RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE
EDUCATIE
De Regenboog
Plaats : Wekerom
LRKP nummer : 859477575
Onderzoeksnummer : 289266 Datum onderzoek : 11 april 2016 Datum vaststelling : 24 juni 2016
1 INLEIDING . . . 5
2 BEVINDINGEN . . . 7
3 CONCLUSIE. . . 11
4 REACTIE VAN HOUDER . . . 12
BIJLAGE 1 OORDELEN . . . 13
INHOUDSOPGAVE
Op 11 april 2016 heeft de inspectie voorschool De Regenboog onderzocht. Het onderzoek is gedaan vanwege het toezicht van de Inspectie van het Onderwijs op de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (vve). De inspectie monitort in 2013 en 2015/2016 de kwaliteit van vve in de 37 grote gemeenten (G37). Vve is bedoeld voor jonge kinderen die het risico lopen onvoldoende toegerust te zijn voor een soepele instroom in groep 3 van het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken.
Tijdens het onderzoek heeft de inspectie de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie beoordeeld met een set indicatoren, waarmee zij overeenkomstig de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT) kan beoordelen of de vve-locaties op belangrijke onderdelen vve van voldoende kwaliteit biedt. Deze indicatoren hebben betrekking op:
• De voorwaarden voor vve
• De ouders
• De kwaliteit van de educatie:
- Het vve-programma, zoals dat wordt aangeboden - Het pedagogisch klimaat
- Het educatief handelen
• De ontwikkeling, zorg en begeleiding
• De kwaliteitszorg
• De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool
• De resultaten van vve
Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten:
• Analyse van de door de locatie ingevulde digitale vragenlijst.
• Analyse van documenten en gegevens over de locatie die de inspectie voorafgaand aan het onderzoek heeft opgevraagd.
• Vve-locatiebezoek, waarbij:
◦ documenten, handelingsplannen en groepsplannen zijn bestudeerd;
◦ een groepsbezoek is uitgevoerd;
◦ gesprekken met de locatieleiding, ouders, pedagogisch
medewerkers, pedagogisch beleidsmedewerker, HBO-coach en een vertegenwoordiging van het bestuur zijn gevoerd.
INLEIDING 1
Onderzoeksopzet
De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader vve 2010. Dit document is te vinden op
www.onderwijsinspectie.nl.
In hoofdstuk 2 van dit rapport beschrijft de inspectie de bevindingen die uit haar onderzoek naar voren zijn gekomen. Bij de geconstateerde verbeterpunten is tevens een onderbouwing opgenomen. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie. In hoofdstuk 4 geeft het bestuur zijn reactie op de bevindingen van de inspectie.
Bijlage 1 van dit rapport bevat een overzicht van de bij dit onderzoek gebruikte indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover.
Toezichtkader
Opbouw rapport
Uit het overzicht in bijlage 1 valt op te maken dat de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie op twee aspecten geheel op orde is, te weten de aspecten Condities en Doorgaande lijn.
Daarnaast is er een aantal verbeterpunten geconstateerd op de volgende aspecten: Ouders, Kwaliteit van de uitvoering, Ontwikkeling, begeleiding en zorg, en Kwaliteitszorg.
De indicator Resultaten is in dit onderzoek niet beoordeeld.
Totaalbeeld
Voorschool De Regenboog bevindt zich in één gebouw met de School met de Bijbel in Wekerom. De voorschool heeft een eigen ingang. Het team van de voorschool ziet als groot voordeel van deze situatie dat de peuters spelenderwijs vertrouwd kunnen raken met de school. De voorschool wordt bezocht door peuters uit het dorp en vanuit enkele (deel)gemeenten daaromheen.
Binnen de voorschool staat het programma Uk en Puk centraal. Er is iedere dag een spelinloop van 15 minuten, waarbij de ouders samen met hun peuter een spelletje kunnen doen dat past bij het thema en de ontwikkeling van hun kind.
Het aantal doelgroeppeuters, dat voorschool De Regenboog bezoekt, is vijf.
Na het vorige onderzoek is Spelenderwijs Ede gaan werken met HBO-opgeleide coaches om de voorschoolse educatie 'on the job' een impuls te geven. Dat is ook het geval op voorschool De Regenboog. Het team van voorschool De Regenboog bestaat uit twee op elkaar ingespeelde, ervaren professionals, die beseffen dat 'een extra paar ogen' bijdraagt aan verbetering van de kwaliteit van de voorschool. Dat kan de inspectie na dit onderzoek bevestigen: de
kwaliteit van de voorschool is sinds het onderzoek van 2013-2014 op een aantal punten verbeterd.
Toelichting
Condities
De condities op de voorschool zijn op orde. De pedagogisch medewerkers beheersen aantoonbaar het vereiste Nederlandse taalniveau voor zowel mondelinge, lees- als schrijfvaardigheden. Daarnaast zijn beide pedagogisch medewerkers ervaren en staat hun samenwerking garant voor behoud en
BEVINDINGEN
2
uitbouw van de kwaliteit van de voorschool. Ook is de specifieke training voor het vve-programma Uk en Puk gevolgd door de pedagogisch medewerkers.
Ouders
De ouders waarmee de inspectie op voorschool De Regenboog heeft
gesproken zijn zeer positief over het pedagogische klimaat dat de professionals weten te scheppen. De peuters gaan graag naar de voorschool en leren er veel, aldus de ouders. Niet alleen over allerlei onderwerpen, maar ook met betrekking tot hun gedrag, samen spelen en omgang met anderen.
Spelenderwijs Ede is bezig om ouderbeleid in de voorscholen te implementeren, maar nog niet alle elementen daarvan zijn zichtbaar en volledig uitgewerkt op deze locatie. De voorschool kent voor het aspect Ouders drie verbeterpunten:
het vaststellen van beleid geënt op de ouderpopulatie van deze locatie, het aanmoedigen om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen en het regelmatig en frequent informeren over de ontwikkeling van de peuter (indicator B1, B4 en B6).
Hoewel de pedagogisch medewerkers het belang van ouders voor de
ontwikkeling van hun peuter onderschrijven zijn zij nog niet in staat om aan te tonen hoeveel ouders activiteiten doen met hun kind en of zij dat voldoende vinden. Van gerichte terugkoppeling is geen sprake; wel weten de
beroepskrachten soms indirect een indruk te krijgen via de peuter. Dit is voor De Regenboog nog een ontwikkelpunt.
Op De Regenboog worden na de intake niet systematisch voor elke doelgroeppeuter geplande oudergesprekken gevoerd over de
ontwikkeling. Overigens hoort de inspectie van de ouders, die zij gesproken heeft, dat als het nodig is de pedagogisch medewerkers zeker contact met hen opnemen over het gedrag of de ontwikkeling van hun peuter. Om het risico dat bijzonderheden in de ontwikkeling te laat of niet aangekaart worden te
verkleinen en om de betrokkenheid en de partipatie van ouders te vergroten is het van belang dat voorschool De Regenboog zich op dit punt verder ontwikkelt.
Kwaliteit van de uitvoering van vve
Over het aspect Kwaliteit van de uitvoering was de inspectie bij het vorige onderzoek nog niet geheel tevreden. Het team heeft zich verbeterd: zij werken nu met een doelgerichte planning en hebben aan de inrichting van de ruimte veel aandacht besteed. De pedagogisch medewerkers passen deze ook steeds aan als het thema daarom vraagt. De inrichting is ondersteunend geworden voor de doelen die zij met de peuters willen bereiken (indicator C1.2 en C2.5).
Op één punt is de voorschool 'een voorbeeld voor anderen'. De pedagogisch medewerkers treden de peuters met veel respect voor hun eigenheid tegemoet (indicator C2.1).
Twee indicatoren vragen nog om verbetering. Hoewel de voorschool gebruik maakt van een beredeneerd aanbod op basis van SLO-doelen, wordt de situatie waarin de professionals en de peuters zich bevinden qua taal niet in voldoende mate uitgebuit. Taal toevoegen in betekenisvolle speel-/werksituaties,
taaluitingen 'vieren' met de peuters - dat zijn aspecten van het professioneel handelen die verbetering behoeven. Daarin kan de HBO-coach een rol vervullen.
Daarnaast kunnen de pedagogisch medewerkers zich ook ontwikkelen in de planmatige differentiatie van het aanbod. De planning waarover de voorschool beschikt vanuit Spelenderwijs Ede voorziet daarin; het komt nu aan op de uitvoering. De beroepskrachten moeten zich realiseren wat zij (gaan) aanbieden aan peuters van verschillende ontwikkelingsniveaus en/of van verschillende leeftijd (indicator C1.4).
Ontwikkeling, begeleiding en zorg
Spelenderwijs Ede voert een heroriëntatie uit op het volginstrument dat de voorscholen gebruiken. De keuze van de houderorganisatie voor het bestaande instrument is ingegeven door de wens om systematisch en frequent informatie te verzamelen over de ontwikkeling van peuters. Dat blijkt in de praktijk soms anders uit te werken. De heroriëntatie is er dan ook op gericht om de
ontwikkeling van alle peuters nauwgezetter te kunnen volgen op de vier ontwikkelingsdomeinen en om waar mogelijk sterkere aansluiting te realiseren met de observaties die de vroegschool vervolgens doet. Op voorschool De Regenboog is indicator D1.1 weliswaar voldoende, maar de observatie zou meer op de vier ontwikkelingslijnen voor jonge kinderen gericht kunnen zijn. Dat zal direct effect hebben op de planmatige begeleiding van de hele groep, de tutorgroep en de individuele peuter. Hoe preciezer pedagogisch medewerkers waarnemen, bij voorkeur gekoppeld aan kennis van ontwikkelingslijnen, hoe preciezer zij ook kunnen aansluiten met passend aanbod en effectieve activiteiten. Indicator D1.2 is nog een verbeterpunt voor de voorschool.
De Regenboog heeft zich wel verbeterd op de evaluatie van de zorg. Hoe duidelijker de doelen die de pedagogisch medewerkers willen bereiken met de peuter die iets extra's nodig heeft, des te beter kunnen zij vaststellen of hun interventie geslaagd is (indicator D1.3). De kwaliteit van de andere indicatoren van Ontwikkeling, begeleiding en zorg is sinds het onderzoek van 2013-2014 voldoende gebleven.
Kwaliteitszorg
Spelenderwijs Ede zet centraal een aantal zaken in gang om de voorwaarden te realiseren voor een goede uitvoering van vve. Het versterken en bewaken van de kwaliteit van vve (indicator E2) is op voorschool De Regenboog belegd bij een HBO-coach. De evaluatie van de proceskwaliteit van de voorschoolse educatie,
het stellen van doelen voor verbetering, de oefenfase, onder andere door video- interactiebegeleiding en het vasthouden van de kwaliteit door er met regelmaat op terug te komen en weer naar te kijken heeft op voorschool De
Regenboog vruchten afgeworpen. Indicator E2, E4, en E5 zijn nu voldoende.
Spelenderwijs Ede ondersteunt dergelijke kwaliteitszorgprocessen onder meer door een concept-Kijkwijzer, waarmee de kwaliteit van het educatief en pedagogisch handelen van de pedagogisch medewerkers kan worden
geobserveerd, nabesproken en zo nodig beïnvloed. Op instrumentniveau is er bijvoorbeeld ook een 'Werkinstructie huisbezoeken' beschikbaar, net zoals er documenten en scholing zijn om de themaplanning doelgericht te laten verlopen.
Er zijn op De Regenboog nog geen evaluaties van de resultaten van vve op locatie-/groepsniveau beschikbaar. Daarmee is indicator E3 nog een verbeterpunt.
Doorgaande lijn
Voorschool De Regenboog en de School met de Bijbel zijn beide in hetzelfde gebouw gevestigd. De inspectie beoordeelt in dit onderzoek echter niet de feitelijke samenwerking van voor- en vroegschool. Wat de inspectie wel
constateert is dat er vanuit de voorschool regelmatig contact is. Zo begeleidt de tutor van de voorschool kinderen die naar groep 1 doorgestroomd zijn nog enige tijd. Er is ook sprake van warme overdracht van peutergegevens en
ook afstemming aanbod, pedagogisch klimaat en educatief handelen, de manier van omgaan met de ouders en interne begeleiding en zorg komen op het niveau van de beroepskrachten regelmatig aan de orde. Een wens van de ouders, waarmee de inspectie sprak, is om de peuters een wenperiode te
bieden, bijvoorbeeld door hen enkele malen voorafgaand aan hun plaatsing in groep 1 te laten mee draaien. De verwachting is dat dit ten goede komt aan de ontwikkeling van de kleuters.
Opbrengsten
Er zijn op gemeentelijk niveau geen afspraken gemaakt over de te bereiken resultaten met vve. De inspanningen van de betrokkenen (Spelenderwijs Ede, schoolbesturen) zijn er op gericht om de ambities in schooljaar 2015-2016 te verwoorden. De monitoring van werkelijke opbrengsten en de reflectie daarop moeten vervolgens jaarlijks gaan plaatsvinden.
De Inspectie van het Onderwijs constateert dat de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie op voorschool De Regenboog grotendeels op orde is. Uit het onderzoek is gebleken dat de vve-locatie een aantal verbeterpunten kent.
CONCLUSIE
3
Dit rapport beschrijft de oordelen van de inspectie over de kwaliteit van het onderwijs op voorschool De Regenboog.
Daarnaast heeft de inspectie de voorschool gevraagd de oordelen van de inspectie te vertalen naar de ontwikkelingsrichting van de de voorschool.
Hieronder geeft de houderorganisatie haar reactie:
Spelenderwijs is blij met de conclusie dat de kwaliteit van de voorschoolse educatie op deze locatie grotendeels op orde is. De verbeterpunten die tijdens inspectie geconstateerd zijn worden door Spelenderwijs opgepakt en op constructieve wijze verder ontwikkeld worden. De leerpunten gegeven in het rapport zullen hierbij richtinggevend zijn. Daarnaast ervaart Spelenderwijs het als positief dat tijdens de inspectie 2016 door de inspecteurs geconstateerd is dat er op de ontwikkelpunten uit de vorige inspectie verbetering zichtbaar is.
REACTIE VAN HOUDER
4
In de onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid.
De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is.
Legenda:
1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden.
2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt.
3. Voldoende.
4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren.
BIJLAGE 1 OORDELEN
Condities 1 2 3 4
•
•
• Voldoende vve-tijd
• Kwaliteit pedagogisch medewerkers
•
•
•
• A0.1 Er is een recent GGD-rapport beschikbaar
A2 De groepsgrootte voldoet aan de maximumeisen (voorschool) A3 Beroepskracht - kind ratio ("dubbele bezetting")
A4.1 De peuters volgen gedurende voldoende tijd (per week) een vve-programma op de voorschool
A5.2 Alle beroepskrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding)
A5.3 Alle beroepskrachten spreken voldoende Nederlands A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend vve-geschoold A5.5 Er is een jaarlijks vve-opleidingsplan
Ouders 1 2 3 4
•
•
•
•
•
• B1 Gericht vve-ouderbeleid
B2 Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd
B3 Intake
B4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen
B5 Participatie in vve-activiteiten in de voorschool/vroegschool B6 Informeren over de ontwikkeling van hun kind
Ouders 1 2 3 4
• B7 Rekening houden met thuistaal
Kwaliteit van de uitvoering van vve 1 2 3 4
Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma
•
•
•
• Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat
•
•
•
•
• Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen
•
•
•
•
•
•
• C1.1 Een integraal vve-programma
C1.2 Werken met een doelgerichte planning
C1.3 Het activiteitenaanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend en geconcretiseerd
C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd
C2.1 Het pedagogisch handelen van de pedagogisch medewerkers/
leerkrachten is respectvol
C2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten structureren en hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen
C2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van de kinderen
C2.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de zelfstandigheid van de kinderen en tonen respect voor de autonomie van het kind
C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taal-uitlokkend
C3.1 Het educatief handelen van beide pedagogisch medewerkers/
leerkrachten is goed op elkaar afgestemd
C3.2 Er worden structureel effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd
C3.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen
C3.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken
C3.5 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag van de pedagogisch medewerkers/leerkrachten
met de kinderen is responsief
C3.7 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen
Ontwikkeling, begeleiding en zorg 1 2 3 4 Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep
•
•
•
• Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen
•
•
• D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen
D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind
D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg D1.4 Specifieke aandacht voor de taalontwikkeling bij begeleiding
en zorg
D2.1 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg
D2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten zorgen dat kinderen aangemeld worden voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten blijven de
ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden
Kwaliteitszorg binnen de voor- en de vroegschool 1 2 3 4
•
•
•
•
• E1 Er is vve-coördinatie op de voor- resp. vroegschool
E2 De voor- resp. vroegschool evalueert de kwaliteit van vve regelmatig
E3 De voor- resp. vroegschool evalueren de resultaten van vve E4 De voor- resp. vroegschool werkt planmatig aan vve-
verbetermaatregelen
E5 De voor- resp. vroegschool borgt de kwaliteit van haar vve- educatie
Doorgaande lijn 1 2 3 4
•
•
•
•
•
• F1 Er is vve-coördinatie tussen de voor- en vroegschool
F2 Er is concreet beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten doorstromen naar een vroegschool
F3 De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht F4 Het aanbod van de voor- en vroegschool is op elkaar
afgestemd
F5 Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd
F6 De manier om met de ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op elkaar afgestemd
Doorgaande lijn 1 2 3 4 F7 De interne begeleiding en zorg zijn op de voor- en •
vroegschool op elkaar afgestemd
