CHRISTINE OLDENBURG JUDITH HARTMAN LOSSE VETER 12

(1)

TRAINING MEANDER

CHRISTINE OLDENBURG

JUDITH HARTMAN 74

LOSSE VETER 12

LVM_#12(binnenwerk).indd 74

LVM_#12(binnenwerk).indd 74 27-06-16 17:1227-06-16 17:12

(2)

CENTRUM MEDISCH MEANDER

SPORT EN BEWEGEN

SLINGERT ZICH DOOR ALLE

AFDELINGEN IN ZIEKENHUIS

HEEFT LOPEN HOOG IN HET VAANDEL

F

rank de Reij is de CEO van dit ziekenhuis in Amersfoort. ‘De naam Meander Medisch Cen- trum is ontleend aan de rivier de Eem die zich achter onze locatie door het landschap slingert, of anders ge- zegd, meandert. Met ons ziekenhuis voor Amersfoort en omgeving hebben wij een missie. We zijn partner in gezondheid waar- bij sport en bewegen een belangrijke rol spelen. Gezondheid gaat verder dan de fy- sieke gesteldheid. Typerend voor Meander is onder andere de healing environment. We zetten sterk in op licht en ruimte waardoor onze patiënten veel ‘groen’ zien, dat helpt het genezingsproces.’

Fanatieke lopers

Binnen zijn ziekenhuis zijn veel fanatieke sporters, vooral hardlopers, werkzaam.

Zelf is hij meer van het wielrennen. Eind augustus klimt hij op de raceﬁ ets om de Stelvio-pas in Italië te bedwingen. De link met het hardlopen heeft vooral te maken met de marathon van Amersfoort. Vorige maand werd – samen met ex-patiënt Fien Vermeulen – het startschot gegeven. ‘De verbinding van ons ziekenhuis met een groot loopevenement is voor zover ik weet uniek. Natuurlijk, ook andere ziekenhuizen zijn actief bij evenementen, maar bij ons is het een vast onderdeel van de bedrijfsvoe- ring. Wij hebben niet alleen een hele grote

Bij het bord met een H was het vooral vroeger duidelijk dat je in de buurt was van een hospitaal. De H van Meander Medisch Centrum staat naast hospitaal ook voor hardlopen.

Dit wordt duidelijk na gesprekken met bestuurders, artsen en vooral patiënten.

TEKST WOUTER SCHELVIS BEELD HENK JAN VAN BOEIJEN, FRANK NOORDANUS

(3)

TRAINING

groep sportieve medewerkers, het raakt en stimuleert ook onze patiënten. Fien Ver- meulen kan daar veel meer over vertellen.

Wij voeren dit sportbeleid al enige tijd uit en enthousiasmeren onze collega-ziekenhuizen om ook deze sportieve focus op gezondheid te leggen. Hier in Amersfoort is er een enorm enthousiasme ontstaan om deze vorm van lifestyle nog verder uit te rollen.’

De ronde doen

Zoals in ziekenhuizen al eeuwen gebeurt, gaan ook wij ‘de ronde doen’. We slingeren door Meander Medisch Centrum en tref- fen vier artsen aan. Ieder met hun eigen discipline, maar ook ieder met hun eigen passie voor sport en bewegen. De eerste afdeling waar we aanleggen, is die van de internisten. We ontmoeten Christine Ol- denburg. Binnen dit ziekenhuis is zij speci- alist in diabeteszorg, waarover later meer.

Ze weet nog precies waarom zij snel en vooral positief reageerde op de oproep van haar collega van de afdeling communicatie om op een thema-avond over hardlopen te spreken. ‘Ik wilde op deze avond mijn persoonlijke bijdrage leveren. De avond zelf bleek een schot in de roos. Binnen an- derhalve week was het uitverkocht. Ja, met dit initiatief werd duidelijk dat Meander een sportieve insteek kent die verder gaat dan groen en gezond. Sport is een wezenlijk onderdeel. Omdat ik zelf sportief ben, was ik snel bereid om deel te nemen en bij te dragen. Tijdens mijn opleiding tot internist ben ik begonnen met wetenschappelijk onderzoek naar de eﬀ ecten van regelma- tige lichaamsbeweging bij patiënten met type 2 diabetes wat heeft geleid tot mijn proefschrift in 1998. Ook nu nog is binnen mijn werk het aanmoedigen om te sporten, of op zijn minst te bewegen, een belangrijk onderdeel van mijn dagelijkse praktijk. Ik adviseer mijn patiënten om te proberen om vijf dagen per week 30 minuten te bewegen, dat is een vast onderdeel van de be- handeling. Het kan al door kleine aanpas- singen in je dagritme. Pak de ﬁ ets in plaats van de auto als je gaat winkelen. Neem niet de lift als je ook met de trap omhoog kunt.’

Naast de aandacht voor mensen met dit type diabetes werkt Christine ook met mensen die te maken hebben met type 1-diabetes. ‘Met hen gaan we het dan niet hebben over ﬁ etsen naar de Albert Heijn, maar helpen we, veelal in samenwerking met de Bas van de Goor Foundation, sportieve uitdagingen in te vullen. Je moet dan

denken aan sporten die je leuk vindt om te doen zodat de drempel verlaagd wordt ergens aan te beginnen. Voor de meer fanatieke sporters kan de uitdaging op een ander niveau liggen. Een voorbeeld daar- van zijn de zogenaamde challenges van de Bas van de Goor Foundation. Eén keer heb ik daar zelf aan meegedaan, dat was de New York City Marathon in 2011.’ Zelf geeft Christine het goede voorbeeld. ‘Ha, dat klopt. Ik loop graag hard en ﬁ ets altijd naar mijn werk. In augustus ga ik opnieuw met het ziekenhuis mee naar de beklim- ming van de Stelvio.’

Knie op de heup

We zijn inmiddels een afdeling verder en spreken daar met orthopedisch chirurg Judith Hartman. Ook zij was gevraagd om mee te werken aan de thema-avond over sport. ‘Dat wilde ik graag, in mijn vakgebied kom ik veel sportgerelateerde klachten tegen. Maar ook omdat ik zelf hardloop en het leuk vind om daarover te vertellen. Het was ook leuk om vragen van aanwezigen te kunnen beantwoorden. Daar zaten hele grappige vragen bij. Normaal praat je met je collega’s over blessures en leg je elkaar op medisch gebied het vuur aan de sche- nen. Nu kwam er een vraag van iemand die mij vroeg of hetgeen ik net had verteld over de knie ook ‘op de heup geplakt kon worden’. Met andere woorden, was mijn verhaal ook geschikt voor de heupklachten die hij had? Dat vond ik enerzijds grappig, maar aan de andere kant ook weer nuttig, omdat de meeste patiënten juist dit soort vragen stellen. Zij hoeven geen wetenschappelijk betoog, zij willen zo snel mogelijk van hun blessure af.’

76

LOSSE VETER 12

(4)

elk moment. Wel is ons gezondheidsstre- ven binnen het ziekenhuis hoog. Met het organiseren van zo’n thema-avond over sport verbinden we lopers wel meer aan ons ziekenhuis. Persoonlijk vind ik lopers dankbare patiënten die vaak erg gemo- tiveerd zijn om te herstellen en de sport weer op te kunnen pakken. Wij gaan daar klantvriendelijk mee om en zullen, waar noodzakelijk, een scan zo spoedig mogelijk laten maken. Ook wij willen de mensen letterlijk weer snel op de been hebben.

Zelf doe ik van alles. Ik vind eigenlijk alles leuk. Ik doe aan wielrennen, speel hockey en heb inmiddels de Zevenheuvelenloop en de marathon van Rotterdam gelopen.

Er komt nu zelfs een kwarttriatlon op mijn pad. Of ik weleens geblesseerd ben? Even afkloppen. Nee, maar ik ben weleens ge- vallen.’

Luchtwegverwijding

Na de interne afdeling en orthopedie mel- den we ons bij een longarts van het Mean- der, Sasia Collard. ‘Ik ben niet de hele dag in mijn praktijk met sporters en hun long- problemen bezig. Wel merk ik de betrok-

kenheid van mijn vakgebied bij het streven van mijn ziekenhuis. We vervullen een rol hierbinnen. Een longverpleegkundige heeft meegedaan aan een symposium over sport en is nu veel bewuster bezig met de combinatie sporters en longen. Natuur- lijk zijn er ook meer algemene zaken waar we ons hard voor maken. Ik ben het bijvoor-

roken. In mijn praktijk merk ik overigens ook dat er meer patiënten met astma bij ons komen. Dit heeft veel, zo niet alles te maken met de toenemende luchtvervuiling.’

Op de vraag waarom er zoveel sporters aan de top een doktersverklaring hebben dat ze luchtwegverwijders mogen gebruiken, is het antwoord zeer verhelderend.

‘Topsport kan een aanslag op de longen zijn, omdat sporters veel vaker ademhalen tijdens het sporten. Hierdoor koelen hun longen af en verliezen zij vocht. De longen raken geïrriteerd en ontstoken. Het gevolg is astma. Vaak wordt dat niet herkend, maar de klachten zijn nadelig voor de sportpres- taties. Het gebruik van luchtwegverwijders zoals bijvoorbeeld Salbutamol mag binnen de sport als de diagnose astma is gesteld.

Deze sporters hebben een medisch vast- gestelde handicap. Daardoor mogen ze deze medicatie gebruiken. Er is meer dan astma. Per ziekte moet bekeken worden of beweging verstandig is en in welke mate.

Bij matige COPD/emfyseem zijn de adem- halingsspieren verzwakt en geeft dit een gevoel van kortademigheid. Door die spie- ren te trainen ervaart men deze kortademigheid minder. Mensen die kortademig zijn, mijden sport en bewegen en komen in een negatieve spiraal. Sporten doorbreekt de spiraal.’

Zelf heeft Saskia geen problemen met ademen, ook niet tijdens het sporten. ‘Ik loop nog maar vijf jaar, ben nu geblesseerd, maar ga het binnenkort weer op- pakken. Mijn probleem is wel dat ik steeds meer en steeds verder wil. Daar heb ik van geleerd. Tijdens mijn beste wedstrijd tot nu toe, de Dam tot Damloop, gingen de 16 kilometer geweldig. Ha, ik liep alle mannen van ons team eruit. De vreugde was van korte duur, ik had gedurende de race mijn teen gebroken en kon daarna geen stap meer zetten. Vanaf mijn volgende start zal ik het allemaal wat beter gaan doseren!’

Met hart en ziel

Een uiterst belangrijk lichaamsdeel, zo niet het meest essentiële, is het hart. Evelyn de Vrey is de (sportieve) cardioloog binnen dit ziekenhuis, waar ook sportcardiologie als specialisme voorhanden is. Al voordat we tot een verhandeling komen over de relatie tussen het hart, hartproblemen en sporten meldt ze dat ze hele interessante mensen

(5)

TRAINING

kent die ondanks hartproblemen gewoon sporten. Tijd om hier eens iets meer over te horen. ‘Binnen Meander kennen ze me inderdaad als een sportieve cardioloog.

Dat was de reden dat ik gevraagd ben om ook op de voorlichtingsavond te komen.

Het sluit aan bij mijn eigen opvatting dat bewegen enorm belangrijk is. Je zou kunnen zeggen dat ik bewegen uitdraag. Ik wil dat iedereen gezond leeft en gezond oud wordt. Natuurlijk is het onwijs gaaf als je een Stelvio op kunt ﬁ etsen of een marathon kunt lopen, maar het belangrijkste is dat je doet wat bij je past.’ Evelyn is wél de Stelvio op geﬁ etst, maar loopt geen marathons.

Ze is tussen haar drukke baan en naar eigen zeggen ‘gezellige familie’ vaak sportief bezig. ‘Ik loop graag met vrienden en hun honden een rondje mee, doe aan spinning en bodypump, maar het moet allemaal in de tijd passen. Het helpt mij, zoals het ook veel patiënten helpt, te ontspannen. Dat is ook een belangrijk facet. Een groot onderzoek uit Engeland heeft aangetoond dat door bewegen je overlevingskansen met 35 procent toenemen.’

Ze wijst naast de overlevingskansen ook op het verbeteren van andere gezond- heidsproblemen. ‘Hier in Amersfoort loopt Mik Borsten met mensen uit kringen van de GGZ, dat sporten levert een vermindering

van depressies op. Maar goed, ik was op die avond vooral ook om de belangrijkste vraag te beantwoorden van mensen met hartproblemen. Die vraag luidt: ‘Kan ik nog wel sporten?’ Ook hier is het antwoord bijna altijd JA. Bij mensen met genetische hart- afwijkingen of ernstige hartaandoening zijn er soms beperkingen. Na een hartinfarct worden stevige ﬁ etstesten afgenomen. De patiënt krijgt dan weer vertrouwen en kan – zoals bij een patiënt die we een nieuwe klep hebben gegeven – weer volledig aan de slag. We willen ook niet iedereen scree- nen. Heb je in de familie mensen die op jonge leeftijd een hartprobleem kregen, of val je ﬂ auw na het sporten met pijn op de borst, dan is het raadzaam. Voor alle anderen geldt dit niet en voorkomen we onrust.

Let wel, we hebben door betere medicatie en sneller handelen niet meer het infarct van 20 jaar geleden. Bewegen is – op je eigen niveau – een geweldig preventief middel.’

Na de ronde over de afdelingen praten we uitgebreid verder met Fien Vermeulen. Na een bestuurder en vier artsen is het woord van de ex-patiënt het belangrijkste. Zij is naast fan van hardlopen ook fan van dit Amersfoortse ‘sportziekenhuis’ geworden.

EVELYNE DE VREY 78

LOSSE VETER 12

(6)

Z

e is jong en loopt lekker hard.

Het allerliefste met haar haren los. Deze twee startzinnen zouden een intro kunnen zijn voor praktisch alle vrouwen die verslaafd zijn geraakt aan hardlopen.

Het verhaal van Fien Vermeulen wijkt daar stevig van af. Zij als geen ander zal zich her- kennen in de songtekst naast dit verhaal.

Mocht ze dit nummer van Wishbone Ash niet kennen, geen probleem, dan kan ze dit op haar werk snel opzoeken. Fien werkt als nieuwslezers voor Q-Music (Mattie & Wiet- ze). Daarnaast schrijft ze geregeld stukjes voor Meander Medisch Centrum. We praten met haar niet over de zender, maar wel over ‘haar’ ziekenhuis.

Tien keer dood

Fien is in alles een doordouwer. Een mooie eigenschap, maar ook eentje met gevaren.

In 2012 ging het echt niet langer. Ze bleef zich fel verzetten tegen haar vermoeid- heid tot ze te zwak was geworden om door te gaan. ‘Dat was in november 2012.

Wat was ik toen verzwakt. Geen wonder:

ik had vocht in de longen, mijn hart stond bijna stil en na onderzoek kreeg ik de diagnose lymfeklierkanker. Ik was al tien keer dood!’ Fien kreeg zware chemokuren, verloor haar haar, maar niet haar drive. ‘Het is inderdaad niet een gebruikelijk moment om met hardlopen te starten, maar halver- wege mijn chemokuur ben ik gaan lopen.

Hier binnen Meander kiezen ze ervoor om juist veel in beweging te komen. Het heet Oncoﬁ t. Heel vooruitstrevend en ook heel erg waardevol. Dat kan ik nu zelf beves-

FIEN VERMEULEN VOELT DE WIND WEER DOOR HAAR HAREN

Lopen is het ultieme gevoel van leven

I thought I had a girl I know because I seen her.

Her hair was golden brown

Blowin’ free like a

cornﬁ eld.

(7)

TRAINING

tigen. Mijn eerste test was op de ﬁ ets. Ha ha, na tien seconden was ik al klaar. Ik kon geen trap opwandelen. Maar toen kwam Rudie, de fysiotherapeut, mij ondersteu- nen. Drie keer per week gingen we samen aan de slag. Het was geweldig, want al heel snel begon deze therapie te werken.

Mijn lichaam pakte het snel op en, ook niet onbelangrijk, het werkt ook mentaal goed mee aan je herstel.’

Helpen

Fien werd door haar ziekenhuis, met extra hulp van Rudie, er weer bovenop gehol- pen. Dat was voor haar de reden om zich- zelf een naar eigen zeggen ‘megadoel’ te stellen om iets terug te doen voor Meander Medisch Centrum. ‘Het is dan eind maart 2013. Mijn chemokuur ligt achter me. Op dat moment lees ik dat de Lions Club geld gaat inzamelen voor de inrichting van fami- liekamers in ons ziekenhuis. Daar wil ik op mijn manier aan meewerken, ik ga iets te- rugdoen voor mijn ziekenhuis. Samen met een vriendinnetje – en met opnieuw steun van Rudie – heb ik een sponsorloop ge- maakt van mijn deelname. Dat was in juni 2013. In april dreigde alles mis te gaan. Een scan wees uit dat er vocht in mijn hartzakje zat. Dat was een megashock, omdat ze bang waren dat het een terminale uitzaai- ing was. Gelukkig bleek het allemaal mee te vallen en was het geen kanker maar een griepje. Dit was wel heel erg eng. Ik verloor het vertrouwen in mijn lichaam. Vanaf toen werd het lopen echt een dingetje, ja, ik ben echt doorgelopen. Het sporten geeft mij het vertrouwen in het leven terug. Het lopen van de 5 kilometer was daar een eerste bewijs van. Ik kon nog niet het hele traject in één keer hardlopen, maar was supertrots op mijn eindtijd van 34,32 minuten. Daar heb ik na de streep echt hard staan huilen.’

Startschot

Inmiddels zijn de vooruitzichten goed voor Fien. Wel is ze bij iedere controle nog steeds nerveus. ‘Wat ik dan doe? Ik ga uren lopen, dat is mijn truc. Als je in beweging bent, valt de spanning van je af. Door sporten beleef ik weer plezier aan mijn lichaam.

Zo belangrijk, ik hoop dat alle kankerpa- tiënten dat ook gaan doen.’ Intussen is de sportieve ex-patiënt uit Amersfoort een VIP bij de jaarlijkse marathon in haar woon- plaats. ‘In 2014 mocht ik voor het eerst het startschot lossen en vorige maand opnieuw. Op dat moment komt alles samen.

De sfeer van het samen lopen, samen iets tot stand brengen, dat is geweldig. Ook om contact te hebben met patiënten en staf van dit sportieve ziekenhuis. Naast deze jaarlijkse startknal ben ik ook ambassadeur én bestuurslid geworden van de Vrienden van Meander. Ik schrijf onder andere stukjes voor de website vriendenvanmeander.

nl en via acties (‘Meanderijsjes verkopen’) halen we middelen op. Met dat geld zijn nu onder andere bedbanken voor op de kamers van de patiënten aangeschaft. Zelf lag ik met een grote groep ouderen samen op zaal, met deze voorziening kan de familie lekker op de privékamer bijschuiven, in- dien nodig. Naast deze actie staan nog veel andere projecten op stapel. Mijn laatste startschot was die van de Meander Halve Marathon. Nee, die 21 kilometer is nog iets too much voor mij, maar je weet het nooit.

Ik sport erg veel, ben ook gaan kickboksen, maar na deze jaren weet ik ook heel goed dat ik mijn grenzen in de gaten moet hou- den. In mijn hoofd ben ik ‘grenzeloos’, maar mijn lijf moet het ook aan kunnen. Op mijn hoofd zit weer mijn eigen haar. Als ik ga lopen gooi ik het lekker los om de wind door mijn haren te voelen en één met de natuur te worden.’

Fien Vermeulen (net 25 geworden) over- won kanker. Dankzij een topziekenhuis, haar eigen instelling én hardlopen. Zij is een lichtend voorbeeld voor veel anderen en roept in dit verhaal die anderen ook op om ook de loopschoenen aan te trekken.

Lopen als preventie, lopen als kuur, lopen omdat het je fysiek en mentaal sterker maakt. Kortom, mét of zonder (lang) haar, de deur uit! Mocht de songtekst boven dit artikel je niet bekend voorkomen, dan de songtekst hiernaast toch zeker wel.

Give me a head with hair, long beautiful hair Shining, gleaming, streaming, ﬂ axen, waxen

Give me down to there, hair, shoulder length or

longer

Here baby, there, momma, everywhere, daddy, daddy

Hair, ﬂ ow it, show it Long as God can grow it,

my hair

HARDLOPEN

& GEZONDHEID

Wie meer informatie wil over de presentaties van de artsen tijdens de publieksavond Hardlopen en gezondheid kan terecht op:

meandermc.nl/marathon

80

LOSSE VETER 12