Gemeente Utrecht EVALUATIE TARIEFEXPERIMENT OPENBAAR VERVOER VOOR U-PASHOUDERS IN DE GEMEENTEN UTRECHT EN HOUTEN

(1)

EVALUATIE TARIEFEXPERIMENT OPENBAAR VERVOER VOOR U-PASHOUDERS

IN DE GEMEENTEN UTRECHT EN HOUTEN

Gemeente Utrecht

(2)

COLOFON

Uitgave

Afdeling Verkeer en Vervoer Dienst Stadsontwikkeling Gemeente Utrecht Postbus 8406 3503 RK Utrecht 030 286 4933

verkeer.en.vervoer@utrecht.nl in samenwerking met (hoofdstuk 3) Afdeling Bestuursinformatie

Sector Bestuurszaken Gemeente Utrecht Internet

www.utrecht.nl rapportage

Rob Tiemersma (Dienst Stadsontwikkeling, afdeling Verkeer & Vervoer) Karel van Heelsbergen (Bestuursinformatie)

Bronvermelding

Het overnemen van gegevens uit deze publicatie is toegestaan met de bronvermelding:

Dienst Stadsontwikkeling, gemeente Utrecht 14 september 2006

(3)

INHOUDSOPGAVE

Samenvatting en conclusies 5

Inleiding 7

1. organisatie van het tariefexperiment 9

2. de belangstelling voor de U-strippenkaart 10

3. reacties op de U-strippenkaart 11

Bijlage 14

(4)

evaluatie OV-tariefexperiment U-pashouders gemeente Utrecht 4

(5)

SAMENVATTING EN CONCLUSIES

het tariefexperiment

De gemeenten Utrecht en Houten hebben in 2005 en 2006 bij wijze van experiment gratis openbaar vervoer aangeboden aan ruim 30.000 bewoners met een U-pas. Dit zijn bewoners met een beperkt inkomen, uitgezonderd studenten.

Het gratis openbaar vervoer is verstrekt in de vorm van twee speciale U-strippenkaarten (elk met 30 strippen), die geldig zijn in bus en tram in de stad en regio Utrecht.

De eerste U-strippenkaart kon worden afgehaald in december 2005 met een "veegweek"

in februari 2006; de tweede volgde in juni 2006 met een "veegweek" in september. De distributie gebeurde met twee mobiele bussen, die in 3 weken 11 locaties langs zijn gegaan (de 10 wijken van Utrecht + 1 centrale locatie in Houten).

In het voorjaar van 2006 is de eerste ronde geëvalueerd. Dit is gebeurd aan de hand van een terugkoppeling met de betrokkenen, een statistische analyse van afhaalgegevens en een korte enquête onder 3000 U-pashouders. In de zomer zijn de resultaten van de 2e ronde toegevoegd aan de evaluatie.

organisatie

De organisatie van het tariefexperiment was complexer dan vooraf was ingeschat. Oorza- ken hiervan waren:

onbekendheid met een OV-tariefexperiment voor een speciale doelgroep;

noodzakelijkerwijs veel betrokkenen;

aarzeling tijdens de voorbereiding bij de vervoerders over nut van het experiment;

onmogelijkheid om de U-strippenkaarten per post te verzenden;

benodigde zorgvuldigheid in de uitvoering en de communicatie.

administratieve achterstanden bij het U-pasbureau tijdens de eerste ronde.

Als gevolg van de complexiteit heeft de voorbereiding langer geduurd dan gehoopt. Des- ondanks is de uitvoering over het algemeen goed verlopen: o.a. ontwerp van de strippenkaarten, briefverzending, distributie van de U-strippenkaarten, klachtenafhandeling en organisatie van de enquête.

belangstelling

Bijna 60% van de U-pashouders in Utrecht en Houten heeft de U-strippenkaart afgehaald.

Dit is beduidend lager dan de organisatoren vooraf gehoopt en verwacht hadden. De belangstelling was het hoogst bij (gezinnen met) kinderen (67-75%); ouderen scoorden gemiddeld en jong volwassenen (18-30 jaar) duidelijk minder (38-42%).

Uitgesplitst naar (postcode)gebieden was de belangstelling het hoogst in Kanaleneiland, Overvecht en het oostelijke deel van Leidsche Rijn. De respons in de binnenstad (36%) en Sterrenwijk (42%) was opvallend laag. Ook Houten scoort met 45-50% onder het gemiddelde.

De verschillen in belangstelling tussen de deelgebieden is deels verklaarbaar door verschillen in de leeftijdsopbouw van de huishoudens, maar ook de toegevoegde waarde van het (gratis) bus- en tramvervoer t.o.v. fiets en trein. Uit de enquête komen daarnaast andere verklaringen naar voren, met name: “Vergeten op te halen” (23%), “Niet in staat de U-strippenkaart op te halen” (20%) en “U-pas of brief kwijtgeraakt” (16%). Opvallend is dat slechts 8% de U-strippenkaart heeft laten liggen omdat men weinig met de bus of sneltram reist.

gebruik en effect van de U-strippenkaart

Iets meer dan de helft van de U-pashouders in Utrecht en Houten reist minimaal 1x per week met bus en/of sneltram. De U-strippenkaarten zijn doorgaans binnen enkele maanden opgemaakt. Er zijn geen signalen ontvangen dat de U-strippenkaart wordt doorverkocht of weggegeven.

(6)

evaluatie OV-tariefexperiment U-pashouders gemeente Utrecht 6 De U-strippenkaart wordt vooral gebruikt voor bezoek aan vrienden, familie en/of

kennissen, voor winkelbezoek, sport en evenementen. Bezoek aan school en arts of ziekenhuis worden ook regelmatig genoemd. Gebruik voor woon-werkverkeer is - zoals verwacht - ondergeschikt.

Het gebruik van de U-strippenkaart heeft een aantal gevolgen gehad voor het reisgedrag van de doelgroep:

- Men heeft minder gebruik gemaakt andere (strippen)kaarten/abonnement (76%);

- Ruim de helft (53%) van de U-pashouders zegt door de U-strippenkaart verder en vooral vaker op pad te zijn gegaan. Dat aandeel is voor alle soorten bestemmingen ongeveer gelijk.

- De U-strippenkaart is ten koste gegaan van andere verplaatsingswijzen: 20% is minder vaak gaan lopen, 16% nam minder vaak de auto en 13% ging minder met de (brom)fiets.

conclusies

In hoeverre mag het tariefexperiment gratis OV voor U-pashouders geslaagd worden genoemd? Afgezet tegen de gestelde doelen kunnen de volgende conclusies hierover worden getrokken:

• Hoofddoel van het tariefexperiment met de U-strippenkaart was het beperken van sociaal isolement van minder draagkrachtigen. Dat lijkt redelijk gelukt: Meer dan de helft van de belangstellenden (zo'n 10.000 personen) is vaker (en/of verder) op pad gegaan.

• Bijkomend doel was het stimuleren van bezoek aan de binnenstad en aan U-pas- activiteiten, zoals evenementen en sport. 68% van de geënquêteerden heeft de U- strippenkaart gebruikt voor winkelbezoek. Voor U-pas-evenementen en sport was dit samen 30%. Uit de enquête kon niet worden afgeleid hoeveel vaker men op pad is gegaan naar de binnenstad, evenementen en sport.

• Voor de vervoerders is gratis openbaar vervoer een manier om nieuwe reizigers te laten kennismaken met de bus. Uit de enquête kon worden afgeleid dat ruim 2000 mensen een U-strippenkaart hebben afgehaald die voorheen (vrijwel) nooit met de bus reisden.

• En hoewel het geen doel was, heeft 16% van de afhalers (omgerekend ruim 2500 mensen) aangegeven dat ze minder vaak met de auto zijn weggeweest. Dat is meer dan de verwachting vooraf.

(7)

INLEIDING

Tariefexperiment openbaar vervoer voor U-pashouders

De gemeente Utrecht heeft in 2005 en 2006 een tariefexperiment georganiseerd met gratis openbaar vervoer voor U-pashouders. U-pashouders zijn de minder draagkrachtige bewoners, uitgezonderd studenten. De U-pas is een kortingspas voor bewoners van Utrecht, Houten en Maarssen. In dit tariefexperiment konden alle U-pashouders uit Utrecht en Houten een zogeheten U-strippenkaart afhalen. De gemeente Maarssen heeft niet meegedaan aan het tariefexperiment. Utrecht heeft ongeveer 29.000 U-pashouders, Houten om en nabij de 1000. Het aantal U-pashouders was in juni 2006 iets groter dan in december 2005.

De U-strippenkaart is vergelijkbaar met een gewone strippenkaart, maar bestaat uit 30 strippen en is alleen geldig op de bus en tram binnen de regio Utrecht en door de weeks alléén na 9.00 uur. De kaart is geldig tot 1 januari 2007. Iedere U-pashouder kon maximaal twee keer een U-strippenkaart (samen 60 strippen) afhalen, één in december 2005 en één in juni 2006.

Gekozen is voor verstrekking van één U-strippenkaart in december 2005 (de zogeheten 1e ronde) en een tweede in juni 2006. Voor de distributie was verzending per post niet verantwoord omdat de U-strippenkaart een waardepapier is. Daarom is besloten alle U- pashouders een brief met een gepersonifieerde bon te sturen. Met de bon en de U-pas kon men vervolgens de U-strippenkaart afhalen bij één van de twee mobiele bussen. De- ze bussen zijn 11 locaties langsgegaan: de 10 wijken in Utrecht + 1 centrale locatie in Houten. Dit gebeurde in december in 3 weken en in juni in 2 weken. Op iedere locatie stond een bus 2 of meer dagen, afhankelijk van het aantal U-pashouders in de wijk. Ove- rigens kon iedereen op alle locaties een U-strippenkaart ophalen.

In februari/maart 2006 is een “veegweek” georganiseerd voor U-pashouders die niet in staat waren geweest om hun U-strippenkaart in december 2005 af te halen. Tijdens deze veegweek stond één van de mobiele bussen bij het centrale GVU-busstation. In september 2006 is deze veegweek voor de 2e distributieronde herhaald.

Betrokkenen bij het tariefexperiment

Bij de voorbereiding en uitvoering van het tariefexperiment zijn meer partijen betrokken geweest dan vooraf was voorzien:

• De projectleiding en organisatie ligt bij DSO, afdeling Verkeer & Vervoer, ondersteund door PriceWaterhouseCoopers, vanwege hun bekendheid met de marketing van het openbaar vervoer in de stad en regio Utrecht.

• Het BRU is betrokken, omdat zij toestemming moeten geven voor speciale kaartsoor- ten in het OV in de regio Utrecht.

• Het U-pasbureau, onderdeel van de DMO van de gemeente Utrecht heeft de adresbe- standen aangeleverd en adviseert over de communicatie met de doelgroep.

• Het GVU heeft namens de gezamenlijke vervoerders in de regio onderhandeld over een vergoeding voor gederfde inkomsten. Verder heeft het GVU de mobiele distributie van de strippenkaarten uitgevoerd en de speciale U-strippenkaarten laten drukken.

• In het kader van hun stage zijn bij de mobiele distributie VMBO-scholieren uit Utrecht ingezet.

• Alle bus- en tramvervoerders in de regio Utrecht en hebben hun chauffeurs ingelicht over de nieuwe regionale kaartsoort en hebben in ruil voor deelname de beschikking gekregen over de NAW-gegevens van de deelnemers.

• Het Call-Centre van de gemeente Utrecht heeft de vragen vanuit de doelgroep opge- vangen en zo veel mogelijk beantwoord.

• De gemeente Houten heeft het project ondersteund en mede gefinancierd voor haar inwoners.

(8)

• In ondersteunende zin zijn verder betrokken: DSO-communicatie (startevenement), Stadsbeheer (standsplaatsvergunningen), de Centrale Postkamer (briefverzending), TPG/Cendris (verzendingen + automatische verwerking ingeleverde bonnen en en- quêtes) en het ontwerpbureau Straver Graphics (ontwerp en druk van brieven)

• Bestuursinformatie heeft de enquête verwerkt en bijgedragen aan dit evaluatierapport.

Evaluaties van het experiment

In maart/april 2006 is de eerste ronde geëvalueerd. Dit is gebeurd aan de hand van:

1. een interne terugkoppeling met de meest betrokkenen van het experiment;

2. een statistische analyse van de U-pashouders die de U-strippenkaart wel/niet hebben afgehaald;

3. een korte enquête onder 3000 de U-pashouders in april 2006, enkele maanden nadat de eerste U-strippenkaart kon worden afgehaald; het enquêteformulier is als bijlage opgenomen.

In juni 2006 is de tweede ronde geëvalueerd met de meest betrokken organisatoren. Er is geen tweede enquête verstuurd. In september 2006 zijn de resultaten van de tweede ronde toegevoegd en is de financiële balans opgemaakt.

In de volgende twee hoofdstukken worden de resultaten van de terugkoppeling, de analyse en de enquête beschreven. De financiële verantwoording gebeurt separaat.

distributie van de U-strippenkaart via een van de mobiele bussen (december 2005)

(9)

1. ORGANISATIE VAN HET TARIEFEXPERIMENT

De organisatie was complex

De organisatie van het tariefexperiment was complexer dan vooraf was ingeschat. Hier- voor zijn verschillende oorzaken aan te geven:

onbekendheid met een OV-tariefexperiment voor een speciale doelgroep;

noodzakelijkerwijs veel betrokkenen;

aarzeling tijdens de voorbereiding bij de vervoerders over nut van het experiment;

onmogelijkheid om de U-strippenkaarten per post te verzenden;

benodigde zorgvuldigheid in de uitvoering en de communicatie.

administratieve achterstanden bij het U-pasbureau tijdens de eerste ronde.

Als gevolg van de complexiteit heeft de voorbereiding langer geduurd dan gehoopt. Daar- bij kwam het feit dat de distributie niet in de maanden oktober en november kan plaats vinden, vanwege de landelijke "WROOV"-enquêtes. Deze enquêtes dienen als basis voor de financiële verrekeningen van o.a. de strippenkaartverkoop tussen de vervoerders. Een regionaal tariefexperiment in deze maanden zou vooral het GVU sterk financieel hebben benadeeld.

De uitvoering is goed verlopen

Het eerste onderdeel van de uitvoering was het ontwerpen en laten drukken van de brieven met bon en de U-strippenkaarten zelf. Vanwege de waarde zijn eisen gesteld aan de kwaliteit van beide producten (o.a. niet kopieerbaar). Verder is veel aandacht besteed aan de leesbaarheid van de brief en de herkenbaarheid van de U-strippenkaart. Alle partijen zijn tevreden over de resultaten van beide producten.

Het tweede deel van de uitvoering betrof de briefverzending en de distributie van de U- strippenkaart in december 2005 goed verlopen. De briefverzending is vlot en accuraat verlopen.

Dat gold ook voor de distributie. Wel bleek achteraf dat de distributieperiode (3 weken) te lang was. Deze is in de 2e ronde ingekort tot 2 weken. De vervoerders hebben op ver- zoek van de wethouder Verkeer in december 2005 ook stageplekken aangeboden aan VMBO-leerlingen. De ervaringen hiermee hebben alle partijen positief beoordeeld, maar vanuit praktisch oogpunt is voor ronde 2 gekozen de samenwerking niet te continueren.

Eind februari 2006 is een veegweek gehouden voor de U-pashouders die in december géén U-strippenkaart konden ophalen. Het ging om zo'n 2700 U-pashouders (9%). Zij hebben een nieuwe brief met bon ontvangen. Het grootste deel hiervan waren recent op- gegeven U-pashouders, die nog geen pasje hadden ontvangen. Voor een kleiner deel ging het om U-pashouders waarvan de U-pas was zoekgeraakt, die een verhuizing niet hadden doorgegeven en om een administratieve achterstand bij het U-pasbureau. Dit laatste is tussentijds verholpen, mede dankzij een (kleine) bijdrage uit het budget voor OV-tariefexperimenten. Na de veegweek zijn per telefoon, mail en brief nog ruim 100 ver- zoeken voor nazending binnengekomen. De meeste hiervan zijn alsnog gehonoreerd.

Begin september 2006 is de veegweek voor de tweede ronde worden gehouden. Dit keer voor zo'n 400 gedupeerden. Dit illustreert dat de organisatie inclusief de administratie van U-pashouders inmiddels veel beter op orde is.

(10)

2. DE BELANGSTELLING VOOR DE U-STRIPPENKAART

Bijna 60% haalt U-strippenkaart af: gezinnen hebben meer belangstelling

Van de ruim 30.000 U-pashouders in Utrecht en Houten heeft gemiddeld 58% de moeite genomen om de U-strippenkaart af te halen. Dit is een stuk lager dan gehoopt en verwacht, want vooraf werd rekening gehouden met 70-80% afhalers.

Tabel 2 geeft een overzicht van de verschillen in belangstelling jongeren, gezinnen en ouderen. Uit telling van afhalers bleek dat de belangstelling vooral hoog was bij de (gezinnen met) kinderen (67-75%). Met name jongeren (leeftijd 18-30 jaar) hadden beduidend minder belangstelling om de U-strippenkaart af te halen (38-42%). Ouderen scoorden gemiddeld. Tijdens de behandeling in de Raad is van verschillende kanten het accent gelegd op ouderen als doelgroep van de U-strippenkaart. In de 2e ronde in juni 2006 was de belangstelling over het algemeen iets lager dan in de eerste ronde (december 2005), met uitzondering van de ouderen.

Tabel 2 Aandeel U-pashouders en belangstellenden voor de U-strippenkaart per leeftijdscategorie (excl. veegweken)

U-pashouders 1e ronde 2e ronde

Totaal (100%) 59% 57%

4-11 jaar (13%) 72% 67%

12-17 jaar (11%) 75% 69%

18-30 jaar (12%) 42% 38%

31-64 jaar (41%) 60% 54%

65 jaar en ouder (23%) 59% 60%

Bron: Administratie U-strippenkaart Gemeente Utrecht

De belangstelling varieert sterk per wijk

Van de eerste ronde is ook een analyse gemaakt naar postcode-4-gebieden. Uit deze analyse blijkt dat de respons vooral hoog (65-70%) te zijn in stedelijke vernieuwingswij- ken als Kanaleneiland en Overvecht, maar ook het oostelijke deel van Leidsche Rijn. De respons in de binnenstad (36%) en Sterrenwijk (42%) blijkt opvallend laag. Ook Houten scoort met 50% (en 45% in de tweede ronde) onder het gemiddelde.

Het verschil in belangstelling lijkt (statistisch gezien) vooral verband te houden met de toegevoegde waarde van bus en/of tram t.o.v. de fiets en trein: Anders gezegd: De belangstelling is het hoogst in (postcode)gebieden:

- met een goede bus- of tramverbinding;

- verder weg van de binnenstad, zodat de fiets minder goed concurreert met bus/tram;

- en zonder treinstation, zodat de trein niet concurreert met bus/tram.

Ook kan een verklaring zijn dat in sommige gebieden wat meer oudere (vaak niet fietsen- de) allochtone U-pashouders wonen dan elders. Uit de enquête (zie hoofdstuk 3) komen ook andere verklaringen naar voren.

De distributielocaties zijn waarschijnlijk goed gekozen

Met behulp van de afhaalgegevens is onderzocht of de verschillende distributielocaties goed zijn bezocht. De afstand tussen buurt en afhaallocatie blijkt (statistisch gezien) geen invloed gehad te hebben op het afhalen van de U-strippenkaart. Wel bleek dat in de eerste ronde de distributie in de laatste (3e) week terugviel, omdat velen al in de eerste of tweede week de U-strippenkaart in een andere wijk hadden opgehaald. Hieruit is de con- clusie getrokken dat bij de 2e ronde de distributie beperkt kon worden tot twee weken.

(11)

3. REACTIES OP DE U-STRIPPENKAART

3.1 Enquêteopzet en -respons

Goede respons enquête

In maart/april 2006 is een schriftelijke enquête uitgezet onder (een gestratificeerde steekproef) van 3.000 U-pashouders in Utrecht en Houten. De vragenlijst is terug te vinden als bijlage. De netto respons van deze representatieve steekproef bedroeg 58%. Voor een schriftelijke enquête in een grootstedelijk gebied is dat zonder twijfel een goede respons.

Ter verhoging van de representativiteit zijn de enquêteresultaten op basis van het totale bestand van U-pashouders gewogen naar geslacht, leeftijd, plaats (Utrecht en Houten) en het al dan niet afhalen van de gratis U-strippenkaart. Er is vooral een correctie gemaakt voor de wel/niet afhalers. In werkelijkheid was dit 60-40%. Bij de respons was dit 80-20%

Vooraf inschatting van uitkomsten

In de tabellen en de tekst hierna is steeds benoemd wat de minimum- en maximumres- pons per antwoord was, zoals de organisatoren van het U-pasexperiment die vooraf hadden ingeschat. De daadwerkelijke uitkomsten uit de enquête zijn daar tegen afgezet.

3.2 Gebruik bus en tram door U-pashouders

Helft U-pashouders: minimaal 1x per week met bus/sneltram

Vóórdat de gratis U-strippenkaart werd aangeboden reisde iets meer dan de helft van de U-pashouders 1x per week of vaker met de bus en/of sneltram (tabel 1). Dit is meer dan vooraf werd verwacht. Bijna eenvijfde van de U-pashouders nam minimaal 1x per maand bus en/of sneltram. Iets meer dan een op de tien U-pashouders nam hoogstens 1x per maand genoemde vormen van openbaar vervoer. Van alle U-pashouders reist 17% (vrijwel) nooit met de bus of sneltram.

Tabel 1 Reisgedrag openbaar vervoer U-pashouders

Enquête-uitslag Verwachting vooraf

Minimaal 1x per week 51% 30/40%

Minimaal 1x per maand, maar minder dan 1x per week 18% 20/30%

Maximaal 1x per maand 14% 10/20%

(Vrijwel) nooit 17% 10/40%

Bron: Enquête U-pashouders maart 2006, gemeente Utrecht

Het is niet erg verrassend dat U-pashouders die geen U-strippenkaart hebben afgehaald, lager scoren op “minimaal 1x per week” (41%) dan U-pashouders die deze kaart wel hebben afgehaald (55%). Andersom is dit bij de antwoordcategorie “(vrijwel) nooit” (54% van de niet-afhalers en 13% van de wel-afhalers).

3.3 Niet afhalen van de U-strippenkaart

Meest genoemde reden om U-strippenkaart niet af te halen: ‘vergeten’

De redenen om de U-strippenkaart niet af te halen waren divers. Tabel 3 geeft het overzicht. Er is niet een reden die er met kop en schouders boven uit steekt. De drie meest genoemde redenen zijn volgens rangorde ‘vergeten op te halen’, gevolgd door ‘niet in

(12)

evaluatie OV-tariefexperiment U-pashouders gemeente Utrecht 12 staat om op te halen’ en ‘U-pas kwijt’. Dat U-pashouders de strippenkaart niet ophalen heeft volgens hun eigen zeggen maar weinig te maken met andere vervoerswijzen, zoals auto en trein. In totaal 8% van hen noemt redenen die hiermee samenhangen. Vooraf werd dit duidelijk hoger ingeschat, opgeteld tussen de 20% en 35%.

Tabel 3 Redenen om U-strippenkaart niet op te halen

U-strippenkaart vergeten op te halen 23% 5/20%

Niet in staat U-strippenkaart op te halen 16% 5/25%

U-pas kwijt geraakt 12% 5/20%

Geen brief over U-strippenkaart gekregen 12% 5%

Binnen stad/regio Utrecht reis ik meestal/altijd per auto

en/of fiets 5% 15/20%

Binnen stad/regio Utrecht reis ik meestal/altijd per trein

en/of fiets 3% 5/15%

Andere redenen 26% 15/40%

Een kwart van de U-pashouders noemt andere dan de vooraf geformuleerde antwoord- mogelijkheden. Samenvattend gaat het grosso modo om U-pashouders die:

• niet goed begrepen waarover het ging (o.a. allochtonen);

• vanwege ouderdom of handicap niet meer met de bus reizen;

• gebruik maken van de regio-/rolstoeltaxi;

• redenen noemen, zoals ziekte en ziekenhuis, die zijn terug te voeren tot de vier eerst- genoemde redenen in tabel 3.

3.4 Gebruik van de U-strippenkaart

Nog niet gebruikt: Eerst andere strippenkaart opmaken

Van de U-pashouders heeft bijna iedereen, namelijk 94% de U-strippenkaart reeds gebruikt. Slechts 6% heeft dat nog niet gedaan.

Tabel 4 Redenen om U-strippenkaart nog niet te gebruiken *

Ik maak eerst een andere strippenkaart op 42% 5/25%

In stad/regio utrecht nog niet met bus / sneltram gereisd 23% 5/30%

U-strippenkaart aan ander gegeven / verkocht 10% (<) 5%

U-strippenkaart kwijt geraakt of stuk gegaan 7% 5%

Ik reis tot nu toe met een abonnement of andere kaartsoort 5% 5/25%

Andere redenen 41% 15/75%

* Meerdere antwoorden mogelijk

Op de vraag waarom U-pashouders nog geen gebruik hebben gemaakt van de U-

strippenkaart wordt het meeste geantwoord: ‘ik maak eerst een andere strippenkaart op’.

Tabel 4 geeft een overzicht van de genoemde redenen. Bij de gepresenteerde percenta- ges moet men zich wel goed realiseren dat deze zijn gebaseerd op een heel beperkt aantal U-pashouders.

Gebruik vooral voor bezoek vrienden en winkelbezoek

De U-strippenkaart wordt hoofdzakelijk gebruikt voor een bezoek aan vrienden, familie of kennissen en voor winkelbezoek. Circa 70% van de U-pashouders gebruikt de kaart voor

(13)

deze doelen. Dat is beduidend meer dan vooraf werd ingeschat. Het gebruik van de U- strippenkaart voor andere doeleinden komt veel lager uit.

Tabel 5 Doelen gebruik U-strippenkaart *

Bezoek vrienden / familie / kennissen 70% 25/40%

Winkelbezoek 68% 25/40%

Naar school 22% 10%

Naar evenement met U-paskorting 19% <5/10%

Gaan sporten (doorgaans ook U-paskorting) 14% 5/20%

Naar arts, ziekenhuis e.d. 15% -

Naar werk 8% 5/10%

Andere redenen 8% 20/40%

Vrijwel een even groot deel, rond de 20%, van de U-pashouders gebruikt de gratis kaart om naar school te gaan. Bijna eenderde gebruikt de U-strippenkaart voor activiteiten waar de U-pas korting op verleent (evenement 19% en sport 14%, samen 30%). Verrassend hoog is het gebruik van de U-strippenkaart voor medisch gerelateerd bezoek (15%). De relatief grote groep ouderen kan dit verklaren. Werk scoort, zoals verwacht, onder de 10%

bij deze doelgroep.

3.5 Effecten van de U-strippenkaart

(Tijdelijke) gevolgen gebruik U-strippenkaart drieledig

Het gebruik van de gratis U-strippenkaart werkt (tijdelijk) drie kanten op (tabel 6). De uit- reiking van de gratis U-strippenkaart heeft naar verwachting geleid tot een vervanging van andere kaarten. In de tweede plaats wordt er volgens U-pashouders duidelijk meer gereisd. En ten derde blijkt dat U-pashouders andere verplaatsingswijzen inruilden voor bus en sneltram.

Tabel 6 Door de gratis U-strippenkaart … *

heb ik de gewone strippenkaart minder gebruikt 56% 20/50%

heb ik minder vaak een kaartje in bus/tram gekocht 32% 10/20%

heb ik (tijdelijk) geen abonnement voor bus/sneltram gekocht 15% 5%

ben ik vaker weg geweest 48% 25/30%

ben ik verder weg geweest 19% 10/25%

ben ik minder vaak gaan lopen 20% 5/10%

ben ik minder vaak met de auto weg geweest 16% 10%

ben ik minder vaak weg geweest met (brom)fiets / scootmobiel 13% 10/50%

In tabel 6 wordt de precieze opsomming gegeven van de gevolgen van het gebruik van de U-strippenkaart die U-pashouders konden aankruisen:

- 76% van de respondenten heeft minder reguliere OV-kaartjes gekocht.

- Iets meer dan de helft (53%) zegt door de U-strippenkaart vaker en/of verder op pad te zijn gegaan.

- Opvallend veel U-pashouders (20%) gaven aan dat ze minder vaak zijn gaan lopen.

(14)

BIJLAGE

Enquête over de gratis U-strippenkaart voor U-pashouders

Boven aan de brief staat aan wie de enquête is gericht. Wilt u er voor zorgen dat deze persoon de vragen zo mogelijk zelf invult?

1. Hoe vaak reisde u in de regio Utrecht met de bus of sneltram vóórdat de U-strippenkaart werd aangeboden?

1. (vrijwel) nooit

2. 1x per maand of minder vaak

3. meer dan 1x per maand, maar minder dan 1x per week 4. 1x per week of vaker

2. Heeft u de gratis U-strippenkaart afgehaald?

nee, ga door naar vraag 3 ja, ga door naar vraag 4

3. Waarom heeft u de gratis U-strippenkaart niet afgehaald?

ik ben de U-strippenkaart vergeten op te halen ik was niet in staat om de U-strippenkaart op te halen

ik heb geen brief gekregen om de U-strippenkaart af te halen ik ben mijn U-pas kwijtgeraakt

binnen de stad/regio Utrecht reis ik (meestal/altijd) met een auto en/of fiets binnen de stad/regio Utrecht reis ik (meestal/altijd) met de trein en/of fiets andere reden, namelijk: ………..

ga door naar vraag 8

4. U heeft de U-strippenkaart wel afgehaald. Heeft u de U-strippenkaart al ge- bruikt?

nee, ga door naar vraag 5 ja, ga door naar vraag 6

5. Waarom heeft u nog geen gebruik gemaakt van de gratis U-strippenkaart?

( U mag meer dan 1 antwoord aankruisen) de U-strippenkaart is kwijtgeraakt of stukgegaan

ik heb de U-strippenkaart aan een ander gegeven/verkocht ik maak eerst een andere strippenkaart op

ik reis tot nu toe met een abonnement of andere kaartsoort ik heb in de stad/regio Utrecht nog niet met bus/sneltram gereisd andere reden, namelijk: ………..

ga door naar vraag 8

(15)

6. Waarvoor heeft u de U-strippenkaart gebruikt?

(U mag meer dan 1 antwoord aankruisen) bezoek aan vrienden, familie en/of kennissen gaan winkelen

naar school gaan naar mijn werk gaan gaan sporten

naar een evenement gaan met U-pas korting

anders, namelijk ……….

7. Vul in: Door de gratis U-strippenkaart … (U mag méér dan 1 antwoord aankruisen)

.. heb ik (tijdelijk) geen abonnement voor de bus of sneltram gekocht .. heb ik de gewone strippenkaart minder gebruikt

.. heb ik minder vaak een kaartje op de bus of sneltram gekocht .. ben ik minder vaak weggeweest met de (brom)fiets of scootmobiel .. ben ik minder vaak met de auto weg geweest

.. ben ik minder vaak gaan lopen .. ben ik vaker weg geweest .. ben ik verder weg geweest

8. Wat is uw geslacht?

man vrouw

9. Wat is uw leeftijd?

4-11 jaar 12-17 jaar 18-29 jaar 30-64 jaar 65 jaar of ouder

10. Wat is de postcode van uw adres? (U hoeft alleen de eerste 4 cijfers in te vullen) . . . . ( . . )