Divergent mating preferences and nuptial coloration in sibling species of cichlid fish

Divergent mating preferences and nuptial coloration in sibling species of cichlid fish

Sluijs, I. van der

Citation

Sluijs, I. van der. (2008, June 26). Divergent mating preferences and nuptial coloration in

(IBL), Leiden University. Retrieved from https://hdl.handle.net/1887/12988

Version: Corrected Publisher’s Version

License: Licence agreement concerning inclusion of doctoral thesis in the Institutional Repository of the University of Leiden

Downloaded from: https://hdl.handle.net/1887/12988

Note: To cite this publication please use the final published version (if applicable).

DANKWOORD

D

147 Dit proefschri had niet geschreven kunnen worden zonder de steun van een aantal mensen die ik hier graag wil bedanken.

Tijdens mijn stages voor de studie Biologie werd mijn interesse voor de wetenschap gewekt. Jurriaan, bedankt voor de leerzame stage, mijn eerste co- auteursschap en de mogelijkheid om studie met hobby te combineren. Frietson, bedankt voor de goede samenwerking zowel tijdens mijn studie als tijdens mijn promotie en voor het co-auteursschap van mijn tweede artikel. Tevens wil ik je bedanken voor je hulp in het verkrijgen van mijn postdoc positie.

Mijn promotietijd was onvergetelijk dankzij mijn collega’s van de sectie dierenecologie: Kees, Martine, Tom, Wijnand, Vicky, Bart, Gijs, Bas, Gé, Gerdi, Ken, Femmie, Kim, Jan, Leon, Barbara, Mahmoud en Majeed.

Om onderzoek te kunnen doen met cichliden zijn visverzorgers en experts onmisbaar. Jan, bedankt voor het voeren van de vissen en het schoonmaken van de aquaria, ook tijdens de weekenden en feestdagen. Peter wil ik graag bedanken voor de fijne samenwerking tijdens mijn stage en zijn adviezen over vissen, visziekten en het aquariumsysteem tijdens mijn promotieonderzoek.

Patrick was ook altijd bereikbaar voor informatie over de gezondheid van vissen en het lenen van de tagreader als die van ons weer eens stuk was. Leo Romberg en Catharina Verduijn dank ik voor het leveren van voer, plantjes, aquaria, informatie en het geven van een tweede leven aan vissen die niet meer nodig waren voor onderzoek.

De cichlidenbijeenkomsten waren moeilijk te organiseren maar als we eenmaal samen waren, waren deze dagen interessant en inspirerend dankzij Carel, Ton, Frans, Martine, Kees, Machteld en Peter.

In 2003 ging ik voor de eerste keer voor veldwerk naar Tanzania. Deze ervaring was geweldig en onvergetelijk dankzij Martine, Kees, Peter, Marcel, Brechtje, Machteld en Mrosso. Dankzij deze leerzame tijd was het mogelijk om in 2005 nog een keer naar Tanzania te gaan. Deze keer was het team een stuk kleiner maar nieemin even gezellig en succesvol dankzij Kees en Charloe. Isabel and Salome joined our team and took over when we continued our journeys.

The few days we had overlap were nice and we had fun together. I would like to thank the staff of the Tanzanian Fisheries Institute (TAFIRI) for the collaboration. Mhoja, Mohamed, and Mrosso were the experts in the field and the only people who really knew where to find and how to catch the fish we needed for the shipments to the Netherlands. The shipment of 2005 nearly failed but thanks to Maurus we were able to ship the fish safely and on time to the Netherlands.

Zowel in het veld als in de aquariumzaal heb ik veel geleerd van Martine, bedankt voor al je adviezen, discussies, inspiratie en de mooie plaatjes voor in dit proefschri .

Verder ben ik Paula dankbaar voor de gezellige tijd tijdens ons hybridisatie congres maar vooral voor de periode van de zwaarste loodjes. Ik vond in jou een lotgenoot en ik vind het geweldig dat we samen in Phil gepubliceerd hebben.

148

Monique wil ik graag bedanken voor haar enthousiasme voor het vak, het delen van gezamenlijk leed van een AIO en de gezellige etentjes.

De ondersteuning van de fijnmechanische dienst, de grafische adviezen van Martin, de waterkwaliteitsmetingen van Ilse, de ICT adviezen van Hugo en de secretariële ondersteuning van Gerdi, Francis en Efy zijn onmisbaar gebleken tijdens mijn onderzoek.

Bertanne, Charloe, Thijs, Marjolijn, Jasper, Anne en Erik hebben allemaal een grote bijdrage geleverd aan het tot stand komen van dit proefschri . Zij prikkelden mij om mijn onderzoek uit te leggen, te verdedigen en in een breder kader te plaatsen.

Visits to other groups working on cichlids were interesting. Alan and Michele of the University of Hull, thanks for the fish you supplied for some of the experiments, for the tours in your lab and the nice dinners together.

My colleagues of the EAWAG institute, Mrosso, Salome, Isabel, Alan, Pascal, Rike, Vicky, Michele, Erwin, Etienne, Nadja, thank you all for making me feel welcome in your lab.

Yoko, Frietson, Veronique, Machteld, Martine, Peter, Kees, Ken, Paula, Riet, Enid, oma, Charloe, Arie en Barbara wil ik graag bedanken voor hun commentaar op verschillende hoofdstukken van dit proefschri .

Mijn proefschri had er nooit zo mooi uitgezien zonder jou, Simon. Bedankt voor je creatieve bijdrage. Je houdt een kaartje voor Cirque du Soleil tegoed!

Kees, ik heb je al verschillende keren genoemd in dit dankwoord, dat komt doordat je betrokken bent geweest bij bijna alle activiteiten voor dit proefschri . Onze samenwerking was productief en gezellig, dat zal ik erg gaan missen in mijn volgende baan.

Dat er een mooi leven is naast de wetenschap ben ik nooit vergeten dankzij mijn moeder, vader, oma, Yoko, Peter, Iza, Lynn, Hannah, Freek, Peter, Elly, John en Huub. Verder bedank ik Ren, Brie, Joshua, Bob, As, Quinn, Menno, Teun en Mar voor de nodige afleiding tijdens feestjes en etentjes.

Mijn paranimfen Yoko en Kees ben ik erg dankbaar voor hun steun tijdens het organiseren van mijn verdediging, vooral omdat ik zelf al in Canada zat.

Ten sloe bedank ik Arie voor zijn vertrouwen in mij en mijn onderzoek. We hebben fantastische reizen gemaakt na afloop van veldwerk of congressen. Hij had altijd een luisterend oor als ik een presentatie wilde oefenen of belangrijke keuzes moest maken. Ik prijs mezelf gelukkig met hem en kijk uit naar een spannend avontuur in Montreal.

CURRICULUM VITAE

151 C    

Personalia

Naam Inke van der Sluijs

E-mail inke76@hotmail.com

Nationaliteit Nederlandse

Geboorteplaats Noordwijkerhout

Geboortedatum 31 augustus 1976

Opleidingen en werkervaring

2008 – Postdoctoraal onderzoek in samenwerking met de onderzoeksgroep van Lauren Chapman, Biology Department, McGill University in Montreal (Canada)

2002 – 2007 PhD Biologie, sectie Dierenecologie, Instituut Biologie Leiden, Universiteit Leiden

Divergent mating preferences and nuptial coloration in sibling species of cichlid fish

Promotores: Prof. Dr. J.J.M. van Alphen en Prof. Dr. O. Seehausen Copromotor: Dr. T.J.M. Van Dooren

Gevolgde cursussen: GLM voor ecologen, taalcursus Engels (niveau C1), het schrijven van beursaanvragen, survival analyses

Tijdens mijn promotieonderzoek heb ik biologiestudenten begeleid en de veldcursus dierenecologie in meerdere jaren geassisteerd. In 2003 en 2005 ben ik naar Tanzania geweest om vissen te vangen en te verschepen naar Nederland. In 2003 heb ik geholpen met de organisatie van een congres over seksuele selectie en soortsvorming, dat in Leiden gehouden werd.

In 2006 ben ik twee maanden werkzaam geweest als onderzoeker bij de sectie Fish ecology & evolution, EAWAG (Zwitserland).

2000 – 2002 MSc Biologie, Universiteit Leiden, Cum laude

Aanvullingspakket HBO-instroom met vakken als evolutiebiologie, ecologie, ethologie, morfologie en dierfysiologie

Stage: Body size and longevity in different dog breeds. Sectie Theoretische evolutiebiologie

Scriptie: The maintenance of genetic variation. Sectie Evolutie- biologie

Stage: A three-dimensional kinematic analysis of tongue flicking in Python molurus. Sectie Evolutionaire morfologie

Student-assistentschap: Biologie van het organisme Certificaat proefdierkunde (Artikel 9)

152

1997 – 2000 BSc Milieutechnologie HLO, Hogeschool IJselland, Deventer Afstudeerrichting Ecologisch milieubeheer

Aantal gevolgde vakken: ecologie, ecosysteemanalyse, eco- toxicologie, integraal waterbeheer, geohydrologie, ecohydrologie, planvorming ecosystemen

Stage: Onderzoek naar een verbetering in ontwerp, de vergunning- verlening en het beheer van natuurvriendelijke oeverprojecten.

Hoogheemraadschap van Rijnland, Leiden (tevens vakantiewerk verricht bij het Hoogheemraadschap in juli-augustus 2001 en juli- augustus 2000 met GIS)

Stage: Invloeden op en behoud van moerassen en meren. National Institute of Water and Atmospheric Research, Christchurch (Nieuw Zeeland)

1994 – 1997 MLO Middelbaar Laboratorium Onderwijs, IJmond College, Beverwijk

Afstudeerrichting Milieukunde

Stage: Moleculair onderzoek naar botafwijkingen bij kippen m.b.v.

DNA analyses. Roslin Institute, Edinburgh (Schotland)

Stage: Afval- en drinkwateranalyses, KLM laboratorium, Schiphol 1988 – 1994 HAVO Rijnlands, Sassenheim

Presentatie van onderzoek op congressen

2006 Symposium on Hybridization in Animals. Frankfurt (Duitsland) Genetics of speciation. Vancouver (Canada)

AIO dagen van onderzoeksschool voor functionele ecologie, Lunteren

2005 Seminar, EAWAG, department of fish ecology and evolution (Zwitserland)

2004 Genes and behavior, Gordon Research Conference. Ventura (USA) 2^nd European Conference on Behavioural Biology, ECBB. University of Groningen

Ecological and Evolutionary Ethology of Fishes, EEEF. Saudarkrokur (IJsland)

AIO dagen van onderzoeksschool voor functionele ecologie, Texel 2003 9^th Congress of European Society for Evolutionary Biology, ESEB.

Leeds (UK)

10^th Benelux Congress of Zoology, Universiteit Leiden

Sex, sexual selection, and speciation, SESP. Universiteit Leiden 2002 9^th Benelux Congress of Zoology, Universiteit van Antwerpen

PUBLICATIONS

155 P 

P

van der Sluijs, I., Van Dooren, T. J. M., Seehausen, O. & van Alphen, J. J. M.

2008a. A test of fitness consequences of hybridization in sibling species of Lake Victoria cichlid fish. Journal of Evolutionary Biology 21: 480-491. doi:10.1111/

j.1420-9101.2007.01495.x.

van der Sluijs, I., van Alphen, J. J. M. & Seehausen, O. 2008b. Preference polymorphism for coloration but no speciation in a population of Lake Victoria cichlids. Behavioral Ecology 19: 177–183. doi:10.1093/beheco/arm120.

Galis, F., van der Sluijs, I., Van Dooren, T. J. M., Metz, J. A. J. & Nussbaumer, M.

2007. Do large dogs die young? Journal of Experimental Zoology Part B-Molecular and Developmental Evolution 308B: 119-126. doi:10.1002/jez.b.21116.

de Groot, J.H., van der Sluijs, I., Snelderwaard, P. Ch. & van Leeuwen, J. L.

2004. A three-dimensional kinematic analysis of tongue flicking in Python molurus. Journal of Experimental Biology 207: 827-839. doi:10.1242/jeb.00819.

M  I P

van der Sluijs, I., Van Dooren, T. J. M., Hoer, K. D., van Alphen, J. J. M., Stelkens, R. B. & Seehausen, O. In press. Female mating preference functions predict sexual selection against hybrids between sibling species of cichlid fish.

Philosophical Transactions of the Royal Society B-Biological Sciences. doi:10.1098/

rstb.2008.0045.

Stelkens, R. B., Pieroi, M. E. R., Joyce, D. A., Smith, A. M., van der Sluijs, I. &

Seehausen, O. In press. Disruptive sexual selection on male nuptial colouration through female mate choice in a hybrid population of cichlid fish. Philosophical Transactions of the Royal Society B-Biological Sciences. doi:10.1098/rstb.2008.0049.

M  I R

Seehausen, O., Terai, Y., Magalhaes, I. S., Carleton, K. L., Mrosso, H. D.

J., Miyagi, R., van der Sluijs, I., Schneider, M.V., Maan, M. E., Tachida, H., Shichida, Y., Imai, H. & Okada, N. In review. Speciation through sensory drive in cichlid fish.

M  I P

van der Sluijs I., Seehausen, O. , Van Dooren, T. J. M. & van Alphen, J. J. M. No evidence for a genetic association between female mating preference and male secondary sexual trait in a Lake Victoria cichlid fish.

van der Sluijs I., Dijkstra, P. D., Lindeyer, C. M., Visser, B., Smith, A. M., Groothuis, T. G. G., van Alphen, J. J. M. & Seehausen O. A test of genetic associations between male nuptial coloration and female mating preference or male aggression bias in a polymorphic cichlid fish.