Masteropleidingen Architectuur & Stedenbouw. Rotterdamse Academie van Bouwkunst programmagids. De Rotterdamse Klimaatopgave

(1)

1 Masteropleidingen

Architectuur & Stedenbouw 2020 - 2021

Rotterdamse Academie van Bouwkunst

programmagids

De Rotterdamse Klimaatopgave

(2)

2

« Terug naar inhoud

Inhoud

(3)

3

6

10 22 24

42

114

114 115 118

130

131 132

Ontwerponderwijs:

studio’s

Studio’s 1^ste semester Studio’s 1^ste kwartaal Studio’s 2^de kwartaal

Iktinos

Studio’s 2^de semester Studio’s 3^de kwartaal Studio’s 4^de kwartaal

Theorieonderwijs:

colleges

Colleges 1^ste semester Colleges 1^ste kwartaal Colleges 2^de kwartaal

Studeren in de beroepspraktijk:

Architectuurstudent Marinda Verschoor Stedenbouwstudent Thijs de Boer

Colleges 2^de semester Colleges 3^de kwartaal Colleges 4^de Kwartaal 26

38 40

121 122 126

(4)

4

4 “Met andere woorden, er is sprake van de voor veel architecten kenmerkende

achilleshiel:

Programma 2020-2021

(5)

5

SUSANNE KOMOSSA

HOLLANDS BOUWBLOK EN PUBLIEK DOMEIN, MODEL, REGEL, IDEAAL,

2010, UITGEVERIJ VANTILT, P. 214

5 er wordt met de

beste intenties een ontwerpoplossing

aangeboden, voordat de eigenlijke vraag

is gesteld.”

Programma 2020-2021

(6)

6

(7)

7

Beste allen,

Ontwerpen aan de Rotterdamse Klimaatopgave staat sinds de aanstelling van Thijs en Renske centraal in het onderwijsprogramma van de Rotterdamse Academie van Bouwkunst. De resultaten van studio’s en colleges leveren inmiddels al interessante inzichten op over hoe wij als ontwerpers kunnen bijdragen aan het veranderend klimaat.

De afgelopen maanden hebben we met het studioteam (Margit, Hinke Thijs en Renske) gewerkt aan het verder ontwikkelen van het programma voor 2020- 2021, voortbouwend op de inzichten van dit jaar.

Echter, de uitbraak van het COVID-19 virus vroeg om een pas op de plaats.

Onderwijs op afstand werd onze belangrijkste focus en voor ons gevoel kunnen we niet zomaar teruggaan naar het programma dat we voor ogen hadden vóór de uitbraak van COVID-19. Daar zijn een aantal redenen voor, inhoudelijk en praktisch. Laten we beginnen met de inhoudelijke aspecten.

Ontwerponderwijs: studio’s

Ontwerponderwijs:

studio’s

Renske van der Stoep, Hoofd Architectuur Thijs van Spaandonk, Hoofd Stedenbouw

(8)

8

Ten eerste lijkt het er steeds sterker op dat de corona-crisis en de klimaatcrisis eenzelfde oorzaak hebben, namelijk de extractieve omgang van ons, de mens, met onze planeet. Het ontwerpen aan de klimaatopgave gaat dus vooral om het verkennen van niet-extractief ruimtelijk ontwerp. Daarmee wordt de klimaatopgave breder én dieper.

Ten tweede legt de corona-crisis ook een aantal opgaven pijnlijk bloot.

Ongelijkheid in de samenleving lijkt nog groter te worden. De noodzaak om te ontwerpen aan de Just City is daarmee ook gegroeid. Is onze aandacht niet te veel uitgegaan naar het ontwerpen van plekken voor de mondiaal georiënteerde kenniswerker en zijn de we leefomgeving voor de vitale beroepen daarmee een beetje uit het oog verloren? Wat als regionale productie en distributie de norm wordt? Welke gevolgen heeft dat voor Rotterdam als havenstad?

Ten derde brengt deze crisis ook een aantal specifieke (tijdelijke) opgaven aan het licht. Een greep uit de vragen die het bij ons oproept zijn: Welke tijdelijke of permanente aanpassingen moeten we doen aan de gebouwde omgeving om een anderhalve-meter-samenleving te faciliteren? Hoe passen we

kantoorgebouwen met een nu al beperkte liftcapaciteit aan? Welke

voorzieningen heeft een thuiswerk-woonwijk nodig? Wat betekent het voor de ontwerpopgave van een publiek gebouw? Is het risico op een pandemie een aanjager van een vlucht uit de stad?

Los van bovenstaande inhoudelijke beschouwingen is ook de praktisch- organisatorische context van het onderwijs anders dan normaal. De beschikbare capaciteit van OV (de Waterbus) en de Academie zelf dwingen ons nog veel onderwijs op afstand te organiseren. Dit zorgt voor praktische problemen en (kleine) persoonlijke drama’s. Daarbovenop krijgt de academie gemeenschap te maken met grote onzekerheid over de eigen loopbaan.

Met deze context hebben wij het studioprogramma voor komend jaar herschreven. Wij hebben de overtuiging dat dit leidt tot een beter programma, een gedeeld eigenaarschap en niet onbelangrijk: een gevoel van collectiviteit waar we als academie behoefte aan hebben.

Dat zien we als volgt voor ons. De komende weken worden gebruikt om de agenda voor komend studiejaar en een aantal vraagstukken daaruit te

formuleren. De input voor de agenda komt van de docenten, studenten, de staf van de academie, de actualiteit en uiteraard vanuit inzichten van internationale vakgenoten, denkers en opiniemakers.

(9)

9

Tijdens de jaaropening op 28 augustus zullen de opleidingshoofden (Renske van der Stoep en Thijs van Spaandonk) een aanzet voor een agenda presenteren.

De eerste drie weken (vrijdagen) gaan studenten in groepen aan de hand van een aantal thema’s de agenda verder aanscherpen en verbeelden. Hoe vertalen we de agenda naar een ruimtelijke agenda? De studenten worden in deze periode gevoed door inspiratielezingen van internationale sprekers. De groepen zullen worden samengesteld uit eerste-, tweede- en derdejaars studenten van beide opleidingen. Afstudeerders en recente alumni zullen als mentoren van de groepen acteren.

Op de laatste vrijdag presenteren de studenten hun bevindingen aan elkaar, de docenten en de academie. Met deze input gaan het studioteam en de docenten aan de slag om de moduleomschrijvingen voor de studio’s van het eerste semester uit te werken, aan de hand van de bekende schaalniveaus (klein gebouw tot regio).

Op 18 september 2020 worden de voorstellen gepitcht in de vorm van een online-studiomarkt. Studenten kiezen vervolgens aan welke opgave ze willen werken. De rest van het semester wordt aan deze opgaven gewerkt in de vorm van studio’s met maximaal 12 studenten per groep Het moment van de

Winterworkshop op 28 tot en met 31 januari 2021 gebruiken we om collectief te reflecteren op het werk van het eerste semester. De reflectie dient vervolgens weer als input voor de studio’s van het tweede semester.

Wij kijken erg uit naar de inzichten die we komend semester met elkaar gaan verwerven!

Hartelijke groet,

Het Studioteam van de Rotterdamse Academie van Bouwkunst, Margit, Hinke, Renske en Thijs

(10)

10 Studio’s

1 ^ste semester

10

(11)

11

Ontwerponderwijs: studio’s — 1ste semester

Het Rotterdamse Dak Vrijdag

Categorie: Klein Gebouw 11 ECTS

Ontwerp:

Caspar Frenken

TU Delft

Onderzoek:

Sereh Mandias

TU Delft

Communicatie:

Tomas Dirrix

Atelier Tomas Dirrix

Het dak spreekt tot de verbeelding.

Iedereen kent wel een dakscène uit een film of muziekvideo, maar denk ook aan ook beroemde dak-concerten van de Beatles en U2, modeshows van Chanel, of de architectuur van Le Corbusier.

In deze ontwerpstudio onderzoeken we hoe ongebruikte daken onderdeel kunnen worden van de publieke ruimte van de stad. De aanwezige kwaliteiten van het daklandschap en een onderzoek naar de verschijningsvorm van het dak in populaire cultuur vormen de basis voor het ontwerp van een reeks daken in het centrum van Rotterdam. Daarbij werken we op het raakvlak tussen het dak als interieur en als onderdeel van het stedelijk landschap van de skyline.

Studio bijeenkomsten zullen

afwisselend op de daken, in de studio en online plaatsvinden. We werken daarbij samen met De Rotterdamse Dakendagen, waaraan we met de studio een 1:1 maquette zullen bijdragen, die tijdens het festival van 2021

tentoongesteld wordt.

Semester 1

(12)

12

« Terug naar inhoud Ontwerponderwijs: studio’s — 1ste semester

AGRI-culture Vrijdag

Categorie: Middelgroot Monofunctioneel Gebouw 11 ECTS

Ontwerp:

Klaas van der Molen

GOLDSMITH

Wesley Leeman

GOLDSMITH

Onderzoek:

Felix Madrazo

IND [Inter.National.

Design]

Communicatie:

n.t.b.

Voedselproductie is geëvolueerd van een relatief kleinschalige, diverse, op de bodem gebaseerde industrie die van oudsher fysiek en sociaal verbonden was met steden, naar een steeds grotere exportgerichte, monofunctio- nele en intensieve industrie die alleen buiten de steden bestaat. Deze economisch gedreven schaalvergroting heeft gezorgd voor een sterk concur- rerende (export)prijs van voedings- producten en een grote verscheiden- heid aan innovaties die de output maximaliseren. De negatieve effecten op het milieu, het verlies aan

biodiversiteit, logistieke afstanden en het bewustzijn van de consument zijn nu, mede dankzij de Covid-19 situatie terug op ons netvlies. De studio richt zich daarom op het ontwerpen van nieuwe typologieën voor stedelijke voedselproductie; de stadsboerderij.

Studenten onderzoeken de manier waarop verschillende soorten voedsel worden geproduceerd vanuit het architectonische envelop, het

structurele skelet, moderne productie- technieken en de leidingen en stromen van voedingsstoffen en afval opdat de boerderij en de stad van elkaar kunnen profiteren op het gebied van circula- riteit. Het doel is uitdagend, de vragen zijn veelvoudig. De studio is daarom opgezet vanuit een sterk format met een eenduidige werken tekenwijze, waarbij onderzoek en ontwerp parallel lopen.

(13)

13

Nieuwe Zorg voor de Toekomst Vrijdag

Categorie: Middelgroot Monofunctioneel Gebouw 11 ECTS

Ontwerp:

Andrea Möhn

Andrea Möhn Architects

Ontwerp + onderzoek:

Femke Feenstra

Gortemaker Algra Feenstra

Communicatie:

René Toneman Rogier Coopmans

silo.nl

In deze studio gaan we op zoek naar vernieuwende zorgconcepten die een antwoord bieden op de uitdagingen die aan de zorg worden gesteld door COVID-19.

Onderzoek en ontwerpen gaan bij deze studio naadloos in elkaar over en we bedenken in vier groepen voor de 4 onderwerpen ziekenhuis, woonzorg- centra, jeugdzorg/psychiatrie en wonen

& zorg in de wijk nieuwe concepten die individueel worden uitgewerkt.

Het werk wordt gepresenteerd op de Healthcare conferentie ARCH21 en de Dutch Design Week 2021. Hiervoor zetten we het onderdeel communicatie in. Ook gaan we proberen zorginstel- lingen hierbij te betrekken.

(14)

14

IMPACT . THEATER Vrijdag

Categorie: Middelgroot Multifunctioneel Gebouw

11 ECTS Ontwerp:

Bart van Kampen

De Zwarte Hond

Floris van der Poel

De Zwarte Hond

Onderzoek:

Floor Ziegler Teun Gautier Theateradvies.nl Louis Janssen Gerbrand Borgdorff Communicatie:

Ernest van der Kwast Farbod Moghaddam

1. Theater

Wij stellen het theater als noodzakelijk.

Als katalysator voor de wijk, met de spin-off effecten die daar bij horen.

2. Locatie

Zuidwijk. Het plan voor Zuidwijk van van Tijen wordt gekenmerkt door open stedenbouw en veel openbaar groen.

Zuidwijk mist een eigen theater. Een geprogrammeerd gebouw dat uitdaagt en verbindt.

3. Lading

Het theater is veel meer dan alleen een venue voor voorstellingen.

Ontmoeten en cohesie staan centraal:

hoe werkt dat en hoe vindt je aansluiting?

Het inspelen op de corona-, klimaat- en cultuur crisissen kan daarbij helpen.

Ontstaan er nieuwe krachten welke echt impact kunnen hebben?

4. Opgave

Ontwerp een kleinschalig duurzaam theater van 3.000 M².

Duurzaam op alle vlakken: adaptief, sociaal, financieel en energetisch.

Het kernprogramma: een zaal, een buitenruimte en een strategie.

Het nieuwe theater moet bruisen op gebouw- EN op wijk niveau; beiden zouden elkaar idealiter kunnen en moeten versterken. Precies dat.

(15)

15

The Amenity Studio Vrijdag

Categorie: Groot Gebouw 11 ECTS

Ontwerp:

Albert Takashi Richters

Powerhouse Company

Mike Fritsch

Powerhouse Company

Onderzoek:

Eminé Yilmasgil Pieter Kuster OMI Rotterdam Communicatie:

Stefan Filippas

a·men·i·ty /əˈmiːnɪti,əˈmɛnɪti/ noun ~ A desirable or useful feature or facility of a building or place. Lat. amoenitās

“pleasantness, delightfulness”

Lock-down pushed us all back into our solitary cells and out of the streets.

Shortly after we started to miss what made humans come together in

settlements in the first place, the social interaction. The recent Covid-crisis has brought to the surface many questions regarding the current urban fabric, some long overdue. As the density of the city increases and buildings become objects of investment and speculation the living and workplaces tend to

become standardized spaces. It is in this realm that so-called “amenities” have evolved as a means to compensate for this trend, the term itself being reduced to merely a developer’s buzzword that is meant to add value. But what is this value when the amenities are reduced to basement gyms, empty lap-pools and 2- dimensional shopping streets? In the studio we would like to investigate that what lies between the private city dwelling and the workplace. What lies between is a spectrum of collective, semi-public and public spaces. The so-called third space as coined by Ray Oldenburg in his book “The Great Good Place”. This interface activates the urban, populates the streets and gathers the inhabitants, knitting together the social fabric.

This studio is English spoken.

(16)

16

Living Apart Together Vrijdag

Ontwerp:

Jaakko van ’t Spijker

jvantspijker & partners

Onderzoek:

Kyra Galjee

Kollektiv K

Communicatie:

Vincent de Rijk

studio Vincent de Rijk

Hoe doorbreken we de macht van de gewoonte in wonen? Hoe normaal was het om een groot deel van de tijd onze woningen leeg achter te laten terwijl we aan het werk waren? Hoe flexibel zijn woongebouwen om zich aan te passen aan onverwachte situaties en routines?

Wat zijn basisbehoeften die onver- anderd bij wonen horen? Hoe woon je samen en houd je genoeg privacy? Hoe verhoudt dichtheid zich tot veiligheid en gezondheid? Wat is collectiviteit in wonen?

We gaan het fenomeen wonen open en radicaal verkennen door het ontwerpen van een groot woongebouw (50 – 100 woningen). Kunnen we onze fantasie en ontwerpvaardigheden inzetten om op woongebouw uit te komen dat ons verder brengt in het denken over collectiviteit, diversiteit, adaptiviteit, privacy. En hoe verbinden we die met de stad, die – zoals Peter Hall beschrijft – “plaatsen zijn waar de adrenaline door de lichamen van mensen jaagt en door de straten die ze bewandelen. Plaatsen met spanningen en conflicten.” We ontwikkelen een manier van ontwerp- denken die we hard nodig gaan hebben in onze steeds compactere, onvoor- spelbare en allesbehalve brave steden.

Joan Almekinders

ZUS

Nadia Nena Pepels

Studio Nadianena

(17)

17

Ontwerpen aan sociale

verduurzaming van de Gijsingflats Vrijdag

Categorie: Ensemble A/S 11 ECTS

Ontwerp:

Tim Devos

endeavour

Zico Lopes

Zico Lopes Architecten

Onderzoek:

Marwan Magroun Communicatie:

Alexandra Sonnemans

rotativestudio

De Gijsingflats (bouwjaar ca. 1962) vormen een markant ensemble aan Park 1943, midden in de Rotterdamse wijk Bospolder Tussendijken. De vergrijzende bewoners zijn trots op de wijk en sterk georganiseerd. Tegelijk zien zij armoede, werkloosheid en gezondheid als de belangrijkste thema’s. De gebouwen staan aan de vooravond van een grootschalige renovatie. In deze studio gaan

studenten verkennen hoe met moment van technische verduurzaming van de gebouwen als een hefboom kan werken voor de sociale verduurzaming van de gebouwen. Tegelijkertijd willen we samen onderzoeken hoe deze opgave een katalysator kan worden voor een inclusieve transitie op schaal van de hele wijk. Het programma van eisen voor de sociale verduurzaming wordt opgesteld in samenspraak met

bewoners. Hoe bereik je de bewoners en hoe leg je de verhalen en ambities van bewoners vast? Hoe komen we samen met bewoners tot een gedeeld begrip van wat sociale verduurzaming nu precies inhoudt? Hoe ontwerp je samen met bewoners en hoe

communiceer je ontwerpvoorstellen aan bewoners en andere stakeholders.

Welke ontwerpinstrumenten lenen zich daar het beste voor? Maar vooral: hoe verhoud je je als ontwerper tot de gemeenschap. Wordt je er onderdeel van of behoud je enige afstand?

De docenten (Tim Devos en Zico Lopes) combineren ervaring met participatietrajecten, sociale innovatie en ontwerpend onderzoek met

uitgebreide ervaring van de plek en toegang tot de netwerken.

(18)

18

Crossing Borders Friday

Category: Ensemble A/S 11 ECTS

Design + research:

Carolien Schippers

-C-A-S-

Negar Sanaan Bensi

ZUS

Communication:

Nassim Razavian

TU Delft

What does it mean to cross, draw, map, read or write a border today?

Investigating the NL-BE border under the influence of the European

unification and the recent pandemic, we explore the notion of the border in the various scales of territory, architecture and objects in a continuous process of research and design.

Last year we started an investigation into the Belgian-Dutch border

landscape in Dutch Flanders focusing on the transformation of the open border after the European unification.

This year we look forward to continuing our journey with a new group moving east towards Baarle Nassau where we find ourselves operating in a completely altered spatial reality. The overnight transformation of the border due to the coronavirus pandemic for us stresses the importance and urgency of

investigating the topic of ‘Border’ from a concrete spatial perspective; mapping, projecting and studying the border territories as ‘zones’ of ‘exchange’.

Throughout the studio we emphasize research and design as a continuous process and collectively explore what we can learn from border territories in architectural and urbanistic practice today.

(19)

19

Studio de Intense Stad: mengen en verdichten in de Zaanstreek

Vrijdag

Categorie: Straat 11 ECTS

Ontwerp:

Ivar Branderhorst

Ziegler | Branderhorst

Franz Ziegler

Ziegler | Branderhorst

Onderzoek:

Frits Palmboom

PALMBOUT – Urban Landscapes

Communicatie:

Gerrit Timmers

OT rotterdam

Pandemieën, migratiegolven en

mobiliteitstransitie zijn oude bekenden voor de stad en voor de ontwikkeling van het vak stedenbouw. Hoe hebben ze in het verleden steden doen groeien en intensivering aangejaagd? De studio richt zich met deze analytische blik op de Zaanstreek, een zeer specifieke

‘bandstad’ aan weerszijde van de Zaan.

Onder de rook van Amsterdam ontwik- kelt deze ondernemende industriële stad zich gestaag tot een aantrekkelijke en gevarieerde woon-werkstad. De

“Zaanse menging” is inmiddels een begrip en past bij het eigentijdse streven naar gevarieerde stedelijkheid waarin functies sterk gemengde zijn.

We zullen je uitdagen om een Zaanse verdichtingsopgave door de schalen heen te ontwerpen. Begrip van deze bijzondere stad en analyse van de locatie zijn de basis voor het ontwerp.

We maken morfologische reductie tekeningen. We onderzoeken de landschappelijke onderlegger en de structuren waarop kan worden doorgebouwd.

Wij bieden deze studio aan in samenwerking met Frits Palmboom (Maak-meester Zaanstad), die jullie meeneemt in de morfologie en de verhalen achter ontwikkeling van een stad. Gerrit Timmers (Theatermaker) leert jullie presentatietechnieken met oefeningen op het podium.

(20)

20

Weerstudio Vrijdag

Categorie: Buurt 11 ECTS

Ontwerp:

Jens Jorritsma

Obscura

John de Groot

Felixx

Onderzoek:

Reineke Otten

Communicatie:

n.t.b.

De stad is toe aan een grondige verbouwing. Weersextremen nemen toe en gaan ons dagelijks leven meer en meer beïnvloeden. Dat vraagt om een stad die meebeweegt met deze klimatologische veranderingen.

Hoe ziet een klimaatadaptieve stad er uit en (hoe) kun je hier aan ontwerpen?

Weerstudio koppelt klimaat aan ruimte, met concrete ruimtelijke uitwerking op wijk-, buurt- en straatniveau.

De studio wordt opgezet volgens 3 pijlers: data, cartografie en ruimte.

Tijdens de eerste fase van de studio verkennen we fenomenen rondom het klimaat om grip te krijgen op het onder- werp. Dit doen we aan de hand van klimaatthema’s zoals hitte, water en droogte. Daarnaast onderzoeken we wereldwijd ruimtelijke typologieën waarbij klimaat en ruimte (woning, straat, stad) elkaar sterk hebben beïn- vloed.

Uitkomsten van het onderzoek zetten we om in ‘weerkaarten’ voor de stad, waar inzichtelijk wordt gemaakt hoe de verschillende klimaatthema’s de ver- blijfskwaliteit van de stad beïnvloeden en waar kansen liggen voor verbetering.

Deze weerkaarten zijn meteen de basis voor de ruimtelijke ingreep.

Het ontwerp is een of meerdere ingre- pen in de bestaande stad waarbij ver- blijfskwaliteit in de openbare ruimte en stedenbouwkundige typologieën aan elkaar worden gekoppeld. Het onderzoek resulteert in het inpassen van een verdichtingsopgave in de bestaande stad waarbij het veranderende klimaat zowel gebouw als straat herdefinieert.

(21)

21

De haven van Antwerpen Vrijdag

Categorie: Regio 11 ECTS

Ontwerp:

Bram van Ooijen

bureauUfo

Maxime Peeters

Port of Antwerp

Onderzoek:

Carmen Van Maercke

Architecture Workroom Brussels

Communicatie:

Gosia Olchowska

Een haven is een gigantische hub tussen mondiale stromen en lokale ketens. Niet alleen goederen worden hier geïmporteerd en geëxporteerd, de Haven is ook een draaischijf voor energie- en chemische stromen, een plek waar mensen werken, vetrekken en toekomen. Doorheen de stevige groei van de Europese havens zijn haven en stad letterlijk uit elkaar gegroeid. Bedrijven zijn als eilanden verbonden via water, weg, spoor en pijpleidingen. Waar fossiele bronnen de motor waren voor de economische groei, dwingt de klimaatcrisis ons te schrijven aan een nieuw ‘glo(bal/lo)cal’

verhaal onder meer gebaseerd op hernieuwbare energie en circulaire grondstoffen. Daarnaast heeft de corona-crisis met een schokgolf de mondiale ketens verstoord, de vraag naar olieproducten doen kelderen, en bepaalde globale goederenstromen in vraag doen stellen. Dit kan weleens de transitie naar een post-fossiele haven en wereld versnellen. Hoe zou deze er uit kunnen zien, en welke andere transities kunnen elkaar daarin versterken voor een weerbare en meer lokaal verbonden haven van de toekomst?

(22)

22 Kwartaal 1:

Het grote stenen huis op het land Vrijdag

Ontwerp:

Marjolein van Eig

BureauVanEig

Onderzoek:

Joost Emmerik

EMMERIK garden design and research

Ten zuiden van Rotterdam ligt de Hoeksche Waard, een landschap van weidse polders, omsloten door smalle dijken. Een vlak, open landschap met verre zichten. Het grote stenen huis op het land gaat over het ontwerp van een woonhuis/gebouw in dit weidse

landschap. Klassieke architectonische thema’s als verhoudingen, lichtval, sculpturaliteit, materialiteit spelen een belangrijke rol. Daarnaast is er aandacht voor een aantal thema’s uit de

kunstwereld, zoals het sublieme en vervreemding. De kleine schaal van de opgave geeft ons de kans om de details te behandelen; kozijnstijlen,

trapleuningen, deuren, plafonds.

Leidraad in de 6 weken die we hebben is het boek ‘Bouwen in Amsterdam’

door Zantkuijl. Daarbij kijken we ook naar de toekomst. Nederland heeft een lange traditie van baksteen architectuur.

In de huidige maatschappij zijn alle ogen gericht op hout. In deze studio gaan we op zoek naar de alternatieven voor hout. Met welke materialen kunnen we op een duurzame manier een stenen huis maken?

(23)

23

Scenarios at street level Friday

Category: Street S/A 6 ECTS

Design:

Thijs van Spaandonk

Bright

Chidi Onwuka

Research:

Lynne Brouwer

What conceivable futures does COVID-19 propose to us? In the past three weeks, the students of the RAvB have been working on this question on the basis of the themes living, working, recreation, mobility and public facilities.

In this studio, we will integrally bring together all the insights presented by the twenty groups into an axial cross of core uncertainties. This provides us with four scenarios, each of which narrates a possible future. These futures are not interchangeable, we don’t have to make a choice. The four different futures can co-exist or co-exist. We will provide the four futures with their own, internally consistent narrative that makes

statements about the different themes in mutual coherence, but also about the details of the daily routine of life in that future. The aim is that each scenario leads to an equally imaginable future.

To estimate predictability, the stories are illustrated by a collage at eye level that are clearly family but clearly differ from one another.

(24)

24 Kwartaal 2:

The Design of the Encounter Friday

Category: Small Building 5ECTS

Design:

Alessandra Covini

Studio Ossidiana

Communication:

Giovanni Bellotti

Studio Ossidiana

The Design of the Encounter will be a design and research based studio, which will look at architecture and design as a form of communication and negotiation between species. Starting from the work of architects (Cedric Price, Andrea Branzi and Aldo van Eyck, among others), and the writing of authors (Donna Haraway, Bruno Latour, William Cronon and others), we will look at the design project as an exercise in communication across scales, towards public realms dedicated to the spatial and political negotiation between different species, climates, and actions.

Through the study of architectural and urban types (such as zoos, aquariums, preserves, aviaries, cages, etc.) the goal will be to conceptualize and design

“mediative objects”, spaces and tools capable of representing and engaging with critical and thoughtful practices of inter-species relations, towards new definitions of “nature”.

(25)

25

Site Stories Hoog Catharijne Vrijdag

Categorie: Straat S/A 5 ECTS

Ontwerp:

Florian de Visser

SITE STORIES

Anne Seghers

RUIMTEVOLK

Onderzoek:

n.t.b.

In deze studio nemen we Hoog

Catharijne in Utrecht onder de loep, een project uit de jaren zestig met utopische doelstellingen. Het moest een oplossing bieden voor grote knelpunten in de Utrechtse binnenstad rondom zaken als bereikbaarheid, voorzieningen en identiteit. Al snel bleek dat de grote beloftes niet waargemaakt konden worden, waarna uiteenlopende

transformaties volgden. In 2022 wordt de allergrootste transformatie

opgeleverd in combinatie met een complete verbouwing van het

stationsgebied. Het jaar van Covid-19 geeft ons veel nieuwe inzichten over wat onze levens en leefomgeving betekenis geeft en de rol van mobiliteit hierin. Is Hoog Catharijne

toekomstbestendig gemaakt of zien we een laatste stuiptrekking van een oude droom?

In deze studio gaan we dat van dichtbij bestuderen door middel van hands-on veldwerk in en rondom “the mall”. We formuleren alternatieve narratieven voor Hoog Catharijne en werken met

verhalende maquettes aan een nieuwe gids voor dit Utrechtse megaproject

(26)

26 Studio’s

2 ^de semester

(27)

27

Ontwerponderwijs: studio’s — 2de semester

Tussen Tekst en Tektoniek Vrijdag

Ontwerp:

Jasper de Haan

Jasper de Haan Architecten

Violette Schönberger

.fromscratch

Onderzoek:

Ernie Mellegers

Communicatie:

Kras Bocklandt

Nieuwe Dimensies

Theorie en praktijk zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en horen elkaar te versterken. Anders is er, volgens Stan Allen, sprake van Dumb Theory of van Dumb Practice. Deze studio beschouwt theorie en ontwerp als één geheel en één activiteit. De vier studiodocenten hebben als team jaren ervaring in het onderwijzen van ontwerpvaardigheden waarbij theorie en praktijk elkaar voortdurend afwisselen totdat uiteindelijk het onderscheid tussen beiden wegvalt.

Het doel is om vanuit de theorie en tekst te komen tot een zelfgeformuleer- de opgave voor een klein gebouw, dat tot in detail ontworpen en uitgewerkt wordt. Deze semesterstudio vormt een drieluik: Bij aanvang formuleer je, door middel van close reading, discussie en het maken van tekstobjecten, een programma, een concept en een locatie.

In het tweede gedeelte leiden deze tot een voorlopig ontwerp. In het derde deel wordt het ontwerp doorontwikkeld en tot het detail toe uitgewerkt.

Hierdoor wordt het aan theorievorming ontvreemde architectonisch concept en programma tot in de kleinste verbinding van verschillende materialen

doorontworpen.

(28)

28

The Architecture of Removal Friday

Category: Middelgroot Monofunctioneel Gebouw 11 ECTS

Design:

Claudio Saccucci

Studio Verter

Roxane van Hoof

Studio Verter

Research:

n.t.b.

Communication:

n.t.b.

In general architecture deals with the new, with creations, additions and replacements. In this studio we will instead turn our focus to an architecture of removal, an architecture of

dismantling as an act of generosity, an architecture that rejects the logic of constant productivity.

The students are challenged to design a removal. The act of dismantling starts with an intense process of recording.

The students redraw and document the existing to fully understand it. The phase of recording is followed by a phase of removal. The students consider the different potentials of their removals, what to remove, where to remove, and how to mend. They remove parts from the existing architecture to create a new reality, offering a meaningful and radical intervention based on what already exists. What remains is rearranged into a new whole, paying close attention to the physical and conceptual connection between the parts.

(29)

29

Het Ambigue Gebouw Vrijdag

Categorie: Middelgroot

Monofunctioneel Gebouw / Theorie 11 ECTS

Ontwerp:

Bart Hollanders

Eagles of Architecture

Laurens Boodt

Laurens Boodt Architecten

Onderzoek:

n.t.b.

Communicatie:

n.t.b.

Is een kolom functioneel of esthetisch?

Is een gebouw functioneel of gaat het om verbeelding? Voor antwoorden op deze vragen, bestuderen we Robert’s Venturi’s boek “Complexity and Contradiction in Architecture”.

We starten ieder met de reflectie op één hoofdstuk uit het boek middels een kort essay. Venturi’s voorbeeld uit dit

hoofdstuk onderzoeken we door tekenwerk en maquettebouw.

Individueel wordt er van een woning een hoek gemaakt, bestaand uit wanden, vloeren en het dak. Als groepswerk, komen deze woningen samen in één woongebouw met collectieve voorzieningen, op een locatie in Rotterdam die in transitie is.

Op deze manier testen we een langlopend en hedendaags debat:

Hoe breng je soms ogenschijnlijk tegengestelde ideeën samen? Wat doen we collectief en wat zeker niet?

Wat en hoe kunnen we materiaal hergebruiken van de omgeving waar je bouwt?

(30)

30

« Terug naar inhoud Ontwerponderwijs: studio’s — 2de semester

Rewriting Charlois Vrijdag

Category: Middelgroot Multifunctioneel Gebouw 11 ECTS

Ontwerp

Servie Boetzkes

Atelier Boetzkes

Gabriel Peña

Peña architecture

Onderzoek:

n.t.b.

Communicatie:

Valentijn Kerstens

Buiten de grotere winkelcentra van Rotterdam bestaan er diverse kleinere detailhandel gebieden die kampen met leegstand en verval. Om deze

problematiek aan te pakken is een beleidskader ontwikkeld om de detailhandelsstructuur lokaal te

transformeren en te versterken. Omdat de stad kampt met tekorten aan

woonruimte ligt deze verrommeling gevoelig binnen het maatschappelijk debat. Nieuwe inzichten en concepten zijn daarom noodzakelijk om deze gebieden weer aantrekkelijk te maken.

In deze architectuurstudio gaan we via ontwerpend onderzoek in de wijk Charlois op zoek naar een nieuwe passende ruimtelijke structuur voor hedendaagse woon-winkel scenario’s.

Welke transformatie is noodzakelijk binnen een gebied, woonblok of gebouw om deze wijkverbetering te effectueren en een nieuwe identiteit te geven?

Wat kan de kritische blik van de architect hierin betekenen? Via een zoektocht naar nieuwe woon- winkelvormen aan de hand van axonometrieën, gevelfragmenten, maquettes en materiaalonderzoek komen we tot een eindproduct die deze woon- en winkelgebieden

toekomstbestendig maken.

Studio is onderdeel van de Rotterdamse Klimaatopgave

(31)

31

Het Nederlandse Palazzo Vrijdag

Ontwerp:

Hans van der Heijden

Hans van der Heijden Architect

Theo van de Beek

awg architecten

Onderzoek:

Like Bijlsma

SUB Office

Communicatie:

Remy Jansen

The Lone Architects

Wij gaan op zoek naar de manier waarop het Italiaanse woonpalazzo in Nederland is vertaald. Het palazzo maakt steden als Napels vitaal,

dynamisch en bruisend: de versmelting van haar historische en hedendaagse wooncultuur. Traditionele stadsblokken bevatten er een rijke verzameling aan varianten op de palazzo-typologie.

Daarin is de expressie en waarde van het hof net zo belangrijk als het exterieur van het blok. In deze studio analyseren we een reeks palazzi die op basis hiervan zijn ontworpen én

ontwerp je een woongebouw als architectonisch object. De realiteit van de productie en het bouwen is daarbij essentieel. De ontwikkeling van het gebouw zal altijd gerelateerd worden aan de stedelijke context. Binnen de studio wordt de woningbouwopgave dan ook behandeld vanuit de relatie tussen stadsweefsel, woningtypologie en architectonische uitwerking. Wij stellen ons de vraag waarom de palazzi al zólang functioneren, en leren daarbij van hun duurzaamheidswaarde.

(32)

32

Nationaal Centrum Duurzaamheid Vrijdag

Ontwerp:

Remco Bruggink

Hootsmans architectuurbureau

Sanne van Manen

MVRDV

Onderzoek:

n.t.b.

Communicatie:

n.t.b.

Duurzaamheid is een thema waar we niet meer omheen kunnen. Ondanks de roep van Greta Thunberg zijn er

wereldwijd nog onvoldoende

maatregelen genomen om écht tot een ommekeer te komen. Ondertussen zijn er meer en meer hittegolven, staan delen van de wereld in brand, hebben we te maken met een toename aan extreem weer en smelten de ijskappen.

In deze studio wordt eerst een doemscenario voor de toekomst opgesteld. Gaat het water stijgen?

Krijgen we een tropisch klimaat?

Verandert de cultuur?

Vervolgens wordt in Rotterdam een Nationaal Centrum voor Duurzaamheid ontworpen dat het toonbeeld is van duurzaamheid én bestand is tegen dit donkere toekomstbeeld; en daarmee werkelijk resilient.

Het gebouw moet een verhaal vertellen wat de studenten moeten opstellen: het mag choqueren, een spiegel

voorhouden, maar ook hoop bieden.

Wat is het nieuwe beeld van duurzaamheid in de architectuur?

Daarnaast moeten de studenten dit volledig uitwerken in hun gebouw; van vorm tot detail.

(33)

33

De Eeuw van de Amateur – Wildcard Studio

Vrijdag

Ontwerp:

n.t.b.

Onderzoek:

n.t.b.

Communicatie:

n.t.b.

De Corona-pandemie heeft grote gevolgen gehad op onze maatschappij en prangende kwesties bloot gelegd.

Het heeft de sterke verwevenheid van de verschillende delen van de wereld laten zien, en de waardering voor het lokale versterkt.

Volgens trendwatcher Lidewij Edelkoort kan de crisis bijdragen aan het

herontdekken en herwaarderen van het bestaande. Haar pleidooi voor ‘de eeuw van de amateur’ grijpt terug naar lokale technieken en materialen. Door zelf de handen uit de mouwen te steken leren we volgens haar over onszelf te

beschikken. Waar in het Nederlands de

‘amateur’ negatieve associaties oproept, is het in het Frans vooral een liefhebber die zowel het denk als maakproces onder controle heeft.

In deze wildcardstudio ligt de nadruk op

‘vernacular architecture’ - architectuur zonder architecten. Wat kunnen wij leren van vernaculaire architectuur in Nederland en elders? Op welke wijze kunnen wij ons maakbare landschap verbinden met (nieuwe) hyperlokale bouwtechnieken voor onze

Nederlandse context?

(34)

34

Mensenwerk M4H Vrijdag

Ontwerp:

Bernardina Borra

The Spontaneous City Internationali

Monica Adams

Studio ADAMS

Onderzoek:

n.t.b.

Communicatie:

Mauricio Freyre

mauriciofreyre.com

Het werklandschap verandert in hoog tempo. Er wordt zelfs gesproken van een nieuwe industriële revolutie, met flexibilisering, democratisering en robotisering als kernwoorden.

Technologische en sociale innovaties vragen om aanpassingsvermogen.

Hierbij zijn niet alleen economische of sociale vragen gemoeid, ook ruimtelijke opgaven spelen, net als bij wonen, een grote rol. Tegelijkertijd verandert ook de rol van werk en de betekenis en

waardering ervan in de economie en de samenleving. Werk is net als wonen een collectief ‘asset’ wat je kan beschouwen als een common / gemene grond. In commons zijn middelen toegankelijk voor alle leden van een groep of samenleving voor individueel en

collectief voordeel. Het zijn ruimtes die het werken mogelijk maken en ervoor zorgen dat wij productief kunnen blijven in een economie waar werken steeds minder afhankelijk is van directe bronnen en in een andere relatie staat tot wonen. Deze studio is een

ruimtelijke ontwerpverkenning naar de toekomst van stedelijk werken en wonen binnen het gegeven raamwerk van M4H.

Studio is onderdeel van de Rotterdamse Klimaatopgave Samenwerking met het lectoraat duurzame havenstad

(35)

35

Just Baltimore Friday

Category: Straat A/U 11 ECTS

Design:

Wouter Veldhuis

MUST stedebouw

Rowin Petersma

Bureau Rowin Petersm

Research n.t.b.

Communication:

Massih Hutak

The design of the city and its buildings is often the exclusive right of directors, investors and wealthy people, who, among other things, hire architects. But there is also another city imaginable.

A city where you have the right to develop yourselves, partly by giving shape to the city in which you live. In this studio we look for strategies that create space for self-development and we design buildings that contribute substantially to a just city.

We begin our exploration in Baltimore, one of the most problematic cities in a country where injustice is the standard for certain population groups. Together with architecture students and teachers at Morgan State University, we explore which strategies are conceivable to give the (predominantly black) local residents more influence in the development of their own living environment.

We’ll develop different building typolo- gies for a just neighborhood and draw lessons for tackling a disadvantaged Rotterdam neighborhood as well.

This studio is English spoken and is organized in collaboration with the Morgan State University in Baltimore

Christina Murphy

XCOOP

(36)

36

« Terug naar inhoud Ontwerponderwijs: studio’s — 2de semester

De Bewegende Mens in de Stad Vrijdag

Category: Wijk 11 ECTS

Ontwerp:

Riëtte Bosch

Rijksvastgoedbedrijf

Mascha Onderwater

Bovengronds

Onderzoek:

Thalia Verkade

De Correspondent

Communication:

n.t.b.

WAT ALS….. we ons voornamelijk op menskracht door de stad zouden bewegen ? Hoe zou de stad er dan uit zien, welke kansen doen zich voor en hoe ver is dit van de realiteit gelegen?

Het inrichten van de stedelijke ruimte voor een vlotte doorstroming van hét vervoersmiddel van de twintigste eeuw, de auto, heeft zijn sporen nagelaten in het Rotterdam van de Wederopbouw.

Nergens wordt dit beter zichtbaar dan in het gebied rond de ’s-Gravendijkwal. De verdiepte snelweg vormt een fysieke barrière tussen het centrum en Rotterdam-West. Daarnaast zorgt het vele autoverkeer voor een dramatische luchtkwaliteit. Cynisch genoeg ligt één van de belangrijkste ziekenhuizen van Nederland, het ErasmusMC aan het vuilste kruispunt van Nederland.

Om dit litteken te helen zullen we de auto moeten wegdenken uit het straatbeeld. Kunnen we het

routinematige “auto-denken” achter ons laten en nadenken over hoe we door de stad kunnen bewegen? Wat betekent dit voor de fysieke (her)inrichting van het gebied rond de ’s-Gravendijkwal?

Klimaatopgave

(37)

37

Post-fossiele Stedelijke Narratieven Vrijdag

Category: Stad 11 ECTS

Ontwerp:

Thijs van Spaandonk

Bright

Onderzoek:

Florian de Visser

Site Stories

Communicatie:

Chidi Onwuka

chidi.org

Om voor de hand liggende redenen moeten we afzien van het gebruik van fossiele brandstoffen. Maar de winning, verwerking, opslag, conversie en het gebruik van fossiele bronnen hebben ook ons dagelijks leven, onze stedelijke cultuur, verrijkt. Denk nu al aan de architectonische typologieën van industrieel erfgoed: gasmeters, elektriciteitscentrales, schoorstenen, fabrieksgebouwen en nog veel meer.

Maar naast het materiële fossiele erfgoed is er ook het immateriële erfgoed. In veel fabriekssteden en wijken werden stadsleven, cultuur, tradities en rituelen georganiseerd door of via de industrie. Daarom vormde de industrie niet alleen de economische basis voor veel steden, maar ook de culturele en maatschappelijke grondslag.

In deze studio zullen we vroegere voorbeelden van fossiel erfgoed, zowel materieel als immaterieel, verzamelen, in kaart brengen en onderzoeken. De volgende stap is het bedenken, ontwerpen en communiceren van mogelijke stedelijke verhalen voor de toekomst van een specifieke stad in de regio Rotterdam. Door het ontwerpen van plaatsen, rituelen en typologieën ontwikkelen we een verbeeldingskracht voor een post-fossiele samenleving.

Klimaatopgave

(38)

38 Kwartaal 3

Prototyping Vrijdag

Ontwerp:

Antoine van Erp

Matter Makers

Communicatie:

n.t.b.

De studio richt zich op onderzoek naar de tactiliteit, functionaliteit en esthetica van materialen. Door middel van

experimenten ontwikkel je een bouwkundig detail dat modulair

toepasbaar is en eenvoudig kan worden opgeschaald. Het gaat daarbij om materiaalverkenningen in fysieke en digitale vorm, waarbij we proberen de huidige eigenschappen van een materiaal een upgrade te geven in toepassing of uitstraling. De schil van het gebouw moet bescherming bieden en relaties leggen zonder dat dit

afbreuk doet aan de uitstraling.

Daarnaast moet de schil iets toevoegen aan de biodiversiteit van de omgeving.

De eindproducten zijn verschillende (deel)maquettes en sterk ontwikkelde beelden van een prototypisch gebouw, gekoppeld aan een strategie en verhaal voor meerdere locaties door het land heen. Materiaalexperiment en het ontwikkelen van basisvaardigheden, zoals renders maken en prototypes bouwen, staan centraal.

Ontwerponderwijs: studio’s — 3de kwartaal

(39)

39

Transformatie ‘Pakhuis VICO’, Rotterdam

Vrijdag

Ontwerp:

Frederik Pöll

Frederik Pöll Bureau voor Architectuur

Communicatie:

Rubén Dario Kleimeer

De vraag naar woningen in de stad blijft onverminderd groot. In deze studio onderzoeken we de transformatiemoge- lijkheden van een bestaand gebouw op een binnenstedelijke locatie in

Rotterdam. De opgave betreft het maken van een ontwerpvoorstel voor

‘pakhuis VICO’ aan de Insulindestraat in Rotterdam Noord. De student wordt uitgedaagd om stelling te nemen: moet het bestaande gebouw behouden blijven, het geheel vervangen worden door nieuwbouw of is een hybride oplossing voorstelbaar?

De vormgeving van de voorgevel en de relatie tot de straat staat in de studio centraal. We onderzoeken de ‘regels van de architectuur’ die het ‘voorkomen’ van de gevel representeert: sluit het zich af of opent het zich juist? Belangrijke aspecten voor de inbedding van het nieuwe programma is de overgang van publiek naar privaat en de mate van zichtbaarheid en toegankelijkheid van het woongebouw. Wordt het woonpro- gramma door de gevel een verborgen element in de stedelijke omgeving of gaat het juist een expliciete relatie aan met de stad?

(40)

40

« Terug naar inhoud Ontwerponderwijs: studio’s —4de kwartaal

Kwartaal 4

De Mogelijkheid van een Eiland Vrijdag

Ontwerp:

Ryanne Janssen

Studio for New Realities

Onderzoek:

Lara Schrijver

Universiteit Antwerpen

Deze studio richt zich op eilanden en de systemen die daarbij horen. Hoe

reageren deze op maatschappelijke veranderingen? Een voorbeeld hiervan is de komst van airconditioning; dit heeft de mediterrane cultuur van het elkaar ‘s avonds op straat ontmoeten ontwricht, omdat de noodzaak buiten verkoeling te zoeken ontnomen is, met vereenzaming tot gevolg. Hoe breng je deze sociale component terug? Of bijvoorbeeld de groeiende berg afval door toename van toerisme, tegenover mogelijkheden alles op het eiland herbruikbaar te maken? En hoe zit het met zogenaamde ‘blue zones’, die een samenspel zijn van plantaardig eten, genoeg bewegen en vooral een sterke gemeenschap om je heen hebben?

Gedurende de eerste helft van de studio onderzoeken we de geschiedenis, systemen en sterke punten van het eiland. Vervolgens ontwerp je een voorstel dat de systemen op het eiland toekomstbestendiger maakt en de levenskwaliteit van de bewoners vergroot.

(41)

41

Het Ontworpen Concept Vrijdag

Categorie: middelgroot gebouw 6 ECTS

Ontwerp:

n.t.b.

Onderzoek:

Hans Venhuizen

INSIDE

De basis van elk ontwerp ligt in het observeren, onderzoeken en analyseren van een bestaande situatie. Wij ervaren elke plek of ruimte die we bezoeken, maar hoe kunnen wij uit die opgedane ervaringen concepten en ontwerpen ontwikkelen? De studio draait om het vertalen van observaties naar sterke concepten, om ten slotte te komen tot een middelgroot gebouw(d concept).

De aanname voor de studio is dat uit elke situatie lessen en concepten te destilleren zijn; van architectonische hoogtepunten tot onontdekte

tussenruimtes, van goed tot slecht ontworpen ruimtes, en van bijzondere plekken tot extreem gewone ruimtes.

Bestaande plekken vormen het uitgangspunt. Door middel van

observatie, onderzoek en analyse wordt een sterk en werkend concept gevormd dat richting kan geven aan het ontwerp.

Het gebouwde concept kan door zijn krachtige aanwezigheid een kritische reflectie stimuleren op sociale en culturele kwesties, de geschiedenis, politiek, religie en de economisch situatie.

(42)

42

Programma 2020-2021 — Iktinos

Masteropleidingen

Architectuur & Stedenbouw Rotterdamse

Academie van Bouwkunst

Iktinos

(43)

« Terug naar inhoud Iktinos

(44)

44 Iktinos

De Iktinosprijs is in 1969 ingesteld door architect Huig Maaskant,

medeoprichter van de Rotterdamse Academie van Bouwkunst. De prijs wordt jaarlijks uitgereikt met het oogmerk de Academiestudent te prijzen die “… door kwaliteit en karakteristiek van het

studieresultaat een (culturele) bijdrage heeft geleverd aan

onderwijs, onderzoek en praktijk van de architectuur of

stedenbouw”.

44

(45)

45 Het ging Maaskant daarbij uitdrukkelijk om tussentijdse studieresul taten en niet om

afstudeerprojecten. Op voordracht van de docent(en) kan uit elke

kwartaal- en semester studio één project genomineerd worden

voor de Iktinosprijs.

In deze programmagids presenteren we de nominaties uit het studiejaar 2019-2020. De bekendmaking

van de winnaar van de Iktinosprijs vindt plaats tijdens de opening van het academisch jaar.

De prijs is een stipendium van

€ 2.000 en een ereplaats op de

‘Wall of Fame’ van meer dan veertig jaar Iktinos!

45

(46)

46 48 50 52 54 56 58 60 62 64 66 68 70 72 74 76

46

01 02

03 04 05

06 07 08 09 10 11 12

13 14 15

Vijf Woningen

Palazzo aan de Via della Concilliazione

Brojerdi Paleis Stadhuis Passage

Een nieuwe reconstructie van M4H

COPY CAT

Diezepark s’-Hertogenbosch Welcome Home(s)

Operatie Paalrot

Rituals of the bathhouse Olympic Phenotype Een nieuwe blik op stadsvernieuwing.

De duur van duurzaamheid Cultuurhuis Pompenburg Border and Event

ARIA VAN STEIJN MELVIN VAN DEN HOUDT

MOJDEH AMIRI

WILLEMIJN MEEUSEN JESSE WIJNEN &

SVEN SCHOUTEN DAVE VAN TOOR KEVIN VAN ELTEN MAARTEN DE WITTE THIJS DE BOER

BART JAN VAN WIJK MONTEI DI MATTEO AYLA STOMP

CHARLOTTE MEIJERINK AYLA STOMP

FRIEDER VOGLER

(47)

« Terug naar inhoud Iktinos Programma 2020-2021 — Iktinos

16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

LARS FRAIJ

LUÏSA JACOBSE BRAM FRANKEN

MARJOLIJN VROLIJK JOPPE KUSTERS MERVE BOYUK

ROBERT ZANDJANS RONJA DMOCH

LUUK VAN ZWAM LAURA ALETRINO MARK VAN WASBEEK MEES DIJKMAN

GIAN BURGERS

MARK VAN WASBEEK THIJS DE BOER

SOPHIE MENSONIDES

Mausoleum 0-RD-10-M Basisschool De Bonte Geit Sculpting Time

STADSmuseum Den Haag Garage

De kracht van de buurt Hoog & droog

Mekong in the Making The New Delta Economy Prototyping Transformator Het Tektonisch Raamwerk Ecologische vrijplaats

Oud-Mathenesse onder BTK Monument Oude Westen Recreation Revisited Groene Drager

78 80 82 84 86 88 90 92 94 96 98 100 102 104 106 108

47

(48)

48

« Terug naar inhoud Programma 2020-2021 — Iktinos

Vijf Woningen

01

A R IA V A N STE IJ N

(49)

Elementair Ontwerpen Semesterstudio Architectuur Docenten: Jasper de Haan ,

Violette Schönberger, Ernie Mellegers en Kras Bocklandt

De studio Elementair Ontwerpen is een oefening in ontwerpvakmanschap.

Voortbouwend op de oefeningen die O.M. Ungers aan zijn studenten gaf aan de TU in Berlijn in de jaren zestig, ontwerpt elke studenten verschillende huizen tijdens deze studio. Iedere twee weken wordt een nieuwe opgave

verstrekt. Het programma van eisen was eenvoudig en iedere keer hetzelfde, maar er was iedere keer een andere, op het eerste gezicht vreemde, randvoor- waarde: geen ramen aan de buitenkant, de voordeur op 4,75 meter hoogte of een inpandig zwembad.

Aria van Steijn ontwierp vijf huizen, waarvan vier hier afgebeeld. Met de klok mee: huis met een zwembad, huis zonder openingen maar met de

voordeur op 4,75 meter hoogte, huis met 250 meter boeken en huis in een kubus van 10x10x10 meter.

(50)

50

De Romeinse Palazzi

Semesterstudio architectuur Hans van der Heijden,

Theo van de Beek, Like Bijlsma en Remy Jansen

De studio was op zoek naar dat wat Rome vitaal, dynamisch en bruisend maakt: de versmelting van haar historische en hedendaagse woon cultuur.

De traditionele blokken van de stad bevatten een rijke verzameling aan varianten op de palazzo-typologie.

Daarin zijn de expressie en waarde van het hof net zo belangrijk als het exterieur van het blok.

Studenten analyseerden een reeks palazzi én ontwierpen een

woongebouw als architectonisch object.

De realiteit van de productie en het bouwen was daarbij essentieel, net als het verband tussen stadsweefsel, woningtypologie en architectonische uitwerking.

Melvin van den Houdt maakte een ontwerp voor een moderne Palazzo aan de Via della Concilliazione, met een zachte overgang voor de bewoner naar zijn woning, en voor de voorbijganger naar de commerciële ruimtes aan de begane grond.

M E LV IN V A N D E N H OU D T

02

Palazzo aan de

Via della Concilliazione

(51)

(52)

52

De studio verkende een nieuw even- wicht tussen architectuur en natuur, tussen binnen en buiten, exterieur en interieur. Architecturale materiaal keuzes en plantenkeuzes staan niet los van elkaar. Groen is ook licht en ruimte, met een extra, levende tijdsdimensie. Een bestaand gebouw wordt een publieke tuin en verandert de architec tuur. Het ontwerp van de tuin gaat samen met de aanpassing van het bestaande gebouw.

Afbraak, behoud, transformatie.

Constructie, structuur, ruimte. Door de tuin is een andere taal van toepassing op het gebouw. Gevels worden

tuinmuren. Binnen wordt buiten.

Geklimatiseerd wordt verwarmd door de zon. Waterdicht wordt water vast.

Zon, regen, warmte, koude: het gebouw wordt overgeleverd aan de elementen.

Mojdeh Amiri nam het Brojerdi- paleis, een beroemd historisch woonhuis in de stad Kashan in Iran, als vertrekpunt voor haar verkenning.

MO JDE H A M IR I

03

Brojerdi Paleis

Architectura & Natura

Semesterstudio architectuur Docenten: Sander Rutgers, Lauren Dierickx, Jan Minne en Frederik Willemarck

(53)

(54)

54 Stadhuis Passage

04

W IL L EM IJ N M EE U S EN

(55)

Stadhuis Rituelen

Semesterstudio architectuur Docenten: Gert Kwekkeboom, Wouter Tooren, Kaita Shinagawa en Christianna Tsigkou

De typologie van het raadhuis en de raadszaal zoals we die kennen lijkt verouderd. Wat gebeurt er in het stadhuis van de toekomst? Welke ruimtelijke structuur past bij hedendaagse scenario’s voor debat, opinie- vorming, inspraak en besluitvorming?

Hoe representeert de (interieur) architectuur de gemeenschappelijke idealen?

Studenten werden uitgedaagd prikkelende ruimtes te ontwerpen die op eigentijdse wijze de lokale besluitvorming kunnen faciliteren, resulterend in een serie provocatieve maquettes.

Willemijn Meeusen ontwierp een stadhuis in de vorm van een passage waarin burgers en politiek elkaar kunnen ontmoeten en met elkaar in gesprek te kunnen gaan, om zo de kloof tussen burgers en de politiek te over- bruggen. De passage stimuleert de toevallige ontmoetingen. Zo ontstaat er een verbinding met de burger en wordt de gemeente zichtbaarder, begrijp- baarder en toegankelijker.

(56)

56

Hi-Rise

Semesterstudio architectuur Docenten: Stefan Prins, Albert Takashi Richters, Arjen Knoester, Gert Ververs en Pim Peters

Rotterdam heeft de laatste vijf jaar in razend tempo aan populariteit als woonbestemming gewonnen.

Kwalitatief en comfortabel wonen in het centrum is zeer gewild. Maar kan dat ook samengaan met de eisen die de klimaatopgave stelt? Met hoogbouw creëer je goed bereikbare woon- en werkruimte, maar kan een toren een bijdrage leveren aan duurzame

stedelijkheid? Hoe ziet klimaatbesten- dig stedelijk wonen er uit in een

‘genereuze’ stad, en hoe kan een woontoren daar een rol in spelen?

De studio ging op zoek naar antwoor den zonder daarbij de bekende uitdagingen bij het ontwerpen van hoogbouw uit het oog te verliezen, zoals menging van programma, de relatie tussen structuur en flexibiliteit en de interactie tussen plint en stad.

Jesse van Wijnen en Sven Schouten namen het constructieve karakter van de bebouwing in het Merwe-Vierhaven gebied als uitgangspunt voor hun ontwerp van een activistisch gebouw dat inzet op hergebruik en dat profiteert van de ruimtelijkheid van nieuwe

constructiemethodieken.

Een nieuwe reconstructie van M4H

05

JES S E W IJ N E N & S V E N S C H OU T E N

(57)

(58)

58

Generic & Specific

Semesterstudio architectuur en stedenbouw

Docenten: Bart Hollanders, Laurens Boodt, Vlad Ionescu, Dirk Jaspaert en Sven Beirnaert

Major ecological and political changes are rattling at the gate. How can you determine your own position and define ideas in the debate facing those

changes? Students investigated how to reinterpret the city and the countryside on the basis of texts such as ‘The Generic City’, ‘Ornament and Crime’,

‘A Green Archipelago’ etc. What makes the environment generic or specific?

Are there still monuments today? Is ‘the monumental’ in contemporary terms defined by Facebook, Google, a side- walk tile, Louis Vuitton or the vanished spire of Notre Dame? And can you, subsequently, derive a structure from the research on the basis of which you can design?

Dave van Toor redesigned an agricultural estate near Brussels and designed generic and a specific varieties of the existing country house for the new park.

COPY CAT

06

D A V E V A N T O O R

(59)

(60)

60 Diezepark s’-Hertogenbosch

07

KE VI N V AN E LT E N

60

(61)

Atlas Den Bosch

Semesterstudio architectuur en stedenbouw

Docenten: Ivar Branderhorst, Frank Ziegler, Paul Broekhuisen en Gerrit Timmers.

De studio richtte zich op de belangrijkste basisvaardigheden van contex- tueel ontwerpen in verschillende stedelijke omgevingen, uitgaand van getekende analyses door de schalen heen. De analyses vormden de inspi- ratie voor ontwerpopgaven op drie verschillende locaties aan de zuidkant van Den Bosch, met steeds hetzelfde programma. Door deze aanpak worden stedenbouwkundige wetmatigheden en verkavelingsmogelijkheden inzichtelijk.

Het plan Diezedorp van Kevin van Elten respecteert de openheid rondom het Fort Crèvecoeur. Het functioneert als zelfvoorzienend dorp en als recrea- tieve hub, het startpunt waar vanuit men van het Dieze-eiland het buitengebied in trekt.

(62)

62 Welcome Home(s)

08

M A A R TE N D E W IT TE

(63)

Global Village Veldhoven Semesterstudio architectuur en stedenbouw

Docenten: Maxime Peeters,

Jan Vermeulen, Tijs van den Boomen en Remco van de Craats

ASML, de wereldwijde marktleider op het gebied van machines voor de halfgeleiderindustrie, trekt duizenden techneuten uit alle windstreken aan, waardoor het dorp Veldhoven snel internationaliseert. Nog sterker dan in de grote steden zijn de expats hier geen tijdelijke passanten, maar mensen die huizen kopen en kinderen krijgen. Een flink deel zal er dan ook blijven wonen.

Dat zorgt voor problemen én kansen rond huisvesting, onderwijs en gezond- heidszorg. Internationale kenniswerkers zijn weliswaar gewone mensen met gewone wensen, maar om ze te behouden voor de Nederlandse economie én om ze uit hun isolement te halen, is er meer nodig dan een besef van hun normaliteit.

Maarten de Witte stelt dat expats zich vooral welkom moeten voelen en stelt een nieuwe manier van wonen voor, namelijk Welcome Home(s):

tijdelijke co-living woningen gekoppeld aan huizen voor permanente bewoners.

(64)

64 Operatie Paalrot

09

Masteropleidingen Architectuur & Stedenbouw. Rotterdamse Academie van Bouwkunst programmagids. De Rotterdamse Klimaatopgave

1

Masteropleidingen

Architectuur & Stedenbouw 2020 - 2021

Rotterdamse Academie van Bouwkunst

programmagids

De Rotterdamse Klimaatopgave

2

Inhoud

3

6

42

114

130

Ontwerponderwijs:

studio’s

Iktinos

Theorieonderwijs:

colleges

Studeren in de beroepspraktijk:

4

4

“Met andere woorden, er is sprake van de voor veel architecten kenmerkende

achilleshiel:

5

5

er wordt met de

beste intenties een ontwerpoplossing

aangeboden, voordat de eigenlijke vraag

is gesteld.”

6

6

7

Ontwerponderwijs:

studio’s

Renske van der Stoep, Hoofd Architectuur Thijs van Spaandonk, Hoofd Stedenbouw

8

9

10

Studio’s

1 ste semester

10

11

Semester 1

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

Kwartaal 1:

23

24

Kwartaal 2:

25

26

Studio’s

2 de semester

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

Kwartaal 3

39

40

Kwartaal 4

41

1 ^ste semester

2 ^de semester