren. De centrale overheid behoudt dan haar globaal toezicht en de gemeente :taar autonome functie binnen het geheel.

V

ooral ir. Vos had betoogd, dat Am- sterdam tegenover de bouw van de IJtunnel andere werken wil uitstellen en dat er dus geen moeilijkheden zouden zijn met de beschikbare arbeidskrachten.

Daarop had de heer Tjalma (AR) gerea- geerd met de vraag: welke werken wil Amsterdam dan uitstellen?

Het antwoord gaf de Amsterdamse bur- gemeester, mr. Van Hall (PvdA): dit is juist een kwestie van bespreking. Alle investeringen van de gemeente worden te- genwoordig besproken met de ministers van Binnenlandse Zaken en van Finan- ciën omdat de financiering, althans in de overgrote meerderheid der gevallen, van de Bond voor Nederlandse Gemeenten moet komen. In dit kader zullen deze zaken worden behandeld.

Op dit punt werd de Kamer dus niet

r-;;::~

i Binnenhof(ll) t

veel wijzer om de situatie te kunnen be- oordelen, maar· de heer Tjalma had nog een interessante suggestie gedaan. Ik ben van mening, zei hij, dat met inachtneming van de. situatie op de arbeidsmarkt, het gewenst zal zijn de Coentunnel en IJ- tunnel. als het ware in elkaar te schuiven.

Wanneer de ene fase bij de Coentunnel geëindigd is, zou dezelfde fase bij de IJ- tunnel kunnen beginnen.

De uitvoering van beide plannen zou dus zo moeten worden geregeld, dat wanneer de betonijzervlechters met de Coen- tunnels gereed zijn, zij aan de IJtunnel het werk kunnen voortzetten.

O

^nze fractievoorzitter, mr.

H:

van Riel, zag wel iets in die suggestie.

Hij had begrepen, dat de gemeente Am- sterdam altijd overleg moet plegen met Gedeputeerde Staten en met de Bank voor Nederlandse Gemeenten. Redenerend langs de weg van beleid, daarbij denkend aan de normale vertraging die beleid meebrengt, de grote vertragingen, die op het ogenblik het beleid in financieringsvragen meebrengt en die het beleid in technische vragen altijd meebrengt, was het voor de heer Van Riel duidelijk, dat het Kabinet zich op het standpunt had kunnen stellen, dat beide tunnels gebouwd zouden worden en dat het een kwestie van uitwerking was, hoofdzakelijk door technische motie- ven te bepalen, hoe de faseringen bij elkaar zouden worden aangesloten.

Een deel van onze fractie zou haar stem ten aanzien van de motie laten afhangen van de reactie van de minister op de suggestie van de heer Tjalma.

* * *

M

inister Korthals achtte het mogelijk, dat het op een ogenblik verantwoord zou zijn om, terwijl men met de ene tunnel nog bezig is, reeds met de bouw van een tweede te beginnen. Hij wilde zich echter niet aan een voorspel- ling wagen. De hoogtepunten in de ar- beidsbehoefte aan de beide tunnels te laten samenvallen, zei hij, moet toch, gezien de gespannenheid op de arbeidsmarkt en de vele andere bestaande behoeften en plannen, bepaald als onjuist worden beschouwd.

Daarom hebben wij gezegd: geen gelijK- tijdigheid thans in de bouw, maar sprei-;

ding van die activiteiten. Maat• afhanke:-;

lijk van de ontwikkeling zal het misschien mogelijk zijn de bouwactiviteiten in elkaar te passen.

Men vergete oolc niet, dat in dezelfde periode, waarover het nu gaat, ten be- hoeve van Amsterdam en het gebied rond- .om het Noordzeelcanaal de omvangrijke

werken zullen worden uitgevoerd aan de IJmond. Men mag verder niet voorbijzien, dat de wetenschap, dat er een tunnel komt, ongetwijfeld ook de bouwactiviteit in de om,~eving zal kunnen prikkelen.

* * *

D

e bouw van de IJ tunnel zal 5% jaar duren. Wanneer in 1961 met de bouw van de Coentunnel wordt aangevangen, zal deze in 1964 gereed kunnen zijn.

Ir. Vos had gezegd, dat bij de IJtunnel in het tweede jaar 295 man tewerk zullen zijn gesteld en in het derde tot en met het vijfde jaar ongeveer 450 man. Vier jaar lang zullen ongeveer 45 betonijzervlechters en ongeveer 65 betontimmerlieden nodig zijn.

Daartegenover verklaarde minister Kort- hals, dat er voor de IJtunnel aan timmer- lieden, betonwerkers en betonijzervlechters in het tweede jaar 470 man nodig zullen zijn, waarna het aantal oploopt tot 600 en weer terugloopt tot 500, terwijl die aantallen voor de Coentunnel zijn 170, 280 en 210, zodat men in totaal komt tot een orde van grootte van 600 à 700 per jaar.

Er was in het debat voortdurend onze- kerheid over de door Amsterdam gepro- duceerde cijfers, zodat mr. W. F. Lichte- nauer (CHU) nog even de gedachte opper- de een neutrale commissie in te stellen, opdat er in het najaar zekerheid kan be- staan over de cijfers, maar op die gedachte is men niet ingegaan.

* *

N

aar de mening van minisier Korthals hebben de. verkeersspanningen op de oeververbindingen in Amsterdam nog geenszins . de afmetingen aangenomen . die elders wel het geval zijn. De brug bij Schel- lingwoutie heeft er toe geleid, dat deze

als een veiligheidsklep kan optreden, waardoor zich thans op de spitsuren geen lange wachttijden bij de Amsterdamse ponten of de Hemveren voordoen.

De omstandigheid echter, dat het zich laat aanzien. d"'t de algemene toeneming

MINISTER KORTHALS voortdu1·ende overweging van 't autoverkeer, die ondersteund wordt door de sterke uitgroei van de gehele economische activiteit in ons land, er toe zal leiden, dat over enkele jaren zich wederom verkeerscangesties bij de veren zullen voordoen, is voor de regering aanleiding geweest te beslissen, dat thans een aan- vang moet worden gemaakt met de verdere verbetering van de oeververbindingen, waarbij moet worden vastgesteld, dat de verkeersspanningen niet zodanig zijn, dat 't gelijktijdig aanvatten van beide in aanmerking komende verbindingen uit nationaal-economisch oogpunt in aanmerking zou kunnen komen, zodat er dus een keuze moet worden gemaakt.

Deze keuze moest om verschillende redenen worden bepaald op de Coentunnel,

MEDEDELING VOOR STUDENTEN

Studerenden, die abonné %1Jn of %ich op het weekblad wensen te abonneren, genie- ten een reductie op de abon- nementsprijs van 50%.

Het abonnement op het week- blad bedraagt voor hen dus

f 5.- per jaar.

Ver%oeke dit bij aanmelding of betaling duidelijk aan te geven.

door de aanleg waarvan de verkeersspanningen in de komende periode tot rede- lijke proporties zullen kunnen word<V>

beperkt.

* * *

S

lechts wanneer in eerste instantit>J wordt overgegaan tot de bouw van de Coentunnel, kunnen onnodige verkeerscangesties in de Amsterdamse binnenstad na het aanleggen van de IJtunnel worden voorkomen, zei de minister. DOOl.!

eerst de Coentunnel te bouwen, wordt een evenwichtige verkeersverdeling tussen d<i Coentunnel in het Westen en de brug bij Schellingwonde in het Oosten tot stand gebracht, waardoor alle verkeer dat niets in de· binnenstad te maken heeft, uit !lt binnenstad kan worden geweerd.

De investeringen, die in eerste instantie·

samenhangen met de bouw van de Coen- tunnel, zijn veel geringer dan die welke samenhangen met de bouw van de J.T, tunnel.

De beslissing van het Kabinet (die ge baseerd is op een groot aantal argumen ten, waarvan een deel verkeersargumen ..

ten) is geweest, dat voorrang zal worden gegeven aan de Coentunnel. De regerini heeft deze beslissing genomen op grond van haar verantwoordelijkheid op het gebied van de landelijke infrastructuur ft ·

verbindingen op economisch gebied.

Met begrip voor het gebaar van Am, sterdam, kan de regering niet op haar beslissing terugkomen, verklaarde ministel Korthals ten slotte. Dit betekent echtell' niet, dat het Kabinet niet bereid zou zijn met Amsterdam verder over de bouw

van

de IJtunnel te spreken, al valt thans niet te voorzien wanneer de omstandigheden het gewenst en verantwoord zullen doen zijn met de bouw aan te vangen. Het is geenszins uitgesloten te achten, dat daq de bouw van beide tunnels in eliraar ge ..

schoven zal kunnen worden. Er zal dl.l'7 kunnen zijn een voortdurende overweging.

V. v.D.

De moeilijkheden bi;

de A.V. R.O.

De moeilijkheden bij de AVRO zijn blijkens de krantenberichten nog steedi!!

niet opgelost.

Er is dezer dagen een vergadering van het algemeen bestuur en de gewestelijke besturen geweest om over deze moeilijk·

heden met elkaar van gedachten te wis- selen. En nu is men daar tot een suggestie gekomen, welke wij met grot4 verbazing hebben gelezen.

De gedachte om een commissie in te stellen om de gehele gang van zaken bij de AVRO te onderzoeken kunnen wij be-·

grijpen, maar dat deze commissie dooi het dagelijks bestuur wordt benoemd, over welks houding het juist gaat, vinden wij uitermate merkwaardig. Of het dagelijks bestuur is overtuigd dat het goed gehandeld heeft en dan is een commissie overbodig, of het stelt zijn gestef' onder discussie, maar dan moet het niet

~elf de rechters in eigen zaak gaan be- noemen.

Wij geloven, dat de hele gang van zaken bij de AVRO pas· tot rust zal komen als men van bestuurszijde de suggestie, die wij in het vorige nummer van "Vrij·

heid en Democratie" hebben gedaan, zal opvolgen.