nummer 1350, 15 januari 1987
EMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE- VRIJHEID & D EMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & D EMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID &DEMOCRATIE VRIJHEID & D EMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & D EMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & D 1:
EMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DI EMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & Dl EMOCRATIE VRIJHEID& DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DI EMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & D 1 EMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & D j
EMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID &DEMOCRATIE VRIJHEID & DI EMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DI EMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & D EMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & D EMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & D EMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & D EMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & D EMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & D EMOCRATIE VRIJHEID &DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & D EMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & D EMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID &D EMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DI EMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & D' EMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & D
EMOCi=····~·~·~-·~~~~~···-···~~-~···-~~~~·~~-~~~~--~--IEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & D EMOci Special ÏEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & D
~~881 Eerste Kamer ~~~g ~ g~~gg~~~~~ ~~g~~~g ~ g
EMOÜ---~---~--·----~~---~~-~-~--~~~~~~~~-~~-dlEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & D EMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & D EMOCRATIE VRIJHEID& DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & D
~~8§FATI.~-~VR!~J:IEIP ~ DE_MOC~ATL~ _Y!U~~~~g ~ g~~gg~~~~~ ~~g~~{g ~ g I
EMOCi "Al ga je op je kop staan" ~EID & DEMOCRATIE VRIJHEID & Dl
~~gg J. de Bondt ~~~g ~ g~~gg~~~j~ ~~~~~~jg ~El
~:82RATIE ~VRIJHEID& DEMOCRATIE-VRiJ:J~ ~ g~:gg~~~~ ~~g~~ ~ gj
EMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID& DEMOCRATIE VRIJHEID & Dj.
EMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & D.
EMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & D!
EMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRATIE VRIJHEID & DI EMOCRATIE VRIJHEID & DE
VJ 'h, 'd.
OCRATlE VRIJHEID & DI EMOCRATIE VRIJHEID & DE . l"y1· . e1 . OCRATlE VRIJHEID & Dl EMOCRATIE VRIJHEI.D & D. I 1/ · . . li . MOCRATIE VRIJHEID & D, EMOCRATIE VRIJHEID & D ~· ... ~~ ... V~~. . . . • ' PA \T UVT T Dl EMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCRA'&· n· t ' D
EMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCR · .·. · . e. m· 0. ·cl"rt · Je Dl
EMOCRATIE VRIJHEID & DEMOCB · . . . · .· ... · . I ·U, 1/ · & D EMOCRATIE. VRIJHEID & DEMOC EID & DEMOCRATIE VRIJHEID & D
---~-.-· _.;;;..;;;;...;;;~=-~~=--~-==~=:=---~=:.;;.= ... ~;;-~~~
LIJST VAN ADVERTEERDERS
A.S. Interieurs, Wateringen I Hotel Aux Mille Etoiles, Les Marécottes I J. Bergsma, Barendrecht I Rest. Bistroquet, Den Haag I Restaurant La Cloche, Leiden I lnd. en Handels- ondern. Garant, Rotterdam I Juwelier Rikkoert, Schoon- hoven I Radersalonboot Kap. Kok, Amsterdam I Vakantie-
boerderij Klein Oever, Balkbrug I Petit Hotel Rest. Otten, Amsterdam I Het Kasteel van Rhoon, Rhoon I Ryko Han- delsonderneming, Tilburg I P. L. Stolk, Oud Avereest
WINTERSPORT IN GEZELLIG EN KOMFORT ABEL FAMILIEHOTEL
vanaf f 756,-
7 dagen halfpens. - 6 dagen skipas van 3 - 31 januari 1987
exclusief voor VVD-lezers
zonnig, sneeuwzeker, skischool, pistes tot aan hotel, groot zwembad, sauna, sport- en speelzalen, kinderm~niclub, grote salons, bar, animatie, voortreffelijke keuken, kinderen tot 6 jr.
gratis. HO~ ****
Bel voor .vrijblijvende fA••~ illi.Jqid{tJ
mformat1e nu meteen met ..../ r~
Elly en Jan Mol (Ned.) waar u zich thuisvoelt 09.412661666 1923 Les Marécottes (Wallis)
~ .J.J flj;A.Aflf711~/-'-' fAI'(./ (/~(/~(/
f..mu;e Voonlwu:t 98 Den. 110129- fY?O - 601170 11 e:f. ht.e/plJJ'd. VOO/I. poJ.i.:li.eh.
& aaJ<elifo Den. 110129- : F lfliM e keuken. in. 9ea-el.I..Lt;
f..i.n. de A.i.ècJ..e .iJdeAi.ewt •
niet de grootste, maar wel net iets beter
TAPIJT- EN GORDIJNSTOFFENSPECIAALZAAK- SLAAPKAMERVOORLICHTER-COMPLETE
WONINGINRICHTING- LUXAFLEX DEALER- SPECIALIST IN PROJECTEN
DORPSWEG 90-3083 LE ROTIERDAM-TEL 010-4815282
Inhoudsopgave:
- Special Eerste Kamer: vier interviews w.o. Tweede-Kamervoorzitter Dolman:
"Kies Provinciale Staten en Tweede Kamer tegelijk" en
Eerste-Kamervoorzitter Steenkamp:
"Als wij iets verwerpen staat het Binnenhof op zijn kop"
- Het activiteitenschema '87
- Column: Van de Voorzitter
- De communicatiestromen binnen de VVD
- Statenfractievoorzitter De Bondt: "Al ga je in de Staten op je kop staan ... "
- Thema-avond Verkeer en Waterstaat, 6 februari
- Groslijst Eerste Kamer
- Burgemeester mr. Paul Scholten:
- --- ··---·:"Ontkoppel gemeente-
!raadsverkiezingen van
!landspolitiek"
I
Vrijheid en Democratie
maandblad van de Volkspartij voor Vrijheid & Democratie Nummer 1350 15 januari 1987
Hoofdredacteur:
Reny Dijkman Redactie:
Hans de Bie Victor Hafkamp Miehiel Krom Jan van de Ven
Vormgeving:
Siem Willems Laura Zengerink Redactie- en abonnementsadres:
Petra Beijersbergen, VVD, Postbus 30836, 2500 GV 's-Gravenhage Tel.: 070 - 614121 toest. 17
Telex 33564 Druk:
Ten Brink Meppel b.v.
Stichtingsbestuur:
Drs. H. B. Eenhoorn, vz.
W. J. A. van den Berg Mr. J. de Monchy Redactieraad:
Drs. H. B. Eenhoorn, vz.
W. J. A. van den Berg, secr.
H. F. Heijmans H. A. M. Hoefnagels Drs. Th. H. Joekes J. Kamminga J. van Lier Ir. D. Tuijnman Advertentie- exploitatie:
Majan Publiciteit (J. Streek)
Postbus 94, 8390 AB Noordwalde TeL: 05612 - 720
EEN HARMONIEUS 1987!
Het moge ouderwets klin- ken, maar elk jaar zoek ik nog zorgvuldig de be- woordingen uit voor de jaar- wens. Tegen de achtergrond van de grillen die 1986 ons bracht, zal het u niet verwon- deren dat ik u een gezond en harmonieus 1987 wens!
Gezondheid voor u allen en harmonie in uw privé-, za- kelijk- en partijleven! Har- monie vereist mildheid, vraagt om inlevingsvermogen en het kunnen luisteren naar elkaar. Elk jaar krijgen we op- nieuw de kans om weer met een schone lei te beginnen.
Ook al is de streep onder de oude een denkbeeldige, wat let ons om aan een goed ge- bruik mee te doen?
0 p communicatiegebied gaat dit jaar binnen de VVD het nodige veran- deren. Elders in dit blad treft u een overzicht van alle bin-
nen de VVD bestaande bladen
met hun doelgroepen.
Vrij!teid & Democratie is met ingang van 1987 maandblad geworden. De formule daar- toe is na vele gesprekken met redactieraad, redactieleden, partijtop en op basis van sug- gesties van leden tot stand ge- komen. In dit blad treft u die nieuwe formule slechts ten dele omdat dit een special is, die grotendeels is gewijd aan de Eerste Kamer. Wel treft u alvast de vaste column van VVD-voorzitter Ginjaar. Ver- der komt het thema Staten- verkiezingen aan de beurt.
Over het democratisch gehal- te van onze (gemeenteraads) verkiezingen en hoe dat ver- beterd zou kunnen worden, schrijft de liberale bur- gemeester van Soest, mr.
Paul Scholten, een uiterst in- teressant artikel.
Een nieuw jaar start ook met een nieuw activitei- tenschema, want er valt weer veel te doen in 1987! La- ten we hopen op een succesvol jaar!
Het meest boeiend politiek ge- beuren zal - voor zover zo iets is te voorzien - de verkiezing zijn van de Eerste Kamer. In feite bestaat bij velen bezwaar tegen de verbin- ding van de uitslag van de Pro-
vinciale Statenverkiezingen en de numerieke sterkte van de Eerste- Kamerfracties die door de Staten-
leden in juni worden gekozen.
Voor de Statenleden is het bedroe- vend dat de publieke belangstel- ling zoveel meer op gemeen-
teraadsverkiezingen en op de ver- kiezing van de Tweede Kamer is gericht. De doorgaans lage op- komst bij de Statenverkiezingen bewijst dat. Op die Statenverkie- zingen komen we nog uitvoerig te- rug. De Eerste Kamer heeft maar af te wachten hoe die opkomst voor de Statenverkiezingen is en hoe daar de verdeling der zetels ligt. Aan de hand daarvan wordt via getrapte verkiezingen de nieu- we Eerste Kamer in juni vastge- steld.
Werd in het verleden de Eerste Kamer om de drie jaar voor de helft gekozen, na de Grondwets- herziening zal dat thans in één keer gebeuren. En nu dit de eerste verkiezingen zijn na de Tweede- Kamerverkiezingen wordt de
TEKSTEN:
RENY DIJKMAN Foto's: Theo Meijer
stembusuitslag van de Statenver- kiezingen van 18 maart door som- migen gezien als een referendum over het kabinet Lubbers-De Kor- te.
De Eerste Kamer werd in 1815 opgericht op verzoek van de Bel- gen. Destijds wenste de adel een soort Hogerhuis om mee te kun- nen beslissen. De koning benoem- de de senatoren voor het leven.
Vandaar dat de Eerste Kamer tot de Grondwetswijziging van 1848 spottenderwijs "le Ménagerie du Roi" werd genoemd. Pas door de Grondwetswijziging van 1848 kreeg de Eerste Kamer haar hui- dige taken. In het vervolg werd zij gekozen door de Statenleden en kon zij aan de slag als Kamer van Revisie.
Over het functioneren van de Eerste Kamer en haar taken, zo- wel zelfstandig als in relatie tot de Tweede Kamer, voerden wij
vraaggesprekken met de voorzit- ter van de Tweede Kamer, dr. D.
Dolman, de voorzitter van de Eer- ste Kamer, dr. P. A. J. M. Steen- kamp, en twee van de VVD- Eer- ste-Kamerleden die zich niet meer voor een nieuwe termijn kan- didaat stellen: professor mr. M. C.
J3urkens en jhr. mr. G. 0. J. van Tets.
Met dr. P. A. J. M. Steenkamp als voorzitter van de Eerste Kamer zijn de deuren van de senaat wat verder opengegaan.
"De vader van het CDA" en formateur van het kabinet-Bies- heuvel, genoot natuurlijk al een grote bekendheid in de po- litieke wereld, die de Eerste Kamer absoluut ten goede komt.
Hij heeft er thans 21 "dienstjaren" in de Senaat opzitten. In 1983 werd hij de eerste gekozen voorzitter van de Senaut.
Voordien werden de voorzitters van de Eerste Kamer door de Kroon benoemd. Bij zijn aantreden uitte hij de hardgrondige wens dat die Eerste Kamer zich meer zo gaan profileren. Ook hij betwijfelt of de Grondwetswijziging waardoor de gehele Eerste Kamer in juni in een keer wordt gekozen de meest
"handige" beslissing is geweest in het jonge verleden. In zijn wensenpakket staat een grotere waardering voor het werk van de Eerste Kamer voorop. Met hem een gesprek over het reilen en zeilen van die Eerste Kamer.
Senaatsvoorzitter dr. Steenkamp:
,,Als wij iets verwerpen, staat het Binnenhof
op zijn kop''
V oorzitter Steenkamp is zeker niet aan zijn stoel gebakken tijdens de plenaire senaats- vergaderingen. Hij benut zijn
"Haagse" dagen gelijk voor de ont- vangst van de vele bezoekers, de ambassadeurs en voor het manage- ment van "zijn" Kamer.
"We hebben hier voortreffelijke ondervoorzitters, die het mij moge- lijk maken een heleboel zaken te combineren. De publiciteit is groter geworden. Ook het aantal bezoekers uit alle politieke partijen dat eens even komt praten. Ik denk dus dat de Eerste Kamer zich beter profi- leert.
Natuurlijk blijft het vervelend dat wij het recht van amendement hier niet hebben. Dat is voor vele Kamerleden wat frustrerend. Wan- neer je de herziening van het sociale zekerheidsstelsel hier had gevolgd, had je heel duidelijk kunnen mer- ken dat indien wij dat recht van wij- ziging hadden gehad, daarvan zeker gebruik was gemaakt. Ook door de VVD! Nu kunnen we alleen nog maar ja of nee tegen een wetsont- werp zeggen. Tevreden ben ik nog niet! De waardering naar buiten toe vind ik onvoldoende. Dat blijkt ook uit de wijze waarop mijn collega
Dolman en ik worden behandeld bij officiële gebeurtenissen in verge- lijking met de ministers en anderen.
Let wel, ik zeg dat niet voor mijzelf, maar omdat wij beide Kamers der Staten Generaal vertegenwoor- digen. Nu is het vaak zo dat de mi- nisters op de eerste rijen zitten en
daarachter ... o ja, dat zijn de voor- zitters van de Kamers ...
Omgekeerd geldt dat ook. Van- daag tijdens de Algemene Beschou- wingen (dit interview werd in no- vember gemaakt, red.) komt een Kamerlid naar mij toe met de mede- deling: "Voorzitter, er zitten maar zes ministers". Ik heb toen maar snel gezegd: "Neelie en Bukman zitten in Brussel en er zitten er een paar aan de overkant".
Profilering
Steenkamp gelooft niet he- lemaal in het toeval dat de Eerste Kamer dit jaar vijf wetsontwerpen verwierp. "Sinds 1948 zijn 119 wetsontwerpen ver- worpen en dit jaar vijf. Daarvan hebben twee, de gemeentelijke herindeling Huizen-Blaricum en de enquêtewet, de onvrede van de Tweede Kamer gewekt. Het waren zaken die hier erg gevoelig lagen. Ik denk dat toch ook hier de leden een beetje vrijer worden. Dat zij zeggen:
als wij het ergens niet mee eens zijn, waarom zouden we dat dan perse moeten aannemen omdat het in het regeerakkoord staat of omdat men dat aan de overkant met elkaar is overeengekomen. Hier hebben ook de regeringspartijen anders ge- stemd. En zo'n zaak als die gemeen- telijke herindeling ligt hier wat an- ders dan aan de overkant. Dat is geen nieuws, maar als wij iets ver- werpen, staat meteen het Binnen- hof op zijn kop ... Het omgekeerde gebeurt ook. Tijdens de kruis- vluchtwapendebatten in de 70er ja- ren aan de overkant (Tweede Ka- mer, red.) was daar nog een aantal dissidenten binnen het CDA: Hier was de CDA-fractie unaniem voor plaatsing van de kruisvluchtwa- pens. Dat is toch wel een heel duide- lijk verschil. Ook bij de VVD-frac- tie komt het hier voor dat men op bepaalde punten wat anders denkt dan aan de overkant."
Grond wetswijziging
Als wij spreken over de Grond- wetswijziging waardoor de Eerste Kamer in haar geheel in juni door Provinciale Staten zal worden gekozen heeft ook voorzitter Steenkamp zijn twijfels bij de vraag of dergelijke verkiezingen het ka-
rakter van de Senaat niet zullen aantasten. Daarvoor is hij realis- tisch genoeg.
Een dag na dit interview poneer- de de CDA-fractievoorzitter in de Senaat, dr. J. H. Christiaanse, ge- durende de tweede termijn van de Kamer tijdens de Algemene Be- schouwingen de stelling dat de Eer- ste Kamer zou moeten wijken in- dien het kabinet zijn bestaan aan een bepaald wetsontwerp zou ver- binden. Het is natuurlijk een prach- tig uitgangspunt voor coalitiepar- tijen die hun meerderheid bij de ko- mende verkiezingen bedreigd zien met alle ellende vandien. De oppo- sitiepartijen lieten van het nobele voornemen van Christiaanse geen spaan heel. Dág Chambre de Reflexion! ·
Voorzitter Steenkamp: "De heer Vermeer heeft daar in eerste ter- mijn over gezegd: 'Men kan toch niet van ons verwachten dat als wij werkelijk een bepaald punt hebben wat ons hoog zit, en waar onze col- lega's aan de overkant ook tegen hebben gestemd dat wij in de Eer- ste Kamer dan voor zullen stem- men, omdat wij anders bang zijn dat het kabinet Lubbers II valt.' Men heeft het recht om te zeggen tegen dit kabinet: Heren nu is het genoeg. Als de regering daar dan een vertrouwenszaak aan verbindt, dan zit inderdaad de mogelijkheid erin dat dit kabinet in de Eerste Ka- mer valt.
Ik vraag me ook wel eens af of men zich bij de behandeling van de Grondwetswijziging niet heeft ge- realiseerd dat deze situatie zich voor zou kunnen doen.''
Nationale verkiezingen
0 ok de Senaatsvoorzitter ziet in de komende verkiezingen van Provinciale Staten een landelijke toetssteen. "Door de par- tijen wordt het nu al gebruikt. Ik
merk dat men binnen het CDA op de Senaat let. En bij de PvdA kan men zeggen: Jongens, laten we nou ons best doen. We krijgen misschien nu de kans die we vorig jaar niet ge- had hebben ... "
Steenkamp neemt echter niet aan dat die sfeer van reflexion, van heroverweging, geheel zal wijken.
"Kijk naar deze Algemene Be- schouwingen. Zonder uitzondering zijn het allemaal heel knappe he- . togen. Puur reflexion. Maar op eens
komt daar om de hoek: stel nou eens dat we volgend jaar de regering ten val brengen? Tja, dat is hier een geheel nieuw element. Toch geloof ik niet dat die reflexionsgedachte zal verdwijnen. Er is alleen een nieuw element bijgekomen."
Hij is heilig overtuigd van het nut van de Eerste Kamer. "De een noemt het de stok achter de deur, de ander een beroepsinstantie, u noemt het chambre de reflexion. Ik vind het zeer zinvol dat naar zulke ingewikkelde voorstellen als bij- voorbeeld de herziening van het so- ciale zekerheidsstelsèl, dat natuur- lijk een lappendeken is, nog eens grondig hier wordt gekeken. Zeker als dat door mensen gebeurt die meer in het maatschappelijk leven staan dan in de Tweede Kamer.
Een aantal Kamerleden mogen daar nevenfuncties hebben, maar als je die lijst bekijkt (bijvoorbeeld lid van een koor) dan lach ik daarom.
Wij komen echt uit het maatschap- pelijk leven. We zijn maar één dag per week op het Binnenhof. Wij kij- ken dus heel anders aan tegen een wetsontwerp dan de Tweede Ka-
mer. Mijn zoon is wethouder, die zegt af en toe: "Pa, hoe ,hebben jullie in hemelsnaam weer zo'n wetsvoor- stel kunnen aannemen. Nou moet je eens kijken wat daar in de praktijk mee te doen is!" Ik vind dus dat er op de een of andere wijze een mo- gelijkheid moet zijn van heroverwe- ging, een mogelijkheid van beroep.
Referendum
0 ok hij ziet niets in een referen- dum dat de Eerste Kamer overbodig maakt. "Dat is na- tuurlijk gewoon een onttakeling van ons gehele parlementaire stelsel."
Professor Steenkamp hoeft daar- .over niet wakker te liggen, want de politieke partijen verschillen onder- ling veel te veel van mening om te verwachten dat binnen afzienbare tijd iets van de plannen op dit ge- bied gerealiseerd kunnen worden.
Veel eerder verwacht hij dat de Eer- ste-Kamerleden naar wegen zullen zoeken waarlangs zij zich beter kunnen profileren. "Ik zeg helemaai niet dat ik daar voor ben, maar ik denk dat het een logische con- sequentie is dat mensen naar een manier zoeken om aan hun werk in de Eerste Kamer nog meer inhoud te geven."
Ook de menselijke kant acht hij van groot belang. "Ik heb hier altijd genoten van de sfeer, die buiten- gewoon goed is en dwars door alle partijen loopt. Ik kwam hier in 1965, maar op dat punt is er geluk- kig niets veranderd."
Vooral buitenstaanders die de ge bruiken van de Eerste Kamer niet kennen staan nog wel eens vreemd te kijken hoe daar in de al- gemene vergaderzaal de vertegen- woordigers van verschillende po- litieke partijen door elkaar heen zit- ten. Professor Steenkamp besluit berustend: "Kritiek op de Eerste Kamer is er altijd geweest. Toch ben ik er vrij zeker van dat het aan- tal mensen dat de Senaat weg wil hebben de laatste jaren eerder is verminderd dan dat het is toegeno- men."
V
VOORZITTER. • •
Een goede partij-organisatie zorgt voor bewuste en dui- delijke informatie naar de leden. Dat zei ik op de algemene vergadering van 29 november j.l.
En ook dat er niet een te grote afstand mag ontstaan tussen die- genen die de politiek bedrijven en de opvattingen en ervaringen van de leden.
Mede tegen die achtergrond wordt thans een begin gemaakt met de intensivering van reeds eerder genomen besluiten over een nieuwe opzet van Vrijheid &
Democratie en de VVD-Expres- se. De eerste een maandblad voor alle leden, de tweede een we- kelijkse uitgave over actuele za- ken in het parlement, waarin op- genomen de zogenaamde hoofd- bestuursmededelingen voor met name de bestuurderen van afde- lingen, onder- en kamercentra- les.
Maar het is ook van.uit dat gezichtspunt dat de idee geboren is om tot een maandelijkse kolom "Van de voorzitter ... ", in Vrijheid & De- mocratie te komen. Geen "Kron- kels" of gelijksoortige rubrieken zoals wij die uit dag- en weekbla- den kennen. Wel de mogelijkheid voor uw voorzitter om zich zo re- gelmatig rechtstreeks tot u, de le- den van de VVD, te richten.
Over het functioneren van de partij, over liberalisme, over toe- komstige maatschappelijke ont- wikkelingen die op ons afkomen, over tegenslagen, over successen.
Maar ook de mogelijkheid om te reageren op brieven die u mij schrijft, om opvattingen die on- der u leven eens in meer alge- mene zin te bespreken. En ten- slotte om ook anderen aan het woord te laten over hun visie op het politieke gebeuren, op het li-
beralisme, bijvoorbeeld voorzit- ters van bevriende politieke par- tijen.
I n een van de brieven die ik naar aanleiding van mijn be- noeming tot partijvoorzitter ontving maakte de schrijver mel- ding van het feit dat - laat ik het zo ·maar vertalen - lang niet alle leden ook daadwerkelijk actief zijn of zelfs maar ledenvergade- ringen bezoeken en vraagt hij mij of ik mij daarvan bewust ben.
Ja, inderdaad, dat is zo en dat weet ik reeds uit mijn eigen tijd als afdelingsvoorzitter. Ik denk dat elke politieke partij daarmee te maken heeft. V anclaar dan Óok de grote waardering voor die- genen die wel actief zijn, de vrijwilligers.
Maar de briefschrijver geeft mij wel aanleiding er toch nog eens
·bij allen die nog niet zover zijn dat zij zich daadwerkelijk bin- nen de partij bewegen op aan te dringen dat nu wel te doen. Be- zoek eens een ledenvergadering.
Geefuw mening. Breng nieuwe ideeën aan. Laat daar uw erger- nis blijken of uw instemming in plaats van achter de krant of voor de tv. Of neem anderen mee. Haal ze over om ook actief te worden. Laat die partij van ons bewegen.
En tot degenen die dat gaan doen, wil ik zeggen dat het
· een eerste keer misschien wat teleurstellend is. U springt immers op een rijdende trein en bent nog niet zo op de hoogte van gewoontes. Maar ik weet zeker dat u het na enkele ,keren boei·
end en interessant zult vinden.
Ik wens u allen een voorspoedig 1987 toe!
Dit jaar zullen de Provinciale Statenverkiezingen volop in de politieke belangstelling staan. De nieuw gekozen statenZeden hebben namelijk als eerste opdracht een nieuwe Eerste Kamer te kiezen. Door de Grondwetswijziging zal namelijk in het vervolg de gehele Eerste Kamer direct na de Statenverkiezin- gen moeten worden gekozen. In het verleden werd om de drie jaar de helft van de Eerste Kamer door de Staten gekozen.
Dat hield in dat die Kamer nimmer een afspiegeling was van de op dat moment bestaande politieke machtsverhoudingen.
Wanneer dat straks in juni wel het geval zal zijn, wat blijft er dan over van het karakter van de Eerste Kamer als Kamer van revisie? Worden deze verkiezingen- zoals het PPR Eer- ste-Kamerlid Bas de Gaay Fortman het onlangs uitdrukte- een referendum over het kabinet Lubbers IJ? Gaan die Ka- mers dan karakterologisch niet erg op elkaar lijken en in hoe- verre is die Eerste Kamer er om de fouten van de Tweede Kamer te herstellen want wordt die Tweede Kamer werkelijk steeds slordiger in haar wetgevingswerk?
De Tweede Kamervoorzitter dr. D. Dolman ziet als beste op- lossing voor de toekomst:
- 7 I , /
! .I
~ I ~ I
::)
Voorzitter Dolman vindt dat er geen sprake is van slordiger handelen door de Tweede Ka- mer: "Wel is het zo dat de Eerste Kamer uit sommige wetsvoorstellen meer fouten haalt, maar dat komt doordat die fouten er al in zaten als de wetsontwerpen het departement verlieten. Denk maar aan het be- ruchte geval van een wetsontwerp van Binnenlandse Zaken waar meer dan zeventig fouten uit werden ge- haald. Dat is natuurlijk niet gering.
Die fouten waren er niet ingeslo- pen door wijzigingsvoorstellen van de Tweede Kamer. Daar letten we heel zorgvuldig op en ook op de on- derlinge samenhang. De eindstem- ming hier is altijd pas een week la- ter, zodat intussen de griffie en het departement de gelegenheid krijgen om te bekijken of die amendemen- ten goed zijn verwerkt en wat de staatkundige consequenties zijn.
Men zou over dat bewuste wetsont- werp hoogstens de Tweede Kamer kunnen verwijteil dat zij die fouten - die er al in zaten - er niet heeft uit- gehaald."
De heer Dolman verwacht wel dat naarmate meer wetsontwerpen
-' I~ ':
1 } ,~-I Ij
de Tweede Kamer passeren er ook meer medewerkers nodig zullen zijn: "Ook de leden stoppen er steeds meer tijd in. Ik houd het voor mogelijk dat ook de Eerste Kamer in de toekomst daarvoor medewer- kers zal gaan aanstellen."
Wel wordt de laatste jaren de spoed
waarmee sommige wetsvoorstellen door beide Kamers moeten worden behandeld onder politieke druk·
steeds groter.
Dolman: "Wetsvoorstellen die op de departementen kortere of lan- gere tijd zijn voorbereid, moeten dan in een zeer kort tijdsbestek de openbare behandeling passeren. Ze moeten met alle geweld met 1 ja- nuari van kracht worden. De wij- ziging sociale zekerheidsstelsel is daar een voorbeeld van. Daardoor kan de zorgvuldigheid wel eens in het geding kon1en."
Onterecht verwijt
Regelmatig wordt door de Eer- ste Kamer geklaagd dat wets- ontwerpen te lang bij de Twee- de Kamer blijven liggen, waardoor men in de Eerste Kamer met de be- handelingsduur knel komt te zitten.
Voorzitter Dolman vindt dat verwijt onterecht. "In enkele gevallen heb ik geconstateerd dat de Eerste Ka- mer tussen het verschijnen van het eindverslag en de openbare behan- deling meer tijd ter beschikking krijgt dan de Tweede Kamer. Dan kan je zeggen dat bij de Eerste Ka- mer daar ook nog de schriftelijke voorbereiding tussen zit, maar die is natuurlijk veel minder diepgra- vend dan wij dat in de Tweede Ka- mer doen. Je mag er toch van uit- gaan dat de schriftelijke gedach- tenwisselingen - ook over de tech- niek van zo'n wetsvoorstel - voornamelijk hier worden gevoerd.
In de Eerste Kamer gaat het primair om een heroverweging, over de hoofdbeslissingen en over de techniek. En dat zou men ook kun- nen uitvlooien in de tijd dat het voorstel al bij de Tweede Kamer ligt.
Als een Eerste Kamerlid zijn stukken pas gaat lezen wanneer er hier over gestemd is en ze met de··
handtekening van de voorzitter naar de Eerste Kamer worden ge- stuurd dan is hij slecht bezig. Ook een Eerste Kamerlid krijgt alle wit- te stukken. Nee, het is zeker niet zo dat wij hier wetsvoorstellen afdoen die volgende week de Eerste Kamer moeten passeren. Misschien is dat vroeger wel eens gebeurd, maar dat is steeds minder het geval. Als wetsontwerpen het gevolg zijn van de haast die de regering meent te moeten maken, krijgt de Eerste Ka- mer meestal 60 % van de krappe tijd en wij slechts 40 % .
Maar het hoofdprobleem ligt bij de regering, respectievelijk bij de regeringsmeerderheid, die met alle geweld voor een bepaalde datum wetsvoorstellen behandeld willen hebben."
Een duidelijk voorbeeld daarvan was enkele jaren geleden de zoge- naamde Tweeverdienerswet, die de Eerste Kamer nog "even" tussen Kerst en Oudjaar moest behan- delen.
Werkwijze
Wie mocht menen dat de Tweede Kamer zich vol- ledig tevreden toont over haar eigen werkwijze heeft het mis.
Na de RSV -enquête heeft een spe- ciale Kamercommissie zich over de eigen werkwijze gebogen, omdat duidelijk bleek dat ook zij in de toe- komst slagvaardiger zou moeten kunnen opereren. Als voornaamste verbeteringen noemt voorzitter Dol- man de nieuwe wijze van begro- tingsbehandeling. "De zogenaamde fact findingprocedure was bij de be- grotingsbehandeling van Economi- sche Zaken een groot succes; bij Verkeer en Waterstaat minder. Op dit moment (begin november, red.) staat nog niet vast wat het eindre- sultaat zal zijn. Verder zijn allerlei aanbevelingen gedaan voor de orga- nisatie, voor de uitbreiding van on- dersteunende diensten. Wat dit on- derwerp betreft is vooral de oprich- ting van een officieel bureau-wet- geving bij de griffie van belang. De mogelijkheid wordt dan ook ge- schapen dat dit bureau een tech- nisch advies over een wetsvoorstel geeft als dat binnen komt, dus nog voor de commissie heeft gerappor- teerd."
Karakter Eerste Kamer
Hoe ziet de Tweede Kamer- voorzitter straks na de ver- kiezingen het karakter van die Eerste Kamer? Kan die Kamer als Kamer van revisie of chambre de reflexion blijven functioneren nu op die verkiezingen zo'n zwaar politiek stempel drukt?
Zeer zorgvuldig zijn woorden kie- zend formuleert Dolman: "Men kan een ander deel van het wetgevend orgaan beschouwen vanuit de tech-
nische hoek of vanuit de politieke hoek. Vanuit de technische hoek zou men kunnen zeggen dat één Ka- mer genoeg is met daarnaast de ad- visering van de Raad van State, waarin benoemde mensen zitten die over grote ervaring en kennis be- schikken en die een zekere staat- kundige carrière achter zich heb- ben. De PvdA is daar sinds jaar en dag voor.
Dan is er die andere mogelijk- heid namelijk dat er naast de Raad van State. een volksvertegenwoor- diging moet zijn van twee Kamers.
Welnu, als men de twee Kamers laat bestaan uit gekozen leden, dan moet men daar ook de consequen- ties van dragen. Dan moet men ook aanvaarden dat men gekozen politi- cus is en dan moet men zo goed mo- gelijk de mening van de kiezers weerspiegelen. Ideaal zou zijn, lijkt mij, dat Tweede en Eerste Kamer op dezelfde dag worden gekozen.
Eigenlijk zou het nog beter zijn in- dien Provinciale Staten en Tweede Kamer op dezelfde dag worden ge- kozen, want de Eerste Kamer is een weerspiegeling van de politieke krachtsverhoudingen van Provin- ciale Staten. Dan kunnen er ook geen moeilijkheden ontstaan door verschillende politieke meerder- heden in de twee Kamers. Dan zou men inderdaad - wat een meerder- heid van CDA, VVD en kleine rechtse partijen ook wil - een zeker karakterverschil tussen beide Ka- mers in stand kunnen houden door
de Eerste Kamer vooral op zorgvul- digheid van de wetgeving en grond- wetszaken te laten ... Het karakter van een Kamer van revisie."
Terughoudend
Politici zijn geen engelen. Alle mooie woorden over het po- litiek terughoudende karakter van de Eerste Kamer ten spijt en het pleidooi dat daarvoor nog tij- dens de Algemene Beschouwingen in de Eerste Kamer door CDA-frac- tievoorzitter Prof. Christiaanse, als de politieke machtsverhoudingen verschuiven, kan dat vergaande ge- volgen hebben voor het kabinet Lubbers-De Korte.
Tweede-Kamervoorzitter Dol- man: "Nogmaals, de meerderheid wenst een volksvertegenwoordiging van twee Kamers. De Eerste Kamer is dus ook een politiek orgaan. Ik meen dat het niet alleen het recht maar ook de politieke plicht is van de meerderheid van de Eerste Ka- mer om haar politieke wil door te zetten. Als die niet strookt met de regering dan moet dat worden uit- gevochten. De oplossing is dan niet dat het kabinet weg moet, want een nieuw kabinet heeft dan hetzelfde conflict met de Eerste Kamer. De . oplossing zou dan zijn de Eerste
Kamer te ontbinden, maar op het- zelfde moment moet ook de Tweede Kamer worden ontbonden. Aan de
VrijheldL__ 7 ·
15 januari 1987 & Democraûil
Provinciale Staten verander je niets meer, want die zijn inmiddels geko- zen. Dus je krijgt dezelfde Eerste Kamer terug. Je mag dan hopen dat die nieuw gekozen Tweede Kamer qua politieke samenstelling meer lijkt op de Eerste Kamer dan de vo- rige Tweede Kamer." Hij voegt er aan toe: "Het plaatje dient zich net op een tijdstip aan waarop juist een meerderheid in de Tweede Kamer pal achter de regering staat en het regeerakkoord belangrijker is dan het ooit is geweest. Op een moment dat de Tweede Kamer nu ook echt in twee blokken uiteen valt.
Dan is het toch niet realistisch van de Eerste Kamer om te ver- wachten dat zij niet in blokken uit- een zal vallen. Het kan daar wel eens verschillend liggen met een en- kel onderwerp. Hetzij omdat er meer verschil is binnen de re- geringscoalitie, hetzij omdat ook de oppositie daar anders oordeelt, maar op hoofdzaken zoals het be- grotingsbeleid mag men verwachten dat de fracties unaniem net zo stemmen als aan de overkant in de Tweede Kamer."
Profilering
I n de terughoudendheid van de Eerste Kamer is het laatste jaar de klad gekomen. Verwierp deze Kamer in het verleden gemiddeld nog geen wetsontwerp per jaar het laatste jaar stemde zij vijf wetsont- werpen af. Is de Eerste Kamer al be- zig met een scherpere profilering?
Dolman: "Ik kan niet constate-
ren dat het om politieke redenen is Demonstraties bij de Tweede Kan
gebeurd. Het waren allemaal op zichzelf staande gevallen. Voor- namelijk stokpaardjes. Een diepte- punt vond ik de grenswijziging Hui- zen-Blaricum, waar helemaal niets nieuws bleek tussen de behandeling in de Tweede Kamer en in de Eerste Kamer. Ik had ook grote moeite met de verwerping van het enquê- tewetsontwerp. Dat was weinig minder dan schandalig. Een enquê- te kan door de Eerste Kamer wor- den gehouden, maar ik geloof niet dat het ooit is gebeurd. In de prak- tijk gebeurt dat door de Tweede Ka- mer. Dat ligt ook voor de hand, want hier zitten de voltijdse politici.
In de Tweede Kamer stemde een grote meerderheid vóór het voorstel dat indien eenderde van de Kamer- leden een enquête wenste, deze zou worden gehouden. (De VVD was
zien door de ramen van de Eerste Kamer hier overigens tegen, red.) Dan zegt de Eerste Kamer: "Nee, dat vinden wij niet goed." Terwijl het bij uit- stek een zaak van de Tweede Ka- mer is. Ik kan me voorstellen dat men zegt: "We zitten er voor het Nederlandse volk. De Tweede Ka- mer doet het Nederlandse volk iets aan. wat niet zorgvuldig is. Daar steken we een stokje voor." Maar dit gaat niet over het Nederlandse volk. Dit gaat om, ik zou haast zeg- gen, de huishouding van de Tweede Kamer; om de manier waarop de Tweede Kamerleden met elkaar om wensen te gaan. Daar moeten ze zich niet mee bem~oeien." .:.. .• . ·,
~ :-"~
' ~~.~'
ov~c\~ ..
Na tien jaar Eerste-Kamerlidmaatschap stapt jhr. mr.
G. 0. J. van Tets in juni op. Voor hem zijn er nog vele andere dingen te doen tijdens dit kortstondig ondermaanse bestaan.
Covert van Tets is de financiële specialist van de VVD-Eerste Kamerfractie. Met hem keken we terug op deze periode.
VVD-Eerste Kamerlid jhr. mr.· G. 0. J. van Tets:
99§CBIID21~~ illffi({))®~ mlll®~ (Q)}P)
Twcececdlce K21mceiL ~8l~Iól
llnj~cerm99
We schrijven november. Er is tijdens de Algemene en Fi- nanciële Beschouwingen tussen de inbrengen door voor de heer Van Tets even tijd om over het Eerste Kamerwerk te praten.
R: Gisteren heb je tijdens dit de- bat de financiële inbreng voor de VVD gedaan. Je vindt daarvan niets in de media terug. Is dat niet frus-
trerend? '
Van Tets: "Nee, dat zijn we hier gewend. Dat gebrek aan publiciteit heeft zo zijn voor- en nadelen. Voor ons is het minder frustrerend dan · het voor de beroepspolitici aan de overkant zou zijn. Een groot voor- deel van dat journalistieke gebrek aan belangstelling is dat men hier niet voor de galerij staat te praten.
Dus ook niet onnodig lang praat.
Bij een inbreng voor een wetsont- werp neemt men vaak niet meer dan zo'n tien minuten. Zakelijk kun je in die tijd best het nodige aan de orde stellen. In mijn andere bezig- heden (de heer Van Tets was o.a.
als directeur van een ondernemings- pensioenfonds werkzaam, red.) heb ik ook met allerlei zaken te ma- ken waar de pers zich niets van aan trekt."
R: Is het juist dat er jaren zijn geweest waarin jij met de door jouw gemaakte financiële inbreng niet- eens aan bod kwam, terwijl je er toch erg veel werk van had ge- maakt?
Van Tets: "We hadden in het verleden de Financiële Beschou- wingen meestal op een andere da- turn. Het viel nogal eens samen met het Dekkingsplan in dece:r;nber en dan praat je natuurlijk alleen tegen
de minister van Financiën en de staatssecretaris. Nu zitten de mi- nister-president en een aantal ande- re ministers er ook bij. Dat is een voordeel. In de tien jaren dat ik hier heb meegedraaid, is dit denk ik de derde keer dat de Algemene en Fi- nanciële Beschouwingen gecom- bineerd zijn. Een of twee keer heb ik mijn inbreng niet kunnen gebrui- ken."
R: En daar ga je helemaal niet onder gebukt?
Van Tets: "Nee. In de politiek moet je überhaupt niet gebukt gaan onder dat soort dingen, want zo iets is natuurlijk herhaaldelijk aan de orde."
R: Er zijn maar weinig politici die dat op kunnen brengen. Waar- om bedank je overigens voor het
Vrijheid L 9
15 januari 1987 & DemoeraUil
Eerste-Kamerlidmaatschap?
Van Tets: "Ik heb het tien jaar gedaan. Nu vind ik dat maar eens een andere enthousiasteling het moet doen. Er is natuurlijk een heel complex van redenen. Een aantrek- kelijke kant van het ouder worden vind ik dat de veranderingen bij le- ven en welzijn elkaar sneller gaan opvolgen. Maar je moet er dan wel voor zorgen dat dat gebeurt. Als deze termijn is afgelopen ben ik 63.
Ik vind niet dat je je kandidaat moet stellen als je niet van plan bent vier jaar vol te maken. Als ik dat wel zou doen, zou ik 67 zijn. Ik denk dat ik dan te. weinig tijd over heb voor alle andere dingen die ik nog
·wil doen."
Financiële werèld.
R: Je hebt een aantal portefeuil- les; je zit i,n de commissies Finan- ciën, Volkshuisvesting en Sociale Zaken. Wat heeft jou de meeste vol- doening gegeven?
Van Tets: "De eerste termijn heb ik Financiën en Sociale Zaken ge- daan. Dat was een zware combina- tie, ook omdat ik toen nog een volle baan had. Maar ik hè b toen heel plezierig gewerkt ook in de sfeer van Sociale Zaken waar veel moest gebeuren. De financiële zaken heb- ben mij altijd geboeid. Vroeger ben ik acht jaar bij het departement van Financiën geweest en altijd heb ik in de financiële wereld verkeerd. In
de tweede termijn heb ik gevraagd volkshuisvesting er bij te mogen doen, omdat daar veel mis is. Dat was toen Guus van Hemert er uit ging. Dat heb ik een vrij frustreren- de bezigheid gevonden. Het was , duidelijk dat de zo juist vertrokken staatssecretaris Brokx zich weinig aan die Eerste Kamer gelegen liet liggen. Dan krijg je natuurlijk wei- nig effectief respons."
R: Denk je dat door de verkiezing van de hele Eerste Kàmer in een keer het karakter van de Senaat gaat veranderen?
Van Tets: "Die tendens zit er wel in. Ik denk dat daarover terecht bij de Grondwetswijziging is· opge- merkt dat het wel eens meer effect zou kunnen gaan hebben dan men aanvankelijk zou denken. We heb- ben het er nu bij de Beschouwingen ook over gehad. Dat toont wel aan dat men zich daarmee bezig houdt.
Aan de ene kant kan het misschien wat interessanter worden en span- nender, aan de andere kant denk ik dan het wat afbreuk zal doen aan het karakter van deze Kamer als chambre.de reflexion. Aan de af- standelijkheid.
Ik denk dat het op zich niet goed is indien de Eerste Ka:iner op de Tweede Kamer zou gaan lijken. In ons stelsel is de waarde van de Eer- ste Kamer juist gelegen in het feit dat we een systeem hebben waarin de wetten, nadat zij door handen zijn gegaan van beroepspolitici, nog eens een keer gaan naar een groep
wier hoofdtaak elders in de maat- schappij dan in de politiek ligt of lag."
Zelfdoener
Van Tets omschrijft die Eerste Kamer als een sfeer waarin hij zich goed thuis voelt. "Ie- dereen is super-zelfdoener. Men heeft zijn eigen zaakjes en de an- deren kijken daar marginaal naar.
Meer van uit het punt of bepaalde zaken om politieke of taktische re- denen wel juist worden aangepakt.
Dat kan ook moeilijk anders. Juist
·omdat men activiteiten elders heeft, is het onmogelijk je intensief met elkaars zaken te bemoeien. Uitzon- deringen daarop zijn de fractievoor- zitter en soms de vice"fractievoor- zitter. Voor anderen zou dat een te groot tijdsbeslag vergen. Dat leidt er dus toe dat ieder zijn eigen verant- woordelijkheden draagt en een beetje zijn eigen gang gaat. Ik vind dat plezierig. Ik ben nooit iemand geweest die erg heeft gepast in een grote organisatie waar je met ont- zettend veel toestanden te maken hebt.
Deze fractie heeft niveau en is een heel plezierig gezelschap. Maar ik moet zeggen dat ik in de tijd dat ik in de VVD mee loop - en dat is heel wat langer dan tien jaar - wij dat in Rotterdam toch ook vaak hebben gehad. Ik heb daar een hele tijd in het bestuur van de afdeling- centrale gezeten, waarin we met el- kaar veel fundamentele discussies hebben gevoerd."
Noodzakelijk beleid
Zijn vertrek aanstaande juni maakt de heer Van Tets nog niet afstandelijker van het po- litiek gebeuren. "We moeten echt proberen zo sterk mogelijk terug te komen. Het is buitengewoon be- langrijk om een vervolg te geven aan het goede werk dat door het Ka- binet-Lubbers I is verricht. Anders dreigen we weer snel naar een heel slechte situatie af te glijden. Er is al een onderstroom die daarheen · drijft. Ook veel mensen in onze ei- gen partij zijn wel eens geneigd mee te huilen in het koor dat vindt dat die ombuigingen nu ver genoeg zijn gegaan. Laatst heb ik op een spreek- beurt er zeer veel nadruk op gelegd
dat de kosten van onze collectieve sector in Nederland nog steeds veel, te hoog zijn met 66 %, waar dat el- ders 48 % of minder is. Dat was het peil waarop wij in 1970 zaten. We moeten dus veel meer terug. Als dit beleid wordt stopgezet, zullen we in de kortste tijd enorm terugvallen.
Kijk maar naar Frankrijk! Dat was vijfentwintig jaar geleden een beet- je rommelig land dat wat achterliep.
Door zestien jaar verlicht bewind . werd Frankrijk tot een economisch sterk land gemaakt dat Engeland inhaalde. Door het regime-Mit- terand werd dat in twee jaar ver- ziekt. Al moet worden gezegd dat
· Mitterand al na één regeringsjaar
·zijn zaken begon bij te stellen."
R: Maar het komt er wel op neer dat liberalen altijd hier puin mogen ruimen. Als er wat te verdelen valt, zijn meestal de sociaal-democraten aan de bak. Dat maakt de VVD niet populair.
Van Tets: "Aan de andere kant kun je ook zeggen dat het maatre- gelen zijn, die misschien in eerste instantie voor mensen niet zo ,pret- tig zijn, maar die het land wel weer gezond maken. In The Economist heeft onlangs gestaan dat Argen- tinië 60 jaar geleden op de zevende plaats stond van de welvarende lan- den. Nu behoort het niet eens meer bij de eerste vijftig. Dus een bepaald regeringsbeleid maakt een enorm verschil, maar ook de instelling van de bevolking. Als mensen de hele dag wezenloos onder een boom gaan liggen, bevordert dat bepaald niet de welvaart van dat land. Maar als je in een sloppenwijk van vluch- telingen in Hongkong komt dan zie je dat daar iedereen bezig is. Ieder- een zit in de handel. Dat soort vol- keren klimt eruit. Er is uitgerekend dat. als onze economie blijft zoals hij is wij in het jaar 2010 of 2020 door landen als Korea en Taiwan zijn in- gehaald. Als dat gebeurt hebben we het aan ons zelf te danken. Net zo als de Engelsen het er ook zelf naar hebben gemaakt met hun houding na alle oorlogsinspann~ngen van now it's time to relax. Dat hebben ze zo lang gedaan dat' ze het nooit meer te boven zijn gekomen."
VVD-Senator Professor mr. M. C. Burkens over
werkwijze Senaat: ·
. H i j is één van de samenstellers van het Teldersstichtingrap- port "Het proces van wet- geving". Sinds 1975 is de heer Bur- kens hoogleraar staats- en admini- stratief recht aan de Rijksuniversi- teit'te Utrecht en leider van een we- tenschappelijk onderzoeksteam.
Dat combineert hij vanaf 1983 met het Eerste-Kamerlidmaatschap.
Tot zijn spijt moet hij onder dat laatste ·een streep zetten bij de ko- mende Eerste-Kamerverkiezingen.
Hij heeft het te druk. "De hoeveel- heid wetgeving neemt enorm toe en daarmee de hoeveelheid werk en vergadertijd van de Eerste Kamer.
Als je alleen al kijkt naar de hoe- veelheid vragen die tegenwoordig in de voorlopige verslagen wordt ge- steld of over de begrotingsbehan- deling, dan zie je dat het werk steeds meer wordt. Met mijn werk- zaamheden in Utrecht is het moei- lijk te combineren. Ik heb een baan als hoogleraar en daarnaast ben ik verantwoordelijk voor een betrek- kelijk groot onderzoeksapparaat.
Met dat onderzoekswerk moeten we een bepaalde "output" draaien. Als we dat niet weten te halen worden in kader van de voorwaardelijke fi- nanciering tegenwoordig posten ge-
schrapt. Voor mijn club zou het ris- kant zijn als ik niet mijn volle aan- dacht aan onderzoekswerkzaam- heden kan geven." Burkens heeft het een moeilijke beslissing gevon- den, maar hij zegt: "Je moet de Eer- ste Kamer goed doen of je moet het niet doen. Je kan het niet half doen.
Aan het eind van de zomer heb ik mijn beslissing met Zoutendijk doorgesproken. Het opgeven van die Eerste Kamer gaat me echt ont- zettend aan het hart. Het is erg leuk werk en ik zou het graag willen blij- ven combineren,,maar dan zou ik niet die prestati~s kunnen leveren die men van mij mag verwachten.
Dat vind ik erg jammer."
Werkvoorraad
H
oewel het betreffende Tel- dersstichtingrapport een gele kaft heeft, zou men het een blauwdruk kunnen noemen van hoe wetgeving het best tot stand zou kunnen komen. De heer Burkens nam de rol van de Eerste Kamer on- der de loupe. Over de werkwijze zegt hij: "Het is hollen of stilstaan.
De werkvoorraad van qe Eerste Ka- mer is heel slecht verdeeld. Vlak voor het zomerreces zitten we in een a.bsolute spits en na het reces zitten we niets te doen, want dan moet de produktie van de Tweede Kamer · nog kpmen. Nog veel sterker speelt de drukte tegen de jaarwisseling.
Dan heb je de situatie dat er een aantal wetsontwerpen uit de Twee- de Kamer komt, dat om budgettai- re redenen voor januari moet wor- den afgehandeld. Ik heb daar per- soonlijk niet zo van te lijden.
Mijn portefeuilles zijn het hoger onderwijs, het wetenschappelijk onderwijs, het hoger beroepsonder- wijs, de open universiteit en de pu- bliekrechtelijke kant van justitie.
Ook op dat gebied spelen veelal gro- te wetten, die regelmatig op je af ko- men."
In het rapport toont Burkens
15 januari 1987
