Veilig en fijn in het Mercatorpark
Een veiligheidsplan vo or h et Mercatorpark
Am sterdam, 28 januari 2003 Jan Reeri n k
Met medewerking v a n : J e a n i n e Bacchus Eric Lugtmeijer
1
2 2 . 1 2 . 2
3 3 . 1 3 . 2 3 . 3 3 . 4 3 . 5 3 . 6
4 4. 1 4 . 2 4 . 3 4 . 4 5
Bijlage 1 Bij lage 2 Bijlage 3 Bijlage 4
Inhoudsopgave
Inleiding 3
Het gebied en de bevolking 5
Beschrijving van het gebied 5
H et M ercatorpark 6
De problematiek 8
In l e i d i n g 8
O bjectieve veiligheid 8
De s u bjectieve vei ligheid 1 0
De a ctoren i n het gebied 1 8
Samenhang 1 9
Conclusies ten a a nzien van de problematiek 20
Conclusies en aanbevelingen 22
Inleiding 2 2
De toe komst 23
Voorbeelden van maatregelen zoals die door respondenten genoemd zijn 2 8
Tij d e lijke maatreg elen 29
Het actieplan 30
Bijla gen
O n d e rzoekso pzet 3 7
Same nstel ling p roject- e n werkg roep 39
Overzicht g eïnterviewden 40
Literatu u roverzicht 4 1
Pagina 2 Veilig en fijn in het Mercatorpark DSP - groep
1 Inleiding
Algemeen
D S P-groep (voorheen Van Dij k , Van Soomeren en Partners) h eeft van stads
deel De Baarsjes het verzoek g ekregen een veiligheidsplan op te stellen voor h et Mercatorpark .
Naast het gegeven dat h et sta dsdeel De Baarsjes voor verschillende buurten wijkveiligheidsplannen heeft opg estel d , i s de geïsoleerde l i g g i n g van het ge
bied een reden o m een a pa rt veiligheidsplan op te stelle n . Hoewel de crimina
liteit en d e onveiligheid o p het eerste gezicht geen grote problemen op leve
ren , bleek bij nad ere rondvraag bij een deel van de gebru i k e rs van het gebied het tegendeel h et geva l te zij n . Er zij n ontwi k keli ngen i n g a n g gezet tot ver
beteri n g , maar h et zal nog veel i nspa n n i n g vergen voor iedereen het gebied als vei lig ervaart .
Hoe het ook zij , het i s een kwets baar gebied met weinig sociale controle en enig vanda l i s m e . O m te zorgen d at het een prettig gebied i s en blijft om te ve rtoeven e n dat de mensen die e r werken en bezoekers zich veilig voe l e n , is b l ijvende aan dacht nod i g .
H et Mercatorpark i s een overzichtelijk gebied , gelegen tussen d e A l O , d e Jan v a n Galenstraat, d e O rteliuskade en d e J a n Evertsenstraat. Door het gebied lopen 2 straten: de Ad miraal Helfric hstraat en de Jan van B reemenstraat. In h et gebied staa n geen woningen .
Het gebied heeft een g roen kara kter en in het gebied zijn bed rijfsmatige voor
zieningen gelokaliseerd van publieke e n semi-publieke a a rd . Zo zijn er een zwembad, een speeltui n met spee ltuingebouw, d e stadsdeelwerf, een de
pendance van RO C-ASA (ICT-opleidi n g ) , het Jan van Bree men Instituut en een kantoren gebouw i n a a n bouw (Tri a d e ) . In dit gebouw zal naar verwach
ting eind 2003 d e soci a l e d ienst zijn intrek nemen.
H et gebied is volop i n ontwi k kel i n g :
• de zuidra nd/zu idoost hoek: waterkant en speelplaats zijn opgekna pt; com
bigebouw neergezet;
• in de noord west hoek: op h et terrei n van de voormalige Ireneschool wordt een kantorencomplex gebouwd (december 2003 klaa r ) ;
• de noo rdoost hoek: zwembad wordt de komende 2 j a a r verbouwd tot combibad met fitnessru i mte , feestzaal en fa st-food restaurant;
• de zuid west hoe k : momenteel onderzoekt het ROC-ASA (schoo l ) of ze daar hoogbouw kan rea lisere n voor uitbreiding van de school met hotel e n woningen ;
• het centrale deel: Jan van Breemen Instituut wil een bewegi ngscentru m ; d e stadsdeel werf heeft geen pla n ne n .
Er zijn ontwikkelingen i n h et gebied d i e red en tot zorg geve n : d e bouw van h et kantorenge bouw leidt mo menteel in de a vonduren tot c ri m ina li teit (vernieling en diefsta l ) . De bouw van een nieuw zwem bad (combibad) met veel ondersteunende voo rzieningen, vergad er- en feestru i mte en een fast
food restaurant zal op ko rte termijn een soortgelij k effect kunnen hebben en noodzaakt tot extra zorg . In d e toekomst zal moeten worden voorzien in na
dere maatregelen om i n te spelen op d e specifieke risic o ' s van de g rote re toeloop van publiek, zowel overdag als ' s avonds. Daarnaast vinden er in het g e bied 's nachts i n braken in a uto's en ka ntoren plaats.
Pagina 3 Veilig en fijn in het Mercatorpark DSP -groep
Daa rentegen zal de toename van p u b l i e k ( restaurant en mogelij kerwijs wo
n i n g e n en hotel ) tot g u nstig gevolg he bben dat de sociale controle toe neemt.
Waar de voorzieningen en i n stituten in het ge bied eerst n aast elkaar leefden, zijn er a a nwijzi ngen dat men d e geïso leerde posities verlaat e n h et gebied meer tot een eenheid komt. D e bouwactiviteiten hebben ook hun positieve k a n t : d e belendende instituten hebben minder last van i n braken en dergelijke .
Een schone o m geving waarin ka potte d i ngen snel worden gerepareerd , i s voor het welbevinden en d e vei lig heidsbeleving van d e b u rger belang rijk.
Sommigen denke n ook dat c a m era ' s de oplossing bieden bij bedreigende p l e kken . In dit plan zal bezie n worden hoe i n een geza men lijke a a npak de leefbaarheid van h et Mercato rpark verbeterd ka n worden .
Hoewel de verkeerssituatie i n deze advisering n iet specifiek i n ogenschouw hoeft te worden genomen, i s de route voor langzaam-verkeer (onder andere de f ietstunneltjes) een aandachtspu nt.
De werkwijze
De activiteiten zij n g esta rt met een plan van aan pak waarin voor alle betrok
kenen de rol l e n , taken en p l a n n i n g uitvoerig op een rij worden gezet . Dit plan i s besproken met d e begeleidende p rojectgroep en werkgroep . De bedoe l i n g van deze bes preki ng lag in d e noodza a k o m e e n stevig d raagvlak v o o r het project te creëre n .
N a de inleiding wordt i n hoofdstuk 2 het ge bied en zijn bevo l k i n g beschreven, w o rdt i n hoofdstuk 3 de problematiek g esc hetst, volgen in hoofdstuk 4 de concl usies e n aa n bevelingen in hoofd l ijnen en eindigt het geheel met een ac
tieplan in hoofdst u k 5 .
In d e bijlagen komen a a n d e o rd e d e onderzoeksopzet e n opdrac htgever, de samenste l l i n g van d e werkg roep en p rojectg roe p, het overzicht van de res
pon denten en een l iteratu u roverzi cht.
De snelle lezer treft als losse bijlage een samenvatting aan en in hoofdstuk 5, vanaf pagina 30, het concrete actieplan met planning en de 'trekkers' aan .
Dank
G ra a g willen wij d e leden van d e project- en werkgroep d a n ke n voor de openhartige, deskundige e n betro kken medewerking bij d e intervi ews, d e vergaderingen en de kontakte n tusse ndoor. De prettige samenwerking be
vorderde ni et a l l ee n de kw a l iteit van d eze nota , maar ook het genoegen o m e r a a n t e werke n . Voor de veilig heidscoördinator van het stadsdeel e n d e l e d e n van h e t projectbureau M e rcatorpark geldt bovendien m i j n dank voo r het door hen in DS P-g roep gestelde vertro uwen en de wijze waarop w ij met hen h et proces hebben ku nnen u itvoere n .
De aute u r .
Pagina 4 Veilig en fijn in het Mercatorpark DSP -groep
2 Het gebied en de bevolking
Eerst worden hier enige ke rngegevens va n het stadsdeel beschreven, vervol
g e n s worden enige kenmerken van de buurt vermeld en tot slot w ordt inge
zoomd op het Mercatorpark.
2 . 1 Beschrijving van het gebied
Noot 1
Stadsdeel De Baarsjes
Stadsdeel De Baa rsjes is het klei nste e n dic htstbevo l kte stadsdeel in Amster
da m . In het sta dsdeel wonen on geveer 35 . 000 mensen op 1 , 64 k m2• De bevolki ng is zeer gemengd : in De Baa rsjes wonen 1 1 0 natio naliteiten . Het sta dsdeel m a a kt deel uit van d e we stelij ke uitleg van d e sta d . D e bo u w v a n dit deel van d e stad d ateert uit d e jaren 20-40 e n wordt geken merkt door de a rch itectu ur van de Amsterd amse Schoo l .
Onder h e t motto D e Baarsjes, de buurt met toekomst werkt h e t bestuur v a n stadsdeel De Baarsjes d o o r m i d d e l v a n projecten a a n de vernieuwing v a n het stadsdeel' . Daarna ast lopen e r projecten op g rond van h et G rotestedenbelei d . I n dat kader valt ook het project Mercatorpa r k .
D e A dmiralenbuurt Noord/Jan Maijenbuurt
Het Mercatorpa rk maakt deel uit van d e Ad m i ra l enbuurt Noord/J a n Maijen
b u u rt .
Bevolking
In d e buurt a l s geheel wonen ongeveer 5500 mense n . O n g eveer 45% va n de bewoners is van Nederl andse afkomst. Van de overige bewo ners vormen de bewoners van Marokkaanse afkomst d e grootste groep (ruim 1 3 %) gevo lgd door bewoners van Turkse afkomst ( i ets m i n de r dan 1 3%) en d e bewoners v a n Surinaamse afko mst (ruim 8%) .
De buurt telt ongeveer 3200 woninge n . Hiervan zijn on g eveer 1 300 wonin
gen i n particulier bezit en ongeveer 1 900 verhuurd . In de buurt i s men bezig met een grootsc he epse renovatie .
Jeugd
In de spee ltu i n Me rcator hangt 's avonds veel jeugd ro n d , a l smede in de Jan Evertse nstraat e n rond h et Me rcato rp l e i n . In de zomer waren er af e n toe i n c i denten in het Jan van G a lenba d met betre kking tot d e jeugd . N a een a a n tal vei ligheidsmaatregelen, waaronder h e t aan brengen van camera ' s en het i nstellen van toezicht door medewerkers van Stadstoezicht, zijn d e incidenten afgenomen en is het veiligheidsgevoel bij het zwembadpersoneel weer a a n wezig .
Drugso verlast
Er komen regelmatig klachten binnen o ver dea lers en drugsgebru i kers va n u it de Mercatorstraat, Jan Evertse nstraat en d e Jan van Galenstraat . De drugs
problematiek is een terug kerend pro b l eem dat niet al leen op de openbare weg wordt ge pleegd , maar ook reg el matig vanuit een wo ning.
Bron: Stadsdeel d e Baarsjes, Toekomstvisie De Baarsjes: de buurt met toekomst (1999)
Pag i na 5 Veilig en fijn in het Mercatorpark DSP - groep
Straat-/ zwerfvuil
Er wordt door de bewo ners veel geklaagd over zwerfvu i l in de b u u rt . Door het onjuist a a nbieden van vuilnis blijven onder a n dere veel zakken op straat staa n e n scheuren open waardoor er veel vuil d e straten opwaait. 2
A ndere klachten
De andere klachten betreffen voorna melijk verkeersoverlast, in braken en bal
d a d igheid .
2 . 2 H et Mercatorpark
Ligging en karakteristiek
H et Me rcatorpark i s een overzichtelijk gebied, ge legen tussen de A 1 0, d e Jan van Ga lenstraat, de O rteliuskade en d e Jan Evertsenstraat.
Door h et gebie d lopen twee strate n : d e Admira a l Helfric hstraat en d e Jan van Breemenstraat. In h et gebied staan geen woni n g e n .
H et gebied heeft een g roen karakter.
Nieuw bestemmingsplan Mercatorpark
Rond het J a n van G a lenbad geldt nog het Bestemmingsplan Rem brandtpark u it 1 9 7 3 . Inmiddels i s er binnen het gebied de stad sdeelwerf bijge kome n , is er een verdiepi n g op h et Jan van Breemen Instit u ut gebouwd, zijn de speel
tuin en h et speeltu i n gebouw vernieuwd , heeft d e Pri nses Ireneschool plaats g e m a a kt voor de bouw van een g root kantoorpa nd en hebben vijf a rchitecten h u n ideeën gepresenteerd voor een nieuw zwembad.
Het gebied i s nu meer open dan i n het verleden. Toen was h et gebied meer ges loten e n waren er veel bosschages . Nu is h et fietspad meer verlicht e n zijn er b o m e n weggehaald. H et al gemene beeld i s dat h e t overdag in de zo
m e r p rettig vertoeven is het Me rcatorpark.
Noot 2 Bron: Jaarplan 2002 Surinameplein
Pagina 6 Veilig en fijn in het Mercatorpark DSP -groep
H et nieuwe bestem mingsplan waarin d eze ontwikkelingen zijn verwerkt, i s a l in c o nce pt k l a a r .
D e 'bewoners'
H et M e rcatorpa rk kent n u zeven , stra ks acht ' b ewoners':
1 R O C -ASA: d eze school heeft i n de huidige, beperkte, opzet een ICT
o p leiding en telt ongeveer 1 5 00 leerlingen . Het personeel sbestand telt 45 medewerkers. In de toekomst wil de school sterk uitbreiden (twee facul
teite n , een hotel e n a pp a rtemente n ) ;
2 H et Jan van Breemen Institu ut: special istisch centrum voor a m b u l ante h u l pverl ening aan mense n met klachten over het houdi ngs- e n bewe
g i n S DApparaat (onder an dere reuma en whiplas h ) . Er werken ongeveer 250 medewerke rs e n e r komen ong eveer 1 50 . 000 patië nten /bezoekers;
3 Tri ade: dit bedrijfsve rza m elgebouw zal beg i n 2004 onderdak gaan bieden aan zo'n 750 medewerkers van onder meer d e Gemeentelijke Sociale Die n st Am ste rda m (toe komstig eigenaar en verantwoordelij k beheerd er ) , h e t Centrum voor W e r k e n In komen, het Uitvoeringsorgaan Werknemers
verze keringen en d e Stichti ng Maatwerk;
4 H et Jan van Galenbad : een bu itenbad met 2 bassins en een g rote l i g wei
de. H et bad is per 1 o ktober 2002 gesloten e n in het voorjaar 2003 zal begonnen worden m et de bouw van een nieuw buitenbad, een binnenbad, fitnessrui mtes, een feestzaal en een fa st-food resta u rant;
5 De speeltu in: een b u itenplaats onder toezicht van een speeltuin leidste r met toestellen en een s kateb a a n , w a a r tot i n de late u ren soms wel 80 kinderen uit d e b u u rt spelen ;
6 Het combigebouw w a a ri n na ast nasc hoolse activiteite n door een vrijwilli
ge rsbestuur i n d e avondure n veel activiteiten georgani seerd worden : kla
verjassen, schaken, tafeltennis, bloemschi kken, kinderc l u b , d a rten, caba
ret, dansen, feeste n , partij e n , bingo en carnava l . Het beheer van het gebouw berust bij de Sti chting Welzij n de Baa rsjes;
7 De Werf : een van de o m geving feitelij k en visueel afgesloten com plex van de Sector Stadsdee lwerken ( S DW) van het stadsdeel (reiniging e n beheer van de openbare r u i mte ) ;
8 Straks komt er een ac htste 'bewon er' bij : het fastfo od- resta u ra n t . Ge
dacht wordt aan een Kentucky Fried Chic ken-vestigi n g . Dit restaurant zal mede op automobil i sten g e richt zij n . Meer d a n de and ere 'bewoners' zal h et zijn (zowel positieve als negatieve) invloed op de d i recte o m geving hebben.
Pagina 7 Veilig en fijn in het Mercatorpark DSP -groep
3 De problematiek
3 . 1 Inleiding
O m een goed beeld te krijgen van d e veiligheid in een gebied wordt de objec
tieve en de subjectieve veiligheid gesc h etst .
De objectieve veiligheid betreft de vei l igheid die je ku nt m eten aan de hand van c ijfermatige overzichten van plaatsgevonden (strafba re) feite n . Meestal zij n d at pol itiecijfe rs , maar in d eze rapportage i s ook ge keken naar a ndere c ijfers. Het betreft dus de 'werkelij kheid' voo r zover deze is geregistreerd .
O n d e r subjectieve veiligheid versta a n w e de beleving van betrokken burgers e n gebrui kers van voorzi e n i n g e n , dat w i l zegg e n de mate waarin men ba ng is s l a c htoffer van (bedreiging met) bepaa lde delicten te zijn of te zul len word e n . Dit kan worden achterhaald v i a enq uêtes e n , i n d i t geva l , v i a interviews v a n gebruikers, werkers en beh ee rders v a n voorzieningen in dit gebied .
Vervolgens wordt g e keken n a a r de i n h et gebied aanwezige werke rs en be
zoekers: de actoren, wordt onder het kopje ' samenhang' gekeken naar de s a m enwerkin g tussen de behe erd ers v a n de voorzieningen en vertegenwoor
d ig e rs van de overheid svoorzieningen . Dit a l l es wordt afges loten met enige c o n c l usies .
3.2 O bjectieve veiligheid
Pagina 8
"M eten is weten" zegt h et spreekwoo rd . H et aantal geregistreerde strafbare feiten is maar een beperkt deel van de werkelijk gepleegde strafbare feite n . H et 'dark n u mber' valt hoogstens t e schatte n . Dat i s een riska nte bezi gheid, o m dat het voorl iggende materia a l teveel toeva llig heden i n zich bergt. Er w o rdt namelij k bij veel zaken geen a a ng ifte gedaan of a l leen als h et een be
p a a l d soort zaken betreft . In h et Me rcatorpark geven veel respondenten zelfs n a d rukke l ijk aan geen of zeer beperkt aang ifte te doen .
Stadsdeel De Baarsjes
B e k ijkt men de cijfers van het stadsdeel en de Chassébu urt in zijn tota l iteit over meerdere jaren dan blijkt een d u i d e l ij ke teruggang van de criminaliteit in 200 2 .
Wijkteam Surinameplein
H et Jaarplan Veilig heid van het Wij kteam Suri nameplein (stadsdelen De Baa rsjes e n van Oud Zuid Hoofddorpp lein e . o . en industri egebied Fo kkerweg) w ijst op een stijging in 200 1 van de deli cten straatroof en overva llen met m e e r dan d e helft in verg elij king met 2000 . Ook de a utoc riminaliteit neemt toe, maar d e (bro m ) fietsdiefsta llen daarentegen nemen a f .
I n h e t J e ugdvei ligheidsplan 2003-2006 van District 6 (West-Nieuw West ) w o rdt gemeld dat de proble m atiek van de jeugdgroepen i n dit gebied minder ernstig is dan in d e rest van h et district. De problemen zouden voornamel ij k vero o rza a kt worden door rui mtegebrek waardoor normaal opgroeigedrag a l s n e l overlast veroorzaakt . Er zijn afgelopen zomer echter toch vijf overlast
g roepen gesignalee rd . De groepen worden gevormd door 1 0 à 20 jongere n , w a a rvan d e samenstelling ste rk wisselt. Deze groepen worden i n 2003 i n
Veilig e n fij n i n het Mercatorpark DSP - groep
kaa rt gebracht (op n a a m ) en i n samenwerki ng met ouders, welzijn swerk, politie en justitie worden vervo lgens m a atrege len gen o m e n , afgestemd op de mate van ernst van d e problematiek van de leden van de g roep .
Mercatorpark
Het Mercatorpa rk i s een klein en apart gebied zonder woningen . Derhalve is er voor de registratie i n h et bedrijfsprocessensysteem van de politie geen sprake van een als b u u rt geregistreerd geheel e n moeten d e cijfers handmatig i n h et systeem worden g ete l d .
Een telling o v e r d e jaren 1 9 9 8 , 1 9 99, 2000 e n het eerste deel v a n 200 1 laat zien dat de criminaliteit niet noemenswaardig stijgt of daalt.
Het aanta l door d e politie geregistreerde delicten over d e periode 1 januari 2002 tot 1 november 2002, naar opgave van de buurtregisseurs, ziet er sa
mengevat a l s volgt uit:
• d iefstal vanluit en vernieling van auto's
• inbraken woningen en kantoren
• straatroof ca
• o verige d i efsta l , waaronder (brom ) f i ets, zakkenrollerij
• vernieling (waarvan 4 a a n gebouw speelt u i n )
• mishandeling en bedreiging
• overlast en openbare o rde
• drugs
55 7 5 8 5 6 3
Gezien het vo lgens respo ndenten teru g houdende aangiftegedrag en het ge
bruikelijke ' d a rk n u m ber' mag je aannemen, dat het aantal strafbare feiten hoger ligt. Dat geldt voor alle soorten delicte n , maar in het bijzonder voor overlast en d rugsdelicten .
Dat d e geregistreerde c ijfers n i et d e w e rkelijkh eid weergeven, bl ijkt ook uit de eigen cijfers van een van de bed rijven i n het gebied, het Jan van Breemen Instituut (JBt). De beve i l i g i n g van dit i n stituut geschiedt overdag ( 7 . 00 tot 2 2 . 00 u u r) via toezicht en 's nachts via een a l a rmcentra l e . In de periode van 1 j a n ua ri 200 1 tot 1 oktober 2002 i s daar 9 kee r een (poging tot) i n braak gepleegd in h et gebouw van het JBI e n 1 keer i n een auto, is er 4 keer een diefsta l i n het gebouw gep leegd en i s er 3 keer vernieling gepleeg d . De scha
de neemt de afgelopen 3 jaar weliswa a r af (totale kosten van bevei liging en repa ratie in 2000: € 307 . 8 1 1 , i n 200 1 : € 1 25 . 493 en i n 2002 tot oktober
€ 1 3 7 . 945 ) , maar zijn voor het instituut onac ceptabel hoog . Het merendeel van deze kosten zitten i n de bevei l i g i n g , maar als die ko sten niet gemaakt zouden worden, zou de schade volgens het J BI sterk oplopen .
ROC-ASA wordt ' s nachts via camera en vei lig heidsd ienst bewa akt, omdat er ruim een jaar geleden e rg veel crimina l iteit/vernielin gen e n i n braken ware n . H et laatste j a a r zijn er geen in braken g eweest . Bij d e s u rvei lla nce valt het op, dat er voertuigen wegrijden, wanneer d e bewaking op h et college aankomt.
Deze maatregelen kosten op jaarbasis € 1 20 . 000. Overd a g is op het college een bewaker a a nwezi g . Deze zorgt vo or de veilig heid binnen de school e n zorgt er tevens v o o r dat perso nen die n i et op h et college t h u i s h o r e n , ook niet binnenkomen .
Deze cijfers zijn laag . Dit maa kt het M ercatorpa rk voor de politie tot een ogenschijnlijk rustpunt in de omgevi n g , met d e kantekening dat het weste lijk deel bekend staat als de " hotspot" voo r a utokraken. Zo worden als overlast
ple kken van hangjeugd h et Mercatorp l e i n , de Hoofddo rppleinbuurt en de
Pagina 9 Veilig en fijn in het Mercatorpark DSp · groep
C hassébu u rt, maar niet h et Mercatorpa rk genoemd .
H et Mercatorpark is een klein onderdeel van het werkgebied van het Wij k
team Surinameplein. In het J a a rplan Veiligheid van dat team worden a l s spee rpunten voor 2002 in volgorde genoemd :
• jeugd;
• overva llen en straatroof;
• a utocrim ina l iteit;
• verkeer;
• daarnaast is aandacht voor drugsoverlast, ho recaoverlast en woning in
bra a k .
Gezien de genoe mde c ijfers in d eze pa ragraaf is t e verwachten, d a t het M er
catorpark in het po litiebeleid onde r de aandac htsgebieden valt.
Conclusie
• De geregistreerde del icten bestaan voorna melijk uit vermogensdelicten en vernieling , niet zozeer geweldsdelicten.
• Het unieke kara kter van het Mercatorpark (geen woonbu u rt , maar ook geen bedrijventerrein) m a a kt h et moeilijk het gebied m et andere gebieden te verge lijken.
• De hoeveel heid geregistreerde delicten zijn niet alarmerend, maar voor betrokkenen teveel o m " te l aten lopen" .
• Voor a utokra ken is het g ebied een " hotspot" . De autokra ken en inbra ken vinden voorna melij k 's a vonds en 's nachts plaats aan de westrand (ge
bo uwen langs de AlO).
• De verni eling en overlast vindt de klok rond plaats (met een verhog ing 's avonds) meer aan de oostkant (in en rond de speeltuin) .
• De aard van sommige del icten w ijst in de ric hting van geri chte da ders die inbreken (geo rganiseerde en junks) in de kanto ren. Daarnaast i s e r de rond hangende jeugd die zich uitl eeft in en om de speeltuin. Opval lend i s h e t versc hil i n klachten tussen h et ene ( R O C ) e n het andere, daarnaast ge
legen, kantoor (JBI) .
• H et verdi ent ten zeerste aanbeveling om te zorgen, dat de aangiftebe reid
heid wordt vergroot . De c ijfers worden dan vollediger en geven een reëler beeld van de werkelijkheid .
3 . 3 De subjectieve veiligheid
Noot 3
Pagina 10
Inleiding
In deze para g raaf wordt een beeld geschetst van de subjectieve veilighe id zoals die wo rdt erva ren in h et stadsdeel De Baa rsjes en in het Me rcatorpa r k . Onder subjectieve vei l i g h eid wordt overi gens verstaan ' d e beleving van d e kans d a t z i c h een gebeu rtenis voordoet die de veiligheid aantast; de be leving van vei l ig heid of onvei l i g h eid '.3
Eerst wo rdt op basis van de stadsdeel monitor een kijk gegeven op de vei lig
heidsgevoelens i n het stadsdeel en de bu urt .
Daarna wordt kort weergeg even welke indru k ken naa r vo ren zijn g e komen o p basis van d e interviews m e t d e di verse beheerders e n werkers v a n de voo r
zieningen in het Mercato rpark .
M i nisterie voor Binnenlandse Zaken en Koninkrij krelaties. De gids voor veiligheid, 99 vragen over veiligheid en hun antwoorden. Johan Enschedé, Amste rdam (1998)
Veilig en fijn i n het Mercatorpark DSP - groep
Tabel 3 . 1
Ta bel 3 . 2
Pagina 11
Bij d e beschrijving van d e subjectieve vei ligheid is er een d u idelij k onder
scheid te ma ken i n de f uncties van bepaalde g ebieden , zoals het J a n van Breemen Instit u ut e n de speeltu i n .
Het stadsdeel D e Baarsjes en de Admiralenbuurt Noord
De stadsdee lmonitor 200 1 voor De Baa rsjes o nderdeel " Veiligheid en Politie"
besch rijft de s u bjectieve vei ligheid i n het stadsdee l . Er is een u itsplitsing naar buurte n , n i et naar d e sch a a l van het Mercatorpa rk. Wel n aar de Admiralen
b u u rt Noord waarin het Mercatorpark ligt.
Zo ' n zes van d e tien bewoners voelt zich als zij 's avonds in de b u u rt al leen over stra at lopen zelden ( 25%) of nooit (38%) onvei l i g . Meer dan een derde voelt zich zo nu e n dan ( 2 2%) of vaak ( 1 2%) onvei l i g . Als naar leeftijd wordt gekeken, blij kt dat bij n a 30% van d e 55-plussers en iets m i nder dan een kwart van d e 65-pl u ssers zich vaak o n veilig voelt . Deze percentages zijn een stu k hoger dan bij me nsen die jonger zij n .
Voelt u zich vaak, z o n u en dan , zelden o f nooit onveilig a l s u ' s avonds i n d e b u u rt alleen op stra at loopt? ( i n % n a a r leeftijd scategori e ) Mo nitor tabel 6 . 2
Leeftijd 18-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65 + Totaal
vaak 2% 11 % 7% 11% 29% 24% 12%
zo nu en 22% 22% 20% 21% 23% 29% 22%
dan
zelden 33% 32% 26% 17% 3% 8% 24%
nooit 43% 35% 40% 49% 42% 26% 38%
geen me- 8% 2% 3% 13% 4%
ning/
antwoord
* vanwege de kleine aantallen geven de percentages slechts indicatieve uitspraken
Mi nder m e nsen d a n in 1 9 98 voelen zich 's avonds a l leen op straat vaak of zo nu en d a n onve i l i g . Het percentage mensen dat zich in 200 1 vaak onveil i g voelt i s i n verg e l ij k i n g met de a n dere jaren relatief laag . H et h u i d i g e perce nta
ge is vergelijkbaar met het niveau in 1 9 96. In de Admi ra lenbuurt Noord is de g rootste g roep te vinden die zich dan zelden onveilig voelt .
Voelt u zich vaak, zo n u en d a n , zelden of nooit onveilig a ls u 's a vonds in d e b u u rt a l l ee n op straat loopt? ( i n % n a a r buurt) . Mo nitor tabel 6 . 2 .
vaak zo nu en dan zelden nooit totaal
Admiralenbuurt Noord 2001 Totaal 2001 Totaal 1998
10% 12% 15%
26% 22% 23%
30% 25% 19%
33% 39% 38%
69(100%) 387 (100%) 430 (100%)
* bij het totaal is er gerapporteerd in absolute aantallen. omdat vanwege te kleine aantallen op basis van percentages geen betrouwbare uitspraken kunnen worden gedaan. Dit geldt vooral voor de Postjesbuurt en de Geuzen/Doesbuurt. Om onderling te kunnen vergelijken zijn de per
centages wel weergegeven; deze gegevens moeten dus echter met voorzichtigheid worden geïnterpreteerd.
Ma a r relatief doen mi nder mensen 's avonds na 2 2 . 00 u u r de deur open dan i n d e a n d e re b u u rte n .
Veilig en fijn in het Mercatorpark DSP -groep
Tabel 3 . 3 Als er ' s avonds o m een u u r o f tien a a n d e deur wordt g e beld e n u a l leen thuis bent, doet u dan wel, misschien of beslist niet open ? (in % n a a r b u u rt) .
Mo nitor tabel 6 . 3 .
2001 Totaal Admiralenbuurt Noord
ja,ik doe wel open misschien nee,beslist niet
weet niet,geen antwoord
35 33 30 2
32 35 32
De bewoners van d e Admiralenbuurt N oord voelen zich iets onveiliger dan de bewoners i n d e a n dere b u u rten van h et stadsdeel . 1 0% voelt zic h ' s avonds alleen op straat v a a k onveilig en bij 26% komt dit zo n u e n dan voo r . In h et stadsdeel liggen deze c ijfers op 1 2% res pectievelijk 22% (in 1 9 98 op 1 5%
resp . 23%) .
De drugsove rlast i n de b u u rten is vo lgens de meeste respondenten i n de af
gelopen twee j a a r gelij k gebleven ( 34%) of afgenomen ( 3 0%) . Van de onder
vraagden is 1 4% van mening dat deze vorm van ove rlast is to egenome n .
Het risico dat mensen insc h atten , o m slachtoffer te worden van een misd rijf geeft een ind icatie van h u n gevoel van veiligheid . 26% van de respondenten i s van mening dat d e kans o m slac htoffer van een misd rijf te worden toege
nomen is in de l aatste twee jaar (in 1 9 98 22%) . In de Ad m i ralenbuurt Noord ligt het percenta g e op 1 9%.
I n het stadsdeel d e n kt 1 0% dat deze kans is afgenomen . I n de Admiralen
b u u rt Noord 1 9%.
In stadsdeel en b u u rt wordt ongeveer gelij k beoordeeld dat het risico onge
veer gelijk i s g e bleven (48% en 44%) .
Ta bel 3 . 4 I s d e k a n s volgens u o m slac htoffer te worden v a n een m isdrijf d e laatste twee jaar toegenomen, ge l ij k gebleven of toegenomen? Monitor tabel 6 . 1 . 3 .
Pagina 12
Buurt 2001 Totaal
Admiralen 2001 1998 1996 1993 1991
Noord
toegenomen 19% 26% 22% 22% 29% 45%
gelijk gebleven 48% 44% 45% 40% 45% 35%
afgenomen 19% 11% 13% 18% 15% 3%
geen me- 15% 19% 20% 20% 11% 17%
ning/antwoord
totaal 69 (100%)
* bij het totaal is er gerapporteerd in absolute aantallen, omdat vanwege te kleine aantallen o p basis v a n percentages geen betrouwbare uitspraken kunnen worden gedaan. O m onderling te
kunnen verge lijken zijn de percentages wel weergegeven; deze gegevens moeten dus echter met voorzichtigheid worden ge'interpreteerd.
H et aantal mensen dat zelf slachtoffer is geworden van een misdrijf, is onge
veer gelijk gebleven (van het tota a l : 1 6% i n 200 1 , 1 7% i n 1 9 98 en 1 5% i n 1 9 96) .
Mensen die zelf slac htoffer van een m i sd rijf zijn geword e n , zijn vaker van mening dat het risico hi erop i s toegenomen (48%) dan me nsen die zelf geen slac htoffer zijn geworden ( 2 2%) .
Op vattingen o ver de politie
Bij a l l e opmerkingen over d e politie g eldt dat ond erstaande c ijfers komen uit de Stadsdee lmo nitor 200 1 . N a dit ond erzoek is door de poli tie het systee m v a n b u u rtregisse u rs i n ge voerd . O p grond daa rvan m a g je ve rwa chten d a t i n
Veilig e n fij n in het Mercatorpark DSP -groep
een h u idige pei l i n g veel meningen positiever zouden blijken te zijn dan in o n derstaa nde h et g e v a l is. De cijfers g e v e n echter w e l e e n indru k van de vra a g hoe de zo rg over leefbaarheid en crimi n a l iteit leeft .
Het surveil leren van de politie kan een positief effect hebben op het gevoel van veiligheid dat mensen hebbe n . De roep om meer blauw op straat is een veelgehoorde op vatting van mensen die zich buiten niet veilig genoeg voe l e n . I n dit opzicht i s het interessant t e weten w a t d e bewoners v a n D e Baa rsjes vinden van de fre q uentie waarmee de politie zich op stra at laat zie n . Ruim een derde van de bewoners ziet de politie één keer per week (20%) of va ker ( 1 6%) door straat komen waar zij wonen . Bijna de helft zegt dat zij de politie mi nder vaak zi e n .
l ets mee r d a n de h elft van d e respon de nten i s v a n mening dat d e politie meer zo u moeten rondlopen of surveilleren op stra at. In de Admi ralen buurt Noord ligt h et percentag e het hoogst (60%) . Ongeveer een derde is tevreden met de h u idige situati e .
De meningen over d i t onderwerp zijn i n verge lij king met 1 998 nauwelijks vera nderd .
Tabel 3 .5 Vindt u dat de politie i n uw b u u rt mee r, evenvee l , of mi nder moet ro ndlopen ofwel surveill eren op straat? ( i n absolute aantal len en %, naar buurt) . Mo n ito r tabel 3.6
Pagina 13
Admiralenbuurt Noord 2001 Totaal 2001 Totaal 1998
meer rondlopen 60% 56% 56%
evenveel 29% 35% 35%
minder 2% 1%
geen mening/antwoord 12% 7% 8%
totaal 70 (100%)
* bij het totaal is er gerapporteerd in absolute aantallen, omdat vanwege te kleine aantallen op basis van percentages geen betrouwbare uitspraken kunnen worden gedaan. Om onderling te kunnen vergelijken zijn de percentages wel weergegeven; deze gegevens moeten dus echter met voorzichtigheid worden geïnterpreteerd.
De ste l l i ngen g even een tota albeeld van de opvattingen van de bewoners over de politie . U it de a ntwoorden blij kt dat dit beeld i n vergelij ki n g met 1 9 98 mi nder positief i s geword e n . I n de tabel i s te zien dat slechts 1 4% het eens is met de stelling dat de politie contact heeft met de bewo ners in de buurt . In 1 9 9 8 was dit nog 22%.
Verder vindt i n 200 1 een d erde van d e mensen dat de politie reageert op pro bleme n in de b u u rt, terwijl dit i n 1 9 98 nog bijna 45% was. De helft van de bewoners vindt dat de politie te weinig tijd heeft voo r a l l erlei zaken (44%
in 1 9 9 8 ) . De bewo ners van de Admiralenbu u rt Noord reageren positi ever over de contacten met de politie, ma a r hebben een lagere waardering voo r de beschermi ng door d e politie en vinden mee r d a n in de andere buurten dat je de politie te weinig op straat ziet .
Veilig en fijn in het Mercatorpark DSP - groep
Tabel 3 . 6
Tabel 3 . 7
Tabel 3 . 8
Pagina 14
K u nt u steeds a a ngeven in ho everre u het met d e volgende stelli ngen eens bent? (pe rcentag e 'mee eens') . Monitor tabel 6 . 1 . 1 . 2 .
Totaal Admiralenbuurt 2001 1998 1996 1991 Noord
'De politie biedt de burgers In deze buurt 42% 47% 50% 56% 37%
bescherming'
'De politie heeft hier contact met de 17% 14% 22% 24% 9%
bewoners in de buurt'
'De politie reageert op de problemen hier 44% 35% 43% 45% 40%
in de buurt'
Je ziet de politie in de buurt te weinig' 56% 50% 47% 50% 50%
'Ze hebben te wei nig tijdvoor allerlei 49% 50% 44% 48% 45%
zaken'
'Ze komen niet snel als je ze roept' 18% 26% 23% 26% 27%
Ze treden niet hard genoeg op' 40% 35% 29% 34% 37%
Over het algemeen zijn de mensen i n de l eeftijdscateg orie tussen de 55 e n 64 j a a r h e t m i nst tevreden over h e t fu nctioneren v a n d e politi e . Voor het merendeel van de stellin gen geldt dat hoe ouder de respon de nten zijn, hoe negatiever zij oordelen over het fu nctioneren van de politie . Dit geldt alleen niet voor de categorie 65 +. Deze groep oordeelt i n de m eeste gevallen posi
tiever dan d e g roep tussen de 55 en 64 jaar oud .
In verdere cijfers over meningen van bewone rs van de Admiralenbuurt Noord komt naar voren dat men zi c h , net als i n de a ndere buu rten, het meest ergert a a n hondenpoep, rommel op straat en foutpa rkeerders .
Bewoners d i e zich (zeer of een beetje) ergeren a a n de volgende zaken d i e het stra atb eeld vervuilen. (in % naar buurt)
2001 hondenpoep
achtergelaten niet-bezorgde folders en kranten op straat rommel en waaivuil in perkjes en op straat
zomaar op straat gezet grofvuil vieze of slecht onderhouden panden
slec ht gelegde tegels op de stoep waar je over struikelt foutparkeerders
graffiti en bekladding slecht geveegde straten reclame- en ander materiaal van winkel iers op de stoep rommel en co ntainers op straat
Admiralenbuurt Noord 83 70 79 77 49 48 62 35 58 45 48
totaal 85 74 80 79 57 59 60 45 67 50 51
Wel i s men meer dan in de nadere b u u rten van mening , dat straatbeeld e r in de afgelopen jaren beter op geworden is, evena l s de sociale vei l i g heid op het Me rcatorp lein en de Jan Evertsenstraat,
Vindt u dat het straatbeeld in het algemeen d e afgelopen twee jaar beter of slec hter geworden is of maakt het niet u i t ? ( i n % naar b u u rt)
Buurt Stadsdeel
Admiralen- Totaal 2001 Totaal 1998 Totaal 1996 Totaal 1991 buurt Noord
beter 62 52 46 42 29
maakt niet uit 22 29 32 26 30
slechter 11 15 13 16 33
Veilig en fij n in het Mercatorpark DSP - groep
Tabel 3 . 9
Tabel 3 . 10
Tabel 3 . 1 1
Pagina 15
Vindt u dat de sociale veiligheid op en rond het Mercatorplein en i n de J a n Evertsenstraat veel, enigszins of n i et i s verbeterd ? ( i n % n a a r b u u rt)
2001 Totaal Admiralenbuurt Noord
veel verbeterd 26 29
enigszins verbeterd 38 46
niet verbeterd 18 20
Men is echter minder d a n de gemiddelde stadsdeelbewo ner te spreken over de vei l i g h eid van de fietspaden e n d e a a n wezigheid van g l as- e n papierba k
ken e n stra atverlic htin g .
Bewoners d i e vinden d a t er vo ldoende v a n de volgende voorzieningen zijn (in
% naar buurt) 2001
parkeermogelijkheden veilige fietspaden glas- en papierbakken veilige oversteekplaatsen voetgangers
straatverlichting groenvoorzieningen fietsenrekken fietsenstallingen
mogelijkheden om lekker buiten te zitten speelvoorzi eningen
sport- en spelgelegenheden ontmoetingsmogelijkheden
Totaal 22 56 70 voor 66 80 48 36 23 33 37 34 38
Admiralenbuurt Noord 21 50 62 66 75 48 40 18 37 32 34 42
Oo k i s bewoners gevraagd naar h u n veilig heidsbeleving over de i n voering van de 30 km-zones in de woonst raten. De inwoners van de Ad m i ra l e n b u u rt Noord reag eren daar nogal neg atief o p .
H e t stadsdeel h eeft 30 k m-zones i n gevoerd in a l l e woon straten. Vindt u dat daardoor de verkeersveiligheid i n de w oonstraten is verbeterd ? (i n % n a a r b u u rt en g ezinssa menste l l i n g )
2001
Admiralenbuurt Noord Totaal
Gezinssamenstelling
Meerpersonen zonder kinderen Meerpersonen met kinderen Alleenstaand met kinderen Anders
Totaal
Het Merca torpark
j a 46 58 64 59 58 52 58
nee weet niet, geen antwoord
31 23
24 18
24 27 25 21 24
13 15 17 27 18
De mensen die i n het Me rcato rpark werken, hebben het beste inzi cht in wat er in het gebied zoal gebeurt. Om conc lusies te kunnen trekken voo r concrete maatregelen worden h u n ervari ngen besch reven per aan wezige organisatie.
I n de beleving van het Jan van Breem e n In stitu ut is i n de h u idige periode de bouwlocatie van Triade een trekpleister voor de rondhange nde jeugd , w a a r
door h et elders i n het gebied rusti ger is. Desondanks blijven de gevoelens van onvei ligheid aan wezi g , vooral voor wat betreft de periode na de bo u w .
D i t wordt versterkt door de gewapende beroving van medewerksters v a n het
Veilig en fijn in het Mercatorpark DSP - groep
Jan van Breemen Instituut en een pog i n g daartoe die op d e open bare weg en bovendien i n het begin van de avond respectievelijk overdag plaatsvonde n .
I n d e paragraaf over objectieve vei ligheid blijkt hoezeer het Jan van Breemen Instituut en ROC-ASA zich zorgen maken over d a n wel last hebben va n d e veiligheid i n het gebie d . H e t JBI i s begin 2001 vanwege d e hoge schade uit d e verze kering g ezet en h eeft n u 5 eigen toezic hthouders aangesteld (binnen en rond h et gebouw) tussen 07 .00 en 2 2 .00 uur; buiten de openingstijden komt iema n d van de bevei ligingsdien st o p signal ering door het alarm. Er zijn h e k ke n en i n braakwerende g las geplaatst. Na deze maatregelen loopt e r n u weer een ve rze keri n g o p proef.
H et ROe heeft een 24-uurs-beve i l i g i n g (rondlopen en op a l arm) , binnen een systeem van toegangspasjes, een to u rn i q u et met bewa king en camera's . Beide i nstituten vrezen een toename van i n bra ken en overlast als de bouw
werkzaamheden aan het Triadegebo u w zijn afgelopen: nu ma ken de hekken vluchten moei lijker en op de bouw i s meer e n g ema kkelijker iets te halen . De stadsdeelwerf had last van inbra k e n , ma a r na het aan brengen van tra lies voor de ramen e n een camera bij de toega n g zijn daar geen problemen meer.
Het zwembad was enkele jaren geleden een g rote bron van ellende: agressie tegen bezoe kers, vern i e l i n g , i ntimid ati e van het personeel, d iefsta l . H et per
soneel voelde zich bedreigd en een deel van h et publiek bl eef weg . Strenge h a n d having van heldere regels, toezicht door 2 stadswachten, een camera bij de i ng a n g (waar i edereen voor 1 week i n h et a rch ief gezet wordt voor tra
ceerbaarheid en herkenbaarheid onruststo kers), geen verkoop of aanwezig
h e i d van bier mee r , een betere geluidsinstal latie en stra kke afspra ken met de politie (die d i rect komt bij me ldingen) hebben su cces geha d . Daarna ast w ordt het voo r geheel Amsterdam geldende zwembad protocol streng toegepast. De bezoe kers weten nu dat ze niet meer vrijelij k h u n gang k u n nen ga a n : slec hts twee toegan gsontzeggingen voo r 2002 (voor 2 weken) en sl echts af en toe een incident zoals dat overal kan voorkome n .
I n d e n achtelijke u re n i s h et terrein in d e afgelopen periode tot d e sluiting bewaakt door honden met binnen- e n buite n h e k .
D e speeltuin kampt met e e n aantal specifieke problemen a l s het misbru i k e n d e vernieling van speeltoeste llen door jongeren d i e buiten de doelgroep van d e speeltuin vallen . H et h erstellen of vernieuwen van speeltoestellen i s een kostbare za a k .
H et nieuwe combigebouw i s zichtbaar vanaf d e weg . Voorheen was het speeltu i ngebouw ni et zichtbaar en was omri n g d met een hoog hek. De i n greep door h e t sta dsdeel om zichtruimte te ma ken w a s su ccesvo l : e e n ste rk vergrote (subjectieve) veiligh eid . Toc h zie je hier dat ieder voordeel zijn na
deel heeft : men k l aagt n u , dat het speelterrein berei kbaar is voor mensen met honden en jongeren met sc ooters en f i etse n .
Dat zou een negatief effect hebben op d e kinderen in de speeltuin . Oo k op de (zeer) jeugdige leeftijd van 1 1 -1 2 jaar is het voor gekome n dat jon geren hun leeftijdsgenoten bed reig e n e n treitere n . In de afgelopen drie maanden zijn er twee inci dente n gewe est waa rbij werd gedreigd met een mes . De speeltuinleidster geeft alle geconstateerde feiten door aan de politie, ma a r het zijn vaak de ou ders die geen a a ng i fte d u rven doen uit an gst voor rep resa illes. Optreden teg e n overlastgevende j o ngeren is vrij lasti g , omdat jong eren b ruta ler en a g ressiever worden e n zich niet laten wegsture n . De toezichtregels i n de speeltuin zijn voor buitenstaa nders onduidelij k (de wc's zijn all een tijdens de openi ngstijden toega n kelij k ) .
H et gebouw is een combigebouw en wordt d u s gebru i kt door versc hillende gebruikersg roepen . Dat maa kt het beheer moeilij ker (in het gebouw vinden d i efsta llen p l a ats), maa r h et geheel ma a kt een g oed verzorgde indru k .
Pagina 16 Veilig en fij n in het Mercatorpark DSP - groep
Het ma ken van heldere afspraken zal teleurstelli ngen voorkome n : zo moest het best u u r van het combigebouw co n stateerde d at het a a ntal lantarenpalen vermi nderde i n plaats van vermeerderd e . De vertegenwoordigers van het stadsdeel dachten j u ist aan d e wensen te vo ldoen . Ook zij n er klachten over h et repa reren van lampen, hekken, etc.
Ook loopt het fietspad d i rect voor de in- e n uitgang van d e speeltu i n . Va n de bestaande l a ntaarns zijn rege lmatig lampen kapot, bij v . bij het tunneltje .
Een a nder h e i k e l p u nt op h e t speelterrein i s d e beperkte a a nwezig heid van toezicht. Er i s weliswaar een speelt u i n l eidster tijdens de openingstijden aan we zig , maa r van uit haar ka ntoor he eft ze geen volledig overzicht van het terre i n . B u iten openingstijden i s e r geen toezicht, waardoor d e speeltuin een a a ntrekkingskracht he eft o p jon geren e n h et een hangplek wordt. Dan vinden o o k een groot deel van d e vernielingen pl a ats aan zowel d e spee ltoestellen a l s a a n h et gebouw zelf ( kogelgaten in d e rame n ) . Het gebouw is ook doelwit voo r in brekers (afgelopen anderhalf jaar d rie i n braken ) .
Daar naast is het speelterrei n zelf slecht verlicht en zijn e r tot (achteraf door h et stadsdeel vernome n ) verbazi ng van de speeltuinvereniging diverse lan
taarnpalen verwijd erd . Via het d a k van h et gebouw kan men naar het zwem
bad k limmen .
Op het ach terterrein van de speeltuin zijn diverse dode hoeken en het ligt geïsoleerd. Dit vormt een goede beschutting voor personen die willen blowen e n dealen, met n ame i n d e nachtelijke u ren . Helaas is er een tendens waar te neme n , dat steeds vaker o o k overdag wordt geblo wd, terwijl ook het openlij
ke alcoholge bru i k toeneemt .
Over l astgevende jongeren zijn afkomsti g u i t verschill ende g roepe n . D i t komt vooral door het feit dat het Mercatorpark op een grens ligt van versch illende buurte n en sta dsdel e n . Er ontsta an al snel verplaatsi ngseffecte n . Ze zijn a l eerder ergens weggest u u rd en n u verzamelen z e i n d e speeltu i n . D e grootte van de g roepen jongere n varieert tussen de 10 tot 25 jongeren .
Tot slot is d e verloedering van de speeltuin dui delij k zichtbaar, omdat het a l s stortplaats wordt gebruikt voor h et dumpen van vuilnisza k ken door buurtbe
woners. Maa r ook in de zomermaanden als me nsen picknicken in h et park en n iet hun rommel opru i me n .
Veel van bovengenoemde problemen komen in mindere mate voor bij d e a n
dere gebrui kers zoals i n de omgeving van ROe en stadsdeelwerf. Daar vor
men jongerenoverlast door het gebru i ke n , roken en dealen van drugs . Dit gebeurt met n ame n a schooltijd . Er vinden wel veel auto-inbraken plaats, zowel i n de avondure n als overd a g .
ROC e n J B I k l a g e n o ve r wra k k e n v a n (g esloo pte o f i n brand g estoo kte a u to ' s (deze worden n i et snel verwij d e rd ) , ste nen/tegels bui ten het Triade b o u wterrein e n d e a ltern atieve opslag van co ntain ers aan de zijkant van het JBI respectievelijk voor h oofd i n g a n g v a n R O C-ASA.
Dat biedt n i et a l l e e n ammunitie voor inbra a k en vern i e l i n g ma a r ook i s het geen gezicht voor bezoekers e n pers o n e e l .
T o t slot b a r e n nieuwe on twikkelingen zorg e n . Er wordt verwacht d a t d e bouw van h et n i e u w e zwembad en h e t fa st-food resta urant gepaard z a l gaan met de nodige prob lemen en dit zal zijn effect h ebben op de andere gebrui
kers in het g e bied .
Pagina 17 Veilig en fijn in het Mercatorpark DSP - groep
Conclusie
De meeste respondenten constateren i n d e p roblematiek een verschil tussen enerzijds overdag en anderzijds 's avonds e n 's nac hts . Overdag is voorname
lijk spra ke van overlast en enige baldadigheid, ' s avonds en ' s nac hts vindt e r mee r c rimi n a l iteit plaats.
Een deel van de respondenten voelt zich n i et prettig i n het Mercatorpa r k . Er gaat veel dreig i ng uit van de ron d h a ngende jon geren na bij en rondom de ver
schill ende gebouwen i n het Mercatorpa r k en bij het tun neltje naar h et Rem
brandtpark . Het wegsturen van ro n d h a ngende jong eren he eft maa r voo r korte d u u r effect. Een ander probleem dat e rvare n wordt, is dat er veel gedeald wo rdt en d rugsgebru i k plaatsvindt, n i et allee n i n de avonduren, maa r ook steeds vaker overdag .
N a a st de vele problemen in het Me rcato rpark zijn er wel ve rbete ringen g e weest . Zo heeft het p a r k e e n meer open uiterlij k gekregen, nadat struiken e n bomen verwijderd zij n die h e t z i c h t o p bijvoorbeeld de speeltuin belemmer
den . Verder is het fietspad voorzien v a n mee r lantaarnpa l e n .
3 .4 De actoren in het gebied
Door de a a rd van het gebied zijn geen bewo ners direct bij de aanpak betrok
ken . De e n i ge b u u rtbewoners wonen o p enige afstand, n amelijk op de O rtel i us kade . Zij hebben slechts een beperkt zicht op het gebied .
De bezoe kers van het gebied bestaan u it de bezoekers van de voo rzie n i n g e n e n bedrijven , d e speeltui nbezoeke rs , de bezoekers v a n zwembad e n combi
gebouw , zij die h u n honden u itlaten en d e rondhangende jeugd . Dit cluster bezoekers i s geen samenhangende gro e p . H et zij n losse individuen . Sommi
g e n van h e n kunnen bereikt worden via de voo rzieningen die ze bezoeke n .
D e echte "bewoners" van het gebied zij n d e medewerkers va n d e voorzi enin
g e n e n bed rijve n . H u n represe ntanten zijn voornamelij k d e beh eerders van hun voorzieninge n . Daarnaast zij n e r d e werkers die het Mercatorpark wel i n h u n portefeu i l l e hebben, ma a r elders g e h u isvest zijn .
O pvallend is de mate van het solistisch opere ren bij de " bed rijve n " : ieder we rkt voor zich en heeft ma a r een be perkt contact met de bure n . H et stads
deel a c ht men te log om mee samen te werken, de politie te bureaucratisch en weinig zinvo l , de reiniging over het a l gemeen niet behul pzaam. Tussen de reg els door is te proeven, dat men vindt zelf ook wel wat meer bijdrage te k u n nen leveren.
Er i s d e wil om er wat van te ma ken . Iedereen wil een gebied waar het voor de med ewerkers prettig en vooral veilig toeven is, wil men geen schade e n wil men vooral niet het slac htoffer zij n van geweld, bedreiging e n a g ressie . Vanuit d i e beleving is men bereid om met a nderen samen te werken, zelf voorzieningen te treffen of anderszins een bijdrage te leveren aan de goede gang van zaken . Zo i s men zeer verh e u g d over het initiatief van h et stadsdeel tot het opzetten van dit vei l i g heidsp l a n .
Bela ngrijk zijn degenen over w i e gekl aagd wordt .
De (georga niseerde) in breker, de j u n k en de inc identele d aders val len echter b u i te n het bestek van deze nota . Naast d e g enomen e n nog te nemen ma at
regelen in het gebied dienen zij via h u l pverlening en ju stitie een passende reactie te krijgen .
De enige dui delijk aa nwijsbare g roep is de ha ngjeugd . H et probleem van deze g roep i s dat de leden niet individ ueel traceerbaar zij n . Momenteel wordt ge
poogd d e g roep i n kaart te breng en . H et i n d ividua li seren van de 30 à 40
Pagina 18 Veilig en fijn in het Mercatorpark DSP - groep
--- -
g roepsleden, maa kt het mog e l ij k contacten te leggen, hen nader te leren kennen e n h e n aan te spreken op h u n g e d rag . Het zou niet verbaze n , als een deel van de groep uit andere sta dsdelen komt .
De g roep mist een plek om e l ka a r te treffe n . Vroeger was een dergelij ke voo rzi ening aan wezig, n u treft men e l k a a r op een plek langs de waterkant of in d e speeltuin . Bij slecht weer is e r minder to eloop . De locatie waar men e l k a a r treft, kan op mome nten u itnodigen tot baldadig gedra g of erger. Als h et Ambulant JongerenTeam (AJT) deze jon geren kan leiden naar opvang of a n d ere voo rzi eningen, zal dat de overl a st voor a n deren e n zelfs h et aantal stra fbare feiten terugdrin gen zonder dat verplaatsing van deze overlast naar elders h et gevolg is ( het waterbed effect) .
3 . 5 Samenhang
Eilandenrijk
H et Merc atorpark i s een " eilandenrij k " . De versc hil lende ge bruikers hebben geen tot sporadisch contact met elkaar. Hier e n daar is overleg of samenwer
k i n g op een praktisch punt. Een respo ndent d r u kt het als volgt u it: "We heb
ben w e l goede buren, maa r geen samenwerki n g . "
Politie
Over d e samenwerking met d e un iformdienst van de politie u iten d e respon
denten zich zeer divers: het varieert van "ze komen direct en doen dan h u n best" tot "een bureaucratisch orgaan, waar j e niets a a n hebt" e n " ze komen h u n a uto n i et uit" . H et doen van aang ifte kost teveel tijd e n leidt tot wei n i g tot resu ltaten . De politie z o u bij s u rve i l l a n ce mee r even b i j de spee ltuin bi n
nen k u n n e n komen lopen .
De b u u rtregisseurs hebben een goede n aam, maa r zijn n i et overal even goed beken d . De b u u rtregisseurs onderhouden veel co ntacte n : met b u u rtbewo
ners, zwembad, speeltuin, jeugdinstel lingen . De bu urtreg isseurs moeten bin
nen het politied istrict vechten voor vo ldoende a a ndacht voor h u n gebied (surveillances ) , want ook de andere buurtreg isseurs willen aandacht en priori
teit voor hun gebied . Het feit dat ze in principe al leen overdag werken, be
lemmert voor een deel het zicht op zaken die bu iten die tijd vallen .
Het stadsdeel
De meningen over het sta dsdeel zijn verdeeld . H et stadsdeel zou volgens sommige respondenten meer k u n nen fa ciliteren en communiceren . Het valt op dat o o k diensten binnen h et stadsdeel me lden soms moeilij k met elkaar samen te werken . Eerder i s al vermel d dat de respondenten verh eugd zij n , dat het sta dsdeel het i nitiatief tot d i t veilig heidsplan nam en dat men hierbij betro kken wordt. Sommigen waren o o k betro kken bij de pla nvormi ng van dit g e bied .
Met n ame d e rei niging is nogal eens d e gebeten ho n d : moeilijk afspra ken mee te ma ken en als dat gebeurt, worden d eze niet (lang) nage komen of wil men dat e r sneller op signalen ge reageerd wordt. Verder wil me n geen tijdelijke opslag i n het openbaar ge bied (stenen en containers ) . Verheugd is men over de g l a d heidbestrijd i n g deze winter.
De stadsdeelwerf voert het beheer over het zwembad e n dat gaat goed sa
me n . De stad sdeelwerf h eeft de meeste e n over het a l gemeen goede contac
ten binnen h et Mercatorpark.
Het co ntact met de stadswac hten wo rdt door de respo ndenten van spee ltuin en combigebouw de laatste tijd als mi nder i ntensief erva ren, terwijl dat tot voor kort j u ist zo goed l i e p .
D e z e mensen i n uniform vertegenwoo rdigen op e e n nuttige ma nier het geza g .
Pagina 1 9 Veilig e n fijn i n het Mercatorpark DSP -groep
H et bestuur en de politiek worden ervaren a l s goed benaderba a r .
Tot enthousi asme v a n betro kkenen i s e e n nieuw overleg opgestart met o p
bou wwerk en de spee ltu i n .
In d e toe komst zal e r een n a u were samenwerking komen tussen h et zwem
bad en het Jan van Breemen In stit u ut , daar het i nstit uut en voorziening i n het nieuwe zwembad zal krijgen (thera p iebad ) .
3 . 6 Conclusies ten aanzien van d e problematiek
Pagina 20
De kern van de problematiek van h et Mercatorpark is de combinatie van de ligging en van d e i n ri chting van het gebied . Het Mercatorpark ligt v rij geïsoleerd en er zijn geen woningen in het park. Slechts op enige afstand staa n woningen aan de Orte l i u s k a d e . Er is weinig tot geen betro kkenhei d v a n b u u rtbewoners b i j h e t wel e n w e e in h e t Mercato rpark.
Dit heeft een groot effect op de sociale co ntrole die over het algemeen vrij mi nima a l is, vooral in de avond en n acht .
2 Daarnaast is h et gebied een aantrekkelijke plaats voor groepen jongere n ; deels om er rond t e h a n g e n , deels o m e r d rugs t e gebruik en . Er zijn diver
se don kere hoeken e n nissen, waar ze zich ku nnen versch u i le n . Oo k zijn er vo ldoende mogelijkheden aan voorzien ingen , gebo u wen en nu ook de bouw om hun avont u u rlijke nei g i n g e n ruimte te geve n .
D e g roepen jongeren zij n een b r o n v a n i rritaties voor de d i verse gebrui kers e n partijen in het Mercatorpra k . Zij hebben een groot aandeel in de waar
genomen en e rvaren overlast. Er vi nden vern ielingen en inb ra ken pl a ats, ma a r ook intimi daties en zelfs bedreigingen komen vo o r . Het is n i et te on
derscheiden welk deel door hen voor hun re kening wordt genome n en welk deel door a n deren . Aangezien zij d e enige herkenbare groep zij n , en ongetwijfel d hun partijtje meeblazen, worden zij als dader van ( bij na) alle s aan gezien .
3 Een oorza a k voor het g e d rag van d e jongeren is dat er in de directe omge
ving weinig mogelijkheden zijn om activiteiten te ontplooien of dat ze een plek voor zichzelf hebbe n . H et is een probleem dat zich blijft verplaatsen . Ze zijn a l eerder weggestuurd en zoeken d a n een nieuwe plaats, waa rbij het Mercato rpa rk een goed a lternatief i s . Alleen wegjagen uit h et Merca
torpark, zonder alternatief, zal elders een probleem doen ontsta a n . Dit is een d u i delijk signaal, waar iets mee gedaan moet worde n .
4 De ringweg die er a a n d e weste l ij k e kant langsloopt, wordt n i et gezien als een beschermende wal voor het gebied, maar integendeel als een vei lige route voo r inbre kers na a st al lerlei a n dere vl uchtwegen . Er zijn ka ntoren en veel gepa rkeerde auto ' s . Dit alles maakt h et een aantrekkelij k gebied voor in brekers .
5 Er vinden di verse ontw i k kelingen plaats, zoals de bouw van h et Tria dege
bouw . Later volgt d a n nog de bouw van het nieuwe zwembad e n een fast-food resta u rant . Mogelijkerwijs volgt daa rna hoogbouw op d e plek waar n u d e school sta a t . Als bij d e ze bouw bezoe kersintensieve voorzie
ningen en woningen gebouwd worden en er bij de in passing i n de omge
ving zorgvuldig naar de veiligheid seffecten gekeken wordt, kan e r veel i n de vei lighei dssituatie ve rbeteren .
Veilig en fijn in het Mercatorpark DSP - groep
Pagina 21
6 Een belangrijke co nsequentie van d eze extra voorzieningen zal het toene
men zijn van de verkeersintens iteit e n d e pa rkeerdru k . Die kunnen ag ressie e n overlast voor huidige g e b r u i kers en voor de omwonenden tot gevolg hebben . Het is nu het moment om d e verkeersbewegingen onder de loep te nemen, mede met het oog op d e sociale vei lig heid .
D e functiemeng i n g van de verschillende verkeerssoorten (personeel, be
zoekers, pa rkeerders, stadswerf en levera nci ers) zal ook kunnen leiden tot o pstoppingen en onberei kbaarheid van voorzieningen voor de bezoekers ( i n validen) van bijvoorbeeld h et J B I . Moet je met verkeersl ussen werken of j ui st doorstro ming van noord n a a r z u i d rea lisere n . Het verdient a a nbeve
l i n g een visie op een eventuele f u n ctiescheiding in het verkeer te ontwik
kelen om tot een prioriteits keuze te komen inzake verkeersveiligheid ( l us
sen) dan wel sociale veilig heid (doo rstromi n g ) . Dat noodza a kt ook tot een visie op het geldende parkeerbeleid .
7 Een belang rijke partner i n h et geheel, de politie, is n iet van a lle feiten e n problemen op d e hoogte . Dit h eeft weer t e ma ken met d e lage bereidheid tot aa ngifte . Respondenten zien o p tegen het doen van aang ifte en vragen zich wat de zin e r van is, maar ook a n g st voor represail les speelt een ro l , terwijl d e mensen die w e l a a n gifte d o e n juist v a a k lovend over d e politie zij n .
8 D e partijen in h et Mercato rpark w i l l e n komen tot meer onderling co ntact en waar mogelijk e l kaar terzijde sta a n bij problemen . Opva llend is dat men d a a rbij o o k kriti sch naar d e eigen rol kijkt . Tijdens het proces van de tot
sta n d koming van dit rapport is de w i l tot sa menwerking en verbetering van d e veiligheid e n leefbaarheid i n het park sterk verbeterd . Dit is n i et al
leen de belangrij kste co nclusie, m a a r o o k de g rootste winst van dit pro
ces .
9 N a a r de mening van DSP-groep zal het de mo eite lonen om de subjectieve veilig heidsgevoelens van bezoekers en perso neelsleden positief te beïn
vloeden via voo rlichti ng en door te laten zien dat politie en stadswacht ac
tief aan wezig zij n .
Veilig en fij n i n het Mercatorpark DSP -groep
