Voedingsadviezen bij ileostoma

Voedingsadviezen bij ileostoma

Voedingsadviezen bij ileostoma

Een ileostoma is een kunstmatige uitgang op de dunne darm. Die uitgang is aangelegd omdat de dikke darm is verwijderd of (tijdelijk) niet kan worden gebruikt. Normaal gesproken neemt het lichaam in de dikke darm vocht en zout op. De ontlasting wordt hierdoor ‘ingedikt’. In de dunne darm heeft die indikking nog niet plaatsgevonden.

Daarom is de ontlasting die via het ileostoma het lichaam verlaat, dun tot brij-achtig.

Welke voeding is verstandig bij een ileostoma? Hoe kunt u klachten voorkomen?

Hieronder geven we informatie en tips.

Vocht- en zoutbehoefte

Als u een ileostoma heeft, verliest u via de ontlasting veel vocht en zout. Dit is er in de dunne darm nog niet uitgefilterd en in het lichaam opgenomen. Het is daarom belangrijk dat u uw vocht voldoende aanvult. Anders kunt u klachten krijgen, bijvoorbeeld:

dorst;

sufheid;

vermoeidheid;

verminderde eetlust.

Daarom raden we u aan om ongeveer twee tot twee en een halve liter vocht te drinken. Dit zijn ongeveer dertien tot zeventien glazen (à 150 ml). Verdeel dit over de dag. Alle vloeibare producten rekenen we mee: naast dranken bijvoorbeeld ook soep, pap en yoghurt.

Controleer aan de hand van uw urine of u voldoende heeft gedronken. Als u te weinig drinkt, is uw urine donkergeel.

Als u uw zoutverlies (natriumchloride = NaCl = keukenzout) onvoldoende aanvult, kunnen de volgende klachten ontstaan:

vermoeidheid;

duizeligheid;

prikkelbaarheid;

slaapstoornissen;

concentratiestoornissen;

spierkrampen;

snel gewichtsverlies.

Omdat met de ontlasting veel zout verloren gaat, raden we u aan extra zout te gebruiken.

Dit kan door ruim keukenzout over de maaltijd te strooien of regelmatig zoutrijke

producten te gebruiken. Let op: sommige zoutrijke producten bevatten ook veel calorieën.

Deze kunnen invloed hebben op uw gewicht.

Producten met veel zout en weinig calorieën

Dit zijn producten die veel zout bevatten en weinig calorieën:

keukenzout;

aromat;

ketjap;

maggi;

tomatenketchup;

curry;

rookvlees;

rauwe ham;

20+ en 30+ (smeer)kaas, groentesap;

tomatensap;

bouillon;

heldere soep.

Producten met veel zout en veel calorieën

bacon;

ontbijtspek;

cervelaatworst;

salami;

48+ (smeer)kaas;

rookworst;

chips;

zoutjes;

zoute nootjes en pinda’s;

haring.

NB: Drop is geen goede zoutleverancier: hier zit geen keukenzout maar salmiakzout in (ammoniumchloride in plaats van natriumchloride).

NB: Ga nooit over op een natriumbeperkt (zoutbeperkt) dieet zonder overleg met uw specialist of diëtist. Gebruikt u al een natriumbeperkt dieet? Overleg dan ook met uw specialist of diëtist.

Voorkom dat ileostoma verstopt raakt

Na het aanleggen van een ileostoma mag u alles eten en drinken. Wel is het de eerste twee weken na het plaatsen van het ileostoma verstandig om voedingsmiddelen met grove vezels en vellen te vermijden. Deze kunnen de stoma verstoppen.

Voedingsmiddelen die het ileostoma kunnen verstoppen zijn:

asperges;

gedroogde vruchten (pruimen/dadels/vijgen);

bleekselderij;;

champignon;

verse ananas;

zuurkool;

noten en pinda’s;

maïs;

kokosproducten;

taugé;

popcorn;

harde rauwkost en wokgroente;

amandelspijs;

citrusfruit;

taai en draderig vlees;

peulvruchten;

grof volkorenbrood met hele korrels.

Algemene adviezen

Eet rustig, kauw goed

We raden u aan uw voedsel goed fijn te snijden, goed te kauwen en rustig te eten. Uw lichaam verteert de voedingsstoffen dan beter en neemt deze beter op. Zo helpt u verstopping van het ileostoma te voorkomen.

Eet en drink regelmatig

Voor een goede indikking van de ontlasting is het belangrijk om geen maaltijden over te slaan. We raden u aan vaker kleine maaltijden te gebruiken en uw vochtinname goed te verspreiden over de dag.

Als uw ontlasting te dun is, combineer dan drinkvocht met vaste voeding, bijvoorbeeld met een cracker of beschuit met hartig beleg. Een grote maaltijd vlak voor het slapen gaan kan

de ontlasting bevorderen en uw nachtrust verstoren.

Gewicht

Zorg ervoor dat uw gewicht ongeveer gelijk blijft. Grote schommelingen in uw gewicht kunnen lekkage van het stoma veroorzaken. Ook de huid raakt dan soms geïrriteerd.

Gasvorming, geur en kleur

Gas-, geur- en kleurvorming zijn niet helemaal te voorkomen. Het is een normaal gevolg van de spijsvertering. De mate waarin iemand met een stoma last krijgt van winderigheid, de stoma een geur verspreidt of de ontlasting van kleur verandert, verschilt per persoon.

De producten hieronder kunt u gewoon gebruiken, maar kunnen wel gasvorming, geurvorming en verkleuring veroorzaken.

Gasvorming

Gasvorming of winderigheid ontstaat meestal door ingeslikte lucht. Als u rustig eet en drinkt, krijgt u minder lucht binnen. Ook bij kauwen van kauwgom, roken en praten tijdens het eten slokt u vaak ongemerkt lucht in.

Een aantal producten kan extra gasvorming veroorzaken. Dit zijn:

koolsoorten paprika

nieuwe aardappelen uien en knoflook onrijpe banaan peulvruchten spruiten

koolzuurhoudende dranken prei

bier

Ook grote hoeveelheden vruchtensap, suiker en producten met veel suiker of gezoet met sorbitol kunnen last veroorzaken.

Geurvorming

Bij een goed passend stomazakje komen geen geuren vrij. Dit gebeurt alleen bij het wisselen van de zakjes.

Een aantal producten kan extra geurvorming veroorzaken. Dit zijn:

prei uien eieren spruiten

vis asperges oude kaas champignons

sterk gekruid voedsel knoflook

vitamine B-tabletten peulvruchten

koolsoorten, vooral als ze lang gekookt zijn

Verkleuring

De ontlasting kan van kleur veranderen door:

spinazie bieten

bosbessensap en rozenbottelsiroop ijzerpreparaten

Bijzondere situaties

Bij diarree, braken, hevige transpiratie, koorts of warm weer raakt u extra vocht en zout kwijt. Mogelijk heeft u dan ook minder eetlust, waardoor u nog minder vocht en zout binnenkrijgt. Extra vocht- en zoutaanvulling is dan nodig. Naast uw gebruikelijke voeding kan Oral Rehydration Salts (ORS) een goede aanvulling zijn. U kunt dit oplossen in water.

Dit middel kunt u krijgen bij uw apotheek en drogist.

Buitenland

Verblijft u in een tropisch of subtropisch land? Dan heeft u te maken met hogere

temperaturen en andere hygiënische omstandigheden. Hierdoor loopt u meer risico op diarree.

Neem in het buitenland geen risico’s. Maak bij voorkeur geen gebruik van:

ongekookt leidingwater;

rauw vlees;

onverpakt ijs en ijsblokjes;

rauwe vis;

ongeschild fruit;

rauwe groenten.

Zorg dat u altijd Oral Rehydration Salts (ORS), bouillon tabletten of zouttabletten bij u heeft.

Adressen

Voor meer informatie kunt u terecht bij:

Voedingscentrum

Postbus 85700, 2508 CK Den Haag, T 070 306 88 88 www.voedingscentrum.nl

De Nederlandse stomavereniging

Godebaldkwartier 365, 3511DT Utrecht, T 0306343910 www.stomavereniging.nl

Vragen

Heeft u een ileostoma en vragen over uw voeding? Raadpleeg uw diëtist. De afdeling Diëtetiek is telefonisch bereikbaar, T 088 753 17 00.

Contact

Diëtetiek T 088 753 17 00

Di en do 09:00 — 13:00 uur