Melkweg. Waar blijft het geld? Rekenen onder Instroomniveau. Huishouden

(1)

Melkweg

Rekenen onder Instroomniveau

Waar blijft het geld?

Huishouden

(2)

C^olofon

Melkweg Waar blijft het geld?, 2015 Rekenen onder Instroomniveau Taal Alfa B

Auteur Kaatje Dalderop

Foto’s Merel Borgesius, Willemijn Stockmann, Kaatje Dalderop

Met dank aan Hadewijch Kapteijn en Peer Ruis voor hun feedback op het eerste concept van dit boekje.

Bij de boekjes Melkweg Rekenen onder Instroomniveau hoort een beknopte handleiding voor docenten. Deze vindt u op www.melkwegplus.nl.

Dit katern is een uitgave van Stichting Melkweg⁺.

Stichting Melkweg⁺ stelt zich ten doel bij te dragen aan de kwaliteit van het onderwijs aan laaggeletterden.

Dit katern mag vrij gebruikt worden in het onderwijs.

Commercieel gebruik is nadrukkelijk verboden.

Voor het opnemen in readers dient men zich te wenden tot Stichting Melkweg^+.

(3)

De Melkweg is een straat in Leerdam.

Deze mensen wonen op de Melkweg:

Jal en Noor Aras

Jal en Noor zijn geboren in Marokko.

Lin en Wen Kam

Ze zijn in China geboren.

Jet van Beek en Kojo Owosu Kojo is in Ghana geboren.

Jet is Nederlandse.

Elif en Ozan Yilmaz

Elif en Ozan zijn geboren in Turkije.

Melkweg

Rekenkaart

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100

Rekenkaart

(4)

Het geld van Elif en Ozan is op.

Ze weten niet waar het geld blijft.

En u?

Hoeveel betaalt u voor de boodschappen?

Hoeveel huur betaalt u?

Weet u het?

1 Alles is duur

Eerst dit

Vragen

1 Hoeveel geld krijgen Elif en Ozan per maand?

2 Hoeveel huur betalen ze?

Vindt u dat veel of weinig?

3 Hoeveel geld betalen ze aan gas en stroom?

4 Hoe duur is de zorgverzekering?

5 Hoeveel geven ze uit aan de boodschappen?

6 Houden ze geld over om te sparen?

Hoeveel?

1

2

3

4

5

6

7

8

9

(5)

Elif en Ozan hebben problemen met geld.

Ze willen de problemen beter begrijpen.

Daarom schrijven ze op wat alles kost.

Inkomsten

salaris € 1200 toeslagen € 200

totaal € 1400

Uitgaven

huur € 540

gas en stroom € 110

water € 40

zorgverzekering € 190 telefoon € 35 televisie € 35

boodschappen € 250 kleren en schoenen € 150

sparen € 50

totaal € 1400

Inkomsten: geld dat je krijgt.

Uitgaven: geld dat je betaalt.

(6)

Taken

Elif en Ozan tellen hun uitgaven op.

huur € 540

gas en stroom € 110

€ 650

Kunt u dat ook?

1 2 3 4

5 6 7 8

Meer, minder of evenveel?

1 Water kost dan gas en stroom.

2 De telefoon kost dan het water.

3 De huur kost dan gas en stroom.

4 De telefoon kost als de televisie.

5 Gas en stroom kost dan water.

A

B

45 40

35 20

150 145

110 400

45 55

95 40

165 40

250 150

huur

€ 540 gas en stroom € 110 water

€ 40 zorgverzekering € 190 telefoon

€ 35 televisie

€ 35

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

(7)

Hoe duur is uw zorgverzekering?

Betaalt u meer dan Elif en Ozan?

Of betaalt u minder?

Hoeveel huur betaalt u?

Betaalt u meer dan Elif en Ozan?

Of betaalt u minder?

Lees hardop.

100 honderd 200 tweehonderd 300 driehonderd 400 vierhonderd 500 vijfhonderd 600 zeshonderd 700 zevenhonderd 800 achthonderd 900 negenhonderd 1000 duizend

Ik vind de taal in deze les makkelijk.

Ik vind de taal in deze les moeilijk.

Ik vind rekenen in deze les makkelijk.

Ik vind rekenen in deze les moeilijk.

Ik vind taal belangrijk.

Ik vind rekenen belangrijk.

Taken

En u?

Wat vindt u?

x

C

lees

(8)

2 Bespaartips

Eerst dit

Vragen

Elif en Ozan willen geld besparen.

Ze willen minder uitgeven.

Wat kunnen ze doen, denkt u?

Hebt u tips voor Elif en Ozan?

1 Elif en Ozan willen geld besparen.

Ze gaan de was buiten drogen.

Hoeveel besparen ze per jaar?

€ 2 Elif zegt:

Ik zet de verwarming lager.

En ik ga spaarlampen gebruiken.

Hoeveel gaat Elif besparen?

€ 3 Ozan zegt:

Ik ga korter douchen.

Hoeveel gaat Ozan besparen?

€

4 Ze zetten de verwarming 1 graad lager.

Hoeveel besparen ze per jaar?

€

5 Hoeveel kunnen ze in totaal besparen?

Per jaar? €

Per maand? €

1

2

3

4

5

6

7

8

9

(9)

Ozan en Elif willen meer geld overhouden.

Ze lezen een folder met tips.

Gas en stroom zijn duur.

Ook water kost elke maand veel geld.

Toch kunnen we makkelijk besparen.

Leest u deze tips maar eens.

Verwarming

Zet de verwarming een graadje lager.

U bespaart dan 60 euro per jaar.

De was

Was met een volle trommel.

Was op 30 of 40 graden.

Droog de was buiten aan de lijn.

Gebruik geen droogtrommel.

Licht

Gebruik spaarlampen.

Douchen

Blijf twee minuten korter onder de douche.

U bespaart per jaar:

€ 240

U bespaart per maand:

€

20

(10)

30 25 20 15 10 5

Elif en Ozan kopen vier spaarlampen.

Hoe duur zijn vier lampen?

1

Vier van deze lampen kosten

€

2

Vier van deze lampen kosten €

3

Vier van deze lampen kosten €

Taken

Hoe warm is het?

1 2 3

graden graden graden

A

B

30 25 20 15 10 5 30

25 20 15 10 5

per stuk: € 3

per stuk: € 4

per stuk: € 6

(11)

Hoe warm is uw huis?

Hebt u spaarlampen in uw huis?

Hoe droogt u de was?

Hoeveel kunt u besparen, denkt u?

Ozan koopt vier lampen.

Ze kosten € 3 per stuk.

We zeggen: vier keer drie is twaalf.

Of: vier maal drie is twaalf.

We schrijven: 4 x 3 = 12

Reken uit.

2 x 3 = 2 x 6 = 2 x 9 = 4 x 2 = 6 x 5 = 5 x 8 = 6 x 3 = 7 x 2 = 8 x 4 = 3 x 10 =

En u?

Wat vindt u?

x

Taken

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

C

Tip: Gebruik de rekenkaart!

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50

(12)

3 Geld lenen kost geld

Eerst dit

Vragen

Kojo wil een auto kopen.

Dat is duur.

Kojo wil het geld lenen.

Wat vindt u daarvan?

1 Kojo wil € 10.000 lenen.

Hoeveel is dat?

a Duizend euro b Tienduizend euro c Honderdduizend euro

2 Waar is de lening het goedkoopst?

a Bij Sterbank b Bij Eurobank c Bij Plusbank

3 Waar is de lening het duurst?

a Bij Sterbank b Bij Eurobank c Bij Plusbank

4 Kojo wil geld lenen bij Sterbank.

Hoeveel betaalt hij per maand?

a € 5 b € 167 c € 209

5 Kojo moet het geld in 60 maanden terugbetalen.

Hoeveel jaar is dat?

a Vijf jaar

a. ...

b. ...

c. ...

1

2

3

4

5

6

7

8

9

(13)

GELD LENEN?

Sterbank Eurobank Plusbank

U leent € 10.000 € 10.000 € 10.000

Rente 5% 10% 7%

Rente per maand € 42 € 83 € 58

Terugbetalen per

maand € 167 € 167 € 167

Totaal per maand € 209 € 250 € 225

Totale kosten € 2.500 € 5.000 € 3.500 Hoe werkt het?

U leent tienduizend euro.

U betaalt het geld in 5 jaar terug.

Dat is € 167 per maand.

Daarnaast betaalt u rente.

Hoeveel rente, dat verschilt per bank.

Bijvoorbeeld:

Bij Sterbank betaalt u 5% rente per jaar.

Dat is € 42 per maand.

U betaalt in totaal dus € 209 per maand.

PAS OP! GELD LENEN KOST GELD!

Kojo wil een auto kopen.

Hij heeft geen geld.

Hij wil misschien geld lenen.

Hij heeft informatie gezocht op internet.

€

(14)

% betekent: procent.

Een procent is één van honderd stukjes.

Een euro is honderd cent.

1% van een euro is dus 1 cent.

Jet leent € 100.

Ze betaalt 5% rente.

Dat is € 5.

Welk plaatje hoort erbij?

10%

25%

50%

100%

Taken A

B

lees

(15)

Schrijf op in de goede volgorde.

januari

Taken

Wat vindt u?

x

Geld lenen kost geld!

Kunt u uitleggen wat dat betekent?

En u?

februari januari

juli

juni maart

augustus april

september

MEI oktober

november

december

(16)

Denkwerk

A

Welke hoort er niet bij?

B

Wat hoort bij elkaar?

Maak drie groepen.

Gebruik drie kleuren.

(17)

C

Schrijf in elke rij de cijfers 1, 2, 3, 4 Kijk van links naar rechts.

Kijk ook van boven naar beneden.

1 4 2

2 4

4 1 3

3 2

D

Speel het spel 21.

U speelt met twee personen.

U hebt een dobbelsteen nodig.

Gooi met de dobbelsteen.

U gooit bijvoorbeeld zes.

Gooi nog een keer, bijvoorbeeld 5.

Tel uw punten op.

U hebt nu 11 punten.

Ga door met gooien tot u veel punten hebt.

Maar nooit meer dan 21.

Wie 22 punten heeft, verliest.

Dan mag speler 2.

Bijvoorbeeld: speler 1 heeft 20 punten.

Speler 2 heeft 18 punten.

Speler 1 wint!

(18)

Sleutels

1 Alles is duur 2 Bespaartips

Vragen

1 € 1400 2 € 540 3 € 110 4 € 190 5 € 250 6 € 50

Vragen 1 € 20 2 € 120 3 € 40 4 € 60

5 € 240 per jaar

€ 20 per maand A

B

Taken 1 95 2 55 3 295 4 510 6 135 7 205 8 800 1 minder 2 minder 3 meer 4 evenveel 5 meer

A

B

C

Taken

1 20 graden 2 16 graden 3 24 graden 1 € 12 2 € 16 3 € 24 2 x 3 = 6 2 x 6 = 12 2 x 9 = 18 4 x 2 = 8 6 x 5 = 30 5 x 8 = 40 6 x 3 = 18 7 x 2 = 14 8 x 4 = 32 3 x 10 = 30

(19)

3 Geld lenen kost geld

Vragen 1 b 2 a 3 c 4 c 5 a

B

C

Taken

10% 25%

50% 100%

januari februari maart april mei juni juli

augustus september oktober november december

A

B

C

3 1 4 2

2 4 3 1

4 2 1 3

1 3 2 4

Denkwerk

(20)

Melkweg is een uitgave van Stichting Melkweg⁺ Meer Melkweg?

Kijk op www.melkwegplus.nl

Waar blijft het geld?

Rekenen: huishouden

(21)