Voedingsadviezen na plaatsing van
een ileostoma
Voedingsadviezen na plaatsing van een ileostoma
Een ileostoma is een kunstmatige uitgang op de dunne darm. Die uitgang is aangelegd omdat de dikke darm is verwijderd of (tijdelijk) niet kan worden gebruikt. In de dikke darm vindt, normaal gesproken, indikking van de ontlasting plaats en neemt het lichaam vocht en zout weer op. Om deze reden is de ontlasting die via het ileostoma het lichaam verlaat dun tot brijachtig. Hier vindt u meer informatie over voeding bij een ileostoma en krijgt u tips die kunnen helpen om klachten te voorkomen.
Vocht- en zoutbehoefte
Wanneer een ileostoma is aangelegd, verliest u veel vocht en zout met de ontlasting.
Wanneer u het vochtverlies onvoldoende aanvult, kunnen er klachten ontstaan als dorst, sufheid, vermoeidheid en verminderde eetlust.
Daarom adviseren we om, verdeeld over de dag, ongeveer twee tot twee en een halve liter vocht te drinken. Dit komt overeen met de inhoud van dertien tot zeventien glazen (à 150 ml). Alle vloeibare producten rekenen we mee; dus naast de dranken ook soep, pap, yoghurt en dergelijke. Aan de hand van uw urineproductie kunt u controleren of u voldoende heeft gedronken. Als u te weinig drinkt, is uw urine donkergeel van kleur.
Wanneer u het zoutverlies (natriumchloride = NaCl = keukenzout) onvoldoende aanvult, kunnen er klachten ontstaan als vermoeidheid, duizeligheid, prikkelbaarheid,
slaapstoornissen, concentratiestoornissen, spierkrampen en snel gewichtsverlies. Omdat er
met de ontlasting veel zout verloren gaat, raden we u aan extra zout te gebruiken. Dit kan bijvoorbeeld door ruim keukenzout over de maaltijd te strooien en/of regelmatig zoutrijke producten te gebruiken. Let er wel op dat sommige zoutrijke producten ook veel calorieën leveren en dus invloed kunnen hebben op uw gewicht.
Producten met veel zout en weinig calorieën
Keukenzout, aromat, ketjap, maggi, tomatenketchup, curry, rookvlees, rauwe ham, 20+ en 30+ (smeer) kaas, groentesap, tomatensap, bouillon en heldere soep.
Producten met veel zout en veel calorieën
Bacon, ontbijtspek, cervelaatworst, salami, 48+ (smeer)kaas, rookworst, chips, zoutjes, zoute nootjes/pinda’s en haring.
NB: Drop is geen goede zoutleverancier, hier zit namelijk geen keukenzout, maar salmiakzout in (ammoniumchloride in plaats van natriumchloride).
NB: Ga nooit over op een natriumbeperkt (zoutbeperkt) dieet zonder overleg met uw specialist en/of diëtist. Mocht u al een natriumbeperkt dieet gebruiken, overleg dan ook met uw specialist en/of diëtist.
Voorkomen van obstructie/verstopping van de ileostoma
Na het aanleggen van een ileostoma mag u alles eten en drinken. Maar gedurende de eerste twee weken na de plaatsing van het ileostoma is het verstandig om voedingsmiddelen met grove vezels en vellen te vermijden omdat deze de stoma kunnen verstoppen.
Voedingsmiddelen die het ileostoma kunnen verstoppen zijn:
asperges
gedroogde vruchten (pruimen/dadels/vijgen) bleekselderij
champignons verse ananas zuurkool
noten en pinda’s maïs
kokosproducten taugé
popcorn
harde rauwkost/wokgroente amandelspijs
citrusfruit
taai en draderig vlees peulvruchten
grof volkorenbrood met hele korrels
Algemene adviezen
Eet rustig en kauw goed
Het is belangrijk om rustig te eten, het voedsel goed fijn te snijden en goed te kauwen. Dit bevordert de vertering en opname van voedingsstoffen en helpt verstopping van het ileostoma te voorkomen.
Eet en drink regelmatig
Voor een goede indikking van de ontlasting is het belangrijk om geen maaltijden over te slaan, meerdere kleine maaltijden te gebruiken en het drinkvocht goed te verspreiden over de dag.
Wanneer de ontlasting te dun is, kunt u drinkvocht met vaste voeding combineren (bijvoorbeeld met een cracker of beschuit met hartig beleg). Een grote maaltijd vlak voor het slapen gaan kan de ontlasting bevorderen en uw nachtrust eventueel verstoren.
Gewicht
Zorg ervoor dat uw gewicht ongeveer gelijk blijft. Grote schommelingen in uw gewicht kunnen er namelijk voor zorgen dat er lekkage van het stoma optreedt en daarbij soms ook huidirritatie.
Gasvorming, geur en kleur
Gas-, geur- en kleurvorming zijn niet helemaal te voorkomen. Het is een normaal gevolg van de spijsvertering. De mate waarin gas-, geur- en kleurvorming van de ontlasting ontstaat, kan per persoon verschillen. Het gebruik van de hieronder vermelde producten hoeft u niet te vermijden. Houdt u er echter wel rekening mee dat het mogelijk is dat er gasvorming, geurvorming en/of verkleuring kan optreden.
Gasvorming
Gasvorming of winderigheid ontstaat voor het grootste gedeelte door ingeslikte lucht. U krijgt minder lucht binnen door rustig te eten en te drinken. Ook bij het kauwen van kauwgom, bij het roken en het praten tijdens de maaltijd slokt u vaak ongemerkt lucht in.
Een aantal producten kan extra gasvorming veroorzaken. Dit zijn:
koolsoorten paprika
nieuwe aardappelen uien en knoflook onrijpe banaan peulvruchten spruiten
koolzuurhoudende dranken
prei bier
Ook grote hoeveelheden vruchtensap, suiker en producten met veel suiker of gezoet met sorbitol kunnen last veroorzaken.
Geurvorming
Bij een goed passend stomazakje komen er, behalve bij het wisselen van de zakjes, geen geuren vrij.
Een aantal producten kan extra geurvorming veroorzaken. Dit zijn:
prei uien eieren spruiten vis asperges oude kaas champignons
sterk gekruid voedsel knoflook
vitamine B-tabletten peulvruchten
koolsoorten, vooral als ze lang gekookt zijn
Verkleuring
Verkleuring van de ontlasting kan worden veroorzaakt door:
spinazie bieten
bosbessensap/rozenbottelsiroop ijzerpreparaten
Bijzondere situaties
Bij diarree, braken, hevige transpiratie, koorts of warm weer treedt extra vocht- en
zoutverlies op. Bovendien kan er sprake zijn van eetlustvermindering waardoor de inname van vocht en zout minder is. Een extra vocht- en zoutaanvulling is dan noodzakelijk. Naast uw gebruikelijke voeding kan Oral Rehydration Salts (ORS), opgelost in water, een goede aanvulling zijn. Dit middel is verkrijgbaar bij apotheek en drogist.
Buitenland
Wanneer u in tropische of subtropische landen verblijft, heeft u te maken met hogere temperaturen en met andere hygiënische omstandigheden. Hierdoor is het risico op het
krijgen van diarree extra aanwezig.
Neem geen risico’s. Maak bij voorkeur geen gebruik van:
ongekookt leidingwater rauw vlees
onverpakt ijs en/of ijsblokjes rauwe vis
ongeschild fruit rauwe groenten
Zorg er bovendien voor dat u altijd Oral Rehydration Salts (ORS), bouillon tabletten en/of zouttabletten bij u heeft.
Adressen
Voor meer informatie kunt u terecht bij:
Voedingscentrum
Postbus 85700, 2508 CK Den Haag, T 070 306 88 88 www.voedingscentrum.nl
De Nederlandse stomavereniging
Godebaldkwartier 365, 3511DT Utrecht, T 0306343910 www.stomavereniging.nl
Vragen?
Als u vragen heeft over uw voeding kunt u altijd uw diëtist raadplegen.
De afdeling Diëtetiek is telefonisch bereikbaar, T 088 753 17 00.
Contact
Diëtetiek T 088 753 17 00
Di en do 09:00 — 13:00 uur
