Jaarverslag 2020 van de Historische Vereniging Alkmaar ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Huisvesting

Huisvesting bestuurskantoor

Adres: Nassaulaan 43, 1815 GJ Alkmaar.

Algemeen

Het jaar kenmerkte zich door de aanwezigheid van het coronavirus SARS-CoV-2 dat de besmettelijke en soms dodelijke ziekte Covid-19 kan veroorzaken. Inmiddels is een ‘totale’ lockdown afgekondigd tot 20 januari 2021.

Het betekende dat in 2020 vele geplande activiteiten geen doorgang konden vinden. Deze schuiven nu door naar 2021 in de hoop dat we binnenkort kunnen beschikken over een vaccin. Waardoor we weer enigszins normaal kunnen samenkomen bij lezingen, wandelingen, Pinksterdrie, Open Huis en Algemene

Ledenvergadering, zoals we dat gewend waren.

De Algemene Ledenvergadering was gepland voor 7 april 2020, maar is doorgeschoven vanwege de coronamaatregelen en is uiteindelijk gehouden in een live stream met ingevoegde video-opnamen op 6 oktober 2020 in de Consistorie van de Grote Kerk.

Bestuurssamenstelling

Carol Korringa, voorzitter, commissie Ruimte en commissie Puienprijs;

Anneke Goddijn, secretaris tot 7 april 2020;

Lucas Zimmerman, penningmeester en in de periode 7 april – 6 oktober 2020 ook secretaris;

Feyko Alkema, tot 7 april 2020, commissie Pré-advies Welstand;

Netty Bleichrodt, commissie Kunst en Geschiedenis, commissie Wandelingen en Open Huis;

Klaas te Bos, plv. voorzitter, commissie Documentatie, commissie Lezingen en vertegenwoordiger van het bestuur bij Alkmaarders-op-de-Kaart en bij het Alkmaars Historisch Café;

Joost Cox, hoofd- en eindredacteur Oud-Alkmaar;

Rob Marijn, Pr en media.

Jos Stroomer, commissie Monumentenloods, commissie Pré-advies Welstand en commissie Pinksterdrie;

Rob de Vries, archeologie.

Door het vertrek van Anneke Goddijn per 7 april 2020 kwam de functie van secretaris vacant en is

waargenomen door Lucas Zimmerman. Door de ALV is op 6 oktober 2020 Henk de Kruik als bestuurslid gekozen en hij vervult vanaf die datum de functie van secretaris.

Jos Stroomer heeft de portefeuilles van Feyko Alkema overgenomen. Feyko Alkema is bij zijn afscheid op 6 oktober 2020 benoemd tot erelid van de Historische Vereniging Alkmaar.

Financiën

Het jaar 2020 pakt financieel anders uit dan verwacht. De corona-uitbraak is daar debet aan. De inkomsten en uitgaven bij Pinksterdrie zijn bijvoorbeeld weggevallen, op wat voorbereidingskosten na. Door het stilvallen van andere verenigingsactiviteiten zijn daar ook geen kosten en / of inkomsten of kwamen deze er geheel anders uit te zien dan bij de ALV was voorzien. Voor het spreiden van het vermogen is een derde bank gezocht en gevonden.

Bij het project Truus Wijsmuller konden de financiën in 2020 niet worden afgesloten en schuiven door naar 2021. Bij een geldstroom van €41.917 is een positief resultaat geboekt van €6.415,- . In het financiële verslag staat de cijfermatige verantwoording met toelichting.

Ledenaantal

Het ledenaantal is in 2020 met 20 leden gedaald ten opzichte van 2019. Per 31 december 2020 heeft de HVA 1465 leden.

Statuten

In de loop van 2020 heeft het bestuur een wijziging van de statuten van de HVA voorbereid. Op 6 oktober 2020 heeft de Algemene Ledenvergadering met de wijziging van de statuten ingestemd. In november 2020 is de wijziging door het notariskantoor Erkamp, Boot en Willemsen verleden en daardoor rechtsgeldig geworden.

Het genoemde kantoor heeft de werkzaamheden om niet uitgevoerd in het kader van het maatschappelijk project van de Stichting De Waaier. De tekst van de nieuwe statuten staat op de website van de HVA.

Activiteiten

ezingen

In 2020 heeft het bestuur de volgende lezingen georganiseerd:

7 januari 2020: lezing door Hubert van Onna over Cornelis Drebbel;

4 februari 2020: lezing door Harry de Raad over de ontwikkeling en bouw van het Hoefplan;

3 maart 2020: lezing door Leen Spaans over Truus Wijsmuller.

6 oktober tijdens de ALV in de consistoriekamer van de Grote Kerk: Interview met Willem Haakma Wagenaar over de renovatie van het plafond van de consistoriekamer van de Grote Kerk.

Als gevolg van de coronacrisis zijn voor het najaar van 2020 geen lezingen georganiseerd.

Alkmaars Historisch Cafe (AHC) en Stichting Alkmaarders op de Kaart.

Het bestuur van de HVA werkt mee aan de activiteiten van deze twee instellingen. In het voorjaar van 2020 heeft Alkmaarders op de Kaart in het kader van 75 jaar bevrijding een speciale kaart over

herdenkingsmonumenten gepubliceerd. Eind 2020 is een kaart gemaakt over de familie Ringers, die begin 2021 beschikbaar zal zijn.

Het Alkmaars Historisch Café heeft – vanwege corona – maar één lezing kunnen organiseren (februari 2020:

het culturele netwerk van Jan van Scorel). De lezing van Martine Teunissen over historische kleding was via een live stream te volgen.

Documentatiegroep

De commissie bestaat uit Bert Muis, Bart van den Bosch, Bob van der Schaaf, Mart Hagenbeek, Wim Bonfrer en Klaas te Bos (bestuurslid en coördinator). De documentatiegroep is, binnen de beperkingen van de corona- maatregelen bijna wekelijks op dinsdagmiddag aan het werk geweest in ons kantoor aan de Nassaulaan. De commissie is doorgegaan met het op orde brengen van het archief (inventarisatie van foto’s, boeken, prentbriefkaartalbums en de inventarisatie van krantenartikelen). Daarnaast hebben de leden ook thuis gewerkt aan het verzamelen van informatie. Vooral in de periode vanaf medio maart tot begin juni zijn ze niet op kantoor bijeen geweest. De commissie heeft ook geen belangstellenden kunnen ontvangen die op zoek waren naar informatie. Wel zijn vele via de e-mail ontvangen vragen beantwoord en zijn er boeken verkocht via de website “het boekwinkeltje”.

Wandelingen

De HVA-gidsengroep telt 11 personen: Jan van Baar, Marlies ten Berge, Guus Breebaart, Frank Elzas (vanaf september 2019), Mart Hagenbeek, Jan Nachbar, Otto Magel, Loes van der Meulen, Bert Muis, Peter de Rover, Paul Silvius, en Netty Bleichrodt- Vegter (bestuurslid en coördinator).

Met de volgende uitgewerkte wandelingen waren de gidsen in 2020 van plan de inwoners van Alkmaar te verrassen. Want ook niet-leden mogen gratis mee wandelen.

Maandag 11 mei Rondom de Tweede Wereldoorlog. (75 jaar vrijheid) Dinsdag 8 juni Van Wieger Bruin, naar stadsvernieuwing

Dinsdag 7 juli Daken in Alkmaar Zondag 13 september Leermonumenten Zondag 11 oktober Veiligheid.

Geen van deze wandelingen zijn doorgegaan. De wandeling ‘Leermonumenten’ gepland op 13 september, werd geannuleerd, maar van Erfgoed Alkmaar kregen we de vraag of onze gidsen op 13 september mee wilden doen aan Openluchtlezingen, dwz ‘Verhalen op locatie’. Drie gidsen gaven zich op. Bert Muis vertelde bij het gebouw Ringers een verhaal, Peter de Rover bij Victorientje en Loes van der Meulen op het Doelenveld.

Dankzij microfoons en met het houden van voldoende afstand werd het, ondanks de wind, toch een succes.

Ook de aangevraagde wandelingen gingen niet door, evenals de geplande fietstocht met AIA op 25 oktober langs de werken van architect Piet Tauber.

Helaas voor onze gidsengroep, maakte Paul Silvius in februari bekend, dat hij na 31 jaar wil stoppen met het HVA-gidsenwerk. Op 28 mei ontving Paul van het bestuur de gouden HVA-speld.

Open Huis

De ontvangstgroep bestaat uit vijf personen: Wim Bonfrer, Bart van den Bosch, Mart Hagenbeek, Bert Muis en Netty Bleichrodt-Vegter (bestuurslid en coördinator).

We ontvingen tot medio maart bezoek op ons kantoor aan de Nassaulaan 43. Onze gasten komen om te praten over de geschiedenis van Alkmaar. Ons archief op zolder is daarbij zeer in trek. Soms gaan de vragen special over de straat of huis waarin zij wonen. Ook zijn er bezoekers die historische aanvullingen komen brengen in de vorm van teksten en foto’s. Dan zijn er nog mensen die over ons gehoord of gelezen hebben en speciaal komen om lid te worden van de HVA.

Conclusie: Nassaulaan 43 is de huiskamer van de Historische Vereniging Alkmaar.

Pré advies Welstand

De commissie bestaat uit de volgende leden: Jos Stroomer (bestuurslid en vanaf 7 april 2020 voorzitter), Feyko Alkema (tot 7 april 2020 voorzitter, daarna gewoon lid), Anton Greijer, Mark Groot, Fred Hoek, Guus Küpfer (tot medio maart 2020), Martien Verkerk, Henk de Visser, Rob de Vries en Lucas Zimmerman. De commissie bespreekt de aanvragen van bouwplannen in de binnenstad, de schil om de binnenstad zoals Spoorbuurt en Emmakwartier en de historische toegangswegen als de Kanaaldijk en de Herenweg in Oudorp. Tevens worden plannen in de Schermer en Graft de Rijp behandeld. Van de bespreking wordt verslag gemaakt dat aan het college van Burgemeester en Wethouders wordt gestuurd. Een kopie van het verslag wordt aan de Commissie voor ruimtelijke kwaliteit meegestuurd. In het tijdschrift Oud Alkmaar worden de belangrijkste bouwaanvragen en het commentaar van de commissie daarop besproken. De commissie vergaderde tot april tweewekelijks op woensdagmiddag in ons kantoor aan de Nassaulaan. Corona dwong de commissie te besluiten de op- en aanmerkingen op de bouwplannen via e-mail aan de voorzitter te sturen. Het enthousiasme heeft daar niet onder geleden.

Ruimte

Op 6 oktober is door de ALV formeel ingestemd met de oprichting van de HVA-commissie Ruimte. Er was in 2019 al een ad hoc werkgroep van start gegaan die bestond uit de bestuursleden Carol Korringa (voorzitter), Feyko Alkema, Jos Stroomer, Rob de Vries en Lucas Zimmerman. In de commissie zullen naast deze

bestuursleden ook andere deskundigen plaatsnemen.

De HVA heeft hiermee willen inspelen op de komst van de nieuwe Omgevingswet. Deze wet gaat de verhouding tussen belanghebbenden bij ruimtelijke projecten, bij monumentenbehoud, bij beschermde stadsgezichten en bij de stadsontwikkeling in het algemeen, veranderen.

Procesmatig willen wij onze plaats bevestigen in de verschillende fasen (participatie vooraf,

vergunningverlening, bezwaar- en beroepsfase) van de ontwikkeling van ruimtelijke projecten in de historische stad en omgeving.

Inhoudelijk gaat het om beleidsontwikkeling, zowel thematisch (bijvoorbeeld terrasboten, bouwhoogtes binnenstad) als gebiedsgericht (bijvoorbeeld omgevingsplannen, die de opvolgers worden van

bestemmingsplannen).

De interne wederzijdse afstemming met de commissie Pre-Adviezen Welstand en met de commissie Puienprijs zal een stimulans zijn voor goed onderbouwde standpunten en acties.

Archeologie

Ook in 2020 heeft Rob de Vries, architectuurhistoricus en bestuurslid bij de HVA, overleg gehad met de afdeling archeologie van de gemeente. Het is altijd heel plezierig om met Nancy de Jong en Peter Bitter te overleggen over wat zich allemaal heeft voorgedaan. Belangrijk werk van de archeologen is om al het veldwerk te vertalen in bruikbare en terug te vinden archiefstukken. Daar is steeds veel tijd mee gemoeid, soms onderzoeken van jaren her, dus is het maken van een goed bruikbaar archief van groot belang. Het gaat niet alleen over het vinden en schrijven van geschiedenis maar het moet ook gedeeld kunnen worden. Archeologie, overigens net als de afdeling erfgoed is heel actief met de nieuwsbrief en op sociale media. Door kennis te delen ontstaat er grote betrokkenheid bij stad en geschiedenis bij de inwoners van Alkmaar.

Open Monumentendag

Zoals gebruikelijk was het plan om ook dit jaar weer een tentoonstelling te organiseren, en wel rond het thema van 2020 ‘Leermonumenten’. En dan met foto’s en met gedichten van het Alkmaars Dichtersgilde. Dit keer niet in de Lutherse Kerk, maar in de Grote Kerk. Het liep vanwege corona allemaal anders.

Oud Alkmaar

De redactie bestond in 2020 uit Joost Cox (bestuurslid en hoofdredacteur), Gery Baars, Carly Misset en Lisa Oskamp. De volgende uitgaven kwamen tot stand.

OA 1: De bevrijding van Alkmaar: mei 1945. Gerrit Valk; Als het geestelijke boven het materiële uitstijgt, ben je een gelukkig mens’. Chiene Vos; De Ee, D’Ye, De Die, Het Die. Jaap de Graaf; Uit de collectie van: Doophek van de Lutherse kerk. Joost Cox; Vroegere winkels in de Spoorstraat. Tiny Opdam-Pieterse en Leen Spaans. En Verenigingsnieuws.

OA 2: Alkmaarse behangselstukken van Johannes Petrus van Horstok. Lisa Kloosterman; Boekbespreking: ‘De Zeven Werken’, zeven spannende verhalen uit de rijke geschiedenis van Alkmaar. Joost Cox; ‘Het stadje van de kaas helpt het stadje aan de Maas’. Harry de Raad; Alkmaarder over historie: Carol Korringa. Lisa Oskamp;

Noord-Hollandse boeren tijdens de Duitse bezetting. Marlies Ten Berge; Uit de collectie van: Vaandel Landstormkorps Verband Alkmaar (1932). Joost Cox. En Verenigingsnieuws.

OA 3: Sportpark Alkmaar. De vooroorlogse periode van een 100-jarige. Bert Muis; ‘Zoektocht naar roofkunst in Alkmaars Stedelijk Museum’. Netty Bleichrodt-Vegter; Bep Moene. De vier Alkmaarse jaren. Ton van der Lichte;

Alkmaarder over historie: Patrick van Mil. Lisa Oskamp; Het oorlogsdagboek van Mien Hekket. Harry de Raad en Roxanne Borgman; Uit de collectie van: Een wandelstok annex maatstok (1648). Joost Cox. En

Verenigingsnieuws.

Monumentenloods

De commissie bestaat uit de volgende leden: Jos Stroomer (voorzitter en bestuurslid), Harrie de Betué, Klaas te Bos, Henk Dogger, Frank Koot, Henk Krabbendam en Lucas Zimmerman.

De gemeente als eigenaar van het pand, bepaalt de verbouwing aan de Torenburg. Doordat de financiering ervan door de gemeente nog onderwerp van gesprek is binnen de gemeente, is de verhuizing uitgesteld. De inschatting is dat we voorlopig aan de Edisonweg, ons tijdelijk onderkomen, blijven zitten. Voor de werkgroep werd het wel steeds duidelijker om streng de doelstelling in de gaten te houden: een loods zijn voor

bouwmaterialen en niet voor curiosa. Dus voor spullen die aard

en nagelvast in huizen hebben gezeten. Spullen die dat niet zijn hebben we verkocht dan wel herplaatst. De loods is elke woensdag geopend van 10.00 tot 13.00 uur of op afspraak. De corona maatregelen werden steeds in acht genomen. Steeds meer mensen weten de monumentenloods te vinden. Mede naar aanleiding van de columns in ons Alkmaars huis aan huisblad en via mond tot mond reclame. Steeds meer klanten komen van buiten Alkmaar spullen brengen en kopen. De omzet van de verkopen stijgt, hetgeen kan worden gezien als een positieve ontwikkeling.

Oud Alkmaar prijs

De commissie die de Oud Alkmaar prijs toekent bestaat niet uit bestuursleden van de HVA, maar uit de ereleden van de HVA. Dat zijn, onder voorzitterschap van Guus Breebaart, Magda van Amsterdam, Joop Beijer, Piet Verhoeven, Bert Muis en Leen Spaans. De prijs werd in 2020 uitgereikt aan Harry de Raad, oud

medewerker van het Regionaal Archief Alkmaar. En wel op 22 september in de consistoriekamer van de Grote Kerk met inachtneming van de corona maatregelen. Daarvan werd een video opname gemaakt die tijdens de digitale ALV op 6 oktober is vertoond. Tijdens deze digitale ALV is Feyko Alkema ook benoemd tot erelid.

Puienprijs

De commissie bestaat uit de volgende leden: Carol Korringa (voorzitter en bestuurslid), Feyko Alkma, Mark Groot, Jacqueline van Latum, Anne Pauptit, Lucas Zimmerman, Henk de Visser, Henk Krabbendam, Jos Stroomer, Steven Kalverdijk en Henk de Kruik. De puienprijs is sinds 2015 een tweejaarlijkse activiteit van de HVA. Dat betekende dat in de eerste maand van 2020 de evaluatie van het vorig jaar is uitgevoerd. De voorbereidingen van kandidatenlijst is in november 2020 opgepakt ter voorbereiding van de

decembervergadering. Deze vergadering is niet doorgegaan vanwege de belemmering om te vergaderen, ook niet als beeldvergadering. In januari 2021 zal de eerste vergadering zijn.

Kunst &Geschiedenis

De commissie bestond oorspronkelijk uit Anneke Goddijn (bestuurslid en voorzitter), Netty Bleichrodt-Vegter, Feyko Alkema, Leen Spaans en John Ibink. Inmiddels is Anneke Goddijn geen bestuurslid meer maar nog wel lid van de commissie. De rol van voorzitter wordt nu waargenomen door Netty Bleichrodt-Vegter.

De commissie zette zich in, samen met de Erfgoedvereniging Heemschut, voor het behoud van het Karrèr reliëf in de Vondelstraat. Het kunstwerk is in 1968 gemaakt ter verlevendiging van de grote woonflat. De uitgebreide renovatie en de restauratie van het reliëf is in november 2020 voltooid. Een grootse onthulling in deze periode van corona was geen optie.

De eerste pogingen om het paneel, of reproductiebeelden, van de Zeven Werken van Barmhartigheid op de één of andere manier terug te krijgen in de Grote Kerk in Alkmaar, zijn mislukt. De commissie heeft besloten de actie voorlopig te staken en naar een latere datum te verplaatsen.

De hoofdbezigheid was, vooral in 2019, de fundraising voor het beeld van Truus Wijsmuller en de verspreiding van de kennis over haar leven d.m.v. publicaties in de media: Oud Alkmaar, de lokale kranten, NH dagblad, website en facebook. Het kleimodel van het beeld was al tijdens de expositie van Open Monumentendag in 2019 te zien in de Lutherse Kerk. In april 2020 zou er een speciale bevrijdingskrant over Truus Wijsmuller uitkomen en een pop-up museum op de Laat in combinatie met een onderwijsproject. Vanwege de vele werkzaamheden is de commissie aangevuld met Rob Marijn, Ruud Kersten en Karel Beentjes.

Het beeld was in april 2020 klaar. Op voorstel van de commissie besloot de Gemeente het beeld van Truus op 1 juli sober te onthullen.

Communicatie en PR

De Historische Vereniging Alkmaar communiceert continu met haar publiek met wekelijkse columns op de website, met doorplaatsing ervan in het Alkmaars Nieuwsblad en op Facebook (pagina HVA en ‘Je bent Alkmaarder als..’). Interactie vindt vooral plaats via de plaatsingen op Facebook.

In 2020 is er bovendien veel communicatie/publiciteit ontwikkeld ten behoeve van de funding, ontwikkeling &

realisatie van het beeld voor Truus Wijsmuller-Meijer. De werkgroep ‘Truus Wijsmuller’ droeg zorg voor deze klus. Voor de campagne ‘Tante Truus is hier!’ is een aparte website ontwikkeld; artikelen, lezingen en een aparte Facebook-pagina werden door Leen Spaans verzorgd. Alle organisatie/communicatie rondom de breed opgezette onthulling zou door de gemeente Alkmaar worden verzorgd. Helaas is als gevolg van de corona-crisis de onthulling een bescheiden plechtigheid geworden en zijn alle overige activiteiten (een pop-up museum dat het verhaal van Truus Wijsmuller vertelt, een huis-aan-huis krant) naar 2021 verschoven. In het algemeen heeft de campagne ‘Tante Truus is hier!’ veel aandacht voor de afzender, de Historische Vereniging Alkmaar,

gegenereerd.

Wij hopen dat in 2021 de Tante Truus-campagne wél kan worden uitgerold, zodat niet alleen het publiek kennis neemt van het indrukwekkende verhaal van Truus Wijsmuller, maar ook fysiek in aanraking komt met een initiatief van de HVA.

* Wekelijkse column van bestuursleden in het Alkmaars Nieuwsblad Website: www.hvalkmaar.nl

Alkmaar, januari 2021

Bestuur van de Historische Vereniging Alkmaar.