DE KWALITEIT VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE IN DE GEMEENTE ALKMAAR IN SCHOOLJAAR 2015-2016
Onderzoeksnummer : 286413 Datum vaststelling : 4 oktober 2016
Inhoud
Voorwoord ... 5
1 Samenvatting van de belangrijkste oordelen ... 7
2 Inleiding ... 9
3 Vve in de gemeente Alkmaar ... 11
4 De oordelen over de voor- en de vroegscholen ... 17
5 Conclusies ... 29
6 Reactie van de gemeente ... 31
Voorwoord
In de periode 2007-2012 heeft de Inspectie van het Onderwijs een landelijke bestandsopname uitgevoerd naar de kwaliteit van voor- en vroegschoolse educatie (vve). Daarna is het signaalgestuurde toezicht op vve in de kleine en middelgrote gemeenten in werking getreden.
Voor de periode 2012-2015 hebben het Rijk en de 37 grote steden (G37) afspraken gemaakt om ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk kinderen met een taalachterstand gebruik kunnen maken van hoogwaardige onderwijsvoorzieningen. In deze
afspraken staan kwalitatieve en kwantitatieve doelstellingen voor de voor- en vroegschoolse educatie. Daarbij is afgesproken dat de inspectie in 2013 en 2015 een monitor uitvoert om de kwaliteit van vve op gemeentelijk niveau, op voorscholen en op vroegscholen (groep 1 en 2 van basisscholen) in beeld te brengen. Dit rapport beschrijft de kwaliteit van vve in de gemeente Alkmaar aan het einde van de monitorperiode in schooljaar 2015-2016.
De hoofdinspecteur primair onderwijs, Dr. A. Jonk
Pagina 6 van 31
1 Samenvatting van de belangrijkste oordelen
In de gemeente Alkmaar is de kwaliteit van het gemeentelijk beleid voor voor- en vroegschoolse educatie op orde.
De kwaliteit van het gemeentelijk vve-beleid kenmerkt zich door:
Een verbetering van de kwaliteit van het vve-beleid sinds de monitor in 2013.
Een voldoende niveau van alle aspecten van het gemeentelijk vve-beleid.
Een goede kwaliteit van de aspecten definitie doelgroepkind, bereik, toeleiding, externe zorg en vve-coördinatie.
De kwaliteit van de uitvoering van voor- en vroegschoolse educatie in de voor- en vroegscholen laat het volgende beeld zien:
Op de bezochte voor- en vroegschool is een positieve ontwikkeling zichtbaar ten opzichte van het vorige onderzoek, vooral bij het aspect ontwikkeling, zorg en begeleiding.
De voor- en vroegschool hebben met name goede scores op de aspecten ouders en kwaliteit van uitvoering van vve.
De voor- en vroegscholen hebben van tevoren de kwaliteit van hun eigen voor- of vroegschoolse educatie ingeschat. Daaruit volgen de volgende waarderingen:
De voor- en vroegscholen beoordelen zichzelf in de vragenlijsten kritisch.
Binnen de aspecten ouders en ontwikkeling, zorg en begeleiding zijn bepaalde onderdelen sterk verbeterd sinds het vorige onderzoek.
Voor de voorscholen is het stimuleren van ouders om thuis
ontwikkelingsstimulerende activiteiten met hun kind te doen een duidelijk ontwikkelpunt.
In de doorgaande lijn en in het evalueren van de kwaliteit en effecten van vve is vooral nog verbetering mogelijk.
2 Inleiding
Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (vve) in de gemeente Alkmaar in schooljaar 2015-2016. Voor meer informatie hierover zie
www.onderwijsinspectie.nl/onderwijssectoren/voor-en-vroegschoolse-educatie.
De opbouw van het rapport is als volgt:
Het rapport begint met een beeld van het vve-beleid op gemeentelijk niveau. Daarin wordt ingegaan op de ontwikkeling van de gemeente sinds de bestandsopname en de relatie met de bestuursafspraken tussen het Rijk en de gemeente Alkmaar (paragraaf 3.1). Daarna wordt een overzicht gegeven van de voor- en vroegscholen in de gemeente (paragraaf 3.2) en van de door de gemeente aangeleverde vve- documenten (paragraaf 3.3). Tevens geven wij in dit hoofdstuk een oordeel over het gemeentelijk vve-beleid (paragraaf 3.4). De basis van deze beoordeling is een digitale vragenlijst die de gemeente heeft ingevuld. Wij hebben deze vragenlijst geverifieerd aan de hand van de aangeleverde documenten en in een gesprek met betrokkenen van de gemeente.
Ook de voor- en vroegscholen in de gemeente hebben een digitale vragenlijst ingevuld.
De inspectie heeft in de gemeente Alkmaar een voorschoollocatie en een
vroegschoollocatie bezocht om de antwoorden op de vragenlijsten te verifiëren. De resultaten van de locatiebezoeken worden in hoofdstuk 4 toegelicht en de oordelen van de inspectie worden vergeleken met de resultaten van de vragenlijsten. Deze staan in paragraaf 4.2 in de vorm van overzichtstabellen met daarin de
waarderingen op basis van eigen antwoorden van de locaties per kwaliteitsaspect (uitkomsten digitale vragenlijst).
Hoofdstuk 5 bevat de conclusies over de kwaliteit van vve in de gemeente Alkmaar.
In hoofdstuk 6 geeft de gemeente een reactie op de bevindingen van de inspectie.
Bij de beoordeling wordt gewerkt met een vierpuntsschaal:
1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig.
Deze kwalificatie geeft aan dat echt iets verbeterd dient te worden.
2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn nodig
Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt.
3. Voldoende
4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen.
Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat anderen hiervan kunnen leren.
3 Vve in de gemeente Alkmaar
De gemeente Alkmaar heeft een digitale vragenlijst ingevuld.
De digitale vragenlijst levert de volgende informatie:
Een lijst met de vve-documenten die de gemeente heeft aangeleverd: zie paragraaf 3.3.
Een beoordeling van het gemeentelijk vve-beleid: zie paragraaf 3.4.
3.1 Ontwikkeling van vve in Alkmaar sinds 2013
Uit de monitor in 2013 kwamen drie verbeterpunten voor het gemeentelijk beleid naar voren:
- Het ouderbeleid. Het ontbrak nog aan een analyse van de ouderpopulatie, op grond waarvan heldere doelen kunnen worden geformuleerd en beleid en wijze van uitvoering kan worden bepaald.
- De interne kwaliteitszorg. De gemeente stelde nog geen eisen aan de interne kwaliteitszorg van vve locaties en aan de wijze waarop zij zich hierover verantwoorden naar de gemeente.
- Een jaarlijkse evaluatie van vve op gemeentelijk niveau, waarbij de kwaliteit wordt getoetst aan resultaatafspraken.
Met behulp van externe ondersteuning van Sardes, Oberon en CED heeft de gemeente gewerkt aan de verbetering van deze punten. Daarnaast heeft de gemeente er zorg voor gedragen dat alle pedagogisch medewerkers het vereiste taalniveau hebben en dat er op alle vve-groepen hbo-beroepskrachten ingezet worden.
Met ingang van 01-01-2016 is er veel veranderd binnen de gemeente Alkmaar.
Alle peuterspeelzalen zijn omgevormd tot peuteropvang en de subsidie vindt plaats in de vorm van kindgebonden financiering. Deze omvorming is soepel verlopen.
Tot nu toe was er één organisatie die vve aanbood: de Stichting Peuterspeelzalen Alkmaar (SPA). Voor deze aanbieder en de overige peuterspeelzalen die in 2015 gemeentelijke subsidie ontvingen geldt een overgangsregeling. De gemeente wil echter ook nieuwe aanbieders van peuteropvang voor subsidie in aanmerking laten komen indien ze voldoen aan de vve-voorwaarden. Ouders die geen gebruik kunnen maken van de kinderopvangtoeslag, vallen onder de nieuwe gemeentelijke
subsidieregeling en zullen voor 2 dagdelen per week voor kindgebonden financiering in aanmerking komen. Alle peuters in Alkmaar kunnen dus vanaf 01-01-2016 twee dagdelen gebruik maken van peuteropvang welke voldoet aan vve-vereisten.
Voor de vve-doelgroep kinderen blijft het aanbod van 4 dagdelen gelden.
De gemeente bezint zich nog op de invulling van vve voor de peuters van het AZC:
op het AZC of op een vve-locatie daarbuiten. Er is wel een crèche op het AZC. Daar zitten 15 kinderen met een verblijfstatus. Nu alle kinderen van 2 ½-4 jaar recht hebben op vve zouden deze kinderen dat ook hebben. Er moet nog worden bepaald of de huidige crèche zal worden gewijzigd in een vve locatie of dat de peuters van het AZC vve peuteropvang in de wijk zullen gaan volgen. Wel is er gestart met een voorleesproject op het AZC, dat in 2016 verder uitgebreid zal worden
3.2 Overzicht van de voor- en de vroegscholen in Alkmaar
Voorafgaand aan de digitale vragenlijst hebben wij de gemeente gevraagd naar een overzicht met de vve-peuterspeelzalen en –kinderdagverblijven (dus: de
voorscholen) en de bijbehorende vroegscholen (de vve-basisscholen).
Pagina 12 van 31
Alle locaties hebben een digitale vragenlijst gekregen en onderstaande (voor)scholen zijn ook bezocht.
Tabel 3.1: Overzicht van de bezochte voor- en vroegscholen in de gemeente Alkmaar
Voorschool:
Peuterspeelzaal/kinderdagverblijf
Vroegschool:
Basisschool
Wegwijzer
r.k.b.s. De Wegwijzer
3.3 Lijst met de vve-documenten die de gemeente heeft aangeleverd Ter onderbouwing van de antwoorden van de vragenlijst heeft de gemeente de volgende beleidsdocumenten toegestuurd of aangereikt tijdens of na het gesprek met de inspectie:
Beschikking 2015 SPA
Inhoudelijke jaarrapportage 2014
Kennismakingsgesprek ouders
Ouderbeleid vve peuterspeelzalen
Ouderkamers Alkmaar jaarverslag 2014
Ouderpopulatie de Wegwijzer
Ouderscan Alkmaar. Sardes 2015
Procedures en protocollen overdracht kinderopvang naar basisonderwijs
Gezamenlijk Visiedocument Ouderbetrokkenheid
Resultaatafspraken Cito. SPA Schooljaar 2014-2015
Stedelijk rapport kwaliteitsmeting VVE Gemeente Alkmaar. Oberon/CED- Groep, januari 2016
3.4 Het gemeentelijke vve-beleid
In deze paragraaf geven wij onze bevindingen weer over het gemeentelijk vve- beleid.
Per domein wordt weergegeven op welke punten wij het gemeentelijk beleid en uitvoering als voldoende (‘3’) beoordelen, waar wij nog verbeterpunten zien, zowel zonder (‘2’) als met (‘1’) afspraken en op welke punten wij de gemeente als een voorbeeld voor anderen zien (‘4’). Het kan voorkomen dat wij voor een bepaalde indicator geen oordeel geven (GO).
Wij baseren onze bevindingen op onze verificatie van de digitale vragenlijst door middel van documentenanalyse, gesprekken met betrokkenen en informatie uit locatiebezoeken. Waar onze bevindingen afwijken van het beeld uit de digitale vragenlijst van de gemeente, wordt dit vermeld en onderbouwd.
Tabel 3.2: De beoordeling van het gemeentelijk vve-beleid
Het gemeentelijk vve beleid - <naam gemeente> 1 2 3 4 GO
1A1 Definitie doelgroepkind ●
1A2 Bereik ●
1A3 Toeleiding ●
1A4 Ouders ●
1A5 Integraal vve-programma ●
1A6 Externe zorg ●
1A7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen ●
1A8 Doorgaande lijn ●
1A9 Resultaten ●
1B Vve-coördinatie op gemeentelijk niveau ●
1C Systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau ●
2A GGD-rapport ●
2B Gemeentelijk subsidiekader ●
De inspectie publiceert jaarlijks ook een oordeel over het toezicht dat door de gemeenten op de kinderopvang en peuterspeelzalen wordt uitgevoerd. Voor meer informatie hierover zie www.onderwijsinspectie.nl/onderwijs/Kinderopvang.
Toelichting:
’1’ Verbeterpunten met een afspraak Er zijn geen verbeterpunten met een afspraak.
’2’ Verbeterpunten Er zijn geen verbeterpunten.
‘3’ Voldoende 1a4 Ouders
De gemeente heeft zich de afgelopen jaren geconformeerd aan het
ouderbeleidsplan van SPA. Dit is beschouwd als gemeentelijk ouderbeleidsplan.
Alle taken met betrekking tot het informeren van ouders voert SPA in opdracht van de gemeente uit.
Er zijn de afgelopen jaren veel activiteiten ondernomen om de ouderbetrokkenheid te vergroten. Dit blijkt ook uit de vve-monitor die Sardes heeft uitgevoerd. Er wordt bijvoorbeeld gewerkt met ouderkamers waarin ouders actief ondersteuning geboden krijgen, er is een voorleesproject thuis en er zijn veel ouderactiviteiten op
locatieniveau. Om de activiteiten nog beter af te stemmen op de ouderpopulatie heeft de gemeente een ouderscan laten uitvoeren van alle wijken in Alkmaar.
De resultaten van de ouderscan worden vertaald tot acties in de werkplannen van de clusters.
Omdat vanaf 01-01-2016 meerdere partijen vve aan kunnen gaan bieden, stelt de gemeente een nieuw gemeentelijk ouderbeleidsplan op. Dit moet onderdeel worden van het nog op te zetten onderwijsbeleidsplan. Een eerste stap hiertoe is al gezet.
In samenwerking met de gemeente hebben de gezamenlijke schoolbesturen en kinderopvangorganisaties een visiedocument ouderbetrokkenheid opgesteld.
1a5 Integraal vve-programma
Alle voor- en vroegscholen werken met erkende vve-programma’s. In het verleden is de afspraak gemaakt dat alle (voor)scholen werken met Ko-totaal. Inmiddels is gebleken dat het de wens van diverse scholen is om andere programma's te gebruiken. Deze wens is gehonoreerd, echter er ligt wel een duidelijke opdracht om binnen de clusters of de nog te vormen IKC’s de programma's op elkaar af te stemmen. Een complicerende factor hierbij is dat het voor de peuteropvang financieel problematisch is om over te stappen op een ander programma.
Pagina 14 van 31
1a7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen
De interne kwaliteitszorg is volop in ontwikkeling. De gemeente Alkmaar heeft Oberon de opdracht gegeven om de interne kwaliteitszorg in kaart te brengen en een plan van aanpak te maken om de kwaliteit waar nodig te verbeteren. Hiervoor heeft Oberon in samenwerking met de CED-groep de HBO-coaches opgeleid voor het uitvoeren van vve-evaluaties op de locaties, het maken van een sterkte-zwakte analyse op basis daarvan en het opstellen van een plan van aanpak.
Deze werkwijze wordt vastgelegd in een borgingsdocument waarin de afspraken over de interne kwaliteitszorg voor de toekomst vastgelegd worden.
1a8 Doorgaande lijn
De gemeente geeft aan dat er ten opzichte van 2013 weinig wijzigingen zijn in het gemeentelijk beleid ten aanzien van de doorgaande lijn van voor- naar vroegschool.
Er is een overdrachtsformulier in gebruik voor de overdracht van voorschool naar vroegschool. In dat formulier kan breed informatie worden gegeven over de
achtergrond en ontwikkeling van kinderen. Dit formulier wordt voor alle kinderen die vanuit een voorschoolse instelling naar het basisonderwijs gaan, ingevuld.
Daarnaast is de afspraak dat voor alle kinderen een warme overdracht plaatsvindt.
Ten aanzien van het aanbod stimuleert de gemeente dat er, zoals bij 1a5 al vermeld is, een goede afstemming over de programma’s plaatsvindt binnen de clusters. Bij de afstemming van het aanbod, het ouderbeleid, het pedagogisch klimaat en de leerlingenzorg spelen de vve-coaches een belangrijke rol. Zij zorgen door middel van afstemmingsbijeenkomsten voor het maken van afspraken in clusterverband.
1a9 Resultaten
De gemeente Alkmaar heeft met de verschillende schoolbesturen in haar gemeente afspraken gemaakt over de te bereiken resultaten in de vroegscholen. Dit betreft de leerwinst van de vve leerlingen in de kleutergroepen. De leerwinst wordt berekend op basis van de resultaten op de Citotoets Taal. Doel is dat van 80 procent van de doelgroepkinderen die hebben deelgenomen aan een vve programma, de score op de toets in eind groep 2 een niveau hoger is dan hun score op de peutertoets.
Voor de resultaten van de voorschoolse educatie zijn nog geen afspraken gemaakt.
Wel nemen de locaties de Cito-toetsen af en levert SPA een rapportage van de resultaten daarvan aan de gemeente. Bovendien is SPA gestart met de introductie van opbrengstgericht werken (OGW) op de vve-locaties.
Sardes heeft zowel de resultaten als het OGW meegenomen in een monitor.
Uit de monitor blijkt dat de gegevens nog te divers zijn om daar conclusies uit te kunnen trekken. Naar aanleiding van de rapportage van de monitor zijn
vervolgstappen uitgezet voor de toekomst. Deze betreffen onder andere een betere registratie van de resultaatgegevens en een verbreding naar andere vaardigheden.
De vve-monitor van de resultaatafspraken zal jaarlijks worden herhaald.
1c Systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau
De gemeente vraagt van de betrokken instanties rapportages met betrekking tot het bereik van de kinderen die vve volgen, de toeleiding naar de vve voorzieningen en de deelname aan activiteiten zoals de ouderkamers. Daarnaast heeft de gemeente het afgelopen jaar veel aandacht gegeven aan een brede monitoring van vve.
Op basis van de resultaten daarvan zijn aanbevelingen en aandachtspunten
gemaakt. De gemeente zal deze verwerken in haar plannen voor de komende jaren.
2a GGD-rapport
In verband met de omvorming van peuterspeelzaal naar peuteropvang zijn niet alle peuterspeelzalen meegenomen in de jaarlijkse inspectie van de GGD.
Per 01-01-2016 zullen deze peuterspeelzalen immers niet meer bestaan.
Wel heeft op iedere locatie een voorinspectie plaatsgevonden voor de peuteropvang.
2b Gemeentelijk subsidiekader
De gemeente Alkmaar heeft tot 1-1-2016 een subsidiebeschikking uitgegeven voor de kinderopvangorganisatie die de voorschoolse educatie binnen de gemeente verzorgt. Daarnaast zijn er subsidiebeschikkingen voor de ouderkamers, de kleutergroepen+/schakelklassen.
Zoals in paragraaf 3.1. vermeld is, heeft de gemeente per 1-1-2016 een ander systeem van subsidieverlening ingevoerd: de kindgebonden financiering. De raad heeft hiertoe het beleidskader peuteropvang vastgesteld evenals de nadere regels met daarin diverse kwaliteitseisen in het kader van vve.
‘4’ Voorbeeld voor anderen 1a Definitie doelgroepkind
De gemeente heeft ten opzichte van 2013 geen wijzigingen aangebracht in de definities van de doelgroeppeuter en de doelgroepkleuter. In beide definities is opgenomen dat een kind ook tot de doelgroep behoort als er tijdens observaties feitelijke taal- en/of ontwikkelingsachterstanden zijn geconstateerd.
1a2 Bereik
De gemeente weet hoeveel kindplaatsen er op de voorscholen moeten worden gerealiseerd volgens de gewichtenregeling en volgens de eigen definitie.
Het percentage peuters dat daadwerkelijk deelneemt aan vve ligt boven de 90%.
Na de omvorming tot peuteropvang heeft de gemeente 317 voorschoolse plaatsen.
Dit ligt ruim boven het aantal dat zij volgens de gewichtenregeling zou moeten realiseren.
1a3 Toeleiding
Ook in de wijze van toeleiding heeft de gemeente geen wijzigingen ten opzichte van 2013 aangebracht. De gemeente heeft vastgelegd dat de GGD verantwoordelijk is voor de toeleiding van doelgroepkinderen naar voorschoolse educatie. De GGD heeft hiervoor een coördinator aangesteld. Deze werkt nauw samen met de vve-
coördinator van de kinderopvangorganisaties. De uitvoering van de
toeleidingsactviteiten is helder beschreven en deze activiteiten worden jaarlijks geëvalueerd. Via de gegevens van de GGD heeft de gemeente ook zicht op het non- bereik.
Pagina 16 van 31
1a6 Externe zorg
De gemeente Alkmaar werkt volgens het principe ‘één gezin één plan’ wat betreft de externe zorg. De route voor externe zorg voor peuters loopt in de gemeente voor alle voorscholen en basisscholen via het Centrum Jeugd en Gezin (CJG).
Als preventie zijn Jeugd en Gezin (J&G)-coaches maandelijks bij de inloop op de vve- locaties aanwezig. Daarnaast is het maatschappelijk werk op afroep
beschikbaar en vinden er op de locaties kindbesprekingen plaats waarbij o.a. het maatschappelijk werk en/of de J&G-coach betrokken zijn. Indien er een wachtlijst is voor externe zorg zoeken alle betrokkenen naar een oplossing, hetgeen in de meeste gevallen leidt tot een gewenst resultaat. Daarnaast wordt vooral ingezet op vroegsignalering om wachtlijsten te voorkomen.
Om ervoor te zorgen dat de gewenste zorg effectief is, vindt er frequent overleg plaats tussen de verschillende partijen: gemeente, vve-instellingen, maatschappelijk werk en J&G coaches.
1b Vve-coördinatie op gemeentelijk niveau
De gemeente is evenals in 2013 aantoonbaar regievoerder, coördineert de uitwerking van het vve-beleid en coördineert de uitvoering van vve. Zij betrekt hierbij ook de afstemming met de besturen, houders van peuterspeelzalen, houders van kinderdagverblijven, het consultatiebureau en het centrum voor jeugd en gezin.
De deelname van de bestuurders van de scholen aan de werkgroep vve is
veranderd. Bestuurders zijn in de loop der tijd vervangen door beleidsmedewerkers of directeuren, die wel gemandateerd zijn door de bestuurders. De gemeente geeft aan dat dit in de praktijk heel goed werkt en er sprake is van een constructieve samenwerking. Op bestuurlijk niveau wordt vve verder besproken op het BOLO (bestuurlijk overleg lokaal onderwijs).
4 De oordelen over de voor- en de vroegscholen
De voor- en vroegscholen hebben een digitale vragenlijst gekregen om zelf te rapporteren over de kwaliteit van vve. De vragen hebben betrekking op het vve- waarderingskader. Elke voor- en vroegschool heeft een zelfrapportage
teruggekregen.
In paragraaf 4.1 worden de resultaten van de locatiebezoeken door de inspectie toegelicht. Paragraaf 4.2 bevat een overzicht van de resultaten van de vragenlijst.
Een overzicht van de eigen waarderingen van alle vve-locaties is naar de gemeente gestuurd.
4.1 Resultaten inspectiebezoek
Wij hebben ter verificatie van de vragenlijsten een voorschool en een vroegschool bezocht. Het gaat om de helft van het aantal locaties dat in 2013 is bezocht. Het onderzoek bestond uit groepsobservaties, gesprekken en documentenanalyse.
In onderstaande tabellen staan onze oordelen in percentages van het totaal aantal bezochte vve-locaties in de gemeente. Onder iedere tabel wordt een toelichting gegeven op de oordelen.
Tabel 4.1a De beoordeling van de indicatoren: Condities Tabel oordelen
inspectiebezoek Alkmaar
Voorschool Vroegschool
A Condities 1 2 3 4 go N 1 2 3 4 go N
A0.1 Er is een recent GGD-rapport beschikbaar
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 0% 0% 100% 1
A2 De groepsgrootte voldoet aan de maximumeisen
(voorschool)
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 0% 0% 100% 1
A3 Beroepskracht - kind ratio ("dubbele bezetting")
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
A4.1 De peuters volgen gedurende voldoende tijd (per week) een vve-programma op de voorschool
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 0% 0% 100% 1
A5.2 Alle beroepskrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding)
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
A5.3 Alle beroepskrachten spreken voldoende Nederlands
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend vve-geschoold
0% 0% 0% 100% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
A5.5 Er is een jaarlijks vve- opleidingsplan
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 0% 0% 100% 1
Zowel op de voor- als vroegschool zijn, evenals in 2013 alle indicatoren van het aspect Condities voldoende.
Pagina 18 van 31
Tabel 4.1b De beoordeling van de indicatoren: Ouders Tabel oordelen inspectiebezoek
Alkmaar
Voorschool Vroegschool
B Ouders 1 2 3 4 go N 1 2 3 4 go N
B1 Gericht vve-ouderbeleid 0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1 B2 Ouders zijn vooraf adequaat
geïnformeerd
0% 0% 0% 100% 0% 1 0% 0% 0% 100% 0% 1
B3 Intake 0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
B4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen
0% 0% 0% 100% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
B5 Participatie in vve-activiteiten in de voorschool/vroegschool
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 0% 100% 0% 1
B6 Informeren over de ontwikkeling van hun kind
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
B7 Rekening houden met thuistaal 0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
De afgelopen jaren hebben peuteropvang en school het ouderbeleid verder ontwikkeld. In toenemende mate werken zij daarin samen. Zowel op gemeentelijk als op locatie niveau is er een analyse van de ouderpopulatie gemaakt. Aan te bevelen is om nog een vervolgstap te maken door ook de wensen en behoeften van ouders te inventariseren. Dit gebeurt al in de ouderkamer waarin ouders elkaar kunnen spreken en activiteiten voor hen georganiseerd worden. De ouderkamer wordt door een vaste groep ouders goed bezocht. De school spant zich in om ook andere ouders te betrekken.
Uit de informatie van de ouders en uit de werkplannen van de peuteropvang en de school blijkt dat er veel aandacht is voor het informeren van ouders over de
ontwikkeling van hun kind en over vve en dat ouders veel ontwikkelingsstimulerende activiteiten voor thuis aangeboden krijgen. Zij worden voorgelicht over de thema's met de bijbehorende activiteiten en krijgen suggesties mee voor thuis. In de groepen 1/2 krijgen kinderen en ouders ook de mogelijkheid om thuis met de woorden van het woordenschatprogramma te oefenen.
Tabel 4.1c De beoordeling van de indicatoren: Kwaliteit van de uitvoering van vve Tabel oordelen
inspectiebezoek Alkmaar
Voorschool Vroegschool
C Kwaliteit van de uitvoering van vve
1 2 3 4 go N 1 2 3 4 go N
C1.1 Een integraal vve- programma
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
C1.2 Werken met een doelgerichte planning
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
C1.3 Het activiteitenaanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend en geconcretiseerd
0% 0% 0% 100% 0% 1 0% 0% 0% 100% 0% 1
C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
C2.1 Het pedagogisch handelen van de pedagogisch
medewerkers/leerkracht en is respectvol
0% 0% 0% 100% 0% 1 0% 0% 0% 100% 0% 1
C2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkracht en structureren en hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen
0% 0% 0% 100% 0% 1 0% 0% 0% 100% 0% 1
C2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkracht en stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van de kinderen
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
C2.4 De pedagogisch medewerkers/leerkracht en bevorderen de zelfstandigheid van de kinderen en tonen respect voor de autonomie van het kind
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taal-uitlokkend
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
C3.1 Het educatief handelen van beide pedagogisch medewerkers/leerkracht en is goed op elkaar afgestemd
0% 0% 0% 100% 0% 1 0% 0% 0% 100% 0% 1
C3.2 Er worden structureel effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd
0% 0% 0% 100% 0% 1 0% 0% 0% 100% 0% 1
C3.3 De pedagogisch medewerkers/leerkracht en bevorderen de interactie met en tussen kinderen
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
C3.4 De pedagogisch medewerkers/leerkracht en stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken
0% 0% 0% 100% 0% 1 0% 0% 0% 100% 0% 1
Pagina 20 van 31
Peuteropvang en school hebben sinds 2013 naast de vve-methode een uitgebreid woordenschatprogramma aangeschaft om nog gerichter te werken aan de
taalontwikkeling van de kinderen. Dit programma en de tussendoelen van het observatiesysteem zijn in de groepen 1/2 vooral leidend bij de planning van de activiteiten. De vve-methode wordt vooral gebruikt bij de inrichting van de thema's.
Via groepsplannen werken de leraren doelgericht aan de afstemming van het onderwijs op de onderwijsbehoeften van de kinderen.
De peuteropvang volgt voor de planning van de groepsactiviteiten zowel het woordenschatprogramma als de vve-methode systematisch. Afstemming op de ontwikkeling van kinderen vindt vooral plaats via tutorgroepjes. Deze zijn op basis van de evaluatie van de gegevens uit het observatiesysteem en de taaltoets naar niveau ingedeeld. Het verdient aanbeveling om ook bij de centrale groepsactiviteiten goed oog te houden voor de verschillen in met name het leeftijdsniveau van de kinderen. Ten opzichte van 2013 is de onderlinge afstemming van de
onderwijsactiviteiten tussen de leraren in de groepen 1/2 sterk verbeterd.
Er is nu een goed samenwerkend team van leraren en onderwijsassistent.
De goede samenwerking en onderlinge afstemming tussen de pedagogisch medewerkers die we al in 2013 constateerden, hebben zij weten te behouden.
Er is een duidelijke taakverdeling. Zowel bij de wijze waarop zij de activiteiten aanbieden als bij de afstemming van deze activiteiten op de individuele behoeften van ieder kind maken zij gebruik van elkaars expertise en pedagogische kwaliteiten.
In het pedagogisch klimaat van zowel de peuteropvang als de school vallen de rust en de structuur voor de kinderen op. Alle beroepskrachten gaan respectvol met de kinderen om en er zijn duidelijke regels. De manier waarop zij de taalontwikkeling van de kinderen stimuleren is uitdagend waardoor de actieve betrokkenheid van de kinderen groot is.
Tabel 4.1d De beoordeling van de indicatoren: Ontwikkeling, begeleiding en zorg en externe zorg
Tabel oordelen
inspectiebezoek Alkmaar
Voorschool Vroegschool
D Ontwikkeling, begeleiding en zorg
1 2 3 4 go N 1 2 3 4 go N
D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
D1.2 De begeleiding is planmatig voor:
de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
C3.5 De pedagogisch medewerkers/leerkracht en bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
C3.6 Het gedrag van de pedagogisch
medewerkers/leerkracht en met de kinderen is responsief
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
C3.7 De pedagogisch medewerkers/leerkracht en stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
D1.4 Specifieke aandacht voor de taalontwikkeling bij begeleiding en zorg
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
D2.1 De pedagogisch
medewerkers/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
D2.2 De pedagogisch
medewerkers/leerkrachten zorgen dat kinderen aangemeld worden voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
D2.3 De pedagogisch
medewerkers/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
Peuteropvang en school hebben samen een nieuw observatiesysteem ingevoerd voor het volgen van de ontwikkeling van de kinderen. Op basis van de analyse van deze gegevens en de resultaten op de toetsen maken leraren in de groepen 1/2
didactische groepsplannen en individuele plannen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. De school heeft een werkwijze gevonden waarop leraren op een efficiënte manier doelgericht leerlingen de zorg kunnen geven die zij nodig hebben.
Ook bij de peuteropvang vormen de gegevens van het observatiesysteem een belangrijke basis voor de extra zorg die kinderen krijgen in de bovengenoemde tutorgroepjes. Elke drie maanden analyseren en evalueren de pedagogisch
medewerkers met de vve-coach de resultaten daarvan en vindt een nieuwe indeling van de groepjes plaats. Zichtbaar is dat het opbrengstgericht werken gestalte krijgt.
Het is raadzaam om de doelen voor de specifieke zorg aan kinderen nog duidelijker vast te leggen. In dat kader vindt er overleg plaats met de school om de lijn van het werken met groepsplannen ook door te trekken naar de peuteropvang.
Naast de interne zorgstructuur kunnen school en peuterspeelzaal gebruik maken van externe zorginstanties. Er bestaat met name bij de kinderopvangorganisatie nog wel behoefte aan nadere uitwerking van de inrichting van de externe zorgstructuur.
Voorheen beschikte de peuterspeelzaalorganisatie over een eigen zorgteam. Dit is opgeheven. Er zijn nu afspraken met het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) en het consultatiebureau over het bespreken van kinderen met zorgbehoeften en ouders worden ondersteund bij een eventuele doorverwijzing naar het CJG. Ook kan een beroep gedaan worden op School Maatschappelijk Werk (SMW). School en peuteropvang ervaren de wekelijkse aanwezigheid van de logopedist in school als heel positief. Ditzelfde geldt voor de tweemaandelijkse aanwezigheid van de verpleegkundige bij de inloop van de peuteropvang.
Pagina 22 van 31
Tabel 4.1e De beoordeling van de indicatoren: Kwaliteitszorg binnen de voor- en vroegschool
Tabel oordelen
inspectiebezoek Alkmaar
Voorschool Vroegschool
E Kwaliteitszorg binnen de voor- en de vroegschool
1 2 3 4 go N 1 2 3 4 go N
E1 Er is vve-coördinatie op de voor- resp. vroegschool
0% 0% 0% 100% 0% 1 0% 0% 0% 100% 0% 1
E2 De voor- resp. vroegschool evalueert de kwaliteit van vve regelmatig
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
E3 De voor- resp. vroegschool evalueren de resultaten van vve
0% 0% 0% 100% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
E4 De voor- resp. vroegschool werkt planmatig aan vve- verbetermaatregelen
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
E5 De voor- resp. vroegschool borgt de kwaliteit van haar vve- educatie
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
E6 In de kwaliteitszorg van de vroegschool wordt ook specifiek naar vve gekeken
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
Zowel op de school als op de peuteropvang is de coördinatie van vve-activiteiten duidelijk belegd bij respectievelijk de locatieleider en de manager vve.
De evaluatie en borging van de kwaliteit van vve in de groepen gebeurt op de school via groepsbezoeken door de directie. Een belangrijk onderdeel van de algemene evaluatie van vve vormt de doorgaande lijn van voor- naar vroegschool.
Verbeteractiviteiten legt de school vast in het jaarplan waar vve deel van uitmaakt.
Dit plan evalueert het team halverwege en aan het eind van het jaar.
Bij de peuteropvang speelt de vve-coach een belangrijke rol in de bewaking en borging van de kwaliteit van de voorschoolse educatie. Op gemeentelijk niveau is bovendien de kwaliteit van alle voorscholen met externe ondersteuning geëvalueerd.
Vve-coaches hebben in dit proces meegedraaid en zijn opgeleid om met een vaste regelmaat deze evaluatie te herhalen.
Voor het evalueren van de resultaten van de leerlingen heeft de school streefdoelen geformuleerd. De vervolgacties naar aanleiding van de evaluatie van de resultaten zijn vooral gekoppeld aan het woordenschatprogramma.
Bij de peuteropvang worden de resultaten van de kinderen halfjaarlijks geëvalueerd in het kader van het opbrengstgericht werken. De resultaatgegevens worden ook naar de gemeente gerapporteerd. De wijze waarop de resultaten geduid moeten worden, met name de normering, is nog in ontwikkeling.
Tabel 4.1f De beoordeling van de indicatoren: Doorgaande lijn Tabel oordelen
inspectiebezoek Alkmaar
Voorschool Vroegschool
F Doorgaande lijn 1 2 3 4 go N 1 2 3 4 go N
F1 Er is vve-coördinatie tussen de voor- en vroegschool
0% 0% 0% 100% 0% 1 0% 0% 0% 100% 0% 1
F2 Er is concreet beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten doorstromen naar een vroegschool
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 0% 0% 100% 1
F3 De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht
0% 0% 0% 100% 0% 1 0% 0% 0% 100% 0% 1
F4 Het aanbod van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
F5 Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd
0% 100% 0% 0% 0% 1 0% 100% 0% 0% 0% 1
F6 De manier om met de ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op elkaar afgestemd
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
F7 De interne begeleiding en zorg zijn op de voor- en vroegschool op elkaar afgestemd
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
Evenals in 2013 constateren wij dat peuteropvang en school goed samenwerken.
Er is een goed overleg tussen alle vve-betrokkenen. De doorgaande lijn is duidelijk te zien bij het werken met het woordenschatprogramma en het observatiesysteem en bij het ouderbeleid. Ook is er een duidelijke ontwikkeling in gang gezet voor het afstemmen van de interne begeleiding aan kinderen. Door tijdig vanuit de
peuteropvang contact te leggen met de intern begeleider van de school wordt gezorgd voor een doorgaande lijn in de zorg en een goede warme overdracht.
De volgende stap in de ontwikkeling is het verder afstemmen van het pedagogisch klimaat en het educatief handelen.
Tabel 4.1g De beoordeling van de indicatoren: Resultaten van vve Tabel oordelen
inspectiebezoek Alkmaar
Voorschool Vroegschool
G Opbrengsten van vve 1 2 3 4 go N 1 2 3 4 go N
G1 De resultaten worden gemeten conform de gemeentelijke afspraken
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
G2 De resultaten zijn van voldoende niveau
0% 0% 0% 100% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
G3 Verlengde kleuterperiode**
0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1
De indicator met een ** is alleen van toepassing op de vroegscholen.
Zoals in paragraaf 3.4 is vermeld, heeft de gemeente Alkmaar met de verschillende schoolbesturen in haar gemeente afspraken gemaakt over de te bereiken resultaten in de vroegscholen. De resultaten van de school voldoen aan deze afspraken.
Pagina 24 van 31
De peuteropvang neemt volgens de afspraken met de gemeente Alkmaar de peutertoets voor taal af. Zoals bij de kwaliteitszorg gemeld is, is de normering van de resultaatafspraken nog in ontwikkeling. Daarom onthouden wij ons op dit punt bij de voorschool van een oordeel.
4.2 Resultaten vragenlijst
De antwoorden van de locaties op de vragen in de vragenlijst zijn conform de werkinstructie van de inspectie vertaald naar eigen waarderingen van een indicator.
Het gaat hierbij nadrukkelijk niet om oordelen die door de inspectie zijn gegeven. In de onderstaande tabel staan deze eigen waarderingen weergegeven in percentages van het totaal aantal vve-locaties in de gemeente. Bij de tabellen volgt een
toelichting.
Tabel 4.2a De waardering van de indicatoren: Condities Tabel waarderingen
vragenlijsten Alkmaar
Voorschool Vroegschool
1 2 3 4 gw N 1 2 3 4 gw N A2 De groepsgrootte voldoet aan
de maximumeisen (voorschool)*
100 15
A3 Pedagogisch medewerker - kind ratio ("dubbele bezetting")
100 15 33 67 6
A4.1 De peuters volgen gedurende voldoende tijd (per week) een vve-programma op de voorschool*
100 15
A5.2 Alle pedagogisch
medewerkers zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding)*
100 15
A5.3 Alle pedagogisch medewerkers spreken voldoende Nederlands*
93 7 15
A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend vve-geschoold
100 15 33 17 50 6
A5.5 Er is een jaarlijks vve- opleidingsplan*
100 15
De indicatoren met een * zijn alleen van toepassing op de voorscholen.
De belangrijkste verschuiving in de waardering van de condities is te zien in het het percentage locaties waar alle pedagogisch medewerkers voldoende Nederlands spreken. Dit is flink toegenomen sinds 2013/2014. Na de aanscherping van de eisen voor het Nederlands taalniveau in het kader van de G37 bestuursakkoorden hebben veel pedagogisch medewerkers een cursus gevolgd, waardoor het niveau op vrijwel alle locaties nu voldoet.
Tabel 4.2b. De waardering van de indicatoren: Ouders Tabel waarderingen
vragenlijsten Alkmaar
Voorschool Vroegschool
1 2 3 4 gw N 1 2 3 4 gw N
B1 Gericht vve-ouderbeleid 13 87 15 50 33 17 6
B2 Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd
100 15 17 66 17 6
B3 Intake 100 15 17 83 6
B4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen
100 15 17 17 50 16 6
B5 Participatie in vve-activiteiten in de voorschool/vroegschool
33 67 15 17 66 17 6
B7 Rekening houden met thuistaal 87 13 15 33 67 6
In 2013/2014 waren er volgens de locaties meerdere verbeterpunten binnen het aspect ouders. Uit de vragenlijsten van 2015 blijkt dat de locaties zich zelf op de meeste punten positiever beoordelen dan in 2013. Op sommige punten is de eigen waardering ook positiever dan het oordeel van de inspectie tijdens het bezoek aan de voor- en vroegschool. Het oordeel van de inspectie over het stimuleren van ouders om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen, is daarentegen positiever dan de waardering van de voorscholen in de vragenlijsten. Volgens alle voorscholen is dit een verbeterpunt, terwijl de inspectie dit op de bezochte voor- en vroegschool als een voorbeeld voor anderen heeft beoordeeld. Een groot deel van de voor- en vroegscholen is wel positiever over de vve-participatie van ouders dan in 2013. Tweederde van de locaties lukt het nu goed om ouders deel te laten nemen aan activiteiten op de voor- en vroegschool.
Tabel 4.2c. De waardering van de indicatoren: Kwaliteit van de uitvoering van vve Tabel waarderingen
vragenlijsten Alkmaar
Voorschool Vroegschool
1 2 3 4 gw N 1 2 3 4 gw N C1.1 Een integraal vve-programma 87 13 15 33 17 50 6 C1.2 Werken met een doelgerichte
planning
100 15 17 83 6
C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd
27 73 15 33 67 6
C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taal-uitlokkend
60 40 15 100 6
Evenals in 2013 werken alle voor- en vroegscholen in de gemeente Alkmaar met een integraal vve-programma.
Volgens de waarderingen in de vragenlijsten hebben de locaties het werken met een doelgerichte dag- of weekplanning duidelijk verbeterd. Alle voorscholen en bijna alle vroegscholen geven aan dat dit nu voldoende gebeurt.
De voorscholen zijn minder positief over de inrichting van de ruimte dan de vroegscholen en de inspectie. Bijna tweederde van de voorscholen vindt de inrichting nog te weinig aantrekkelijk en spel/taal-uitlokkend ingericht.
Pagina 26 van 31
Tabel 4.2d. De waardering van de indicatoren: Ontwikkeling, begeleiding en zorg Tabel waarderingen
vragenlijsten Alkmaar
Voorschool Vroegschool
1 2 3 4 gw N 1 2 3 4 gw N D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling
van alle kinderen
13 87 15 17 83 6
D1.2 De begeleiding is planmatig voor:
de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind
20 20 60 15 33 67 6
D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg
20 80 15 17 83 6
D2.1 De pedagogisch
medewerkers/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg
100 15 100 6
D2.2 De pedagogisch
medewerkers/leerkrachten zorgen dat kinderen aangemeld worden voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren
100 15 100 6
D2.3 De pedagogisch
medewerkers/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden
33 67 15 17 83 6
In 2013 kwam de interne begeleiding en zorg op de voor- en vroegscholen als een belangrijk ontwikkelpunt naar voren in de beantwoording van de vragenlijsten.
In 2015 geeft het grootste deel van de voor- en vroegscholen aan dit aspect voldoende tot goed op orde te hebben. Er is echter nog steeds een deel van de voor- en vroegscholen dat de brede ontwikkeling van kinderen op één of meer van de vier ontwikkelingsgebieden nog niet systematisch volgt. Ook vindt begeleiding van kinderen bij een deel van de locaties niet planmatig plaats en evalueert een deel van de locaties niet altijd het effect van de geboden zorg.
Een positieve ontwikkeling geldt ook voor het overzicht dat de voor- en vroegscholen hebben van de kinderen die externe zorg krijgen.
Dit overzicht is er nu op alle locaties. In 2013 was dat bij de vroegscholen niet het geval.
Tabel 4.2e. De waardering van de indicatoren: Kwaliteitszorg binnen de voor- en vroegschool
Tabel waarderingen vragenlijsten
Alkmaar
Voorschool Vroegschool
1 2 3 4 gw N 1 2 3 4 gw N E1 Er is vve-coördinatie op de
voor- resp. vroegschool
100 15 17 17 66 6
E2 De voor- resp. vroegschool evalueert de kwaliteit van vve regelmatig
100 15 100 6
E3 De voor- resp. vroegschool evalueren de resultaten van vve
100 15 50 50 6
E4 De voor- resp. vroegschool werkt planmatig aan vve- verbetermaatregelen
13 87 15 67 33 6
E5 De voor- resp. vroegschool borgt de kwaliteit van haar vve-educatie
100 15 50 50 6
E6 In de kwaliteitszorg van de vroegschool wordt ook specifiek naar vve gekeken
17 17 66 6
De evaluatie van de kwaliteit en de effecten van vve blijft volgens de waarderingen in de vragenlijsten een aandachtspunt. Over de jaren heen is hier relatief weinig ontwikkeling zichtbaar. Wel geeft het grootste deel van de voorscholen aan
planmatig te werken aan verbetermaatregelen. Dit is een duidelijke vooruitgang ten opzichte van 2013. Het percentage van de vroegscholen dat zegt planmatig aan verbetermaatregelen voor vve te werken, is daarentegen lager dan in 2013.
Het percentage voorscholen dat aangeeft afspraken over de kwaliteit van de uitvoering van vve te borgen is aanzienlijk groter dan dat van de vroegscholen, hetgeen waarschijnlijk samenhangt met de inzet van de vve-coach op de voorscholen.
Tabel 4.2f. De waardering van de indicatoren: Doorgaande lijn Tabel waarderingen
vragenlijsten Alkmaar
Voorschool Vroegschool
1 2 3 4 nvt gw N 1 2 3 4 nvt gw N F1 Er is vve-coördinatie
tussen de voor- en vroegschool
100 15 100 6
F2 Er is concreet beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten doorstromen naar een vroegschool
100 15
F3 De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht
80 20 15 17 83 6
F4 Het aanbod van de voor- 7 20 66 7 15 33 50 17 6
Pagina 28 van 31
en vroegschool is op elkaar afgestemd F5 Het pedagogisch klimaat
en het educatief handelen van de voor- en
vroegschool is op elkaar afgestemd
66 7 27 15 33 17 16 33 6
F6 De manier om met de ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op elkaar afgestemd
66 7 27 15 17 33 16 33 6
F7 De interne begeleiding en zorg zijn op de voor- en vroegschool op elkaar afgestemd
66 7 27 15 50 17 33 6
Het beeld over de doorgaande lijn dat uit de vragenlijsten naar voren komt, verschilt duidelijk van het oordeel dat de inspectie hierover gegeven heeft op de bezochte voor- en vroegschool. Vooral de voorscholen zijn kritisch over de meeste indicatoren van de doorgaande lijn, met uitzondering van de coördinatie tussen voor- en
vroegschool en de afstemming van het aanbod. Opvallend is dat de waardering over de afstemming van de manier waarop met ouders omgegaan wordt, minder positief gewaardeerd wordt dan in 2013.
5 Conclusies
Wij hebben zowel op het niveau van de gemeente, als op het niveau van de afzonderlijke locaties, de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie in de gemeente Alkmaar beoordeeld.
De oordelen zijn gebaseerd op de antwoorden op vragenlijsten door zowel de gemeente als de vve-locaties. De antwoorden van de gemeente zijn geverifieerd in gesprekken en aan de hand van beschikbaar gestelde beleidsdocumenten. De antwoorden van de vve-locaties zijn in een beperkte steekproef van onderzoeken ter plaatse geverifieerd.
Conclusies gemeentelijk vve-beleid
Na de monitor in 2013 heeft de gemeente Alkmaar haar beleid op een aantal punten verder ontwikkeld, wat heeft geleid tot een verbetering van de kwaliteit van het vve- beleid. De aspecten die in 2013 verbetering behoeften, beoordelen wij nu als voldoende. Bovendien vinden wij dat de externe zorg zich ontwikkeld heeft tot een voorbeeld voor anderen. Samengevat komen wij tot de volgende oordelen:
Voldoende oordelen 1a4 Ouders
1a5 Integraal vve-programma
1a7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen 1a8 Doorgaande lijn
1a9 Resultaten
1c Systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau 2a GGD-rapport
2b Gemeentelijk subsidiekader Voorbeelden voor anderen 1a1 Definitie doelgroepkind 1a2 Bereik
1a3 Toeleiding 1a6 Externe zorg
1b VVE- coördinatie op gemeentelijk niveau
Kwaliteit van vve op de locaties en relatie tussen de bezoeken en de vragenlijsten
De kwaliteit van vve op de locaties is over het geheel genomen voldoende. Met name de kwaliteit van de uitvoering van voor- en vroegschoolse educatie score en de zorg en begeleiding zijn op orde. Dat betekent dat hetgeen wat op de groepen door de pedagogisch medewerkers en leraren wordt aangeboden, ondersteunend is voor de ontwikkeling van de peuters en kleuters.
Belangrijkste ontwikkelpunten zijn er nog op het gebied van de kwaliteitszorg en de doorgaande lijn. Een aantal van deze punten zijn hardnekkig, ook tijdens de monitor in 2013 bleek hier verbetering nodig.
De bevindingen tijdens het bezoek op de voor- en vroegschool zijn overwegend positiever dan de resultaten uit de vragenlijsten die de locaties ingevuld hebben.
Relatie tussen gemeentelijk beleid en kwaliteit op de locaties De gemeente Alkmaar voert een duidelijk vve-beleid. Zij doet dit in nauwe
samenwerking met alle betrokken partijen. De afgelopen jaren heeft de gemeente
Pagina 30 van 31
positief effect te hebben op de deelname van ouders aan vve-activiteiten op de voor- en vroegscholen. Een aandachtspunt blijft echter de bereidheid van ouders om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen met hun kinderen.
De gemeente Alkmaar investeert ook veel in de verbetering van de interne kwaliteitszorg. De HBO-coaches spelen hierin een belangrijke rol.
Ontwikkeling van kwaliteit tussenmeting 2015/2016 en die van 2013/2014 Over het geheel genomen is er ten opzichte van 2013/2014 een positieve
ontwikkeling zichtbaar in zowel het gemeentelijk beleid, de resultaten uit de bezoeken op de voor- en vroegscholen en in de vragenlijsten.
Vervolgafspraken:
Wij zullen vanaf 2016 de kwaliteit van vve in de gemeente Alkmaar via het reguliere signaalgestuurd toezicht volgen.
6 Reactie van de gemeente
Dit rapport beschrijft de oordelen van de inspectie over de kwaliteit van de voor en vroegschoolse educatie in de gemeente Alkmaar.
Daarnaast hebben wij de gemeente gevraagd haar eigen kwaliteit te beoordelen en dat samen met de oordelen van de inspectie te vertalen naar de
ontwikkelingsrichting van het vve-beleid.
Hieronder geeft de gemeente haar reactie:
De gemeente Alkmaar is heel tevreden met de bevindingen van de toezichthouder en het bijbehorende rapport over de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie in onze gemeente.
Er is de afgelopen jaren hard gewerkt om de kinderen met een (dreigende) taalachterstand in beeld te brengen en te zorgen dat deze kinderen ook daadwerkelijk peuteropvang met voor- en vroegschoolse educatie van goede kwaliteit kunnen gaan bezoeken. Hierbij is goed samengewerkt met vele partners die betrokken zijn bij jonge kinderen.
Wij zijn verheugd dat de toezichthouder heeft geconstateerd dat de kwaliteit van voor- en vroegschoolse educatie is verbeterd. Deze positieve bevindingen hebben ertoe geleid dat alle geïnspecteerde items als “voldoende” of “goed ontwikkeld”
beoordeeld zijn.
Wij zullen ons ook de komende jaren, samen met onze partners, blijven inzetten om alle kinderen een goede start in het basisonderwijs te geven.
In de Alkmaarse Onderwijs Agenda zal voor- en vroegschoolse educatie worden ingebed waarbij veel aandacht is voor een doorgaande leerlijn. Tevens blijft ouderbetrokkenheid voor ons belangrijk, door samenwerking met ouders wordt ontwikkelingsstimulering thuis vergroot, wat tot nog betere resultaten zal leiden.
Het terugdringen van taalachterstanden en goede ontwikkelingsmogelijkheden voor alle kinderen, daar maken wij ons sterk voor.
