Hoofstulc VII
DIE VRAAGSTUK VAN.DRUIPING IN LAER- EN MIDDELBARE SKOLE IN TRANSVAAL
A. Algemene oorsig oor die verslcynsel .1. Inle±ding:
Die lcindgerigte onderwysfilosofie van die twintig= s te eeu het voorheen-aanvaarde gebruilce ·in die onderwys opnuut onder die soelclig gebring en na •n herwaardering gesoek met die kind en sy behoeftes- as middelpunt.. Dit het die soelclig.o.a. laat vaL op die eeue-oue pralc= tyk van druiping wat sondermeer aanvaar is. as die ·enig= ste uitweg vir leerlinge wat nie aan •n vasgestelde standaard voldoen het nie. Die wereldwye vraagstulc het nou die bemoeienis g·eword van die pedagoog; die psigoloog, die onderwysowerhede en die pub-liek. Per= tinente vrae h'et na vore gekom soos :·
a. het druiping werklik intrinsieke opvoedlcundige waar= de as •n onderwysmiddel of tegnielc'?
b. is die.geweldige omvang wat druiping dilcwels aan= neem en die finansieie impiikasies daarvan nie bui= te verhouding tot die ·opvoedkundige doeleindes wat daarmee beoog word nie?
c. indien daar druiping moet wees, wat moet as ·n nor= male persentasie beslcou word,
d. sou die beperking o-f uitslcalceling van druiping in die onderwys nie breek met die werlclilce lewe met sy streng lcompetisie en .lei tot •n pap pedagogiek wat niles goeds vir die gemeenskap inhou nie?
e. gee ouderdomslclassifilcasie genoegsame bevoegdheids= homogeniteit, en indien wel, word met ouderdom chro.nologiese ouderdom of verstandsouderdom 13-e=
bedoel71 )
Onderwyskommissies het hulle landswyd en provin= siaal met die kwessie van druiping besig gehou. Die De Vil1iers-kommissie bevraagteken die verbeterings= tempo in die land se druipsyfer en beveel •n outomatiese oorplasing in die voorgestelde junior hoerskool van
. 2) .
alle leerlinge op •n leeftyd van 12-t: aan. Ook die Nicol-kommissie het in 1939 kommer uitgespreek oor die 11onbuigsame bevorderingstelsel". 3 ) Vervolgens het die Steyn-komitee die T.O.D. versoek om ernstige aan= dag aan die l<Wessie· te gee4 ) en so ook die verslag van die Oorsese Sending in 1955. 5 )
In die
o.v.s.
wys die Pretorius-kommissie op die euwels wat aan druiping verbonde is en die skadelike uitwerking wat dit op die kind het. Hulle versoek dat druiping tot •n minimum beperl< moet .word. 6)In Natal versoek die Wilks-kommissie dat bevorde= ring grootliks outomaties moet wees maar gee toe dat hulle nie in staat was om met ·n helder-omlyl'l:de aanbe= veling te kbm nie.7)
In die Kaapprovinsie was in die onderhawige tyd= perk geen am pte like ondersoek daarna nie, dog in ·n
referaat spreek •n Inspekteur van Onderwys sy kommer uit: 11In die besonder is daar denkers in ons eie land wat die opheffing, die volledigste moontlike ontwikke= ling van e1ke kind, as die redding van ons volk sien, en l) T.O.D. Onderwysburo, Werkstuk 73. Die vraagstuk van
druiping op skool, Okt. 1962, p.2. 2) De Villiers-verslag, p.38. 3) Nicol-verslag, p.8l. 4) Steyn-verslag, 19 53, p .48 •. 5) Van Wyk-verslag, 1955, p.33. 6 7 )
o.v.s.
Pretorius-verslag, 1951, p.l82. ) Natal. Wilks-verslag, 1946, p.l26. 239hierdie mense sien met sorg op enige neiging in ons skole wat die kind la:ngs die pad sal laat uitsak."l)
Talle navorsingsprojekte is ook in ander lande i.v.m. druiping onderneem. So is daar Hotyat in Bel= gie, ·smirnof in Rusland, Blomqvist in swede, Frommber= ger in Duitsland, Kern in Oostenryk, SchoneTl in Austra= lie en Sandin e.a. in die v.s.A •. In 195~ het Unesco selfs ·n konferensie van internasionale deskundiges be= le om op die.·
~aagstuk
in te gaan. 2 )Langeland stel die probleem omvattend as volg: · ,.It is no use trying to deny that in a great many coun= tries the problem of school fail~e has become an alar= ming phenomenon, throwing shadows of despair into the hearts· of pupils and parents, and of guilt into the minds of educators. A solution {s urgent and is eager= ly sought along different lines of approach~ It seems clear that if we aim at more than a series·of prophy= lactic half measures or mitigation of suffering in the most serious cases, we must consider and study the problems und'er different compl-ementary aspects."3)
2. Die omvang van druipi.ng in Transvaal
Irr die volgende tabel word enkele persentasies in die tydperlc 1950-1.162 in vergelyking gebring met die stand van sake in :940.
1) DuPlessis, D.J. Die peil van- ons huidige.onderwys •.
Die Unie, Sept. 1959, p.ll2~ ·
2) Werkstuk nr. 73, p.4 • . Vgl. oolc Schonell, ·F.J. School failure- The slow·learning child,
pp.
66-68.
3) Langeland, A. Aspects of school failure. Inter= national Review of Education, Vol. III, 1957-,----p.l29.
Tabe1 15 1 )
Persentasie druipe1inge 1940/1951-62 in Transvaa1se sko1e
K1as 1940 1951 1955 1960 1962 Grd. ~i) 21,6 9,5 . 9, 75 8,54 8,36 Grd. ii) 11,6 . 5,0 5, 57 4,34 4,19 St. I 13,3 5,2 5 ,72· 4,61 4,44 I I 9·,7 5,0 5,26 3,93 ' 4,32 III 10,5 5 ,2. 4,97 3,55 3,89 IV 10,0 4,9 4,46 3-,01 3 ,.00
v
lOA 3,7 2,95 1,46 1,66 VI 10,0 13,8 14,97 . 10,63- 9 ;66 VII 18,2 16,1 17,52 . 13,47 12,15 VIII 18,3 10,2 14·, 70 12,;27 11,39 IX 12,8 14,9 17,38: ' 21,6 5 21,60 X 26,El 14,3 14' 75 • : 20,19n,81
'Gemidde1d 12,8· 8,0 8, 38 7,?.6 6 ,84. ;a. In 1940 is die a1gemene druipsy.fer i·n die laerskoo1. vee1 hoer as in 1951 en daarna. Leer1inge ·is nog nie op ouderdom na die hoerskoo1 oorgep1aas nie. b. Die hoe druipsyfer vir st.
v
in 1940 verk1aar die1aer druipsyfer in s:t.
VI.
Die ·omgelceer.de vind na 1951 p1aas. St. V word vir die 1aersicoo1· die stan= derd waar hpaS geen druiping voorkom nie.c. Die druipsyfer in die hoerslcool is vergelykenderwys baie hoer as in die 1aerskool.
d. Differensiasie het nog nie ·n noemenswaardige ui t= werking op die druipsyfer in die hoerskoo1 teweegge= bring nie.
1) T.O.D.-ver·s1ae, 1940, 1951, 1955, 1960 en 1962. Vg1. oolc T.O~D. Onderwysburo, Werkstuk 144. Druiping in st:. IX, p.4.
e. Daar was •n onrusbarende styging in die persentasie druiping in·st. IX en o.fsleoon st. X •n groot daling op 1940 aantoon, ·is daar nie spral<e van •n vaste pa= troon in die onderhawige jare nie.
f. Die.styging in die druipsyfer vir st. IX lean aan differensiasie toeges~ryf word; meer leerlinge drule deur na st. IX wat voorheen die sleool na st. VIII
verla~t
het.1) Later in die·hoofstule sal aangetoonword datdie verhoogde druipsy.fer juis te wyte is aan ·n baie hoe druippers.entasie. in die E-leursus.
3. Wat met druiping beoog word
Indien die onderwyser. op .die mi:m af gevra word wat hy met druiping beoog, is-die· antwoord eenvoudig dat die Icind .nie die jaar se werk kon bemeester nie en di t daarom moet h~rhaal. Hy is saam met .. die· ander · Ieerlinge aan ·n· :toets onderwerp en die resultaat het aangetoon dat hy nie op peil ·is ·nie.· Deu:t die stan=: derd te herhaal, word gehoop dat_hy die leerstof sal bemeester. Dit is egter fTOefondervindelik bewys dat di t vir minstE:ms twee-derdes van die gevalle nie die geval is nie. sander bylwmende hulp, vorder ·hierdie Ieerlinge niles beter as ander druipelinge met diesel£= de aanleg wat bevorder is nie. •n Proefneming is in die V.S.A. uitgevoer toe al die druipelinge van •n skool bevorder is en toegespits~e diagnostiese en remedieren= de onderwys ontvang het.
TS%
van die groep het baie beter gevaar en 50% het aan die einde ·van die jaar ge= slaag. 2 )1) Vgl. T.O.D~ Onderwysburo, Werlestule 144.
in st. IX, p.4.
2) T.O.D. Onderwysbulletin, 1,3: p.l21.
Daar word voorts geglo dat die homogeniteit ver= beter indien sommige van die swak presteerders deur druiping uitgeskakel word. Ondersoek deur Caswell het egter aan die lig gebring dat die verskille in presta= sies dieselfde gebly het in klasse van skole met •n 60% druipsyfer en in skole met slegs •n 9% druipsyfer.1)
Daar word verkeerdelik geglo dat •n agterstand op akademiese gebied dui op onrypheid en dat die druipe= ling dan deur herhaling die geleentheid tot ryping sal kry. Die sg. dom kind Icon homself op praktiese en sosiale gebied heelWaarskynliic handhaaf, dog Icon op akademiese'gebied nie·die mas opkom nie. •n Oorbeklem= toning- van alcademiese prestas.ies is beslis nie in oar= eenstemming met die doel van die onderwys nl. die ·omvattende opvoeding van die kind nie. 2 ).
Druiping word_ oak beskou as die.eni?ste· uitweg vir •n kind wat lank a.fwesig ·was en wat gevolglik 'll groat agterstand in sy opieiding het: Indien di t nie
aan intellig~nsie skort nie, lean •n a:ansienlilce · agter=
stand in die gewone klas nag ingehaal word en deur druiping word die oorsaak van afwesigheid nag nie ver= wyder nie. 3 ) . ·
In die hoerskool word soms 001<: deur druiping ge= selekteer. Dis 6£ ·n geleidelike selekteerproses van= a£ st. VI of dis ·n toegespitste selel<sie by st. IX. Daar is te veel vir die vakonderwyser en vir die goeie naam van die skoal op die spel wanneer sy matrikulante 1) Caswell, H.L_. Education in the elementary school,
p.267.
2) T.O~D. Onderwysbulletin, 1,3: p.122.
3) Loc.cit.
voor die enigste eksterne eksamen van hul skoolloopbaan te staan kom. Sove.el waarde word geheg en soveel pE:'!rsprominensie word gegee aan onderskeidings, eerste= klasse en •n 100% slaagsyfer dat die potensiele druipe= linge maar· liewer betyds afgel<eur moet word.
4 •. Promosiepraktyke met die oog op die beperking-van drulplng
Opvoedkundiges .staan nie onverskillig.teenoor die verskynsel van druiping nie.· Die druiping van •n kind raak hom en sy ·ouers in hul diepste wese maar di t r0ak ook die staat wat met staatsonderwys in hom •n belegging gemaak het wat misluk het ~ Wat die druipeling persoon= lik betre.f, haal· ons aan ui t die ".California Journal ·of Elementary Education,.::-. ,.Non-promotion is· devasta=
tinft to the personality of· children.. It deadens initiative,_ paralyses the will to advance, destroys ,the-. sense of security and acceptance ln the family circle
. and promotes truancy and
delinquency~
•r.1l .
Wat die· · staat aanbetre£,., het Nel- bere-ken dat dit in 1940 reeds. 2}
die bedrag ~an RI 600 000 gekos het. . ·Vir die ·pro= vinsie Transvaal aileen het dit in 1954 feeds R2 291 &72
b-edra.3 }
Die fout is eers by die eksamenstelsel alleen ge=
soek~ Daarna is die oog gerig op hoe om die onderwys= stelsel meer effektief by die behoeftes van die leer= ring aan te pas.· In die opsig het die v.
s.
A~ met •n. 1) van Wyk, A.H. du P. Aanhaling in toespraak voorT.T.A., 1 Okt. 1956 (In Onderwysbulletin, 2,3: p.
152. - . .
2) Nel, B.F. Druiping by skoolleerlinge, p.61. 3) VanWyk, op.cit., p.156.
menigte skemas voor die dag gekom. Daar is die Pueblo-plan wat voorsiening maak vir leerlinge om teen eie tempo te werlc, die Batavia-plan met sy ekstra on= dervijser vir die vertraagdes in dieselfde klas, die platoonslcool met sy vakpromosie en die 11
All-year-schools" .of vakansieskole vir _vertraagdes. 1) . In watter rigting daar ookal gewerk word om drui= ping te bekamp, sluit dit hoofsaaklik aan by drie teoriee oar promosie-praktyke, nl. :
a. Die Standerd-standaard pralctyk
Dit is die oudste en mees slaafse gebruik. Dit is eerder ·n administratiewe as
•n
opvoedkun9-i-~e g_ebr\'-ik en dateer uit die jaar 1858 in Engeland toe die New= castle-kommissie die standaard van die onderwys wou verhoog deur die onderwyser se salarisse te koppel aan •n sekere standaard vari dienste wat hulle gelewer het. Hierdie stelsel van ,.Payment-by-Resut ts~:~·het daarop neergekom dat leerlinge jaarliks_aan inspeksie onder= werp is en daarvolgens is hulle in standerds verdeel. E1ke standerd impliseer dan ·n bepSJ.alde· onderwyss-tan= daard. 2 )b. Promosie voigens ouderdom
Soos reeds gemeld wou die De_Vill~ers-kommissie dat druiping tot by st. VIII uitgeskakel moes word en bevordering slegs op ouderdom moes plaasvind. Die Departement het egter ·n middeweg gevolg met sy stelsel van ouderdom-cum-prestasie vir laerskole en die oorpla=
\
sing van leerlinge · na middelbare skole op •n ouderdoms=
1)
T.O.D. Onderwysbulletin, 1,3: p.122. 2) VanWyk, op.cit., p.152.basis en terselfdertyd die uitsortering van agterlike leerlinge in spesiale en aanpassingsklasse.1) Vir · hierdie ouderdom-cum-prestasie-bevordering stel die
Departement sy standpunt duidelik nl. dat die belang= rikste maatstaf vir effektiewe groepering steeds die prestasie.van die leerling moet bly. Daar moet egter oak •n redelixe mate van ouderd?mseenvormigheid bestaan' om siellcundige en.sosiale wanaanpassing tot die mini=
~um
te beperl<. 2 ) · · ·c. Indiwiduele promosie volgens eie'potensialiteit Elke leerling vorder teen sy eie tempo volgens sy aanleg en
vlyt~
3)
Dit is natuurlik ·di.fferens.iasie par excellence en versuiker die pil van druipinggeneel-en-. . ..
al. dog is heeltemal onuitvoerbaar in· •n. groot s):aatslcool wat as. ·n georganiseerde eenheid inet ·n vasg;,stelde per= · soneel volgens.sy inskr~ng meet funksioneer • .
B. Beplanning na aanleiding van d~e nuwe beleid
In Transvaal geniet die vraagstuk hernieude aandag as gevolg van die Qnder\~shervormings wat aang~bring is en wat die.hele onderwysstruktuur b.el'HVloed het, nl.: 1. •rr ver1aagde toetredingsouderdoin tot die skool wat
b1oot op chronologiese ouderdom gebaseer is en nie die rypheid vir skoo1onderrig in. ag neem nie;
2. •n bevorderingsbe1eid wat 1eerlinge op tn bepaalde · ou= derdom na di·e hoerslcoo1 stuur ongeag die standerd waarin hul1e hu1 bevind;
1) T.O.D.-omsendbrief nr. 3 van 1952.
2) Ibid. Vgl. oak T.O.D. Handboelc van instruksies, 1956/57, p.48.
3. die verhoging van skoo1p1ig sodat •n 1eer1ing nie meer uit vrye wi1 na die hoerskoo1 gaan nie, maar verp1ig is om drie jaar midde1bare onderwys te ant= vang 6£ hy nou akademies daarvoor geskik is 6£ nie.1).
Hierdie nuwe beginse1s vorm skering en ins1ag van die onderwys en voeg nuwe fasette by die vraagstuk van druiping. . Die vraag ontstaan bv •. of die ro1 wat chrono1ogiese ouderdom tans spee1 by die bevordering in die 1aerskoo1 nie skade1ik kan.wees vir die onder= wyspei1 in die gehee1 nie; so ook vereis die be1eid van differensiasie op die midde1bare v1ak ·n heel nuwe bevorderingsbeleid. Die invoer van afsonder1ike ek= samens vir die U- en die E-kursus het ook.sy eie
probleme laat ontstaan en die uitwerkin~ op die druip= syfer in st. IX en X sou ook met belangste1ling ingewag
. . 2) .
·word.
I. Primere onderwys
Hoofde van 1aers.kole moet toesien dat die pre.sta= sieklassifi.kasie met inagneming van die toelaatbare ouderdomspan. doeigerig toegepas word. In hierdie pro= s.es moet verstande1ik-agterlike·leer1inge verwyder word en in spesiale k1asse of sko1e
gehuisve~
word. 3) ·Daar kan·ook misbruik gemaalc word van die.vergun= ning om vyfjariges toe te 1aat. Ouers moet besef dat di t •n vergunning is en nie •n reg nie. Skoo1rypheid van vyfjariges moet met die .,Andover skoo1-toelatingstoets" 1
2) T.O.D. Onderwysburo, Werkstuk 73, ) Loc.cit.
p.s.
3) T.O,;D.-omsendbrie£ nr. 3 van 1952. Vgl. ook Onderwysbul1etin, 1,3: p.124.
vasgestel word alvorens hulle toegelaat word. 1 ) · Die sistematiese gebruik van gestandaardiseerde meetskale om die vordering in die instrumentele vakke aan te toon kan beslis lei tot tydige optrede om druiping te voorkom. Die konsekwente toepassing van hierdie toetse sal die formele en. soms geykte kwartaallikse ek=
2)
-samens onnodig maak. .
•n Herwaardering.van die tydsbesteding ·in laerskole het uiters noodsaaklik geword. Dit sal leerpian-sowel as leergangvereenvoudiging tot gevolg moet he_ sodat •n gesonder balans tussen die tydsbesteding aan die ins trumen tele vakke_, en die ander vakke asoolc allerlei binnemuurse werk wat deur. oorywerige organisasies. op die skole afgelaai word~ verkry kan word-. Tydsbesteding aan buitemuurse aktiwiteite moes ookhersien word. want die ·-vraag het ontstaan of daar nie perspelctief·verloor is nie. Die oorlaaide leerplan, oordrewe .binnemuurse ·en buitemuurse bedrywighede, lei. tot versnippering -en
0ndoeltreffende werk en tot ooreising van ~ie personeel; vera.l waar ~ie laersicole ·te doen het met •n onderrig-tydsagterstand ·as gevolg van die tweetaligheidsvereis= tes en die tyd wat daaraan .bestee moet word. 3 ) . .- .
Die direkteur, dr. van Wyk·, spreek sy bedenking uit teen die stelsel van jaarlikse bevordering en.beweer dat die son, maan en sterre meer hiertoe bygedra'het as enige opvoedkundige
oorwe~ing.
4)
By stel egter nie 1) Onderwysbulletin, 1,3:. p.l24.2) Loc.cit. 3) Loc.cit.
4) VanWyk, op.cit., p.155. (By geleentheid van •n toespraak by kongres van die T.T.A., 1 Okt. 1956).
die a1ternatief nie, maar na die Onderwysburo ondersoek ingeste1 het na die voorde1e van •n ha1fjaar1ikse bevor= deringste1se1 en daar aangetoon is dat die ste1se1 in die v.s.A. getoets en 1aat vaar is, het hier ook geen haan meer daaroor gekraai nie.1)
Die be1angrikste oorweging van a1ma1 is bes1is die noodsaa1<1ike verbetering. van die· personee1ska1·e. As die personee1posisie so is dat.die 1eer1ing-onderwy= serverhouding st~eds ongu~stiger word, kan daar nie gedink word aan.onderwysers wat spesiaa1 remedierende werk doen of on:derw:Ysers wat met hanteerbare·k1asse
tyd aan remedierende werk in die gewone 1esperiodes kan doen nie. •n Leer1ing-ori:derwyserverhouding van 1:30,6 vir 1aersko1e oor die provinsie en 1:31,7 vir stedelike
laersko1e~}
dui daarop dat daar menige'on= derwyser met k1asse van diep in.die 40 sit omdat die poste van die hoof de,· v:ise-hoof.de, bibliotekariss·e e. a. oolk bygereken is vir die bepaling van die leerling-onderwyserverhouding.~. Midde1bare.onderwys
a. Die Junior stadium (st .• VI - VIII)
Sowat 76% van a11e hoerskoo11eeer1inge bring di t nie verder as·st. VIII nie. Die meeste van hul1e het ook op die stadium aan die einde van hul skoolplig gekom.
Vir hierdie groep le die sleute1oplossing teen druiping in differensiasie, d.w.s. aanpassing by die behoeftes van die.enkeling. Dit kan geskied volgens 1) Van der Walt, N. Mis1ukte pogings om druiping te
bekamp (In Onderwysbu11etin, 5,3: p.167).
~) T.O.D.-vers1ag, 1963; p.81.
slcoo1organisasie, 1eerp1an, 1eergang, tempo of meta= diek. 1 )
In die hoerskoo1 verskuif die k1em van k1aspresta= sie na vakprestasie. Die groepe is oak maar gese1ek= teer omdat verstande1ik agter1ikes a1 ander skoo1tuis= tes gevind het. Met die·inde1ing in bane n1. die u~
baan, E-baan en die st. VIII-baan, lean 1eer1inge binne hu1J,.e eie belcwaamheidsgroep prest.eer en •n kind met •n
suiwer pralctiese en handvaardige ins1ag hoe£ nie meer lcragte te meet met die alcademiese uitb1inlcer nie. Ongelulclcig het die verdeelde beheer die provinsia1e hoerskole gelaat met ·n oorwegend. akademiese studie= veld. 2 )
bie algemerre verwagting was dat die aanbevelings ralcende belcwaamheidsgroepering, differensiasie en voor=
.· .
ligting. wat met ~ie invoering van gedifferensieerde· mi.ddelbare onderwys gepaard gegaan het; druiping doel= treffend sou belcamp. en dat di t selfs ui tgeskalcel leon word as 1eerlinge wat in •n hoere groep nie ~resteer
nie, . oorgep1aas sou word na ·n 1aer groep waar hu1le be=· ter. sou in pas. . Daar was •n aamnerlclilce verbetering in 1962 in vergelyking.met 1940. Die gemiddelde druipsyfer vir st. VI-VIII was 15;5% in 1940 teenoor 11,1% in 1962. 3 ) · In die lig van bostaande verwag= tings is hierdie syfers nag steeds teleurstellend. Die rede hiervoor moet gesoel<: word daarin dat die ouer nag steeds die finale lceuse by die baanindeling het. Met ~ie oordrewe waaEde wat nag steeds aan die Matri= Iculasievryste1lingsertifikaat geheg word, word onder= 1
2
) T.O.D. Onderwysbulletin, 1,3: p.125. ) Loc.cit.
gemidde1de 1eer1inge teen rlie aanbeveling van die skoo1, nog steeds in die U-kursus gedwing totdat drui= ping hom uiteinde1ik in •n 1aer kursus 1aat be1and.
Die huidige personee1ska1e is nog steeds op die g1oba1e geta11e gebaseer terwy1 die differensiasiebegin= se1 •n a1gehe1e hersiening-verg.1) Die nodige toege= wings kon onder die steeds nypende personee1tekort nog nie gemaak word nie. Om die nodige remedierende werk te doen, is daar ·aansien1ike personee1toevoegings in die hoersko1e nodig. In die. lig hiervan, bly dit onverk1aarbaar dat ·daar steeds optimistiese verk1arings ria buite gedoen word asof die onderwyserstekort aan pro= vinsia1e prestige sou afdoen'indien die bestaan daa,r= van en die erns daar·van erken sou word. 2) Di t is •immers ·n nasiona1e probleem en die trefwydte is a11er= mins tot die provinsies beperk._ Ter stawing lean ge=
noem word dat die aan.ta1 1eer1inge per onderwyser in 1950 op 21,5 te staan gekom het en in 1962 was dit nog steeds 21,6 ten spyte van die vermeerderde eise wat differensiasie aan die personee1 ste1. 3 )
b. Die Senior stadium (st. IX en X) (1) Druiping in st. IX
In ·n paging om s·t. X-druiping te verminder, het •n
nuwe prob1eem ontstaan nl. ·n steeds stygende druip= persentasie in st. IX. In tabe1 17 is aangetoon hoedat dit die enigste uitsondering was: waar die druipper= sentasie vir a1 die ander standerds gedaa1 het, het dit vir st. IX van 12~8% in 1940 ge1eide1ik gestyg om in 1) T.O.D. Onderwysbu11etin, 1,·3: p.125.
2) T.O.-Nuusbrief nr.24, Junie 1970, p.1.
3) T.O.D.-vers1ae 1950 en 1963, pp.56 en 81 onderskei= de1ik. L.W. die verhouding Vlr hoersko1e in 1950 deur sl<rywer bepaa1. .
1962 reeds op 21,6% te staan te kom. In 1963
het dit die rekord-hoogte van 25,8% bereik om_in 1965 te · s taan te kom op 22, 7% wa t nog steeds •n s tyging op 1962 beteken.1)
•n Ont1eding van die druiping in die verslci11ende klirsus.se het in 1963 aangetoon dat 17,8% van die u-kursus1eer1inge gedruip het teenoor die 33,3% van·die E-kursus. Vir 1965 het dit diese1fde pa=
troon gevo1~; n1.·15,4% vir die U-kursus en 30,8% vir die E-kursus.
vee1). 2 )
(Toeva11ig presies tweekeer so=
Vir st. VI, VII en VIII het dit in 1963 presies diese1fde patroon gevolg, n1. 6,1% vir die U-kursus en 14;8% vir die E-kursus.3 ) Die gevo1gtrekking is .dus geregverdig dat die E-kursus verantwoorde1ik
is vir die hoer druippersentasie, vera1. in st. IX.
•n Ander ont1eding wat 1ig mag werp op die hoe druipsyfer in st. IX is die voorkoms van druiping
vo1g~ns ges1ag. In die vo1gende tabe1 word ·n verge= 1yking getref tussen seuns en meisies in die verslci1= 1ende provinsies.
1) T.O.D. Onderwysb~o, Werkstulc 144, pp.3 en 6. 2) rd·., p.8.
Tabel 161 )
Druiping volgens geslag in.die provinsies van die R.S.A., 195
--versenTasle crrulplng van hoerslcoolleer-st. linge in 19 59
Kaap Natal o.v.s. Transvaal
U) U) U) U)
>:: II Ul >:: II Ul >:: II Ul >::: II Ul
::s ·rl Q) ::s ·rl Q) ::s ·rl Q) ::s ·rl Q)
Q) GJ·rl Q) G!·rl Q) G!·rl QJ QJ·rl
C1) ;:;;::Ul C1) ;:;;:: U) C1) ;:;;::Ul C1) ;:;;::Ul
VI ll.O 9,1 12,2 10,9 16,7 13,7 11,9 11,5 VII 15,9 12,8 26,9 '20,2 20,6 16,6 14,8 11,2 VIII 11,5 8,1 23,4 15,8 19,0 7,9 15,0 10,8 IX 16,9 10,1 19.1 14,6 19,2 11,7 25,4 14,8 X 12,9 7.4 19,9 9,0 14,4 10., 7 22,3 14,8
Uit hierdie tabel b1yk dat:
(a) in.alle provinsies die druippersentasie vir seuns in st.IX aansien1ik hoer is'as die druippersenta= sie vir meisies in st . .JX;
(b) in alle provinsies in alle standerds van.die hoer= skool die d~uippersentasie van seuns hoer is as die van meises;
(c) die grootste VE:rskil in die.· persentasie druiping tussen seuns en meisies in st. IX in Transvaal en in die Kaap voorkom, terwyl in die ander twee pro= vinsies die grootste verskil in st. VIII gevind word;
(d) die grootste verskil in die persentasie druiping tussen seuns en meisies van st. IX in Transvaal voorkom;
1) Id., p.lO~
-.
(e) beide in st. IX en st. X die seuns van Transvaalse skole die hoogste persentasie druiping van die vier
. . 1)
provlnsles toon.
Uit die tabel blyk dus dat die hoer druipsyfer onder seuns •n algemene verskynsel in die R.S.A. is. Die mees voor-die-hand-liggende rede is miskien die feit dat meisies in die hoerskoo~, en veral in st. IX en X •n baie meer geselekteerde groep is as die seuns. Hulle is vrqeer ryp as die seuns en gevolglik meer verantwoordelik en terselfdertyd bestaan daar meer werksgeleenthede vir •n· dogter met slegs •n st. VIII-sertifikaat. In 1959 was 31;0%-van alle meisies en 43,8% van alle seuns in Transvaal in st. IX indien st. VI as· basis 100 geneem word.2) Die gaping het in 1963
nag grater geword nl. 44,2% meisies teenoor 63,8%
· seuris. 3)
Die departementele beleid van differensiasie en verhoogde skoolplig-ouderdom het daartoe gelei dat al hoe meer leerlinge langer_ op skool bly. Dit kan dus aanvaar word. dat die st. IX-leerlinge in toenemende mate na die invoer van differensiasie en die verhoging van die skoolplig-ouderdom ··n minder geselekteerde · groep as voorheen gevorm het. Ih 1950 het bv. slegs 24% van alle st. sesse tot st.IX gevo~der terwyl in 1963 dit reeds op 53,7% te staan gekom het. 4 )
Daar bestaan ook die praktyk by s.kole om -soveel moontlik van die st. X-werk reeds in st. IX af te han= del.· Diegene met laer intelligensie kan di~·pas nie volhou nie en druip in st. IX. Dit is op sigself vir 1 I • , p.ll.
2 T.O.D.~verslag, 1959, p.54. 3 T.O.D.-verslag, 1963, p.73.
hierdie leerlinge al •n Gnbegonne taalc om ses ui teen== lopende valclce, elk met ·n bui tensporig breedvoerige leergang, binne die bestelc van twee slcooljare te be==
1)
meester. ·
Die belangrikste ander oorsillce wat vir st. IX-druiping genoem word, is deeltydse werlc, slcoolverwis== seling, vorige druiping, verkeerde.kursuslceuse, te vroee toelating, sosio-ekonomiese posisie van ouers en verkeerde vakkeuse.- 2 )
In •n vraelys aan die hoofde blyk die volgende vy£ faktore die belangrikste:
(a) indiwiduele verslcille tussen leerlinge ( 44·, 2%)"; (b) verwisseling van personeel (24,1%);
".(c) te groot klasse (16%);
(d) jaarlikse standerdstelsel (15,3%); (e) swak onderrig (12,4%). 3 )
•n Ander oorsaak word deur die Onderwysburo heel taktvol genoem 11die huishoudelike reelings van skole ten opsigte van druiping in st. ·IX". Hulle. bevraag== teken die feit dat die druippersentasies in die.l47 hoerskole skommel·tussen 2% en 52% en lcom dan tot die gevolgtreklcing 11 • • • • dat skole onderling verskil in die reelings wat hulle tref ten opsigte van bevorde== ring van st. IX-leerlinge. Dit wil voorkom asof daar in sommige skole •n mate van sifting plaasvind met die oog op matrielcui tslae. ,.4) Hier word die vinger op ·n apologetiese wyse op die seer ·geplaas. Valconder==
wyse~s lcom onderling ooreen om leerlinge wat moontlike
matriekdruipelinge mag wees so te druip dat hulle ll T.O.D.Onderwysburo, 2 Id., p.66. · 3 Id., p.60. 4 Id., p.81. Werkstuk nr. 144, p.54. 255
selfs nie deur die kringinspekteur oorgeplaas kan word. nie. Die Departement weet van hierdie misbruik en dit sal nie veel speurwerk verg om die skuidige sko= .le aan die man te bring nie. Trouens, di t spreek duidelik uit die aanhaling hierbo en die feit dat die Departement wel die Onderwysburo opdrag gegee het
om
die saak te ondersoek. ·n Onopsigtelike oplossing mag.wees om by wyse yan proefneming alle st. IX-eksa= mens sander kennisgewing voorlopig te suspendeer en dus ~ leerlinge aan.die einde van die tweejarige kursus aan die openbare eksamen te onder\verp. •n
Analise van hierdie. uitslae mag yeel aan die"lig bring. Daar is in elk geval min opvoedkundige regverdiging vir •n tussentydse promosie--eJcsamen in •n kursus wat veronderstel is om oar twee jaar hee~ te strek. Die leerlinge wat st. IX slaag, kry geen krediet daarvoor
nie en moet in elk geval in die eindeksameY). oar die .werk van twee j aar skryf.
(2) Druiping in st. X
Volgens tabel 15 het die ·druiping in st. X aan= merklik afgeneem. In 19.62 was dit slegs i1,8% teen= oor 26,8% in 1940. As die st.I}C-druiping egter ::ln aanmerking geneem word, verminder die glans daarvan
aanmerklik. Een ligpunt is egter dat die st. IX-druipeling geredeliker die standerd herhaal as die st. X-druipeling. Die gebruik bestaan by die skole om die twee jaar se werk in
It
jaar af te ha~del sodat die ·laas·te semester vir hersienil).g gebruik kan word. Diest. X-druipeling moet dus nou inval op •n stadium waar twee-derdes van die werk reeds gedoen is. Met die stelsel van rotasie van onderwysers moet hy ook sy on= derrig by •n nuwe span onderwysers ontvang terwyl kosbare
tyd ook opgeneem word deur die aanvullingseksamen gedurende Maart waaraan hy ook maar weer sy hand gaan waag. Hy kan hom ook gelukkig ag indien sy vakkeuse inpas by die nuwe lesrooster. Indien dit nie die geval is nie, moet spesiale reelings vir hom getref word wat alles meehelp om sy frustrasi_e te vergroot. Die gevolg is dat betreklik min st.X-druipelinge skoal toe kom om die jaar te herhaal.
( a) Ondersoek na die instelling van ·n volledlge hereksamen
waar die gebruik bestaan het dat kandidate in elke vak aan sekere minimumstandaarde moes voldoen alvorens hulle vir •n hereksamen kon kwalifiseer, het die behoef= te steeds sterker na vore gekom om •n volledige aanvul= ) .. ingseksame:t'l toe· te laat waar alle druipvakke of die
eksamen in die geheel oorgeslcry£. kon word. I)
so •n mosie, afkomstig van v.o.T.M.S., het reeds in Maart 1956 voor die Raad van Moderatore gedien en gevolglik is die Onderwysburo aangese om die saalc te ondersoelc. ·
Hierdie ondersoelc het menige teenstrydighede aan die lig gebring, sommige waarvan werlclilc aan il1ogi= lea gegrens he-t. Om .tot •n aanvu11ingseksamen toegelaat te word, moes •n kandidaat in minstens vy£ valcke ge=
slaag het en terselfdertyd •n totaal van ten minste 1 170 punte behaal het in ses valcke. Indien ·n kandi= daat in die loop van die eksamen sielc geword het, mag 1) T.O.D. Onderwysburo. ·n Volledige aanvul1ingseksamen
by die Transvaalse Eindeksamen van die middelbare skoal (In Onderwysbulleti~ 5,1: p.lO}.
hy die aanvullingseksamen slcryf indien hy reeds
minstens vier vakke ,geskryf en geslaag het. Indien sy jaarpunt in die orige twee neerkom op •n slaagpunt, mag hy vrystelling vir die vier vakke verkry en sal dit tot sy krediet in berekening gebring word in die aanvul= ,lingseksamen. Sou hy s,legs drie vakke geskryf het voor hy siek geword het, moet hy die hele eksamen oor= skryf. Sou •n kandidaat die eksamen geslaag het maar nie voldoen.het aan die minimumvereist~s vir een of meer vakke·wat vir matrikulasievrystelling voorgeskryf is nie, mag hy.hereksamen in die vaklce doen.1)
Primer het slaag of druip te doen met ·n sekere onderwysstandaard. So •n standaard word vir ell<e vale vasgestel. Die vraag ontstaan nou waarom daar dan dubbele standaarde toegepas word nl, ·n sekere peil vir die· groottotaal, d.w.s. al die vakke saam en •n selcere peil vir die vakke indiwidueel, Kan·die .standaard in · die vakke bepaal word · deur die moeilil<heidsgraad van
die eksamen in die geheel? M.a.w. moet die eksamen as geheel die~ as meulsteen vir die afsonderlike vakke? Is· daar ·n verskil in die. opvoedkundige peil van •n l<an= didaat wat bv. 45% in elk van ses vakke in dieselfde eksamen behaal het en ·n kandidaat wat dit teen drie vakke elk in twee eksamens behaal het? Maak dit werk= lik saak of •n bepaalde peil in een of in meer as een eksamen behaal word? 2 )
l) T.O.D. Onderwysburo. A statistical analysis of the
~chievements of candi4ates who failed the secondary School Certificate Examination in Decemqer, 1955 (In Onderwysbulletin; 2,4: p.210).
Die bepalings in die verband is vir ander in= stansies wyd-uiteenlopend. Voltydse leerlinge van D.O.K.W. het onder dieselfde regulasies geval as leer= linge van die provinsiale skole wat die vereistes vir matrilmlasievrystelling betref. Deel tydse leerlinge mag egter drie vakke in die eerste
vakke in die tweede jaar afskryf.
jaar en weer drie Leerlinge van
provinsiale skole wat minstens 40% in drie vakke behaal het, word deur D.O.·K.W. toegelaat om slegs die ander drie vakke aanvullend te skryf. Bestaan daar enige regverdiging vir die bepaling.dat die voltydse leer= ling ses vakke gelyktydig moet aanbied en die deeltydse leerling slegs drie vakke?1 ) · . ·
Die Buro het bereken dat indien al 696 druipelinge
van
1955 hereksamen kon skryf en slegs SO% van die meer as 400 wat twee en minder vakke_ gedruip het suksesvol sou wees, dit sou beteken het dat 200 meer leerlinge. 2)
by die skaar van geslaagdes geplaas kon word.
As gevolg ·van hierdie en ander ondersoeke is daar besluit om by wyse van eksperiment alle druipelinge in die 1958 Eindeksamen van die Middelbare Skool tot •n · aanvullingseksamen in Maart 1959 toe te laat in al die vakke waarin hulle gedruip het en dan •n ontleding van hulle prestasies te maak.
(b) Uitslag van die eksperiment
In die 1958-Eindeksamen van die Middelbare Skool het l 200 (19,6%) van die 6 114 kandidate gedruip. Van hulle het 912 _(76%) die aanvullingseksamen afgele l) Loc.cit.
2) Id. , p. 214.
en 351 (38%) 7an hulle het valle sertifikate verwer£. 1 ) Volgens die ou bedeling was net 363 van die 1 200 drui= pelinge geregtig om ;n aanvulling te slcryf. 2 ) Di t dui al lclaar op •n reuse sukses as daar nou bykans net soveel (351) sertifil~ate verwerf kon word. van hierdie 351 het 32 valle sertifikate yerwerf terwyl hulle drie en meer vak~e in jie vorige eksamen gedruip het. 28 van die 32 was matrikulasievrystellings. 3 ) Dit mag min wees, maar opvoedkundig moet hulle in dieselfde lig beskou word·as die Bybelse verlore skaap of die ver= lore penning.
Benewens die 912 druipeling,e het ook 270 aan die
aanvullingseks~1en deelgeneem met die oog op die ver= werwing van ~atrikulasie~ystellingsertifikate. . Hulle het reeds in die vorige elcsamen Skooleindsertifilcate behaal. 85 van hulle was suksesvol en 14 het hulle Skooleindsertifil:ate verbeter
~
4 )Die Departewent was nie ongevoelig vir die ver= meerderde verantwoordelikheid wat hierdeur op die skole gepl·aas is nie. In •n vraelys oor die wyse waarop die· valle aanvullirigseksamen die slcoolorganisasie beJ:n= vloed het, het die hoofde oor die algemeen positief
1) T.O. Onderwysburo. •n Volledige aanvullingselcsamen by die Transvaalse Eindeksamen van die middelbare skoal (In Onderwysbulletin, 5, 1: p. 10) ..
2) ld., p.ll, Tabel 1. 4
3) Id., p.l5, Tabel 3. ) Id., p.2l.
gereageer en die nuwe stelsel verwelkom.1)
Uit die navraag blyk dat 145 leerlinge voltyds teruggekom het om tot by die aanvang van die aanvul= lingseksamen onderrig te ontvang • . Voorts was 322 deeltyds en op ander wyses gemoeid met die skool.2)
Ten spyte van die vermeerderde administrasie en organisasie, het die Departement besluit om voort te gaan met die valle aanvullingseksamens omdat dit oor die algemeen ·n sul<ses was en soveel meer leerlinge daardeur sertifikate bekom het.3)
(3) •n Moontlike oplossing na verdere analise Indien dieselfde i958-uitslae, waarop die proef= neming berus, .. verder in oensiwu geneem word, blyl< dit dat 917 .(76%) uit die 1 200 druipelinge aangemeld het vir die hereksamen. 288 (24%) het op hierdie stadium · alreeds die saal< gewonne gegE;e. Van die 912 wat her= eksamen gedoen het' was 351 (38%) suksesvol maar hi~r= die 351 verteenwoordig slegs 28% van al die druipe= linge. 849 (72%) van die druipelinge was nog steeds nie sulcsesvol nie. ·n Geringe · persentasie van bulle sou by latere aan\ruliingseksamens weer hulle opwagting
maak, dog hulle kanse op sukses word al geringer omdat hulle aandag in beslag geneem word deur·hulle werk, arider belange en die natuurlike distansiering wat plaasvind.
1) T.O.D. Onderwysburo. Die wyse waarop die valle aan= vullingselcsamen in die Transvaalse · Eindelcsamen van die middelbare skoal die skoolorganisasie beinvloed het (In Onderwysbulletin, 5,3: p.l47).
2) Id. , j3:"149. .
3) Onderwysbulletin, 5,1: p.22.
Ter wille van die mate van sukses wat daarmee ge=
pa~d gaan, moet aanvullingseksamens behoue bly dog •n
ernstige paging moet aangewend word om die aanvanklike druipsyfer te. verlaag. Aanvullingseksamens bly
·n
· maatreel wat aangewend word om skade wat reeds berokleenis, te probeer herstel. Die grootste nadeel le daarin dat die leerlinge nie-vir die skool behoue gebly het nie. ·n Logiese paging tot ·n oplossing_ le daarin dat die sleool sy houvas moet behou om dan deur toegespitste en reme= dierende o~derwys die hoe druipsyfer te. probeer voorkom.
Di t lean alleen bereile word deur differensiasie in tempo tot sy logiese leonselewensies deur te voer. Aan die einde. van st, VIII moet leerlinge •n leeuse he of hulle st. IX en X in twee of drie jaar wil afle~ Die ouers van alle swale leerlinge wat moontlile lean druip in st. IX of X, moet deur die hoof ontbied word en aan hulle moet verduidelile word dat dit tot die leerliri.ge se voordeel is om •n paging aan te wend om druiping te voorleom. Hierdie leerlinge moet in die geleentheid ge.stel word om st. IX en X in drie jaar af .te le. Di t lean in twee· termyne van agtien maande verdeel word i.p.v. die gebruilelike twaaif maande.
Indien so •n groep aai1 •n skool inges tel is, hou dit ook die voordeel in dat leerlinge wat in die nor= male groep in die loop van hul st. IX-jaar swale vaar, by hierdie groep ingesleakel .lean word.
Di t veronders tel oole da_t drui ping in st. IX vir hierdie groep uitgeskakel sal wees omdat hulle nie na agtien maande weer voor_lean begin nie. Dit op sig= self behoort oorreding genoeg vir die bekommerde ouers te wees. Dit was oole die standpunt van dr. A.H. du
P. van Wyk waar hy wou sien dat matriek as •n eenheid beskou moet word en nie as twee jaarkursusse nie. Dit impliseer ook dat leerlinge nie aan die einde van st. IX mag druip nie maar die geleentheid gegun moet word om soveel vakke moontlik te slaag en daarna weer gedu= rende die aanvullingseksamens te probeer.1)
van J:)epartementskant gesien, .beteken di t dat hier= die leerlinge •n j aar langer op die skoolbani<e vertoef. Teen die koste per
·leerl·i~g
soos. in 19632) beteken dit Rl74 per leerling meer. Daar is in elk geval reeds Rl 710 aan die le~rling bestee as hy Matriek druip en die vraag is nou of •n verdere Rl74 op hier= die bedrag met •n baie sterker moontlikheid op ui tein= delike sukses nie •n goeie bel egging mag wees nie. Die ·.geluk en welvaart van •n l<ind behoort in elk geval nievan owerheidswee in Rand en Sent bereken te word nie. Daar is baie praktiese oorwegings aan verbonde. Hoe groot moet •n skool wees om ekonomiese groepe te lewer indien van die veronderstelling uitgegaan word dat die U- en E-~ursusse in afsonderlike groepe_moet wees? Indien die getalle nie skeiding regverdig.nie, kan gemengde groepe met sukses hanteer word? Hoe swaar s·al die belading op die personeel wees en kan so •n
stelsel in werking gestel word binne die bestaande per= soneelvoorsieningskaal?
Hier.die en 4ergelike vrae kan alleen afdoende be= antwoord word indien die Departement. sou besluit om so •n stelsel proefondervindelik aan •n paar ui tgesoekte 1) Van· Wyk, A.H. du P. The problem of promotion and
retention i11 our .. schools. . The Transvaal Educational News, Oct., 1960, p.l4. ·
2) T.O.D.-verslag, 1963, p.230.
skole toe te pas. Daar bestaan •n baie groat behoefte aan rt?m~dierende onderwys in die senior standerds en die .bestaande leerplan met oorlaaide.leergange laat net nie die tyd daarvoor binne die gebruiklike twee jaar nie.
3. ·Die plek van meting· as middel om druiping ui t _ dle. opvoedkundlge program Ult te skakel
As basiese beginsel van gedifferensieerde onderwys aanvaar ons dat e.lke leerling in die geleentheid gestel moet word_om so ver doenlik volgens sy eie tempo en_ vermoe te ontwikkel. -Delir die aanwending van ge= standaardiseerde sielkundige en opvoedkundige toetse, kry die onderwyser nou die geleentheid om die kind stap vir stap te lei en te rig. Om dit te kan doen, moet die leerling se vermoens, sy prestasiepeil en die spoed van ·sy vordering bepaal kan word. M~ting beklee dus •n belangrike plek in die opvoedkundige ·program maar is ·nooi t •n. doel op sigself nie, di t moet steeds •n mid del
tot •n doel bly. 1 )
•n Toetsprogram moet dus i'n die leerling se hele skoolloopbaan. {ngeslcakel word met die volgende oogmerke: a. die bevor.dering van sy~ l)nderwys deur sy vordering
in die loop van die jaa~ te bepaa~ en betyds remedie= rende onderwys toe fe pas indien nodig;
b. om hom in die regte bekwaamheidsgroep in te deel; c. om die doeltref'f'endheid van die onderwys te meet; d. om die verband tussen verstandsvermoe en skolastiese· ·
prestasie vas te stel;.
e. om die leersituasie te verbeter;
£'. om die metode van onderrig te verbeter;
g. om inligting vir beroepsleiding en voorligting in 1) T.O.D. Onderwysburo, Werkstuk 73, p.76.
te samel en te bepaal watter leerlinge baat sal vind deur te druip.1)
Toetse wat in Transvaal vir die doel beskikbaar ·is, is: (a) Verstandstoetse, (b) Skolastiese toetse, (c) Diag= nostiese toetse wat opgevolg word deur remedierende werk.
a. Die Intelligensie Kwosient (I.K.)
Daar is soveel. definisies van intelligensie :as wat daar sielkundige sl<Ole is, maar vir die opvoedlcundige is intelligensie hoofsaaklik die vermoe om te lean Ieer. 2 ) .
verstandstoetse gee ·n redelik betroubare aanduiding van die vermoe.van leerlinge om in hul werlc te vorder. Bykomend is daar egter faictore soos belangstelling,
aanleg, emosionaliteit en deursettingsvermoe wat aan die kant van die leerling nie buite rekening gelaat mag word nie. Faktore soos gehalte van onderrig, leiding van die onderWYsers, regte studiegewoontes, regte vale= keuse en die gewenste atmosfeer en fasiliteite.vir stu= die tuis speel
o~lc
•n groat rol. 3 )Waar •n leerling met •n hoe I.K. benede peil pres= teer, moet die fout eers by een of meer van hierd{e fak= tore gesoek word voordat hy as lui bestempel word~. •n Leerling met •n betrelclilce lae· I.K. lean bo peil presteer as hy bv .. inisiatief en deursettingsvermoe besit.
Gewoonlilc is die korrelasie tussen slcoolprestasie en
....
1 Loc.cit.
2 Kotzee, A.L. .Intelligensie en slcoolprestasie (In Onderwysbulletin, 3,2: p.l23).
3) Loc.cit.
·verstandsvermoe egter baie hoog.
Om die verband.'tussen intelligensie en skoolpres'""' tasie in Transvaal te il:Lus treer ,. word in die volgende · tabel
-:n
ontleding ·van die st. VI-leerlinge van 1951en 1952 volgens I.K. gegee en dan ook aangetoon watter persentasie uit elk van die vier I.K.-groepe daarin·ge= slaag het om vyf jaar later in st. X te slaag.
Tabel 171 )
I.K.-verspreiding van leerlinge in st. VI en sukses in st. X (Transvaalse hoerskole)
Get:al en % wat ge-St. VI- slaagde st.X-leer= leerlinge linge van s t~
VI-I.K.- lee!'linge vorm
groep 1951 1952 -1955 1956
Ge- ·%
Ge-%
Ge-%
Ge-%
tal tal tal tal
-
80 172 0,7 155 0,7 0 0 0 080- 99 7929 32,4 6495 29,2 19 0,2 31 0,5 100- 109 8908 36,4 7584 34,1 498 5 ,6. 679 9
,o.
110 en hoer 7464 30,5· 8007 36,0 3225 43,2 3679 45,9 Uit bogenoemde tabel. word dit duidelik dat
(1) leerlinge met I.K. benede 8o·met moeite in st. VI sal lean slaag;
(2) leerlinge met I.K. tussen 80 en 99 aangeraai kan word om die·st. VIII-kursus te volg. Hierdie kur= sus is algemeenvormend en beroepsgerig;
(3) leerlinge met I.K. tussen 100 en 109 aang.eraai kan word om die st. X-kursus te volg;
(4) leerlinge met I.K. bo 110 word aangeraai om die
universiteitskursus te volg.1)
Die werklike skoolprestasie van die Ieerling be= hoort die meeste gewig te·dra maar die verstandstoets kan rigtinggewend wees.
op die volgende neer:
Die vernaamste gebruike kom
(1)
dit gee~ aanduiding van die verstandelike poten=sialiteite van die leerling en dui aan Of hy VOl=. gens sy vermoe presteer;
(2) klasprestasie kan met verstandsvermoe vergelyk word. •n Nadelige yerslcil moet ondersoelc word en in die geval word van skolastiese en_ diagnostiese_ toetse
gebruik gemaalc; ·
(3) di t dui die tempo aan waarteen die leerli~g lean vorder. Die begaafdes se l~ergange ka;n verryk word terwyl die ander •n meer praktiese kursus lean volg;
(4) di t gee •n redelik-betroubare aanduiding van die studierigting wat
~
leerling lean volg. 2) .As skoolprestasie en verstandstoetse gesamentlik •n rol speel by die indeling in groepe en die va1c1~euse
met oorleg en volgens aanleg gemaak is, sal baie mis= lukking uitgeskakel·word en sal druiping oak tot die minimum beperk word.
b. Skolastiese toetse
Skolastiese toetse meet die prestasie van.die kind en dui aan wat hy op ·n bepaalde tyd van die be= tro1<ke vale ken. Deur dit in samehang met die ver= standstoets te gebruik, lean met •n hoe mate van sekerheid 1
2
) Id., p.l27 .. · ) Id. ,p.l26.
. ·bepaal word of die kind se vordering val gens vermoe plaasgevind het. Die gesamentlike gebruik van die twee tipe toetse lei tot die ontdehlcing van die volgen= de: (1) ·(2) (3) (4) (5) (6)
die lui-slim leerling;
die swak leerling wat hom mag 09reis; die stadig-lerende leerling;
die die die skolasties-vertraagde ·leerling; verstandelik-agterl1ke leerling;· . 1) qegaafde leer~ing_.
Die Onderwysburo.het '11 reeks skolastiese toetse opgestel yir Afrikaans, .Engels en Rekenkunde en.dit gestandaardiseer vir sts •. II-V. Daar is ·vyf vorms so= ·dat di~ toetse
op
verskillende tye afg~neem lean word en· ·die_ nasien daarvan word met~askers
·g;edoen. 2) Hier=die toetse is aan skole.gestuur vir toepassing aan die begin van 1963. 3) Vir st. X i-s in 1957 reeds sko= ·lastiese toetse-vir tien vakke opgeste1. 4 )
:Die skolastiese toetse is bedoel om d~e hoof en Q.ie·onderwyser te help . o~ van:tyd tot tyd die vorderings=
.
tempo van sowei die klas as van die indiwiduele leer= linge. te.bepaal. Die norms is so opgestel dat die .
-. -.
1) ·Lotz, P. W. Di.e waarde en gebruik_ van skolastiese toetse in die· laerskool (In Onderwysbulletin, 10,4: p.635). Vgl. ookT.O.D.-omsendbrief nrs. 42 en 81 van 1963.
2) T~O.D. Linderkomitee-verslag oar gestandaardiseer= de skolastiese toetse in die laerslcool, Old. 1957, p.l7.
3) (a) T.O.D.-verslag, 1963, p.26.
(b) Van Wyk, A.H. du P. Skolastiese toetse (In Qnderwyspulletin; 4,2: p.80).
hoo£ en die onder:wyser di t maklilc lean vertolk om vas te stel wie die hardwerlcende en skrander leerling is en
w:i~
die luie of minder:begaafde is .1)Skolastiese t<Oe.l=:;;e. m-s~ nie die skooleksamens aan 0ie .einde van die _j aar: ve:rva:ng nie en moet daarom in die loop van die jaar afgeneem·word sodat daar betyds opget:r;ee lean word om druiping te·voorkom~ Gneindig
bai.~ hang daa;r>van af o£ hoofde van skole die toetse
reg ·b~he~r, gebruik en vertollc. -E;ll<e toets wor:d:. vergese-1 van •n volledige lys i;nstruksies om c!ie ve;J?= tollci:t:1g te yergemaklik.. Hierdi.e vertollcing is so· be~ lang:r:ik dat dl t slegs ·deur ·.n :werkli .... - :)evoegde per soon gedo.en mag wo;rd. 2 )
c. Diagnos-tiese toetse
Soos vir die medici, geld ook hier die eeue-oue :r;eel .,diagnose before 'you dose" met die verslcil dat die proses van diagnose vir die opvoedlcundige onein= dig moeiliker is. Hoewel sy onmiddellike doel korrek= sie is, bly sy uiteindelike mikpunt altyd voorl~oming. Waar die skolastiese toets die ·peil-, die· vordering. en ook die inspanning van die leerling bepaal; analiseer die diagnostiese toets die moeilikhede t.o.v. die voor= . koms, die tipe en die -oorsaa1c. Di t los n:Le die pro=
bleme op nie maar dui uiters die
a~d 9,aarvan-~an.
3)
Die mal<lilcste ui tweg is om die lcind wat swalc pres= teer as .. lui", udom" en .11belangeloos" te· bestempel .l) Id~, p.82_.
2) Id., p.83.
3) (a) T.o,D. Onderwysburo, Werkstuk 41. Diagnostiese toetse en remedierende onderwys, p.4 ..
(b) Schonell, F.J. Backwardness in the basic sub= jects, p.248.
en almal oar dieselfde kam te skeer. Hieruit spruit •n _oormaat van druipelinge, algemene vertraging en te vroee skoolverlating. Moderne metodes verg egter dat
·leerli~ge wat tekens van verstandelike vertraagdheid toon aan skolastiese en diagnostiese ~oetse onderwerp sal word. Daarna word mE:~t remedierende onderwys ge= poog om die fout te herstel en h~m weer op, gelyke peil
b . . l) .
te rlng. . _
Vir die doel van.opvoedkundige diagnose word die volgende vyf stappe onderslcei:
(1} Wie is die kinders wat probleme het? (2) Waar is die foute gelokaliseer? (3) waa,rom het die moeilikheid opgeduik? (4) Watter benandeling is nodig?
(5) Hoe kan die moei1i1cheid voorkom word? 2 ) d. Remedierende onderwys .
Onder remedierende of helende onderwys word ver= staan dat •n spesifielce paging aangewend word om gebrelce wat as gevolg van gebrekkige onderwys of deur ander bydraende faktore ontstaan het, reg te ste1· en agter= stande deur die 1eerling te laat inhaal. Die gevolge van swak onderwys of van swak 1eergewoontes moet ver= wyder word en in.die p1ek daarvan moet nuwe gewoontes en gesindhede aangekweek word.3)
2
1) T.O.D. Onderwysburo, Werkstuk 41, p.3.
) Loc.cit. Vgl. oak T.O.D. Onderwysbu11etin, ·1,.3:
p.109.
3) T.O.D. Onderwysburo. Sekere aspekte van •n voorge= ste1de program vir remedierende onderwys in Trans=. vaal (In Onderwysbu11etin, 5,2: p.l23).
Vg1. o0K Gates, A.I. The imp~ovement of reading, pp. 120-121.
Uit navorsing het'geblyk dat remedierende werk hoof~ saaklik te doen het met lees en daarna met spelling, skrif· en Rekenkunde. Sowat 90% van skoolwerk het lees of stillees as basis en dis reeds vasgestel dat soveel ·as 36% van die kinders nie behoorlik kan lees nie. Die leerling wat moeilik lees of nie goed yer= staan wat hy lees nie, ly skade in.al die skoolvakke omdat
l~esvaardigheid
orals •n rol speel.1)Die vertraagde leerling wat probleme het met lees, spel, skryf of reken, voel gefrustreerd omdat •n vaar= digheid wat noodsaaklik is vir sy persoonlikheids~
vorming en geluk, ontbreek. Hy lee£ gedurig in span~ ning en vrees en ontwikkel gaandeweg ongesonde gesind= hede en gewoontes. Hy raak opstandig teenoor ·n ge= meenskap waarin hy tot dusver aan die verloorkant was en gaan oor tot stokkiesdraaiery en jeugmisdaad wat in sy geval neerkom op ontvlugting en
·n
drang om hom= self te laat geld.2)Remedierende onderwys is dus terselfderty~ korrek= tie£ en voorkomend. Hier het die onderwyser, meer as by die gewone onderwys, te doen met die omvattende opvoeding van die kind waar hy hom ten doel stel om die hele persoonl~kheid v~n die kind te hervorm of te her= stel. Daarom mag remedierende onderwys nooit gesien word as slegs toegespitste drilwerk nie - dit .is veel meer want. dit beoog heraanpassing van die totale per= soonlikheid by die lewenssituasie en.is dus ingestel op indiwiduele voorskrifte vir indiwiduele behoeftes. 3 ) l) Gates, op. Cl t. , p .14. Vgl. oak Groenewald, A.J.
Metodes wat aangewend word by remedierende leeson= derrig (In Onderwysbulletin, 4:1: p.28).
2 3
) T.O.D. OYfcferwysbulletin, 5,2: P.l24.)
) Id., p.l25. Vgl. oak Pringle, K.N.L. en Gulliford, R.A. A note on "An· evaluation of remedial educa= tion", p.l96.
Faktore wat aanleiding gegee het tot die .vertraging soos· bv. rondtrekkery, gedurige wisseling van onder= wy'sers, groat. klasse··, onervare onderwysers, verkeerde onderwysmetodes, intelligentes wat hulle op skoal ver= veel, ens. , moet reggestel word en saver moontlik ui t die weg geruim word. . OUE!rs moet altyd geken word in die omstandigheid.
Die onderwyser wat remedierende werk wil doen, moet in besi t we~:s ·van die· volg·ende eienskappe: liefde vir die kind, geduld, vermoe om moeilike gedrag te verstaan, beroepsbewustheid, gewilligheid om uit ervaring te leer, stamina en voorbeeldigheid in·gedrag. Hy moet boweal oar die VE;rmo_e beskik om aanslui ting te vind by _die
karaktert~ekke en belangstellingsvelde_van die wanaan= gepaste kind om daardeur sy vertroue en samewerking te verl<ry. 1 )
(1)
Die omvang van die vraagstuk van remedlerende onderwys ln Transvaal Ten einde te bepaal wat die voorkomssyfers van· leerlinge i~ Transvaal is wat behoefte aan remedierende werk in lees, -spelling, skrif en Rekenkmide- het, is •n ge1ykkansige monster vqn hoer-, groep II- en 1aersko1e getrek, wat bestaan het uit 10 persent van elk van die drie tipe sko1e. Aan l;lierdie sko1e is •n vrae1ys oar die prob1eem gestuur waarin onderwysers versoek is om die geta11e te verskaf van leer1inge wat behoefte aan remedierende onderwys in bogenoemde vier rigtings. het.2)Hiervo1gens het 13% in hoersko1e, 23% in_groep II-sko1e en 18% in 1aerII-sko1e behoefte aan remedierende on= 1) T.O.D. Onderwysburo, Werkstuk 41,
p.67.
derwys.
Die volgende tabel toon die toestand in die ver= skillende rigtings vir die verskillende skooltipes in Transvaal aan:
Tabel 18 1 )
% Leerlinge wat behoefte het aan remedierende onderwys ln versklllende rlgtlngs
Lees Spel= Skrif Rel<en= Totaal Sl<aol tipe % ling % % l<unde % % Hoerskole 6 8 5 8 13 Groep I I -skole 12 12 8 13 23 Laerskole 8 10 5 1.0 18
(a) Die grootste behoefte bestaan by lees, spelling en Rekenkunde.
(b) Die Groep II-skole het die grootste be~oefte aan remedierende onderwys terwyl dit vir hoerskole die laagste ·is ..
In dieselfde ondersoel< is bevind dat intellektuele oorsal<e vir verreweg die meeste gevall,e van vertraging verantwoordelik is, nl. 79% ~n die hoersl<ale, 6 8% in die groep II-skole en 61% in die laerskole. Huislike omstandighede, emosionele en fisiese oorsake speel •n
geringer ·rol. 2 ) · . · '
Die slotsom omtrent die omvang van die probleem in Transvaal is dat daar •n dringende behoefte is
aan toegespitste remedierende onderwys op alle skool~
1) Id., pp.l"Jl-132. 2) Id., p.l33.
vakke.bestaan. 1 )
( 2) ·n Remedierende onder-wyO?program
Remedierende werl< vind daagliks in die kla~~ van die wa:kker klasonder-wyser plaas en dis alleen ernstige gevalle wat gepaard gaan.met emosionele steurings wat na •n kliniek, ·n spesiale onder-wyser of •n sielkund i ge
ver-wys moet word~ Baie van die moeilikhede is v;m ver= bygaande aard en kan deur die onder-wyser self reggr""stel word.2 )
Ten tye van ·n ondersoek na remedierende onder-wys in Transvaal in 1957, was die posisie nog so dat l::>sse daarin net sporadies aan onder-wyskolleges gegee.is deur dosente vir wie di t ·n belangstellingsr~gting was.
Al die kolleges was egter gretig om ·n kursus in die rigting aan te bied as bulle die opgeleide personeel Jwn bekom . Di t is noodsaaklik dat al·le onder-wysers •n . bepaalde minimumkennis van remedierende onde.r-wys moet ·
besit om gewone klaskamersituasies die hoGf te bied. Vir
:n
spesiale kursus in ·die rigting is di t. egter nood~ saaklik dat ·die onder-wyser minstens drie"jaar onder-wys=. .t h" 3 ) ervar2ng moe e.
Na die ondersoel< het die Onder-wysburo vervolgens die volgende aanbevelings aan die Departement voorgele:
(a) elke skool moet minstens.een spesiaal-opgeleide onder-wyser(es) vir remedierende werk kry; .
1) Loc.cit.
2) Id., p.135.
(b) die onderwyser moet al die aspekte van remedierende de onderwys behartig wat buite die vermoe van die klasonderwyser val;
(c) kursusse vir opleiding in remedierende onderwys moet in die twee stedelike opleidingskolleges in= gestel word, 2n as di t ·n sul<ses is, ook in die ander twee kolleges. Voordat .met die 1cursusse begin word, moet persone na die buiteland gestuur ·word om daar •n deeglike eerste:handse opleiding te
geniet;
(d) twee kursl<sse word aai1 die hand gegee nl.: (i)
(ii)
een vir gegradueerde onderwysers met Siellcunde · as hoo.fvak om as spesialiste opgelEd te word en
'n gewone. eenjarige kursus vir onderwysers met drie jaar suksesvolle
ondervi~ding.
1)
In opvolging van hierdie aanbevelings is vier dosente van die vier kollE_ges in 1959 en 1960 oorsee gestuur om opleiding in rer.1edierende onderwys te ont= vang.2) Hierna sou hul taak wees om die studente op te lei om die gewone tipes van vertraging te identifi= seer en remedierende stappe toe te pas.Dit vias hoog tyd want in Februarie 1962 verlclaar die Hoo.finspekteur van Onderwys, mnr. · I . R. Griffith nog: "Die feit dat daar geen of weinig remedierende werlc in ons slcole gedoen word nie, is een van die grootste ge= breke in ons laer onderwys."3)
O.fskoon die leergang eers in Augustus 1962 beskilc= 1) Id. ,. pp. 77-78.
2
3
) T.O.D.-omsendbrief nr. 51 van E 58.
) Griffith, LR. Opvoedkundige r.eting en remedieren= de onderwys (In Onderwysbulletil., 7,4: p.172).
baar was, het al vyf opleidingskolleges aan.die begin van '19~2 'll begin gemaak met lesse in remedierende On= de'rwys. Di t is as volg aangepal< in die versl<illende kolleges :.
(a) Heidelberg': Een lesing per week vir alle studente in hulle finale jaar. Vanaf 1963 .word twee·pe= riode's per we~k aan alle lae~skool-gerfgte studen= te gegee;··
(b) Pretoria: .Een periode per week as onderdeel by Opvoedkundige Sielkunde vir alle groepe;
(c) Potchefstroom: Een periode per week as onderdeel by Sielkunde en. tel 50% van die.vraestel. Prak= tiese werk word met leergroepe van die skol~ aan die kollege gedoen;
(d) Goudstad: Een periode per week by·Sielkunde vir ·alle finale jaar studente;
(e) Johannesburg College of Education:· Twee periodes per week aan alle senior en junior-primere kursusse. in die finale jaar.
'Die leerplan het neergele dat remedierende onder= wys die verantwoordelikheid sal wees van die Departe= ment van Sielkunde by die.kolleges. Almal moet les kry in die elementere kursus want· alle onderwysers moet lean onderskei tussen gewone, spesiale en remedierende onderwys. 1 )
In September 1962 is twee paste vir spesialiste in remedierende onderwys geadverteer. Hulle sou aan die personeel van sekere skole in Pretoria en J~hannesburg
verbonde wees. Hulle mbes leiding gee aan die orl.der= wysers van die skole in die betrokke gebiede.maar moes 1) T.O.D. Onderwysburo, Werkstuk 112, p.646.
·ook sel£ optree in die toepassing van remedierende werk by die skole wat onder hulle sorteer.1)
Dit is nou algemeen aanvaar dat die doeltre£= £ende toepassing van remedierende onderwys die peil van vertraagde leerlinge aansienlik lean ophe£ en op die wyse as teenwig teen· druiping kan·dien. Die hoo£klem vir die onderhawige tydperk·het nag steeds
op die klasonderwyser geval as die sleutel£iguur om in die gewone onderwys in die klaskamer so voor= komend moontlik op te tree. Daarom dat die ontwik= keling amptelik aan die kolleges plaasgevind het om oak op die wyse die onderwyser beter voor te berei vir die taak wat.op hom wag.
l) Loc.cit.
