VU Research Portal

VU Research Portal

Geloven op gezag

Bouter, E.E.

2016

document version

Publisher's PDF, also known as Version of record

Link to publication in VU Research Portal

citation for published version (APA)

Bouter, E. E. (2016). Geloven op gezag: Een kritische analyse van de Newmanreceptie bij Noordmans inzake

de Kerk en de wending naar het subject.

General rights

Copyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright owners and it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights. • Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research. • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain

• You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal ? Take down policy

If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim.

E-mail address:

vuresearchportal.ub@vu.nl

295

L

ITERATUUR

P

O. Noordmans

‘Kerk en toekomst’, Weekblad van de Nederlandsche Hervormde Kerk: officieel or-

gaan 25 (8 maart 1941), 51-2.

Verzamelde Werken van dr. O. Noordmans, J.M. Hasselaar, H.W. de Knijff en G.W.

Neven (red.), deel 1 Het begin. Om de ware humaniteit (Kampen 1978). idem, deel 2 Dogmatische peilingen. Rondom Schrift en Belijdenis (Kampen 1979). idem, deel 3 Ontmoetingen. De actualiteit der historie (Kampen 1981).

idem, deel 4 Ontmoetingen. De actualiteit der historie (Kampen 1988). idem, deel 5 Om de rechte orde der kerk (Kampen 1984).

idem, deel 6 De kerk en het leven (Kampen 1986). idem, deel 7 Preken (Kampen 1990).

idem, deel 8 Meditaties (Kampen 1990).

idem, deel 9a (1884-1934) Brieven (Kampen 1999). idem, deel 9b (1934-1955) Brieven (Kampen 1999). idem, deel 10 Mengelwerk. Registers (Kampen 2004).

J.H. Newman

The Letters and Diaries of John Henry Newman, vol. 1-4, Thomas Gornall s.j. and

Ian Ker (eds.) (Oxford 1978-1980).

The Letters and Diaries of John Henry Newman, vol. 5, Thomas Gornall s.j. (ed.)

(Oxford 1981).

The Letters and Diaries of John Henry Newman, vol. 6-8, Gerard Tracey (ed.) (Ox-

ford 2002).

The Letters and Diaries of John Henry Newman, vol. 9, 10 en 32, Francis McGrath

(ed.) (Oxford 2003-2008).

The Letters and Diaries of John Henry Newman, vol. 11-31, Charles Stephen Des-

sain (ed.) (London 1961-1976).

Parochial and Plain Sermons, 8 vols (London 1901).

John Henry Newman. Sermons 1824-1843 vol. i: Sermons on Liturgy and Sacra- ments and on Christ the Mediator, Placid Murray o.s.b. (ed.) (Oxford 1991). John Henry Newman. Sermons 1824-1843 vol. ii: Sermons on Biblical History, Sin

and Justification, the Christian Way of Life, and Biblical Theology, Vincent

296

John Henry Newman. Sermons 1824-1843 vol. iii: Sermons and Lectures for Saints’ Days and Holy Days and General Theology, Francis J. McGrath f.m.s. and

Placid Murray (eds.) (Oxford 2010).

John Henry Newman. Sermons 1824-1843 vol.iv: The Church and Miscellaneous Sermons at St Mary’s and Littlemore, Francis J. McGrath f.m.s. (ed.) (Oxford

2011).

John Henry Newman. Sermons 1824-1843 vol.v: Sermons Preached at St Clement’s Oxford, 1824-1826 and Two Charity Sermons, 1827, Francis J. McGrath

f.m.s. (ed.) (Oxford 2012).

Elucidations of Dr. Hampden’s Theological Statements (Oxford 1836). Lectures on the Doctrine of Justification (Eugene OR 3 _2001).

Fifteen Sermons Preached before the University of Oxford (Oxford 2006).

Discussions and Arguments on Various Subjects, Gerard Tracey and James Tolhurst

d.d. (eds.) (Notre Dame 2004).

The Arians of the Fourth Century (New York 1968).

An Essay on the Development of Christian Doctrine. The Edition of 1845, Ed. with

an Introduction by J.M. Cameron (Harmondsworth 1974).

The Via Media of the Anglican Church Illustrated in Lectures, Letters and Tracts Written between 1830 and 1841, 2 vols (Westminster MD 1978).

Apologia Pro Vita Sua. Being a History of his Religious Opinions, Ed. with an

Introduction and Notes, by Martin J. Svaglic, (Oxford 1967).

Essays Critical and Historical, 2 vols (London 1919).

On Consulting the Faithful in Matters of Doctrine (Oxford 2006).

Two Essays on Biblical and on Ecclesiastical Miracles, Geoffrey Rowell (ed.)

(Notre Dame 2010).

The Philosophical Notebook of John Henry Newman, Edward A. Sillem (ed.), 2 vols

(Leuven 1969-1970).

The Dream of Gerontius, with Introduction and Notes by M.F. Egan (London 1925). John Henry Newman. Autobiographical Writings, Ed. with Introduction by Henry

Tristram (London 1956).

Meditations and Devotions (London 1953).

Conscience and Papacy [Letter to the Duke of Norfolk], Edited with an Introduction

and Notes by Stanley L. Jaki (Pinckney MI 2002).

Certain Difficulties Felt by Anglicains in Catholic Teaching Considered. In Twelve Lectures Addressed in 1850 to the Party of the Religious Movement of 1833,

vol. 1 (London 1901).

Certain Difficulties Felt by Anglicans in Catholic Teaching Considered: In a Letter Addressed to the Rev. E. B. Pusey, D.D., on Occasion of his Eirenicon of 1864; And in a Letter Addressed to the Duke of Norfolk, on Occasion of Mr. Gladstone's Expostulation of 1874, vol. 2 (London 1900).

Loss and Gain: The Story of a Convert (London 1911). My Campaign in Ireland i (Aberdeen 1896).

Stray Essays on Controversial Points Variously Illustrated (z.p. 1890).

Tracts for the Times, with an Introduction and Notes by James Tolhurst D.D. (Notre

297

S

O. Noordmans

Aalders, W., ‘Heilige Geest en wereld. Naar aanleiding van de verschijning van het eerste deel van de Verzamelde Werken van Dr. O. Noordmans’, Kerkblaadje 70 (7 en 21 september 1979).

Aalders, W.J., ‘Het boek ‘Herschepping’ van ds. O. Noordmans’, Eltheto. Maand-

blad der Nederlandsche Christen-studentenvereeniging 89/6 (maart 1935),

161-175.

Bakker, J.T., ‘Verbroken evenwicht/historisch spiritualisme’, Kerk en Theologie 30 (1979), 203-214.

Bakker, J.T., ‘O. Noordmans: Der Geist als Novum der Geschichte’, Zeitschrift für

Dialektische Theologie 4 (juli 1988), 81-91.

Bakker, N.T., ‘Noordmans en Barth. Een studie over de Barth-receptie bij Noord- mans’, Kerk en Theologie 35 (1984), 106-119.

Balke, W., ‘De signalen van Noordmans’, in: W. Balke, A. van de Beek, J.D.Th. Wassenaar (red.), De kerk op orde? Vijftig jaar hervormd leven met de

kerk-orde van 1951 (Zoetermeer 2001), 67-89.

Barnard, M., ‘De gereformeerde obsessie met de exclusiviteit van de preek – de zaak Noordmans versus Van der Leeuw revisited’, in: Stichting Dr. O. Noordmans,

Noordmans Cahier 7. Het debat Noordmans-Van der Leeuw (z.p. 2008),

27-35.

Blei, K., ‘Van Christus uit de schepping geloven. De scheppingsleer bij Barth en Noordmans’, Kerk en Theologie 35 (1984), 89-105.

Blei, K., ‘Noordmans en de ziel van Europa’, in: Stichting Dr. O. Noordmans,

Noordmans Cahier 6. Noordmans en de ziel van Europa (z.p. 2006), 5-28.

Blei, Karel, Noordmans. Een inleiding met kernteksten (Kampen 2010).

Boele, C.P., Noordmans, de filosofie en christelijk leiderschap (Den Haag 2013). Breek, B., ‘Scheppen is scheiden. Enkele opmerkingen over de leer der schepping

volgens dr. O. Noordmans’, Nederlands Theologisch Tijdschrift 12 (1957- 1958), 180-208.

Breek, B., ‘Noordmans en de wijsbegeerte’, Nederlands Theologisch Tijdschrift 26 (1972), 291-344.

Breek, B., ‘Noordmans versus Newman’, Nederlands Theologisch Tijdschrift 27 (1973), 337-359.

Haarsma, Frans, Geest en kerk. Een pastoraal-oecumenische studie over de ecclesio-

logie van Dr. O. Noordmans (diss. Utrecht 1967).

Hasselaar, J.M., ‘In het spoor van Noordmans’, Kerk en Theologie 30 (1979), 193- 202.

Jong, K.W. de, ‘Een hoge inzet. De positie van Noordmans in de discussie Noord- mans-Van der Leeuw over de liturgie, geplaatst in historisch en actueel per- spectief’, in: Stichting Dr. O. Noordmans, Noordmans Cahier 7. Het debat

Noordmans-Van der Leeuw (z.p. 2008), 1-25.

Knijff, H.W. de, Geest en gestalte. O. Noordmans’ bijbeluitlegging in hermeneu-

298

Knijff, H.W. de, ‘O. Noordmans’ Radikalisierung der Offenbarungslehre Karl Barths’, Zeitschrift für Dialektische Theologie 4 (juli 1988).

idem, ‘Gemeenschap en persoonlijkheid’ bij O. Noordmans’, in: Woorden tegen wil-

lekeur. Verzamelde opstellen dr. H.W. de Knijff (Kampen 1989), 80-90.

Idem, ‘Noordmans’ calvinistische oecumene’, in: G.W. Neven (red.), Oecumenische

ontdekkingen in het werk van O. Noordmans (Kampen 1990), 64-87.

idem, ‘Woord of mysterie. O. Noordmans’ kritiek op de liturgische opvattingen van G. van der Leeuw’, in: Prof. dr. G. van der Leeuw-stichting, Mededelingen 67 (1992), 6070-6079.

idem, ‘O. Noordmans als ‘ethisch theoloog’’, in: Jaap Vlasblom en Jaap van der Windt (red.), Heel de kerk. Enkele visies op de kerk binnen de ‘Ethische Rich-

ting’ (Zoetermeer 1995), 200-221.

idem, ‘‘De wereld is geen pannekoek’. Waarheid en methode bij O. Noordmans’, in: Stichting Dr. O. Noordmans, Noordmans Cahier 5 (z.p. 2005), 5-22.

Knijff, H.W. de, Kooi, A. van der, Neven, G.W. (red.), Noordmans voor het voet-

licht (Kampen 2006).

Knijff, Hans de, ‘De Heilige Geest als kenbron. O. Noordmans’ pneumatologische kenleer’, in: Akke Van der Kooi, Volker Küster, Rinse Reeling Brouwer (red.), Ontmoetingen. Tijdgenoten en getuigen. Studies aangeboden aan Ger-

rit Neven (Kampen 2009), 118-129.

Knijff, Henri W. de, ‘Das Ausland als Echoraum der Theologie Karl Barths. Das Beispiel der Niederlande’, in: Michael Beintker, Christian Link, Michael Tro- witzsch (hrsg.), Karl Barth im europäischen Zeitgeschehen (1935-1950). Wi-

derstand – Bewährung – Orienterung. Beiträge zum Internationale Symposion vom 1. Bis zum 4. Mai 2008 in der Johannes a Lasco Bibliothek Emden (Zü-

rich 2010), 161-179.

Kooi, A. van der, Het heilige en de Heilige Geest bij Noordmans. Een schets van

zijn pneumatologisch ontwerp (diss. Kampen 1992).

Neven, G.W., In de speelruimte van de Geest. Introductie in de geloofsleer van dr

O. Noordmans (Kampen 1979).

Neven, G.W., Tijdgenoot en getuige. Opstellen over de theologie van dr O.

Noordmans (Kampen 1980).

Neven, G.W., Oepke Noordmans. Voorloper van een theologie van onze tijd (Driebergen 1982).

Neven, G.W., ‘Het theologieconcept van O. Noordmans. Over de wetenschapstheo- retische kracht van Noordmans’ denken’, in: E. Dekker, M.C. Batenburg, D.H.J. Steenks (red.), Solidair en Solide. In gesprek met H.W. de Knijff (Kam- pen 1997), 81-99.

Paul, G.J., Schepping en Koninkrijk. Een studie over de theologie van dr. O. Noord-

mans (diss. Wageningen 1959).

Paul, G.J., ‘Biografische kanttekeningen bij de theologie van Dr. O. Noordmans’,

Kerk en Theologie 30 (1979), 183-192.

Puchinger, G., ‘Haarsma over Noordmans’, in: idem, Theologische persoonlijkheden (Kampen 1973), 152-159.

Rikhof, H.W.M., ‘Spreken over God’, in: G.W. Neven (red.), Oecumenische ontdek-

299 Sluis, E. van der, Noordmans’ vroege theologie. Inzet en breuklijnen in de eerste fa-

sen van zijn denken (diss. Oldeboorn 1993).

Sonderen, J.H., De Kerk en het leven. Een bijdrage tot het onderzoek van de

geschriften van dr. O. Noordmans (diss. Kampen 1990).

Verbaan, Peter, ‘Noordmans en het geweten’, in: Stichting Dr. O. Noordmans,

Noordmans Cahier 12 (z.p. 2013), 19-31.

Wassenaar, J.D.Th., Noordmans in Friesland. Bijdrage tot de biografie van een

kerkvader (diss. Zoetermeer 1999).

Wassenaar, J.D.Th, Dr. O. Noordmans over de kerk als moeder (z.p. 2006).

Wilgenburg, Aart Willem van, God en de geschiedenis: een christologisch dilemma.

De herijking van het Godsbeeld en de christologie in het werk van zeven Ne- derlandse theologen in de twintigste eeuw (diss. Bennekom 2008).

J.H. Newman

Aalders, W., ‘Kardinaal J.H. Newman en het protestantisme’, Ecclesia 83 (1992), 130-132.

Achten, Rik, First Principles and Our Way to Faith. A Fundamental-Theological

Study of John Henry Newman’s Notion of First Principles (diss. Elsloo 1993).

Allen, Louis, John Henry Newman and the Abbé Jager. A Controversy on Scripture

and Tradition (1834-1836) (London 1975).

Berranger, Olivier de, Par l’amour de l’invisible. Itinéraires croisés de John Henry

Newman et Henri de Lubac (Paris 2010).

Boekraad, A.J., The Personal Conquest of Truth According to J.H. Newman (diss. Leuven 1955).

Boekraad, A.J., ‘Newman en de Liturgie’, Tijdschrift voor Liturgie 62 (november 1978), 353-372.

Boekraad, Adrian J., ‘Cardinal Newman: the Liturgy and Christian Formation’,

Faith 16 (1984), 13-19.

Boekraad m.h.m., A.J., ‘Newman’s Vision of Episcopacy’, in: Philippe Delhaye, Léon Elders (eds.), Episcopale Munus. Recueil d’études sur la ministère épis-

copal offertes en hommage à Son Excellence Mgr J. Gijsen (Assen 1982),

329-349.

Breek, B., ‘Noordmans versus Newman’, Nederlands Theologisch Tijdschrift 27 (1973), 337-359.

Cameron, J.M., The Night Battle. Essays (London 1962).

Chadwick, Owen, From Bossuet to Newman. The Idea of Doctrinal Development (Cambridge 1957)

Chadwick, Owen, Newman (Oxford 1983).

Chadwick, Owen, The Spirit of The Oxford Movement. Tractarian Essays (Cam- bridge 1990).

Church, R.W., The Oxford Movement. Twelve Years, 1833-1845, Geoffrey Best (ed.) (Chicago 1970).

Dessain, Charles Stephen, ‘Cardinal Newman and the Eastern Tradition’, Downside

Review 94 (1976), 83-98.

300

Dessain, Charles Stephen, ‘John Henry Newman. A Short Biographical Sketch’, in: Heinrich Fries, Werner Becker (Hrsg.), Newman Studien. Zehnte Folge (He- roldsberg 1978), 21-25.

Dulles s.j., Avery Cardinal, ‘Newman and the Hierarchy’, Newman Studies Journal 2/1 (2005), 8-19.

Dupré, Louis, ‘Newman and the Neoplatonic Tradition in England’, in: Terrence Merrigan en Ian T. Ker, Newman and the Word (Leuven 2000), 137-154. Graham, Donald, From Eastertide to Ecclesia. John Henry Newman, the Holy Spirit,

& the Church (Milwaukee WI 2011).

Griffiths, Eric, ‘Newman; The Foolishness of Preaching’, in: Ian Ker en Alan G. Hill (eds.), Newman After a Hundred Years (Oxford 1990), 63-91.

Grimm, Stephen R., ‘Cardinal Newman, Reformed Epistemologist?’, Catholic Phi-

losophical Quarterly 75/4 (Fall 2001), 497-522.

Gunning J.Hz., J.H., John Henry kardinaal Newman. Een boek voor protestanten en

roomsch-katholieken (Amsterdam 1933).

Hastings, Adrian, ‘Newman as Liberal and Anti-Liberal’, in: idem, The Theology of

a Protestant Catholic (London 1990), 116-132.

Imberg, Rune, In Quest of Authority. The “Tracts for the Times” and the Develop-

ments of the Tractarian Leaders, 1833-1841 (Lund 1987).

Kelly, Stephen, A Conservative at Heart? The Political and Social Thought of John

Henry Newman (Dublin 2012).

Ker, Ian, John Henry Newman. A Biography (Oxford 1988).

Ker, Ian and Merrigan, Terrence (eds.), The Cambridge Companion to John Henry

Newman (Cambridge 2009).

Ker, Ian, Newman on Vatican II (Oxford 2014).

Lash, Nicholas, Newman on Development. The Search for an Explanation in History (London 1975).

Lease, Gary, Witness to the Faith. Cardinal Newman on the Teaching Authority of

the Church (Pittsburgh 1971).

Lubac s.j., Henri Cardinal de, ‘Teilhard et Newman’ in: idem, La Prière du père

Teilhard de Chardin suivi de Teilhard missionaire et apologiste (Paris 2007),

459-564.

McGrath, Alister E., ‘Newman on Justification: An Evangelical Anglican Evaluati- on’, in: Terrence Merrigan en Ian T. Ker, Newman and the Word (Leuven 2000), 91-107.

McGrath, Francis, John Henry Newman: Universal Revelation (Tunbridge Wells 1997).

Merrigan, Terrence, ‘Newman’s Oriel Experience: Its Significance for His Life and Thought’, Bijdragen, tijdschrift voor filosofie en theologie 47 (1986), 192- 211.

Merrigan, Terrence (ed.), ‘John Henry Cardinal Newman (1801-1890)’, Louvain

Studies 15/2 en 3 (1990).

Merrigan, Terrence, Clear Heads and Holy Hearts. The Religious and Theological

Ideal of John Henry Newman (Leuven 1991).

301 Merrigan, Terrence, ‘Newman and Theological Liberalism’, Theological Studies

66/3 (2005), 605-621.

Merrigan, Terrence & Ker, Ian (eds.), Newman and Truth (Leuven 2008). Miller, E.J., John Henry Newman on the Idea of Church (Shepherdstown 1987). Murray, Placid, Newman The Oratorian. His Unpublished Oratory Papers (Dublin

1969).

Newsome, David, ‘Justification and Sanctification: Newman and the Evangelicals’,

The Journal of Theological Studies xv (1964), 32-53.

Norris, Thomas J., Newman and His Theological Method. A Guide for the Theologi-

an Today (Leiden 1977).

Pailin, David A., ‘John Henry Newman’, in: W.J. Manders, Alan P.F. Sell (eds.),

The Dictionary of Nineteenth-century British Philosophers vol.2 (Bristol

2002), 859-866.

Pattison, Robert, The Great Dissent. John Henry Newman and the Liberal Heresy (Oxford 1991).

Penaskovic o.f.m., Richard J., Open to the Spirit: the Notion of the Laity in the Wri-

tings of J.H. Newman (diss. München 1972).

Pol, W.H. van de, De Kerk in het leven en denken van John Henry Newman (diss. Nijkerk 2 _1936).

Puchinger, G., Apologia Anno Domini 1946 (z.p. 1950).

Rikhof, H.W.M., ‘John Henry Newman on Indwelling and Justification. An Excepti- on to the Anti-Trinitarian Fearfulness of Western Theology’, Bijdragen 71 (2010), 239-267.

Sands, Paul F., The Justification of Religious Faith in Søren Kierkegaard, John Hen-

ry Newman, and William James (Piscataway NJ 2 _2004).

Sheehan, Brian G., Worship and Christian Life in the Anglican Sermons of John

Henry Newman 2 vols (Leuven 1974).

Sheridan, Thomas L., Newman on Justification (New York 1967). Sobry, Paul, Newman en zijn Idea of a University (Antwerpen 1934).

Stoel, H., Kardinaal Newman (1801-1890). Deel 1: Zijn strijd om de ware Kerk

(1801-’45) (Groningen 1914).

Stunt, T.C.F., ‘John Henry Newman and the Evangelicals’, Journal of Ecclesiastical

History xxi/1 (januari 1970), 65-74.

Thomas, Stephen, Newman and Heresy. The Anglican Years (Cambridge 1991). Thomasset, Alain Y., L’Ecclésiologie de John Henry Newman anglican (1816-1845)

(Leuven 2006).

Turner, Frank M., John Henry Newman. The Challenge to Evangelical Religion (New Haven 2002).

Vogel, C.J. de, Newmans gedachten over de rechtvaardiging. Hun zin en recht ten

opzichte van Luther en het protestantsche christendom (Wageningen 1939).

Walgrave o.p., J.H., Newman vandaag (’s-Hertogenbosch 1957).

Ward, Wilfred, The Life of John Henry Cardinal Newman. Based on His Private

302

O

Aalders, W., De Kerk het hart van de wereldgeschiedenis (Leiden 1995). Aalders, W.J., De Incarnatie (Groningen 1933).

Augustijn, C. en Honée, E. (red.), Vervreemding en verzoening. De relatie tussen

katholieken en Protestanten in Nederland 1550-2000 (Nijmegen 1998).

Aydin, Ciano (red.), De vele gezichten van de fenomenologie (Kampen 2007). Balke, W., Oostenbrink-Evers, H. (bew.), De commissie voor de kerkorde (1945-

1950). Bouwplan, agendastukken en notulen van de vergaderingen ter

voorbereiding van de nieuwe kerkorde (1951) van de Nederlandse Hervormde Kerk (Zoetermeer 1993).

Balke, W. en Oostenbrink-Evers, H., De commissie voor de werkorde (1942-1944) (Zoetermeer 1995).

Banning, W., Gravemeijer, K.H.E., Kraemer, H., Verantwoording. Toespraken ge-

houden na de bevrijding in 1945 (’s-Gravenhage 1947).

Barmann s.j., Lawrence F., ‘The Liturgical Dimension of the Oxford Tracts, 1833- 1841’, Journal of British Studies 7/2 (mei 1968), 92-113.

Barrett, C.K., Jesus and the Word. And Other Essays (Edinburgh 1995).

Bartels, Hendrik, Tien jaar strijd om een belijdende kerk. De nederlandsche her-

vormde kerk van 1929 tot 1939 (diss. Den Haag 1946).

Bartels, Jeroen, De geschiedenis van het subject. Descartes, Spinoza, Kant (Kampen 1993).

Barth, Karl, De Brief aan de Romeinen (Amsterdam 2008).

Bate, H.N. (ed.), Faith and Order. Proceedings of the World Conference Lausanne,

August 3-21, 1927 (London 2 _1928).

Bebbington, David W., Evangelicalism in Modern Britain. A History from the 1730s

to the 1980s (London 1999).

Becking, B.E.J.H. en Korpel, M.C.A., ‘To Create, to Separate or to Construct: An Alternative for a Recent Proposal as to the Interpretation of bara in Gen 1:1- 2:4a’, The Journal of Hebrew Scriptures, 10 (2010), jhsonline.org/article_131, 1-21.

Beek, A. van de, De adem van God. De Heilige Geest in kerk en kosmos (Nijkerk 1987).

Beek, A. van de, Van Kant tot Kuitert en verder. De belangrijkste theologen sinds

1800 (Kampen 2009).

Beek, A. van de, Lichaam en Geest van Christus (Zoetermeer 2012).

Benjamins, Rick, Een en ander. De traditie van de moderne theologie (Kampen 2008).

Berkhof, Hendrikus, ‘Les Arrhes de l’Esprit’, in: L’Expérience de l’Esprit. Mélan-

ges Schillebeeckx (Paris 1976), 187-207.

Berkhof, Hendrikus, 200 Jahre Theologie. Ein Reisebericht (Neukirchen-Vluyn 1985).

303 Blij, F. van der, ‘Veertig jaar gesprekken Rome-Reformatie’, in: Katholiek Studie-

centrum Nijmegen, Geloven in de wereld: een vriendenboek voor en over

prof. dr. A.G.M. van Melsen (Nijmegen 1985), 240-250.

Boersma, Hans, Heavenly Participation. The Weaving of a Sacramental Tapestry (Grand Rapids MI/Cambridge 2011).

Boon, R., ‘Een weinig bekend hoofdstuk van de vaderlandse kerkgeschiedenis. De liturgievernieuwing binnen de Hervormde kerk in fasen geschetst, beginnend bij de ‘Ethische Richting’.’, in: Jaap Vlasblom, Jaap van der Windt (red.),

Heel de kerk. Enkele visies op de kerk binnen de ‘Ethische Richting’ (Zoeter-

meer 1995), 187-198.

Bots s.j., J., Het Nederlands katholicisme van nu in historisch perspectief (z.p. 1977).

Braeckman, Antoon, Raymaekers, Bart en Van Riel, Gerd, Wijsbegeerte (Tielt 2010).

Brink, G. van den, Oriëntatie in de filosofie 1 en 2 (Zoetermeer 1994 en 1997). Brink, G. van den, ‘De hedendaagse renaissance van de Triniteitsleer. Een oriënte-

rend overzicht’, Theologia Reformata 46 (2003), 210-240.

Brink, G. van den en Kooi, C. van der, Christelijke dogmatiek (Zoetermeer 2012). Brinkman, M.E., Schepping en Sacrament. Een oecumenische studie naar de reik-

wijdte van het sacrament als heilzaam symbool in een weerbarstige werke- lijkheid (Zoetermeer 1991).

Brock, M.G. and Curthoys, M.C. (eds.), The History of the University of Oxford. Volume vi Nineteenth-Century Oxford part 1 (Oxford 1997).

Brom, Gerard, Een katholiek leven. Autobiografische aantekeningen. Bezorgd door Paul Luykx en Jan Roes (Baarn 1987).

Bronkhorst, A.J., ‘Vierde Oecumenisch Seminarie’, Oecumenisch Christendom. Or-

gaan van de Nederlandsche afdeeling van den Wereldbond voor internationa- le vriendschap door de Kerken 22 (1938)), 135-140.

Brouwer, A.M., Eenheid in Christus (Assen 1932).

Brouwer, A.M., ‘Het liturgisch rapport’, Kerkopbouw. Orgaan van de vereeniging

Kerkopbouw 2 (mei 1933), 14.

Brouwer, A.M., De kerkorganisatie der eerste eeuw en wij (Baarn z.j.).

Bruin, J., Kerkvernieuwing. Een praktisch-ecclesiologisch onderzoek naar de bete-

kenis van ‘Gemeenteopbouw’ voor de Nederlandse Hervormde Kerk (Zoeter-

meer 1992).

Bureau Studium Generale, De eeuwwende 1900. Deel 2: Natuur- en Mensweten-

schappen (Utrecht 1993).

Buskes J.J., Karl Barth (Den Haag 1965).

Corkery, James and Worcester, Thomas, The Papacy since 1500. From Italian Prin-

ce to Universal Pastor (Cambridge 2010).

Council for the Laity, Movements in the Church: Proceedings of the World Con-

gress of the Ecclesial Movements, Rome 27-29 May 1998 (Vat. City 1999).

Dawson, Christopher, The Spirit of the Oxford Movement (London 2001). Delfgaauw, Bernard, De wijsbegeerte van de 20ste eeuw (Baarn 4 _1964).

Dunk, H.W. von der, De verdwijnende hemel. Over de cultuur van Europa in de

304

Erp, Stephan van, ‘Incarnatorische theologie. Dogmatiek op zoek naar een nieuw motief’, Tijdschrift voor Theologie 50/1 (voorjaar 2010), 34-46.

Forbes, Duncan, The Liberal Anglican Idea of History (Cambridge 1952). Gerretsen, J.H., Liturgie (’s-Gravenhage 3 _1941).

Gnilka, J., Petrus und Rom. Das Petrusbild in den ersten zwei Jahrhunderten (Frei- burg im Breisgau 2002).

Gregory, Brad S., The Unintended Reformation. How a Religious Revolution Secula-

rized Society (Cambridge MA 2012).

Gunning J.Hz., J.H., Onze eeredienst. Opmerkingen over het liturgische element in

den Gereformeerden cultus (Groningen 1890).

Hacker, Paul, Das Ich im Glauben bei Martin Luther (Wien 1966).

Hall, Christopher A., Worshiping with the Church Fathers (Downers Grove 2009). Hallencreutz, Carl F., Kraemer towards Tambaran. A Study in Hendrik Kraemer’s

Missionary Approach (Uppsala 1966).

Hengel, Martin, Between Jesus and Paul. Studies in the Earliest History of Christia-

nity (Eugene, Oregon 1983).

Hengel, Martin, The Four Gospel and the One Gospel of Jesus Christ (Harrisburg 2000).

Hengel, Martin, Saint Peter. The Underestimated Apostle (Cambridge 2010). Hervormde Raad voor de zaken van pers en publiciteit, Documenten Nederlandse

Hervormde Kerk 1945-1955 (’s-Gravenhage z.j.).

Huizinga, J., In de schaduwen van morgen. Een diagnose van het geestelijk lijden

van onzen tijd (Haarlem 4 _1935).

Kerkopbouw-Commissie tot bestudeering van het Liturgisch Vraagstuk, Het wezen

van den eeredienst (Baarn 1933).

Kierkegaard, Sören, Die Tagebücher bd. 2 (1849-1855) (Innsbruck 1923). Kierkegaard, Sören, Dagboeken (Amsterdam 1991).

Knijff, H.W. de, Sleutel en slot. Beknopte geschiedenis van de bijbelse hermeneutiek (Kampen 1980).

Knijff, H.W. de, ‘Een andere wereld: een ander christendom?’, in: Gijsbert van den Brink en Elco van Burg (red.), Strijdbaar of lijdzaam. De positie van christe-

nen in het publieke domein (Heerenveen 2006), 165-183.

Kohnstamm, Ph.A., ‘Indrukken van Oxford’, Kerkopbouw. Orgaan van de vereeni-

ging ‘Kerkopbouw’ 6 (1937), 37-38.

Kooten, R. van, Hoe apostolaire bewogenheid een onbeweegbare kerk in beweging

brengt. Onderzoek naar de oorsprong en bedoelingen van hoofdthema’s van de kerkorde van 1951 (diss. Apeldoorn 2013).

Krabbendam, Hans, ‘Pilgrim Fathers, in: Harinck, George, Paul, Herman en Wallet, Bart (red.) Het gereformeerde geheugen. Protestantse herinneringsculturen in

Nederland, 1850-2000 (Amsterdam 2009).

Kraemer, H., The Christian Message in a Non-Christian World (London 1938). Kraemer, H., De kerk in beweging (’s-Gravenhage 1947).

Kronenburg, J., ‘Jacob Loos’, in: Biografisch Lexicon voor de geschiedenis van het

Nederlands protestantisme deel 5 (Kampen 2001).

Kronenburg, J., Episcopus Oecumenicus. Bouwstenen voor een theologie van het

305 Krop, Henri, Spinoza. Een paradoxale icoon van Nederland (Amsterdam 2014). Kuhn, Peter (hrsg.), Gespräch über Jesus. Papst Benedikt XVI. im Dialog mit Martin

Hengel, Peter Stuhlmacher und seinem Schülern in Castelgandolfo 2008 (Tü-

bingen 2010).

Küng, Hans, Grote christelijke denkers (Kampen 1996). Kuyper, A., Onze Eeredienst (Kampen 1911).

Leahy, Brendan, Ecclesial Movements and Communities: Origins, Significance, and

Issues (Hyde Park NY 2011).

Leeuw, G. van der, ‘Slotwoord op de besprekingen over ‘incarnatie’’, Kerkopbouw 4 (mei 1935).

Leeuw, G. van der, Balans van het Christendom (Amsterdam 1940). Leeuw, G. van der, Jan Hendrik Gerretsen (’s-Gravenhage 1943). Leeuw, G. van der, Liturgiek (Nijkerk 2 _1946).

Leeuw, G. van der, Sacramentstheologie (Nijkerk 1949).

Lekkerkerker, A.F.N., De Reformatie in de crisis (Wageningen 1949).

Lekkerkerker, A.F.N. e.a. (red.), Ernst en Vrede. Opstellen rondom de ethische theo-

logie aangeboden aan prof. dr. M. van Rhijn (’s-Gravenhage 1951).

Lemaire, Marie-Gabrielle, ‘La Postérité spirituelle de Joachim de Flore. Esquisse d’une conclusion’, Bulletin Association Internationale Cardinal Henri de Lu-

bac xvi (2014), 14-41.

Lescrauwaet m.s.c., J.F., De liturgische beweging onder de Nederlandse hervorm-

den in oecumenisch perspectief. Een fenomenologische en kritische studie

(diss. Bussum 1957).

Linde, H. van der, ‘De Liturgische of Hervormd-Catholieke modaliteit’, Woord en

Dienst. Veertiendaags orgaan voor het hervormde kerkewerk 1 (20 september

1952)).

Linde, H. van der, ‘Oecumenische Peilingen I, II en III’, In de Waagschaal 8 (20, 27 maart en 3 april 1953).

Liturgische Kring, Eeredienst (Rotterdam 1933).

Liturgische Kring, Handboek voor den eeredienst in de nederlandsche hervormde

kerk (Rotterdam 1934).

Livingston, James C., Modern Christian Thought 2 vols (Minneapolis MN 2006). Loos, J., en Bakhuizen van den Brink, J.N. (red.), Hervorming & Catholiciteit. Een

verklaring (Rotterdam 1950).

Lubac s.j., Henri de, De bruiloft van het Lam. Beschouwingen over het mysterie der

Kerk (Bilthoven 1955).

Lubac s.j., Henri de, Exégèse Médiévale. Les quatres sens de l’Écriture 4 tomes (Paris 1959-1964).

Lubac s.j., Henri Cardinal de, Méditation sur l’Église (Paris 2003).

Lubac s.j., Henri Cardinal de, La postérité spirituelle de Joachim de Flore (Paris 2014).

MacCulloch, Diarmaid, Reformatie. Het Europese Huis gedeeld 1490-1700 (Utrecht/Antwerpen 2005).

306

Meijering, E.P., Een eeuw denken over christelijk geloven. Van Roessingh via Schil-

der tot Kuitert (Kampen 1999).

Michaels, J. Ramsey, I Peter. Word Biblical Commentary vol. 49 (Waco TX 1988). Miskotte, K.H., Karl Barth. Inspiratie en vertolking: inleidingen, essays, brief-

wisseling. Verzameld werk deel 2 (Kampen 1987).

Miskotte, K.H., Uit de dagboeken 1930-1934. Verzameld Werk deel 5a (Kampen 1990).

Muis, J., ‘Schrift en geschiedenis bij H.W. de Knijff’, in: E. Dekker, M.C. Baten- burg, D.H.J. Steenks (red.), Solidair en solide. In gesprek met H.W. de Knijff.

Liber amoricum ter gelegenheid van het emeritaat van prof.dr. H.W. de Knijff hoogleraar dogmatiek en bijbelse theologie vanwege de Nederlandse Her-vormde Kerk bij de Faculteit der Godgeleerdheid van de Universiteit Utrecht

(Kampen 1997), 1-28.

Newsome, David, Two Classes of Men: Platonism and English Romantic Thought (London 1974).

Niftrik, G.C. van, ‘Godsdienst en kerk’, in: K.F. Proost en J. Romein (red.), Geeste-

lijk Nederland 1920-1940. Deel 1 (Amsterdam 1948), 75-113.

Oberman, Heiko A., De Erfenis van Calvijn. Grootheid en grenzen (Kampen 1988). Old, Hughes Oliphant, The Reading and Preaching of the Scriptures in the Worship

of the Christian Church vol.6 (Grand Rapids MI/Cambridge UK 2007).

Oostenbrink-Evers, Hélène, Beginselen en achtergrond van de kerkorde van 1951

van de Nederlandse Hervormde Kerk (diss. Zoetermeer 2000).

Pascal, Blaise, Gedachten (Amsterdam 1997).

Paul, Herman, Het moeras van de geschiedenis. Nederlandse debatten over historis-

me (Amsterdam 2012).

Pereiro, James, ‘Ethos’ and the Oxford Movement. At the Heart of Tractarianism (New York 2008).

Plooij, D., De ‘Pilgrim Fathers’ (Utrecht 2 _1920).

Pol, W.H. van de, Liturgie (Zeist 1931).

Pol, W.H. van de, ‘De oecumenische beweging en Kerkopbouw’, Kerkopbouw 4 (sept. 1935), 48-49.

Poorthuis, Marcel, ‘Dominee Loos wilde dominee zijn en blijven’, Kerkblad voor

Hilversum. Uitgave van de hervormde gemeente en de gereformeerde kerk 21

(6 september 2003), 5.

Puchinger, G., Gesprekken over Rome-Reformatie (Delft z.j.).

Radner, Ephraim, ‘The Reformation Wrongly Blamed. Brad Gregory’s Genealogy of Modernity Neglects the Deeper Failures of Christian Love’, First Things (juni 2012).

Raedts, Peter, De uitvinding van de rooms-katholieke kerk (Amsterdam 2013). Ratzinger, Joseph, Called to Communion. Understanding the Church Today (San

Francisco CA 1996).

Reardon, Bernard M.G., From Coleridge to Gore. A Century of Religious Thought

in Britain (London 1971).

Roessingh, K.H., Het modernisme in Nederland (Haarlem 1922).

Rouse, Ruth en Neill, Stephen Charles (eds.), A History of the Ecumenical Move-

307 Ruggiero, Guido de, The History of European Liberalism (Boston MA 1959). Sanders, Charles Richard, Coleridge and the Broad Church Movement. Studies in

S.T. Coleridge, Dr. Arnold of Rugby, J.C. Hare, Thomas Carlyle and F.D. Maurice (New York 1972).

Sassen, Ferd., Wijsgeerig leven in Nederland in de twintigste eeuw (Amsterdam 2

1947).

Schoot, E. van der, Hervormde Eredienst. De liturgische ontwikkeling van de Ned.

Herv. Kerk (’s-Gravenhage 1950).

Selderhuis, H.J., ‘Review of: ‘The Unintended Reformation’’, Christian Social

Thought 15/2 (2012), 497-500.

Skinner, Quentin, The Foundations of Modern Political Thought. Volume Two: The

Age of Reformation (Cambridge 1988).

Slotemaker de Bruïne, J.R., ‘De wereld-conferentie der Kerken te Oxford’, Stemmen

des Tijds 26 (1937), 331-365.

Smith, James K., Desiring the Kingdom. Worship, Worldview and Cultural Forma-

tion (Grand Rapids MI 2009).

Staples, P., The Liturgical Movement in the Netherlands Reformed Church (1911-

1955). With Special Reference to the Anglican Church (Utrecht 1983).

Storer, Kevin, Reading Scripture to Hear God. Kevin Vanhoozer and Henri de Lu-

bac on God's Use of Scripture in the Economy of Redemption (Eugene OR

2014).

Stuhlmacher, Peter, Biblische Theologie des Neuen Testaments band 2 (Göttingen 1999).

Stuhlmacher, Peter, Revisiting Paul’s Doctrine of Justification (Downers Grove IL 2001).

Stuhlmacher, P., Biblische Theologie und Evangelium (Tübingen 2002).

Swanston, Hamish F.G., Ideas of Order. Anglicans and the Renewal of Theological

Method in the Middle Years of the Nineteenth Century (Assen 1974).

Taylor, Charles, Een seculiere tijd (Rotterdam 2009).

Ter Haar Romeny, H.J., De geschiedenis van de eerste Oecumenische Raad in Ne-

derland – ook in zijn internationale context – 10 mei 1935 - 10 mei 1946 (diss.

Den Haag 1989).

Unnik, W.C. van, ‘Ligt Engeland verder dan de maan? Een nabetrachting van be- sprekingen met Anglikaanse theologen’, Kerk en Theologie 12 (1961), 75-85. Vaticanum II, Lumen Gentium. Dogmatische constitutie over de kerk (Amersfoort 3

1966).

Vaticanum II, Dei Verbum. Dogmatische constitutie over de goddelijke openbaring (Amersfoort 2 _1966).

Visser ‘t Hooft, W.A., Anglo-Catholicism and Orthodoxy. A Protestant View (Lon- don 1933).

Visser ’t Hooft, W.A., Memoires. Een leven in de oecumene (Amsterdam 1971). Wall, E.G.E. van der, Het oude en het nieuwe geloof. Discussies rond 1900 (Leiden

1999).

Weigel, George, Evangelical Catholicism (Philadelphia PA 2013).

308

Wesseling, H.L., Zoekt Prof. Huizinga eigenlijk niet zichzelf? Huizinga en de geest

van de jaren dertig (Amsterdam 1996).

Westerink, Herman, Verlangen & Vertwijfeling. Melancholie & predestinatie in de

vroege moderniteit (Amsterdam 2014).

Wind, A., Zending en Oecumene in de twintigste eeuw. Deel I: van Edinburgh 1910

tot en met Evanston 1954 (Kampen 1984).

309

I

NDEX VAN NAMEN

Aalders, W.  24, 241, 297, 299 Aalders, W.J.  24, 46-7, 68, 75-6, 167, 173, 182, 184, 201, 297, 302 Abraham  39, 206, 247 Achten, R.  122, 299 Achterberg, P.  244 Adam  104, 150, 231, 248 Aeschylus  119 Alfons, K.  200 Allchin, A.M.  145 Allen, L.  299 Allies, T.W.  101 Amos  131 Anselmus  93 Apollinarius  97 Appleton, Ch.  122-3 Aristoteles  122, 128, 205 Arius  96-7, 99, 105, 138, 142 Arnold, Th.  85, 87, 306 Athanasius  94, 99, 101, 124, 141, 245 Aydin, C.  195, 302 Augustinus  21-2, 38, 42, 44, 46-7, 51, 53-5, 59, 60, 62-3, 66, 71, 73-4, 108, 142, 170, 172, 188, 192, 199, 204-5, 211, 219 Augustijn, A.  302 Baader, F.X.B. von  262-3 Bacon, F.  82-3, 88, 127 Badeley, E.L.  23, 97 Bagot, R.  141

310

Bloxam, J.R.  113, 142 Blij, F. van der  302 Boekraad, A.J.  141, 299 Boele, C.P.  8, 26-8, 64, 297 Boeve, L.  241 Boersma, H.  152, 302 Böhme, J.  263-4 Boissevain, W.Th.  72, 76 Bonneval, A. van  261 Boon, R.  302

Borght, E. van der  180 Bossuet, J.B.  299 Bots, J.  303 Bouter, D.A.  5, 8 Bouter, F.H.  5 Bouter, P.F.  5, 8 Bouter, S.M.  5 Bouter-Rijksen, G.A.  8 Bouyer, L.  200, 205 Bowden, J.W.  94, 103, 141 Braeckman, A.  20, 274, 303 Breek, B.  22, 26-7, 29, 30, 64, 254, 297, 299 Bremond, H.  200 Brent, R.  86

Brink, G. van den  8, 82-3, 105, 204, 255, 273-4, 303-4 Brinkman, M.E.  303 Brock, M.G.  85-6, 303 Brom, G.  303 Bronkhorst, A.J.  173, 303 Brouwer, A.M.  49, 71-2, 74, 173-7, 179-80, 303 Brown, D.  103 Brownlow, W.R.  88, 124, 125, 153 Bruggen, J. van  206 Bruin, J.  172-3, 303 Brunner, E.  38, 42 Bucer, M.  96 Buckler, R.  127 Burg, E. van  304 Buskes, J.J.  48, 303 Butler, J.  84, 86, 102, 128, 205 Callistus  277 Capes, J.M.  98, 124 Callistus  277 Calvijn, J.  19, 21-2, 29, 32-3, 40, 50-1, 54, 62-3, 65, 68, 70, 73, 77, 96, 98, 104, 108, 110, 112, 169, 170, 172-7, 180-1, 184,188, 191, 196, 203, 208, 216-7, 220-2, 228-30, 232, 234-5, 238, 242-3, 246-7, 263-4, 290, 306 Cameron, J.M.  296, 299 Carlyle, Th.  85, 306 Chadwick, O.  299 Chantepie de la Saussaye, D.  75 Chantepie de la Saussaye, P.D.  173 Chatterton, lady  124 Chiny, A. van  19 Christie, mrs.  124 Christie, R.C.  103 Chrysostomus  196 Church, R.W.  94, 299 Cicero  119 Clemens  102, 257 Coleridge, H.J.  144 Coleridge, S.T.  85, 306 Copernicus, N.  38 Copleston, E.  85 Corkery, J.  272-3, 303 Cornelius  255 Coulson, J.  145 Cramer, J.A.  229, 231, 246 Cranmer, Th.  246 Creemer, J.  246 Creutzberg, H.W.  237 Curthoys, M.C.  85, 303 Cyprianus  245 Daley, B.A.  101 Dalgairns, J.D.  123-4 Daniël  133 David  131, 147, 159, 215, 223, 227 Dawson, C.  93, 303 Deissmann, A.  192 Dekker, E.  66, 298, 306 Delfgaauw, B.  303 Delhaye, Ph.  299 Descartes, R.  20, 38-40, 44, 54, 57, 62, 65, 77, 82-4, 168, 250, 302 Dessain, C.S.  105, 108, 131, 295, 299 Dilthey, W.  60

Diodorus van Sicilië  142 Donatus  99

311 Dulles, Avery  23, 300

Dunk, H.W. von der  303 Dupré, L.  205, 300 Dijk, Is. van  25 Earnest, J.D.  89, 104 Edwards, G.F.  89, 100 Edwards, J.  108-9 Edwards, G.T.  100 Eekhof, A.  68 Egan, M.F.  296 Ekman, U.  276-7 Elders, L.  299 Elia  155, 223 Epafroditus  153 Erasmus  20 Erp, S. van  303 Erskine, Th.  89-90 Eunomius  138

312 Houtman, D.  244 Huizinga, J.  41, 304, 307 Hulsman, G.  73 Hume, D.  84, 86, 114 Hutton, A.W.  23 Hutton, R.H.  114, 124, 127, 130 Ignatius  141, 175 Imberg, R.  141-2, 300 Isaäc  39 Jacob  39, 133, 181 Jacobus  131, 248, 256, 258 Jaki, S.L.  296 James, W.  25, 39, 301 Job  128 Johannes  120, 206, 233, 248, 256-7, 258-9, 279 Johannes XXIII  271-2, 281 Johannes de Doper  148, 203 Johannes Marcus  257 Johannes Paulus I  272 Johannes Paulus II  267-8, 272 Jolley, N.  83 Jong, K.W. de  297 Jonker, W.D.  255 Jozua  159 Judas  248 Julianus  88 Kafka, F.  212 Kamsteeg, J.H.C.  172 Kant, I.  20, 25, 40, 42, 44, 46, 53, 56, 62, 64, 66, 302 Keble, J.  93, 99, 102, 152 Kelly, S.  83, 300 Ker, I.  23, 28, 96, 101, 144, 159, 205, 267, 295, 300 Kerr, F.  23 Kierkegaard, S.  244-5, 281, 292, 294, 301, 304 Kingsley, Ch.  93 Klaassen, M.  206 Klapwijk, J.  83 Knijff, H.W. de  26-9, 32-3, 39, 44, 52, 66, 67, 198, 220, 222-4, 234, 241, 254, 273, 295, 297-8, 304, 306 Kohlbrügge, H.F.  22, 48 Kohnstamm, Ph.A.  72, 174, 304

Kooi, A. van der  26-7, 29, 31-2, 44, 198, 213, 224, 226, 298

Kooi, C. van der  255, 303 Kooten, R. van  178, 304 Korff, F.W.A.  72 Korpel, M.C.A.  254, 302 Krabbendam, H.  304 Kraemer, H.  172-3, 178, 198, 201, 215- 6, 218, 227, 235, 264, 302, 304 Kronenburg, J.  174, 304 Krop, H.  40, 65, 304 Kuenen, A.  65 Kuhn, P.  304, 307 Kuitert, H.  25, 302, 305 Küng, H.  304 Küster, V.  44, 298 Kuyper, A.  55, 198, 304 Labadie, J. de  243 Lalleman, P.J.  109 Laros, M.  200 Lasco, J. à  298 Lash, N.  300 Lazarus  31, 226-8, 238 Leahy, B.  267, 305 Lease, G.  300 Lee, F.G.  98

Leer, T. van der  109, 270

Leeuw, G. van der  24, 46, 72, 74-6, 173, 182, 186-7, 189, 191-2, 193, 195-6, 198, 203, 214, 217, 236-7, 297-8, 305 Lekkerkerker, A.F.N.  24, 74, 305 Lemaire, M.-G.  262, 305 Leo XIII  23 Leontius  142 Lescrauwaet, J.F.  305 Lilly, W.S.  128-9

313 Luther, M.  22, 25, 39, 40, 96, 124, 170, 173, 193, 196, 206, 211, 221, 232, 242-6, 257, 263, 268, 272, 304 Luykx, P.  303 Maccoll, M.  139 MacCulloch, D.  305 Maleachi  147-8 Mani  138 Manders, W.J.  301 Manning, H.E.  99 Maria  24, 101, 119, 135, 143, 170, 248, 272 Maskell, W.  139 Maurice, F.D.  85, 306 Mayers, W.  23 McGrath, A.E.  96, 300 McGrath, F.  295-6, 300 Meer, F. van der  196 Melsen, A.G.M. van  302 Mennais, J.M. de la  87 Merrigan, T.  93, 96, 101, 158, 205, 300 Metz, J.B.  241 Meijering, E.P.  194-5, 305 Michael  81 Michaels, J.R.  256-7 Michel, O.  257 Miller, E.J.  131, 301 Milman, H.H.  85, 102, 152 Miskotte, K.H.  24, 38, 77, 178-79, 200, 212-3, 215-7, 229, 259, 305 Molenaar, H.O.  8 Monsell, W.  270 Morden, P.J.  109 Mozes  132, 147 Mozley, A.  102

Mozley, mrs. J. (Newmans zus Jemima)  96, 99, 101, 150, 155, 202

Mozley, mrs. Th. (Newmans zus Har- riett)  199 Mozley, Th.  199 Muis, J.  306 Munk, K.  192 Murray, P.  102, 150, 157-8, 295-6, 301 Needham, N.R.  90 Neill, S.C.  306 Neri, F.  158 Nestorius  138 Neven, G.W.  26-7, 29-32, 44-5, 66, 220, 222-3, 295, 298 Newman, Ch.R.  122

Newman, E. (Newmans tante)  94 Newman, J. (Newmans moeder)  85 Newman, M.  93 Newman, L.  83 Newsome, D.  205, 301, 306 Newton, I.  109, 122 Nicholls, D.  23 Niemöller, M.  192 Niftrik, G.C. van  45, 306

314 Petrus  14, 19, 20-2, 30, 170, 183, 225, 233, 246-9, 254-9, 264, 271-2, 290-1, 303-5 Pierson, A.  21, 24 Pitt, V.  23 Plaisier, A.  277 Plato  47, 63, 65, 184, 187, 204-5, 209, 306 Plotinus  187 Plooij, D.  306 Plummer, A.  139 Pol, W.H. van de  24-6, 76-8, 166, 172, 186, 191, 196-7, 200-1, 207, 301, 306 Poorthuis, M.  306 Pope, S.L.  82, 102, 133 Popkin, R.H.  20 Proost, K.F.  45, 306 Przywara, E.  200 Puchinger, G.  25, 255, 270, 298, 301, 306 Pusey, E.B.  93, 96, 99, 126-7, 130, 135, 296 Radner, E.  250, 306 Raedts, P.  306 Ramsey, M.J.  305 Randall, I.M.  109 Ratzinger, J.  267-8, 272, 279, 281, 306 Raymaekers, B.  20, 274, 303 Reardon, B.M.G.  85, 306 Reeling Brouwer, R.  44, 298 Régnon, Th. de  105, 161 Reichersberg, G. von  261 Rhijn, M. van  24, 305 Ribberink, E.  244 Rickards, S.  96 Rickert, H.  38, 65-6, Ridderbos, H.N.  269 Ridderbos, S.J.  48, 65 Riel, G. van  20, 274, 303 Rijksen, G.  8 Rikhof, H.W.M.  8, 107, 298, 301 Rizpa  227 Roes, J.  303 Roessingh, K.H.  305-6 Romein, J.  45, 306 Rose, H.J.  23, 150 Rost, L.  257 Rothe, R.  38, 42, 50, 62 Rouse, R.  306 Rowell, G.  150, 296 Ruggiero, G. de  306 Ruiter, H.  278 Ruler, A.A. van  180 Russell, Ch.  126 Ryder, H.I.D.  124 Sabellius  91, 97, 103 Sales, F. van  23 Salomo  110

Salvo, Markies van  99 Samuel  214 Sanders, Ch.R.  85, 306 Sands, P.F.  301 Sassen, F.  306 Saul  88, 102, 132, 214, 223 Schilder, K.  198, 305 Schillebeeckx, E.C.F.A.  255, 260, 302 Schlegel, F. von  262 Schleiermacher, F.D.E.  40, 42-3, 45, 51, 57, 62, 64, 89-90, 281, 292, 294 Scholten, G.J.  171 Scholten, P.  38, 174, 189, 212, 214-6 Schoot, E. van der  306

Schuster, R.  144 Schweitzer, A.  227 Scott, W.  108 Seewald, P.  272 Selderhuis, H.J.  250, 307 Sell, A.P.F.  301 Shairp, J.C.  152 Shakespeare, W.  117, 131 Sheehan, B.G.  146, 301 Sheridan, Th.L.  104, 200, 301 Silas  257 Sillem, E.A.  296 Simeon, J.  127 Simeon, L.  118 Simson  20-1 Skinner, Q.  250, 307 Slotemaker de Bruïne, J.R.  174, 307 Sluis, E. van der  26, 28, 298 Smit, M.N.W.  229

Smith, A.  99 Smith, J.  205

315 Sobry, P.  102, 301 Socinus, F.  90, 98 Sonderen, J.H.  27, 299 Spinoza, B.  20, 39, 263, 302, 304 Stählin, W.  196 Stam. J.J.  237 Stanley, A.P.  85, 87 Stanton, R.  126 Staples, P.  307 Steenks, D.H.J.  66, 298, 306 Stefanus  233 Stephen, J.  90-1, 101, 152, 155-7 Stern, J.  138 Stewart, K.J.  109 Stoel, H.  24-5, 301 Storer, K.  269, 308 Stuhlmacher, P.  206, 257-8, 270, 304, 307 Stunt, T.C.F.  23, 301 Swanston, H.F.G.  85, 307 Taylor, Ch.  274-6, 307 Teilhard de Chardin, P.  300 Ter Haar Romeny, H.J.  196, 307 Tertullianus  119

Thijssen, F.  22 Thissen, S.  40, 65

Thomas van Aquino  38, 63, 93, 193 Thomas  87 Thomas, S.  85-6, 301 Thomasset, A.Y.  301 Thompson, E.H.  122-3 Tindal, M.  83 Toland, J.  83 Tolhurst, J.  296 Tracey, G.  295-6 Tristram, H.  296 Troelstra, R.C.G.  166 Troeltsch, E.  60, 197 Tromp, D.  68 Turner, F.M.  81, 301 Ullathorne, W.B.  144 Unnik, W.C. van  197, 307 Vanhoozer, K.  269, 308 Velden, M.J.G. van der  180 Verbaan, P.  299

Verbeke, G.  122

Victor, H. van St.  261 Victor, R. van St.  261

Visser ’t Hooft, W.A.  173, 197, 307 Vlasblom, J.  298, 303 Voderholzer, R.  21 Vogel, C.J. de  24-5, 32, 78, 184, 189, 200, 206, 237, 301 Wachter, D. de  275 Walford, J.T.  133 Walgrave, J.H.  301 Walker of Scarborough, J.  123 Wall, E.G.E. van der  307 Wallet, B.  304 Ward, C.  98, 124 Ward, W.  81, 83, 86, 93-4, 301 Ward, W.G.  82, 126 Wassenaar, J.D.Th.  25, 180, 297, 299 Wegg-Prosser, F.R.  98, 199 Weigel, G.  271-2, 307 Welch, C.  89, 307 Wellhausen, J.  65 Wesseling, H.L.  307 Wentsel, B.  254-5 Wesley, J.  89, 98, 108-9 Wesseling, H.L.  41 Westerink, H.  243, 307 Whately, R.  85-6, White, J.B.  89, 93, 114, 122 Whitefield, G.  89 Whitehead, Ch.  267 Wienen, J.D.J.T.  8 Wilberforce, H.W.  84, 89, 104, 136, 142 Wilberforce, R.I.  93, 142, 158 Wilberforce, S.  156-7 Will, R.  191, 196 Willem I  70 Williams, W.J.  28

Willigenburg, A.W. van  299 Wind, A.  179, 216, 307 Windt, J. van der  298, 303 Wiseman, N.  142 Wolde, E.J. van  254 Woodgate, E.  93