University of Groningen The interplay between CD4 T cells and tumor cells in Hodgkin lymphoma Veldman, Johanna

(1)

The interplay between CD4 T cells and tumor cells in Hodgkin lymphoma Veldman, Johanna

DOI:

10.33612/diss.191061669

IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below.

Document Version

Publisher's PDF, also known as Version of record

Publication date:

2021

Link to publication in University of Groningen/UMCG research database

Citation for published version (APA):

Veldman, J. (2021). The interplay between CD4 T cells and tumor cells in Hodgkin lymphoma: interactions and immune checkpoint blockade. University of Groningen. https://doi.org/10.33612/diss.191061669

Copyright

Other than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons).

The publication may also be distributed here under the terms of Article 25fa of the Dutch Copyright Act, indicated by the “Taverne” license.

More information can be found on the University of Groningen website: https://www.rug.nl/library/open-access/self-archiving-pure/taverne- amendment.

Take-down policy

If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim.

Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): http://www.rug.nl/research/portal. For technical reasons the number of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum.

Download date: 16-10-2022

(2)

567326-L-bw-Veldman 567326-L-bw-Veldman 567326-L-bw-Veldman 567326-L-bw-Veldman Processed on: 7-10-2021 Processed on: 7-10-2021 Processed on: 7-10-2021

Processed on: 7-10-2021 PDF page: 185PDF page: 185PDF page: 185PDF page: 185

Appendices

(3)

(4)

A

Author Affiliations | 187

Author affiliations

Lydia Visser¹ Sibrand Poppema² Anke van den Berg¹ Arjan Diepstra¹

Magdalena Huberts-Kregel³ Natasja Muller¹

Bouke Hepkema³ Jessica Rodrigues Plaça^1,4 Lauren Chong⁵

Miente Martijn Terpstra⁶ Mirjam Mastik¹

Léon C. van Kempen¹ Klaas Kok⁶

Tomohiro Aoki^5,7 Christian Steidl^5,7 Zainab N. D. Alsada¹ Wouter J. Plattel⁸ Isabelle van der Windt¹ Inge Walinga¹

[1] Department of Pathology and Medical Biology, University Medical Center Groningen, University of Groningen, Groningen, The Netherlands.

[2] School of Medical and Health Sciences, Sunway University, Bandar Sunway, Malaysia.

[3] Department of Laboratory Medicine, University Medical Center Groningen, University of Groningen, Groningen, The Netherlands.

[4] National Institute of Science and Technology in Stem Cell and Cell Therapy (INCT/CNPq) and Center for Cell-Based Therapy, CEPID/FAPESP, Brazil.

[5] Centre for Lymphoid Cancer, British Columbia Cancer, Vancouver, British Columbia, Canada.

[6] Department of Genetics, University Medical Center Groningen, University of Groningen, The Netherlands.

[7] Department of Pathology and Laboratory Medicine, University of British Columbia, Vancouver, British Columbia, Canada.

[8] Department of Hematology, University Medical Center Groningen, University of Groningen, The Netherlands.

(5)

Nederlandse Samenvatting

Hodgkin lymfoom (HL) is een vorm van lymfeklierkanker waarbij de tumorcellen ontstaan zijn uit B cellen. De tumorcellen in HL worden ook wel Hodgkin-Reed Sternberg (HRS) cellen genoemd en deze zijn te herkennen aan hun grote en meer lobbige kernen. Het karakteristieke aan HL is dat de tumormassa vaak maar voor 1% uit tumorcellen bestaat die worden omgeven door een infiltraat van inactieve normale immuuncellen. De meerderheid van deze immuuncellen zijn CD4+ T cellen. Uniek voor HL is de vorming van zogenaamde rosetten, een ring van CD4+ T cellen die direct gebonden zijn aan de HRS cellen. HL komt het meest voor bij jonge mensen tussen de 15 en 30 jaar en wordt vaak behandeld met chemotherapie in combinatie met radiotherapie. Deze behandeling is erg effectief (>80%

overleving na 5 jaar), maar de overlevenden hebben wel een hoger risico op klachten en eerder overlijden ten opzichte van hun leeftijdsgenoten door de late effecten van behandeling. In dat opzicht is behandeling met immuun checkpoint blokkade (ICB), die zorgt voor een re-activatie van het immuunsysteem, een interessante nieuwe behandeloptie met relatief weinig bijwerkingen. Deze behandeling geeft zeer goede resultaten in patiënten die na chemotherapie refractair zijn of een recidief krijgen. Eerste resultaten van ICB in de eerste-lijn behandeling in combinatie met minder toxische chemotherapie behandelingen zijn ook veelbelovend. Het exacte werkingsmechanisme in HL is echter onbekend. Het doel van dit promotie onderzoek was om rosetterende CD4+ T cellen en hun interacties met HRS cellen beter te karakteriseren. Daarnaast werd de rol die CD4+ T cellen spelen bij de succesvolle ICB therapie in HL onderzocht.

In Hoofdstuk 2 hebben we een nieuw korte termijn model opgezet waarin we de interacties van CD4+ T cellen en HRS cellen in vitro konden bestuderen. Om dit te doen hebben we HL cellijnen samen gekweekt met gematchte perifere bloed mononucleaire cellen (PBMCs). HRS cellen brengen in de meeste gevallen alle componenten die nodig zijn voor presentatie van antigenen tot expressie. Op basis van deze gegevens was onze hypothese dat HRS cellen een interactie aangaan met T cellen door de formatie van de immunologische synapse, een structuur die zich normaal vormt tussen antigeen presenterende cellen en T cellen. In ons model hebben we vorming van rosetten bestudeerd onder normale condities en onder condities waarbij we interfereerden met moleculen belangrijk voor immunologische synapse formatie (bv. HLA klasse II-T cel receptor (TCR), CD58-CD2 en CD54-CD11a). Deze studies toonden aan dat HLA klasse II-TCR interactie vooral belangrijk was voor T cel activatie, terwijl CD2-CD58 zowel nodig was voor de vorming van rosetten als voor T cel activatie. In ons model konden we geen rol aantonen voor CD54-

(6)

A

Dutch summary (Nederlandse samenvatting) | 189

CD11a interacties. Directe interactie van HLA klasse II met het TCR geassocieerde molecuul CD4 en CD58 met CD2 werd bevestigd in HL patiënten weefsel door het gebruik van proximity ligation assays. Gebaseerd op deze data concluderen wij dat interactie van CD58 met CD2 leidt tot T cel adhesie, waardoor HLA klasse II aan de TCR kan binden. Als vervolgens een antigeen op tumorcellen wordt herkend als zijnde vreemd dan initieert dit de formatie van de immunologische synapse. Dit wordt gevolgd door contact stabilisatie door CD58-CD2 interacties gezamenlijk leidend tot T cel activatie. In ons model zagen we uitgebreide rosettering al na 30 minuten wat aangeeft dat er veel verschillende antigenen worden herkend. De mate van activatie van T cellen (op basis van de IL-2 productie) was laag, met name in kweken met HLA gematchte PBMCs, mogelijk door incomplete activatie of additionele remming van T cellen door HRS cellen.

Het karakteriseren van rosetterende T cellen is in het verleden lastig gebleken. In patiënten weefsel is beschreven dat de CD4+ T cellen die zich dichtbij de tumorcellen bevinden geen CD26 tot expressie brengen. CD26 is een belangrijke marker voor T cel co- stimulatie en IL-2 productie. In Hoofdstuk 3 hebben we deze cellen gekarakteriseerd door CD4+CD26- en CD4+CD26+ T cellen uit patiënten cel suspensies te sorteren, een genexpressie profiel te maken en het gebruik van de TCR variabele segmenten in kaart te brengen. Deze analyses lieten zien dat de CD4+CD26- T cellen die dichtbij de tumorcellen liggen antigeen ervaren en polyklonaal zijn met een uitgeput fenotype. Het genexpressie profiel van CD4+CD26- T cellen bleek karakteristieken te hebben van zowel regulatoire geheugen T cellen (geheugen Treg) en T folliculaire helpercellen (Tfh), goed gekarakteriseerde antigeen ervaren T cel subsets. Dit werd niet gezien in de CD4+CD26+ T cellen. Het veranderde genexpressieprofiel kan mogelijk verklaard worden door de hoge expressie van de transcriptiefactoren TOX en TOX2 die specifiek was voor deze CD4+CD26- T cellen. Immuunhistochemische kleuringen lieten zien dat TOX en TOX2 vaak aanwezig waren in de rosetterende T cellen. Beide transcriptiefactoren staan bekend om hun rol in het induceren van uitputting in T cellen. Daarnaast kunnen ze invloed hebben op de differentiatie naar Tfh cellen en de inductie van expressie van immuuncheckpoints. Samen met onze data in Hoofdstuk 2 komen we daarmee tot een model waarin HRS cellen antigeen ervaren CD4+ T cellen aantrekken. Deze CD4+ T cellen gaan vervolgens herhaaldelijk een TCR-HLA klasse II interactie aan met HRS cellen resulterend in een laag niveau van activatie en inductie van een uitgeputte staat gedreven door TOX en TOX2 expressie. Deze uitgeputte T cellen vormen dan een beschermend milieu rondom de HRS cellen, waardoor deze kunnen overleven en niet meer in contact komen met andere effectieve anti-tumor immuuncellen.

In het tweede deel van dit proefschrift hebben we gefocust op ICB in HL. Alhoewel ICB goede responsen geeft in de meeste HL patiënten, zijn complete responsen schaars en is

(7)

progressie vrije overleving vaak gelimiteerd. In Hoofdstuk 4 beschrijven we de literatuur over de mogelijke werkingsmechanismen van ICB in HL en mechanismen die verantwoordelijk zouden kunnen zijn aan het optreden van resistentie tegen ICB. In solide maligniteiten worden CD8+ T cellen beschouwd als de werkzame cellen tijdens ICB.

Aangezien in HL CD8+ T cellen meestal niet in de buurt van HRS cellen aanwezig zijn en HLA klasse I expressie vaak afwezig is op HRS cellen, is een rol van CD4+ T cellen in de respons op ICB logischer. CD4+ T cellen zijn in de meerderheid in HL, zijn altijd gebonden aan HRS cellen en de aanwezigheid van HLA klasse II is voorspellend voor de respons op ICB. Resistentie tegen ICB kan worden veroorzaakt door HRS cel geïnduceerde mechanismen die het micromilieu vormgeven of door de afwezigheid van (neo)antigenen door verlies van HLA expressie of lage hoeveelheid mutaties waardoor T cellen niet geactiveerd worden.

Daarnaast kunnen de T cellen direct geremd worden door expressie van meerdere immuuncheckpoints, adenosine productie of indoleamine 2,3-dioxygenase metabolisme.

Naast T cellen, kunnen ook tumor geassocieerde macrofagen (TAMs) of natural killer (NK) cellen een rol spelen in de respons op ICB.

Naast expressie van immuun checkpoints op het membraan van tumorcellen of TAMs, kunnen ze ook voorkomen in een niet membraan gebonden vorm in het bloed. In Hoofdstuk 5 hebben we bestudeerd of plasma levels van eiwitten in de PD-1-PD-L as representatief zijn voor de expressie patronen geobserveerd in HL weefsel. Circulerend PD- L1 (sPD-L1) bleek de meest veelbelovende biomarker op basis van de hogere sPD-L1 in het plasma van patiënten ten opzichte van controles en de correlatie met verschillende klinische parameters. Ook was een hoge PD-L1 expressie in het tumor micromilieu geassocieerd met hoge sPD-L1 levels in het bloed. Echter de totale hoeveelheid PD-L1 in de tumor correleerde niet direct met de sPD-L1 levels. Naast deze resultaten hebben we ook laten zien dat PD-1 expressie in zowel weefsel als plasma positief geassocieerd was met VEGF. Op basis van deze bevindingen is het belangrijk om in toekomstige studies met ICB sPD-L1 levels te monitoren tijdens behandeling en dit te vergelijken met de voorspellende waarde van de PD-L1 expressie status in weefselbiopten afgenomen voor de start van de behandeling. Op deze manier kan worden bepaald welk van deze twee analyses de beste biomarker is voor de behandelrespons.

Naast PD-1 zijn er meerdere andere immuun checkpoints die tot expressie komen in het micromilieu rondom de HL tumorcellen. Om de beste behandelopties te selecteren zou een in vitro model waarmee betrouwbaar de efficiëntie van verschillende immuun checkpoint blokkers getest kan worden van grote toegevoegde waarde kunnen zijn. In Hoofdstuk 6 was ons doel om een lange termijn in vitro model op te zetten dat HL biologie nabootst en ons de mogelijkheid geeft het effect van ICB op CD4+ T cel functionaliteit te testen. Ons model bevat een twee-staps kweek methode van PBMCs met bestraalde HL

(8)

A

Dutch summary (Nederlandse samenvatting) | 191

cellijnen. In de eerste kweekstap van 7 dagen werd de expressie van PD-1 en CTLA-4 op CD4+ T cellen geïnduceerd; deze upregulatie was sneller en hoger in HLA klasse II ongematchte dan gematchte PBMCs. In de tweede kweekstap van 4 dagen werd ICB toegevoegd en werden de effecten op T cel activatie, proliferatie en cytotoxisch potentieel gemeten. Nivolumab, een PD-1 blokker, zorgde consistent voor een toename van T cel activiteit en proliferatie in kweken met een PD-L1+ HL cellijn. Ipilimumab, een CTLA-4 blokker, was daarentegen niet effectief in kweken met gematchte PBMCs, mogelijk door de lage hoeveelheid CD4+CTLA-4+ T cellen na de eerste kweekstap. Combinatie behandeling met beide ICBs in ongematchte kweken resulteerde in een verdere toename in T cel activatie ten opzichte van nivolumab alleen. Ondanks het effect van nivolumab op T cel activatie en proliferatie, was er weinig toename in doding van de tumorcellen. Opvallend genoeg zagen we wel een toename van cytotoxisch potentieel in de CD4+ T cellen, vooral tijdens de tweede kweekstap, die zelfs meer prominent was na nivolumab behandeling. Na verdere optimalisatie zou ons model in de toekomst gebruikt kunnen worden om snel de meest effectieve (combinatie)therapieën te vinden die getest kunnen worden in klinische trials.

(9)

(10)

A

Acknowledgements | 193

Acknowledgements

Dan nu de pagina die in elk proefschrift waarschijnlijk het meest gelezen wordt en terecht natuurlijk, want dit proefschrift was er nooit gekomen zonder de hulp, adviezen of steun van meerdere mensen. Deze wil ik dan ook graag persoonlijk bedanken.

Allereerst wil ik mijn supervisors Arjan Diepstra, Lydia Visser en Anke van den Berg bedanken. Beste Arjan, jij was de eerste persoon die ik leerde kennen op de afdeling Pathologie. Want ja, wie vind je als je binnen het UMCG iemand zoekt die iets met EBV doet en je wil begeleiden tijdens een buitenlandse stage. Na deze stage klopte ik bij je aan met de vraag of je het zag zitten om samen een projectvoorstel te schrijven. Gelukkig zei je ja en dit heeft geleid tot het project waaraan ik de afgelopen 4 jaar heb gewerkt. Hier heb ik geen seconde spijt van gehad en het project is met de jaren alleen maar interessanter geworden.

Ik wil je bedanken voor het feit dat ik altijd bij je terecht kon voor vragen, het kijken van coupes, het verbeteren van stukken of discussies over de resultaten. Nog steeds ben ik onder de indruk als jij met één draai aan de microscoop een tumorcel vind waarnaar ik net 20 minuten heb gezocht. Daarnaast heb ik veel geleerd van jou manier van schrijven en doordenken over de resultaten. Daar waar ik vaak dichtbij de resultaten blijf, denk jij al veel verder en dit vormde denk ik een goede combinatie voor het schrijven van discussies. Ik hoop dat je de komende jaren het werk gedaan tijdens dit project kan voortzetten en nog meer mooie resultaten kunt boeken. Beste Lydia, zonder jou was dit project heel wat minder succesvol geworden en zeker minder gezellig. Bedankt dat ik altijd bij je langs kon lopen en je me altijd hielp met vragen over de opzet van experimenten, het lezen van stukken, het kleuren van coupes en ga zo maar door. Zonder jou hadden we nooit bedacht om naar IL-2 te gaan kijken in de rosettering experimenten en was het model om immuun checkpoint blokkade te testen nooit ontstaan. Daarnaast kon ik ook altijd bij jou (of jij bij mij) langslopen om het over andere dingen te hebben. Bedankt voor al je goede adviezen, leuke bakrecepten, alle verhalen en het aanhoren van al mijn verhalen. Ik ben er altijd van onder de indruk hoe positief jou kijk is op dingen, hoeveel geduld je hebt en hoe rustig je kunt blijven wanneer anderen stressen. Daarnaast ben jij op de hoogte van alles, maar dan ook echt alles, op het lab en zou ik niet weten hoe de research op het O&O lab zonder jou draaiende zou blijven. Hopelijk kun je in de toekomst nog veel meer resultaten behalen met het immuun checkpoint model en daarnaast veel plezier hebben met creatieve bak en haak projecten. Beste Anke, jou zag ik vooral vaak op vrijdag tijdens al onze gezamenlijke meetings. Ik wil je bedanken voor je inbreng en altijd kritische blik op mijn resultaten tijdens de werkbesprekingen. Daarnaast verbaasde het me dat jij altijd zo snel mijn stukken van

(11)

suggesties en verbeteringen kon voorzien waardoor ik weer verder kon. Jij hebt me ook geleerd dat ik soms best wat harder mag zijn en mensen meer mag pushen wanneer er te lang geen (re)actie komt. Jij hebt altijd oog voor alle PhD studenten hier en zeker voor degenen die alleen zaten in Groningen tijdens de coronatijd. Ik ga er dan ook vanuit dat je de komende jaren nog veel meer mensen succesvol door hun PhD gaat loodsen.

The members of the reading committee Peter Heeringa, Toos Daemen and Wolfram Klapper. Beste Peter en Toos, jullie zaten zowel in mijn PhD evaluatie commissie als in de leescommissie. Bedankt voor de interesse en suggesties tijdens onze jaarlijkse meetings en het lezen en beoordelen van mijn proefschrift. Dear Wolfram, it was nice to meet you and collaborate on the HLA stainings in the NIVAL trial. Thank you for reading and evaluating my thesis.

Dan de mensen op het Transplantatie Immunologie lab en in het bijzonder Bouke Hepkema en Magdalena Huberts-Kregel. Bouke, jij was altijd in staat me te helpen met vraagstukken over HLA. Jou rustige en duidelijke uitleg heeft me veel geleerd over hoe complex het matchen van HLA types wel niet is. Daarnaast mocht ik altijd meelopen met technieken op het lab om hier zelf ook een beeld bij te krijgen, bedankt dat dit allemaal kon.

Magdalena, jij hebt mij enorm geholpen met het selecteren en bloed afnemen van HLA gematchte donoren voor wat uiteindelijk Hoofdstuk 2 is geworden. Fijn dat dit zo allemaal geregeld kon worden.

Daarnaast had ik de gezelligheid en goede gesprekken met kamergenoten en met mede PhD studenten niet willen missen. Beste Rianne Veenstra, bedankt voor al je gezelligheid op het lab en later op onze nieuwe (“oude”) kamer in het Triade gebouw. Wat hebben we een leuk weekend beleefd op het Hodgkin Congres in Keulen, wat nu ik terugkijk mijn enige real life buitenlands congres blijkt te zijn. Zelfs nadat je naar QPS was vertrokken hebben we altijd contact gehouden en af en toe bijgepraat tijdens de lunch. Ik wens je heel veel succes met het afronden van je PhD. En ik weet zeker dat het je gaat lukken, niet opgeven! Beste Mathilde de Jong en Myra Langendonk, ik noem jullie maar in één adem want ik zag jullie meestal met zijn tweeën haha. Samen hebben we toch lange tijd een kantoor gedeeld. Jullie brachten altijd gezelligheid op de kamer en in het lab en zonder jullie was mijn PhD heel wat saaier geweest. Bedankt voor de leuke gesprekken en lunches.

Mathilde heel veel succes als Postdoc in Duitsland en Myra veel succes met de laatste loodjes van je PhD. Beste Lotteke Ziel-Swier, ik ben blij dat ik je beter heb leren kennen tijdens de laatste 1,5 jaar toen we samen een kamer deelden. Het was altijd leuk om weer even bij te praten over onze projecten, struggles en andere zaken natuurlijk. Daarnaast was

(12)

A

Acknowledgements | 195

het altijd enorm schattig om weer leuke foto’s en filmpjes van Aletta te kunnen zien. Heel erg bedankt ook voor de hulp met het fotograferen van de omslag voor deze thesis, hij is super geworden! Veel succes met het laatste jaar van je Postdoc en hopelijk komen er nog een paar mooie publicaties aan. Beste Joost Kluiver, ook wij hebben een kamer gedeeld de laatste tijd van mijn PhD. Bedankt voor al je input tijdens de journal clubs en leuke discussies over sportwedstrijden. Veel succes met het combineren van KMBP en onderzoeks taken!

Dear Yichen Liu, we started our PhD around the same time and although we had completely different projects we regularly talked about our lives and projects. I always found it very nice to hear about your adventures in the Netherlands/Europe and the amount of things you are able to squeeze into one holiday. I also think you like Dutch food more than me, especially haring. Good luck with finishing your PhD and I am sure you will succeed as a Pathologist later on! Dear Peija Jiang, we are both working on Hodgkin lymphoma and saw each other most often in the HLA meeting. I think you talked for 75% of the meetings and my input would usually be limited to saying I have nothing to discuss. You are a very nice guy, who could always make me laugh. Good luck with the final part of your PhD. Beste Nienke Smit, al ben je geen kamergenoot of mede PhD student jou kan ik natuurlijk niet vergeten.

Bedankt voor alle gezelligheid op het lab, in de kweek en tijdens het koffiedrinken. Veel succes met de toekomstige CAR T cell projecten en natuurlijk het schaatsen. Ik hoop dat ik je ooit nog eens op de Weissensee zie winnen. Also many thanks to former and current lab members Melanie, Fubiao, Larissa, Pei, Geok Wee, Weiting, Xing, Zainab, Penny, Roza, Yuji and Miguel. Thank you for all the talks, cakes and happy times! All the best in life and work.

Daarnaast wil ik ook alle analisten op het O&O en DNA lab bedanken : Bea Rutgers, Jasper Koerts, Monique Lodewijks, Marjan Reinders-Luinge, Marian Bulthuis, Tineke van der Sluis, Wierd Kooistra, Debora de Jong, Lorian Slagter-Menkema, Mirjam Mastik en Annika Seitz. Bedankt voor alle hulp met het leren van technieken, snijden van coupes en andere praktische zaken. Zonder jullie kennis zou het werk op het lab heel wat minder soepel verlopen.

Daarnaast heb ik tijdens mijn PhD de kans gekregen meerdere studenten te begeleiden. Ik heb hier veel van geleerd en hopelijk hebben jullie ook veel geleerd. Bedankt voor jullie hulp tijdens alle verschillende projecten. Beste Zainab Alsada, bedankt voor al het werk dat je gedaan hebt aan de ELISA assays in Hoofdstuk 5. Dit heeft ons een mooie publicatie opgeleverd! Beste Natasja Muller en Erika van Es, bedankt voor jullie inzet, doorzettingsvermogen en enthousiasme. Ondanks dat jullie project deze Thesis niet heeft gehaald, gaven de experimenten en vooral de uitkomsten zeker stof tot nadenken! Als laatste Inge Walinga en Isabelle van der Windt, bedankt voor jullie hulp bij de experimenten

(13)

die uiteindelijk tot Hoofdstuk 6 hebben geleid. Wat heeft dit veel interessante resultaten opgeleverd en hopelijk kan dit in de toekomst nog leiden tot een mooie publicatie.

Also a big thanks to all other collaborators and co-authors, Wouter Plattel, Christian Steidl, Lauren Chong, Tomohiro Aoki, Klaas Kok, Martijn Terpstra, Jessica Rodriguez Plaça and Léon van Kempen. Thank you for the suggestions on my manuscripts, help with RNA-seq analysis or help with NanoString analysis. Ultimately our work led to some nice manuscripts.

Naast collega’s heb ik ook veel gehad aan mijn vrienden de afgelopen jaren. Bedankt daarvoor. Beste Harma en Trinette, we kennen elkaar al sinds groep 1 van de basisschool en we zijn nog steeds goede vriendinnen. Wat hebben we al veel meegemaakt in die tijd en ondanks dat we allemaal iets totaal anders doen zijn jullie altijd geïnteresseerd en is het altijd weer gezellig. Bedankt voor al leuke momenten, etentjes, cocktails en uitstapjes!

Beste Hilde, sinds jij mijn huisgenoot werd was het altijd gezellig in huis en was er altijd iemand om mee te praten. Bedankt voor alle gezellige avondjes met lekker eten en series!

Beste Andrea, sinds het bachelor project waar we uren samen hebben doorgebracht in het donker hebben we altijd contact gehouden. Bedankt voor alle gezelligheid, gepraat over onze PhDs, etentjes en picknicks. Veel succes met je laatste jaar als PhD! Dear Jiske and Christy, it is nice to have friends who are in the same situation as you. We all continued as PhDs in the UMCG after our master studies. It was nice to have regular dinners and talk (sometimes complain) about our life and struggles as PhD students. Good luck with finishing your PhD, I am sure you guys will be successful!

Als laatste wil ik ook mijn familie bedanken. Beste Heit en Mem, zo ongeveer elk weekend kon ik weer naar jullie komen om even al mijn verhalen kwijt te kunnen. Het was altijd weer fijn om thuis te komen. Bedankt voor alles. Beste Nynke, bedankt dat je mijn paranimf wil zijn en hebt geholpen met de voorkant van mijn boekje. Ik kon altijd bij je terecht, al was mijn leven vaak minder spectaculair dan dat van jou. Beste Pier en Julie, jullie ook bedankt voor de steun tijdens mijn PhD. Het was altijd weer fijn om even wat van jullie te horen. Beste Pake en tante Jetske, jullie zijn altijd ontzettend geïnteresseerd in wat ik allemaal doe. Bedankt voor alle adviezen en positieve berichten die ik altijd van jullie krijg!

Het wordt zeker gewaardeerd.

(14)

A

About the author | 197

About the author

Johanna Veldman was born on the 14th of June 1994 in Leeuwarden, the Netherlands. She did her secondary education at CSG Comenius in Leeuwarden, which she finished in 2012. In the same year she started her Bachelor Life Science and Technology at the University of Groningen with the major Biomedical Sciences and the minor Pharmaceutical Sciences. After finishing her Bachelor in 2015, she continued with a Topmaster program Medical Pharmaceutical Drug Innovation at the University of Groningen. During her Master’s degree, Johanna did two research projects in the field of Immunology. In the first project, she studied the effect of immunosuppressive medication on in vitro B cell cytokine production in ANCA associated vasculitis and systemic lupus erythematosus patients in the Vasculitis research group at the UMCG. During her second research project she wanted to develop her molecular biology skills with a project in the Department of Virology at Imperial College London. In this project, she studied the function of EBNA-LP in B cell transformation and metabolism after Epstein Barr Virus infection. The focus of this project was on the interaction between EBNA-LP and Sp100/Sp140L family of proteins. As a final assignment of her Master program, Johanna wrote a PhD proposal together with Dr. Arjan Diepstra, which was subsequently funded. In 2017, she started her PhD in the Lymphoma Research Group at the UMCG under the supervision of Dr. Arjan Diepstra, Dr. Lydia Visser and Prof. Dr. Anke van den Berg. The project was focused on the interactions between CD4+ T cells and tumor cells in Hodgkin lymphoma, with a specific focus on the role of CD4+ T cells in the highly successful immune checkpoint blockade therapy. This resulted in the present PhD thesis in 2021.

(15)

(16)

A

Publications | 199

List of publications

1. Veldman J, Visser L, Berg AVD, Diepstra A. Primary and acquired resistance mechanisms to immune checkpoint inhibition in Hodgkin lymphoma. Cancer Treat Rev. 2020 Jan; 82:101931. doi: 10.1016/j.ctrv.2019.101931.

2. Aoki T, Chong LC, Takata K, Milne K, Hav M, Colombo A, Chavez EA, Nissen M, Wang X, Miyata-Takata T, Lam V, Viganò E, Woolcock BW, Telenius A, Li MY, Healy S, Ghesquiere C, Kos D, Goodyear T, Veldman J, Zhang AW, Kim J, Saberi S, Ding J, Farinha P, Weng AP, Savage KJ, Scott DW, Krystal G, Nelson BH, Mottok A, Merchant A, Shah SP, Steidl C. Single-Cell Transcriptome Analysis Reveals Disease-Defining T- cell Subsets in the Tumor Microenvironment of Classic Hodgkin Lymphoma. Cancer Discov. 2020 Mar; 10(3):406-421. doi: 10.1158/2159-8290.CD-19-0680.

3. von Borstel A, Abdulahad WH, Dekkema G, Rutgers A, Stegeman CA, Veldman J, Heeringa P, Sanders JS. Mycophenolic acid and 6-mercaptopurine both inhibit B-cell proliferation in granulomatosis with polyangiitis patients, whereas only mycophenolic acid inhibits B-cell IL-6 production. PLoS One. 2020 Jul; 15(7):e0235743. doi:

10.1371/journal.pone.0235743.

4. Veldman J, Visser L, Huberts-Kregel M, Muller N, Hepkema B, van den Berg A, Diepstra A. Rosetting T cells in Hodgkin lymphoma are activated by immunological synapse components HLA class II and CD58. Blood. 2020 Nov; 136(21):2437-2441.

doi: 10.1182/blood.2020005546.

5. Veldman J, Alsada ZND, van den Berg A, Plattel WJ, Diepstra A, Visser L. Soluble PD- L1 is a promising disease biomarker but does not reflect tissue expression in classic Hodgkin lymphoma. British Journal of Haematology. 2021 May; 193(3):506-514. doi:

10.1111/bjh.17362.

6. Gerhard-Hartmann E, Goergen H, Bröckelmann PJ, Mottok A, Steinmüller T, Zamo A, Neriah SB, Sasse S, Borchmann S, Fuchs M, Borchmann P, Reinke S, Engert A, Veldman J, Diepstra A, Klapper W, Rosenwald A. 9p24.1 alterations and PD-L1 expression in early-stage classic Hodgkin lymphoma: An analysis from the GHSG NIVAHL trial. Br J Haematol. 2021 Sep. doi: 10.1111/bjh.17793. Epub ahead of print.

7. Garcia-Marquez MA, Thelen M, Reinke S, Keller D, Wennhold K, Lehmann J, Veldman J, Borchmann S, Rosenwald A, Sasse S, Diepstra A, Borchmann P, Engert A, Klapper W, von Bergwelt-Baildon M, Bröckelmann PJ, Schlößer HA. Reverted exhaustion phenotype of circulating lymphocytes as immune correlate of anti-PD1 first-line treatment in Hodgkin lymphoma. Accepted at Leukemia. September 2021.