De omslag van dit nummer van,. Vrijheid en Democratie" ia opnieuw zo gedrukt dat u hem- na verwijdering van de nietles- als raambiljet kunt gebruiken.
Hang dit raambiljet op een goed zichtbare plaaus op en maak
op die wijze propaganda voor de WD. In het belang van goede
resultaten bij de gemeenteraadsverkiezingen van 31 mei a.s.
Bezuinigingsslag
Toen de WO oppositie voerde tegen het financiële en econo- mische beleid van het kabi- net-Den Uyl, heeft zij er bij herhaling en met kracht opga- wezen dat vooral ook de over- heid zou moeten bezuinigen.
Aanvankelijk werd dat met name door de socialisten af- gedaan met hoongelach en schouderophalen. Maar ten- slotte moest men zelfs van die zijde erkennen dat de collec- tieve uitgaven wel heel sterk waren opgelopen en dat be- zuinigingen onvermijdelijk zouden zijn. In het regeer- akkoord tussen PvdA en CDA werden maatregelen overeen- gekomen, die tot bezuini- gingen zouden moeten leiden.
Weliswaar naar het oordeel van de WO te vaag en niet genoeg, maar toch... De noodzaak van wat men dan noemt: beleidsombuigingen, is door vriend en vijand er- kend.
Nu zit de WO zelf in de rege- ring, die de nooit leuke be- zuinigingsmaatregelen moet nemen. Over een aantal we- ken zal het kabinet zijn plan- nen bekend maken. Van Agt en Wiegel hebben er nu al geen doekjes omgewonden:
het zullen harde maatregelen zijn, die ongetwijfeld kritiek zullen uitlokken. En van linkse zijde doet men al bij voorbaat zijn best er de publieke opinie van te overtuigen dat je van dit kabinet natuurlijk niets anders dan bottebijl-werk kunt ver- wachten. Zelfs als een deel van de voorstellen zou over- eenkomen met wat PvdA en CDA in een eerdere fase af- spraken, dan nog zal ook dàt deel geen genade kunnen vin- den in de socialistische ogen.
In de weken die voorafgaan aan het bekend maken van de
plannen en waarin in feite binnen het kabinet gedebat- teerd wordt over de begroting voor 1979, zien we dat elke minister zijn best doet er voor te zorgen dat de winkel
waar- ~voor hij verantwoordelijk is zo min mogelijk schade oploopt.
Hoe overtuigd iedere be- windsman ook mag zijn van de noodzaak om in het alge-
,meen te bezuinigen, ieder zal trachten te vermijden dat de operatie hem te diep in het vlees snijdt. Dat is een nor- male zaak en een ieder jaar weerkerend patroon - van welke signatuur een regering ook is.
Uiteraard wordt ook dat touw- trekken door de oppositie aan- gegrepen om te proberen ver- 1
deeldheid te zaaien tussen de regeringspartijen. Via allerlei ingewikkelde
·redeneringen wordt dan gesuggereerd dat de ene minister méér zijn zin zou krijgen dan de andere, dat de ene partij sterker zou zijn dan de andere. En als in de bezuinigingsslag WO-minis- ters zich sterk maken voor hun departement, dan wordt onmiddellijk geroepen: Kijk, dat is nu diezelfde WO die zo nodig moest bezuinigen
-nu ze zelf in de regering zit tap- pen haar bewindslieden uit een ander vaatje.
Ook dat hoort bij het politieke spel en het is zelfs het goed recht van de oppositie te pro- beren dit soort vuurtjes te sto- ken. Maar het is ook goed wat tegengas te geven, zoals Wie- gel deed toen hij vorige week opmerkte dat het kabinet de bezuinigingsoperatie als een team zal uitvoeren en dat uiteraard óók de VVD-mi- nisters daaraan van harte zullen meewerken.
PH. c. LA CHAPELLE, I
politiek commentator
Dit nummer van .,Vrij- heid en Democratie"
is voor een belangrijk deel gewijd aan de komende gemeente- raadsverkiezingen. Op de eerste plaats inter- viewden redactie en medewerkers van .,Vrijheid en Democra- tie" vier lijsttrekkers bij de gemeenteraads- verkiezingen. Mr. C.
Goekoop in Amster- dam, Wil van Rossum uit Zeist, Johan Rem- kes uit Groningen en Frits Smits uit Melick en Herekenbosch (Limburg). Pag. 7, 8 en9.
Mr. W. J. Geertsema, een van de auteurs van de studie .,Libera- lisme in de jaren tach- tig" licht zijn opvattin- gen toe over de locale democratie.
Mevrouw Len Rempt- Halmmans de Jongh praat onder meer over de propaganda-activi- teiten met het oog op komende verkiezin- gen. Pag. 4 en 5.
Mevrouw H. J. Sen- gers-Van Gijn uit Vught, voorzitter van de vereniging van Sta- ten- en Raadsleden van de WO en Staten- lid in Noord-Brabant gaat in op het gemeen- teprogramma van on- ze partij. Pag. 6.
En in
.,Gemeentelijkeherindeling, een Euro- pees probleem", wordt ingegaan op de ge- meentelijke
nrr,ni,AmiA-1tiek in een aantal omringende landen Pag.10.
• Het volgende num
mer van .,Vrijheid
Democratie" is
teerd 26 mei
voor dit nummer
de centrale redacti
Bijenmeent 135, 121
GK Hilversum,
lijk woensdag 17
hebben bereikt.
Geer-tsema op de bre~
voor echte verdraagz~
.. Met name ook de liberalen zullen er nauwlettend op toe moeten zien dat er aan ,.de basis" een dusdanige mate van vrijheid behouden blijft, dat men niet alleen in naam, maar ook in feite spreken kan van decentralisatie en niet het woord deconcentratie behoeft te gebruiken." Dit is een van de opdrachten die mr. W. J.
Geertsema ziet voor het libe- ralisme in de jaren tachtig.
In het gelijknamige geschrift van de professor mr. B. M.
Teldersstichting, dat onlangs verscheen, laat de Gelderse Commissaris van de Koningin zijn licht schijnen over de ver- houding overheid en burger.
Een problematiek die hem vanuit zijn ervaring als raads- lid, burgemeester, Kamerlid, minister en commissaris na aan het hart ligt.
In gesprek met Vrijheid en Democratie zegt Geertsema:
.. Ik heb de verwachting dat onze samenleving veel inge-
wikkelder zal worden dan nu al het geval is. De overheid zal zich sterker nog dan he- dentendage al het geval is met de burger moeten bezig houden en regelend moeten optreden. Ik weet dat veel liberalen daar huiverig tegen- over staan, maar het is onver- mijdelijk wil je bereiken dat de vrijheid van zoveel mogelijk mensen gegarandeerd kan blijven. Als liberalen zullen we nauwlette_nd op de kwaliteit van dat overheièlsoptreden moeten toezien. Ik denk daar- bij ook aan het ontwikkelen van schadevergoedingsrege- -lingen en beroepsmogelijk- heden voor het geval de bur- ger door de overheid onrecht is aangedaan. Juist als je meer dan anderen huiverig bent voor overheidsoptreden - en dat zijn wij als liberalen toch - dan ben je bij uitstek geroepen om bij dat over- heidsoptreden betrokken te zijn."
Len Rempt
- Kunnen de liberalen hun principes ongewijzigd laten als de rol van de overheid versterkt moet worden?
Verdraagzaamheid Geertsema: .. Onze uitgangs- punten kunnen ongewijzigd blijven, maar de toepassing daarvan zullen we wel moe- ten bijstellen in de concrete situatie. Ik denk daarbij met name aan de verdraagzaam- heid. Daar zullen we steeds meer de nadruk op moeten leggen. Verdraagzaamheid is niets dat van nature niet zo st.erk leeft bij het Neder- landse volk. We hebben al- tijd veel minderheidsgroe- pen gehad, maar je kunt daar- om nog niet zeggen dat wij zo vreselijk verdraagzaam zijn.
De mentaliteit van onze be- volking is er altijd een ge- weest waarbij men voor zich- zelf wel steeds meer vrijheid vraagt, maar die tegelijkertijd
•
zUTeert hij propaganda
Verdraagzaamheid blijkt een sleutelwoord in de campagne die de WO overal in Neder- land voert voor een goed re- sultaat bij de komende ge- meenteraadsverkiezingen. ,.Ik heb zo'n dertig tot veertig fol- ders zitten lezen die verschei- dene afdelingen voor de ver- kiezingscampagne hebben la- ten drukken. Mij is daarbij opgevallen dat iedereen ge- weldig tamboereert op de ver- draagzaamheid. Je merkt de weerstand die er in onze ge- lederen is tegen de duidelijke onverdraagzaamheid die bij andere partijen wel eens leeft". Dat zegt mevrouw Len Rempt-Halmmans de Jongh, sinds maart lid van het hoofd- bestuur. belast met de pro- paganda en voorzitter van de
landelijke propagandacommis- sie van de WD.
.. Zonder dat er specifieke in- structies voor waren uitge- vaardigd, zie je dat alle afde- lingen daarop hebben inge- speeld. Je proeft er een zekere medemenselijkheid uit. De zorg voor de groepen in onze maatschappij die in de afge- lopen kabinetsperiode duide- lijk in de knel hebben gezeten.
Het komt allemaal nogal warm over", zegt ze.
De gemeenteraadsverkie;dn- gen van 29 mei zijn de eerste, waarvoor ze als campagne- leider van onze partij optreedt.
Een stembusstrijd waarin plaatselijk de accenten moe- ten worden gezet. Daar moet het grote werk worden ver- richt. .. Landelijk kun je alleen
maar teksten aanreiken die door de verschillende afde- lingen moeten worden ver- taald naar de locale omstan- digheden".
Optimaal
Hier en daar in de partij is wat gemopperd over een niet optimale propaganda vooraf- gaande aan de recente Sta- tenverkiezingen. Len Rempt vraagt zich af of men toen al niet zo op die gemeenteraads- verkiezingen was geconcen- treerd dat de publiciteit voor de Statenverkiezingen er wat door werd verdrongen ... Aan het materiaal is echt optimaal gewerkt. Maar bijvoorbeeld in Den Hel der en de provincie Drente en elders, waar men er echt achteraan heeft gezeten,
Mr. W.J. Geertsame
anderen niet gunt."
In zijn artikel over liberalisme in de jaren tachtig pleit Geert- sema er dan ook voor dat de overheid zich steeds meer zal terugtrekken van het terrein van de geestelijke vrijheid, dat wil zeggen dat maatrege- len die een discriminatoir ka- rakter hebben zullen worden aangepast. ..Meerdere van onze wetten en bepalingen zijn nu niet direct monumen- ten opgericht ten behoeve van onze hooggeroemde ver- draagzaamheid, doch veeleer
Mevrouw Len Rempt-Halmmans deJongh
waren de resultaten uitste- kend".
Len Rempt combineert haar
functie van campagneleider
met die van het voorzitter-
schap van de Nederlandse
Vrouwenraad. Zijn beide func-
ties wel te combineren in de
praktijk? Len Rempt: .. Ik bof
dat beide bureaus op een
steenworp van elkaar gelegen
zijn. Op maandag ga ik eerst
naar de NVR, daarna naar de
Koninginnegracht. Bijna da-
gelijks heb ik contact met de
~mheid
overblijfselen van goeddeels achterhaalde zedelijkheids- normen, zo schrijft hij. Als voorbeelden van groepen die de dupe zijn noemt hij de ver- schillende samenlevingsvor- men die naast het huwelijk in onze maatschappij zich een plaats verworven hebben zoals concubinaat, homofiele verbintenissen, samenleven in commune. Van een ruimere opvatting over de geestelijke vrijheid zullen vooral ook de minderheidsgroepen in ons land (waar het al meer dan vierhonderdduizend mensen betreft) moeten profiteren, zoals de gastarbeiders af- komstig uit de landen rond de Middellandse Zee, (oud-) Surinamers, Antillianen, Chi- nezen, zigeuners en niet te vergeten Zuid-Molukkers.
Lokale democratie De gemeenteraadsverkiezin- gen staan voor de deur. In zijn artikel over de verhouding
mensen op het bureau".
Propaganda is voor haar be- paald geen nieuwtje. Twaalf jaar geleden stortte ze zich in haar woongemeente Wasse- naar al meteen in de plaatse- lijke propaganda voor de WD.
Vervolgens in het Hoofdbe- stuur. "Zes jaar geleden werd me gevraagd namens de or- ganisatie Vrouwen in de WD in de landelijke propaganda- commissie zitting te nemen.
Daar hebben we zes tot zeven jaar geleden een kerngroep gevormd die voorzichtig een strategie ging uitstippelen.
Tot zo'n twaalf jaar geleden ging elke afdeling volstrekt haar eigen gang bij welke ver- kiezingen ook. ledereen zat weer het wiel uit te vinden.
Sinds de vorming van de lan- delijke propagandacommissie is er veel gecoördineerd en - naar ik hoop - weinig gecen- traliseerd".
Haar voorzitter als landelijk campagneleider, het Tweede
tussen overheid en burger be- steedt Geertsema ruimè aan- dacht aan de lokale democra- tie. De invloed van de burgers kan daar het sterkst tot zijn recht komen, zo stelt hij, maar voor de zeer kleine ge- meenten ziet hij weinig toe- komst. "Zonder te dogmati- seren komt een minimum- grens van tienduizend inwo- ners mij aanvaardbaar voor,"
zo schrijft hij. Tegen Vrijheid en Democratie licht hij dit verder toe: "Ik ben ontzettend gesteld op de gemeentelijke autonomie, maar wil je die be- hoorlijk krachtig houden, dan moet je wat mans zijn. Je moet om het zo maar eens te noemen, een veer voor de mond kunnen wegblazen. Dan moet je toewerken naar een bepaalde schaal waarbij de afstand tot de burgers toch niet te groot wordt. Dat getal van tienduizend, dat ik in mijn artikel heb genoemd is meer een ervaringscijfer. Zoveel
Kamerlid dr. Rudolf de Korte, een plaatsgenoot, kwam voort uit de marketing. Ze ziet het zelf niet als bezwaarlijk dat zii die achtergrond mist. "We maken toch gebruik van men- sen die kennis van zaken heb- ben. De voorzitter van de LPC hoeft niet beslist een marke- ting man te zijn. Je moet ge- bruik maken van de kennis in je partij. Je moet public rata- tionsmensen hebben die ac- tief in de partij zijn, die het liberalisme actief beleven en vandaar uit hun activiteiten ontplooien. Die mensen zijn er en met die mensen wisselen we voortdurend ideeën uit en maken we onze plannen".
Leukeideeën
In die landelijke propaganda- commissie komen vaak ver- bluffend leuke ideeën naar voren, vindt ze. En zo moet het ook. Een levende partij wisselt voortdurend ideeën
inwoners heb je (zonder het tot dogma te willen verheffen) toch wel nodig om aan een redelijk ambtelijk en bestuur- lijk apparaat te kunnen ko- men. Maar we moeten om- wille van het getal niet on- natuurlijke gemeenten gaan creëren."
- Betekent dit het einde van het dorp?
Geertsema: "Oh, neen, dat is een misverstand. Ook als een gemeente uit meerdere kleine dorpen bestaat kan het eigen dorpskarakter behouden blij- ven. Het is zo dat onder een voldoende krachtige gemeen- te het eigen karakter van een dorp zelfs beter gewaarborgd kan blijven."
Schijn-decentralisatie - Er is volgens u veel schijn- decentralisatie.
Geertsema: "Ik heb dat de- concentratie genoemd. Het gaat daarbij om centrale macht die gespreid wordt
uit. En levendig is die com- missie, heeft ze geconsta- teerd. "We hebben er echt aan getrokken: hoe brengen we die partij naar buiten. Dat blijmoedige dat ik in die com- missie aantref, dat relative- rende, is m.i. ook een stuk liberalisme. Ze hebben me in het dagelijks bestuur ook ander werk aangeboden dan de landelijke propagandacom- missie, maar daar heb ik spontaan nee op gezegd. In die propagandacommissie voel ik me thuis. Propaganda is niets als je het niet in sa- menwerking doet met an- deren. Met de mensen van het algemeen secretariaat, met de fractievoorlichters. Pas dan kan propaganda vruchten
af~werpen".
Teamwork
Len Rempt heeft het geloof in teamwork te danken aan haar ervaringen opgedaan in het
maar waarbij de werkelijke macht bij de rijksoverheid blijft liggen. Als voorbeeld noem ik de rijksambtenaren die op provinciaal niveau functioneren en daar volstrekt vastzitten aan de directieven van de departementen. Dat kun je dan geen provinciale ambtenaren noemen en daar- bij kun je ook niet spreken van ware decentralisatie. Veel zo- genaamde decentralisatie heeft niks "om hakken". Het blijkt moeilijker om in de prak- tijk macht uit handen te geven dan op papier. En dat is nu één van die zaken waar voor het liberalisme in de jaren tachtig een belangrijke taak is weggelegd."
FDL
(Liberalisme in de jaren tach- tig kan worden besteld bij de prof. mr. 8. M. Teldersstich- ting in Den Haag, door over- making van f 1 0,- op post- giro 3349769. In vorige af- leveringen van Vrijheid en De- mocratie besteedden wij reeds aandacht aan de artikelen van prof. dr. J. A. A. van Doorn, prof. mr. W. J. Slagter en burgemeester Vonhoff van Utrecht.)
•
werk voor de Nederlandse Vrouwenraad. ",k werk daar met mensen uit allerlei so- ciale groeperingen en ook die vormen samen een team. Ik geloof niet zo in een een- manszaak".
Naar haa'r waarneming zitten de afdelingen aan de voor- avond van de gemeenteraads- verkiezingen niet stil bij het bestellen van propagandama- teriaal. "Er is een -geweldige activiteit. Het overtreft onze verwachtingen. Maar de grote klap moet nog komen, na Pinksteren", voorspelt ze.
Grote aftrek is er met name voor de folder "Achttien plus naar de stembus" en voor de milieufolder. "Je merkt goed dat ook de mensen in onze partij erg milieubewust zijn.
Het is beslist een onderwerp dat bij de WD sterk leeft en dus onzin dat er bij de andere partijen meer belangstelling voor zou bestaan dan bij ons".
•
''Duidelijk eigen gezicht tonell'
Als het aan mevrouw Sengers- Van Gijn uit Vught ligt, zullen er in de toekomst meer WO- gemeenteraadsleden op de grote landelijke manifestaties te liinden zijn. Naar haar me- ning ontbreekt die categorie actij!ve partijleden nog teveel op landelijke congressen en algemene ledenvergaderingen van de partij. ,.Soms zou ik ze wel aan hun arm naar derge- lijke manifestaties willen toe- trekken. Dan voel je, dat je ergens bijhoort, zeg ik altijd."
Mevrouw Sengers is voorzit- ter van de vereniging van sta- ten- en raadsleden in de WD.
Tevens fractievoorzitter in de provinciale staten van Noord- Brabant. Toen ze in die functie I werd .gekozen, zette ze een I
streep onder een loopbaan van 14 jaar als gemeente- raadslid in Vught. vlakbij Den Bosch. ,.Zo'n combinatie van raads- en statenwerk wordt steeds moeilijker" heeft ze geconstateerd. ..Vooral het leeswerk vergt enorm veel tijd".
Het spreekt vanzelf dat ze door haar activiteiten voor de WO op locaal en regionaal niveau de resultaten van de komende gemeenteraadsver- kiezingen met grote belang- stelling zal volgen, zoals ze dat ook met die van provin- ciale staten heeft gedaan. De
Jverkiezingen van 31 mei zul- : len in elk geval anders zijn
lldan die voor de staten in , maart. omdat de landelijke I
politiek niet zo'n overheer- ' sende rol zal spelen. Wel ziet I
ze in Brabant- maar daar niet alleen - veel lokale groepjes optreden die stemmen aan de WO zullen kunnen onttrek-, ken. Vandaar dat ze stelt: ,.We moeten er enorm hard aan ' trekken en proberen overal een duidelijk eigen gezicht te tonen. Ik vind het daarom zo belangrijk dat de echte libe- ralenbeginselen voorop in ons gemeenteprogramma staan.
.. Die principes zijn vrijheid, verdraagzaamheid, verant- woordelijkheid en sociaJe ge- rechtigheid.
Burgemeester
Wie dat programma doorbla- dert. ziet dat er onder meer veel aandacht wordt besteed aan het afspiegelingscollege en aan de verkiezing van de burgemeester. De taak van die laatste is duidelijk veran- derd in vergelijking met vroe- ger ... De burgemeester wordt tegenwoordig veel meer in de politiek betrokken. Vroeger stond hij boven de partijen, nu wordt hij veel meer ingescha- keld, hoewel hij natuurlijk wel onafhankelijk moet blijven. De burgemeester heeft zich ont- wikkeld van burgervader tot manager en van manager tot coördinator. De onafhanke- lijke positie van de
burge~meester is een typisch liberaal trekje", zegt mevrouw Sen- gers.
De benoeming door de Kroon onderstreept de onafhanke- lijke positie van de burge- meester. Maar de gemeente- raad heeft bij het benoe- mingsbeleid toch een zeer wezenlijke taak door een pro- fielschets op te stellen. Als de raad en de commissaris van de koningin (die de voordracht doet) het na goed overleg eens zijn over het profiel, dan moet die in hoge mate bepa- lend zijn voor de selectie. Dat heeft de WO in haar gemeen- teprogramma zo vastgelegd.
Met zijn wethouders vormt de burgemeester het dagelijks bestuur van de hele raad. En niet van een bepaalde meer- derheid, zoals in enkele ste- den (Rotterdam en Groningen bijvoorbeeld) het geval is. De WO maakt zich dan ook sterk voor het afspiegelingscollege, een college op brede basis, waarin in elk geval de grotere fracties zijn vertegenwoor- digd.
,.Als je met meer partijen en grotere partijen het beleids- voorbereidende werk in het college doet, dan heb je ook een grotere kans dat het door de raad wordt aanvaard. Met (door de progressieve frac- ties
nagestre~afde)meerder- heidscolleges zet je zo'n groot deel van de bevolking buiten de beleidsvoorbereiding dat het alleen maar remmend kan werken. Bovendien zet je automatisch bestuurlijk talent uit andere groeperingen bui- ten spel. Voor ons is zoiets niet aanvaardbaar", licht me- vrouw Sengers toe.
Welzijnsbeleid
Andere punten uit het VVD- gemeenteprogramma die ze aanstipt zijn de kwestie van de ruimtelijke ordening en het welzijnsbeleid.
Aan de ruimtelijke ordening en de volkshuisvesting, kern- punten van het gemeentelijke beleid die nauw met elkaar · verbonden zijn, besteedt het gemeenteprogramma uitvoe- riger aandacht dan aan welk ander onderwerp ook. Een apart hoofdstuk gaat over het tegengaan van de sub-urba- nisatie, de uitbreiding van woonkernen rond de grote steden. Kleine gemeenten kunnen vaak groeien mede dankzij de voorzieningen van de grote steden, waarvan de randgemeenten juist de inwo- ners onttrekken. Dat leidt op de duur tot problemen. Het verkleinen van de bevolkings- concentratie in de centrum- gemeente maakt die gemeen- te zwakker. Het voorzieningen- niveau daalt en ook de rand- gemeenten ondervinden daar- van de nadelen.
Een ander groot probleem dat mevrouw Sengers aanstipt is het welzijnsbeleid ... Bestuur- lijk gaat dat grote. eisen stel- len, omdat de gemeente in
· relatie tot de subsidieregeling allerlei plannen moeten ma-
ken c;!ie door het Rijk moe- ten worden gehonoreerd. Het am13tenarencorps in de kleine gemeenten is daar niet op ingesteld en dan komen ze gewoon niet aan de bak".
Commissie
Het gemeenteprogramma van de WO is samengesteld door een speciale commissie van de vereniging van staten- en raadsleden die onder leiding stond van mr. J. Drijber, de burgemeester van Zwolle.
De vereniging telt momenteel zo'n 1700 leden. ..Dat lijkt misschien op het eerste ge- hoor weinig, maar 75 procent van onze raadsleden is er lid van en honderd procent min één van de Statenleden. De burgemeesters worden bijna allemaal lid", zegt mevrouw Sengers. ..We moeten pro- beren om die resterende 25 procent van de raadsleden er ook nog bij te krijgen. Helaas zien ze nog niet allemaal het nut ervan in. Maar na de ka- dercursussen· geven de nieu- welingen zich meestal spon- taan op". Die kadercursussen onder de adspirantraadsleden blijken doorgaans geen over- bodige luxe. ..Er zijn zoveel nieuwe VVD-leden bij ge- komen de laatste jaren die nog zo weinig over het libe- ralisme weten".
De Vereniging van Staten- en Raadsleden geeft maandelijks het blad ,.Provincie en ge- meente" uit, waarin veel prak- tisch informatie te vinden is voor de WO-vertegenwoordi- gers in staten en gemeente- raden. Het bureau .. Gemeen- tepolitiek" van de vereniging is hen verder graag behulp- zaam met raad en informatie.
Dat bureau is gevestigd op het Algemeen Secretariaat van de partij aan de Koningin- . oengracht in Den Haag.
~ I
~ I
J l
ProbleiDen
volop voor AIDsterdaiD
Amsterdam kampt, evenals andere wereldsteden, met grote problemen.
In de komende vier jaar moe- ten met name de veiligheid en
lee.fbaar~eidvoor de burgers, hUisvestmg, woningbouw, stadsvernieuwing, werkgele- genheid, bereikbaarheid van de binnenstad, verkeerschaos integratie van Amsterdams~
inwoners in alle geledingen, drugsverslaving enz. flink wor- den verbeterd.
De hoofdstedelijke VVD heeft voor het oplossen daarvan' een uitgebreid programm~
opgesteld voor de Gemeen- teraadsverkiezingen 1978 onder het motto .. Samenwer- king".
Een doelmatige aanpak daar- van vraagt een eensgezind stadsbestuur, namelijk sa- menwerking van alle con- structieve partijen die in de hoofdstedelijke gemeente- raad zitting (zullen) hebben.
.. We kunnen ons geen nieuwe avonturen met linkse meer- derheidscolleges meer per- mitteren," meent mr. C. H.
Goekoop (44 jaar) als lijst- aanvoerder. Hij is sinds 1970 lid van de Raad en beheert thans 2 jaar als wethouder diverse portefeuilles zoals de Haven, Gemeentebedrijven, Monumentenzorg, Luchtha- vens, Juridische en Verzeke- ringszaken. ..We zullen ons dan ook ernstig tegen een dergelijk programcollege ver- zetten. Daarbij komt nog dat de wethouders Van der Eijden (CDA, ex KVP), Verheij (CPN), De Cloe (PvdA) en de weg- gestuurde Treumarm (even- eens PvdA) zullen vertrekken.
Daardoor zal nog maar (am- per?) de helft zitting (kunnen) houden om te trachten de continuïteit van het beleid te handhaven."
Havennota
Wethouder Goekoop legt momenteel de laatste hand
Mr. C. H. Goekoop
aan een nieuwe Havennota om o.a. de positie van de Am- sterdamse haven via een doel- gerichte .. marketing" te ver- beteren.
Sinds acht jaar .. moddert"
Amsterdam maar aan met de Stadsvernieuwing. Een aardig succes voor de WD is dat het reeds uit 1970 daterende voorstel - opgenomen in het liberale programma - om de macht van Publieke Werken als .,Staat in de Stad" te kort- wieken, thans door een socia- listische wethouder is over- genomen.
Hierdoor zal P.W. worden ge- splitst in drie delen, namelijk Stadsontwikkeling, Grondbe- drijf en Publieke Werken. Wel- licht mede hierdoor kan de (nieuw)- en (ver)bouw van woningen worden gestimu-
lee~d,
welke door onderlinge ruz1es tussen de diverse amb- telijke diensten eindeloos worden vertraagd. ..Het is toch te gek, dat een voorge- nomen bouw die bijvoorbeeld 1 cm over de rooilijn zou ko- men, eindeloos wordt getrai- neerd. Ook het systeem dat eerst pas dan wanneer een geheel bouwblok is aange- kocht of onteigend door de Gemeente, men aan de gang gaat, is sterk frustrerend.
Met het oog op de komende gemeenteraadsverkiezingen publiceren we in dit en het volgende blad interviews met enkele lijsttrekkers in grote en kleine Nederlandse gemeenten.
In dit nummer hebben re- dactie en medewerkers van .. Vrijheid en Democratie"
hun keus laten vallen op de Amsterdamse wethouder mr. C. Goekoop, Wil C. van Rossum uit Zeist, Johan Remkas uit Groningen en Frits Smits uit Melick en Herkenbosch.
Verpaupering
Dit duurt zo eindeloos lang, dat inmiddels een hele buurt verpaupert en de leegkomen- de woningen - wegens de lange duur van leegstand - door illegale bewoners (kra- kers) worden betrokken. Wan- neer de Gemeente overgaat tot het snel uitgeven van bouwvergunningen voor pre- miewoningen op kleine schaal (in de open gaten) kan de pro- duktie - die er thans in Am- sterdam erg somber uitziet - flink worden opgevoerd. De WD is dan ook voorstander van een sterke uitbreiding van de bouw van koopwoningen om de meer draagkrachtigen voor Amsterdam te behouden.
Sinds het midden van de jaren zestig is het inwonertal met niet minder dan 140.000 ge- daald tot beneden de 730.000.
Van de huidige inwoners zijn er zo'n 11 5.000 bejaard ( 16 procent), 40.000 ex-Rijks- genoten, 50.000 gastarbei- ders en rond een kwart mil- joen jongeren tot 25 jaar.
D_oor de steeds meer eenzij- dige samenstelling van de bevolking loopt de gemiddel- de koopkracht fors terug,
hetgeen voor de middenstand en grootwinkelbedrijven be- speuren, ofwel een algemene
verarming van Amsterdam.
.. Ik ben dan ook een groot voorstander van het bevor-
<deren van het wonen in de binnenstad," zegt mr. Goe- koop.
.. Leerfabrieken"
De hoofdstedelijke VVD toont zich bezorgd over de alsmaar groter wordende scholen- complexen, die uitgroeien tot ..leerfabrieken". Voor een goede begeleiding van de leerlingen door de docenten moet een maximum van 750 tot 800 leerlingen per school worden ingesteld. Bovendien bestaat er een schreeuwend gebrek aan peuteropvang- plaatsen.
Voor de veiligheid van de bur- ger moeten we terug naar de vertrouwde wijkagent, naar wijkteams en heropening van de posthuizen van de politie meent mr. Goekoop. Voorts moet de handel in verslaven- de drugs stevig worden aan- gepakt via een samenspel van gemeentebestuur, Openbaar Ministerie en politie. Maar ook zijn de opvangmogelijk- heden voor een goede opvang van de verslaafden, die bereid zijn zich te laten behandelen, absoluut onvoldoende.
Onrechtvaardig
Onrechtvaardig acht de WD
het dat middenstanders in
saneringsgebieden - bij aan-
koop door de gemeente -
geen vergoeding ontvangen
op basis van exploitatiecijfers
van de periode dat het gebied
economisch (toen) nog ge-
zond was. Daarentegen zijn
pogingen om winkels en
milieuvriendelijke bedrijven in
de binnenstad en sanerings-
wijken te behouden, dringend
geboden. Daarvoor zijn ook
goede verkaarsverbindingen
noodzakelijk, waarbij de bin-
nenstad ook voor het parti- culiere vervoer goed bereik-
baar moet blijven.
Ter verbetering van de ver- keersveiligheid is de aanleg van aparte fietsroutes drin- gend gewenst. Voorts streeft de hoofdstedelijke WO naar veilige boven- en ondergrond- se parkeergarages aan de rand van de binnenstad en het centrum ... Daarbij moeten de bewoners van de binnenstad voor hun auto voorrang krij- gen bij het parkeren nabij hun huis," aldus mr. Goekoop.
Bejaarden
Een andere suggestie van de hoofdstedelijke liberalen is een aanpassing van de vraag aan de woonwensen, namelijk (veel) meer 2- of 3-kamer- woningen. Zo zou tenminste tien procent van het totale bouwpakket voor bejaarden moeten worden gereserveerd.
Bovendien moeten ouderen toestemming krijgen in de buurt te mogen wonen van hun kinderen, die naar de regio verhuizen.
Daar rond 1 00.000 Amster- dammers moeilijk ter been zijn, dienen alle openbare ge- bouwen voor hen toegankelijk te worden en de toegangen tot trams en bussen te wor- den aangepast. Voor de jeugd is een uitbreiding van de ac- commodatie voor openlucht- sporten en sporthallen nood- zakelijk.
Werkgelegenheid .. De WD geeft een zeer hoge prioriteit aan de werkgelegen- heid," zo zegt mr. Goekoop nog eens nadrukkelijk. Het bedrijfsklimaat in Amsterdam moet sterk worden verbeterd.
Dat is o.a. mogelijk door goe- de infra-structurele voorzie- ningen (denk aan de haven).
Tevens via een andere manier van gronduitgifte, waarbij ver- koop van grond mogelijk moet
·zijn. Mede ook door de lagere gemeentelijke tarieven en in het algemeen een goed over- leg tussen bedrijfsleven, vak- beweging en gemeentebe- stuur met als doelstelling tot een gezamenlijke aanpak te komen van de Amsterdamse problematiek," aldus mr.
Goekoop.
•
Frits Smits
VVD-debutant in typische
VVD-gemeente
Het komt wellicht als on- geloofwaardig over, maar onze partij maakt bij de ko- mende gemeenteraads-ver- kiezingen haar debuut in een gemeente, die bekend staat als een VVD-gemeente. We hebben het over de Limburgse gemeente Melick en Herken- bosch (6525 inwoners), die als een van de weinigen in Limburg een WD-er als bur- gemeester heeft. En nog wel een heel aktieve, niet alleen voor zijn gemeente, maar ook voor de WD in het algemeen.
Het is de heer drs. F. M. Fey.
Samen met anderen zag hij kans om het stemmenverlies bij de Kamer-verkiezingen in 1977 - het percentage in zijn gemeente kelderde van 28.4 naar 23,5 - bij de laatste Sta- tenverkiezingen weer op het vroegere peil van 28.4 % te brengen.
Hoe het percentage bij ge- meenteraads-verkiezingen was, kan niet vermeld wor- den, want de WD heeft bij raadsverkiezingen in Melick en Herkenbosch nog nooit meegedaan. Daarin komt nu verandering. De VVD heeft als lijstnummer zes gekregen en de kandidaten hebben zich met man en macht op de campagne geworpen. Zij heb- ben daarbij zelfs geen ver- geefs beroep gedaan op de politiek leider Rietkerk en het (Limburgse) Tweede Kamer- lid Van de Ven. Een interview met hen is al op de beeldband vastgelegd en zal op 22 of 23 mei via de lokale televisie worden uitgezonden.
Melick en Herkenbosch is namelijk een van de weinige
gemeenten in ons land die vier jaar geleden, bij wijze van experiment, van de minister toestemming kreeg een stich- ting lokale omroep op te rich- ten ...
Allen die met een lijst uit- komen, krijgen van de lokale omroep 7
1/ 2minuut zendtijd, waarbij wel als voorwaarde is gesteld dat de tegenstanders na die 7
1/ 2minuut met de uit- zenders in discussie mogen gaan. Op 28 mei dan volgt een uitzending à la .. Haag- scha Kringen", waarbij de in- woners van de gemeente in debat mogen gaan met de kandidaten van alle lijsten.
Debutant voor de WD is ook de 37-jarige Frits Smits, een geboren en getogen Braban- der .. en daardoor dus ook van huis uit KVP-er" zoals hij zelf zegt. Daarin kwam in 1972 verandering, toen hij in de naburige gemeente Posterholt benoemd werd tot directeur van een textielfabriek, welke nu aan 140 mensen werk geeft.
Limburg heeft lang moeten wachten, voordat Frits Smits ook in deze provincie ging wonen . ..Ik heb jaren gepen- deld van het Brabantse Bakel naar Posterholt, maar sinds vijftien maanden woon ik dan toch in Herkenbosch." Hij voelt er zich met zijn gezin wel bij. Zoals hij zich ook wel voelt bij de VVD ... Toen ik in Posterholt kwam werken, werd ik eigenlijk voor het eerst goed attent gemaakt op datgene wat de WD doet en nastreeft en ik ben toen ook lid geworden van de partij."
Functies heeft hij niet gehad, totdat enige tijd geleden be-
kend werd dat de VVD in Melick en Herkenbosch bij dè · komende raadsverkie- zingen met een eigen lijst zou
uitkomen. ·
En om een lang verhaal kort te maken: Frits Smits werd gekozen als lijsttrekker en is vanaf dat moment met grote kracht doende om lijst zes zo bekend mogelijk te maken.
Een niet zo gemakkelijke taak, want volgens Smits vragen de inwoners van Melick en Her- kenbosch zich af, wat een lan- delijke partij in 'een dorp kan doen.
.. Heel veel," is dan zijn ant- woord, .. want de taak van een raadslid is zo zwaar gewor- den, dat je daarvoor wel een landelijke partij nodig hebt. Ik hoop dan ook op de steun van de VVD, ook als ik een .fout maak. Tenslotte is onze partij de eerste landelijke, die aan de verkiezingen in deze ge- meente meedoet."
Het enthousiasme van Frits Smits is groot, maar hij rea- liseert zich wel dat een groot aantal zetels nog niet voor- handen is. ..Als we één of twee zetels halen, zijn we al blij. De mensen moeten er hier nog aan wennen dat de WD officieel meedoet. Maar dat de gekozen WO-ers van zich zullen laten horen is zeker. En zeker niet alleen binnen de gemeente, maar ook bij de provincie en de Tweede Kamer," aldus Frîts Smits, debutant-lijsttrekker van een debuterende WO in een WO-gemeente.
•
Als WO-lijsttrekker bij de
gemeenteraadsverkiezingen kun je het heel wat slechter treffen dan Wil C. van Rossum in Zeist. Al die problemen die zo kenmerkend kunnen zijn voor plaatselijke spanningen :tul je in deze bosrijke ge- meente tevergeefs zoeken.
Géén woonwijken die op in- storten staan, géén verstikt centrum, géén waanzinnig hoge werkloosheid, en verge- leken met menig andere ge- meente een woningnood die te overzien is, al speelt ook hier het huisvestingsprobleem van één- en tweepersoons- huishoudens.
Voor een gemeentelijke lijst- trekker is dit een aantrekke- lijke uitgangspositie. Van Ros- sum (van beroep architect) zit al weer acht jaar in de ge- meenteraad, waarvan zes jaar als fractievoorzitter. Het CDA heeft twee wethouders in het afspiegelingscollege, de PvdA één en de WO ook één. De burgemeester is lid van de PvdA. .. De verhoudingen in de Raad zijn ongeveer éénderde- éénderde-éénderde," zegt Van Rossum ... De drie hoofd- stromingen zijn ongeveer even groot, en dat heeft tot gevolg dat je elkaar hier altijd nodig hebt. Het CDA. de WO of de PvdA kunnen zonder elkaar niks. We staan hier in de Raad dan ook zelden echt tegen- over elkaar. Polarisatie ken- nen we hier in mindere mate."
Zeist is van oudsher een chris- telijke gemeente. Waar in de landspolitiek de bede werd geschrapt in de Troonrède, wordt in de Raad van Zeist het ambtsgebed nog in ere gehouden. Van Rossum: .. De PvdA heeft een keer het ini- tiatief genomen om dit ambts- gebed aan het begin van elke raadsvergadering af te schaf- fen. Wij hebben toen gezegd:
als het CDA deze traditie wil handhaven dan hebben wij er geen behoefte aan om hier verandering in te brengen. Er worden toch al zoveel tradities afgeschaft. De PvdA blijft nu bij het uitspreken van het ambtsgebed zitten, terwijl de overige raadsleden opstaan.
Zeist is wat je noemt een typische CDA-WO-gemeen- te, dat kun je op dat soort momenten wel zien, maar de PvdA is bij ons toch aanzien- lijk redelijker dan in de lands-
Wil C. van Rossum
Zeist vrt goed
lopende
g~IDeente
politiek of in veel andere ge- meenten."
Dorpsoorlogen ken men in de Zeister gemeentepolitiek nauwelijks. De gemeente is welvarend, mooi, er is ruimte, en een fraaie natuur ... Er ge- beuren hier geen extreme dingen. Zeist is een redelijk goed lopende gemeente,"
zegt Van Rossum, maar dat betekent niet dat het in de Raad maar een slaperige toe- stand is ... Op initiatief van de WO-fractie werd met mede- werking van het CDA in de begroting van het collegevan B. en W. twee jaar geleden liefst 8
1/ 2ton bezuinigd wat tot een stevige verlaging van de onroerend goedbelasting
en de reinigingsrechten leid- de. Het college heeft altijd de neiging om de gemeentelijke tarieven te verhogen, maar wij vonden dat wij met een eigen wethouder op financiën maar eens moesten laten zien hoe het zuiniger toe zou kunnen gaan, en die operatie is vol- ledig geslaagd," zo glundert Van Rossum niet zonder trots.
Voor de komende raadspe- riode, die Van Rossum weer als fractievoorzitter hoopt mee te maken, verwacht hij dat een verkeerscirculatieplan en de vernieuwing van de dorpskern de grootste aan- dacht zullen krijgen. Zeist is van origine een horig dorp aan de voet van Het Slot, en
het centrum heeft daardoor nooit een mooie dorpskern gekregen. Van Rossum: .. Een plaats van 60.000 inwoners heeft toch een echte dorps- kern nodig waar voorzie- ningen als een openbare bi- bliotheek en een muziek- school een plaats moeten kunnen hebben. We moeten oppassen dat we hier niet in de veelgemaakte fout verval- len om alleen maar gaatjes te vullen," zegt van Rossum, die er in de campagne hard aan trekt om de PvdA vóór te blij- ven. Het CDA zal wel onbe- reikbaar blijven, maar het ver- schil met de PvdA was bij de Statenverkiezingen slechts
dertig stemmen. e
Johan W. Remkes
Max van de Berg, de Gro- ningse PvdA-wethouder die geldt als de exponent van het al sinds 1972 optredende meerderheidscollege van link- se partijen, keert na de ge- meenteraadsverkiezingen niet meer terug in de Groningse gemeentepolitiek. Of daarmee ook het meerderheidscollege
Sainenvverking staat voorop
tot het verleden zal behoren, is vooralsnog twijfelachtig. De drie linkse partijen (PvdA, PPR en CPN) behaalden vier jaar geleden een meerderheid van 23 tegen 16 zetels. Er moet een aardverschuiving aan te pas komen, wil dat verande- ren.
Gaat Groningen dus opnieuw
. een vierjarige periode met een
meerderheidscollege tege-
moet? Johan W. Remkes, 26
jaar, de lijsttrekker van de
WO in de stad Groningen, zet
er voorlopig nog een vraag-
teken achter. Zeker is wel dat
door een onzer redacteuren
Ge-.neen.telJJke herin.delin.g een. Europees probleeiD
De gemeenten zijn de wortels van de democratie. Zij zijn er het meest geschikt voor het dagelijks leven van de Fransen te verbeteren. Dit schreef de Franse president Giscard d"Estaing in een brief aan de burgemeesters in Frankrijk, waarin hij hen meedeelde dat zij hun mening· zouden mogen geven over de hervormingen die Parijs zich voorgenomen heeft met betrekking tot de gemeentelijke indeling van het land.
Hiermee zijn we meteen op een thema gekomen dat vele regeringen zeker in West- Europa bezighoudt. Als we het over gemeenten en ge- meenteraadsverkiezingen in een breder perspectief heb- ben, valt aan het vraagstuk van de bestuurlijke herinde- ling dan ook niet te ontkomen.
De gemeentegrenzen en gren- zen van andere bestuurlijke eenheden dateren allemaal uit een tijd waarin de mensen zich nog konden veroorloven zich niet of slechts oppervlak- kig met de problemen van hun buren bezig te houden. De stad en in zekere zin ook het dorp leidden een zelfgenoeg- zaam bestaan en de omvang van de bevolkingsagglome- raties was van dien aard dat er meestal voldoende gebied tussen de bebouwingen lag om niet veel over gezamen- lijke problemen te hoeven nadenken. Een uitzondering vormden de waterrijke gebie- den, waar de waterhuishou- ding de inwoners noodzaak- ten gezamenlijk maatregelen te nemen om het gebied ef- fectief en veilig te beheren.
Daar vormden zich de water- schappen als voorlopers van de nu nog dikwijls alleen op papier voorkomende grotere bestuurlijke eenheden.
Nu zijn de gezamenlijke pro- blemen veel omvangrijker, in- gewikkelder en van een veel grotere diversiteit. De Britse
commissie die de bestuurlijke herindeling van Engeland heeft voorbereid noemde in zijn rapport van juni 1969 een aantal redenen op die tot drastische herindeling nood- zaakten. Er is volgens deze commissie een nieuw patroon van lokaal bestuur nodig om aan de snelle veranderingen op wetenschappelijk en in- dustrieel gebied het hoofd te kunnen bieden. De tweede reden is dat de mensen in tij- den van grote veranderingen, wanneer enorme niet gekozen organisaties het leven van de individuele burger schijnen te gaan controleren en de per- soonlijke vrijheid gaan beper- ken, in de verleiding zouden kunnen komen hun pogingen om deze onpersoonlijke krach- ten de baas te worden als onbegonnen werk op te ge- ven ... .,Als het plaatselijk zelf- bestuur wegkwijnt, komen de wortels van de democratie droog te staan."
Op grond van de aanbeve- lingen van de commissie werd de bestuurlijke indeling van Engeland drastisch gewijzigd.
In de plaats van zo'n 1200 graafschaps-boroughs, bo- roughs, stedelijke en lande- lijke districtsraden kwamen er 53 graafschappen verdeeld in 369 districten. Graafschap- pen en districten hebben zelf- standige; gekozen bestuurs- raden. De graafschappen zijn verantwoordelijk voor de grootschalige taken, de dis- tricten voor de lokale. ledere raad heeft het bestuursbeleid zelf in handen, maar splitst zich daartoe in vele commis- sies die verschillende taken hebben met soms zware, ook uitvoerende bevoegdheden.
De graafschapsraden worden iedere vier jaar gekozen vol- gens een districtenstelsel, de districtsraden worden drie- maal in de vier jaar voor een- derde middels verkiezingen vernieuwd. De parish-counci!s
worden om de vier jaar geko- zen. De bestuurlijke herinde- ling was in april 1972 vol- tooid en een jaar later vonden de eerste verkiezingen plaats.
België
Op 1 januari 1977 kwam er in België een herindeling tot stand waardoor het aantal ge- meenten van 2359 terugge- bracht werd tot 589, de Brus- selse agglomeratie en Ant- werpen niet meegerekend.
.. Om aan de burgers de dien- sten te kunnen bewijzen, wel- ke deze van de (lokale over- heden) verwachten, moeten zij nu over geschoold perso- neel en gezonde financiën be- schikken, zomede een toe- reikend bevolkingscijfer en een daarmede overeenstem- mende oppervlakte hebben,"
aldus de toelichting bij de wet. Op 10 oktober 1976 werden voor het eerst ver- kiezingen gehouden in de nieuwe gevormde gemeenten, verkiezingen die als voordien om de zes jaar zullen plaats- vinden. De kiezers mochten niet meer als voorheen .,pa- nacheren", d.i. een stem uit- brengen voor kandidaten van verschillende partijen. Anders dan in Nederland staat de bur- . gameester aan het hoofd van de gemeente. Hij wordt op voordracht door de gemeente- raad voor een periode van zes jaar in principe uit de leden van de raad door de koning benoemd.
Frankrijk
Zoals in het begin al gesteld, wil ook de Franse president iets doen aan het in Frankrijk wel zeer overvloedig aantal gemeenten. In opdracht van de regering stelde een com- missie onder leiding van Oli- vier Guichard een rapport op waarin voorstellen worden gedaan om te komen tot her- vormingen van de 36.394 gemeenten in Frankrijk (waar- van bijna 3000 met minder
dan 1 00 inwoners). De com- missie constateerde dat het de lokale bestuurseenheden met hun bijna 1 00 jaar oude instellingen aah samenhang ontbreekt. .,Zij beschikken niet over vaste financierings- bronnen, hoewel zij aanzien- lijke inspanningen voor ae. op- bouw van de infrastructuur moeten leveren." De president stelde in zijn begeleidend schrijven van december 1976 aan de burgemeesters voor dat de staat een groot deel van zijn competenties en zijn geldelijke middelen aan de gemeenten overdraagt.
Voor de huidige gemeente- raden vinden verkiezingen plaats volgens het ook voor .de parlementaire verkiezingen geldende systeem, in twee ronden met een mogelijkheid tot verkiezing van de kandi- daat in de eerstè ronde als hij in zijn district de absolute meerderheid weet te halen.
Duitsland
In de deelstaten van de West- duitse Bondsrepubliek zijn allerlei verschillende rege- lingen van kracht. Enerzijds vinden we hier nog de antieke vorm van de stadsstaat, zoals in Hamburg en Bremen waar- van de bestuurlijke lichamen gelijke rechten hebben als de regeringen van de Bonds- staten.
In Nederland laat de bestuur- lijke herindeling ook nog op zich wachten. Geleidelijk aan is het aantal gemeenten al afgenomen van ruim 1400 in 1822 tot zo'n 840 nu, maar in het licht van het bovenstaan- de kan men wel vermoeden dat deze concentratie van be- stuurlijke eenheden enerzijds nog niet ver genoeg gaat maar dat anderzijds een af- doende regeling van de de- centralisatie van overheids- taken ook dringend gewenst blijft.
•
doo-rT. Thaihammar
Lan.delijke vo:r01ii1gscursus
gaat ureer va.. start
Leden Landelijke Commissie Vorming en Scholing
KC DRENTHE - J. A. van de Linde, Paaskamp 6, Roden, tel.
05908- 19616 H, 050- 139850 K.
KC DEN BOSCH - H. H. M. Koot, Guldengaarde 54, Cuyk, tel.
08850- 3315.
KC TILBURG - J. H. Verheggen, Durendaalweg 7, Berkel-En-.
schot, tel. 013-331482.
KC GELDERLAND - mevr. M. J. A. Kombrink-Boot, Mignon- straat 5, Apeldoorn, tel. 055-264062.
KC ROTTERDAM - mr. A. H. Korthals, Mecklenburglaan 19, Rotterdam, tel. 010-522250.
KC 'S-GRAVENHAGE- drs. J. L. M. Kits Nieuwenkamp, Mauve- straat 14, Den Haag, tel. 070- 24 7932. .
KC LEIDEN-J. P. van der Meulen, Albatrosstraat 14, Leiderdorp, te1.071 -893421.
KC DORDRECHT- C. P. Bos, S. M. Hugo van Gijnweg 97, Dor- drecht, tel. 078- 76263.
KC AMSTERDAM - mej. J. M. van Vloten, Oranje Nassaulaan 182, Amsterdam, tel. 020- 765680.
KC DEN HELDER -J. de Veen, Gromhoutstraat 30, Heerhugo- waard, tel. 02207 - 112 77.
KC MIDDELBURG- R. T. Henkemans, Oostelijke Kanaalweg 16, Wemeldinge, tel. 01192- 1624.
KC HAARLEM- H. D. C.A. Olieslagers, Geddingmoor 17, Nieuw Vennep, tel.: 02526-4456.
KC UTRECHT- A. Bouwer, Nijenheim 11-01, Zeist, tel. 03404- 10469.
·KC LEEUWARDEN -J. L. Lyklema, Oostenstein 38, Kollum, tel.
05114-1870.
KC ZWOLLE - J. C. Tamse, Parkweg 7, Zwolle, tel. 05200 - 19295, b.g.g. 05228- 287.
KC GRONINGEN - L. N. Ruben, Pastorieweg 30, Warffum, tel.
05950- 3362.
KC LIMBURG- M.
VÏJ.
C. M. Smeets, Parallelweg 13 Z, Hulsberg, tel. 04405- 1786.~ ·~
ZEEWAARDIG MOTORSCHIP
*Afmetingen 15x4,20x1,75 mtr.; * Waterverplaatsing 25 ton; * Motor: Daf 140 pk.;
* Snelheid 9 mijl; * Diesel- olie- en watertankinhoud bei- de 2000 liter; * Navigatie ap- paratuur: Radar, RDF, autom.
piloot, twee sailor ontvangers, zender, dieptemeter, vast peilkompas;
* Twee 6-persoons reddingsvlotten; * Mooi teakhouten dek; * Drie 2-persoons hutten + 2 losse slaapplaatsen; * Ruime douche met vaste wastafel, en gescheiden toilet; * Geheel centraal verwarmd en gestof- feerd; * Ruime keuken met volledige inventaris waaronder een koelkast;
* Geheel vaarklaar en in goede staat van onderhoud. Proefvaart mogelijk I Voor nadere informatie: M. F. Smit, Kruisveer 14, 1181 NR Amstelveen, Telefoon: 020-450292.
Dit jaar zal de draad van de traditionele opzet van de Lan- delijke Vormingscursus weer opgepakt worden. Vorig jaar stond deelname aan deze cur- sus bij wijze van uitzondering uitsluitend open voor leden van de Partijraad. Nu is weer gekozen voor diepgaande scholing in het liberalisme van jongere açtieve leden. De cursus is bestemd voor partij- leden, die bij voorkeur niet ouder dan 35 jaar zijn, en waarvan redelijkerwijze ver- wacht mag worden dat zij zich in de toekomst in vertegen- woordigende of organisato- rische functies daadwerkelijk voor de partij zullen inzetten
ot dat nu reeds doen.
De cursus zal in het teken van het rapport van de Telders- stichting .,Liberalisme in de jaren tachtig" staan. Omdat het onmogelijk is alle bijdra- gen in dit rapport in de be- schikbare tijd diepgaand te behandelen was het onvermij- delijk een keuze te maken.
Met name zullen aan de orde komen de algemene plaatsbe- paling van het liberalisme, de politieke en maatschappelijke democratie en de besluitvor- ming daarin, het onderwijs en de consument.
Om een intensieve cursus te verkrijgen, waarin zelfwerk- zaamheid een zeer bela.rgrijke rol zal spelen, is ook dit maal het aantal deelnemers globaal bepaald op ongeveer zeventig.
Veruit het grootste aantal deelnemers zal uitgenodigd worden op basis van voor- drachten door de leden van de Landelijke Commissie voor Vorming en scholing. Als u belangstelling hebt voor een dergelijke uitnodiging kunt u zich wenden tot dat lid van deze commissie, dat uit uw kamercentralebestuur afkom- stig is.
Hi~rondertreft u een overzicht van deze functiona-
ri~sen
aan.
De overige cursisten zullen op voordracht van de Stichting Organisatie Vrouwen in de WD, de JOVD, de LSVN en de Nieuwe Kiezers Werkgroep uitgenodigd worden.
Mr. H. P. talsma heeft zich bereid verklaard ook dit jaar de cursus te leiden.
Tenslotte dan nog enige be- langrijke technische gege- vens. De cursus vindt plaats op de data 14/1 5 oktober en 28/29 oktober in Oisterwijk.
De aspirant-cursist verplicht zich de gehele cursus bij te
wonen. Het is namelijk bui- tengewoon onplezierig om een plaats ingeruimd te heb- ben voor een lid, dat slechts ten dele aanwezig is indien er anderen niet toegelaten zijn, die wel graag de gehele pe- riode aanwezig hadden willen zijn. Ook de hoge bijdrage die per cursist door de Stichting.
VVD betaald wordt,
recht~vaardigt dat een toegewezen plaats ook inderdaad bezet wordt. De kostèn van de cur- sus bedragen voor de deel- nemer f 1 70,- (voor deelne- mers, die maximaal 27 jaar zijn f 120,-).
•
Stellingen·
deelcongres '~rbeid''
f:. . De ·plaats van dt?. arbeid
(Zie Rapport Arbeid, blz. 42
!/m46). • .
T-n
_··behoeve van deze . dis-~S$ié is _ de chitflnitie van
ar.,.«t:
Hetge!'leel vary werk- tàamheden, waarvan het re- sultaat een economischeruil-
~~-i'd~
bèzit en in geld kan\IVÖrden _~:~itg~;~drukt. ·
"~ ~ ..._
..
N.&.
Deze definitie houdt~~n
waardeoordeel in t.a.,v.mef1$efijke actiVIteiten in het ii,ljiJ&meen, van w~lk'e aard d~n Óój(~- ~r bèstaat een grensge- bied, waarin bepaalde vrije- tijlisactiviteiten zich tot arbeid
!>k~W{~kelen. Dit doet zich· in
~~eriemende ·mate voor,· waar
·~'1/itelten
die voorheen over h~·
$!gemeen ats · vrijwillige Q:lènstverlening weràen be-~~YI(d,
'in de sfeer van.de~~èalde
be:;p;ighedenover~
ij~n.
.
o·' ';', ~
Stelling 1.1.
Arbeid, de combinatie van toege- paste menselijke energie, denk- kracht en intermenselijke relaties, zal moeten zorgen voor het pak- ket goederen en diensten, waar- aan de gemeenschap behoefte heeft en dat zij zich kan en wil veroorloven. Arbeid zal derhalve een dominerende plaats in onze maatschappij blijven innemen, Stelling 1.2.
Arbeid is verweg het belang- rijkste middel om een ieder die in staat is aan het maatschappelijk productieproces deel te nemen, de mogelijkheid te geven zich een inkomen te verschaffen, als- mede een overdrachtsinkomen te creëren voor alle anderen t.b.v.
welvaart, welzijn en maatschap- pelijke vrijheid.
Stelling 1.3.
Arbeid biedt naast andere maat- schappelijke activiteiten een ge- organiseerde mogelijkheid om tot individuele ontplooiing te komen en bevordert het persoonlijk func- tioneren binnen het sociale sy- steem.
12
Stelling 1.4.
Arbeid kan in economisch opzicht alleen zinvol worden genoemd, wanneer de opbrengst van het produkt direct of indirect ten- minste de kosten dekt, Arbeid in de publieke sector is zinvol wan- neer zij uit bestuurlijk oogpunt of terwille van sociale, culturele en welzijnsdoelstellingen noodzake- lijk wordt geacht. Indien de ar- beid zelf de continuïteit van de arbeidsplaats niet meer waar- borgt, is het niet zinvol die ar- beidsplaats op de langere duur te laten voortbestaan, alleen ter- wille van de werkgelegenheid.
Het middel arbeid mag niet tot doel worden verheven,
Stelling 1.5.
Sommige arbeidsomstandighe- den zijn nog beneden het niveàu dat overeenkomt met de gang- bare opvattingen van menswaar- digheid en sociale normering.
Dergelijke arbeidsplaatsen moe- ten afdoende worden gehumani- seerd of anders gemechaniseerd, waardoor zij geheel verdwijnen.
Waar die arbeid beslist niet ge- mist kan worden, moet de uitweg van passende compensatie in beloning of in tijd, of beide, wor- den gezocht.
IL Volledige werkgelegen- heid (Zie Rapport Arbeid, blz.
91 t/m 97). -
Definitie volledige werkge- legenheid: E.en zo evenwich- tige situatie op de arbeids- markt. dat degenen die aan het arqeidsproces kunnen en willen deelnemen, daartoe in de gelegenheid worden ge- steld.
N.B. Hierbij zal rekening moe- ten worden gehouden met de verwachting dat met name de (gehuwde) vrouw in toene- mende mate aan het arbeids- proces zal willen deelnemen.
Stelling 11.1.
Het gegeven dat er vooralsnog van volledige werkgelegenheid gesproken wordt wanneer er 8 uur per dag, 5 dagen per week en 4 7 weken per jaar, wordt ge-
werkt, houdt niet in dat in toe- komstige perioden niet van an- dere normen van volledige werk- gelegenheid sprake zal kunnen zijn.
Stelling 11.2.
Het streven naar volledige werk- gelegenheid, voor zover gericht op zinvolle arbeid, wordt mede gevoegd door de overtuiging dat daardoor het draagvlak van onze collectieve voorzieningen beter wordt gespreid. Wij kiezen dus voor een maatschappij, waarin zoveel mogelijk actieven solidair zijn met niet-actieven,
Stelling 11.3.
De concurrentiekracht van onze economie kan alleen maar in stand gehouden worden, indien het niveau van onze bruto- en netto-beloningen en de druk van de collectieve voorzieningen in een redelijke verhouding staan tot de met ons in open verkeer staande economieën,
Definitie kwartaire sector: Ar- beid in de vorm van gesubsidieer- de dienstverlenende bezigheden.
Stelling 11 .4.
De kwartaire· sector is de afge- lopen jaren aanzienlijk uitgebreid.
Dit is toe te juichen, Maar in een tijd van verminderde economi- sche groei is verdere uitbreiding van de kwartaire sector niet de meest aangewezen weg. Als echter door een beleid dat de bedrijvensector versterkt, het economisch draagvlak kan wor- den vergroot, biedt de kwartaire sector grote werkgelegenheids- mogelijkheden.
Stelling 11.5.
De bevordering van de klein- schaligheid van organisatiestruc- turen is niet alleen van belang voor de bijdrage die dit kan leve- ren tot volledige werkgelegen- heid, nl. indien zij nadelen van een doorgeschoten grootschalig- heid opheft. Maar vooral geldt dat zij de gemotiveerdheid en be- trokkenheid van werknemer en ondernemer in kleinere produk- tie- en organisatie-eenheden gro- ter doet zijn.
ttrf:J:J-.·v~aniv --
ttèi
lndl'en'm~n
de ontwi.k- keJJóg ·In
'de arbeidsparticipa-~
:\180-. vrou.wen •. ' overziet, .~:;U)udèn
. tot2000
per~fdo
;®g circa. 600.000
ar-t>:~~Jàatl!len
moeten worden~j)en;
·:
orrt de vrouwe-~i!t~t~róePEibevofking
werk te ver.sçtutff~n:een
aanzienlijkdèJI.van_.deze
arbeidsplaatsen zó-Q:boven:dien part-time moe·H»!kunmmworden bezet. *)
Stellinglll.1.
Van het verdwijnen van de tradi- tionele rolpatronen tussen man en vrouw zal het in hoge mate af- hangen of wouwen in de ko- mende decennia gelijke maat- schappelijke mogelijkheden zul- len krijgen als mannen.
Stelling 111.2.
De situatie, waarbij man en vrouw besluiten samen als kost- winner op te treden, dient als vrije keuze-mogelijkheid aan- vaard te worden, Uit hoofde van het een ieder toekomende recht op arbeid dienen denkbeelden die de arbeid willen beperken tot één persoon uit het gezin, te worden afgewezen.
.b. Jongeren Stelling 111.3.
Overheid en bedrijfsleven zullen zich als aanbieders van werk moeten instellen op de gewij- zigde aard van werkzoekenden, Jongeren dienen zich naar keuze praktische vaardigheden te kun- nen verwerven bij instituut of bedrijf. Voorzover .daarbij pro- duktleve arbeid wordt verricht, dient deze dienovereenkomstig te worden beloond.
*) Zie "De emancipatie van de vrouw", 1976, blz. 73.
I
De kamercentrale Den Helder organiseert op 20 mei het deelcongres over arbeid. De bijeenkomst wordt gehouden in .. Het Open Huis" te Heiloo.
Het programma luidt als volgt:
9.30 uur Ontvangst van de deelnemers.
1 0.00 uur Opening door de congresvoorzitter J. den Ouden.
10.05 - 10.15 uur Politieke stellingname.
Rede mr.J. G. Rietkerk
1 0.15 - 1 0.45 uur Toelichting rapport door een van de sa- menstellers.
1 0.45 - 12.30 uur Splitsing van de vergadering in discussie- groepen.
12.30 - 13.30 uur Lunch.
13.30 - 14.00 uur Vervolg discussiegroepen.
14.00 uur Verslag door de rapporteurs.
De stellingen zijn gebaseerd op de geschriften .. Arbeid" en .. Liberalisme in de jaren tachtig" (bijdrage mr. J. G. Riet- kerk). Te bestellen bij de prof. mr. B. M. Teldersstichting, Koninginnegracht 55a, Den Haag, door overschrijving van
f
10,-(perstudie) op opspostgiro334969.c. Ouderen Stelling
111.4.
Uit experimenten mag worden aangenomen dat een aanzienlijk deel van de ouderen er de voor- keur aan geeft eerder uit het ar- beidsproces terug te treden, in- dien een redelijke regeling voor een overbrugging tot aan de 65- jarige leeftijd zou gelden. Het ver- dient aanbeveling daar waar het mogelijk is een regeling te tref- fen die tegemoetkomt aan de wens van vervroegde terugtre- ding, met continuering van de op- bouw van bestaande pensioen- rechten en met ter beschikking ·
stelling van een passend inkomen tot het 65e levensjaar. Deze maatregel zal een zekere bijdrage leveren aan de verbetering van de ~erkgelegenheid.
tv:·:~elfng·van arbeid (Zie RJippoit
Arbeid,blz. 101
t/m, 16). . .
óffmitie arbeidstijdvèrde-
iing::ttet verdelen van het to-
taal der
beschik.bare Werkge- l~genheid over het totaal van~e zich ianbiedl:mde arbeids-
k-tel:r. ··
Ja, ik kom naar Heiloo
Naam Straat Plaats
···
zal het deelcongres
ov~rArbeid op 20 mei 1978 bijwonen.
Hij/zij zal bij voorkeur deelnemen aan de dis- cussie over de stelling betreffende ... .
Handtekening:
Telefonische opgaven (072- 332645)
Ik stort
f
1 7,50 op girorekening 52 5191 ten name van Penningmeester Kamercentrale Den Helder te Midwoud onder vermelding: Congres .. Arbeid".Stelling IV .1.
Als of zolang de doelstelling van volledige werkgelegenheid naar de huidige norm niet kan worden bereikt, moet een verdeling van de arbeid worden bevorderd, .o.a.
door een algemene verkorting van de werktijd. Dit zal b.v. mo- gelijk kunnen worden gemaakt doordat de overheid de extra kos- ten tijdelijk subsidieert totdat zij door de loonontwikkeling zijn in- gelopen.
Stelling IV.2.
Het bevorderen van part-time werken en het opnemen van on- betaald verlof zou een stap zijn in de richting van een betere spreiding van de werkgelegen- heid. Juist nu een aantal zelf- standige functies zo in de knel komt, brengt de mogelijkheid om b.v. een dee( van de tijd in loon- dienst en een deel van de tijd zelfstandig te werken, een zekere flexibiliteit en concurrentie terug die wij hedentendage node mis- sen.
Stelling IV
.3.
Invloed op ons verdelingsvraag- stuk van de regeling van de ver- vroegde uittreding zal pas merk- baar zijn naarmate de vrijgeko- men arbeidsplaats zoveel moge- lijk door een werkloze wordt ingenomen, hetgeen uiteraard ook door opschuiving en interne overplaatsing kan plaatsvinden.
Stelling IV .4.
De eigen-vrije-tijd zal een bredere betekenis moeten krijgen als functie in het maatschappelijk proces waarin arbeid en vrije tijd zo'n geïntegreerd deel van het menselijk bestaan zullen vormen, dat de zich in arbeid en vrije tijd ontplooiende mens zijn .. meer- waarde" in beide deelgebieden van het bestaan geldend kan ma- ken.
Gemeentelijke en particuliere initiatieven die erop gericht zijn om de (vrije) tijdsbesteding een zinveilere inhoud te geven, om zodoende vooral ook diegenen die om welke reden ook langdurig buiten het arbeidsproces zijn ko- men te staan, deskundig op te vangen, dienen zoveel mogelijk gestimuleerd en ondersteund te worden.
v: Volwaardige arbied (Zie
i Rapport Arbeid, blz.11 7
t/mI 131 ).
Stelling V.1.
De ontwikkeling en de ont- plooiing van de medewerkers zijn naast het directe doel van
de organisatie bepalend voor
de onderlinge verhoudingen.
Het zelfstandig inhoud ge~en
aan de arbeid met de daarbij behorende verantwoordeiijk- heid laat de mens meer tot zijn recht komen; bovendien bevordert het de werkresul- taten.
Stelling V.2.
Het politieke zeggenschapsmo- del is niet geschikt voor het be- drijfsleven. Er moeten gedifferen- tieerde modellen van medezeg- genschap ontwikkeld worden voor bedrijfsleven, overheid en andere organisaties om een de- mocratiseringsproces te bevorde- ren, waarin alle betrokkenen tot hun recht komen.
Stelling
V.3.
Zowel bij ondernemingen als bij niet-commerciële instellingen en de overheid, zal veel meer uitge- gaan moeten worden van gelijk- waardigheid van partijen die elkaar ontmoeten en zullen aan- gepaste verhoudingen moeten worden ontwikkeld ter verwezen- lijking van het doel van de desbe- treffende arbeidsgemeenschap enerzijds, en <Ie persoonlijke be- hoefte aan inkomen en ont- plooiing anderzijds.
Hiertoe zouden arbeidsrechtelijke verhoudingen zich meer in de richting van maatschapscontrac- ten moeten ontwikkelen.
Omschrijving maatschapsgedach- te: Het vastleggen van onderlinge arbeidsverhoudingen die leiden tot:
- formuleren van het gemeenschap- pelijke doel
- afspraken over ieders taak en ver- antwoordelijkheid t.a.v. het te be- reiken resultaat
- een grotere flexibiliteit in de wijze waarop een bijdrage wordt gele- verd.
Stelling V.4.
In het kader van werkklassificatie en de functiewaardering moet meer waarde worden toegekend aan psychische en/of fysieke ar- beidsverzwarende factoren.
Hooggewaardeerd werk en de daaraan verbonden arbeidsbevre- diging en -voldoening kunnen worden beschouwd als psychisch inkomen en kunnen als zodanig onderdeel vormen van een totale inkomensstructuur.
Onaangename werkzaamheden dienen in een inkomens- en belo- ningsstructuur derhalve hoger te wo·den ingeschaald, omdat van psyc:1isch inkomen niet of nau- welijks sprake is.
